ఆంధ్రప్రదేశ్ ప్రభుత్వం

మత్్యశాఖ

AQUACULTURE TRAINING MANUAL

STATE INSTITUTE OF FISHERIES TECHNOLOGY,

KAKINADA, EAST GODAVARI DISTRICT
 విషయ సూచిక

వ. సం. విషయము పేజి నం.

1 ఆంధ్ర ప్రదేశో ల ఆక్ావ కల్చర్ ప్ారముఖయత్ 1-2
2 మంచి నీటి చేప్ల్ చెరువుల్ రిజిస్టేరేషన్ – ఆవశ్యకత్ 3-4
3 CAA నియమ నిబంధ్నల్ు 5-8
4 ఆక్ావ రంగంల్ో ష్రంప్ హేచరీల్ ప్ాత్ర 9
5 మంచి నాణ్యత్ గల్ రొయయ మరియు చేప్ విత్త నం 10-15
6 వనాామి రొయయల్ నర్రీ యాజమానయం 16-19
7 చెరువుల్ల్ో రొయయ స్టీడు స్ారక్ంగు – తీసుక్ోవల్స్ట్న ముందు జాగరత్త 20-22

చరయల్ు
8 నీటి ల్క్షణ్ాల్ు మరియు యజమానయత్ 23-30
9 సూక్షమ మూల్క్ాల్ ఆవశ్యకత్ 31-34
10 మేత్ ఇచేచ విధానాల్ు మరియు యజమానయత్ 35-37
11 చెరువుల్ల్ో సహజ ఆహారం ప్ాోంకరన్ ఉత్పత్తత 38-40
12 చేప్ల్ు, రొయయల్ల్ో వచుచ వాయధ్ుల్ు – నివారణ్ చరయల్ు 41-47
13 శీత్ క్ాల్ంల్ో చేప్ల్ల్ోత్రచుగా వచేచ వాయధ్ుల్ు వాటి నివారణ్ చరయల్ు 48-51
14 మంచినీటి చేప్ల్ పంప్కంల్ో వేసవి క్ాల్ంల్ో తీసుక్ోవల్స్ట్న జాగరత్తల్ు 52
15 వనాామి రొయయల్ పంప్కంల్ో EHP నివారణ్ క్ొరకు తీసుక్ోవల్స్ట్న 53-54

జాగరత్తల్ు
16 యాంటిబయోటిక్స్ – ప్ర త్ాయమాాయాల్ు 55-57
17 ఆక్ావ కల్చర్ ల్ో ప్రర బయోటిక్స్ వాడకం 58-60
18 జీవ భదర త్ ఆవశ్యకత్ – చేప్టర వల్స్ట్న ప్నుల్ు 61-63
19 చెరువుల్ల్ో వయరధ నిరవహణ్ చేయు విధానము 64-69
20 బయోఫ్ాోక్స విధానం – ఉప్యోగాల్ు 70-73
21 ప్ాండ్ ఆటోమేషన్ – ల్ాభాల్ు 74
22 ఆక్ావ కల్చర్ ల్ో నూత్న ప్దధ త్ుల్ు 75-90
23 రొయయల్ పంప్కంల్ో మంచి యజమానయత్ ప్దధ త్ుల్ు (BMPs & 91

GMPs)
24 ప్ర త్ాయమాాయ జాత్ుల్ పంప్కం – ఆవశ్యకత్ 92-97
25 ప్ండుగప్ప పంప్కం 98-101
26 పీత్ల్ పంప్కం 102-106
27 క్ేజ్ ల్ల్ో త్తల్ప్యా పంప్కం 107-110
28 ప్ంగాస్ట్యాస్ పంప్కం 111-114
29 చేప్ల్ు ప్ాడవకుండా తీసుక్ోవల్స్ట్న జాగరత్తల్ు 115-116
30 మారకెటింగ్ విధానాల్ు, ప్ాయక్ంగ్ ప్దధ త్ుల్ు 117-119
31 అల్ంకరణ్ చేప్ల్ల్ో పంప్క జాత్ుల్ు మరియు బ్రరడంగ్ విధానం – 120-123

ప్ర భుత్వ ప్రర త్ా్హక్ాల్ు

32 ఆక్ేవరియం త్యారీ విధానం 124-127
33 ఆక్ావ రంగంల్ో ఆక్ావ క్ో నిక్స్ ప్ాత్ర 128-130
34 KCC ఋణ్ాల్ు ప్ ందుటకు క్ావల్స్ట్న అరహత్ల్ు 131-132
35 RBKs దావరా అందంచు స్టేవల్ు 133
 1. ఆంధప ే ల ఆ ా కల ామ ఖ త

ఆంధప ే ాషం 976 . . ర ాంతం క , కృష, వ , వంశ ర, ావ ,

వంట నదుల ాషం గ ం పవ ంచుత ఔ క మ య జ నవంత లౖన ఆ ా త లక

పట ల ా ేశంల ఆ ా కల ర రంగంల అగ ా ా ం ం . ల సంఖ ల ెర వ ల ,

పదుల సంఖ ల జల శయ ల ఉం ే య ేపల ంపకంల ే ా తలమ కం ా ం .

ఆంధప ే మత ప శమల అ వృ ారణమ ల పష ల న ట వనర ల , అను ౖన

భ మ ల , అవసర న మ క సదు ాయ ల మ య పభ త మ అం సున సహ ారమ ా

నవచు .

ాషంల ా ల లల సుమ ర ా 2.00 ల ల ార లల ఆ ా కల ాగ

జర గ చున . ఇందుల సుమ ర ా 70 ాతంల యల ంపకమ , 25 ాతం వరక

ఇం య జ ార ల ంపకం జర గ చున . న 5 ాతమ ల పం ా ియ ,

పండ గప , ీతల వంట ప మ యజత ల ంపకం ేయ చు ర.

ాష పభ త మ ఆ ా కల ను సు ిర పర చుటక అ క చర ల సు వడం జర గ చున .

1. ామ లల సరణ వల అం ంచుటక ాను 725 ామ మత స యక లను

య ంచడ న .

2. స ాలయ ప ల ఏ ా ట ే ిన త భ ా ం ల ా ణ నఇ ప ఆ ా

త లక సరఫ ాక కృ ి ేయ ట జర గ చున .

3. ఆ ా త లక పంట టబ రం త ంచుటక ాను దు త ను ర . 1.50/య

ప న అం ంచబడ చున .

4. ా ధుల గ ంప యంతణ మ య త ణ త, టగణల ెల సు నుట II ాట

గ ం మత ాఖ ఆధ ర ంల 35 స కృత ఆ ా ల లను ర . 50.00 ల ల

ఏ ా ట ేయ చున .

5. ౖ ాట ాట ఆ ా కల ార ను అ వృ ేయ టక ప ే కం ా ఆంధప ే ాష ఆ ా

కల అ వృ సంస (APSADA) ను ఏ ా ట క చర ల సు వడ న . అల ేశంల

ట దట ా ా తల ణత ౖ “AP ి ీ య ” ను ేవడ న .

1
 6. సరణ వల అం ంచుటక త ల ెర వ ల వద మత ాగ బ ారం ంచడ న .

ట ాట ాఖపట ం లల ణ న య ిలల సరఫ ాక ాను “ఆ ా ట ా రంటౖ

ంట ” ఏ ా ట ేయబడ చున .

అ ే ాషంల య ల స ాస ఉత ార క 3-4 టను ల . ద ణ ియ

ే ాలల త ల ఇంతకంట ఎక వ ఉ ద ల ా ంచుచు ర. ారణం త లక

ావల ిన ఆధు క ాం క ఎప టకప డ అం ంచడం. అందువలన మన ాషంల క అ క

గ బడ ల ా ంచుటక ఈ గవ న వల మ య జ న సూచనల అం ంచవల ి

ఉండ ను.

1. మత ాగ బ ా త లక ావల ిన ాం క సల ల సూచనల అం ంచుట.

2. ఆ ా త లక ణ నఇ ప అం ేటట చూచుట.

3. ఇంట ట ల బ ల ా రంతరం ా ా ధుల ప ణమ య ారణ.

4. త ల మ ఇంట జ అం సూ స న టక ా ఉ దన అమ టట

చూచుట.

ాషంల జర గ చున ఆ ా కల పదత ల ౖ క లక ప అవ ాహన రక ఈ ణ

ికను తయ ర ేయడ న . ఇందుల ందుపర న సమ రమ ను ఉప ంచు కల

(VFAs) ఆ ా త ల అవస ాలక స పడ ధం ా ణల ేపట ాషంల ఆ ా కల సు ిర

అ వృ కృ ి ేయవలను.

***

2
 2. మం ట ప
ే ల ర
ె వల ష – ఆవశ కత

మం ట ెర వ లల ఆ ా ాగ ేయ టక ాష పభ త మ ను నుం తప స ా

అనుమ ందవలను. ల కలక ైర ా ఉన ల ా క ట (DLC) ఈ అనుమ

మం ేసుం . ల ా క టల ఈ ం ార సభ ల ా ఉంట ర .

వ.సంఖ . ల ా క ట ా
1. ల కలక ై పర
2. ఎ క ట ఇంజ ,ఇ ష ా ం సభ ల
3. ఎ ా ం ఇంజ , ల ష కంట బర సభ ల
4. ప ట ై క , ం ాట ా ం సభ ల
5. జ ంట ై క ,వ వ ాయ ాఖ సభ ల
6. ల మత ాఖ అ ా ంబ క న
7. పమ ఖ ఆ ా త సభ ల
8. పమ ఖ వ వ ాయ త సభ ల
9. పమ ఖ ప ా వరణ త సభ ల

ెర వ ల షను క సంబం ం మ డ ర ాల ధృవ ప ల జ ేయడమగ ను.

1. త ా ెర వ తవ నుటక జన ధృవ పతం.

2. ెర వ త న ిదప ౖన ధృవ పతం.

3. ెర వ ను 2013 క మ ందు త ఉంట ఎ ిం ాం ా ధృవ పతం.

ప
ే ల ర
ె వ ల తవ నుటక అనుమ ందుటక సమ ంచవల న
ి ప ల:

వ/ ామ స ాలయం నందు ెర వ తవ నుటక జన అనుమ రక దరఖ సు

ేసు నుటక ఈ గవ న ప ల అవసరం.

 భ హక ల ె పట ర ాసు ప సకమ .

 ర ై ే 5 సంవత రమ లక తగక ం అ ం బ ండ .

 ఆ నఖల .

 భ ఆట తమ .

 ఆ ా జ ను ట ి ష ల న ైన భ మ లౖ ఉం .

3
  ర సుమ : త ా తవ టక : ర .200/ఎకరం
ఎ ింగ ెర వ : ర .200 + అప ాధ ర సుం/ఎకరం

మం ట ర
ె వ ల తవ త న ప డ ాటంచవల న
ి యమ ల ( . యం.ఎ . ం.7

AHDD&F ే 16-03-2013 ప ారం)

 ఆ ా జ నుల ప ల ఉండవలను.

 ారవంత న వ వ ాయ భ మ లను మ త ెర వ ల ా మ ర ాదు. వ వ ాయ

ప ా ల ర ల ఉం ే పలం ా ఉన భ మ లను ెర వ ల ా మ ర వచు .

 మం ట ఆ ా ెర వ ల స ప ామం, శ ాన ాటక, ే ాలయ ల మ య గ ట

వనర ల నుం 10 టర , రహ ర లక 3 టర , పక న గల వ వ ాయ భ మ లక 3

టర దూరంల ఉండవలను.

 ెర వ మ య వ వ ాయ భ మధ ఊట బ ఏ ా ట ేయవలను.

 ాగ రక బ ర ా భ గర ట ఉప ంచ ాదు.

 జ ా యర , ాల వల , నదుల నుం పత ం ా ట డ ాదు.

 తం ెర వ ీరంల ట ీరం 80% ం ఉండ ాదు.

 ఆంధప ే ట పను చటమ 1998 ప ారం ట పను ల ె ంచుచూ, ట ార దల ాఖ

ా త పంట ాల ల సుల ల పంట ాల ల , మ ర గ ట ాల ల నుం ట

డ ేపల ంపకం ేయవచు .

 ౖన ె న బంధనలక లబ ఉన భ మ లల త ా ెర వ ల తవ నుటక

న ష జ ేయబడ ను. బంధనల ప ారం ెర వ ల త నట ే,క ట

సభ ల త ే ిన ిమ ట త అనుమ పతం ఇవ బడ ను.

ఉలంఘనల మ య :

కమబ కరణ ేయక ం పసుతమ ాగ ల ఉన ెర వ లక ఎక ాక ర .5000/-

జ మ ంచబడ ను మ య ెర వ లల ాగ ను ి ి, ెర వ ల ధ ంసం

ేయబడ ను. న ష లక ం త న ెర వ ల ాగ ను ి ి ెర వ ల

ధ ంసం ేయబడ ను.

***

4
 3.CAA యమ బంధనల

స ఆ ా కల అ ట ార ఈ ంద ఉదహ ం న అ ారమ ల క ధ

ార కమ లను ేపడ ర . స ఆ ా కల అ ట, సమ ద ర ాం లల ేపట ఆ ా ాగ

ల ా ణం మ య ఆ ా ాగ క సంబం ం న మ రదర ాలను ఏర ర ార . సమ ద ర

ాం లల ఆ ా ాగ ేయడం వలన ర ాంత ప ా వరణ క ౖ ప ధనల

ర ార . ర ాంత ప ా వరణ క ం ే లను, త యజమ నులను ం న

త ా త ాట ల ంచుటక అవసరమ న చర లను ేపడ ర . ఆ ా ాగ ల ప లన,

ఆ ా ాగ జ , ఎ స దలగ ‘కల ి ట ’ క ప లన, ాట లతల

సు నుట, ల వల ా ంచుట, ాగ లల బంధనలను అ క ం ం న కట లను

ల ంచుట వంట ార కమ లను చటప ారం ేపడ ర .

సమ ద ర ాం లల ఆ ా ాగ ేపట ప వ ా లక స ఆ ా కల ర

అ ట ా నుం తప క ష ం వం . ఆ ష 5 సంవత ర ాలం వ సుం . ఆ

తర ాత ఆ ష ను గ లషను ను అనుస ం మరల ంచు నవచు ను.

సమ ద ర ాం లల ‘ ట లౖ ’ అన ా సమ దప ర ట సమయంల ే ప ేశం

నుం , 200 టర ర ప ేశం వరక ఆ ా ాగ ెర వ ల అనుమ ంచబడవ . ల ర, న

నదుల , బ ాట వన ప ే ాలల స గ లట జ ప వరక ఆ ా ాగ

అనుమ ంచబడదు. ఈ ధం స ఆ ా కల అ ట చటం 2005 ఏర డక మ ందు ం న

ఆ ా ాగ లక , ాష ంద పభ ల ప ధన సంసల ా ార దృ ి ల ప ాల రక

ంచుక ఆ ా ాగ లక వ ంచదు.

స ఆ ా కల అ ట ా అనుమ ందక ం ర ాం లల ఆ ా ాగ లను

ం ఆ ా ాగ న ా ం ే వ క లను చట త రసుల ా ప గణం మ డ సంవత ాల జౖల

ంచబడ త ం . మ య ల ర ాయల అప ాధ ర సుం క వసూల ేయబడ త ం .

5
స ఆ ా కల ర అ ట ా ధుల :-

 వ వ ాయ భ మ లను, ఉప తయ ర ేయబ ే ప ే ాలను, మడ అడవ లను, ట

కయ లను, అడ ప ే ాలను, ర ాంత ామ పం య ల ఉమ భ మ లను షన

ార మ య ాంక ా గ ంచబ న ప ే ాలను, వనర ల ౖ ఆ రప న పజల

వ ా రక సంర ణ ేయ .

 ా ాల ప ల ర ాంతలను స జ ి, ాట ప ా వరణ అనుక ల అ వృ

జర ప ట , ాష పభ లక / య య ట ట అ ార లక , పణ కలను

అందజయ .

 ఆ ా ాగ ను ేపట ర ాం లల , ఒక ప ేశంల అ ల ామ కం ా ాగ

ర సు నుటక అవసరమ న వ వస, ెర వ లల ట ామ కం ా అందర

డ దల ేయ టక డ ాల వల , వ ర ప ాలను ల ం , ాగ ెర వ ల నుం

వ ల ట భపరచుటక లౖన వ వసల ఏ ా ట ేయ ట రక సమగమ న

పణ కలను ఆయ ాష పభ లక / య య ట ట అ ార లక అందజయ .

 యల ాగ ల ఆ గ వంత న ిలల ఎం ిక పదత ల , ాగ సమయంల అందజ

తల పమ ణ ల , యల ర గ దలక ో హదప ే అదనప ఆ ాల ఎం ిక, ాగ

సమయంల ఉప ం ే ర ాయ ల /మందుల , ాగ సమయంల సు నవల ిన

జ గతల దలగ అం ాల ౖ ష న పమ ణ లను ర ం త లక మం అవ ాహన

క ం .

 మం ాగ పదత ల , ప ా వరణ సంర ణ ౖ ా ీయ ప లన ేపటడం, లక ప ా వరణ

అనుక ల ంపక పదత లను త ంచడం ేయ .

 ఆ ా ాగ ల ఉత న మ ామ క ఆ క షయ ల , ాం కపర న అం ాల త ల

వద నుం క ం అంద అందజయ .

 ర ాంత ప ే ాలల ఆ ా ాగ ేపట టక అవలం ంచవల ిన మం ాగ పదత ల ౖ

అవ ాహన ప లను ర ం ం .

6
  ర ాంత వనర లను అంద అందుబ ట ల వం బధ యత ాగ ెర వ ల

య జమ న పదత లను ేపటడం గ ం సృత ార కమ లను ర ం ం మ య

ణ తరగత లను త ల రక ఏ ా ట ేయ .

 ాం క పరమ న షయ లను ఆ ా ాగ త లక అం ంచ బ ధ తల క న

ాం కక టలను, స క టలను ఏ ా ట ేయ .

 ఆ ా ాగ ల యజమ నులక , ర ాంత ప ా వరణ క ంచక ం

ేపటవల ిన పదత ల గ ం ార కమ ల ఏ ా ట ేయడం, ాగ లల ట

అవసర నమర ల ేపట ట సూచనల అందజయడం ేయ .

 సు ిర ఆ ా ాగ ా ంచుటక , ప ా వరణ క ా ంచుటక ఈ వనర ల ౖ

ఆ రప ం ే పజల వన భృ ర ంచుటక , ప త న ాలం ఆ ా ాగ

ార కమ ఆ ి యడం.

 ఆ ా ాగ ల య జమ న ం ష ందు సమయంల ె య ే ిన, చటంల

అం ాలను ాటంచక నప డ ష రదు ేయ ట.

 స ఆ ా కల అ ట త ాం క ప ణ లను య ంచుటక అవసరమ న

సూచనల ేయ ట ా బ ధ తల , త భత మ ల ర ంచుట.

 సమ ద ర ాంత ప ే ాల య జమ న ం ౖ ంద పభ త ం ా అవసరమ న

మ ర లను సూ ంచుట మ య మ రదర ాల ఏర ర చుట.

ర ాం లల ఆ ా ాగ ల ష పద :-

సమ ద ర ాంత ప ే ాలల ఆ ా ాగ రక త యజమ నుల ష ౖ

www.caa.gov.in నుం క ం న అ ి ష ారం 1 స వరం ా ం ి, సూ ం న ర సుమ ను

జమ ే ి ల ా క ట ా అ ి ష ను అంద ేయ . ల ా క ట ార అ ి షను

ప ం , తర ాత స ఆ ా కల అ ట ా అందజ ార . ఆ ా ాగ ెర వ ల ీరం 2

ార క తక వ ా వ న ప డ CAA ా ,2 ార క ఎక వ వ న ప డ ాష ా

క ట ార తమ అ ాయ ల స ఆ ా కల అ ట ా అందజ ార . అ ి ష అం న

ంట ార ప ం ాట షర ే ార . అభ ంత ాల వ న అ ి షనను రస ార .

7
 ాగ త యజమ నులక ారం II ల ష స ి అంద ేయబడ త ం . ఈ స ి టల

ాగ త యజమ నుల ాటంచవల ిన గ లష ె య ేయబడ .

ష ర సుమ వ ాల

1) 5 ార క తక వ ాగ ట ీరం ార క ర . 200/- తం ర . 500 /-

క న ల తగక ం

2) 5.1 నుం 10 ార ాగ ట ీరం ర . 1000 మ య 5 ార క ఎక వ

క న ల ీరం ౖ ార క ర . 500/- ప న

3) 10.1 న ార క ఎక వ ాగ ట ర . 3,500 మ య 10 ార క ఎక వ
ీరం క న ల ీరం ౖ ార క ర . 1000/- ప న

ష ంప పదత ల :-

ష మ ండ లల సమయం మ ందు త యజమ నుల ల ా క ట ా ,

ర ం న ర సుమ ాట ారం III అందజయ . ప లన అనంతరం ల ా క ట

ార ర ా ాష ా క ట ా స ఆ ా కల అ ట ా పంప ర. స ఆ ా

కల అ ట ార ష 5 సంవత ాల ాలం ార .

ష ం న యజమ నుల , ఆయ లను ఆ ా ాగ ఉప ంచ డల లక

స ఆ ా కల చట ప ారం ర హణ చర ల ే పట డల స ఆ ా కల అ ట ార

యజమ నుల ాదనలను నక ం ప ా వరణ క ం ే లను అ ట ార

ష ంప క అం క ంపర . ఈ ప ిత లల ాగ త యజమ ఏ గ లష

ఉలంఘన వలన ష ంపబడల ో ె య ేసూ ా ఒక అవ ాశం క ార .

ఇటవల ాలంల CAA ార ఆ లౖను దరఖ సు నమ ను ప శ ట .

***

8
 4.ఆ ా రంగంల ిం చ ల ాత

మన ేశంల ఆ ా ాగ ా ేపల, యలమ య ీతల ంపకం గణ యం ా రగడం

ఆ ా ఉత త ల ా ాబ , ఉ ో గ అవ ా ాల , స యం ఉ ా వంట పజలక

లభ మవ త . అ ే ఆ ా ాగ ల తన లభ త లక అంశమ . ారంభ దశల అన ా

1980 దశకం గంల ప ా సహజ వనర ల నుం క ం న ీ ద ఆ రప ాగ

జ . అప ట 4 నుం 5 ల ఎక ాలల ఉం ే ాగ , డ ండ ల ఎక ాలల జర గ త ం .

1988-89 సంవత రమ లల రత పభ త ం సమ ద ఉత త ల ఎగ మ అ వృ సంస

(MPEDA) ార దట స ా ఆంధప ే ల (TASPARC) ఒ ా ల OSOARC అను ండ

చ లను ఏ ా ట ే ార . చ ల ా ఉత అ న తనం మం ణ తను క ఉంట .

సహజ తనం చ తనం

1. ధ ప మ ణంలల ౖ ఉంట ం . 1. ఒ ప మ ణం గల ౖ క ఉంట ం .

2. ధజత ల య ిలల క ి 2. ఒ జ య ిలల ఉత ాధ ం.
శమం ా ఉంట .
3. త ర ా ా అవ ాశం ఉం . 3. ంతవరక ా ధక శ క ఉంట .
4. తన ణతఖ తం ా ర ంచలమ . 4. తన ణ త ంతవరక ా ంచవచు

1994 నుం ౖ ట రంగoల చ ల ాపన జ ాక సహజ వనర ల నుం తన కరణ

గణ యం ా త ం . చ లల మం య జమ న పదత ల ా ణ న తనం

తయ ర ేయడం ఆ ా త లం మ ా చ ల నుం ఉత అవ త న ీ క

ామ ఖ త సు ర.

***

9
 5. మం ణత య మ య ప
ే తనం

అ) య తనం ఎం క
ి ల త ల ాటంచవల న
ి అం ాల :

 ా ర త, లత బ ద ల ధుమరంగ ల ఉన , ట ప ా ఎదు దుత ఉం ే

చుర న, ప మ ణమ ల వ సమ ల ణ న, య ిలలను మ త ంప ా

ఎం ిక ేసు ా .

 త ల చ ల వద నుం ీడ ను ల లక సుక వ ే మ ందు, చ ట ంక

నల మ లల నుం మ య ట ంక మధ గమ నుం ీ క ం , ా లల ి

ల క ప తం సుక ా ా .

 త ల తమ ెర వ టల చ లక సు ,ఆ టల చ ీ ి బత క దల,

చుర క దనం ప ంచు ా .

సూ ద గమ ం న అం ాల :
 గల( ): ల ా శ శ రమ ౖన ఉన గ ల ప భమ ా ఉం . శ రమ ౖఏ
ధ న బ హ ప ాన వ ల ( ాక డ ) ఉండ ాదు.
 కండరమ (మ ):ఇ ారదర కమ ా, నునుప ా, ఆ ర ళమ ంద ప ా ఏర
ఉం .
 ఆ ర ళమ (గ ): ఇ ప ా ఏర ఆ రమ ం ఉం .
 కండరమ ఆ ర ళమ ష : 6 ఖం తమ ల కండరమ , ఆ ర ళం ష 4:1 ా
ఉం .
 ాలయ మమ ( పట ాం య ) ఇ పసుప రంగ ల స షమ ా ఏర ఉం .
 ఆ గ వంత న య ిలల ఉ గత, ఉప దనమ , ార ర ాయ ల ాడతల
అక ా త ా వ ే మ ర లను తట గల గ .
 ఉ ాం ాల ప ా ఏర ఎల ంట ర క డ లక ం స షమ ా ఏర ఉం .

ఆ) ప
ే ల
ి ల ఎం క
ి ల త ల గమ ంచవల న
ి అం ాల :
 ేప ిలల తళ తళ ర సూ, క, ాజ ల ర క డ లక ం , చుర క ా ఉం ే ణ న
ేప ిలలలను ఎంచు ా .
 80-100 . . ౖ ఎం ిక ేసు ంట బత క దల 80% వరక ఉండ ను.
 సంట ర గ దల ఉన సం II ల ప వయసు గల ేప ిలల (100 ా – 150 ా వరక )
ాక ేసు ంట తక వ ంపక ాలంల అ క ఉత ా ంచవచు .

10
  ెర వ ల సహజ ఆ రం లభ తను బట ేప ిలల ఎం ిక ేసు ా .
 జ ా ేప ిలల ాట తక వ సంఖ ల (10% ంచక ం ా ా , ిల
ా వంట ేప ిలలను క ి శమ ేపల ంపకం ేపటవచు .
 ేప ిలలక ఏ ధ న ా ధుల లవ ా ంచుక న ిదప మ త ా ే సు ా .
మం ట వనర లల ప
ే ల ంపకం

ఆంధ ప ే ల ల మం ఆ ా త ల శమ ే పల ంపకమ ేయ చు ర. ే య

జ ా మ య ే ా ేపల ాగ క అనుక ల న .

ే య జ ా ల (Indian Major Carps) :

1. కట కట (Catla catla) : ా రణమ ా కృష బ ె , కట అ ిల ార . శ రమ ౖ

గమ బ ద వరమ ల లత నల ప రంగ ల ఉం పక గమ ెల ప రంగ ల

ర సూ ఉంట ం . శ రం ౖ ల సుల ద ా ఉంట . ప గం ఎత ాను, ర,

తల ద ాను ఉంట ం . ట ం దవడ మ ందుక చు క వ ౖ ౖప క ఉంట ం .

ఆ ాసమ & ఆ రమ : మం ట నదుల , సరసు ల , ాల వల మ య ెర వ లల

ఉంట ం . జంత పవ ాల , ఆల క ల మ య ట ాల , తవ డ , ర నగ ెక , ాట

ీ క ను క ఆ రం ా ీ క సుం .

పత త : ండవ సంవత రంల ప పక ం ెందుత ం . ఒక బర వ గల ేప సుమ ర

78,000 – 1,50,000 వరక గ డ డత ం .

ర గ దల: 1.5 నుం 3.5 ల / సంవత ా

2. ల త ( ల వ ) (Labeo rohita):

ా రణమ ా హ , ాగం , గ ండ ను మ య లవ అంట ర . శ రమ ౖ

గమ బ ద వరమ ల ఉం ం గమ , పక గమ ెల ప రంగ ల ఉంట . శ రం

నూల కం ె ఆ ారంల ఉం , ఉదర గమ గ ండం ాను, కళ ఎర ా, ద ాను ఉంట .

ర న ాను, ట చుట దవ ల మ ందుక ఉం , ం ద మ డతల క

ఉంట ం . ట ఇర ౖప ల ఒక జత ాల ండ ను. ఇ ట ౖ గమ ల సంచ సుం .

ఆ ాసమ & ఆ రమ : మం ట నదుల , సరసు ల , ాల వల మ య ెర వ ల , ాలం

ీడ . ెర వ మధ స ఆ రంను సుక ంట ం . ఇ వృ పవ ాల , న ఆల మ య క న

11
 ప ాల , తవ డ , ర నగ ెక , ాట ీ క మ య య క ను క ఆ రం ా

సుక ంట ం .

పత త : ండవ సంవత ర వ ల దట ా ా ప పక త ెందుత ం . గ డ ట

ామర మ ఒక శ ర బర వ క 1,00,000 - 2,50,000 ఉంట ం .

ర గ దల: 1.0 - 3.0 ల / సంవత ా

3. ి న ాల (Cirrhinus mrigala):

ా రణమ ా ాల, జడ ా మ య సు అందుర . శ రమ డవ ా

కదుర ఆ ారంల ఉంట ం . తల గం న ాను, ట మ ందు గమ ం ౖప క

ఉంట ం . ండ జతల ాల ంట . పచ ాజమ ల త ా ఉంట ం . శ రమ

బ ద రంగ క న ం రంగ ల నుక ౖప వరక ఉంట ం . భ జప , ఉదర, ాయ వ

ాజలక ంజ వరప అంచుల ంట . కళ బం ార రంగ ల ఉంట .

ఆ ాసమ & ఆ రమ : మం ట నదుల , ాల వల మ య సరసు ల , ెర వ ల .

ెర వ ల అడ గ న గల ఆ రమ సుక ంట ం . క న ఆక ల ప రమ ను మ య ఆలను

ంట ం . తవ డ , ర నగ ెక , ాట ీ క మ య య క ను క ఆ రం ా

సుక ంట ం .

పత త : దట సంవత రం త ా త ప పక త ెందుత ం . గ డ ట ామర మ ఒక

శ ర బర వ క 1,00,000 - 2,25,000 వరక ఉంట ం .

ర గ దల: 1.0 - 2.0 ల / సంవత ా

ే ా ల ( గమ స
ే ు న ప
ే ల):

1. ాల ట (Hypophthalmichthys molitrix):

ా రణమ ా ం ా , ం ేప అంట ర . శ ర ార గమ అణచబ

డవ ా ఉంట ం , ఉదర గమ ల వల ఉంట ం . ప క న ా ఉంట ం . శ రం ౖ

సన ల సుల ఉంట . తల గమ ద ాను, ర న ాను ఉంట ం . న

కళ క ఉంట . ం దవడ ా బయట డ చు వసుం . ం , ెల ప రంగ ల

ఉంట ం .

12
 ఆ ాసమ & ఆ రమ : మం ట వనర లల ఉండ ను. ట ఉప తలంల గల పవక వ లను

ఆ రంను సు ంట ం . వృ పవ ాల , తవ డ , ర నగ ెక , ాట ీ క మ య

య ిం క అదనప ఆ రం ా సుక ంట .

పత త : ండవ సంవత రంల దట ప పక తక వసుం . గ డ ట ామర మ ఒక

బర వ 78,000 - 1,50,000 వరక ఉంట ం .

ర గ దల: 1.5 – 3.0 వరక సంవత ా ర గ ను.

2. ట ా ం ా ఇ ల
ే (Ctenopharyngodon idella):

ా రణమ ా ా ా , గ ేప అందుర . శ రమ డవ ా ఉం మధ సం ా

క బ ఉంట ం . తల డల ాను, మ ట ట ాను, దవడల ౖ గర క పళ ఉంట . ౖ

దవడ ం దవడ క ా డవ ా ఉంట ం . ాల ఉండవ . మ ట ౖ క ఉంట ం .

పృష గమ ఆక పచ / మ దుర బ ద రంగ ల ను, ఉదర గమ ిల రంగ ల

ఉంట ం .

ఆ ాసమ & ఆ రం: మం టల ఉంట ం . ఇ ఆ ర ేప వృ మ య జంత

పవ ాలను, తట గ , ల , నజ , లమ వంట దలగ ాట ఆ రం ా

సు ంట ం . ా ియ ీడ ( ప తం ా ంట ం ). ఒక ల శ ర బర వ క

ఎక వ ా ంట ం . ఇ మం టల కల ప క లను యం ంచ అను ౖన . కృ మ

ఆ ా క సుక ంట ం .

పత త : ండవ సంవత రంల దట ప పక తక వసుం . గ డ ట ామర మ 50,000

– 80,000/ శ ర బర వ క ఉంట ం .

ర గ దల: 20-25 బర వ ఒక సంవత రంల ార అ న .

3. ి న
ి ా (Cyprinus carpio):

ా రణమ ా ామ ా , బం ార గ అందుర . శ రం ౖ ల సుల ద ాను

పసుప బం ార రంగ ల నూ ఉం , ఉదరతలం ెల ప ా ఉంట ం . శ రం డవ క డల

ఎక వ ా ఉంట ం . 2 జతల ాల ంట .

ఆ ాసమ & ఆ రం: మం ట వనర లల ఉంట ం . ఆ ర ేప. ట ాల ల ా ల ,

పరగల, లస నుల మ య క న ఆ ా ప ా ంట ం . కృ మ ఆ ా

క సుక ంట ం .

