ZASADY PROWADZENIA

PIONIZACJI CZYNNEJ I BIERNEJ.

STRES ORTOSTATYCZNY

Patrycja Łuj
Emilia Marcinkowska
 CZYM JEST PIONIZACJA?
Jest to stopniowe przeprowadzanie pacjenta
z pozycji leżącej do pozycji stojącej. Polega
na stopniowej adaptacji układu krążeniowo-
oddechowego do pozycji pionowej, ponieważ
podczas długotrwałego unieruchomienia
dochodzi do zaburzenia ciśnienia
ortostatycznego (czyli do zdolności
utrzymania stałego, prawidłowego ciśnienia
tętniczego krwi).
 STRES ORTOSTATYCZNY =
HIPOTONIA ORTOSTATYCZNA
Stres ortostatyczny jest to spadek ciśnienia
skurczowego krwi o ponad 20 mmHg lub
spadek ciśnienia rozkurczowego o ponad 10
mmHg podczas procesu pionizacji.
Przyczyną jest zbyt długie przebywanie w
jednej pozycji, co wywołuje brak adaptacji ze
strony układu krążenia podczas zmiany
ułożenia ciała. Dochodzi wówczas do
przemieszczenia dużej ilości krwi do naczyń
żylnych poniżej przepony, co prowadzi do
spadku ciśnienia i chwilowego niedotlenienia
mózgu.
 OBJAWY
 utrata przytomności (omdlenie wazowagalne)
 osłabienie
 złe samopoczucie (słodki smak w ustach)
 bladość twarzy, sine wargi
 „mroczki” przed oczami
 zaburzenia świadomości
 duszność
 potliwość
 nudności
W razie wystąpienia tych objawów należy
niezwłocznie przerwać pionizację!!!
 PIONIZACJA CZYNNA A BIERNA
Pionizacja bierna: Pionizacja czynna:
 odbywa się na stole
 odbywa się przy łóżku
pionizacyjnym
chorego
 przeprowadzana bez czynnego
udziału pacjenta  odbywa się przy czynnym
 należy kontrolować parametry udziale pacjenta
obiektywne (ciśnienie tętnicze i  należy kontrolować
tętno) i subiektywne (wyraz parametry obiektywne i
twarzy, kolor skóry) pacjenta
subiektywne pacjenta
 wykonywana u pacjentów z
urazami kręgosłupa, długo
 oprócz zapobiegania
leżących oraz przy stresowi ortostatycznemu,
jakiejkolwiek niemożności następuje aktywizacja
przeprowadzenia pionizacji układu mięśniowego
czynnej
 celem jest jedynie niwelowanie
stresu ortostatycznego, brak
aktywności mięśniowej
STABILIZACJA BIERNA

Stół pionizacyjny
 ZASADY PIONIZACJI BIERNEJ
 Stabilizacja pacjenta przez pasy
 4 stopnie pionizacji ze względu na kąt nachylenia stołu:
 30°
 45°
 60°
 85°
 Po 15 minutach przechodzimy do dalszego etapu pionizacji
(jeżeli parametry obiektywne i subiektywne są w normie)
 Liczba prób pionizacyjnych, kąt nachylenia stołu i czas
trwania pionizacji są indywidualne dla każdego pacjenta.
 Dbamy o prawidłową postawę pacjenta na stole
pionizacyjnym
 W trakcie pionizacji biernej można przeprowadzać
ćwiczenia oddechowe i czynne kończyn górnych
DALSZY PRZEBIEG PIONIZACJI