13
 పత త : 6-12 లల వయసు ల దట ప పక త వసుం . సహజం ా ం జర గ ను.

సంవత రమ ల అ క ార ం జర గ త ం . గ డ అత ఉంట . గడ న

ాను పసుప రంగ ల నూ ఉంట . గడ ట ామర మ 6-8 ల ల/ శ ర బర వ

క న ేపక ఉంట ం . ఇతర ే య ే య ార ల వల ిత పజననమ అవసరం లదు.

ార మ త ం రక ిత పజననం ేయవల ి ఉంట ం .

ర గ దల: 1.5-3.0 ల /సంవత ా ర గ త ం . దూర ాం లక ర ాణ ేసు నుటక

అనువ ా ఉండదు.

4. అమ ర ార :- ఇ ఆ ియ ాంతంల సహజ వనర లల టట వంట ా జ

ెం నట వంట . ఈ ేప ా రణమ ా గ ేపను ఉంట ం . త తం ా రగత ం .

కల ప క ల అ కమ ా ఉం ేటట వంట ెర వ లల ంచు దగ రకమ . ఇ బ షమ ా,

శ రమ డవ ా, మ దుర ధుమ వరమ ల ఉంట ం .

ఆ రం: ఇతర జ ేపల ఆ రమ నక టపడక ం ట క లౖన గ రప ెక ,

గ చు, బద చు వంట ాట ౖ ఆ రప న ా ేపల కంట అ క ర గ దల

క నట వంట .

మం ట యల:

మం ట వనర లల ంప ా అను ౖన, మనక అందుబ ట ల ఉం ే మం ట యల

జ త లల మ బ ఖయం మ ఖ న . ల సుమ ర ా 125 ర ాల ఉన ట గ ం ర . టల
10 ర ాల రత ేశప ట వనర లల మన ాషంల మ ఖ ం ా కృ ా, వ నదులల ా
ొర క . ాటల ప న న
1. లకంఠ య 2. బ ంగ య

ట అంత ా య మ నందు మం ా ఉం . ఈ మం ట య లను మం ట ంపకం

ెర వ లల ార ేపల ాట ా కల పద ల నూ మ య వలం య లను మ త

‘ కల ’ పద ల నూ ంపకం ేపటవచు ను. ఈ యల ెర వ అడ గ గంల వ ి ా .

1. లకంఠ యల: ా ీయ మమ మ బ యం సనబ . ఈ యల మన

ేశమ నంద అ నదులల నూ, న మఖ ాల వద, సరసు ల , జల శయమ లందు
సహజం ా ొర క . ట శ రమ వరప బ హ కవ క ఉండ ట వలన ట
లకంఠ యల ర వ ం .ఈ లకంఠ యల ‘ ా ం ి యల’అ క అంట ర . త
య లను సహజ వనర ల నుం క ం చ నందు య ిలలను ఉత ే ార . ఈ య

14
 ిలల ఉత ల ల ా దశల ఉప రల రగ . లకంఠ యల ల గం ా
రగ . 10 లల ంపకం ాలంల మగ య ల 60-80 ామ ల ప మ ణం వరక మ య
ఆడ య ల 30-40 ామ ల ప మ ణం వరక ర గ ను. అందువలన ఈ లకంఠ య ల మం
ట ెర వ లల అను ౖన య ా ంపకం ేసు ర.
2.బ ంగ య :- ా ీయ మమ మ బ యం మ ల ం . ‘ ెల ా ం ి య’అ

ాళ య అ క అంట ర . వ న ధవ శ రం వద ట ిలల 15-30 mm ప మ ణంల

బ ా ొ రక . బ ంగ య ా ం ి య క ప మ ణంల న ా ఉం శ రం ఆక పచ

బ హ కవచం ే కప బ ఉండ ట వలన ా కం ా పచ య అ క ిల ార . ఈ య లను

సహజవనర లౖన వ న ాయలల మత ార ల పట బ ే ార .

ఇ బహ ప త, క ి , ం , ాం అ ద ద నదులల క లభ మవ త ం .
ఇ మం ా . జంత పవ ాలను ఇషమ ా ంట ం . మ ఖ మ ా క ియ ంభ ాలను,
ట ాలను, ాన ామ లను, ట ౖ ేల త న చ న వ లను ంట ం . ఆ రం
లభ మవనప డ ానబ సంను క పద సుం .

మ బ యంమ ల ం 4 నుం 6 లలల ఆడ, మగ ండూ ప పక తక

ేర ంట .మ ల నుం ల పల గ డ డ . టల గ డ బ హ ం ా క ించడం
మ య ీ ా ( ి ం ల ) గ డను యడం ఒక ప ే క ల ణం. గ డ పసుప
రంగ ల ఉంట . సుమ ర 20,000 -30,000 గ డను డ త ం . వ ా ాల తదనంతరం ల ా
అ వృ ెందుత ం . ాలంల ఇ డ వల ామర .

అ ా ం ాషంల మం మ ా ఉం . స ల ట ర . 180/- నుం

ర . 240/-, ాలంల ర . 270/- నుం ర . 320/- వరక ఉంట ం .

***

15
 6. య ల నర య జమ న ం

పసుతం యల ాగ ను అ క ాందతల ేపటడం సర ా రణ న .ఈ ధం ా

అ క ాందతల ాగ ేపటడం వలన ట ణ త య జమ న ల ాల మ య త

య జమ న మ ల పల వలన యల ాగ ల ల టకమ ం ే ా ధుల బ న

పడ త ండడం జర గ త ం . ఈ సమస నుం బయట పడట త ల ండం ెల ాగ క ారం

చుట ర . ండం ెల ాగ ల దట 4 ల 6 ా ాల ాట చ నుం ను ల ే ిన

య ిలలను ఒక ప ే క ా వరణంల నర ఏ ా ట ే ి ంచడం ారం ం ర . అ ేఈ

నర లల ంచుత న య ిలలల ా ధక శ ఎక వ ా ఉండటం బత క దల ఆ ాజనకం ా

ఉండటం, ాగ ెర వ లల ఈ నర ల ం న య తనం అ క ర గ దల చూపడం త

మయ ష క 1:1 నుం 1:1.2 ా ఉండటం వంట ల భ యక ఫ తల ండటం ఈ

మధ ాలంల ల మం త ల ఈ నర ంప ా ా ేపటడం జర గ ం . అ ే

నర ర హణల ల ాల ారణం ా ప ాఫ ల ాబ లక వడం జర గ ం .

* నర ంపకం ల భ యకం ా ేపటలంట మ ఖ ం ా 10 అం ాలను ప గణల సుక

సమరవంతమ ా య జమ న ం ేపటనట ే నర ంపకం ల భ యకం ా ఉంట ం . యల
ాగ క ల భ యకం ా ఉంట ం .

1. సలం ఎం క
ి :

 నర ా ణం ేపటబడ ప ేశమ ాగ ెర వ లక దూరం ా ఉం . నర ఏ ా ట

ేయ ాంతమ పత కం ా ఉం .

 నర లను ఉప ట వనర లక దగరల ఏ ా ట ేసు నుట వలన మం ఫ లను

ా ంచవచు .

 నర ఉప ంచదలచుక న ట వనర ల క గ ణ లను మ ందు ా ప ం

నర ఏ ా ట క అనుక లం అవ ా ో ర ంచు ా .

 నర ాడ ట వనర ఉప దనం( ట), ఉదజ సూ క (pH) మ య బ యల

ాందత ప ంచు ా .

16
2. నర జౖ :

 నర ా ణమ ేపట టల ంట ై మ య వ భద (బ క ట) క అ క

ా నతఇ ా .

 ఎ ష ఏ ా ట బ యర , ఫ జరను ఒక కమ పద ల ఏ ా ట ేసు ా .

 నర ాంతమంత ఎ ష అం ే ధం ా ఎ టర అమర ా . నర ల ఎక డ

క ఎ ష అంద ప ి ాక డదు.

 ఎ ష క దు త ౖ ఆ రపడక ం ప మ య ఏ ా ట అంట జన టర

ఏ ా ట ేసు ా , అంట నర ల ా వరణం ప ా చ ల వల ఉండవలను.

 నర లను హౌ ా వరణంల ఏ ా ట ేయ ట ఉతమం.

 నర నందు వభదతక అ క ా న త ఇ ా .(Foot dip, hand dip, bird scarc etc)

 నర ౖన ప ా క ఏ ా ట ేయ .

 నర ల గ పక ల క ట వల ఏ ా ట ేయ .

 నర లప ాక కల ఒ రమ ం .ఆ రం వద ఫ , ం ా

ఉం .

3. నర ప మ ణం ఆ ారమ :

 నర ప మ ణం 60-100 టను ల ామర ం క ఉం .

 చత ర ా ారప ెర వ ల (0.25 -0.5 air) గటక ెర వ అడ గ గం ప ా లౖ ం ి

క నర తయ ర ేసు వచు .

 నర ల లౖనంత వరక గ ండం ా ఏ ా ట ేసుక న ట ే ర హణ సుల వ ా ఉండ ట

ాక ఏ ష ప ా ల అం ంచట బ ా అనుక లం ా ఉంట ం .

 నర లను ా రణం ా HDPE ీ ఏ ా ట ేసు వచు . లప బ నర ల క

అందుబ ట ల కలవ .

4. జ ా య : నర దశల జ ా య తప స ా ఉం .

 నర అవసర న ట మ ందు ా జ ా యర క 120 ా వడకట ట .

జ ా యర నందు ట 24 గంటల ాట ల ఉం అనంతరం ం ే ి 48

గం II ాట ఏ ష ఇ ం అవ ాల ప ా ల ం .

17
 ప ా ే ిన ం అవ ాల ల జ ా యర ట 600 ా వడకట

నర పంప ేసు ా .

5. తన ఎం క
ి :

 నర లల ా ేయ య ిలలను PCR ప ే ిఏ ధ న ా ారక మ ల ల

ణ న ిలలను ఎం ిక ేసు ా .

 PL 5 -PL 8 దశల ిలలను ా ేసు ా .

6. ా ంగ ాందత:

 ా ంగ ాందత ఒక చ. టర క 500 ిలల ౖబ సు వచు .

7. ట ణ త:

 క ండ ార నర ట ఉ గత, DO, pH, అ య, ౖటౖ ల ణ లను ా

ప ంచు ా .ప 2 లక ఒక ా ాందత క ప ంచు ా .

 ట ణ తను ామ ణక ా ల ర ంచుటక మం బ ట ను ాం క

ప ణ ల సల రక ాడ ా .

8. త పణ క / య జమ న ం:

 నర ల య ిలలక ఎల ంట సహజ ఆ రం ల ంచదు.

 నర ల PL దశలను ాక ే ిన దట ారంల చ ల ఇ ే కృ మ తల ఇ ా .

 త కణకల ప మ ణం య ిలల ట ప మ ణం అనువ ా ఉం .

 ారంభంల తలను ప ండ గంటలక ఇ ా . కమం ా య ిలల వయసు , ాందత

ప మ ణం ఆ రం ా తల ల ం ఇ ా .

 ండవ ారం నుం నర ంపకమ నక ఉ ే ంచబ న ణ న ప ేక న తల

ాడ ా .

 ాగ ెర వ లల ా ే తల వ క డదు.

 ా ప ట తలను ాత ం ఇ ా .

 త ణత స ా లక ే య ిలల రంగ క మ ర . అం ే ాక ఈ రంగ

ిలలను ాగ ెర వ ల ా ే ినప డ ర గ దల ఆ ాజనకం ా ఉండదు.

18
 9. ఆ గ య జమ న ం: ( ా ధుల )

 నర దశల ఎక వ ా రప ా (LB) క ిసుం . ఈ రప ా ాక ం కమం

తప క ం ాందత ప ల ేసూ అవసరం రక బ ట ాడ త

ాక ం ా ంచవచు .

 నర టల ా ిలలల ా వ బ ను ాడ ట ా

యం ంచవచు .

 బ క ట పటషం ా అమల ే ెల మచ ల ా ఆ ా రం ఉండదు.

బ క ట ాట ా అవసరం రక ట బ ట ను ఒక కమపద ల ాడటం

వలన నర ల రగత న ౖ క ఎల ంట ా ధుల కక ం యం ంచవచు .

10. య ల
ి ల ర ాణ:

 య ిలలను నర లల ఆ గ వంతమ ా ం నప ట స న ర ాణ ేపటక ేబ ా

నషం ాటల త ం . చలట సమయంల య ిలలక ఎల ంట ఒ కల గక ం నర ల

నుం పట బ ే ి ాగ ెర వ లల ాక ేయ .

 నర ల నుం ిలలను క ంచుటల ా వరణ ఉ గతను ప గణల సు ా .

 య ిలలను ర ాణ య
ే న దూర బట ఒక టర ట ిలల ాందత ఎంత అ

ర ం .

ౖ అం ాల ంట ాటం న నర నుం మం ణ న ఆ గ వంత న య ిలలను ాగ

ెర వ లక అం ంచవచు .

***

19
 7. ర
ె వ లల య డ
ీ ా ంగ – సు వల న
ి మ ందు జ గత చర ల

 మం గబ ా ం లంట ణ న త ల ఎం ిక ాట ెర వ తయ ల తగ

జ గతల సు వడం అవసరం. లత ెర వ అడ గ ా ప ం . ఆ తర ాత

ం య ప ాల క న మట ల ం . పంట ప ర న త ా త ెర వ అడ గ

ా ఇ ే ి బ ా ఎండబటన త ా ే మ ాగ ేయడం మం . ంగ

డ వంట సం ర ాల ా ఇ ేయడం ాట ల అడ గ గం బ ా

రల వ ే ంత వరక ఎండబట .

 ల సందర లల ట ణ త ల ిం యల ఒ గ ౖర బ న పడ త .

జ ా య ఏర రచు వడం ఎం ై యస రం. దట ట జ ా య ల

డక ే ిన త ా త ంపకప ెర వ ల ట ం ా .

 ెర వ ల ట ం మ ందు మట ి. . బట సున ం ( సుమ ర 200 లల

ఎక ాక ), ల స ా బట ఎర వ ల త నంత ా . తర ాత ట 50 ం. .

వరక ం ా . వలన 4-5 లల ాం ా వృ ెందుత ం . ఈ సమయంల ట

టర లత వ ే వరక ం ా . అవసర ే ం ో ద ా ఎర వ ల ా . ట

క ల , అడ గ న చు సమస ఉన ెర వ అ ే ఒక ా ా టర ల త

వరక ట ం ా .

 ెర వ ల ట ం మ ందు 60 ా ీ ా వడకట . ెర వ తయ ల

అవస ా బట ల, టల ా ే బ ట సూ ం న ర ా .

 చ నుం మం ణ త గల ీ ఎం ిక ేసు ి. ి.ఆ . ౖర ప , ఒ

ప ల ే ి ఆ గ వంత న య ిలలను ఎం ిక ేసు ా

 త క ావల ిన ట ల ఇ ే ల చూ . మ ందు ా య ిల ాం ి ెచు

ిదం ేసుక న ెర వ ల 24 నుం 48 గంటల మచు కట ప ం . య

ిలలను వ ల మ ందు ట గణల ప ం . య ిలలను సుక వ క ణ

ట అల ాట ేసూ వదల .

20
ఎ మటౖజష (ACCLIMATISATION)

 త ల ఆ గ వంతమ న ా ర త య ిలలను ఎం ిక ేసుక న త ా త ాట

ెర వ లల వదుల క మ ందు ెర వ ట అల ాట (ఎ మటౖజష ) ేయ ట

తప స ా ఆచ ంచవల ిన మం య జమ న పద , అట ా డల ఒ గ

చ .

 ఫ తం ా ెర వ ల ా ేయవల ిన తన ాందత త , ాగ అనంతరమ

ఆ ం నంత గబ ాదు.

 ల ా దశలను ెర వ ట అల ాట ేయడంల మ ఖ ఉ ే ా ం – ెర వ ట

ఉప దనం, ఉ గత, ఉదజ సూ కక అల ాట ేయడం.

 ెర వ ట ట ే 2 ి. ి. ట. ఉ గత ే 2 ల మ య ఉదజ సూ క ే

0.5 కన ఎక వ ఉంట తన సంచులను ెర వ ట ౖ 30 మ ాల ె య డ నట

ఉం .

 కమం ా తన సంచులను ి ెర వ ట సంచులల ా 2.5 ాతం ప న

పంప త ెర వ ట ఉ గత, ట, ఉదజ సూ క, ీ బ గ లల టల ణ ల

సమ నం ా అ వరక పం ా . 10,15 ాల తర ాత ల ా లను మ ా

ెర వ టల వదుల ా .

 ఎ మటౖజష సమయమ ఎక వ పటటట అ ే ల ా లను జ ఆ య ను

ఆ రమ ా అం ం .

 ీ ప మ ణమ ల ే ల ల తక వ ా ఉం .

 ార ప ల 80% ట ప ల 90% బత క దల ఉన తనమ ను ఎం ిక

ేసు ా .

 ప ెర వ నందు ఒక ాను కట అందుల 100-200 త ి త సూ ప 24

గంటలక ఒక ా ప న 72 గంటల వరక బత క దల ాతమ ప ం .

 72 గంటల తర ాత బత క దల ాతమ 80 క ఎక వ ఉంట ల ా లను ఆ

ెర వ క అనుక ల న ామ య ణ న ా ా ంచు ా .

21
గమ క:

1. ణ న తనం ౌక ా ొ రకదు, ణ న తనం తయ చ లల ణ న

ఆ య, ణ న కృ మ ఆ రం, ప భ న ట ాట మం బ ట

అవసరం. ాబట త ల తనం ౌక ా వసుంద ఆ ంచక ం , మం ణ న తనం

స త క ఖ దుక చ య జమ న ం సంప ం ా భ ా ీ ఉత

ే ంచు ఖ దు ేయ .

2. వలం ను డ ఆర జ ే ి ీ ను ల ేయవదు. ణ న ీ ఎం ికల

అజ గత వలదు. త ల గమ ంచవల ిన మ షయమ తక బ ట గల ెర వ ల

యందు మం బత క దల ా ంచ PL-12 కంట ౖబ న య ిలలను ఎం ిక

ేసు ా . అ క ట క న ెర వ లల ంప ా PL-10 ౖ బ న య ిలలను

ఎం ిక ేసు ా . ీడ క ఖ తం ా ల లల ెల మచ ల ౖర (WSSV), EHP, IHNV,

PCR ప ల ే ంచు ా .

***

22
 8. ట ల ణ ల మ య యజమ న త

 యల ాగ ల య ల బత క దల మ య ర గ దల ట యజమ న త ే
ఆ రప ఉంట ం . మం ట యజమన త పదత ల ాటం అ క గ బడ ల
ా ంచగలర .
 ట ణ తల త ల మ ఖ ం ా ఈ ంద వ ం న ి. , ఆ జ , ఆల ట, క నత,
ష ాయ వ లౖన అ య, ౖటౖట ల వంట ట ల ణ ల ౖ త న శద వ ం .
ట ఉదజ సూ క (pH):
 య ిలల సుక టప డ త ల మఖం ా వలమ చ లల య ిలల
ట ెర వ లల ట ాక ి. ల క ద ా ే లక ం చూసు
య ిలల ాదుల ా .
 ెర వ ట ి. 7.5 నుం 8.5 ఉండవలను. ఉదయం, ాయంతం ి. ల వల
మధ ే 0.5 కంట ఎక వ ా ఉండ ాదు.
 ి. వ సమ ెర వ ల ఉం ేటట వంట ాం ాను ద ఆ రప ఉంట ం . ాంకను
అ కమ ా ఉం ర ఆక పచ ా ఉన ప డ ఈ ి. ల వలల మ ర ల ఎక వ ా
ఉంట . యల ఒ ల నవ .
 ి. అ కమ ా ఉం ట ఉ గత అ కమ ా ఉన ప డ అ య ాడత
ఎక వ ా అవ ాశం ఉంట ం .
 త ల ెర వ తయ నుం జ గత సు మట ి. ను బట సున మ
సు నవలను.
 ాగ ల త ల అవ ాహన ల పమ ధ ర ాయ లను, నర ను ాడటమ వలన
ెర వ టల ష ాల అ క ాం ాను ాందత రగడమ ి. నందు మ ర ల
అ కమవడమ , యల ఒ గ ావడమ జర గ త ం .
 ెర వ ి. అ కమ ా ఉన ప డ టమ ేసు నవలను. అవ ాశం లనప డ
త ల బలమ , తవ డ , ఈ ల ప య బటన శమమ ను ఉప ంచవలను.
 ెర వ ట ి. తక వ ా ఉన ప డ త న దుల వ వ ాయ సున మ
ాడ నవలను.
టల క యన ాణ ాయ వ (D.O.)
 యల ాగ ల , య ల బత క దలను యం ం ే ల ణ లల టల క యన
ాణ ాయ వ (ఆ జ ) అ మ ఖ న ల ణం, .ఒ ెర వ టల 5 ి. ి.యం కంట
ఎక వ ా ఉండవలను.

23
  ెర వ ల ఉం ే ాంక , ర
ె వ అడ గ న ర న వ ాల , య ిలల ాందత ట ట
ద ెర వ టల . ఒ ప మణం ఆ రప ఉంట ం .
 ెర వ అడ గ న ర న వృ అ న త, చ న ాంకను, యల స ల
ెర వ అడ గ గమ ల క ళడం వలన ా ళల ెర వ ట అడ గ తలమ ల ఆ జ
ల సమస ఏర డ త ం .
 ాంకను, వ ాల అ కమ ా ఉన ప డ .ఓ ల మ ర ల అ కమ ా ఉంట .
ెల ార జ మ న .ఓ అ తక వ అ పమ దమ ంట ం . యల ఒ గ అ
చ ఆ ా రమ ఉంట ం .
 త ల ాగ ల .ఓ సమస ల ఉత న మ ాక ం ెర వ తయ ల అడ గ న
ర న వ ాల తప క ం ల ం .
 టల ాణ ాయ వ 2.8 ి. ి.యం కంట తక వ ా ఉన ప డ యల క
ర గ దల, బత క దల తగడం, త సు క వడం, గ ల డ వలక వడం, యల
పవరనల మ ర ల వ ా .
 య శ రం నుం అయ ల బయట ా వరణమ ల డ దల ావడం, బయట
నుం శ రం ల అయ ల ళడంల సమత ల త ల ిం ప త మ ర ల ఏర డటం,
గ ధకతల మ ర ల సంభ ా .
 త ల 1 టను య ల ఉత 3 HP ా ిట ఏ టరను ఉప ం .
 ా రణం ా ాగ 50 నుం 60 ల టన తర ాత అన ా ెర వ ాత బ ే ల
ెల ార జ మ న . ఓ. ల ట అవ ాశమ ంట ం . కనుక త ల ెర వ ల క
ండ ార . ఓ. ను ఉదయం ాయంతం ప ంచు త న జ గతల సు ా .
 ెర వ టల .ఓ. త నప డ య ల అంచుల ంబ అసహనం ా రగడం, ెర వ
ఉప తలంల గ కడత ఉంట .
ర
ె వల ఏ టర అమ క:
 అ క ాందతల య ల ాగ ేపట ెర వ లల ాణ ాయ వ .ఓ. అవసరం ల
ఎక వ ా ఉంట ం .
 అదనప ాణ ాయ వ సరఫ ా ఏ ట అమర ా .
 ప 300 ల య లక ఒక . ి. ఏ ట అవసరం.
 ెర వ లల ఏ ట లను వలయ ారం ా అమర ా . ఫ తం ా ెర వ ర చ య
పద ల ర ాడ ట వలన యల స ల . వృ ాబ న త ెర వ మధ గమ న
ర ప ే కం ా ఏ ా ట ే ిన మ ర గ వ వసక ెర క ంట ం .

24
 రత మ (Alkalinity) :
 అల లౖ ట అన ా టల ఉం ే ా ట మ య బౖ ా ట తమ .
 ెర వ ట క ి. ను కమబ క ంచుటక యల ెర వ ల టల 75 నుం
250 ి. ి.యం ల ఆల లౖ ట ఉండవలను.
 ా రణమ ా బ ర ట ఉప ం ాగ ే ెర వ లనందు అల లౖ ట అ కం ా
ఉంట ం . ారణం అ క ాతమ బ ర ట నందు బౖ ా ట అయను అ కమ ా
ఉండ ట ారణమ .
 అల లౖ ట బ ా త నప డ ల అ కమ ా ఉన ప డ ాగ టల ి.
మ ర ల అ కమ ా ఏర యల ఒ గ ర గ దల క ంట పడ త ం .
 త ల ాగ ల సు ట ద అల లౖ ట ఆ రప ఉంట ం .
 అల లౖ ట అ కం ా క నబర ట ాడ ాదు. బ ర ట కల వ ట క ి ాగ క
ఉప ంచుట మం .
 ాగ ల అల లౖ ట అ కం ా ఉన ప డ టమ ా త ంచవచు .
 ెర వ నందు ాంకను ాందతను త ం న అల లౖ ట అనుక ల ా ల ఉం ే
అవ ాశమ కలదు.
క నత: (Hardness)
 ెర వ ట క నత టల క ఉం ేటట వంట ా యం మ య ియం అయనుల
వలన కల గ త ం .
 ాగ క సు న ట వంట ట వనర డ ెర వ ట క నత ఆ రప ఉంట ం .
 ట క ఉప దనమ అన ా ట ఎక వ అ ల ట క క నత మ
రగత ఉంట ం .
 యల ర గ దలక గ ల న తర ాత గ ల త ర ా గట పడ టక ెర వ ట
త నంత క నత అన ా ా యం మ య ియం అయను త న ా ల
ఉండవలను.
 ప ా పంట ాల వ ట ౖ అన ా మం టల య ల ాగ ను ేపటనప డ ా యం
అయన ాడత తక వ ా ఉం ే అవ ాశమ ంట ం కనుక మం టల న ాగ
ేయ నప డ ా నర ను ాడవల ి ఉంట ం .
 ట5 ి. ి. ట కంట ఎక వ ా గల టనందు ప ే కం ా నర ాడనవసరం లదు.
 ట అ కం ా ఉన ెర వ నందు క నర ను అ క దుల ాడటం వలన
ట ర ాయన గ ణ లల మ ర ల వ ెర వ ర రంగ మ రడం, ాంకను ా అవడం
యల ఒ ల నవడం జర గ త ం .

25
  ా యం మ య ియం వంట నర ను అ కం ా ఉప ం నప డ యల
శ ర ద ాల ల ాణ ల ష స అ న ి ల ఉండక ఒ ల ఉంట ,ఒ ల ఉన
య లల ర గ దల తక వ ా ఉంట ం .
అ య (Ammonia)
 యల ాగ ల నతజ స తమ అ న అ య ఒక ి. ి.యం కంట అ కం ా
ఉండ ాదు.
 అ య క ాడత, త వృ అ నప డ ెర వ అడ గ తలమ ల ం య
ప రమ ల ే బ రద ా మ నప డ ెర వ ప ా ఎండ టక ం అడ గ న ఉన
మ ర గ ను ల ంచనప డ అ కం ా ఉంట ం .
 ెర వ ట ి. , ఉ గత అ కమ ా వ న ప డ అ య అ కరణం ెందదు.
ఈ ి య లక పమ దకరమ .
 అ య అ కం ా ఉన ప డ యల ప కణజ ల ెబ నల ా మ ర ,
ఇ ే సమయంల ెర వ ల ఆ జ తక వ ా వ ంట యల చ .
ట
ౖ ట
ౖ (Nitrite):
 ఇ అ య న ారణ ెం ే ప యల మధ మం ా ఏర ే ష ాయ వ .
 ెర వ ౖటౖట ాడత 0.1 ి. ి.యం కంట తక వ ా ఉండవలను.
 ౖటౖట ెర వ ల అ కం ా ఉన ప డ త ర ా య రకంల 10 ట అ కం ా ే
య ల రకకణ లను త ం సుం . యల త ర ా ా బ నప చ .
 త ల ెర వ ల ౖటౖట ఏర డ టక ారణ న ెర వ ల ద వ ం ే నలట మ ర గ ను
ఎప టకప డ ల సూ, త ర ా అయ కరణం ెందుటక ెర వ టల త నంత
ాణ ాయ వ జ గత వ ం .
న ాగ ల నర ాడకం (Minerals):
 మన ాషంల పసుతం న ాగ తక వ ఉప దనం గల ెర వ లల అ కం ా
ేయబడ ం .
 అ క ాందతల న యల ాగ ేసునప డ ాట ర గ దల, బత క దలక
లవణ ల అవశక త ఉంట ం .
 యల గల ే సమయంల , త ా కవచం ఏర రచు వ అ క లవణ ల
మఖం ా ా యం, ియం, ట ియం, యం (ఉప ) త న ాడత ల
ెర వ ల ల త ర ా గ ల ఏర రచుక య గటపడ త ం .
 ెర వ టల లవణ ల స న ాళల ల ంచక ే, యల ఒ గ
బల నపడ . ఆ ౖన మ ా మరణ ా , అం ే ాక శ ర ద ాల సమత ల తక

26
 లవణ ల తప స , దృ ిల ఉంచు న త ల ప ారం ా యం,
ియం, ట ియం వంట లవణ లను ెర వ ల సుంట ర .
 ఎక వ ఉప దనం ఉన ెర వ లల (అన ా 10 ి. ి.ట. క ఎక వ) నర అంత ా
ాడనవ ారం లదు తక వ ఉప దనం ఉన ెర వ లల ల బట నర
ాడ ా .
 అ క తంల నర ాడటం వల టబ ఖర రగడ ాక ెర వ ల
సమత ల త ెబ నడం, ఒ ా యల డస బ రడం క జర గ త ం .
 నర ాడకంల త ల ాం క ప ణ ల సల సు వడం మం .
 0-5 ి ిట ఉప దనం గల ెర వ టల ప 10 ల క ా ా యం, ియం
సంబం ం న నర ాడ వడం మం .
 ెర వ టల ా యం, ియంల ష 1:3 ా ఉం .
 ెర వ టల యం ట ియంల ష 40:1 క తక వ ా ఉన ప డ
బత క దల ాతం ర గ దల ఎక వ ా ఉంట ం .
 నర అ కం ా ాడటం వలన కర ాం ానుఏర ెర వ ర నల ా
మ ం .
 అ క ాతం లవణ ల య శ రం ౖ ర గ ల గటప గల డవలక యల
చ త ంట .
ాంక : (PLANKTON)
 ెర వ టల ే య ే సూ న వృ మ య జంత సమ లను ాం ానుఅంట ర .
 ాం ానుల జంత సమ య లను జంత పవ ాల (Zooplankton) అ , వృ
సమ య వృ పవ ాల (phytoplankton) అంట ర .
 ెర వ ల ఉం ేట వంట ాం ాను బట ెర వ ారవంత న ల ెల సు వచు ను.
 ాంకను ాందతను బట ెర వ ల ఆ జ మ య ి. ా లల మ ర వసుం .
 ాం ానుఉత ద ెర వ ఉ దకత ఆ రప ఉంట ం .
 ా రణం ా ెర వ ల ాంకను ాందతను సు ా ెల సు వచు .
 ఆల రణ జన సం గ య ా ఆ జ ను ఉత ే ా . ఈ ధం ా ఉత
అ న ఆ జ ను ెర వ ల జంత పవ ాల ేపల , య ల మ య ఇతర వల
ఉప ంచుక ంట .
 ెర వ ల ాం ాను ాందత సు నప డ 20-30 ం. . మధ న
ఉన ట ే య సహజ ఆ రం బ ా అందుత న ట .

27
 ెర వ ల ట సుమ ర ా 100 టర ాం ాను ా వడకటనప డ నక
అడ గ న ఉం ే ా కల సుమ ర ా 2 ం. . ాం ానుఉన డల ెర వ
ారవంత న ా ంచవచు .
 ఈ పవ ాల జ త లను బట ెర వ ట పసుప , ల క పచ , ఆక పచ , ధుమ మ య
ఎర ప రంగ వసుం .
 ెర వ ట రంగ బట ాం ాను ా ెప వచు .
 ా వరణం అనుక లం ా ఉన ప డ ష ాలను ఉప ంచు అ క తంల
ఒక ా ా పవ ాల ఉధృతం ా ర గ .
 ాం ానుబ సుమ ర ా ఒక ారం ల, ార ఇం ా ఎక వ ల
న ాగ త ం .
 ాం ానుబ డ దల ే ష ప ాల వలన జంత పవ ాల మరణ ా , ెర వ
క సమత ల త ెబ ంట ం .
 ఆక పచ వల ల బ వలన డ దల ి మ య ై ఐ
బ య వంట ాట వలన య లల అభ ంతరకర ాసన వసుం . వలన మ
మం త నషం వసుం .
 ాం ానుబ వలన ెర వ టల ాణ ాయ వ , ి. లల బ ా ఎక వ
రతమ ల , ష ాయ వ ల ఏర డటం జర గ త ం .
 ఒక ా ాం ానుబ ఏర నప డ ాం ాను య ల ప ల ౖన ర
ా స యక ఆటంకమ కల గ ే ి య ల మరణం సంభ ంచవచు ను.
 ాం ానుబ వలన జంత పవ ాల క ఉత త యల గబ
త త ం .
 ఆక పచ వల ల ర గ దల ఆక పచ వల ల డయ టంల కంట తక వ ఉన ప ట
ఎక వ ా ాణ ాయ వ ను సుక ంట .
 సూర ర తక వ ా ఉన ప డ .ఓ తక వ ా ఉన సంద ా లల క రణజన
సం గ య సమరవంతం ా జర ప బ ా వృ ెందు . ఫ తం ా ెర వ ా
పమ దకర ి ేర ఒక ా ా య చ వచు .
 ఉప ట ెర వ లల య ం, ల , ై ాజల వలన కర ఆల
బ ఏర డ .
 ెర వ ల ాం ాను త ాలం ఉంట ం . త పవ ాల ఎప టకప డ ఉత
అవ త ంట .

28
  ెర వ టల ాం ానుక అవసర న ష ాల ల ిం నప డ ఒక ా ాచ త ం .
ఈ ి ాం ాను ా అంట ర .
ాం ాను ా :
 ెర వ ర ేట ా మ ర త ం . సు ం 50 ం. . టత ం .
 ెర వ ల ాం ానుల ించడం వలన ాణ ాయ వ ఉత జరగదు, ఫ తం ా ెర వ ల
.ఓ. ల వ బ ా ప త ం .
 అ య ౖటౖ వంట ష ాయ వ ల ాడత రగత ం .
 ి. . ల వలల చు రతమ ల క ి ా ాం ానుబ ఉన ప డ ి.
ల వ పగట ప ట గణ యం ా 9 ౖ ా రగత ం .
 సహజం ా ాం ానులక వ ట వలన త ల అదనప ఆ రం ఎక వ ా ఇవ వల ి
ఉంట ం .
 ెర వ టల అ య ాందత ఎక వ ా ఉన ప డ క ఆల బ ఏర
జంత పవ ాల ఉత ా .
 ాం ాను ా వ న ెర వ ల ష ాల ల ిం , ట గ ణ లల మ ర ల సంభ ం
ాగ ల యల గబ త త ం .
 ఇల ంట సంద ా లల అడ గ గమ నక ేర త ం ాబట ెర వ అడ గ ట బయటక
పం ిం య . ెర వ లల ా ే ం య, ర ాయనక ఎర వ లను బట ాం ానుఉత
జర గ త ం .
 సూప ా ,య య, ై అ యం ా ,మ ఆ ట వంట ర ాయనక
ఎర వ ల ాడటం వలన వృ పవ ాల (పసర ) ఉత అవ .
 ం య ఎర వ ల ాడటం వలన జంత పవ ాల ఉత అవ .
బ ఏర డక ం త ల సు వల న
ి జ గతల :
 కర ఆల బ సమస ెర వ టల ం య ప ాల , ష ాల ాందత
ఎక వ ా ఉన ప డ మ య ట ఉ గత వ న ప డ వసుం .
 స ాలంల మ య ెర వ టల ాస ర దు ఎక వ ా ఉన ప డ కర
వల ల వృ గం ా జర గ త ం .
 త ల స ాలంల ఎర వ ల ాడకం ేపటక ం ఉంట మం .
 బ ెర వ టల ష ాలను సు వటం వలన టల ష ాల దు బ ా
త పవ ాల ఒక ా ాచ .

29
 చ న ాం ాను న ం జరగట ఆ జ అవసరమగ ట వలన .ఓ.
ఏర డ త ం . త ల ఈ ప ి గమ ంచు ెర వ టల .ఓ ా ంచుటక
త న చర ల ేపట .
 ెర వ తయ సమయంల ల/ మట క ం య కర నమ , నతజ , స రమ ,
ి. . ల ణ లను ప ం మత ఎర వ ల ాడ ా .
 ఎర వ ల ాడకం ఎక ౖ ేక కర ఆల బ ఏర డ .
 ెర వ ట ల త 5-6 అడ గ ల ఉం ేటట ా చూసు ా . ెర వ ల ర త తగ న
ంప ా .
 ెర వ ర మ దుర రంగ ల ఉన ప డ టమ ేయటం మం .
 ెర వ ల ఆల బ యం ంచుటక య ల లనప డ ాప సల ను 250
ామ ల నుం 500 ామ ల దుల ాడ ా .
 ప 15 ల క ా త ల ట ర ాయన ల ణమ ల ాట , ాం ానుక
ప ంచు ా .
***

30
 9.సూ మ ల ాల ఆవశ కత

ఆ ా ాగ ల ాగ వల ర గ దల, వన యలక ా ధక శ ంప క సూల,

సూ ష ాల ల అవసరం. ఈ సూల, సూ ష ాల ల తక వ దుల
అవసర నప ట ేపల / య ల వన యలను ప తం ే ా .
 ేపల / యల ాట అవసర న ష ాలను/ లవణ లను ట ఆ ాసం నుం
ప ల శ రం ా సుక ంట శ రంల అ కం ా గల లవణ లను ట
ఆ ాసంల డ దల ేసూ ాట శ రంల లవణ ల ాడతను సమత ల ం ా ఉం ే ధం ా
రంతరం జర గ ప యను ధ ా సరణ కమత అంట ర .
 సూ ష ాల మ య ఖ జలవణ ల సమత ల త ౖ ాగ వ ల బత క దల,
ర గ దల ఆ రప ఉంట ం .
 అ క ేపల / యల ట నుం గ ంచు ష ాల / లవణ ల దు ాట
వన యలక స వ – ాబట అదనప ఆ రం ా త న దుల ష ాల
అం ంచవల ి ఉంట ం .
 సగ వల వన యల సకమం ా జర ాలంట సుమ ర 22 ర ాల నర / ఖ జ
లవణ ల ష న దుల అవసరం అవ .
 మఖం ా ా యం, యం, ట ియం, ియం వంట సూల లవణ ల అ క
తంల అవసరం.
 అల అయ నుల ర పంల ా ట , బౖ ా ట ల , సల ట ల , ల క
అత ంత అవసర న .
 సూ షకలౖన ం , ఐర , యం, యం, ాప , బ ,అ అ తక వ
దుల అవసర నప ట ాట ప వం వన యల , ర ణ వ వసలల ల
ప న న .
ప
ే ల/ య ల అవసర న సూల, సూ ష ాల ఎల లభ మవ ?

 ా యం, ియం, ట ియం, యం వంట లవణ ల , సల ట ల ,

ా ట , బౖ ా ట ల అయ నుల ాగ ట నుం లభ మగ ను. ాగ టల ట
ాందత తరచు ా ల లందు ప ంచు అవసర న రక మ త నర ను ట
కల ా .
 ల స ా బట ఖ జ లవణ ల ాడతల వ ాల ంట . ాగ ేపటన ల
ల ణ ల ఆ రం ా లవణ ల దును ప ంచు అవసరం రక లవనమను
ాడ త ం .

31
  ఉ హరణక లల సున ం ాళ అ కం ా ఉంట ా యం అ కం ా ఉంట ం . ఈ రకం
లల బర ట యందు ియం తక వ ా ఉంట ం . ాబట త ల ాగ ల
ియం మ త ాడ క ంట స త ం .
 ా ర ాం లల బ ర ట యందు యం అ కం ా ఉంట ం . ా యం తక వ ా
ఉంట ం . బ ర ర ాగ క ా ే త ల ా ట ప ంచు అవసర న
లవణ లను ాగ క అం ం .
 ాగ ెర వ ట ియం, ా య ల ష 3:1 ాను, యం ట ియంల మధ
ష 40:1 కంట తక వ ా ఉం .
 మఖం ా యల ాగ ల త ల ియం, ా యంల ష మత ప గణల
సుక ంట ర.
 యల ర గ దల ౖ ా యం, ట ియం ష ప వం చూప త ం . ా యం
ట ియంల ష 1:1 ా ఉంట యం ట ియంల ష ఎక వ ా ఉం ే
ెర వ లల ర గ దల బ గ ంట ం .
 త ల ెర వ ట నర ాడత ామ ణక ా ల ఉన ల
ప ంచుక ంట ం . ామ ణక ా ల ఉం ే నర ాడనవసరం లదు.
 ెర వ ట నుం ష ాలను, యల ెర వ ల నుం నర గ ంచడం, ట
మ , ల ంత ాల ల వడం జర గ త ంట ం .
ాగ వ ల ౖ సూల, సూ ష ాల ప వం ఎల ఉంట ం ?

ా యం: ేపల / య లల బ హ కవచం ( ల సుల , గ ల) ఏర డట ేపలల అంతర ఆ ి

పంజరం, ర గ దలక అత ంత ప న న ఖ జ లవణమ , ర యల , ఎంజౖమ ల చర ల ఎల
లౖ లను సమ ి ల ఉంచుటక ా యం అవసరం.
య
ి ం: య లల ర గ దల, ా స యక మ య ెర వ టల పవ ాల ాందత
యంతణక స యపడ త ం . య లల టను, వ ల మ య ిం ప ాల వన
యల అత ంత లక న మ లకమ . ఎంజౖమ ల చర లందు డ డత ం . య కండర
కణజ లమ గట ా ఉం ేటట ేసుం .
ట ియం: శ ర ద ాల ఆమ, ాలను సమత ల ం ా (osmatic balance) ఉంచుత ం .
యం: య ర గ దలక డ డత ం . య శ ర ద ాల pH స ా ఉంచును.
ఐర : టనుం ప ల , శ రం ా గ ంచబడ త ం . అదనప ఆ రం నుం క
గ లల ీల బడ త ం . కణ ల ా స యల , అయ నుల ర ాణ క , ఎంజౖమ లను ఉ ేజ
పరచుటక వ ల ఆ కరణల ప న ాత వ సుం .

32
 ం : ఆ రం ా గ ంచబడ త ం . టను, వ ల, ిం ప ాల వ యలల , ౖర
ార ాల కణజ లం ల ప ంచక ం ంచుటల , ాయ ల మ నుటల ఉప గపడ త ం .
మ ంగ : ట నుం ర ా, ఆ రం ా ల సుం . ిం ప ాల, అ ఆమ ల ర
యల ను, ఎంజౖమ ల చర లల ఉ ే రకం ాను సహక సుం .
యం : ట ా, ఆ రం ా అందుత ం . యం య లల ఒ త ంచ ,
కణజ లం ర ంచ డ డత ం .
ాప : ట నుం ల సుం . రక కణ ల తయ ల శ ా రంగ ావ ో హదపడ త ం .
బ : ఆ రం ా అం ంచబడ త ం . ఆ ర ళం ల B 12 ట తయ , వన య
లల ధ ఎంజౖమ లను ఉ ేజ పరచును. ా ేపల గ టబ జం ల ప న ాత
వ సుం .
అ : ట నుం ర ా ల సుం . ఉప ట వనర లల అ క తంల ను, మం ట
వనర లల తక వ తదుల ను ఉంట ం . ేపల ఆ రం నుం సమక ర క ంట . వన
యలను యం సుం .
 సహజ వనర లల ష ాల , నర ఏ ధం ా ఉంట ెర వ టల క అ ే
ధం ా ఉం . అప ే ేపల / య ల బత క దల ర గ దల అ కం ా ఉంట ం .
 మఖం ా యల ాగ ల ధ ట వనర ల (బ ర , కల, ాల వ)
ఉప ం నప డ ట ఒ రకం ా ఉన నర దు / ాందతల
వ ాల ంట .
 పక పక ెర వ లక ఒ వనర ల నుం ర టనప ట ెర వ ల, ట మధ జ
చర లల ే ల వలన నర ాడత ఒ ధం ా ఉండదు. త ల ఈ ేడను గమ ం
చర ల ేపట .

అ కం ా నర ా ేక దుష ణ మ ల ఎల ఉంట యంట?

 యల స త ా ఉప టల రకం. ా 0.5 ppt నుం 40 ppt ట

గల ట వనర లల రగత ం .
 అ క ఉప దనం గల టల ర గ దల ఎక వ ా ఉండటం గమ ంచటం జ ం .
 తక వ ట గల టల ాగ ే ినప డ య లకవసర నంత దుల నర
లభ త లక వటం వలన బత క దల, ర గ దల తక వ ా ఉంట ం . ఈ నర ల ా
స ేయ టక త ల నర ను ాగ ల ా ాడ త ర.
 త ల యల గల టనప డ నర అవసరం అన దృ ి ట 20 -30 ి ిట
గల ఉప ట వనర లల క ారం ారం నర ాడ త ర.

33
 అవస ా ం నర ాడటంల ెర వ ట అయ నుల సమత ల త మ
 యల ఒ గ రవడం జర గ ను.
 ార పవ ాల వృ జర గ ను.
 గ ల బ ా గటప గ ల డవలక వ ను.
 ర గ దల మంద ంచును.
 బత క దల త వ ను.
 ెర వ టల ష ాల ాడత వడం జర గ ను.
 మరణ ల సంభ ంచడం వంట దు ా ణ మ లక క సుం .
నర ాడకంల త ల ాటంచవల న
ి జ గతల :
 ాగ 15 ల టనప ట నుం ెర వ ట ప ారం ల నందు ప ంప ేసు
మత నర ాడకం ేపట .
 ెర వ ట రంగ ల అసహజ మ ర ల న ప డ , య ల శ రం వంకర నప డ , గ ల
వ న తర ాత ర గ దల తక వ ా ఉంట, య కండరం ెలబ నప డ ాం క
ప ణ ల సల ప ారం నర ా .
 అ క నర ాడటం వలన టబ ఖర రగత ం . ెర వ ట ా వరణం
ాల ష ం బ న ప యలఆ గం ౖప వం ఉంట ం .
***

34
 10. తఇ ే ల మ య యజమ న త

 యల ాగ ల త య జమ న మ లక న అంశం, ాగ క అ ఖర ల 50-60

ాతమ త ౖ ఖర ేయవల ి ఉంట ం .

 య లక అం ం ే తల గం మ త మ ంసం ా మ ర బడ త ం , ఎక వ ాతం

త ెర వ టల క వృ పవ ాల ర గ దలక డ డ ను.

 ెర వ టల క న తల గల నతజ , ాస ర ష ాల ెర వ టల వృ పవ ాల

ర గ దలక , ే య ేప ాల , ం యప ాల రక వ ో హదపడ .

 వృ అ న త వలన ాణ ాయ వ ల సమస ల , అ య వంట

ష ాయ వ ల ఉత జ యల ఒ గ రవ . తల ఎం ిక

ేసుక టప డ త యందు గల మ ంసకృత ల ఇతర ష ాల ాతం ఎంత ఉన స

చూసు ా .

 తల జ ేప ాసన క మం రంగ , సమ న న ప మ ణం, టల ఎక వ ప

కరగక ం ఉం ే గ ణం క , ిచు ప రం త నంత ా ఉన ణ న జ తలను

ఎం ిక ేసు ా .

 యల ాగ య జమ న పద , యల ాందత, ెర వ టల గల సహజ ఆ రం

ా , ట గ ణ లను బట త ప మ ణం ర ం .

 తను దట 15 ల ండ ార , తదుప 15 ల 3 ార ఇ ా .

 30 ల ాగ టన త ా త నుం న ాగ ాలంల తను క 4 నుం 5

ార ఇ ా .

 యల ఎ ాట అవసరమ టను, వ ల ాతం తల త ంచు త

వృ అ ెర వ కల ితం ాక ం చూసు ా .

 ాగ 20 ల టన ట నుం ం న ప ే ాలల ె ట లను ఏ ా ట ే ి శ ర

బర వ నక 6 ాతం నుం దల ట ాగ ాలం క ి త సూ 2 ాతం వరక

ఇ ా .

 ార క 4 నుం 6 ె ట లను ట త మయ ప సూ బట చు

తగ ల ేసుం .

35
 ప ె ట నందు ారంభం 1 తక 1-2 ామ ల ప న ఉం ల గ ే ె

ట లల తప మణ ం .

 ె ట లల త ా దట 2 ½ గంటల సమయం ప ేక ి యల

ఎ ె టల గంటల ఖ అ ా .

 త ల ా ే తను కం ల ా ీ ఆ రం ా ాడ ా ప ెర వ ల

ా ే త ప మ ణం ార ేసు త వృ ాక ం చూసు ా .

 త తక వ ా ఇ యల ర గ దల తగ త ం . త ఎక వ ా ఇ వృ అ

ెర వ ర కల ితం అవ త ం . ఈ ండ ారణ ల వలన త మయ ష (FCR)

ెబ ంట ం .

 త వృ అ నట ే ెర వ అడ గ న ం య ప ాల అ కం ా రక ,

జ బ య అ వృ ెందు , వలన యల ా బ న ప

మరణ ా .

 య లల త గ ామర ం, ర గ దల, ెర వ ల వసంబంధ, ా వరణ

సంబం త అం ాల ౖ ఆ రప ఉంట ం .

 య ల వయసు , బర వ ల త గం తగ త ం .

 ట ఉ గత ఎక వ ా ఉన ప డ త గం ర గ దల క చు ా ఉంట ం .

 ెర వ టల సహజ ఆ రం బ ా అందుబ ట ల ఉంట కృ మ త గం తక వ ా

ఉంట ం .

 సహజ ఆ ర ాందత ెర వ టల గల ష ాల , యల ాందత ౖ ఆ రప

ఉంట ం .

 తల జ ా, ర ా, టల ఎక వ ప కరగక ం ఉంట యల తల బ ా

సుక ంట .

 త గం త ఇ ే సమయం, నం ౖన ఆ రప ఉంట ం .

 యల గల ే సమయంల , ఆ ాశంల మబ ల పడ త న ప డ , వ ాల

పడ త న ప డ , ెర వ టల ాణ ాయ వ త నప డ , యల ా బ న

ప నప డ , ఉ గతల తక వ ా ఉన ప డ ల అ కం ా ఉన ప డ తల నడం

త ా .

36
 ఇల ంట పత ర ప ిత లల తల బ ా త ం ఇవ డం వలన ెర వ ల త వృ

ాక ం చూసు వచు .

త ల ేయ ట :

 తలను ాళం ా ా లత ర క ేమల డ లల ల ేయ .

 త సంచులను ల ౖన యక ం ఎత ా ఉన గట ల ెక బలల ౖ బ గ లను

వర సలల ా త ల ధం ా ల ేయ .

 తలను ఎక వ ాలం ల ఉంచడం మం ాదు.

 త తయ ర ే ిన ే , సంచుల నుం వ ే జ ాసన గమ ంచు ా .

 మ నందు ల ం ే కం తల ణ తను ాడ టక మ ందు ల ల

ప ంచు వడం మం .

***

37
 11. ర
ె వ లల సహజ ఆ రం ాం ానుఉత

ెర వ లల ేపలక ఉప గప ే సహజ ఆహరంల వృ సంబంధ న ాట వృ

పవ ాల ( ౖట ాం ాను) అ జంత సంబంధ న ాట జంత పవ ాల ( ాం ా ) అ

అంట ర . ౖట ాం ాను వలన ఆ ా కల ర ెర వ లల ఈ ం న ఉప ాల ఉండ ను.

i) ష ాయ వ లను త ంచుట
ii) ట ణత ర గ ను
iii) సహజ ఆ రం ా ఉప గపడ ను
iv) అనవసర న సూ ష ారక వ ల రగక ం ఉండ టక ో హదపడ ను.

సహజం ా ాం ానుఉత :-

త ల ెర వ లల ా ేట వంట ం య, ర ాయన ఎర వ లక అనుగ ణం ా ాం ాను

ఉత జర గ త ం . ా రణం ా ౖట ాం ాను ఉత ర ాయన ఎర వ ల ాడ త ంట ర .

టల మ ఖ న సూప ా (SSP), ై అ యం ా (DAP) మ య మ

ఆ ట (MOP) దలౖన .

 ాం ా ఉత ం య ఎర వ లౖన డ, ళ ంట దలౖన ా .

 ఇట వంట ఎర వ ల ాట ాం ా ర గ దలక అవసర నట వంట సూ ష ాల

అన ా బల, ంక , మ ంగ సు దలౖన ాట క యం ే నర ను క

ాడ ా .

 ెర వ ల తయ సమయంల భ ార ప ల ే ంచుక ఎర వ లను స న

ాళ ల ాడ క న ట ే ాగ సమయమ ల ాం ాను ఉత ల బ ందుల ద ా

ఉండవ .

 ల ారవంతమ ా ఉన ప డ చ ణ య తమ ా త న దులల మత

ఎర వ లను ాడ ా , ల డల ాం ాను బ మ య కర న ాం ాను

ఉత న మవ త ం . ట ణత ెబ ంట ం .

 ెర వ లల టల ాం ాను ాందతను లకడ ా ఉంచ ఎర వ లను ా

డతల ా ా ాడ ా .

 టమ ెర వ ల ఉం ే ాం ా ల మ య ష ాయ వ ల బట ఉం .

38
  ఎర వ లను ఎక వ ా ా నట ే అ య ల వల మ య ాం ా ఏర ే

అవ ాశమ ఉంట ం .

 అందు ేతన త ల ాం ా క ాందతను ఎర వ ల ాడకమ ందు తర ాత క

ాం ా ఉత ప ంచు ా .

 ఆ ధం ా చూసుక న తర ాత తదుప ఎర వ ల ాడకమ ేపట .

ాం ా క ప వం :-

 ా రణమ ా ెర వ టల గల పవ ాల పగటప ట అంట ఎండ ఉం ే సమయమ ల

రణజన సం గ య జ ి ాణ ాయ వ ను ఉత ే ా .

 ెర వ లల ాం ాను ఉండటం వలన పగటప ట ఆ జ (D.O.) అ కమ ాను ఉంట ం .

 అ ే ా ప ట సూర ర ఉండదు ావ న ఆ జ (D.O.) ఉత జర గదు.

 ెర వ లల ఉం ే అ వల ా స య రంతరమ ా జర గ త ం అందువలన D.O.

ా ప ట తగ త ెల ార జ మ న క ష ా ేర క ంట ం .

 ెర వ లల వృ పవ ాల ాందత త న ా ల ఉన ట ే D.O. రత ా రణమ ా

ాదు ా వృ పవ ాల ాందత ఎక ౖబ ఏర నప డ పగటప ట .ఓ/ ఆ జ

ఎక వ ా ల ఉన ప ట ా ప ట పమ ద ా ల తగ త ం .

 ెర వ ల ఉం ేటట వంట ాం ా పగటప ట టల ఉం ేట వంట ార ైఆ

సుక .ఓ. ను డ దల ే ా ావ న ట ి. లవ రగత ం .

 ా ళల వల ా స య వలన ార ైఆ డ దలౖ అ టల క ి. ను

త సుం .

 ెర వ ల ాం ా త న ా ల ఉన ట ే ి. ల వ 7.5 – 8.5 మధ ల

ఉంట ం .

 ాం ా బ ఏర నట ే పగట ప ట ి. ల వ గణ యం ా 9 ౖ ా

ా ప టబ ాత త ం .

39
ాం ా ా :-

 ాం ా ా చ నప డ ర ేట ా మ రణజన సం గ య జర గక

వ టమ వలన ఆ జ రత ఏర , ష ాయ వ ల ప వమ రగత ం .

 ట ారణం ా ి. ల మర ల ట ేసు ాగ వల ఒ గ అ

ా ధుల బ న ప ే అవ ాశమ వం . ట ాట ా ఆ రమ సు వడమ

త ా .

 ఈ సహజ ఆ రం ెర వ లల లనప డ అనుబంధ ఆ రమ ఎక వ ా ఇవ వల ి

వ ంట ం .

ాం ా ను ల చు పదత ల :-

 ెర వ లల ాం ా ాందతను సూ ా ాం ా ా ా ల ార .

 ాం ా ాందతను సూ చూ ినప డ ేపల ెర వ లల 20-30 ం. .

మధ ల వ ం .

 ఈ ధం ా వ న ప డ ేపలక సహజ ఆ రం బ ా ల సుం .

 ాం ా ను ఉప ం సుమ ర 100 టర ెర వ ట ఓడ ినప డ వలక

అడ గ న ఉం ే ా కల సుమ ర 2 ం. . ాం ా ఉన ట ే ెర వ

ారవంత న ా ంచవచు .

***

40
 12. ప
ే ల, య లల వచు ా ధుల – ారణ చర ల

ేపలను కృ మ ా వరణంల , అ క ాందత ంపకం ేపటనప డ ా వరణంల అను

మ ర ల సంభ ం నప డ ేప వ యలల మ ర ల ావడం వల అ ందర ా ా ధుల

బ నపడ . అల అ క ష ాల గల తల వృ అ లక అ క ాందతల ేపలను

య ట వలన స ల ెర వ అడ గ గంల ేర ట ా ా , డ

సం రక మందుల ా న ట ెర వ ల డ నుట ా ా ేప ఆ గ ం

ెబ నుటక ఆ ా రమ న .

క.సం. ా ర ా ల ణల ారణ ల సు వల ిన త
చర ల
1 ెల ంగ ా ేపల శ రం, ఒ , ట త ణ ంత ఎక ా
(ఇ ా ) క ల మ య యజమ న ం ట ాతం 50 ా.
ప ల ౖ ెల స ా మ మల ట
బ ల ఏర డ ట, లక వ ట ేయ ట, ను మ య
ేపల ఒడ క ేపల ౖ ఒ ఒక ట
ేర ట, ట త ంచుట ా ా ను
ా ీల నుట టల క ి
ెర వ ల
చల ట.
2 శంక ప త ా శ రo ౖన మ య ట ంత గం ఎక ా 1-
( య శoక ల ౖన 5 యజమ న ం ట మ 11/2 టర
ా ) . ా సం గల స ా ేయ ట ార
ెల బ ల లక వ ట ేపల ౖ ఒ ేయ ట,
ఏర డ ను. త ంచుట టను తక
ా స యక 60-80 ల
ఆటంకం ఏర డ ను. ఉప ను 6-8
ల ాట
కట .
3 శంక జలగ ా ేపల శ రం ౖన ట తక వ ఎక ా 1-

41
 ( ప ా ) మల ా యజమ న ం ాందతల 11/2 టర
ఆ ాసం ఉండ ట స ా ాగ ేపట ార
వలన ఒ గ లక వ ట, టగణల ేయ ట,
అ క గ ర ను తక వ ామ ణక టను తక
స ం , శంక ల ౖ ఉ గతల ా ల ఉం ే 60-80 ల
ప తల ఏర డ ను. వలన ా ధo ా ఉప ను 6-8
ట ౖ వ ా ఉదృ య జమ న ం ల ాట
ీల త రగత ం ేపట కట .
ఉంట .
4 టక ెగ ల శ రం ప ట ట అడ గ బ 5%
కణజ లమ కృ ం యజమ న ం బ గం మ ర గ వణమ ను
ట క రంగ ల స ా లక ం ఎకరమ నక
మరత ం . ా లక వ ట చూచు నుట, 1 . ప న
ఉదృతం ా మ య ట గ ణ లను చల .
ఉన ప డ శ రం ౖ తక వ ప ంచుట అనుమ ం న
పసుప ల ఉ గతల య ంట
బ ద రంగ ఉండ ట వలన బ ట
మచ ల ( ాలంల ) ాడ ట ల
ఏర డ . 500
ి. ి.యo.
వణమ ల
మ ంచుట.
5 ేప ను ేపల సమ టల తక వ ౖపర
(ఆర ల ా ) ి ల , ం య ాందతల ను
ట ౖ గమ నక ప ాల ేపల ాక వణం 100
వ ట క ంట ఎక వ ేయ ట, . .
ఉంట . ఆ రం ఉండ ట, ట ఎర వ ల ప న 4-5
సు వడం ణ తలను ల
మ ా . ల ించుట ంత ాలo ాడ ట ల
యం ంచుట, 5 ి. ి.యo.
ెర వ ను వణం ల

42
 ఎండబట ట మ ంచుట
6 కరపల ా శ రం ౖ ల ైన ట ణత మం ట 200 ల
(ఎ ిజ ట ప ండ ఏర ల ించుట య జమ న లౖమ
అల ట క ల క త మ య పదత ల ల 0.1
ిం ో ) ఉంట . స న ాటంచుట ి. ి.యo.
మఖం ా య జమ న ి ా
ర ను, మట డస పదత ల ా .
వంట ేపలక ాటంచక
వచు ను. వట

య లల వచు ా ధుల :

ౖర ా ధుల యల ాగ ల వ న ద సమస . ప 20 ర ాల ౖరసుల య లల

ా ధులను కల గ ేసు .ఈ ౖర ా ధులక ారణలదు. PCR వంట అధు తన ాం క

పదత లను ఉప ం ా ంచడం ామత ా ంచగలమ .

I. ర
ౖ ా ధుల

క. ా ర ల ణల ారణ చర ల
సంఖ
1 ెల మచ ల  యల తల సు వటం  ఈ ౖర ా త లదు
ౖర ా అక ా త ా ఆ ి ి బల న  ఈ ౖర ాహ ాల ా
(WSSV) పడ సంక సుం . ావ న ట
 శ ర వరమ మ య ప ల వడకట ట వడం వ
(gills) ఎర ప ల ధుమ రంగ క భద చర ల పటషం ా
మర ేపట .
 ెర వ గట అంచుల ంబ  ా న ెర వ లల త
మ కమ ాచ లల ఈ ౖర 3-4 ా ాల
 ా ఉధృత నప డ య బహ వరక బ ఉంట ం
కవచం ౖ మ ఖ ం ా ార సు ౖ అందువలన పంటక పంటక
ెల మచ ల ఏర డ మధ ెర వ ను బ ా
ఎండబట .
2 IHHNV ా  యల ర గ దలల అసమ నతల  ఈ ా త లదు

43
 (ల ) క ిసుం .  PCR ప ే ం ా
ాంట  ా న య లల మ క ర త య ిలల ాక
ర ట (rostrum) వం , ాల ేయ ట.
ిం ో మ డతల ప ఉంట .  వభద చర ల , చక ా
 శ రమ గర క ా ఉంట ం . ట య జమ న ం ాటంచుట
ాఈ ా
ాక ం యం ంచవచు .
3 IMNV ా  ా న య కండ ాల  ఈ ా త లదు
(ఇ మఖం ా క గంల ెల ా మ  ా కక ం ఉం లంట
య ా ఉధృతం ా ఉంట క గం PCR ప ే ిన ణ న
మ ి ఎర ా ఉడకబటనట ఉంట ం . య ిలల ాక ేయటం
ౖర )  ా ఉధృతం ా ఉంట యల మ య టగణల
అ క సంఖ ల మరణ ా . ామ ణక ా ల ఉం ే
మరణం న యల ట అడ గ ధం ా య జమ న ం
గంల ఉంట . ేపటవలను.
II. బ య ా ధుల

క.
ా ర ల ణల ారణ చర ల
సంఖ
1 రప ా  ెర వ ట రంగ పగట  ట రంగ ాడత మ య
(ల న ప ట మ దుర ఎర ప రప ాడత ఆ రం ా .
ి ) ఆక పచ ల బ . ి ఎక ాక 2-4 . (1
 ాగ ెర వ లల రంగ తం ా PPM) ాడ ా .
రప ా ఉంట ం .  ీ (Phasebiotics)
99.9%  ా ప ట రంగ ఎక ాక 1 ప న
ై ాజల అ ాం ( రప) ాడటం వలన మం ఫ తం
పంకను వల పస ంచును. ఉంట ం .
వసుం .  ా ళ కట ెర వ
 1% మ త టల రప
ల న క ిసుం .
బ య వలన

44
 వసుం .

2 ి  శ రం ఎర ప రంగ క 10-20 % ాడత గల అ ను

మ ాల ె వటం, ఎక ాక ఒక టర ాడటం వలన
శ రం ౖ క ౖన ాందత త ంచవచు .
బ బ ల ఏర డటం
జర గ త ం .
 ా ఉదృతం ా
ఉన ప డ అ క
సంఖ ల చ .

III. ఫంగ ా ధుల

క. ా ర ల ణల ారణ చర ల
సంఖ
1 EHP  ర గ దలల వ సం  ెర వ అడ గ గం టల
(ఎంట ౖట పసు టం ా ఉంట ం . ా టట ఎండ బట .
పట ి ౖ)  య ల ప మ ణంల  ార క 6 టను ల గ ల
( య వ సం సున ం ల ౖచ లను
ప ాన )  ాలయ మ కణజ లం దు ర ట (అడ గ
న ంచుట వలన మమ లత )3 లం న డల
నల ా ల మ దుర EHP ర లను రం
వరంల గటబ త ం . ేయవచు .
 మరణ ల అ కం ా  ాగ ట pH 9 క ం ే
ఉండవ . EHP ర ల 90% రం
అవ .
 ట ియం పర ంగ ట

45
 వణం 5 PPM ప న (12.5
Kg/ha) ఒక అడ గ ట
లత క క ి 24
గంటల ఉం న EHP ర లను
100 ాతం రం
ేయవచు .
 35 ాతం ాడత గల
యం ట
వణ ఒక అడ గ ల త
ళ క 80 PPM ప న
ార క క ిన 100 ాతం
EHP ర లను రం
ేయవచ జ ప ధనల
ె యజసు .
IV. ఇతర ా ధుల

క. ా ర ల ణల ారణ చర ల
సంఖ
1 ెల గ ( ౖ గ ) ఆ ర ళం ెల ా  ెర వ ట pH ఎక వ
ెల ట ( ౖ ిన ) మందం ా ఉంట ం . ాక ం య జమ న ం
ా  ెర వ ట ౖ యల ేపట .
 ాగ ల 50-70 స ల ెల ా  ెర వ ట ఉ గత అదుప ల
ల తర ాత ఈ ేల త ంట . ఉం ే ధం ా చర ల ేపట .
ా క ిసుం .  యల తల  టల ఆక పచ
 ఈ మధ ాలంల సు వటం త ా ఆ ర వల లను యం ం .
14 ల ళప డల కణజ లం ా ై  కమపద ల ట
తర ాత క గల ఊ బ ట ఇసూ తలల
క ిసుం . బయటక ెల టల ట (C) ి, ఆ ా
 బ య ర పంల య ి బ ిల గల
ారణం ా అ స ంచబడ త ం . బ ట అం ంచడం
గ ం ర.  EHP క ఉంట ా సమస ను

46
  బ య ప మ ణంల వ ాల అ క ంచవచు .
ాట EHP ఎక వ ా ఉంట .  EHP, ం ట వల
క ఉంట ా ా వ త కషం.
ఉధృతం ా  నర ల ం న ీడ
ఉంట ం . యటం వలన ఈ సమస
ాక ం యం ంచవచు .
2 వసుల గ ల ా  య గ ల పల చ ా  ెర వ తయ ల రకన
(loose shell) ప మ వదుల ా ం యప ాలను ప ా
ఉం గ లక , కండ ా ల ం .
మధ ఖ ఏర డ త ం .  ట ణ త పమ ణ ల
 ర గ దల మంద అదుప ల ఉం ే ధం ా
ా ఉంట ం . య జమ న ం ేపట
 య లల మరణ ల మ ఖ ం ా.
సంభ ా .  టల ష ాయ వ ల
ాడతను అదుప ల ఉం .
3 ధుమ రంగ ప  యల ప ల  ెర వ టల ాయ వ ల
ా మ దుర ధుమ ాడత రగక ం ఎ ష
రంగ ల ఉంట . ంచటం వంట చర ల
కమం ా ా ేపట .
ఉదృత నప డ  త ట ి
నల ప రంగ క అం ం .
మర .  ఎక ాక ట ియం
 యల ెర వ ౖ పర ంగ ట 500 ామ ల
గం ల ప న ా ా
ఈదుత ంట . యం ంచవచు .
***

47
 13. త ాలంల ప
ే లల తరచు ా వ ే ా ధుల ాట ారణ చర ల

ాలంల చ ప వం వలన ెర వ ల ట ఉ గత తగ త ం . ేపల తల రక వల

అన ా ేపల శ ర ఉ గత ెర వ ట ఉ గతక సమ నం ా ఉంట ం . ావ న ాల ప వమ

వలన ేపల శ ర ఉ గత త ేపల ౖ ఒ రగత ం .

 ాలంల ేపల త గం త గ ధక శ ణం ేపల ందర ా ా ధుల

బ న పడ .

 ాలంల ఎక వ ా టక ెగ ల ( ాల ) శంఖు ప త (మ బల )

ప ండ ా (EUS) ప పరగ దలగ ా ధుల వసు .

 ట ాట ాణ ాయ వ ల పం (DO) ట ి. ల తగ దల, అ య ాందత

అ కమగ ట వంట ాట వల ేపల ౖ ఒ ర గ దల త , ేపల చ వడం

జర గ ం .

1. టక గ
ె ల (కల )

ా ల ణ ల : ప నం ా ఇం య జ ార ేపలక వసుం . అ వయసు ల

ేపలక క త ం . మరణ ల అ కం ా ఉంట . మఖం ా ప లక , చ ా

కత ం . ప ల మ ట క రంగ ల ప మర . ా స ి వడం

ఇబ ం వలన అ క మరణ ల సంభ ా . ా న ేపల తల సు వ ,

ెర వ ౖ ా అంచులక వ చ త ంట .

ారణ:

 మరణం న ేపల ను ప ఏ ి గ ంటల ి సున ం ా ంగ ా ి

క ి ట .

 యం ట 4% వణ ఎండ ా ఉన ప డ ఎక ాక ఒక టర

ప న ళల క ి చల ల అ 20% వణ ఏక ాక 250 . .

ప న ళ క ి చల ా .

 ఆ టట ౖ 10% మందును టను ేపక 100 ా. ప న 5-7 ల త

ఇ ా .

48
  ెర వ ల ౖటట , అ య ష ప ాల తయ ర ాక ం మం

య జమ న పదత ల అవలం ం .

2. శంఖుప త ( బల )

అ ర ాల మం ట ేపల క సహజం ా వసుంట ం . బల జ ెం న ప ాన

ఈ ా ారణం. అ వయసు ల గల ేపలక కత ం . మఖం ా ౖ , ింగ ంగ లక

అ కం ా కత ం . ా ారక ర ర పంల ప ల , చర ం మ య కండ ాలల

ఉంట .

ా ల ణల

1. ఆ రం ి వ.

2. బదకం ా ౖ ాన ఈదుత ఉంట .

3. ర గ దల తక వ ా ఉంట ం .

4. సంద ా లల ర ా చ త ంట .

5. ప లల ెలట క ల క ఉంట .

ారణ

 ఇ ల ం ా . ా ారక మ ల ో స ంజల ల ంట ర ను ఉత ే ా .

 ా వం ా ఉంట ా ా వణం ఏక ాక ఒక టర ప న టల క ి

చల ా (ఎండ ద).

 తల ఉప క ి 10-12 ల ట .

 త మ టల వద ఉప మ టల ల డ గట .

 ాందత త ంచు ా .

ప ండ ా (EUS ఎ జ
ి ట అల ట ంి ో ) ఈ ా ప నం ా త ాలంల ఎక వ ా

వసుం . మ ఖ ం ా ెల ప
ే ల, ర ను, మ లట , మ ర , ఇం ల , ల ియ మ య ాల

ేపలక ఈ ా కత ం . ఈ ా “ఎ ి ి ఇ ాడను ” అ ఫంగ ( ందం) వలన

వసుం . అ వయసు ల ల ను క త ం . చర ం మ య కండ ాలల ా ప వం ఎక వ ా

ఉంట ం .

49
 ా ల ణల:

1. ల సు ఊ చర ం ౖ ప ండ ఏర డ .

2. ఎర ప మచ ల ఏర డ .

3. ా మ నప డ బ ద రంగ ప ండ ఏర డ .

4. మరణ ల అ కం ా ఉంట .

ారణ :

 ా మరణం న ేపలను ప ర ే ి గ ంటల సున ం ిప ే య .

 టప ల ే ం , అ గ ణ ల సమ ా ల ఉంట ా ా వణ ఏక ాక టర

ప న ఎండ సమయంల చల .

 ప ండ ప న ట కండ ఇం ను ా బ య అవ ాశం ఉం . అట వంట

ప ిత లల ఆ టట ౖ ను టను ేపక 100 ామ ల ప న 5-7 ల తల

క ిఇ ా .

 ా వత ఎక వ ా ఉంట ం ో ా ా ా వణ టల చల ా .

 CIFA అ వృ ే ిన ి క మందును క ాడవచు .

4.శంఖు జలగ

ఈ ా మ ల ారణం డ ల ర ప ాన . అ ర ాల ార ేపలక , ి

లక , మ ల జ ేపలక మ య అలంకరణ ేపలక ా క సుం . ఈ ప ాన

ప నం ా ేప ప ల , చర ం క ల అంట ట ఉంట ం . అ దశల ేపల ా బ న

పడ . న ౖ ేపల ా ఎక వ ా ఉన ప డ అ కం ా చ .

ా ల ణల:

1. తక వ సంఖ ల ప ాన వ ల ఉన ప డ ా ల ణల ఏ క ించవ .

2. ప ాన వ ల ఉధృతం ా ఉన ప డ దురద ప
ే ల ెర వ గటక , మ ల లక , అడ గ

గం ర దుక ంట ఉంట .

3. సంద ా లల ఎగరడం, గం ా ఈదడం ల ణ ల ఉంట .

4. ా వత బ ా ఎక వ ా ఉంట ేపల రసం ా ఉం ఎక వ ా గర స ంచబ

ప ల క ి మ ద ా ఉంట .

50
5. ప ల ాజమ ల , చర ం సుక ఉంట ం .

 టప ల జ ిఆ జ , ౖట , అ య త పమ ణ ా ల ఉం ే ధం ా మం

ా టౖజర ాడ ా .

 ా వత ఎక వ ా ఉన ప డ ఉప ఏక ాక 20 నుం 25 ల 10 ల వవ ల

ల ండ ార ాడ ా ల ాం క ప ణ ల సల రక చర ల ే పట .

 ౖన సంభ ం న ా ధుల ాట ాలంల వ ే అ మఖ న సమస ఆ జ లట

సమస .

 త ాలంల ఎండ వత తగడం వల ెర వ టల ఆ జ ఉత తగ త ం . త ఎక వ ా

ాడటం వలన వృ అ న త ట అడ గ న ే ఆ జ ల ట ఏర డ త ం . ాలంల

ేపల ఆ గ ప ి ఎప టకప డ త ల గమ ం ం య జమ న పదత ల

ాటం .

1. ట రంగ ి. , ఆ జ వంట ెర వ ట గ ణ లను ప ఉదయ గమ ం

తగ ధం ా ట ణ తను ర గ పర .

2. షక సమత ల తను ా . త వృ ాక ం య జమ న ం ేయ .

3. ప 20 ల క ా 25 ల ల అ కల ర లౖ ఒక ఏక ాక చల . వలన ట

ణత ర గ పడడ ాక ం గ ారక మ ల శనం అవ .

4. ం య ఎర వ లను ాడక డదు. మ ఖ ం ా ళ ఎర వ , ప డ వంట

ఎర వ లను అసల ాడక డదు.

5. గ ధక శ ంచ ఇమ ీమ లం , ట నర క తరచూ

ా .

6. ెర వ ల త తగక ం చూసు ా .

7. ప సంఖ ల ేపల చ త న ట ే ా ధుల నట గమ ం దగరల

ప ణ లను సంప ం గ ారణ జ ించుక స న మందుల ా .

***

51
 14.మం ట ప
ే ల ంపకంల స ాలంల సు వల న
ి జ గతల

• స ల అ క ఉ గతల వలన D.O త ేపల ౖన ఒ కల త ం . ేపల ఆ జ

ల ారణం ా మ టల ౖ ఎ ా ీల ంట .

• ఒ క ా ఆ జ ల ఏర డం వలన ెర వ అడ గ న ష ాయ వ ల జ ం

అ య, ౖటౖట ేపలక నషం క ా , చ అవ ాశం ఉండవచు

• ఈ ధం ా ష ాయ వ ల ఏర నప డ ఏ షను ఎక వ ా ట , మ య

ప ం/ఆల ను ఉప ంచవచు .

• ఆ జ ల ఏర నప డ ా య ా ను ఎక ా అర ఇసుకల క ి ా ,

ోజ ా , ట య
ి ం ర ం ా ఎక ా అర టల క ి ెర వ ల చల .

• pH ల వ ాల ఏర ేపల ౖఒ కల త ం .

• స ల ష ాల సమృ ా ఉండటం వలన ఆల ఎక వ ా ఆల బ

ఏర .

• ాబట స ల ేపలను ఎక వ ా ా ేయక డదు, మ య లౖజ ను, నూ ం

ను అ కం ా ంచక డదు .

• త ల తరచూ pH రతమ లను ప ంచు ా .

• ప వల ెర వ ల ల ప ంచక ం ెర వ ల చుట ం ఏ ా ట ే సు ా .

ేపల ౖ ఒ అ కం ా ఉండ ట వలన ా ధుల పబలక ం జ గత పడవలను.

***

52
15. య ల ంపకంల EHP ా ారణ రక సు వల న
ి జ గతల

EHP యం ంచుటక ాటంచవల న

ి / సు వల న
ి జ గతల :

ాగ ల ప 4-5 సంవత ాల ా త ల ఎదుర మఖ న సమస లల

EHP (Entetrocytozoon Heapatopenai) అ కణంతర య ప ాన వల వచు
య ి ా అ కఆ కన ా క ా ా ెప వచు . ట దట ా ా
2009 సoవత రమ ల లం ల ి. (టౖగ య ) నందు గ ంచడం జ ం . ఈ
ా న య లల ర గ దల ఆ ెర వ నందు ప మ ణ వ సం గల య లను
గ ంచవచు . ఈ య లల కమం ా ర వ వస బల న ౖ గ / ౖ ి మ య
ి ం ెర వ ి వ ఆ క న ా క ంచును. ఇ ీడ ా ా లక EHP ర
ెర వ నందు ఉన ను ఈ ా య లక క ను.
య లను EHP కక ం సు ా న జ గతల :

 ా ం మ ందు ీడ ను తప స ా WSSV ాట EHP ప లను ర ంచు న

ిద ను ల ేయవలను.
 ా రణం ా త ల ఒ చ నందు ను ల ే ట ంక ల అ ంట ీడ క ి ఒ
ప ర ంచుక ందుర .
 ల EHP షయంల స న పద ాదు, ావ న ప ట ంక ర ర ా EHP
ప ే ంచు వటం ఉతమం.
 ాగ క దల , మ ందు పంట ఫ లను ఆ రం ా అన ా ర గ దల ట తక వ ా
వ ండటం, S.V క ించటం గమ మట యందు EHP ప ేసు వలను.
 నర ెర వ ల నుం ీడ ను మ మ ందు యల EHP ప ర ంచు న
తర ా ే మ ర వలను.
EHP న య లను గ ంచుట:

 EHP న య లల బ హ ల ణ లల ఎట వంట మ ర ల క ించవ . ర గ దల

మ ా ఉండ ట లక ప ా వటఈ ా మ ఖ ల ణమ .

 ెర వ నందు 3 నుం 5 ర ాల ౖ లల య లను గమ ంచవచు .

 ఈ ా న య లల పట ాం య ( ాలయ మల) ణం ర వ వస

మంద ంచును.

 య లల క ట (హ ర రo) పల చ ా ఉండ ట మ య శ రం ౖ నలట మచ ల

క ించును.

53
  ార య లల ౖ గ / ౖ ి గమ ంచవచు .

 అ క తలను సు నుట లక తల EHP ర ను గ ంచుట, నక వ టను

ేయ ను.

ప పదత ల :

ల ా నందు త య ల వ ాలను మట నందు ా EHP రల ఉ

ి. ి.ఆ ల ల ం ి ల పదత ల ాప ంచవచు .

EHP న ర
ె వ లల అవలం ంచవల న
ి త పదత ల :

 ా న ెర వ ను క సం ఒక ల ఎండబట ౖన న ప ాల ల ం దూరం ా
ా యవలను ట గట ౖ య ాదు.
 EHP ాట చుట పటష న ర ణ క ా క ఉంట . ట న ంప
ేయట ెర వ pH ను 12 క ౖ ా ంచవల ి ఉంట ం . ావ న ( ా యం ఆ )
ార ను 4 నుం 6 టను ల గ ల సున మ ను చలవలను.
 ెర వ ను ట ం ి ల pH ా మమ ల ి వ క ా ం ేసు ా .
 జ ా యర ట ంక లల PAC or PP ను ర ేర క న క ధ ల
స యం వడ ిన తర ాత ెర వ నందు టవలను.
 EHP న య లను త ర ా పట బ ేయ ట తప త లదు.

ావ న త లందర ణ న ీడ ను ెచు ా ం ేసు న డల EHP సమస నుం

ప ప ష రం ల ంచగలదు.

గమ క :-
EHP త నంల pHను ంచ కర న ఆమ ల మ య ాలను అ క
దులల ఇ ల ా ా ాడ ేయ ాదు.
***

54
 16.య ంటబ ట –ప మ యల

పసుతం ఆ ా ాగ అ క ాందతల ేపట టవలన ెర వ ా వరణ ప ిత ల మ

య ల/ ేపల ౖ అ క ఒ కల గ ేయబడ చున . అ క ాందత వలన అ క త ాడటం
తప స ెర వ అడ గ గం త ర ా ాడ అవ ాశం ఉం . ఇల ధ ారణ ల వలన
టల అ క ా ారక మల ే యల ౖ ే ి ా ధులను క సు . ఎప ై ే
య లక ా ధుల కత న , ంట త ల ెర వ ల అ క ర ాయ ల / మందుల ా
అట ా ధులను యం ం ే యను ేపడ త ర . అ ే ధం ా చ లల ా ధుల పబలక ం
ల ా , సు ల ా దశలల ర ాయ ల / మందుల ాడకం తప స ం . ఈ మందులను ట
ా ా , త ా ా ా నప డ అ య ల/ ేపల శ రంల అవ ాల ా
పమగ చున . మ ఖ ం ా మన య లక అంత ా య మ ల ఎక వ ఆదరణ ఉండడం
వలన అ క ధర పల క త . ా య ంటబ ట అవ ాల గ ంచబ న యల న
ి పం ి య టవలన, మన ేశ ప ష ెబ నడ ాక ఎగ మ ర లక త ా త లక
వ నషం ాటల త ం . డ టౖగ య ల ఎగ మ ల ా , డ య ల ఎగ మ ల
ా ఈ య ంటబ ట అవ ాల బయట పడ ట వలన ే ాల గ మత లను
ి ా .
య ంటబ ట అన ా ? ాట దుష ాల :

య ంటబ ట అన ా మ నవ ల మ య జంత వ లల బ య ా ధుల ారణక

ా ే మందుల . ఇ బ యల చంప ట ా ల బ య ర గ దలను లపట ా
ేయ ను. అ ే ఆ ా ాగ ల ట జ ా, ౖర , ఫంగ ా ధులక క య ంటబ ట
ాడటం వలన అ ష జనమవ త . ఇల య ంటబ ట ాడకం న ాగ త
ఉంట, ంత ాల ెడ ా ారక బ య లల ఈ య ంటబ ట ను తట ధం ా
ాట ధక శ రగడం, తదుప ా ారణల ాట ా న స అ ప ేయక వడం
జర గ ను. ఆ ా ెర వ లల ఉప ం ే మందుల ప సంవరనమ , ళ ప శమల
ఎక వ ా ఉప ంచబ ే . ట ఆ ా ెర వ ల చ ణ ర తం ా ాడడం వలన, ా ారక
బ య ధక శ ం ం ంచు నటం వలన త ల ా ే మందుల ప ేయడం లదు.
ఈ ధమ ా ా ధుల ారణక ెర వ లల ా నట వంట య ంటబ ట
అవ ాల ా య ల/ ేపల శ రంల ల ఉం . ఈ అవ ాల ఉన ట వంట య లను,
ాట ఉత త లను ఆ రం ా సుక న ా ఎల ల , రక నత, ాశయ, ా స సంబంధ
ా ధుల మ య ాన వంట భయంకర ా ధుల వ ే ఆ ా రం ఉంట ం . ఇప ట మన ేశం

55
నుం మ ఖ ం ా మన ాషం నుం ఎగ మ ేయబడ త న య లల య ంటబ ట
అవ ాల ా ఉండటం మనం ఉత ే ిన య ల కంటౖనర రస ంపబడ చున . ఇ ే
న ా ే మన త ల ఉత ే టట వంట య లక ే మ ట ఉండదు మ య మన
ాషం మ య మన ేశంనుం య ల ఎగ మత లను ం ే అవ ాశమ ఉన . కనుక
త ల అవ ాహన ల పం య ంటబ ట క నట వంట మందులను, ర ాయ లను ఆ ా
ాగ ల ాడ ాదు. అల ా ే పత ం ాను ప ం ా ఈ ఆ ా రంగంల ఆ రప న అ క మం
ఉ ా ల , ఆ ా ప శమ తమ క ేలవ త ం .
ఆ ా రంగం ల ంచబ న య ంటబ ట వరమ ల

1) ాం ా 11)

2) ౖట ప ా ,(ప జ ో ,ప ాల , ౖట ి ాంట , 12) ై ట జ

ఫ ,ఫ , ౖప ట , ౖప ా , ౖప పజౖ )

3) ి 13) ట జ
4) య ి 14) డజ
5)సల క జ 15) ఇ ేజ
6)అ ల య ఉత ల. 16) ఇతర ౖట జ
7) ా 17) బ ట ా
8) ామజౖ 18) ై ఇ ై ీ ా
( .ఇ.ఎ .)
9) ీ 19) సల న డ (అప
ే ిన న ం )
10) ల 20)

ఆ ా ాగ ల కరం ా ప గణం ే ర ాయ ల
 ి ( ై ఈ ై ి బ ా )
 ా (ఎల /ఇమ )
 ట, ి, ర ,అ , ైఇ , ప , ఎం , ి .
 ై అ ( ి ి )
 ర /అ / ా యం /ల
 ట
 మల ఖ &ల - మల ఖ వంట ై

ఆ ా ాగ ల ర ాయ ల ాడకంల త ల సు వల ిన జ గతల : ఆ ా త ల , ఈ మందుల

షయంల స న అవ ాహన లక వడం ఎంత దుల మందుల ా , ఎ ల

56
ా , ఎల ా దలగ ాట వలన ఇబ ందుల ఏర డ త . కనుక త ల ఈ ంద
ె య ే ిన మ రదర ాలను అనుస ం య ంటబ ట ాడకం మ యవచు .
 ఏ ై ర ాయ లను ఆ ా ాగ ల ఉప ంచట మ ందు ల య ంటబ ట
లవ ా ంచు ా .
 ర ాయ ల ా ేటప డ ాటల ర ాయన వరమ ల , తయ ే , గడ వ ే
మ ం ఉన ల గమ ం .
 ‘లబ ’ ల మందుల ాడ ాదు.
 ా ే ఆ ంచబ న ర ాయనం/మందును ఏ ధం ా ాడల ( టల / తల )
ా ంచు ా .
 ప ాం క ప జ నం క న పణ పర ణల ఆ ంచబ న ర ాయ ల /
మందుల ా .
 మందులను త ర తప , ారణ రక మందుల ాడ ాదు.
 య ిలల ఉత ల య ంటబ ట ఉప ంచ , C.A.A. ి ారసు ే ిన చ ల
నుం మత య ిలలను ను ల ేయ . MPEDA స ి ం న చ లల
క ను ల ేసు వచు .
 ఆ ా ాగ ల త ా వసున ట వంట ాం క షయ లను గ ం అవ ాహన ంచు
య ంటబ ట బదుల ా బ ట ను ాడ ా .
 ణ న బ ట ా ే య ంటబ ట ాడకం అవసరం పడదు.
 స ఆ ా కల అ ట ఆ దం ం స ాబ న ఆ ా ఉత త లను మ త
ఉప ంచవలను.
 ాగ ల త న ా ీయ, ాం క సల ల రక స పమ ల RBK’s ను లక మత ాఖ
అ ా సంప ంచవలను.
క డ గమ ంచవల న
ి అం ాల :
1. గత ల గ సం II లల ఎ కంటౖనర ి యడ న ో అం ల స వ ం
ె ా .
2. య ియ య య సుల టన ా ిం ాంట రల ంట ఉ హరణ ా
నవచు .
***

57
 17.ఆ ా కల ల బ ట ాడకం

ఆ ా ాగ ల య లక ధ ా ధుల వల త ల న ాల చ చూసు ర. ఈ ా ధుల

యంతణ రక త ల అ క ర ాల య ంటబ ట మందుల ాడ త ర . ఫ తం ా అ క

సంద ా లల ా ధుల తగక ా సూ వల ా ధకతను ంచు నుట వల ా ధుల

మ ంత పబ త .ఈప ిత లల ‘ త క ారణ ల ’ అన సూ అనుస ం

ా త ల అ క బ ట ాడ త ర.

ఆ ా ాగ ల బ ట :

1. బ ట ాడకం వలన ంపకప ెర వ ల ఉప గకర సూ వ ల సమ యం

వృ ెంధుత ం .

2. ఉప గకర సూ వ ల సమ యం ెర వ ఉ దక శ ంచు .

3. ెర వ ల కర న సూ వ ల సమ య త ంచడంల ప న ాత వ ా .

4. ెర వ అడ గ ా ే న త వ ాల , యల స తప ాలను త ర ా న ం

ే ి కర బ య వృ ాక ం ే ా .

5. ెర వ లను ారవంతం ే ి కర ష ాయ వ ల ా ారక వ లను ల ా .

ఆ ా ాగ ల ా ే బ ట ర ాల :

1. టల ా ే బ ట

2. తల ా ే బ ట

3. ెర వ లల ా ే బ ట

బ ట ల ఉం ే ఉప గకర సూ వ ల సమ యం (బ య జత ల )

ౖట , ల ల , ౖట బ క . ల బ ిల , జ ి , ల బ ిల

ఎ ి ో ీల , బ ిల ా , బ ిల ా ా , బ ిల ంటక , బ ిల

మ గట య , ీ య బ టౖ క ,ఎ బ క , ో బ క , ో కసు దలౖన .

బ ట ాడకం వలన ట ణత ర గ పరచుట :

1. ట ణ తను ి క ంచడంల ఉప గకరం ా ఉంట .

58
 2. ెర వ అడ గ గంల త వ ాల , చ న పవ ాల వల ల , మ న వర

ప ాల దలౖన ాట ందర ా న ం ే ి కర ష ాయ వ ల ప వం

నుం ా ాడ .

3. టల అనుక ల, స యకర సూ వ సమ య ం ం ంపజ ా .

4. పవ ాల ఉత డ ెర వ ల సహజ ఆ ా అ వృ ే ా .

5. ాల ా త ం , యల వన శ ం ం ంచడంల ో హదం ే ా . యల

ఎక వ ా సంచ ం ే ెర వ అడ గ ా ప భం ా ఉం ఆ ా సకమం ా

ంచు వటం ల స యపడ .

6. ష ాయ వ ల (NH౩,H2S) II ాట ప ా త ా .

7. ా ారక వ లను వృ ెంద యక ం ే ి ా ధుల సంక ం ే అవ ా ాలను

త ా .

8. ా ధక మందుల ఉప ా గణ యం ా త ం యడ ాక ం , ోల ,

లౖ , లౖ ఇతర ర ాయన ప ాల ా త ం త లక అదనప ఆ క

ా త ా .

యల తల బ ట ాడకం వలన ఉప ాల :

1. యల ర శంల ఉప గకర సూ వ ల సమ యం వృ ెంధుత ం .

2. ప నం ా ల య ి బ య వృ ెం మం ర యక ఉప గపడ త ం .

3. ా ధక ార ాల వృ ెం , ా ధుల ంచడంల ఉప గపడ .

4. బ ట వలన ఎంజౖమ ల ఉత ర య బ ా జ త గం

సవరవంతం ా జర గ త ం .

5. బ ట వలన ఉత అ న ల య ి బ య వలన బ ట , బ ా ,

ట దలగ ట ను వృ ెం యల ఆ గ కర ర గ దలక

ఉప గపడ .

ర
ె వ లల బ ట ాడకం వల క ఉప ాల :

ంపకప ెర వ ల షత ెర వ అడ గ గం ౖ ఆ రప వ ంట ం . ారణం ెర వ
అడ గ గం, ెర వ ల తం ట ప ా వరణం ౖ ప ా చూపడ . య ల పట బ
మ ిన త ా త ెర వ అడ గ ా ప ా ఎండబట త ా త గ య జమ న

59
పదత లను ేపట . ెర వ అడ గ గంల వ ిం ే ా ారక మ లను ౖన ె ిన పద
వలన మ ంత సమరం ా ంచగలం.
1. ెర వ అడ గ గంల ల నతజ ా ిత ఉప గకర సూ వ ల , నతజ ాపన

ా ం కర న లను ల ంచడంల ప న ాత వ ా .

2. ెర వ ఆవరణ వ వసల ధ స వ, వ ార ాలక ఉప గకరం ా వ ం ే బ య

జ త ల వృ ో హదం ే ా .

3. కర ష ాయ వ లను (అ య, ోజ సలౖ II) ర ంచడంల

స యపడ .

4. ెర వ అడ గ గంల కర న సంబంధ ప ాలను త ర ా న ం ా ం కర

ాల ష ప ా త ా , ా ారక వ లను న ంపజ ి ా ధులను అ కడ .

బ ట ాడకంల సు వల న
ి జ గతల :

డ మ ల అ క ర ాల బ ట ల సు . ా ాట ణ తను గ ం

మత త ల ట ఉప ం .

1. యల ెర వ ల బ ట ాడ త న ప డ త దుల , స న ాల వ వ ల

మత ఉప ం .

2. బ ట ాడ త నప డ ెర వ ల ఎట వంట ా టౖజ ఉప ంచ ాదు. ట

ాడకం వల ఉప గకర సూ వ సమ యం క ెబ పమ దం ఉంట ం .

3. బ ట ాడ త న ప డ తప స ా ట త న లత ల వం మత

ఉప ం .

4. కర సూ వ లను ర ంచడంల బ ట ప ా చూప . ాబట

ఇతర ర ాయ లను ాడటం మం ాదు.

5. బ ట ాడ త నప డ ెర వ ల మఖం ా ఆ జ తగ దుల ఉం ే
ధం ా చూసు ా . బ ట ఉప ంచటం వల మనం ెర వ ల అ కరక న
స వ ఉప గకర సూ వ సమ యం వృ ంె ేటట ే ాం. అంధువల ెర వ ల
.ఒ క స ా ప కం ఎప టకప డ ఏ ేసూ ఉం .
***

60
 18. వ భదత ఆవశ కత – ప
ే టవల న
ి పనుల

బ క ట అన ా “ఏ ైన ఒక వ వసల గ ారక మల ప ంచక ం మ య

అ ఒక ాంతమ నుం మ క ాంతంక ా ి ెందక ం సు ట వంట జ గతల . ఇ

గ ార మ ల ( ా ో జ ) ల వ వసల వ ే ట వంట అవ ాశమ మ య ా ి ెందక ం

త ల సు ట వంట చర ల . బ క ట అన ా ంపకమ ే ట వంట యల /

ేపలను ా ర తమ ా ఉం ాట ఆ ా ర ం ే పదత ల మ య ప భ న

ల.

ప సంవత రం ా ధుల పబ ేపల మ య యల ాగ ల అ క న ాల కల గ ే ి

ఆ ా ప శమక నషం క ర త . ర ాలౖన ేపల / యల ా ధుల ల ణ ల , ాట

వలన వ ే ట వంట సమస ల అంద ె ివ మ ర ాల ా ధుల త ాపడత ా ి

ెందుత . ఈ ా ధుల ఒక ా ా పబ త తగ ా ి ెం ెర వ ల యల అ క

మరణ లను కల గజసు .

బ క ట ఆవశ కత :-

ఆ ా ెర వ ల ఒ ాంతమ ల ం కృతం ావడం మ య ెర వ లల అ క ాంధతల

ాగ ేయడం వలన ేపల / య లల ఒ అ క ా ధులక ారణం అవ త . అల

అ నప ట టల ా ధులక మ త త ల ల ంచును. అ ా ధులక త

ేయలమ . అందువలన ఆ ా త ల ా ధులక త కంట ా ధుల ాక ం ా ంచడ

ల అ ెల సు ా . ఈ బ క ట లను ఆవలం ంచడమ వలన ెర వ లల

ా ధుల ాక ం ా ాడ నుట ాక ం , ాగ ల త ల ట టబ క

ర ంచబడ త ం .

వ భదత మ ఖ ఉ ే ా ల :-

ాగ య
ే వల ర హణ :-
మం య జమ న త ేపట ఆ గ కర న, అ క గ బడ టను ా ంచుట.

ా ారక వ ల ర హణ :-
ాగ ల ా ారక వ లను ా ంచుట, ాట త ంచుట ల ాట ా ి ప ా
ంచుట.

61
 ర
ె వ వద వ ండ బ
ి ం అవ ాహన :-
ఆ ా ాగ ల ప ేయ చున త లను, ప ణ లను మ య ఇతర ిబ ం ప

అవ ాహన క ంచడం.

వభదతను ఎక డ నుం ప
ే ట :-

 ట వనర ల

 ెర వ తయ

 ెర వ ల వ ల తనం

 ాగ ల / య జమ న పదత ల

 ెర వ ల నమ జౖ

 ఘ

ట వనర ల :-

ల ర ాలౖనట వంట ా ధుల కల గజ మల ట ా ా ి ెందు . ావ న

లౖనంత వరక త ల ా ారక మ ల లనట వంట బ ర ల భ గర జల లల ట ాడటం

మం . ాల వల ై ట ేసు వల ి ఉంట ం .

య ల
ి ల / ప
ే ల
ి ల వ లటప డ :-

ెర వ లల ిలల మ ందు ి. ి.ఆ . ప ేసుక న తర ాత ట అ

వ న ిదప మ త ాక ేసు ా .

ాగ ల / య జమ న పదత ల

 ెర వ ల ౖర మ య ఇతర ప ాన వల ాహ ాల ప ంచక ం ెర వ గట

చుట 4 ల 5 రల వ ం ే ధం ా కం ె అమ నట ే ెర వ వదక ఇతర జంత

జల ల ేరక ం ంచవచు (Bio fencing).

 ెర వ ఉప తలం ౖ ప ల సంచ ంచక ం రంగ ాల వలను ఏ ా ట ే ి గ ా ి

అ కటవచు .

 ెర వ ల వద ిబ ం ఫ , ం మ య టౖ అను ప ెర వ క

ఏ ా ట ే ి ట ియం ప ా ంగ వణ అందుబ ట ల ఉం .

62
 యల ాగ సమయంల ీతల ఇతర ర ాల జ త ల లక ం ెర వ గటను పటష

పర చు ా .

 ప ెర వ క ాడ ప కరమ ల అన ా త మగ ల , ె టల ర ర ా

ఏ ా ట ేసు ా .

 వలల ెర వ ల ా నప ా బ ా ే ి క ెర వ ల ా .

 ెర వ చుట 3-4 అడ గ ల ఎత గల ింథట గ డ ను క ెర వ ల చుట కట క

ఎట వంట ఇతర జంత వ ల ాక ం చూసు వచు .

***

63
 19. ర
ె వ లల వ ర ర హణ య
ే నమ

1. ర
ె వ లల వ ాల ఎల ర క ంట ?
 ఆ ా ాగ ను స న మ క సదు ాయ ల లక ం అ క ాందతల ాగ
ేపటడం వలన, ట మ య ల క ఉ దక ామర ంను ప గణల
సు క ం అ క సంఖ ల ీడ యటం, అ క తంల తల ాడటం ప ాట ా
వం .
 ా రణం ా ాగ ాలంల ా న కృ మ తల ణత జ దనం ఆ రం ా 80-85
శతం ేపల య ల ఆ రం ా ా . నక ం వ ిన తల 15-
20% మ య రం ా స ల ర పంల సుమ ర ా 20-25% ట ే కమం ా
ెర వ అడ గ గమ న ఘన వ ాల ా ర క ంట .
 ాగ వల టల , చ న కర ఆల బ , చ న జంత పవక
సమ ల ెర వ అడ గ న వ ాల ా ర క ంట .
 ఘన వ ాల న ం వలన మ య యల / ేపల వన చర ల వలన
ాయ ర పంల అ యం, ౖటౖ , ార ై ఆ ల ాగ వల ప ల
ా ెర వ టల డ దలవ .

2. ాగ ట న
ౖ , ల న
ౖ మ య ాగ వల న
ౖ వ ాల ప వం ఎల ఉంట ం ?
 వ ాల ాడత ట ణ త ను ప తం ేసుం . వృ అ న తల టల
కరగటం వలన ట ారదర కతల మర ల, టల ాస ర , నతజ వంట
ష ాల అ కం ా ేరటం (eutrophication) త ా ెర వ టల ఆల బ
వృ ెందటం మ య ెర వ ర ాల ష ం అగ ను. మ ఖ ం ా.,
 ెర వ ట PH ల రతమ ల అ కం ా ఉండ ను.
 తర చు ా టల ాణ ాయ వ ల ఏర డ ను.
 టల అ యం, ౖటౖ , ోజ సలౖ వంట ష ాయ వ ల ాడత ర గ ను.
 ెర వ టల ష ాల అ క దుల ఉండ ను.
 వృ అ న తల ెర వ అడ గ గంల ల ద రక వ టవలన
ఆ జ ల ఏర ఆ కరణ – యకరణ ట య ఋణ త క ల వ (-ve)
క ే యకరణ చర ల వలన ష ాయ వ ల ఏర ా ారక మ లక
ఆ ాస ా ధుల పబల . మ ర గ ఎక వ ా రక త ం .
 యల / ేపల ెర వ అడ గ గంల ఎక వ ా సంచ ంచడం వలన
ష ాయ వ ల ప ా గ తల నడం త ంచడం ల ప ామ యడం

64
 వలన ర గ దల మంద ంచడం, ఒ గ ా ధుల బ న పడటం ల చ వట
జర గ త ం .

3. అ క ాందతల డ
ీ ా ంగ మ య అ క తంల తల ాడకం వలన తలత
సమస ల ఏ ?
 స ఆ ా కల ర అ ట ా మ ర దర ాల ప ారం ఒక ార క గ షం ా 6.00
ల ల ీడ ి ాగ ేసు వచు . ా పసుతం త ల స న య జమ న ం
ేయక ం ల ల ీడ ి ాగ ేసు ర.
 అ క ాందతల ాగ ేపటడం వలన ేపల / యల ఒ గ స ా తల
సు క ర గ దల మంద ంచటం కమం ా బల నప ా ధుల బ న పడటం సర
ా రణ న .
 అ క ాందత ాగ ల కృ మ తలను అ కం ా ంచడం వలన వృ అ న
తల ెర వ అడ గ క ే న ం ెందు . ఈ ం య వ ాలను
ర ాల బ య న ం ే ా . ం య ప ాల న ంక బ య
ాణ ాయ వ ను ఉప ంచు నుట వలన ెర వ ల ఆ జ ల ఏర ాగ
వ ల మరణం ే అవ ాశం వ ం . అం ే ాక ేపల మ లం ా య ల మరణం ే
అవ ాశం వ ం మ య ెర వ అడ గ గంల మం బ య సంఖ త కర
బ య జ త ల ఉధృ రగత ం .

4. ఆ ా ాగ ల జర గ త న ర ాట ాట ప ణ మ ల ాగ ౖ ఎల ఉంట చూ ం?
 త ల ాగ ాలంల ెర వ టల సహజ ఉత , యల ాగ ల గల
డవట , గ ల గట పడట , మం ర గ దలక , ా ధుల ారణ ల త
తం మ య గ ధక శ ంచ అవసరం వ లక ధ ర ాల
ర ాయ ల , మందుల ాడ త ర.
 ఈ ర ాయ ల , మందుల అవ ాల వ ాల క ి ెర వ అడ గ గంల ే
న కర బ య ద ాట ప వం చూప . ఫ తం ా ం య
ప ాల న ం త ర ా జరగక, ష ాయ వ ల లవ , గ ధక శ గల
మ ల ఉత జ ాట యంతణ అ ాధ ం ా మ తం .
 ఈ ధం ా ర ాయ ల , మందుల అవ ాల క న వ ాల , గ ధక శ (AMR)
గల (బ య) మల క న ట సహజ వనర లల డ దల ేయటం
జర గ త ం .

65
  ప ా వరణంల డ దలౖన ఈ టల గల ర ాయ ల , మందులక ధకత ంచుక
ఉత అ న మల సహజ వనర లల ఇతర వ ల కణజ లంల ప ం
ా . ఈ ధం ా ఇతర వ ల కణజ లంల ర ాయ ల ర వ
‘బ అక మ లష ’ అంట ర .
 ఈ ధం ా ఒక నుం మ క ల ప సూ వృ ెందు
(బ మ ి ష ) కమం ా ెర వ ల ఇతర వ ల నుం ేపల / యల
ా ఆ రర పంల మ నవ ే క ా .
 ర ాయ ల , మందుల అవ ాల మ య కర మ ల ారణ లవలన మన ేశం
నుం ఎగ మ ాబ న యల ఇతర ే ాల నుం రస రణక గర న
సంద ా ల మనం చూ ామ .

5. ాగ ల ఉత న మ ం య ఘన వ ాల మ య ాయ ర ప వ ాల న ం
ప తం య
ే ట, లమ య వ సంబంధ ార ాల ఏ ?
 ం య ప ాల న ం ప యను ట ఉ గత, ఉదజ సూ క (PH) మ య
టల క యనఆ జ యం ా .
 ట ఉ గత ల బ య చర ల న ప య గం ా జర గ ను.
 pH 7.5 – 8.5 వద బ య ల చుర క ా ఉం న ప య ర గ ను.
 న ప య గం ా జర ాలంట ఆ జ ల అవసరం. ఆ జ సంవృ ా
అందుబ ట ల ఉంట న య జ బ య అసంఖ కం ా వృ ెం న
ప య ల గం ా జర గ త ం .
 ెర వ అడ గ గంల ఆ జ ల న ప య ా కం ా జ ష ాయ వ ల
ఏర డ .
 ం య ప ాల ా ాల ల న ం ెందు . ౖబ , ల ల వంట
మ ా న ం ెందు .
 ా రణం ా ఆ గ కర న ట ా వరణం గల ెర వ ల ఏర ే ం య వ ాల 80
% ౖ ా పంట ప ర లప ా న ం ెందు . న గం ేర వ ట
బయటక యట ా మ య పట బ అనంతరం ెర వ ను ఎండ బట ట
వలన ప ా న ం ెందును.

66
వ రప ాల ర హణ :

 ాగ ెర వ లల రక న వ ాలను ల ంచడం ల ఉప గప ే
ష ాల ా మ ర డం అనున ల శమ, ఖర క డ క న ప య.
 ా రణం ా త ల ెర వ తయ ల ట ేయ టక ా ే ధ ర ాల
ా టౖజర వలన ెర వ ల కర బ య జత ల ాట , ఉప గకర బ య
సమ ల క న ా .
 ెర వ నంద వ ాలను ి ం య ప ాల ా మ అవసర న సహజ
ఆ రమ ( ాం ాను) ఉత ర ాల బ య అవసరం.
 వర న ం య ప ాలను ఉప గప ే ష ాల ా మ ర టను
బ ష (Bio-remediation) ఆంట ర . ఈ ప య సజ వ ా ా ాలంట
ర ాల మం బ య అవసరం.
 మం బ య ర పంల మ నందు బ ట ర అందుబ ట ల
ఉం . ఈ బ ట ెర వ ల ౖన, టల ను ా ట, ల గ ణ లను
ర గ పర డం ా ెర వ వ ాలను ర ంచవచు .
 ఈ బ ట నంద బ య సమ ల ెర వ ల వ ాలను
ఉప గప ే మ ల ాల ా మ ెర వ ట బపరచుట ాక ష ాయ వ ల
ఏర డక ం ే ి యల ఒ గ ాక ం ఉం ే ధం ా ెర వ ా వరణం
సమత ల ం ా ఉంచుటల ప న ాత ి ా .

6. వ ర ప ాల ర లనక ప
ే ట న చర ల ?
 ెర వ ా ణమ ే టప ే స న ర పకల న ఇ ల , ఔ ల లను
ఏర రచు వడం వలన వ ాల ాందత త ంచు వచు .
 ాగ ారంభంల ెర వ తయ ా ీయం ా తయ ర ేసు వటం.
 ెర వ క ర ట నప డ 3 దశలల ాడ త ా ర టడం
 ాగ ాలంల ట, ల య జమ న ంల లౖన పదత లను ాటంచటం
 త పణ క, త య జమ న ం స న ధం ా అమల ేయటం ా వ ాలను
బ ా త ంచు వచు
 పట బ సమయమ ల ట బయటక వదుల నప డ అ క ాతం మ ర గ
బయటక ధం ా ఏ ా ట ేసు ా .
 ెర వ లల వ ాలను / మ ర గ ను ర ా పంట ల లక , మం ట వనర లల
వదల ాదు.

67
  మం ట ెర వ నందు వ ాలను ప ల , పండ , క ర ాయల టలక ఎర వ ా
ాడ మం ఫ ల ందవచు .

7. వ ాల ల ంప ల ఏ టర ాత ?
 ెర వ ల ఏ టరను చ య పద ల ధం ా ఏ ా ట ే ినట ే ెర వ
నంద వ ాల ెర వ మధ ల ర క ంట .
 ెర వ ా ణం ేపటటప డ వ ాల సమరవంతం ా మధ గంల ే ధం ా
ఏ ా ట ేసు ా .
 ెర వ మధ ల ే న వ ాలను స పంప ల ంచు ా .

8. వ ాల ల ంప ల ఆచ సున ఆధు క కడల ?

 అ క ాందతల ాగ ేయ త ల ెర వ మధ గంల ిం ట ల ను ర ా
ల ౖన ా ల ా ి ీ (HDPE) ను ెర వ మధ గంల ఏ ా ట ేసు వడం
మ య ంత మం త ల ెర వ మధ ల ాం ట ా ణం ేపట మధ ల ఒక
గ ంటను 60 ం. క ఎక వ ల త ల ఏ ా ట ే ి వ ాలను సమరవంతం ా
ల సు ర.
 వ ాల ాందత త ంచు వట ట ణ త ప ర ణక ంతమం యల త ల
ేర వ గటక / ెర వ అడ గ గంక HDPE లౖ ం ా ాగ ేసు ర.

9. వ ాల కరణ ఎల ప
ే ట ?
 స ఆ ా కల అ ట ా బంధనల రక 5 ార ౖబ ఉన ెర వ లక
తం యల త ీరంల 10 ాతం వ రప ాల కరణ వ వసక ట ం .
 ాగ ెర వ ల త క కరణ వ వసక ఏ ా ట ే ిన ాండ 3 అడ గ ల ల త
ఎక వ ా ఉం . ల ఆ ప ల, సమ దప చు, ఉప ట ేపల
ంచడం ా మ ర గ ను క ంచడం, అధనప ఆ యం క ందవచు .

10. వ ాల కరణ ప
ే టక ేజ న ాల ?
 ెర వ ల మ ర గ ను ే పల / య ల పట బ తర ాత ర ా స ప కల,
ాల వలల వ టడం సర ా రణం ా జర గ త ం .
 ఇల ర ా వ ాలను సహజ వనర లల వదలడం వలన ప ా వరణం ౖ వ ాల
ాల ష ప వం వ ా ల ఉం సహజవనర లల వ ౖ ధం ెబ ంట ం .
క లల ఈ వ ాల ర ా కం ా అ కం ా ర వటం వలన క ల ప , ట
ప ాహం క స ా జరగక, కల ిత నఅ ే ట త ల ాగ క ాడ వటం

68
 వలన ష ాయ వ ల , ర ాయన అవ ాల క న టల ాగ ేపటడం వలన
ా ారక మ లక ఆ ాసం ా మ ాట ఉధృ ాగ ారంభం నుం ే యల
ా ధుల బ న పడటం జర గ ం .

ాబట ెర వ ల వ ాల ర కం మం య జమ న పదత ల ాటం ,

పణ ా బదం ా ాగ ేపట ప ా వరణ ాల ష ం ాక ం ఆ ా త లందర స ి ా
సమ య త నప ేఆ ా ాగ సు ిరం ా న ాగ త ం .
***

69
 20. బ ా నం

పసుతం ఆ ా ాగ సహజ వనర ల రత మఖం ా ణ న ట లభ త త వటం,

ణ న తనం రత, ి ధరల క వటం ఫ తం ా ాగ క తం
ఖర ల త ఖర 50 -60 ా ే వటం, ాగ వ లల ర గ దల మంద ంచటం
మ య ా ధుల పబలత వంట అ క ఒ దుడ క లను ఎదుర ంట అ క వ యం ఆ ా ాగ
ేపటనప ట పంట గబ ఆ ాజనకం ా లక వటం, య ంటబ ట అవ ాల ారణం ా
ఎగ మత ల రస ంచబడటం, మ నందు ట బ ట ధర పల కక వడం వంట అ క ారణ ల
వలన ప మ మ ాల ాస తల అ క ప ధనల ే ి ి ప మ యం ా వృ
సంబంధ న య , ఈ , బ ా వంట ట అ కం ా గల ప ాలను తల ా
ా మం ఫ ల ా ంచవచ ప ాత కం ా ర ించటం జ ం . ఈ ప ాలల
బ ా ట ా ల మఖం ా ాగ ల బ ా ాచుర ం ం న .

బ ా ట ా ల అంట: ఆ ా ాగ ల ేపల / య ల నుం డ దల అ వ ాల , త

మ య ఇతర వ ాలల నూటయం ను ార – ౖట జ ష త లను అదుప ల ఉంచట
ా ఏ వ ాల నుం అ క ష ాల గల ఆ రం ా మ ర ేయడ బ ా ట ా ల .

బ ా ట ా ల ప న సూతం: ఆ ా ాగ ల వ ాలల ఉన ష ాలను ఉప గప ే

య బ మ ామర ేయడ ల ప న సూతం.

బ ా ట ా ల వలన కల గ 3 మ ఖ న ఉప ాల :

బ ా ట ా ల ఆ ా ాగ ల ాటంచడం ాఈ ం ల లను ా ంచవచు .

 సహజ వనర లను ప తం ా ( ల, ర) ాడ త అ క ాందతల ఆ ా ాగ ను
స ం అ క పంట గబ ా ంచుట.
 ఆ ా ాగ ను సు ిరం ా ప ా వరణ హప తం ా న ా ంచుట.
 ఆ ా ాగ ఖర ను ప తం ా ఉంచుత ఆ క సు ిరత ా ంచుట.
బ ా ట ా ల ా ాగ య
ే ర ాల : ల ియ , టౖగ యల, , బ ా
ట ా ల ల అమల పరచుట ాబ ా ాచుర ం ం న .బ ా అమల ల అ క
ాందతల ాగ , ప ా ఏ ష మ య ెర వ లక HDPE లౖ ం అవసరం.
బ ా ట ా ల వలన య ల ాగ ల ఒనగ ర ప జ ల:

 ట మ ప ా ఉండదు ల అ ా ఉండటం వలన వ భదత పటష ా

అమల పరచవచు .

70
  ట ా ప తం ా ేయవచు .
 ల, ట ణ త ామ ణక ా ల ఉండ నట సమరవంతమ ా ేయవచు .
 టల వృ ెం ే ట ట ి బ య వలన షప త ాయ వ ల (అ య-
నతజ ) యం ంచబడ .
 అదనప ఆ రంల టను(ఇవ వల ిన) అవసరం బ ా త ంచవచు . ాబట త ఖర
తగ త ం .
 బ ా ాగ వలన 30 -50 % వరక త ఖర ఆ అవ త ం . అంట ఉత వ యం
బ ా తగ త ం (15-20%).
 pH ల మ ర ల ల తక వ ా అంట ప ా pH ిరం ా ఉంట ందన మ ట.
 ాగ వ లక ఇ ే సహజ ఆ రం ( ా ) ర శ ంచుత ం , ఫ తం ా ర గ దల
బ గ ంట ం .
 బ ా ఆ ా ాగ ల ాగ వల ర ళంల న ర ాల ఏ బ య
జ త ల ఉత అ వంట ా ారక మ ల ఉధృ యం ా .
 ాగ వ ల ర ణ వ వస ించబ “ఇమ ట” బ ా ర గ త ం .
 బ ా ఆ రం ా ంచబడటం వలన త గ ష (FCR) ల
తక వ ా ఉంట ం .
 ాం ాడత ప వం బ ా ౖ ల తక వ ా ఉంట ం .
 బ ా ాగ ల ెర వ ంప టల ట ధ దశలల వడకటనవసరం లదు. ాబట
ాగ ారంభంల ెర వ ంప టల అ ఖర క తగ త ం .
 బ ా ాగ ా అ క బత క దల ాతం, ర గ దల ాధ ం.
బ ా వృ ేయ పద :

 బ ా 3 ల ా వృ ేయవచు .
1. సహజం ా ఎర వ ల , కర నమ ెర వ ట క ి కర నమ , నతజ (C : N) ష
ి క ంచుట ా బ ా ను వృ ేయవచు . ఏ పద ల ఎక వ సమయం
పడ త ం .
2. ఇ క ల పద : మం గబ ా ం న బ ా ఆ ా ాగ ెర వ ల నుం
క ం న బ ా ాడటం వలన ా , ప యబటన ం య ప రమ ల ా ాయం
ా ా , ఎండబట ర పంల గల ా లను క ా నమ గల ప ాల ప య బట
ాడటం వలన ల తక వ ాలంల బ ా వృ ా ంచవచు ను.
3. బ ట ాడటం వలన – ెర వ ట బ ట కల ప ట వలన ా వృ
ేయవచు ను. ఈ పద బ ా ఖర క డకన . అం ే ాక ెర వ ట ణత

71
 పమ ణ ల ౖ ా వృ ఆ రప ఉంట ం . బ ా వృ ేయ టల ెర వ టల
ఏ ష ఉధృ , DO, ం య ప ాల ాందత, ఉ గత, ట ి. ల లక న
అం ాల .
బ ా ం :

 ాగ వల ాందత క (biomass)బ య ాందత 2-5 ట అ కం ా ఉం ేటట

చూసు ా .
 ా ాందత 2-4 . / ప న దట 1-2 లల ఉం . కమం ా ాగ వల
ఎదుగ త న ా ాందత 6-20 . / ా ఉం . ా ాందత ప ఇ
హ చూసుక ంట ం .
 ట ి. ోల ాడ త యం ం .
 ా ై గల ల ి చల వటం వలన సహజ ఆ ర ాందత, అ య
ా లను దృ ిల ఉంచుక ార : నతజ (C:N) ష 15: 1 ా ఉం ే ధం ా
ఉంట ా వృ ారంభమవ త ం .
 ఆల నుం బ య ర గ దశను ఉ ేజపరచుటక ప 1-3 ల వవ ల ల ి
చల ా .ఈ ధం ా 2-3 ా ాల ాట ే ినట ే ా బ ా వృ ెం ష (15:1)
ా ఉంట ం .
బ ా ాగ క గల అవ ల:

 బ ా ప ా ల తయ ర ే ి ాగ ేయ లంట అ కం ా శ వనర ల అవసరం

(28 hp/ha)
 ాణ ాయ వ అత ంత లక న ట గ ణం ాబట ఏ ష ప ా ల ఏ ా ట
ేయ టక అ కం ా శ వనర లను సమక ర ను (operational cost) వ యం బ ా
రగత ం .
 బ ా ప జ నం ౖప ా అవ ాహన అవసరం.
 బ ా అ వృ ారంభ దశల ఎక వ సమయం పడ త ం .
 బ ా వ వసల మ క వసత ల , ాం క ప జ నం ౖ గల అవ ాహన ౖ ా
ప జ ల ఆ రప ఉంట .
బ ా వ వస ల మ ఖ న ఉప ాల :

 ట మ ఉండనందున బయట ా వరణం నుం ా ారక, ా ా ి వల

ేరక ం కట ట న వభదత ఉంట ం .

 అ య, ౖటౖ లను బ య ప ా యంతణల ఉంచుత ం .

72
 ాగ ెర వ లకం ం ే ిం ప ాల నుం కర నమ ను ట ట ి బ య శ ా

ాడ నతజ ఉప ం వృ ెందుత ం .

 ల ి , పంచ ర వంట కర న ప రమ ల ా త త గ న వృ ెందుటక

ో హదపడ .

 సూర ాం ందు ెర వ లల ా ఉధృ ఎక వ ా ఉం కమం ా బ ా ా

మ ర త ంట ం .

 సూర ర క ెర వ లల బ ా వృ అ కం ా ఉంట ం .

 బ ా ఆ ా ాగ ెర వ లల ఏ ష ఉధృ వలన DO అందుట, CO2

ల ంచబడ ట ాక ట ా వరణంల ఎల ంట ాట ి ష ఏర డక ం ా సంవృ ా

ఉంట ం . నతజ సంబం త వ ర ప ాల ప ా ల ంచబడ . ప 350 - 400

ల య ల (బర వ ) ాందతక 1 HP ఏ ట స త ం .

 బ ా ను య ల నర దశల ాడటం వలన ాగ కల ప తగ ట ాక

మం బత క దల 90 -100 % ఎదుగ దల 50% అ కం ా ఉంట ం .

***

73
 21 . ాం ఆట ష –ల ల

 అ క సంఖ ల య త ెర వ ల ి, త న బ క ట ల

అమర య ల ాగ ేసున ఆ ా త ల ప ెర వ వద ఉంట ,

మం య జమ న పదత ల ేపటడం తప స .

 ఒ ా త ల ఎంత జ గత ా ఉన ప ట ా వరణ ప ిత ల దృ ా ెర వ ల

ఒక ా ా ట ల ణ లౖన .ఓ. , ి. , ఉ గత మ ర ల ఏర యల వఒ

గర అవ ాశమ ం .

 ఈప ిత లల ఆధు క ాం క ప జ నం తయ ర ేయబ న ప క ాల త క

బ సట ా ల ా .

 మఖం ా ఏర ర న ప క ాల ెర వ ల ట ల ణ ల మ ర ను
ఎప టకప డ గ ం త ల బౖ నుక సమ రం ెలపడం, ౖర ా క ి
త లక ా ం ిగ ఇవ డం ే ా . త ా ంట త ఏ టర ను ప డం
వంట చర లను ేపట ెర వ ా వరణంను అనుక లం ా చక దవచు ను.
 ెర వ ల ఆధు క ాం క ప క ాలను అం ంచ ఇప ప ే అ క కం ల

మ ందుక వ ధ ప ే ాలల త లక త ా ల పదర న ( ె )

ర సు .

 త దజల ఆట ీడర క ఆ ా రంగంల ప శ టబ .

 ెర వ లల అ క సంఖ ల ీ ి ాగ న ా ం నప డ ఆట ీడర ను

ాడటం మం .

 ఆట ీడర ను త ాలవ వ ల త దజల ధం ా కంట ెయ వచు ను.

 ఆట ీడర వలన త ఎక వ ఇ ే పద అ కటవచు ను, వలన త వృ

ాక ం ఉం ెర వ అడ గ ా ై కం ఉంట ం .

 ఆట ీడర ాడకం వలన ట ాల ష ం తగ త ం . మం త మయ ష

ందవచు ను.

 ెర వ దగర ప ాళ సంఖ త ంచు నుట వలన ాగ ల టబ ఖర తగ త ం .

 ఒక ఆట ీడర ామర ం 2 ార ీరమ క స త ం .

***

74
 22. ఆ ా కల ల నూతన పదత ల

పపంచ ా పం ా ఆ ా ఉత త లక ఉన మం దృ ా మ య మన ాషంల గల

అ ార న జలవనర ల , మ నవ వనర ల , అనుక ల న ా వరణ ప ిత ల వలన ఆ ా ాగ

ల గం ా స ంచున . నూతన ాం క ప జ నం మ ంత ా అందుబ ట ల ావటం,

ాం క ప జ నం ేపడ త న ఆ ా ాగ ఆ కపరం ా ల భ యకం ా ఉండటం ఆ ా త ల

నూతన ాం క ాగ ౖ ఆస చూ ించడం, త ా ల ప ాత కం ా ేపటన జయవంతం

ావడం వలన మ ఖ ం ా ఆ ా ాగ ల ఈ గవ న ఆధు క ాం క ాగ పదత ల

ేపట .

1. ఏ టర Vs బ యర

2. బ ా ట ా ల

3. ఆ ా

4. ఆ ా

5. నర ంపకం

6. IPAT

7. టపన గం (RAS)

8. ింబయ ట ాగ / FRB ాగ

9. ెర వ ల య ం కరణ (Pond automation)

10. IOT smart ట ా ల

11. shrimp app

12. HAAT

ఏ టర Vs బ యర ాడకం:

 యల ాగ సృత పద ల ారం ం కమం ా ా త ాంద ప ల ేపట

జయవంతం ా మం గ బడ ల ా ం అ కల ల ఆ ంచడం త ల తమ తమ

అనుభ ాల ఆ రం ా ాంద పద ాగ క మ ాంద పద ాగ క అవసర న మ క

సదు ాయలను ెర వ ల ఏ ా ట ేసుక కమంల లత ా క ాంద ాగ ల

ాణ ాయ వ రంతరం అం ంచుటక ార ెర వ నక ఒక ఏ టర ను ాడ ా

75
 కమం ా అ క ాందత ాగ ల ఏ టర సంఖ , ామర ం, ెర వ ల త , యల ాందత,

గబ ల ం ాఏ ా ట ేసు నుచు ర.

 టల త నంత ాణ ాయ వ అం ంచుటక ష ాయ వ లను ల ంచుటక ా

90-120 ార ామర ం (RPM) గల ఏ టర ాడకంల వ .

 ప 250 -300 ల ఉత 1 HP ామర ం గల ఏ ట అవసరం.

 ల త తక వ ా గల ద ెర వ లల ల ం ఆ ౖ ర ఏ టరను ఉప సు ర.

 ఏ టరను ెర వ ల గ మ లలల మ య ండ వరసల ా గట నుం 4-5 టర

దూరంల అమర ా .

 ాల నుగ ణం ా యల ాందత ాగ స సున నూతన ాం క ప జ నం

బ యర లగల ావటం త ల ఏ టర ానంల బ యరను ఉప ంచటం

దల టర.

బ యర వలన కల గ ప జ ల:

 1 HP బ యర 6 HP ా ిట ఏ ట సమ నం.

 బ యర ర హణ ల సుల వ , ౌక మ య సుర తం.

 ా ల ఆ జ ను టల క ం ే ామర ం ల ఎక వ ఫ తం ా ెర వ టల

ార ై ఆ ,అ య ాయ వ ల త ర ా ల ంపబడ .

 బ యర ిరం ా ఒక ట అమర నవసరం లక వడం బ యర ా ా బ డగల ెర వ

అడ గ నుం ఉప తల వసు ెర వ అడ గ గంల ౖప ల అమ ాట గల

రం ల గల ాళ (porous) నుం ా బ డగల ెర వ అడ గ గం అం స సుం .

బ ా ట ా ల :

 యల ాగ ట మ నం ా య జమ న ం ేయ ఉంట ం . ఈ ధం ా

ేయటం వలన సహజ వనర లల ా ారక మ ల ఉంట ెర వ ల యల ా ధుల

బ న పడటం, ఒ క ా త నంత ర ల ంచక త ల ాగ ల ల సమస ల

ఎదు నడం సర ా రణ న .

 గత శ బ ాలం ా య ల ాగ అ క ాందతల ేపటడం జర గ ం .

 ఫ తం ా ట ాతం అ కం ా గల తలను ఎక వ తంల ా ావటం,

యల ే తల 30- ాతం వృ అ ాగ టల ష ాల ాందత రగటం, టల

76
 ే య ే ఘన ప ాల ఎక వ అవడం వలన ాగ ల సమస ల ఇబ మబ ా

త న ఈ తర ణంల ెర వ టల ష ాలను స న ా ల ఉం ఎల ంట ట

మ అవసరం లక ం టల గల ష ాలను ఉప ంచు స వ సూ వల

సమ యం వృ ెం యల సహజహరం ా ఉప ంచు నూతన ాం క

ప జ నం “ బ ా ట ా ల ”

 ఈ నూతన ప జ నమ ల మం త ల గత 5-6 సంII ా ా ా లల

ప ాత కం ా ేపట ల ఒ దుడ క లక గ కమం ా మం ఫ ల ా ంచడం

పసుతం జ త క త ల ఈబ ా ట ా ల ేపల / య ల ాగ ల ాటంచడం

వలన బ ా ాచుర ం ం న .

 బ ా ట ా ల ల ెర వ టల గల వ ాల ( స ల , వృ అ న త) ఇతర

ం యప ాల ెర వ టల గల కర నమ నతజ ష 20: 1 కంట అ కం ా ఉం ే

ధం ా చర ల ేప ే మం బ య, ట జవ ల, ట ల , ఫంగ వంట సూ

వ ల సమ యమ ఏర డ త ం . ఈ సమ య బ ా అంట ర .

 అంట ెర వ టల వ ాలల ష ాల య లక ఆ రం ా ఉప గప ే సూ

వ ల సమ యం ా మ ర వడ బ ా ట ా ల ప న సూతం.

బ ా ట ా ల అవలం ంచడం వలన వచు ప జ ల ఏ ట?

 తక వ సలంల తక వ ట వనర ల అ క ాందతల ాగ ేపటవచు .

 బ ా సహజ ఆ రం ావ న అదనప ఆ రం 30-50% వరక త ంచవచు . ఫ తం ా

త క టబ ఖర బ ా తగ త ం . త మయ ష 1:1 ల అంతక

తక వ ా క ఉండవచు .

 సహజ ఆ రం నటం వలన య లల ర శ బ గ ంట ం . ఆ ర ళంల మం

బ య అ కం ా వృ ెందటం వలన ార ( ) బ య వృ ఆ ా రం

లక వటం య ఆ గ ి , గ ధక శ బ గ ంట ం . బ ా రంతరం

అందుబ ట ల ఉండటం వలన బత క దల ాతం అ కం ా ఉంట ం . ర గ దల గం ా

ఉంట ం . టమ అంత ా అవసరం ఉండదు, వ భదత అ కం ా ఉంట ం .

బ ా ర హణ ఎల య
ె ?

77
  బ ా ను ిరం ా న ాగ టక ాగ టల కర న నతజ ష 20 : 1 కంట

అ కం ా ఉం ేటట రంతరం ఏ ష అం ంచుట ా ట య జమ న ం ేపట .

 బ ా అవసర న కర న నతజ ష 20:1 ఉం ేటట ేయ టక ెర వ ట

కర న సంబంధ ప ాల ల ి ,వ ిం వంట ట ియ సల రక దు

ర ం కల ప త ఉం .

 ఇ హ ప క ా ఉప ం బ ా ాందత ల ంచు ా .

ఆ ా :

ఆ ా అంట?

 సహజవనర లల ేపల , యల వృ పవ ాల , జంత పవకలను ఆ రం ా

మనుగడ ా ా . సహజ జల వనర లల ఉం ే ా వరణ మ య సహజ ఆ ా

ప యబటన తవ డ , ధుమ ట బ ట ెర వ ట కల ప ట ా సృ ిం ఆ

ట ా వరణంల ేపల యల ం ే ఆ ా ల ఆ ా ా ం

అంట ర .

ఆ ా ేపట టక ా ా న మ క సదు ాయ ల ాం క పర న అం ాల గ ం

ెల సుక ం ం!

1. ెర వ ా ణంల ంపకప ెర వ , ంటష ెర వ అను ండ ఉం .

2. ాగ ెర వ మధ ల మ ర గ గ ంట ఏ ా ట ే సు ా .

3. a) ెర వ ప మ ణం ఎక ా నుం ార ీరం వరక ఉండవచు . ద ెర వ లౖ ే

య జమ న ం కషమవ త ం .

b) ెర వ ల ల ం ఆ ఏ టర అమర ట ా మరగ ెర వ మధ గంల గల

మ ర గ గ ంట ేర త ం .

4. వడ త ప య ా ట ంపకప ెర వ క పంప ే ి ిదం ేయ .

5. య ిలల ాక ేయ టక 2 ా ాల మ ందు తట తవ డ / ధుమ ట ను టల 1:5 -

10 ష ల బ ా క ి 24 గంటల ాట ఏ ష ఇసూ ఈ శమ ‘బ ిల ‘ బ ట

క క ి ప యబట .

78
6. 24 గంటల అనతరం ప యబటన శమం ౖ గల ేటను క ం ెర వంత చల ా , ఈ

ేటను ఆ రం ా ంచు ి ా , ఆల మ య బ ట అ వృ ెం

య లక ఆ రం ా ంచబడ .

7. ి ా ాందతను ప ంచుక ంట అవస ా బట ప యబటన ర ా ంపకప ెర వ

ట కల ప త ం .

8. ఎక ాక 1-2 ల ల య ిలలను ా ేయవచు .

9. య ిల ా ే ిన 5 వ నుం ప యబటన య ిం అదనప ఆ రం ా ఇసుం .

10.అదనప ఆ ర ప మ ణం య శ ర బర వ ను బట ల ంచు ా .

11.మ ర గ ను ప పంప స యం ంటష ాండల పంప ేయ .

12. ంటష ెర వ నందు బత కగల ా ి ల ాల ేపలను ి ంచటం వలన ర

క ంచబ బ ిలర ా ే ిన ర ను ంపకప ెర వ ల పంప ర.

ఆ ా ల ంచద న ర ాల ఏవంట?

 ార జ ేపల , ల ియ , యల దలగ న .

 ఈఆ ా ాగ నం ప ాత క దశల ఉం .

ఆ ా :

ఆ ా అంట ఏ ట?

ఆ ా అనున ాట టవనర , ల మ య మ నవ వనర లను ఉప ం ేపల

క ర ాయల పండ ంపకం. ఈ రక న ద ంల ల అవసరం లక ం టల క ల ేపల

ంపకం ేయ ట.

ఆ ా నం ామ ఖ త?

ర ప ష లం ా ష ాల క ేపల ంపకమ నక అనువ ా ఉంట , ేపల స తలను ఎర వ ా

ఉప ం క ల ంపకం ేపట ట. మ మ ఖ ం ా క ల క ం న ర ేపల

ంప ా ంచుట.

ఆ ా వలన మ న ా ఒనగ ర ప జ ల?

 సంవత డవ న ఏ ాంతంల ౖన ఇ ో ల అవ ో ా ం ా ేపట వచు .

 ఆ ా యం త ా వరణంల ఒక క ట ంబ అవస ాలక సంవత రం డవ న

స క ర ాయల , ేపల (జంత సంబంధ ట ) ఇంట వద పం ంచు వచు .

79
  ా రణ ద ంల 1/6 వంత ట 8 ట ఉత ా ంచవచు .

 ఎల ంట ర ాయ ల , కల ప సం ర ాల , ప ర గ మందుల య ంటబ ట అవసరం

లక ం , ేపల స తల ఎర వ ా ఉప ం సు ిరం ా, రంతరం ణ న ఆ ర

వనర సమక ర వచు ను.

 భ సంబంధ ా ధుల బడద ల హ ప ర క సమగ ాగ ా ా ల ం .

 డ ఆ ా అ వృ ెందుత ఎక వ మం వ వ ాపక ల (entrepreneurs) ఒక

ప శమ ా ేపట టక ఆస కనబర సు ర.

 యం త ా వరణ ప ిత లల ా కం ా ంచద న ణ న జ ఆ రవనర ల

ఉత ేయగల ాం క ప జ నం ఈ ఆ ా .

ఆ ా ల ంచద న ేపల , క రల , పండ ?

ార ల , ల ియ , రంగ ేపల , ఆక క రల , ా బ , టమ ట , గజ ర ాల దలౖన .

గమ క: ఆ ా మన ాషంల క ప ాత క దశల ఉన .

ంి నర ంపకమ ( ండం ల
ె ాగ )

నర ంపకమ ఎందుక ప
ే ట వ ం ?

 పసుతం ాగ ల ా ధుల వలన న ాలను చ చూసు ర. ీడ ాక ే ిన 4

ా ాలల ౖర కడం వలన ాగ ను ల వడం అప టవరక ాగ క టన ఖర

నష ా వసుం . ప ర టౖగ యల ాగ ల నర ం నం ల మం

త ల ఆచ ం ే ార . ండం ెల ాగ – (నర ంగ మ య అవ ంగ )

అంట ర . పసుతం ాగ ల ఈ నర ంపకం వలన త ల మం ఫ ల

ా ంచడం మన ాషంల య ల ాగ ల ఈ నం బ ా ాచుర ంల ఉం .

 నర ఏ ా టక ా ా న మ క సదు ాయ ల , ాం క అం ాల గ ం

ెల సుక ం ం.

 నర లను ాగ ెర వ లక దగర ా మ ఖ ం ా ఉప ట వనర సంవృ ా గల ాంతంల

ఏ ా ట ేసు ా .

 నర లను హౌ ా వరణంల ల ౖ కప గల ప ే ాలల (ఇ ో )ఏ ా ట

ేసు ా .

80
  నర లను ౖబర ట ంక లందు లప బ HDPE ా ణల ల HDPE లౖ ం

ేయబ న మట ెర వ లందు ఏ ా ట ేసు వచు .

 నర ల 60-100 టను ల ామర ం క ఉం . నర ల గ ండం ా ఏ ా ట ేసుక ంట

ర హణ సులభం ా ఉంట ం .

 నర అడ గ గంల ట రంతరం ఏ ష ేయ టక బ యర / ఫ జరను ఏ ా ట

ేసు ా .

 నర ంపకంల జ ా య ఖ తం ా ర ం . జ ా య నందు వడకట టన

ట కరణ అనంతరం 600 ా వడకట నర పంప ేయ .

నర య జమ న ం ఎల ప
ే ట ?

 ి ిఅ ప ేయబ న ా ర త య ిలలను .ి య 6-8 దశలను ా ంగ క

ఎం ిక ేసు ా .

 చ. ౖ ాల 500 ౖబ ిలలను ాక ేసు ా .

 నర ారంభంల చ తలను ల ిలలక 2 ామ ల ా ల ం ప 2 గంటలక

ఒక ా ఇ ా .

 ా ప ట తల బ ా త ం ఇ ా .

 తలను య ిలల వయసు ఆ రం ా ల ం ా .

 నర ట క ట ంపకప ెర వ ట ట అనుగ ణం ా ఉం ేటట చూ .

నర ట ల ణల ప ప ంచుక ంట ఉండవలను. నర టల అ య

ౖటౖ అ కమ నప డ ా టమ ేసు ా .

 నర ాగ ాలం కమం ా చ తల ాట బ ా ను ల కమ య

తలను ల ం ంట క ి ా ఇవ వచు .

 నర ల య ిలలను 30 -40 ల ాట 3-5 ామ ల ౖ దశలక ంచు ర .

 నర లల య ిలల బత క దల 80-90 ాతం ా ఉంట ం .

నర ాగ వలన కల గ ల ల ఏ ట?

 నర ల ర హణ ల సుల వ .

 వ భదత పటషం ా ఉండటంవలన ా ధుల ా ి ల తక వ.

81
  బత క దల ాతం అ కం ా ఉంట ం . ర గ దల గం ా ఉంట ం ాబట అ క గ బడ ల

ా ంచవచు .

 ాగ ాలం క ి వసుం , (30-45 ల)

 మం ఎ . ి.ఆ ా ంచవచు . త ఖర 20-30% త ంచవచు .

 WSSV, EHP, RMS ా ధుల సమస ను యం ంచవచు .

 సంవత రంల 2 కన ఎక వ పంటల ాగ ేయవచు .

 వ ౖ క ా ధక శ బ ా ఉంట ం .

IPAT (ఇంట ట ాండ ఆ ా కల ట ా ల )

IPAT ట ా ల ఎందుక ాచుర ంల వ ం ?

ే య జత ల ార ే పల ాగ మం ట ెర వ లల తవ డ , ర శనగ ెక ను అదనప

ఆ రం ా ఇసూ ల ల భ యకం ా ఉం ే ా ాగ స ంచటం. ఇ ప ధరల ప తం ా

ర గ ట, ేపల మ ధరల ఆ ాజనకం ా లక వటం, ేపల ాగ అ క ాందతల ేపటటం

త ా ా ధుల పబలత వటం. ెర వ ట ా వరణ ాల ష ం వంట ారణ ల వలన ేపల

ాగ ట బ ట ా లక వటం వలన ెర వ ల ా ణ లను ఏ ా ట ే ి ా

నుప ం ట ప ాహం నదులల వల సృ ిం ేపల / యల ంపకమ ేపట ట ాచుర ం

ం న .

IPAT ట ా ల మ ల సూతం ఏ ట?

ఇ ల వద ఎ పం మ య ఎ బయ ను ఉప ం ెర వ ల రంతరం

సహజ ట వనర లల ల ా , ట ప ాహం చ య ప ల ఉంట మ ర గ ను రంతరం ా

ల సూ ఆట ీడర ా య తలను ప తం ా ఇసూ ంపకం ేపట ట ప న సూతం.

IPAT వలన ఒనగ ర ప జ ల?

 ేపలను రంతరం పర ంచు వచు .

 ఒ రక న ర గ దల ఉంట ం .

 సుల వ ా పట బ ేయవచు .

 ా ధుల య జమ న ం తక వ ఖర సుల వ ా ేయవచు .

 సు ిరం ా ప ా వరణ హ ప ర క ాగ .

 ం య వ ాల బ ా త ంచవచు .

82
  మ నవ వనర ల అవసరం లప తం.

IPAT ట ా ల ల గల (challenges)

 24 గంటల రంతర దు సరఫ ా అవసరం. జన ట కర ం తప స ా ఏ ా ట

ేసు ా .

 మ క వసత ల కల నక అ క టబ అవసరం.

 రంతర పర ణ అవసరం.

గమ క: IPAT ట ా ల మన ాషంల ఒక దర తల ప ాత కం ా ేపట . ా ఈ

ట ా ల అంత ా ాచుర ంల ాలద ెప వచు .

టపన గం (RAS)

పసుత ాలంల ఆ ా రంగంల ిసున ఒక Buzz word RAS.

టపన గం/ RAS అంట ఏ ట?

ట పన గం (RAS) అన ా ప ా గదులల ల డ లల ట ంక లను ఏర ర కృ మ

ా వరణంల ( యం త ా వరణంల ) అ క ాందతల ేపల , యల ాగ ేయ ట,

బ రంగ ప ే ాలల క ర ంచవచు .

టపన గం ాగ క అవసర న మ క వసత ల ఏ ?

 ంపకమ ేయ ెర వ ల / ట ంక ల / క ం ల

 ఘన వ ాలను ల ంచు పంప ల .

 బ ిల

 ఏ ష ఏ టర / ఫ జ

 ట ే పంప ల .

 ట ణ త పమ ణ ల ెల సు నుటక రఏ ా ట.

 బయటక పంపబడ ర బ ిలర ా వడకటబ క ంచు కర ం.

అనుక ల అం ాల :

 ేపల / యల రంతరం భ న టల రగ . ాబట ర గ దల అ కం ా

ఉంట ం .

 ఇం ో ర లల క ఏ ా ట ేసు వచు .

83
  ట మ ంపకమ నక ం న ే ి ాగ ట ంక లల

పంపబడ త ం .అందువలన తక వ ట గం ఉంట ం .

 అ క ాందతల ంపకం జర గ ను.

 ా ారక మ ల వ ే పమ దం ల తక వ ా ఉంట ం .

RAS ాగ క గల ప క లం ాల ?

 అ క మ లదనం ఖర క డకన .

 సు త లౖన ౖప ణ ం గల ిబ ం , ట ి యను అవసరం.

 రంతరం దు ప ా య ంతకరణ అవసరం.

 జత ల ంపకమ నక అనువ ా ఉండ ను.

ంి బయ ట ాగ / FRB ాగ :

ంి బయ ట ాగ అంట ఏ ట?

 యల ంపకమ ల గత 25 సంవత ాల ా బ ట ాడ త ర.

 రం ా ర ాల ిచు త న ఆ ర ప రమ ల బ ట క ి

ాడ ట వలన బ ట బ య ర గ దలక బ ా సహక ా . ఈ రక న ఆ ర

ప ాల ీబ ట అంట ర .

 ఉ హరణక ఫ ఆ ాక ల, గ ఆ ాక ల మ య తవ డ మం

ీబ ట ా ాడ కల ఉ .

 ీబ ట మ య బ ట ల ను క ి ాడ ట ింబయ ట అంట ర . ఈ

ింబయ ట ఉప ం యల ాగ ేపటడం ఈ మధ ాలంల బ ా ాచుర ంల

వ ం .

ంి బయ ట ఎల తయ ర స
ే ు ా ?

 ింబయ ట తయ ల తవ డ ను ీబ ట ా ా మం ఫ ల ా ంచవచు .

 బ ా చ ం న జ త తవ డ ను (1 ) 2-10 ట మం టల బ ా

కల ప ా .

 1-3 ాతం ఉప ను, బ ల

ి , ల ఈ వంట ర ాల బ ట ఎం ిక ేసు

తవ డ వణం కల ప ా .

 తవ డ వణం క pH చు తగ ల ారణక బఫ క ిబ ాఏ ష ఇ ా .

84
  ఈ శమ 24 గంటల ాట ప యబట .

 ప యబటన వణంల ట రగత ం . ౖబ , ౖట య ి తగ త ం .

ప యబటన ేటల మం బ య బ ా వృ ెం ఉంట ం .

ంి బయ ట వణం తయ ల ాటంచవల న
ి మఖ న ాం క అం ాల ఏ ?

 తవ డ ను ప యబటట ెర వ ర ాడక డదు. మం ర మత ాడ ా .

 48 గంటల తర ాత ప య టన తవ డ వణం క pH 3.8 ా ఉంట ం . ఇంత

తక వ pH వద అ ర ాల బ య ల బతకలవ .

 pH తగక ం ఉం ేందుక బఫ అంట ా యం ార ట ల యంబౖ ార ట లను

1.6 ppm కలపడం వలన అల ట 1 ppm ంచడం ా pH ల తగ దలను

యం ంచవచు .

 బ ట య ట గల ఈ ప యబటన తవ డ క కలపటం వలన ఈ

ప యబటన వణంల య ి ంచుత ం . య ంటనుటషన య ట

త ంచుత , తవ డ ప ా ార ా ాడ ఈ బ ా రగతం .

ంి బయ ట వణం/ ప యబటన తవ డ వణం ఎంత ో సు ాడ ా ?

 త అనుభవం ఆ రం ా ల ణ త ఆ రం ా ార క 100 నుం 500 ల వరక

ాడ వచు .

 అ ే ధం ా టల అ ే 1 ppm నుం 4 ppm వరక ాడ వచు .

 ో అనున ట క దనం, టల గల జంత పవ ాల ాందత ఆ రం ాను మ య

అదనప త ఎంత ఇసు ం అన షయ ల ప గణల సు ర ంచు ా .

 ో షయంల ాం క ప ణ ల సల రక ర ంచడం మం .

ంి బయ ట ా గ వలన కల గ ల ల?

 ెర వ ట క దనం (turbidity) రగత ం .

 ట క దనం వలన సూర ాం వృ పవ ాలక అందదు. అందువలన వృ పవ ాల

అ వృ తక వ ా ఉంట ం .

 pH ల మ ర ల తక వ ా ఉంట .

 య ల ఆ గ ం ా ఉంట .

85
  ప యబటన తవ డ వణం ెర వ ట క ిన 4 వ జంత పవ ాల బ ా వృ

ెం ఉంట .

 ెర వ టల న తవ డ ణవల నరలౖ అ మం వృ పవ ాల

(ఆక పచ ఆల, ె ి ల ) వృ ో హదపడ ను.

 ప యబటన తవ డ ను ఆ రం ా ంట ం . ఫ తం ా య ఆ ర ళంల

తవ డ ాట జంత పవ ాల , మం బ య ేరటం వలన గ ధక శ

ా ధుల తక వ ా వ ా .

 ప యబటన తవ డ వణం ెర వ ట కల ప ట వలన టల మం బ య

ఉధృతం ా ట ల మం బ ట ా వరణం ల ంట ం . ట ణత ల

బ గ ంట ం , యల ఒ గ రవవ .

 టల ార శతం ఎక వ ా ఉండటం వలన అ య ల తక వ ా ఉంట ం .

ాం ఆట ష ( ర
ె వ ల య ం కరణ)

 ఆ ా ాగ ేయ త ల ాగ ట లమ య ేపల / యలఆ గ ప లక స ప

ల లందు ప ే ంచుక ంట ంట ర .

 ఇటవల ాలంల ెర వ ట గ ణ లక సంబం ం త య జమ న మ నూతన

ాం క ప జ నం అందుబ ట ల వ ం .

 నూతన ాం క ప జ నం త లక ెర వ ట గ ణ ల సమ రం ర ా

ర ా బౖ నుల SMS / ా ా / అల రం ా ెల సుం .

 ర ను ెర వ టల ే య ే ఒక ెక / ధ ీ ౖ అమర ర.

 ర ా ెర వ ట ఉ గత, pH, ఆ జ ాందత సమ రం ర ా త ను క

వసుం .

 ర సమ రం ఆ రం ా త ల ంట తగ య జమ న చర ల ేపట సమస లను

అ క ంచవచు ను.

 ఈ ర సూర శ ప ే ా .బ ట కర ం క కలదు.

ఆట డ
ీ ర:

 యల ాగ ల భ యకం ా ఉం లంట త య జమ న ం ఒక పణ క ప ారం ఉం .

ా రణం ా త ప మణ త ె ట ఆ రం ా ర సుంట ర . తల దజల

86
 ిబ ం స న ప మ ణం తను త సమయంల ఇవ క ే ప వం యల

ౖన ఉంట ం . ఈ త పణ క సమరవంతం ా అమల ేయ టక ఈ మధ ాలంల ఆట

ీడర / ీ న ర అందుబ ట ల వ .

 ఈ ఆట ీడర యక ావల ినంత తను త ాల వ వధులల ం ెం ం ెం

దజల .

 యల ెర వ మధ గంల రగ ాబట త ాట సుల వ ా

అందుత ం .

ఆట డ
ీ ర ఏ ా ట ల ాటంచవల న
ి జ గతల :

 న ెర వ లల ఆట డ
ీ ను ెర వ మధ గంల ఉం ే ధం ా కరల వం ెన (cat

walk) వర ఏ ా ట ేయ .

 ీడ నుం దజల త క సం 12 టర ా సం ెర వ అంతట గ ండం ా ప ేల

ఏ ా ట ేయ .

 ీడర ను ట ఉప తలం నుం 50 ం. ఎత ల ఉం ేల అమ ా .

 ీడ మ య ఏ టరక మధ 1.5 టర దూరం ఉం ేల ఏ ా ట ేయ .

 ద ద ెర వ లల ండ ఆట ీడర అవసరం ావ న ఒక ీడర నుం త దజల

ాంతంల ండవ ీడర నుం త మ కం ండ ీడర మధ త నంత దూరం

ఉం ేల చూ .

ఆట డ
ీ ర వలన ఉప ాల ?

 త మయ ష ర గ ను.

 త వృ తగ త ం .

 తల ష ాల టల క వ ట తగ త ం . ాబట ట ణ త ాడవదు.

 త ప మ ణం, తక తక మధ కల వవ కంప ట ా

ర ంచవచు .

 తరచు ా జ తల స ప నంత ా ల ంచుట వలన య లల ర గ దల

బ గ ంట ం . త దజల టక య ం ే లబర ఖర తగ త ం .

గమ క: ెర వ ల య ం కరణ ల ఉప గకరం ా ఉన ప ట ాం క ల పల ారణం ా

ఈ ర , ఆట ీడర ాడకం ఇం ా ప ా ల త ల ఉప ంచు వటం లదు.

87
IOT/ ICT ఆ త ా ాం మ ట ం స
ి ం:

 ఆ ా ాగ ల ఎదురవ త న సం ష సమస లను మ య మ ర మ ల ాం లల గల

ెర వ ల య జమ న మ ను దృ ిల ఉంచు IOT/ ICT ా ెర వ ట, త

య జమ న ంక పర ణ వ వసను ర ప కల న ే ి అ వృ ేయడం జ ం .

 య టౖం ఇంట జ ౖ ల ా మరమ ల ాంత ెర వ ల ట ణ తను

ెల సు వచు .

 కృ మ ధసు (Artificial intelligence – AI) ా అవస ా బట త ఎప ెప డ

ఎంత య లన క ర ంచబడ త ం .

గమ క: ఈ IOT/ ICT ట ా ల లను ‘Eruvaka” మర య ‘seefog’ సంసల అందుబ ట ల ే ా

పసుతం మన ాషంల ఆ ా త ల ఈ ాం కతల ఉన అవ ధర ారణం ా ఈ ట ా ల

ౖప గ చూప ట లద ె ా .

ఆ ా ాగ క ప ే క న app:

 CIBA, ె ౖ ార ాగ క సంబం ం ప ేక న ‘shrimp app’

అందుబ ట ల ె ర.

 ఈ app ా ాగ ల ేపట న లౖన య జమ న పదత ల , ాగ ల ఎదుర

సమస ల , ప ా ాల సూ ంచడ ాక ాగ ల ాడవల ిన ర ాయ ల , ా టౖజర

దు ల ంచు నం క ెప బ ం .

 ాగ ేయ ప త ,ట య
ి ను ఈ app ౌ ల ేసుక సుల బ ట

క ం ర. త ా ాగ క సంబం ం న సమగ ాం క సమ రం ప త

ెల సు నుట ా య ల ాగ ను సు ిరం ా, ల భ యకం ా న ా ంచవచు .

HAAT ట ా ల ( ట ట ి ఆట ౖ ం ఆ ా కల ట ా ల )

HAAT ట ా ల అంట ఏ ట?

 సూ వల పన గ (recycle) ప య ా జల సంవరనం (ఆ ా కల )

ేయ ట.

 HAAT ట ా ల RGCA ార అ వృ ే ి త ా ల ప ం , ామ ణక ం

(standardization) ఆ ా త లక అం సు ర.

HAAT ట ా ల ల గల ప న సూతం?

88
  యల ాగ ను సహజ ఆ ర న జంత , వృ పవ ాల మ య బ ట

బ య ేపటడం.

 ాగ ెర వ లల ట మ అవసరం లక ం 40 ాతం వరక ల త గం

త ంచడం.

HAAT ట ా ల ప
ే టడం ఎల ?

 HAAT ట ా ల ాటంచుటక అవసర న సూ వ ల సమ యం (ఇ క ల ) ను

స వం ా RGCA ార 10 II ా లల త లక అం సు ర.
HAAT ఇ క ల నందుండ సూ వ ల ర ాల ాట ాందత?

 SPF ట సంఖ 1 II ట 50,000 – 100000.

 SPF ి ా ల మ య ౖ ా టర ట 3000 – 4000 వరక ఉండ ను.

 బ ట బ య 1 II టల అసంఖ కం ా ఉంట ం .

ర
ె వ ల వద HAAT ఇ క ల ఎల వృ య
ే ?

ఇ క ల క 6-8 గంటల మ ందు ా ప యబటన ధుమ ిం వణం ప 6 గంటలక

ఒక ా ట ల ాందత ఆ రం ా 100 ml – 500 ml ా కల ా .

HAAT ఇ క ల ాగ ెర వ లల ఎంత ో ాడ ా ?

 ార ెర వ ట 200 HAAT ఇ క ల ెయ .

 ెర వ టల సూ వ ల వృ ప యబటన ధుమ వణం అం సుం .

 సూ వ ల బ ా వృ ెం నప డ ెర వ ర మ దుర ధుమ వరంల ఉంట ం . ఈ

ధ న ాగ ను Brown water culture అంట ర .

HAAT ట ా ల వలన ల ల:

 24 గంటల ఏ ష అవసరం ఉండ ను.

 ార క 10-12 hp ామర ం గల టర స త ం .

 HAAT ట ా ల మట ెర వ లల ను అనుస ంచవచు .

 ెర వ టల pH, DO ల ాడతల ా మ య పగట ళలందు రతమ తల ద ా

ఉండవ .

 య ల 40 ాతం ర సహజ ఆ రం నడం వలన కృ మ త ఖర తగ త ం .

89
 సహజ ఆ రం ఎల ళల అందుబ ట ల ఉండటం వలన తల య ల మధ ట

ఉండదు.

 యల ర గ దల అ కం ా ఉంట ం .

 య లక గ ధక శ ర గ త ం . ాగ ాలం తగ త ం .

 ెర వ అడ గ న మ ర గ ఏర డదు ావ న ా ధుల సమస మ ఖ ం ా సమస

ఉండదు.

***

90
 23. యల ంపకంల మం యజమ న త పదత ల (BMPs & GMPs)

 ామం ల కసర ా ప కన య ల ాగ .

 త లందర ఒ ా య ల
ి ల ా ంగ స
ే ు నుట.

 త లందర మం ామ ణ ాల ాటంచుచున చ ల నుం మత డ

ీ ను ల

స
ే ు నుట.

 కస ల త లందర ఒ ా డ
ీ ను ా ంగ ేసు నుట.

 PL – 12 ల అంతక బ
ౖ న వయసు గల డ
ీ ను ాక స
ే ు నుట.

 డ
ీ ఎర ప , లమ ల ఆక పచ రంగ ల ఉండక డదు.

 ల
ె మచ ల ా , ఇ. . ి వంట ా ధుల లవ ా ంచు నుట.

 డ
ీ ను ట ంక ా ా ం స
ే ు నుట.

 ా ం ే టప డ త నంత ఆ జ ఉం ట ట 1000 ల
ి ల ం ా ం

య
ె క డదు.

 ండ ా ాల ాట నర లల ం న తర ాత ంపక ర
ె వల బదల ంచు నుట.

 అ క ణ త గల యల తను మ త ాడ ట.

 ె ట లను ఉప ం ాడవల న
ి ీ ప మ ణమ ను ఎప టకప డ ర సూ

ఉండ ట.

 ర
ె వ అడ గ గమ ను ాడవక ం ఉండ టక ఎప టకప డ ప సూ తగ జ గతల

సు నుట.

***

91
 24. ప మ యజత ల ంపకం – ఆవశ కత

రత ేశ సమ ద రంల mariculture (ఉప ట ాగ )క అ ార న సమ ద వనర ల

లభ త ఉండడం సమ ద జ త లౖన ేపల , యల, ీతల , ల స ల , సమ దప క ల

(sea weeds) ంపకం కమం ా స ం . సుమ ర ా 1.2 య ార భ మ ల సమ ద ర

ాంతంల ఉప ట ాగ క అనుక లమ గ ంచడ న . ా అందుల 13% మ త ఉప ట

ాగ గంల ేబ ం . ఉప ట వనర లల ాగ పసుతం ప ాత క దశల ఉంద

ెప వచు .

క, ప ా వరణ ౖ ధ ం ఆ రం ా ాగ క అను ౖన ాం లను గ ం ఉప ట ాగ

కమం ా స ంచడం జర గ త ం .

రత ేశంల నూ మ య మన ాషమ నందు మం ట ాగ , ఉప ట ాగ ా

అ క తంల ేపల , యల ాగ ేయబడ చున . ా గత 10 సంవత రమ ల ా సమ ద

వనర ల మఖం ా ర ాంత ఉప ట వనర లను గంల గ ంచద న మర

ట ేసు . మఖం ా అ క ల వ గల, గం ా ఆ ర గ ా న త గల

మ య ఎగ మత లక అవ ాశం గల ేప జ త లను గ ం CMFRI, CIBA మ య RGCA వంట

రత పభ త సంసల ాట ం మ య ంపక ట ా ల లను అ వృ ే ి త ా ల

ం జయవంత ర.

2025 సంవత రమ ట రత ేశ ఆ ర అవస ాలక సుమ ర ా 15 య

టను ల ేపల య ల అవసరం అ CMFRI ా అంచ ల ె యజసు . అందుల 10

య టను ల ేపల ఆ ా ాగ ా ఉత ాను య ICAR క ె యజసుం .

మన ాషంల ఆ ా త ల యల ంపకం ా ప ా వరణ మ య ెర వ ా వరణం ౖ

కల త న ప క ల ప వమ ారణం ా కమం ా యల ంపకం నుం ఉప ట వనర లల

అ క ల వ గల ేపల ంపకం ౖప గ చూపడం మ య పసుతం ఉన ప ిత లక త న

ధమ ా ల ౖన ేప జ త ల ీ అందుబ ట ల ావడం, ఆ ా ాగ ఉప ట వనర ల ౖ

స ం ే శల ఉం . ఉప ట వనర ల సమ దజల లల ంప ా అను ౖన మఖ న

ప మ య జ త లను ఈ ంద వ ంచడ న .

92
1.గ ప :

ా కం ా ా బ ంతలంట ర . ా ీయ మమ Epinephelinae foscoguthatus. గ ప

ేపల సమ దంల గల ర మ య ా ప ే ాలల వ ంచు మ ం ా ర ేపల . గ ప

ేపల ణ నర కర న మ ంసం క ఉండ ట వలన ట మం మ మ ండ కలదు.

గ ప ేపల అ క ల వ గ మం ర గ దల క , ాణజ పరం ా ల ౖన .

గ ప ేప శ రమ బ ా దు ా, గరక ా ఉం పృష గం మ దుర వరంల ఉం ఉదర గం,

తల ఎర ప వరంల ఉంట . శ రం ౖ ల వ పటల ంట . ఒపర లం అంచుక మ ళ ంట .

ింగప , మల ియ , ం ాం , లం మ య ై ా ే ాలల 1970 సం.ల గ ప

ేపల ంపకం ారంభ కమం ా ఆ య ఆ ియ ే ాలక స ం న . ం ఉన ేపల

ాణజ ంల గల మ ండ దృ ా ఉప ట ాగ ( కల ) కమం ా ఊపందుక ంట ం .

రత ేశంల మ ఖ ం ా మన ాషంల CMFRI, ాఖపట ం ార గ ప ేపల చ ట ా ల

( ీడ ఉత ) మ య పంజ ాలల , ెర వ లల ంపకమ నక సంబం ం న ట ా ల

ామ ణక ం గ ప ేప ిలలను సరఫ ా ేసు ర . NFDB ా జన ం పదర న లల ,

ర ాంత ెర వ లల గ ప ేపల ంపకం జయవంతం ా ేపట ర .

2. ల
ి ాంప :

ా య
ీ మమ :Trachiynotus blochii.

ఇ ఇం ో ప ి ి మ సమ లల ల త తక వ జల లల ొర క త ం . ాం ి చందువ ేప

ఆ ా ా ఉంట ం . శ రం ం రంగ ల ఉం శ ర అంచుల , మ ట మ య ాజ ల

దళ పసుప రంగ ల ఉంట . తల న ా ఉం గ ండ మట క , మట వర ం

గమ ల ర ఉంట ం .

పృష ాజమ , ాయ ాజమ డ ాట ాజ ఖలను క ఉండ ను. ప చ ాజమ ల ైన క

క ఉంట ం .

రత పకల ంల జలవనర లల ల ం ే ేపలల చందు ా ార ేపల ల తక వ

ప మ ణంల ఉంట .

93
మన ేశంల ఉప ట వనర లల ఆ ా ాగ ా ంచుత న ల ౖన ేప జ త లల ిల

ాంప ీడ సహజ వనర లల లభ త ల తక వ. ిల ాంప క గల గవంత న

ర గ దల, ణ న ర గల మ ంసం, అంత ా యం ా ా క మ టందు అ క ధర

ల ంచడం మ య తక వ ట (10 ppt) గల ట వనర లక సుల వ ా అల ాట ే ి

ంచుక సుల బ ట ఉండ ట వంట అనుక ల ల ణ ల వలన మన ేశంల ిల ాంప

ంగ ట ా ల CMFRI మండపం ార ామ ణక ం ట ాగ క ాంప ీడ ను ఉత

ే ి ఆంధప ే ాషంల త ర , ప మ వ , ప ాశం, ల ర లల ర ాంత ెర వ లల

ాగ క సరఫ ా ేసు ర . అం ే ాక ంపకం ట ా ల అందుబ ట ల ె త లక ణ

మ య ాస ాం క పర న సరణ వల అం ంచుట ాఆ ా త ల మం గ బడ ల

ా ం ఆ కం ా ల భపడ త ర.

3. ల ాంప :-

ఇం య ాంప అ క అంట ర . ా ీయ మమ Trachinotus mookalae.

ట దట ా ా CMFRI, ాఖపట ం ార ప ధన ప గ ాలల మ య సమ ద

పంజ ాలల ంగ ే ార . సమ ద వనర ల నుం ఈ ఇం య ాంప లభ త ల తక వ ా

ఉంట ం . ఇం య ాంప ేప శ రం ల త ా ఉం , ం రంగ ల ఉం మ దుర పసుప

వరప ాజ లను క , శ రప అంచుల నల ప వరం క ఉండ ను. డ దశల ల త తక వ

సమ ద జల లల ా ఉంట . మట ం గంల ర ఉంట ం . టల పళ ఉండవ .

పృష ాజమ , ాయ ాజమ ద ా స ం ఉంట . పచ ాజమ ల ైన క క

ఉంట ం .

ాంప ేపల ఆకరణయ న ర ప, గం ా ర గ దల క , ాగ వనర లక అనుక లం ా

అల ాట ప ే స వం, సుల వ ా కృ మ తలక అల ాట ప ే గ ణం, మ ంసం ెల ా

ర కరం ా ఉం ా క మ య అంత ా య మ నందు ఆ ర ేప ా మం మ ండ క

అ క ధర పలకడం వంట ఎ ారణ ల వలన ాణజ పర న ఆ ా ాగ ా ఉత ాంప

ేపల ంగ ట ా ల CMFRI, , మండ ాం, ాఖపట ం ార అందుబ ట ల ె ర.

ఫ తం ా ఉప ట వనర లల ఆ ా ాగ క ా ే ాంప ీడ CMFRI నుం ల సుం .

94
4. య :-

ా రణం ా ద మట ల నల మట అ ిల ార . ా ీయ మం Rachycentron

canadum. య ేపల ఉష సమ ద జల లల వ ి ా . ఇ సమ ద జల లల అ

తల లల లభ మవ . అం ే ాక ఈ ేపల వలస ళ .

య ేప శ రం సూ ాకరం ా డవ ా ఉంట ం . శ రం పృష గం మ దుర

ధుమ రంగ ల ఉం ార ాల లత ధుమ రంగ ల ను ఉదర గం ెల ా ఉంట ం . ార

ాలల నలట రల మ ట గం నుం పచ ాజం ఇర పక ల స ం ఉంట ం . శ రం ౖ

న న ల సుల ఉంట . తల డల ా అణచబ వ గంల ద ర క ఉండ ను.

ంద దవడ ౖ దవడ క మ ందుక డ చు వ ఉంట ం . దవడల ద, లక ట

ల పల ౖ గంల ను పళ ఉంట . ండ పృష ాజమ ల ఉం , ండవ ద ా ఉం ప ర

గంల దట పృష ాజంల మ ళ ఉంట . ఉ ాజ ల న ే న ా ఉంట .

ాయ ాజం ద ా డల ా స ం ఉంట ం . య ేపల మ ంసం ర ా ఉం మ

మం గల ేప.

ఆడ ేపల మగ ేపలకన గం ా ఎక వ బర వ రగ . ఇ ా రణమ ా

ొ న ఆ రం సు ంట ం . ఎక వ ా ేపల , యల, ి లను, ీతలను ఆ రం ా

ంట ం . య ల గం ా రగత ం . న న య ిలల క సం 30 ా బర వ

75 లక ఉంట . య ేప ిలలల ీ యభ ణ దట 45 లల ఉంట ం . ాబట

ీ ను ం ేయ .

య ేపల ం ట ా ల అ ా, ై , య ం ే ాలల అందుబ ట ల ఉం .

ఆయ ే ాలల య ిలలను చ లల ఉత ే ి సమ ద వనర లల పంజ ాలల , ర

ాంత ెర వ లల సృతం ా ాగ ేసు ర.

మన ేశంల CMFRI, మండ ాం మ య RGCA ార య ం ట ా ల

ామ ణక ం ీ ఉత ేసు ర . పంజ ాలల ాగ ప ాత కం ా ే సు ర. య

ేపల ాగ ఉప ట వనర లల ఇం ా ిరపరచలదు.

95
5. ా ప :- ా కం ా ా రక ల , ఎర రక అ అందుర . ా ీయ మమ

Lutjanus argentimaculatus. ఈ ేపల సమ ద టల ారం ా ల ా .

శ రం బ ా ల త ా ఉం పృష గం మ దుర ధుమ, ఎర ప వరంల ఉం ల సుల

ఎర ప రంగ ల ఉంట . శ రం ార ాలల అణచబ ఉంట ం . ఉదర గం ెల ా ఉంట ం .

తల ణ కృ ల ఉంట ం . కళ ఎర ప వరంల ఉంట .ఇ మం ా . దవడల , లక ౖ

పళ ఉంట . ర దశల , న ేపల మడ అడవ ల , న మఖ ాల వద ఆ ాసం ా

ఉంట . కమం ా సమ ద జల లల ప ం ప ణ ెందు . డ దశల గ ంప ల

గ ంప ల ా ల మధ సంచ ా . ా రకల ాచర ల .

ఎర రకల ఆ ియ ే ాలల ఆహరం ా ఇషప ే ేపల . ఎర రకలక ం ాం , జ ా

లందు మం మ కలదు. ఈ ేపలక లవ ామర ం (shelf life) ల ఎక వ. ం న

ేపల ా మ ేయబడ త .

CMFRI ఎర రకల చ ట ా ల అ వృ ే ిన . ాణజ ా ల ఎర రకల ిలల

ఉత కృ ి మ మ రం ా ాగ త న .

సహజ వనర ల నుం ఎర రకల ౖ ీ రళ ాషమ ల ా క సమ ద రంల ,

ఆంధప ే ాషంల కృ ా ల , మ పటణంల ను వర ాలమ అనంతరం ారం ా ొ ర క త ం .

6. ీ :-

ా రణ మమ రకల లక గ ందల అంట ర . ా ీయ మమ

Lethrinus lentigan.

ట ి మ అ క అంట ర . ా రకల ా రణమ ా ర , ఇసుక

మ య చు క ల ం ే సమ దప అడ గ గంల ఉంట . మడ అడవ లల ాలౖన

లగ నందు ల త తక వ ా ఉం ే ౖ ీ సమ ద ాంతంల ేప ిలల ారం ా ల ా .

ా రక మ ం ా . ా రక శ రం కం ె ఆ ారంల ల ైన శ రం ార ాలల క బ

ఉండ ను. శ రం మ దుర ఆ రంగ ల ను, ార ఉదర ాల లత వరంల నూ ఉండ ను.

శ రం ద ద ల సుల ే కప బ ఉండ ను. తల గం న ా ఉం డ చుక వ ే గ ణం

96
గల మ టను క ఉంట ం . మ ట ంద గంల ర మృదు ౖన మంద ాట దవ లను క

ఉంట ం . తల పృష గంల కళ ద ా ఉంట . ఒ ర లం అంచుల రక వరంల ఉండ ను.

పృష ాజం ద ా ెల ా అంచుల ఎర ప వరం క ఉండ ను. ఉ ాజ ల లత ంజ ల

పసుప రంగ క ఉంట . పృష ప చ ాజల ౖన ంజ చుక ల ఉంట .

ఈ రకల క ల ౖన మం షక ల వ గల ఆ ర ేపల . ఈ రకల ంగ ట ా ల

CMFRI, ర వనంతప రం ార ామ ణక ం ీడ ఉత జయవంతం ా ేయ చు ర. ట

ంపకమ నక సంబం ం న (పంజ ాల , ెర వ లల ) ట ా ల ప ా ల అ వృ కృ ి

జర గ చున . ఎగ మ మం మ ండ గల ేప.

7. ా య ల (ల బ ):-

ట ా కం ా టప టపల ల మడత య ల అంట ర . ట అంత ా యం ా మం మ

ఉండటం వలన ఎగ మత లక ఎక వ అవ ాశం ఉం . ఈ ా య లను 150 ామ ల ౖ

ప మ ణంల మ త ఎగ మ అనుమ ంచుట వలన సమ ద వనర ల నుం ా య

ిలలను క ం త ళ డ ాషంల ామ ధప రం లల ర ాంతంల ారం ా ాగ

ేయ చు ర . సమ దంల అలల ల ాం లల ను ఏ ా ట ే ి మ య పంజ ాలల ాగ

ేయ చు ర.

***

97
 25. పండ గప ంపకం

యల ాగ ల ఉం ేటట వంట ఒ ధుడ క ల దృ ా , మ ఖ ం ా ాగ ల ా ధుల

పభల ట, మ టల చు తగ ల వంట ారణ ల వల త ల ప మ య జత ల
ంపకమ ౖప గ చూప త ర . ఉప టల ంప ా అను ౖన పత మ య జ త లల
ీతల , పండ గప ల మఖ న .పండ గప ల ా ధుల వత తక వ ఉండ ట, ఈ ేప
మ ంసమ నక అ క మ ం , ధర ఉండ ట వల త ల ఈ పండ గప ేపల ంపకం ౖప
ఆక త లవ త ర .పండ గప ప
ే ల ంపకం ఉప టల ను మం టల ను క ేపటవచు .
పండ గప ేప ిలలను ంట ఇ ట ఆ బ ాట (CIBA), ె ౖ మ య RGCA ి
ా (TN) ార చ లల ఉత ే ి త లక సరఫ ా ేయ చు ర . మ ందు ా ట
నర లల ంపకం ేపట, తర ాత ంపకప ెర వ లల మర ాగ ేయ దుర .
నర లల ప
ే ిలల ంపకమ :

 క నర లల , హ ాలల , ి ంట /FRP ట ంక , లల ేప ిలల ంపకంను

ేపటవచు
 చ ల నుం సుమ ర 30-40 ల వయసు గల ిలలను నర లల ంచు వ
అనుక లం ా ఉంట . నర లల 1.5 ం. . డవ గల ిలలను 5-10 ామ ల వరక
ంచు వచు .
 అల ింగర ంగ ను 100-150 ా,,ల వరక అ ను డ నర పద ల ం ాట
అవ ాండ ల బ ే ి కల ర ేయడం వలన బత క దల ాతం , ౖ ల
వ ాల త 10-12 లల ాలంల 3-4 ల బర వ గల ేపలను ఉత ేయవచు .
 ేపల ంపక సమయ మ లల అవస ా బట 100 % టమ ేయవల ి ఉంట ం .
 పండ గప మం ా . ఆ రం స ప నంత ొ రక ే ట పండ గప ిలలను
సుం (స జ భ ణ). త ా బత క దల ాతం త ౖ లల ే ల
వ ా .ఒక ళ స ప నంత సహజ ఆ రం (జంత పవ ాల ) ల ంచక ే ప ై
రక, ాల ేప ల అందుబ ట ల ఉన ఇతర ే పల మ ం ా త మద ా ే ి
ప ఉదయం, ాయంతం క ప న ట క ి ేర వం చల ా . 10
. . డవ దశ నుం పండ గప ిలలను కృ మ తక అల ాట పరచవచు ా
15-20 . . ప మ ణంల కృ మ ఆ ా అల ాట ప బత క దల ాతం
బ గ ంట ం .

98
  ఈ ేపలల ఉన స జ భ ణ ల ణమ బట ట ఎప టకప డ ర ేసు ఉం .
ంగ అంట ర . ఎక వ ా ఎ న ేప ిలలను క నర ల మ ేయ ట
వలన న ేపల క ర గ టక ో హదమవ త ం .మ ఖ ం ా 20-35 . .
ౖ ల ా ా ఒక ా ప న ంగ ేయ . ంగ ేయ నప డ తక వ ఒ
ఉం ేల చూసు ా .ల ఆ రమ తక వ ా సు వడం, శ రం ౖ ల సుల ఊ
రంగ మ రడం, ట ౖ ా వ ా ీల వడం వంట ల ణ ల క ి ా .ఆ జ
లక ం ఎట ప ిత లల నూ ంగ ేయ ాదు. గం ా సు తం ా ంగ ేయ . ఈ
సమయ ిలల ంపకమ ల షమ న దశ.
 కృ మ ఆ ా అల ాట ేయ ట, ంగ ేయ ట అ ఈ ండ ప యల పండ గప
ేపల ంపకమ ల జయ ానమ .
 40 ల ప ర న ిదప ట మట త ం వల స యం పట బ ే ి ఒ ౖ
గల ిలలను అ ను డ ింగ ం తయ ర ేయ క నర ా ల
అవ ెర వ లల ా మర ా .
ర
ె వ లల పండ గప ంపకం:

 యల ంపకమ ేపటన ెర వ లను య తధమ గ పండ గప ేపల ంపకమ నక

ఉప ంచవచు ను.
 పండ గప ేపల ంపకమ నక ెర వ మమట ి. 7 కంట ఎక వ ఉం .
సమ ార క 500 ల నుం ఒక టను వరక అవసరం రక సున మ చల . ట
ి. 7.5 నుం 8.5 ఉం . టల క యన ఆ జ 5 ి. ి. య ం ఉం .
ఈ ేప ఎల ంట టల ౖ తట ర గ త ం .(0-30 ి ిట). కర ాయ వ లౖన
అ యం <0.1 ి ి యం మ య ోజ సలౖ 0.01 ి ియం ా ం
ఉండ ాదు.
 తన ఎం క
ి : ాధ నంత వరక ఒ ౖ ిలలను ఎం ిక ేసుక ంట ౖ ల వ ాల
లక ం ఉంట ం . ల సుల ఊ , రసం ా ఉన ాట ెర వ లల ా
ేయక డదు. నర ల ా ం న ిల అ ే సమస ల తక వ ా ఉం ఎదుగ దల ఒ
ధం ా ఉంట ం . ా రణం ా 100-250 ా. బర వ న ిలలను ఎక ా 1000 ప న
ర గ దల బ గ ంట ం .
 తల : 1-5 అంగ ల డవ ఉన ై రక ిలలను ల రక ేప ిలలను ఆ రం ా
య . ారంభంల తం బ మ ల సుమ ర 10 % ఆ రం ా ఇ ా .అ క ట
(45%-55 %) ఉన ల ీడ ను ేప బ మ ఆ రం ా ఇ ా . 40-100 ామ ల
బర వ న ేపలక 3% తను , 225 ా. బర వ న ేపలక 2.5% తను,450 ామ ల

99
 బర వ న ేపలక 2 % తను , 680 ామ ల కంట ఎక వ బర వ న ేపలక 1.75
తను % ఆ రం ా ఇ ా . ల త ప ణ మం క ేప శ ర బర వ ను బట
ంచుత .
 ేప 55%, ఉ క బటన య ిం 15%, ట C& నర ల ప న
మ సర క ల ా ఉప ం , ే య ట ా ల తయ ర ే ిన ల తల క
ంత మం త ల ఉప ం మం ఫ ల ా సు ర.
 100-150 ా బర వ ఉన ిలలను 10-12 లల ాలంల 3-4 ల బర వ
రగ . 1000 ిలల ిన ఎకరం ెర వ ల మం త య జమ న ం ే 90%
బత క దల వ 3-4 టను ల ఉత వసుం . ప 15 లక ఒక ా 20 నుం 30
ాతమ టమ ేయ .
పండ గప ప
ే ల ంపకంల ాధరణం ా వ ే ా ధుల :
పండ గప ేపల ాగ ల ట ణత స ాలనప డ అ క ఒ వల ేపల ా ధుల బ న
పడ ను.
 అ క ం య ప రమ ల ెర వ ల రక నప డ ఇ బ ి , టౖఖ ై ,
బల వంట ప ాన వ ల శ రమ మ య శంఖులల ఆ ాసమ ఏర రచుక
కణజ లమ ను సూ ఉంట . ేపల ఈ ా ధుల బ న పడక ం ఉం లంట
తల వృ అవ క ం చూసు ా .
 ా ా లౖటక , ఆ లౖటక దలగ బ య జ త ల వల క
రకడ, ాజ ల రకడ ా ధుల క . క బ య ా
కల ర ల పండ ప ేపల క త ం .ప బ య ాల అ బ య
వలన పండ గప ేపల శంఖుల క . ేపల ఈ ా ధుల బ న పడక ం
ఉం లంట తల వృ అవ క ం చూసు ా . బ ట ాడ ా . సున మ
ట pHఆ రమ ా ఇ ా .
 ం ి ి ా కల గ ే ఇ ౖర ల ేప శ రప కణజ లమ లల ే
న న కణ ప లను తల, క గమ లల ఏర ర ా . వలన నర లల ిలల
అ క సంఖ ల చ . ౖర ర ి ౖర ేప వ వసను ద ంసమ
ేసుం . వలన శ ర కణజ లమ సహజ రంగ ల ా న రంగ
వసుం . ౖర ా ధుల ారణక మందుల లవ . ణ న ేప ిలలను తక వ
ాందతల ి మం షక ల వల క న ఆ రమ ను ఇ ాగ ేపట .
 ి రకం తల , ల వ ఉన తల ా నప డ ేపల నల ా మ ఎదుగ దల
మంద సుం .

100
పండ గప ప
ే ల ంపకం ల గల ఇబ ందుల :

 స జ భ ణ: ఇ పండ ప ంపకం ల ఒక సమస ా ఉంట ం . ారణం ా ం

ేయడం అత వసరం . స జ భ ణ త ంచు వ ంపకమ ను ండ దశలల అంట
నర , అవ ాం ల ే ార
 ేప ిలల లభ త: పండ గప ేప ిలలను ఈ మధ ాలంల ంట ఇ ట ఆ బ
ాట (CIBA), ె ౖ మ య RGCA ిర ా ార చ లల ఉత ే ి త లక
సరఫ ా ేయ చు ర .అ ే ావల ినంత ేప ిలల లభ మవడం ావడం లదు.
 సహజ వనర ల నుం క ం న ిలలల ౖ వ ాల ఎక వ మ య ావల ినంత
సంఖ లభ మగ టలదు.
 త అల ాట :పండ ప ర దశల సర భ ాను డ దశ ల మ ం ా ాను
ఉంట ం .అ క ట గల కృ మ ఆ రం లభ మవడం లనందున త ట ట సమస ా
ఉంట ం .
***

101
 26. త
ీ ల ంపకమ

రత ేశం సు ర నట వంట ర ాంతమ ల ధ రకమ లౖన ట వనర ల క

అ క ర ాలౖన మత జ త ల ంచుటక అ ార అవ ాశమ ల క ఉన . ీతల ంపకమ ను
ేశమ ల ర ాంత ా ాలౖనట వంట ఆంధప ే , త ళ డ మ య రళ ా ాలల ఇప ట
ేయ చు ర. ీతల ంప ా మం రగత ఉన . పసుతం యల మ య ల
స ఉత ేశమ ల దట ండ ా లల ఉండ ా ీతల ఉత ల మ డవ ానం
ఆక ం ం . లం , ై ా , ి ౖ , ఇం ో ియ , మల ియ మ య ింగప లల
ీతల ంపకం ా ార సర ల ఎప ట నుం ేసు ర . మన ాషంల ర ాంతంల మ ఖ ం ా
ండ ర ాల బ రద ీతల ఉ .

1. ిల ట మ య
2. ిల ఒ ియ .

ీతల ంపకం ండ పదత ల ేపట ర.

1. ీతల ంపకం.
2. ీతల ట ం

1. త
ీ ల ంపకం:- ఈ నంల ీత ిలల ల ా ల ను ెర వ లల సుమ ర 4 నుం 6
లల ల అమ కప ా వరక ంచు ర . ఈ “బ రంగ ంపకం” అంట ర .

2. ా ట ం :- ఈ నంల గ ల త ా ఉన ల ట ీతలను మధ స ల ద ా
ఉన ాట ెర వ ల ల పంజ ాలల సుమ ర 28 నుం 30 ల వరక ం గట ప న
త ా తమ టల అమ ర. ౖ ండ ర ాల ీతలల బ రద ీతల ల మ ంగ ీతల అ
ప నం ా ంప ా అనుక ల నట వంట జ . ౖ ండ ర ాల ీతలను ంద చూ ిం న
ల ణమ ల ా గ ంచవచు .
కమ
ల
ి ట ిల ఒ ియ
సంఖ
ాళ ద ా న గరల
1 ాళ ద ా న గ ర ల ఉండవ .
ఉంట .
మణకట ద ండ పదు ౖన
2. ఒ ఒక మ ళ ఉంట ం .
మళ ఉంట .
3. ీత ౖ ొప గం లత ఆక పచ ొప ౖ రంగ ఆక పచ రంగ క న

102
 నుం మ దుర ఆక పచ రంగ ల మక రంగ ల ఉంట ం . ం గంల
ఉండ ట. అందువల ట ఆక పచ ఉన ట వంట ాళ మ దుర ఎర ప రంగ
ీతల అంట ర . ల ిం క న ఎర ప రంగ ల
ఉంట .
4. సుమ ర 2.5 ల వరక ర గ ను. సుమ ర 0.70 ల ర గ ను.

బయ ల :- బ రద ీతల మ య బ ాట ల ా ర గ ను. ఇ మఖం ా

సమ దం మ య న మ ఖ రం మ య బ ాటరల అ కం ా వ ించును. ీత ిలలౖన
ల ా మ య ౖ న మఖ రం మ య మడ అడవ లల రగ ా త ీతల గ డ
మ య ధ ల ా దశల సమ దమ ల రగ .

ీతల ఆడ, మగ ీతల ర ర ా ఉంట . మగ ీతలక ఉదర గం ణ ఆ ారంల

ా ఉంట ం . అ ే ఆడ ీతలల ఉదర గంల అరచం ారంల డలౖ నట వంట ా ఉంట ం .
మగ ీతల ఆడ ీతల కంట ద ా రగ . ీతల మం ా ర వ ల . ప నం ా
య ల , నతల మ య ేపలను ఆ రం ా సుక ంట . ీతలల లౖం క ప పక త ధ
ప మ ణ లల జర గ . ిల ట ల ఆడ ీతల 8.5 cm ా ా డల ఉన ప డ
ప ా వ ా . ఫల కరణం ెం న త ా త గ డను ి స యం సుక
ీతలను బ ి అంట ర . గ డను దగట సమ దంల . ీత త చ తల 5
జ య దశల మ య 1 ాల ా దశ ఉం గల డ చుట ా ా ల దశక ేర ను.
జ య దట దశ నుం దట ా ల ా మర ెందుటక సుమ ర ఒక ల ల
పడ త ం . గల ా దశ తర ాత అ బ ాట మ య న మఖ ాల వదక
ేర క ంట .

త
ీ ల ంపక ల :- ఇంతక మ ం ే ె యజ ినట ా ండ పదత ల ీతల ంపకం
ేపడ ర . అ
1. ెర వ ల బ హ ంపకం
2. ీతల ట ం
1. ర
ె వల బహ ంపకం :- ర ాంతమ ల ఇసుక లల ల కల ిన ఇసుక
లల ీతల ంప ా అనుక లమ ా ఉంట . ప నమ ా 0.5 క ీరం గల న
ెర వ ల ంప ా ఎం ిక ేసు ా .ఈ ెర వ లల ీత ిలలను ి సుమ ర ా 4 నుం 6
లల ం 500 ామ ల ౖబ న ాట మ ేసు ా .

103
 ర
ె వ తయ :- మం ీతల పంట య ెర వ తయ లమఖ న దశ. ెర వ ను
ఎండబట తర ాత దు ల ఉదజ సూ కను బట సున ంను ాడ ా .ఈ ధమ ా ేయడం
వల ెర వ ల ఉన ట వంట పరభ ాల ఇతర త ట రల ల ంచబడ . అం ే
ాక ం లల ష ాయ వ ల ప వం త త ం . ెర వ ల త 1 నుం 1.5 టర ఉంట
ంప ా అనుక లం ా ఉంట .

ా ం :- ఒక ఎకరం ెర వ ా ల అ ే 700 నుం 1000 వరక సు వచు . ల 70

నుం 100 ా. ౖ గల ీతలౖ ే ఎక ాక 300 నుం 350 వరక సు ంచు వచు .

ీ ం :- ీతల ప నం ా మ ం ా ర ల ావడం వలన ఎండ ేపలను ల నత మ ంసమ ను

మక ల ా ే ి ఆ రం ా ఇ ార . ఆ రప ప మ ణం ిల ౖ ను బట 5 ను 10 ాతం ల ప
ఇవ వచు . ఎం ిక ేయబ న తను మ క ల ా ే ి ల టటల డక లడ యట
ల చల ట ా ఇవ వచు .

ట య జమ న త :- మం ీతల ంప ా తరచు ా ట మ ేసూ ఉం . ట ల ణల

ం సూ ం న ధం ా ఉంట మం .
1. ట - 10 నుం 35 ppt.
2. ఉదజ సూ క – 7.5 నుం 8.5
3. ఉ గత – 25 నుం 300C
4. క న ాణ ాయ వ – 4 ి ియ కంట ఎక వ

ర గ దల ప లన:- ాం ిం పద ా అప డప డ ీతల ర గ దలను గమ ంచవలను.

ాం ిం ా ీతల ర గ దలను ప ం నప డ ాట ెక ల ా ాయప ే అవ ాశం
ఉన . అందువలన జ గత ా ప ణల ీతలను పటం ాట ౖ ొప డల , బర వ మ య
ఆ గ షయ లను గమ ం న దు ేసు వలను.

పట బ మ య అమ కం :- ీతల పట బ ేయ ట ం ెం కష న ప య. పట బ
ేయ నప డ ాళ క మ ఖ ం ా ెక లక ెబ ల త ఆ అవయ ాలను ల పమ దం
ఉం . అవయ ాలను ల న ీతలక తక వ ధర పలకడం ాట ణ తను ల .
పట బ ేయ నప డ మ ందు ా ెర వ ల ట ి ి సూ ా ం ా
ఉప ం పట బ ే ార . అ ే ధం ా అక డక డ న ీతలను ేత ల ఏ భం
ే ి బ టల సు ా . పట బ ప అ న త ా త భ న ట ీతలను క ెక లను
ళ బం ం .ఈ ధం ా ే ిన ీతలను దుర బ టల ా ర ాణ ేసు ా .మఖం ా

104
 ీతలను ా కం ా ా ఎగ మత లక ా బ ఉన దశలల ర ాణ ేయ . ిల ట జ
ీతల లగ లలల 80 నుం 100 ా. గల ీతల ,400 నుం 500 ా. వరక రగ .
అ ే ధం ా ఏడ లల 800 నుం 1000 ా. వరక రగ .

సు వల న
ి మ ందు జ గత చర ల :-
1. ీతల గట ౖ ఎ బయట అల ాట ఉంట ం . అందువలన గట ద 10 నుం
25 mm గల వలను ఒక టర ఎత వరక ఏ ా ట ేసు ా .
2. ీతలల స యం భ క ల ణం ఎక వ. ఇ మ ఖ ం ా అప ే గల న ీతలక
పమ దకరం ా ఉంట ం . ఈ సమస ను అ గ ంచట ెర వ ల ౌట ఏ ా ట
ేసు ా . సహజం ా PVC ౖప మ క ల , ి ం ౖప ల మ య ంక లను ౌట
ా ాడ ర. వలన స యం భ క ల ణం త గల న ీతల మరణ ల
తగ .
3. ెర వ ల నుం ీతల బయటక ళకం ర ల పల వచు ప ేశం నందు
గ డల , దుర ే ిన దడ లను ఏ ా ట ేసు ా .
4. ీతలను పట బ ే సమయంల ాళ కం తగ జ గతల సు ా . లక ే
ీతల ధర, బర వ మ య ణతత .

ఇటవల ాలంల ంతమం త ల ీతలను బ క లల క ంచుచు ర.అ ేఈ

పద ల క ఒ దుడ క ల వచు చున .

II) త
ీ ల ట ం :- ఈ ంపక నంల గ ల న ద ీతల ల ట ీతలను మ
ల పట బ ేయ ెర వ ల వదనుం క ం సుమ ర 3 నుం 4 ా ాల ెర వ ల ి
తల టడం వల అ గటప మం ధర పల క . సహజం ా 150 నుం 500 ా. బర వ
గల గ ల న ీతలను ట ం ే ినప డ 3 నుం 4 ా ాలల 250 నుం 650 ా. వరక
రగ . ట ం ప యక 0.1 నుం 0.2 కర ీరం గల ెర వ ను ల HDPE
బ క లను ట ం క ాడ ర. ెర వ ల అ ే ఒక చదరప టర క 1 నుం 2 ీతల
వదుల ర. ీతల ట ం ప య ల భ యక న ఆ య వనర . ఈ నంల ఖర తక వ.
బత క దల మ య ఆ యం ఎక వ.

త
ీ ల ంపకంల సమస ల :-
 తన లభ త అ ప న అడం . వలం ఒ ఒక పభ త ీత ిలల చ ఉండడం వల
స ప నంత ిల అందుబ ట ల లక ీత ిలలను సహజ వనర ల నుం క సు ర.
 సహజ వనర ల నుం ీత ిలలను క ంచడం వలన పకృ ల ాట సంఖ త త ం .

105
స యం:-
 ీతల ంపకంను పభ త ం ం .
 కృ మ న ీత ఆ ా అ వృ ేయ .
 ాం కత అందుబ ట ల ఉం .

ీతల ంపకం అ పసుతం ఇం ా ాధ క దశల ఉం . ంపక ర లక పభ త

స య సహ ా ాల ల అవసరం. అం ే ాక ం ీతలల ఇటవల సంభ సున ెల మచ ల
ా పట ఆ ా త ల జ గృత ఉం .
***

106
 27. లల ల య
ి ంపకం

ఈ మధ ాలమ ల రత పభ త మ “ ౖల ల ియ ” ంప ా క అనుమ

వ డమ జ న . “ ల ియ ” ఆ ి ా ేశప ేప. ా ీయ మమ “ఒ

ల టక ” ( ౖ ల ియ ). ఇ పపంచ ా పం ా ఆ రప ేప ా గ ంప ం న “అంద

ేప”.అ వ ాల ా అందుబ ట ల ఉండటం వలన “ఆ ా ” ా ప గణ ార .

ట దట 1924 సం. ల ేశమ ల ా ీయ ంపకమ ేపట గత ద ాబమ నుం

మత అంత ా యం ా గ ంప ం న . జ ా తర ాత ాగ ల ండవ ానమ ల

పపంచ ప ి ాం న ేప “ ల ియ ”. పపంచ ఆ ర సంస అంచ ప ారం 85 ే ాలల

ల ియ ాగ జర గ త ం .

ౖల ల ియ ఉషమండల ే ాలల బ ా రగత ం . పంజ ాల ( జ ),

ెర వ ల , ట ంక లల ాగ ేయవచు . ఇ సర భ . ాం ాను, న న ట పరగల,

క న ప ాలను ఆ రమ ా సుక ంట ం . టల మగ ేపల , ఆడ ేపల కంట గం ా

రగ కనుక ఏక ంగ ేపలను(మగ ేపలను) ంచడమ ా అ త

ా ంచవచు ను. ఆడ, మగ ేపలను క ి ంపకమ ేపటనట ే ఆడ ేపల ప పక తక వ

గ డను డ దల ే ా . ర గ దల తక వ ా ఉంట ం . కనుక ం ంట క ి ంపకమ

ా ంచక డదు.

ఈ ేపల ంపక ప జ ల :
ల ియ ాగ ేపటదల న త ల తప క ం మత ాఖ ా దరఖ సు ేసు

అనుమ సు నవలను. ల ియ ేపలను ెర వ ల నుం బయట సహజ టవనర లల

ప ంపక ం , వరదల బ న పడక ం కట టమ ా ంపకమ ా ం . వలం మగ ేపలను

ల వంధ త మ ా ంచబ న ేపల ంపకమ మత ేపటవలను. ఇట వంట

ల ియ ేప ిలలను, పభ త మ ా అనుమ ందబ న చ ల , నర ల నుం మత

ం ంపకమ ేపటవలను. ంపకప ెర వ ీరమ ఎక ా నుం ప ఎక ాలక ంచక ం

ఉండవలను. చదరప టర ీ ా 5 ేప ిలలను సు ాగ ేయవచు ను. ట

య జమ న తను ెల ేపల ాగ ల ేపట ధమ ా, ేపటనట ేస త ం . ట 25 నుం

30 ాతమ టను క యం ే టం ల ను అదనప ఆ రమ ా ఇవ వలను.

107
పంట ాలమ 5 నుం 6 లల . ఈ ాలమ ల 500 నుం 600 ామ ల వరక ర గ దలను

ా ా . ప క ల ప ిత లల ా ధుల బ న ప నప డ అనుమ ంచబ న య ంట

బ ట ను మ త ా . ంచబ న య ంటబయ ట ను ఎట ప ిత లల ాడ ాదు.

పట బ సమయమ నక ఒకట ండ ల మ ందు ా తను ఆ ి య . పట బ త తమ ా

ే ి ేపలను ంట ఐ ల భదపరచవలను.

వ ప ర ణ: ల ియ ే జ ేప. ఈ ేపలను సహజ ట వనర లల ప ంపక ం

కట ట నఏ ా ట ేసు ా . ెర వ చుట కం ె, ప ల బడద లక ం వల ఏ ా ట , ెర వ

చుట ఎ ెన గట , మ ర గ ట ే ి వదలటం వంట వ ప ర ణ చర ల ేపటవలను.

ార ర హణ: ల ియ ంపకమ ేపట త లందర మత ాఖ అనుమ

సు ా .అం ే ాక ం ెర వ నక సంబం ం న వ ాల తనమ , తనమ ల సంఖ , త

వరమ ల , ట ణత ల ణల, ర గ దల మ య ఆ గ సంబంధ అ వ ాలను

షర ల ందుపరచు ా .

***

108
 కల (CAGE CULTURE)
మన ేశంల సమ ద జల లల పంజ ాలల ేపల ాగ క ఆ కపర న ధుల జ య
మత అ వృ సంస (NFDB) ా సమక ర బడ త న . ఆంధప ే పభ త మ క
ఔ క లక , మత ార లక పంజరం ాగ క హ ాల అం సున .

పంజ ాలల ేపల ాగ క ఒక పంజ ా అగ స ాస వ యం HDPE ,

,య ంక , ైను క ి 6.00 ల ల అవ త ం .

(A) పంజ ాల , , య ంకర త త ాలక : ర . 3.50 ల ల

(B) వల ామ : ర . 1.60 ల ల
(C) ారంభఖర ల : ర . 0.80 ల ల
-----------------
తం : ర . 6.00 ల ల
----------------
ఒక పంజరం య ాపనక దటపంట స అగ వ యం
(A) మ ల ధన వ యం: ర . 6.00 ల ల
(B) ఉత వ యం ( దటపంటక ): (working capital)
Ist cycle IInd cycle
(ర . ల లల ) (ర . ల లల )

a) మ లధనవ యం 6.00 -
b) తన ఖర ల 0.50 1.00
c) త ఖర ల 1.80 3.60
d) ేపల పట ఖర ల 0.25 0.50
e) అదనప ఖర ల 0.20 0.20
f) తర గ దలఖర ల 0.60 0.60
g) ర ణ తం ౖవ 0.80 0.70

తం ఖర 10.15 6.60

దట పంట ండవ పంట

(A) అంచ ఉత :3.00 టను ల 6.00 టను ల

(B) ేపల అమ కం ా వచు ఆ యం :ర .6.00 ల ల ర . 13.20 ల ల
(C) ఉత వ యంత ం నతర ాతవచు ల భం :ర 4.15 ల ల ర .6.60 ల ల

109
 ండవ పంటక కర ల భం ర .4.50 ల ల , దట ా బ ంక ల (ర .
2.50ల ల ) ె ం న తర ాత వచు ను.

పంజ ాలల ేపల ాగ ేపట టక మ ందు ాగ ేయ ప ేశంనక సంబం ం న

షయ ప జ నమ , సల కృ , టల ణల దలగ సమ రం ెల సు నుట అవసరం. ఈ
సమ రం పభ త సంసల నుం ా ా క పజల నుం ా ందవచు . పంజ ాలల
ేపల ాగ ేపట టక ప ధన సంసల , పభ త మత ాఖ గం ార ఔ క లక
మ య మత ార లక సహ ారం అం సు . అం ే ాక ాగ క సంబం ం న ణ,
ామర మ ల క అం ంచుచున .
***

110
 28.పం ా య
ి ప
ే ల ంపకమ

పం ా ియ ే జ ెం న ేప. ఆ ా త ల మం టల “పంగ ” ేపల ంపకమ ౖ ఆశ

చూప త ర. అ ే పంగ ేపల ంపకమ ేపట ం ా రత పభ త మ
మ రదర ాలను జ ే ిన . సదర మ రదర ాలను ఆ ా ంగం త .చ తప క ం
ాటంచవల ియ న . ే జ ెం న పంగ ేపలను ట దట ా మన ేశంల 1995-
96 సం.ల లం శ
ే ం నుం బం ా ే ాప మ బం ా నందుప శ టబ ం . ఫంగ
జ ేపల ంపకం ౖ ఇతర ా ాల క ఆస కనపరచడం ట ేప ిలల సరఫ ా ౖ అ కం ా
మం ల ం . పంగ ేపల ంపకమ ేపట ంగం ట ంపకంల అనుస ంచవల ిన
ా ీయ య జమ న పదత ల ౖ స న అవ ాహన ం ం ంచు ా .

పం ా య
ి పల ంపకమ ల ఉన ప జ ల:

1. త తమ ా ర గ దల కనబర ా (1.0 – 1.5 ల 6 లల ాలంల )

2. ఇ ఎక వ ా అదనప ఆ రమ ౖ ( త ౖ) ఆ రపడటం వల మం పంట
ఫల ాయ ( ార క 20-25 టను ల ) తక వ ంపక ాలమ ల ందవచు ను.
3. ఇ ా ా ిం ే ేపల . ావ న తక వ ాణ ాయ వ ( . ) ఉన టల క
మనుగడ ా ంచగలవ .
4. ార జ ేపల క టల ా ధుల పబలత తక వ.
5. ార జ ేపల ాట ఈ ేపలను ా కల నమ ల ంపకమ ెయ
అను ౖన (10,000 సంఖ / ార – ింగ ం ).
6. ఏక జ సంవరనమ ( కల ) ా చు ాందతల ేప ిలలను ాక
ెయ వచు .(20,000 ఎ ింగ ం ,( ౖ (15-20 ామ ల ) / ార ).
7. స ే , ే మ ల మం మం ఉండడమ .
8. ఈ జ ేపల సం త ల చు . ిత జననమ ా (ఇండూ ం )
ేప ిలల ఉత ేయవచు .
9. మ ంసంల మ ళ తక వ ా ఉండ ట ేత ిల ెయ అనువ ా ఉంట ం .

పం ా య
ి ప
ే ల ంపకమ :ఏక జ సంవరనమ ( కల ) మ య బహ జ సంవరనం
ా మన ాషంల ఆ ా ంగం అ క పంట గబ ా ంచడం జర గ ం . పంగ ేపల
ంపకంల అనుసరణయ న య జమ న పదత ల గ ం ప ం.

111
I. ి ా ం య జమ న ం :

1. ెర వ తయ ర ేసు వడం : ార జ ేపల ంపకమ ల ాటం న ధం ా ెర వ ల

ల టల ా ధం ా ఎండబటడం దున డం, ెర వ గట , త మ ల పటషపరచడమ
ేసు ా .
2. సున ం ాడకమ : లమట క ి. . ను బట సున మ జల (100 ల నుం
1000 ల/ ార క )
3. ెర వ ల ర డ దల :త మ లక వలలను అమర డమ ా ఇతర వజ త ల
ెర వ ల ప ంచక ం ం . 1.5 టర నుం 2 టర ల త ెర వ ల వ ం ేటట
చూసు ా .
4. ఎర వ ల ాడకమ :ఏక జ సంవరనమ ల ఎర వ ల గమ అంత అవసరమ లదు.
ఎందుకంట పంగ ేపలక ఆక ఎక వ. అందు ే అదనప ఆ రమ ( త) ౖ ఆ రపడ .
ా బహ ళజ సంవరనంల పంగ ేపల ాట ార జ ేపల ంపకమ ేపటనప డ
టల సహజ ిద న ఆ రమ ( ాం ా ) ర గ దల ం య ఎర వ ల మ య ర ాయ క
ఎర వ ల మట ా ా బట ాడ ా .

II ా ం : పంగ ేపల త బం ా ే నుం ప మబం ాల ా సుక వ నర లల

ంచడం ా త ల ను ల ేసు ెర వ లల వదుల త ర. చ ప జ నం త నంత
లక వడమ , ఆ గ వంత న ల రకప త ేపల లభ ం ాక వడం త నంత సంఖ ల
ల రకప ేప ిలల ఉత ావడమ లదు.

III సు ా ం య జమ న ం : ల మఖ న ట య జమ న ం, త య జమ న ం,
మ య ఆ గ య జమ న ం.

1. ట య జమ న ం : పంగ ే పల ెర వ ల ప క ల ప ిత లను సమరవంతం ా

తట గలవ . ట ాల ష ం, ష ాయ వ ల ెర వ ల ఉన నూ తట గలవ . ా రణం ా
టల ణల అన ా ఉ గత (25-300C), ి. (7-8), ాణ ాయ వ (2 ి. ి.యం క
ఎక వ),ఉప దనం (2 ి. ి.ట క తక వ), ట లత (1.5 – 2.0 టర ) ఉం ేటట
చూసు ా .

2. త య జమ న ం: లర ాంతంల త ల నూక, తవ డ , జ న ల , క జన ఆ ం ,
ఉడకబట ెర వ ల ఆ రం ా ఇసు ర. ంతమం .ఒ. . మ ంత మం టం ల
ఆ రం ా ఇసు ర . ఫంగ ేపక అ త న ఆక . ఎంత స దు. ాబట క

112
 ండ ార (ఉదయం, ాయంతం) ేప శ ర బర వ క 5 ాతం రక తను ఇవ వచు . 26
నుం 30% టనుమ య ట , నర క నఆ ా టం ల ర పంల సరఫ ా
ే ినట చు గబ ా ంచవచు . ా వరణ ాల ా ా ంచ త తల
ంచ ాదు.
3.ఆ గ య జమ న ం : ార జ ేపలల ల క ంట ఫంగ జ ేపలల పసు ా
పబలత తక వ ా వ ం . అ ేబ య ా ధుల ( ీ , క రకడ ా ధుల ) శంఖు
జలగవంట ా ధుల కత . త ల మ ందు జ గత ా ాట ా టౖజర , సున ం, ఉప ,
పసుప , బ ట దలౖన ాడ త అత వసర సమయమ ల ఆ ంచబ న
య ంటబయ ట ా . ఎట ప ిత లల ిదయ ంటబయ ట ఉ ంచ ాదు.
ేపల ర గ దల ప లనక , సరఫ ా ేయవల ిన త అంచ క ా ా ఒక ా ాం ిం ేసూ
ా ార లల త ల ఫంగ ేపల ంప ా సంబం ం అ షయ లను న దు ేయ .
ప
ే ల పట బ : ేపల పట బ 1 మ ందు ా త యట ఆ ా . ేపల బర వ
టన తర ాత మ ధరను బట 2 దశలల ేపటవచు . (6-8 లల , 10-12 లల ) ఫంగ
ేపలను ల గ డ వలల ( ) స యం త తం ా పట బ ే ి త నంత ఐ ల
భదప ర ాణ ెయ . ెర వ ల వ న ఫంగ ేప ిలల సంఖ ఆ రం ామం య జమ న
పదత లల ార క 15 నుం 25 టను ల ౖబ పంట గబ ా ంచవచు .
పం ా య
ి పల ంపకమ ల త లక మ రదర ాల :
1. ఫంగ ేపల ంపకం ేపట త ల ా తమ మం ట ెర వ లను ాష మత ాఖ
ా వద ష ేసు ా .ల రల.
2. ా క ాందత పద ల ( ఇంట )మత ఫంగ ేపల ంపకం ేపట . ( ా ం
ట ౖ వ ం న ధం ా) ెర వ 5 ార ీ ా ం ఉండ ాదు.
3. త తల ి , ి ఆ , ట ి ను త ా ంచ ాదు. టం
ల సూ త గ ష (ఎ ిఆ ) 1:1.5 ా ం .
4. ల ా ా బట ా కల ల ప త దుల మత ం య ఎర వ ల ,
ర ాయ క ఎర వ ల , సున ం ం . కల ల ఎర వ ల
ంచనవసరమ లదు.
5. ిదయ ంటబయ ట ంచ ాదు. ా టౖజ అన ా బ , అ , సున ం
ప త దుల ం .
6. ప ఆ ా త ా ార ల ఫంగ ేపల ంపకమ నక సంబం ం అ
షయమ ల ందుపర .

113
7. ఫంగ ేపల ంపకమ ా క ాందత పద ల ేపటడం వల ప సర ట వనర ల
ాల ష ం ాక ం ా ంచవచు .
8. ంపకమ ేయబ న ఫంగ ేపల స ప ట వనర లల త ి ంచు క ం జ గత
వ ం . లనటన అచ ట వ ౖ పమ దం సంభ ం ే అవ ాశమ ం .

ఫంగ ప
ే ల ంపకమ ే ఆ ా త లక ా సదు ాయం: ఫంగ ే పల ంపకమ న
నూతన ెర వ ల తవ నుటక ల ాతబ న ెర వ ల మరమ త ల ేసు నుటక
జ య మత అ వృ మండ (ఎ ఎ ) ద ాబ దు ార ా సదు ాయం
క సు ర. త ా ెర వ ల తవ ా ార క 3.00 ల ల య ధర, ాత ెర వ ల
మరమ త క 0.75 ల ల య ధర ౖ 20% ా , ఎ ి /ఎ ట త లక 25 ాతమ
ా (గ షం ా 10 ార వరక ),ఇ ప ( ేప ిలల , త రక ) య ధర 5.00
ల ల ౖ దట ండ సంవత ాల 40 ాతమ ా తదుప 20 ాతమ ా (ఎ ి/
ఎ ట) త లక 25 ాతమ సదు ాయమ ందవచు ను. పధకమ ప వ ాలను
http://nfdb.ap.nic.in ౖ నుం ందవచు .

***

114
 29. ప
ే ల ాడవక ం సు వల ిన జ గతల

ేపల సహజం ా త ర ా క స వం క ఉంట . అందు అ త ర ా ాడ ల ణం

క ఉంట . ే ప న ారణం ేపలల ఎక వ ా ర ఉండడ .

ా న
ై ప
ే ల ణల :

1. ేప శ రం ౖ బ టన ే మద ఉంట ం .
2. ేప క ళ ాసన క ఉందును.
3. ప ల వర న ఉంట .
4. కళ ా గ ంటల ప ఉంట .
5. ేప ను ే పట నప డ రం ా ఆ రం బయటక వసుం

ేపల త ర ా ె వ టక గల మ ఖ ారణ ల

 ేపలను పటన ంట దుమ , ధూ ధం ా మం ట భపరచక వటం.

 మం ేపలను క ాయప న ేపల క ి ఉంచడం.
 ణ న ,స ప నంత ఐ ఉప ంచక వటం.
 ఇను లట ఐ టలను ఉపయ ంచక వడం.
 అప భం ా నున ా ా ాల ౖ ేపలను అమ టం.
 ేపలను క ంచు ాతల / ా ి బ టల అప బం ా ఉండటం.
ప
ే ల ాడవ ారణ ల
1. బ య చర ల :
ేపల ప ల మ య ఆ ర ళమ ల అ క ర ాల బ య ఉం త ర ా ేప ా ై
వ టక ారణం అవ .
2. ఎంజౖమ ల చర ల
ేప ఆ ర ళం నందు గల ఎంజౖమ ల చర ల వలన క ేప ా ై త ం .

3. ర ాయ క చర ల :

శ రంల నూ ల ఆ కరణం ెందడం వలన ేప ాడవ త ం .

ప
ే ల ాడవ ప వం చూ ార ాల :

1.ఉ గత 2. ాలం ౩. ా వరణం ల బ రద మ య మ

115
 ేపలల ఉండటట వంట ర వలన ఉ గత, అప భత , సమయం ప వం వలన బ య

ేప శ రంల త ర ా వృ ెం ె వ ారణమవ . అం ే ాక ం ణ తల

మర ల ట ేసు ంట .

ప
ే ల ాడవక ం సు వల న
ి జ గతల

1. ేపల త తం ా క వ మ ఖ ారణం ప భత ాటంచక వడ . ప భత

షయంల ఏ మ తం ఆశద వ ం న ేపల ా ై అవ ాశం ఉం .
2. ప భత ల ం ం ంట లల ను , ి ిం ర లల ను, బ ట ౖన , ేపల ల ే
లల క ాటంచవల ి ఉన .
3. ేప శ రం నంద ప ల, గ ల అ క ర ాల బ య ఉం ేపల ా ై వ
ో హదపడ ాబట ప ల, గ లను ల ం .( de-gutting)
4. ేపల భం ా కడ గ ట వలన మ య సూ వ ల, ఎంజౖమ ల చర ల బ ా
త ంచబడట తక వ ఉ గత ేపలను భదపర .
5. ేపలను ాడవక ం ఎక వ ాలం జ ి ల ఉంచ త కరణం ేయడం, ఐ ల
టడం ,ఉప టడం , ఎండ టడం, గ బటడం, ా ం ా భద పరచవచు ను.
6. ేపల యల భం ేయ ప ే ాలల ఈగల ేర యక ం చర ల ేపట .
7. ేపల అమ వరక ల క వ గత ప భత ాటం .
***

116
 30. మ టం ల – ా ం పదత ల

 ేపల / య ల పటన అనంతరం జ ి ల అమ డమ లక లవ ే ి అమ డమ

అన ల ం న ేపల ర ాల , ర ాణ దూరం ౖ ఆ రప ఉండ ను.
 ా రణం ా ేపల / య ల పటన ంట మం ఉన ాట జ ి ల ా క
మ నందు అ యటం జర గ త ం .
 దూర ాం లక సరఫ ా ేయవల ి వ నప డ ధ బ క లందు ణ న ఐ
ా ే ి ర ాణ ే ార .
 న న ేపల , జ ా అమ డ ర ాలను ఎండబటడం, ఉప ల ఊర బటడం, గ
చు ంచడం వంట పదత లల లవ ే ార .
 జ ేపలను మ ళల గంపల , బ టల ల అల యం ాతల ట
రగత ా కం ా అమ ర.
 అం ే ాక జ ేపలను ఐ ల ఉం ఇను లట టలల ఉం దూర ాం లల గల
హ మ టక , హ టళ క డ ల ల మ ాల ా ర ాణ ే ార .
 ేపల పటన ాంతం నుం గ ర ే టప ట అ క ర ాల ా ేత ల
మర .
 ేపల / యల ణ త, సరఫ ా బ గ ంట గ రల త న ధర ె ంచ
ిదం ా ఉంట ర .
మ టం య
ే ట ప గణల సు వ ా న
ి అం ాల ఏ ?

 మ ందు ా గ రలఅ ర ెల సు ా .
 ాం బట, పజల ను ల శ బట ేపల మ టం ేపట .
 ేపల గబ వ న ‘ ీజ ’ బట, ేపల లభ త బట ధరల ంట .
 పట బ ే ిన ేపల / య లను ప భ న ట క ర పంల ఉన ఐ ను
1:1 ష ల ఐ ేపల రల రల ా ఒక ౖ ఒకట ఉం ే ధం ా ి లవ
ేయ .
 ేపల గం ం ే శ ా ‘ ా వ ’ నగ ాలల ఏ ా ట ేయటం, ప భ న
ా వరణంల వ గత ప భత ాటసూ వరకం ేయటం.
 ఎగ మ మం గల ర ాలను ణ నఐ ా ే ి ణతప ల ే ి సంబం త
ా ాల / ే ాలను పం ి ార .
 ల క ఉప గప ే ర ాలను ర ా ఎండబటడం ఉప ల ఊరబటడం, గచు ం లవ
ఉంచు ా .

117
ప
ే ల/ యలమ టం ల గల అడంక ల .
 మత ార లక మ మం ౖ స న అవ ాహన లక వడం.
 ఏ ప ేశంల , ఏఏ ేపలక మం ఉన ద అంశం ౖక ప అవ ాహన అవసరం.
ప
ే ల పట బ ల తలత సమస ల .
 ేపలను ంచడం ఎంత మ ఖ ఉత ే ిన ేపలను మం ధర ప ధం ా ణ
పమ ణ ల ాటంచడం అం ే మ ఖ ం.
 ెర వ లల ం న ేపల పట బ ేయదల క ంట పట బ ారం ల మం ే
మ ధరలను ేప జ త ల ా ా ెల సు ా .
 పట బ 24 గంటల మ ం ే తల ఆ ి య .
 మం ణ న గ ండ ఐసును అందుబ ట ల ఉంచు ా .
 ఐ ేపల ప మ ణం సమ నం ా 1:1 ఉం .
ప
ే ల య ల ర ాణ ల ాటంచవల ిన జ గతల .
 త కరణ ాహ లల ర ాణ ేయ ట వలన ేపల / యల 7-8 ల వరక
ాడవక ం ఉంట .
మ టం య
ే ట ల జర గ న ాల :
 ణత ె వడం వలన ేపల / య ల మం ధర పలకవ .
 పట బ ే ిన ేపల / యల స న సమయంల జ ి ల మ ేర ల
ప ి . ఫ తం ా ేపల / య లల ష ాల ల ించడం జర గ త ం .
 మ నందు ప భత ాటంచలక వడం వలన త ర ా ె వడం వలన మం ధర
పలకదు.
ా ం :
 ేపల యల జ ి ల ా ఎండబట ా జ దనం ల కం ా ం ే ి
అమ డం ల అవసరం.
 గ రల వన ి గత ల ా రగడం, ఆ ర ప భత, ణ త ౖ అవ ాహన
రగటంల ఆ ర ప ాల ా ం ల ామ ఖ త ఉం .
ా ం ే టప డ ప గణల సు వల న
ి అం ాల :
 ా ం ట య ణ త.
 ా ం ేయవల ిన ఉత త ల ణ త, ల వ ామర ం.
 ఉత త ల ఆ ర ల వ.
 గ ర ఆ గ ం/ ఆ ర భదత పమ ణ లక త న ధం ా ా ం ట య
ఎం ిక ేసు ా .

118
 ా ం ను ల ర ఆక ం ే ధం ా ారదర కం ా ఉంట మం .
 ా ం ే కవర ణ త, సూ వ ల చర లను యం ం ే ాను, త ా
పట వ లభ ం ా ఉం .
 ా ం ేయ టల మ ఖ ం ా ేపల శ రంల వ ాతం, ట ాతం ప గణల
సు ా .
 ేపల / యల ా ం క ా ను ే ా ం ేయటం వలన ఎక వ ాలం జ ా
ఉంట .
 ా క మ ట ల క భపరచబ న ి ల ేపల / యల ా ం ే ి
ప భ న ా వరణంల అ నట ే మం ధర ందడ ాక ే పల / యల
గమ క ర గ త ం . అంద జ ి ల జంత సంబంధ ట
అం నటవ త ం .
 ా ం ే ిన ణ న జ ేపల / య లను ాం ల ా ా అ ార ంట ,
ాల లందు ారంల ఒక గ ల ా అం ం న డల గ రల అ క
సంఖ ల ేపల / యల ను ల ేయ టక ఆస చూ ి ార .
 ేపల మ య యల ల వక ఎట ప ిత లల ార ాడక డదు.
***

119
 31. అలంకరణ ప
ే లల ంపక జ త ల మ య ం నం – పభ త

హ ాల

అలంకరణ ేపల ప మ ణంల న ా ఉంట , ఆకరణయ న రంగ ల శ ాల న న

ాజ ల , అంద న కద కల న న ఆ ా ాలల ఇ మనసు క ఆనం ,

ఆ క ంచుత మం ఆ య వనర ాను ాచుర ం ం . ఈ రంగ ేపలను ా

టలల ంచు ర . ఈ ా టక “అ యం” అ ప ‘ ి ’ అ వ ాడటం

వలన ాలకమంల అ యం ా బ ా ాచుర ం ం న .

పపంచ ా పం ా అలంకరణ ేపల ఉత మ య ా ా ా మం మ ండ కలదు.

ల ే ాలల అలంకరణ ేపల ంపకం ఒక అ ర ా( ) ఉం . మ ఖ ం ా అ ా ేశంల

ట ా ి తర ాత అ మఖ న అలంకరణ ేపల ంపకం. అందువలన పపంచ ా పం ా

అత కం ా అలంకరణ ేపలను గమ ేసు ేశం అ ా . అలంకరణ ేపల వరకం

అంత ా య మ ట సుమ ర ా 362 య లర ా ఉందంట ాట ా న తను అరం

ేసు వచు .

మన ేశం నుం మఖం ా ె ౖ , క , మ ంబౖ ఎ రల ా ే ాలక

ౖతం ే యమ య ే జ త ల అలంకరణ ేపల ఎగ మ ేయబడ త .

మ నవ ౖ అలంకరణ ప
ే లప వం:

 అలంకరణ ేపల ంపకం ా ఆ , మ న ిక ప ాంతత ందవచు . మం ఆ య

వనర ాను ేపటవచు .

 అలంకరణ ేపలను అను త ం గమ ంచటం వలన ఒ నుం ఉపశమనం, ఆం ో ళన ా

తగ ట, రక ట యంతణల ఉండ ట, దల సమస క చక ప ా రం.

 అలంకరణ ేపల ఇంటల ఉంట ఇంట ఆ ా సంపదక సం తం. అలంకరణ ేపల ా ట

ఎన ఉత ే ా .

 అలంకరణ ేపల ిలలల ప ం ే త , హ ా , మత మ య

సృజ త కతను ం ం ా .

అలంకరణ ేపల ఎక డ లభ మవ ?

120
  సహజవనర ల
 ఉత ం ల

 వరక ం ల

అలంకరణ ేపలను ఎక డ ంచు వచు ?

ఇంట ఆవరణల ి ం టలల ల ా టలల , ా ాండ నందు.

ఇంటల పల ా కం ల / ా టలల .

అలంకరణ ేపలను ఎల ఎం క
ి స
ే ు ా ?

1. శ ాకృ
2. ాజ ల
3. ర
4. శ రం రంగ
5. ల సుల మ య
6. ాట ఆ రప అల ాట ఆ రం ా ఎం ిక ేసు ా .

అలంకరణ ేపల ఎ ర ాల ?

అలంకరణ ేపల మ ఖ ం ా 2 ర ాల

1. గ డ ట :- ఉ : ి , ా , టట ల , బ , బ , ఏంజ , ౖట ి

2. ిల క : ఉ :- గ ీ ల , ల , ాటల , టౖ (క క ేపల )

అ యం అనున ఒక ట ఆవరణ వ వస. ఈ ట ఆవరణ వ వసల అలంకరణ ేపల

ఆ ా , ఆ ా ా ందట ాక పత త ావ ాలను ఏ ా ట ేసుక ంట . అలంకరణ

ేపల ంపకంల ట ణ త అత ంత ప న న అంశమ . అలంకరణ ేపల ంపకమ ల

ర ాల ట క ల ాట ఆ రం ా, ర దశలక ర ణ ావ ాల ా మ య ట ణత

ా ాడ టల ప న ాత వ ా .

ఉ :- ా య, ా య,జ ా , లయ ి .

అలంకరణ ప
ే ల ఆ రం: అలంకరణ ేపల ంపకమ , ఉత ల సత ల ా ం లంట సహజ

ఆ రం (పవ ాల ) ౖన ఆ రప ఉంట ం . సహజ ఆ ర వ ల ఉత మ య ట ,బ

ా వంట ాట ఉప ంచుట వలన రంగ ేపలక ఆకరణయ న శ రప రంగ క ,

121
ఆ గ ం ా ఎదుగ . అం ే ాక సహజ ఆ రం ాట ా షక ల వల గల కృ మ ఆ రప

కణకల , ేపల ర గ దల, బత క దల మ య ప పక త ెందుటల ల అవసరం. కృ మ

ఆ రం ాట ట అం ంచడం వలన శ ర రంగ బ ా వృ ెందుత ం . కృ మ

తలను ేపల వయసు దశ ఆ రం ా గ తల , త తల , తల ా అం ం .

అలంకరణ ేపల ంపకమ ను ల ంగ ేపటదల నప డ ారంభ దశల ిల క

ర ాలను ఎం ిక ేసు వడం మం .

గడ ట ేపల ం :- పజనన సమయంల ఆడ ేపల గ డను, మగ ేపల కకణ లను ట

ల డ దల ే ా . ఫ తం ా బ హ ఫల కరణం జ ఫల కరణం ెం న గ డ డగబ ర

ేపల టల డ దలవ . ేపల గ డను టల వరక మ య

ర దశల వరక ర ణ క ా . స వంట ేపల ర దశలను ాట ప ద సూ శ రం

నుం స ంచబ ే మ క ఆ రం ా అం ా .

ా , బట వంట ేపల ట ఉప తలంల బ డగల గ డ ఏర ర ఆ గ డ ల గ డను

ట మగ ేపల గ డను వరక ర ణ ాప ా ా ా .

ల
ి క ప
ే ల ంగ : దక ేపలల లౖం క ర పకత ల పసు టం ా ఉంట ం .

అం ే ాక ఇ గ ంప ల ా ఉండట ఇషపడ . ట ంగ క ట ంక నందు ఒ క జ

ేపలక ఒ క రక న ట ా వరణ , ంగ ాలను, క లను ఏ ా ట ేయ .

ంగ ట ంక నందు ఒక మగ ేపక 2-3 ఆడ ేపలను ఉం . ేపలల వర

క ఉంట ం . దక ేపలల ిల త ేపల ా ( ా బ జం). ాబట త

ేపల నుం ర ేపలను ర ే ధం ా ంగ ట ంక నందు ఏ ా ట ేయ .

ద ాల ంగ ట ంక లందు ఎల ంట ిలర ల ఏ ా ట ేయ ాదు.

అలంకరణ ేపలక ా ధుల క టక ారణ ల :-

 అ యం ట ణత ె వడం.

 ేపల ాందత అ కం ా ఉండటం.

 ఆ రం స ప నంత ా లభ మవక వడం.

122
 అ యం ేపలక క ా ధుల క . గమ ం న ంట తగ జ గతల

సు ా . లక ే తం చ .

ం నం

అలంకరణ ేపలల ండ ాకల ంట గడ ట , ిలల క .

సం త ( ం ) ఎ లయ
గ ేపల ల ా అలంకరణ ేపలల క ఆడ, మగ ేపల సం త
అవయ ాల ఉంట . సం త సమయంల ఆడ ేపల అం ల , మగ ేపల క కణ లను
టల వదుల .

ల ి ను ఆ యం ల ి ం ట ంక లల క ేయవచు ను ప ణ

ెం న ఆడ మగ ేపలను గ ం 3.5 అ. X 2.5అ. ప మ ణం గల ి ం ట ం ల 24x 12x15

. . ా ట ంక ల ఉం ేపలను డ దల ే ి మ ందు 1 ి. ి.యం. ట ియం ప ా o ట

వణమ ల ట ం ల సం రకమ ేయవలను. ల ి గడ గ ర ా ఉంట . కనుక

అంట ట క ఉండ టక సహజ ిద న ట క లౖన ల ను టల ఉం . ప ణ ెం న

ఆడ, మగ ేపలను 1.2 ష ల ా సమయంల సం త ట ంక ల హ ాల ఉం . అ

త ా త 6-12 గంటలల ప అం ల క కణ ల డ దలయ క ఫల కరణమ జర గ త ం

ఫల కరణం ెం న త ా త ా ం జర గ త ం ంట ఆడ మగ ేపలను ంచ ట ంక ల

మ ా లక ే త ేపల ఫల కరణమ ెం న గ డ 3 లల 80% వరక దుగ

న గ డ హ ాక అంట ట కం చూ ఈ ా 10-20 లల ర ేప ిలల ా

( ౖ)ఎదుగ . త ా త ట కల ట ం ల మర ా . ర ేపలక గ డ న

మ య స వ ఆ రం ఇ ార .

***

123
 32. ఆ యం తయ నం

ఆ యంల తయ –ఉ ా అవ ా ాల

పసుతం అలంకరణ ేపలను ఆనందం రక ఆ ా యంలల ద ఎత న ంచు నుచు ర.

అందువలన ఆ ా యo ేపల క మ య ఆ ా యంలక క ా ర గ చున .

ావ న ర ో గ య వక ల , మ సంఘ సభ ల అలంకరణ ేపల ంపకం, ేపల ా ారం,

ఆ ా యంల తయ వంట ాట ౖ ప ే క శద చూప త ఉ ా ందుత ర.

ఆ యo తయ

ఆ యo ట ంక తయ ర ేసు నుట ల సులభం. ా ణ ఎల ంట ఆధు క ప క ాల

అవసరం లదు. ి ా ీల ం జ తయ ర ే ిన ా ట ంక ల బ ా ాచుర ం ం న .

ఆ యం తయ ర క ావల న
ి ామ :

1. ా పలకల

2. ి ా జ మ య గ

3. ై ీట

4. నూ ప

5. పదునుగల క మ య జ బడ

6. ా కటర

7. ల

8. ా ాండ ను

ఆ యo ా ణమ :

 ఏ సలంల ఆ యo ఉం ల ర ంచుక న తర ాత మనక ావల ిన ఆ యం

ట ంక ప మ ణం ర ంచు ా .

 ా రణం ా 30 ం.ల ల త గల ఆ యo తయ 5 . మందమ గల ా

పలకల ాడవలను.

 ఇంట ఉంచు నుటక 60 x 30 x 40 ం. . ా ఆ యo అనువ ా ఉంట ం .

124
  ా పలకల ణ త మందమ ర ంచు న తర ాత ావల ిన ౖ ల ల మ య

కట స యం ా పలకల క ేసు ా .

ఆ యo తయ దశల ద దశల :

 సమo ా ఉన టబ ౖన నూ ప పర ా పలకల అంచుల ఎమ పర

మ మ ా ర దుత టల తడ ప త నునుప ా ెయ . ా పలకలను బ ా

భపర ట ంక తయ ల అడ గ గమ నక ఉప ంచు ా పలక ఒక అంచు

ంబ ి ా జ ను గ స యం పయ .

 అ ే ధం ా నుక ా ఏర రచు ా పలక సు జ గత ా అంచుల క ి ా

జ జ గత ా అ ం .

 ఇ ే ధం ా పక లక ాడ ా పలకల అంచులక క ి ా జ ా ి అ ే దం ా
నుక ా ఏర రచు ా పలక సు అంచులక ి ా జ ా ి జ గత ా
అ ం .
 వర ా ఎదుర ా ఉం ే ా పలకను జ గత ా అడ గ ా పలక, పక ా పలకల
క ధం ా అంచులక ి ా జ ను ాసూ అంటం .
 ఈ తం అమ క ప ా చదరం ా ఉం ేల చూసు ా .
 ఈ ధం ా అ ౖప ల ా పలకలను ఏ ా ట ే ిన ంట టప ను ా ట ౖ గం
ల (బయట ౖప న) అ మ ల లను క ధం ా అంటంచడం ా ా ట ప
ా ల అత క oట ం .
 24 గం.ల ాట ా టను అల వం మర సట ా ట ల పల ౖప అ
మ ల లల ి ా జ అ ం .
 ా పలకలక స ా ఏ ౖ క లను ఉంచవచు ా టను ండ ల ాట
కదల క ం ఉం .
 మ డవ ట ంక బయట ౖప అంటం న టప ను మ ా ల ం .
 ా ట ప ా ల అత క న తర ాత ల ప ౖప న అంచుల ంబ అదనం ా
ఉన ి జ ను బ ల క ా ల ం . అనంతరమ ట ంక ను ట
ం ి ర ార త న ల స చూసు ా .

125
  తయ న ఆ యo ట ంక ను భ న మం ట క తట వసం ఎల ంట
మరకల లక ం త ఉంచు ా . ఇప డ ఆ యo ట ంక ఉప ంచ
ిదం ా ఉంట ం .
 ా ట ౖన ఒక మ త క ఏ ా ట ేసు ా .
 ా టల ఎల ంట దుమ పడక ం ఉం ేందుక , లౖ ఏ ా టక, ేపల బయట
దూకక ం ఉం ేందుక మ త ల అవసరం.
 పసుతం మ నందు ధ రంగ ల ఆ ా ాలల న న ప మ ణ లల ఆ యo
మ తల ొ ర క చున .
 అలంకరణ ేపల ంపకం, ఆ యంల తయ ల ాఉ ా ందవచు .

ఆ యoను ఇంటల ిదం స

ే ు నుట :

1. ావల ిన ౖ ల ఆ యంను తయ ర ేసు నుట మ య ఒక ప ేశంల

అమర నుట.

2. అడ గ గంల అందం ా ఉం ే ాల ను ి ట ంప ా .

3. ట ీలర మ య టర ను అవస ా బట అమర ా .

4. ఏ ౖన వసువ లను అలంకరణ రక అమర ా .

5. ఎం ిక ేసుక న ేపల సంఖ ను ా ంచు ట .

క డ గమ ంచవల న
ి అం ాల

1. ఒక ఆ ా యoను తయ ర ేయ నoను కం ా చూ ిం .

2. రంగ ల ేపలను చూ ిం .

3. ఒక య ఏ ా