Gdy układ krążenia zaadaptuje się do pozycji

pionowej, dalsza pionizacja może odbywać
się z wykorzystaniem pionizatorów.
Urządzenia te dzielimy na aktywne
(dynamiczne) i bierne (statyczne).
Przykładem pionizatora statycznego jest
parapion, a dynamicznego – Actival.
PIONIZATOR - PARAPION
 Pozwala niepełnosprawnemu
na zachowanie bezpiecznej
pozycji stojącej i
wykonywanie podstawowych
czynności życia codziennego
w pionie
 Stabilizatory zastosowane w
obrębie stóp, kolan, pelota
biodrowa i piersiowa
 Przeznaczone do pionizacji
chorych z porażeniem lub
niedowładem kończyn
dolnych i tułowia
 PIONIZATOR - ACTIVAL
 Przeznaczony dla osób
mogących chodzić
samodzielnie (obniżona
siła mięśniowa, lekki
niedowład kończyn)
 Odciąża kończyny dolne
poprzez oparcie rąk na
ramie lub uchwycie na
wysokości bioder oraz
podparcie tułowia przez
ramę piersiową
 Pozwala na aktywną
pionizację chorego
 PRZYGOTOWANIE DO
PIONIZACJI CZYNNEJ
 Wyrównanie długości kończyn, o ile zachodzi taka
potrzeba
 Wzmocnienie siły mięśni kończyn dolnych (minimum
3 w skali Lovetta) oraz innych mięśni
odpowiedzialnych za utrzymanie pionowej postawy
ciała
 Pionizacja czynna musi być poprzedzona
ćwiczeniami oddechowymi, przeciwzakrzepowymi
 Uzyskanie prawidłowego zakresu ruchu w stawach
 Wykształcenie koordynacji ruchowej
 Uzyskanie równowagi jako najważniejszego odruchu
postawnego
 ETAPY PIONIZACJI CZYNNEJ
1. Podniesienie podgłówka
2. Półsiad na łóżku
3. Siad prosty na łóżku
4. Siad na brzegu łóżka ze zwieszonymi nogami
5. Stanie z pomocą terapeuty lub sprzętu
ortopedycznego (np. balkonik)
6. Stanie samodzielne

Uwaga!
Pacjenta uważa się za spionizowanego jeśli
samodzielnie utrzymuje pozycję stojącą przez 30
minut bez objawów subiektywnych i obiektywnych.
WARUNKI BEZPIECZEŃSTWA I ZASADY
PRZEPROWADZANIA PIONIZACJI
 Podczas pierwszej pionizacji wymagana jest
obecność lekarza
 Konieczna jest czynna asekuracja oraz stała
kontrola samopoczucia pacjenta
 Maksymalną wartością ciśnienia tętniczego
krwi jest 160/100, natomiast tętna:130 na
minutę
 Proces pionizacji przebiega indywidualnie w
stosunku do każdego z pacjentów (aktualny
stan pacjenta, rodzaj schorzenia, wiek)
 PRZYKŁADY MODYFIKACJI PROCESU
PIONIZACJI ZE WZGLĘDU NA CHARAKTER
SCHORZENIA
1. Pacjent kardiologiczny – podczas pionizacji konieczna jest
stabilizacja rany pooperacyjnej, pomiary cieśnienia
wykonujemy po każdym zakończonym etapie pionizacji
2. Pacjent angiologiczny po usunięciu żylaków – unikamy
długiego pozostawania w pozycji statycznej i ze
spuszczonymi nogami z łóżka; chory powinien jak
najszybciej przejść do marszu lub dreptania w miejscu
3. Pacjent po zabiegu w obrębie lub z dojściem przez jamę
brzuszną – pionizacja „z boku”; wymagany jest pas
stabilizacyjny
4. Pacjent po amputacji kończyny dolnej – terapeuta zwraca
uwagę na prawidłowe ułożenie kikuta w płaszczyźnie
czołowej ciała
 BIBLIOGRAFIA
1. P.Józefowski, Diagnostyka czynnościowa narządu ruchu z
elementami pionizacji i reedukacji chodu, Wrocław 2013
2. Ż.Fiodorenko-Dumas, A.Pupka, Rehabilitacja w
chorobach naczyń obwodowych, Wrocław 2011
3. I.Demczyszak, Fizjoterapia w chorobach układu
sercowo-naczyniowego, Wrocław 2006
4. M.Drużbicki, A.Kwolek, A.Depa, Przegląd Medyczny
Uniwersytetu Rzeszowskiego: „Pionizacja w procesie
rehabilitacji chorych z objawami ogniskowego
uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego – nowe
możliwości aparaturowe”, Rzeszów 2008
DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ!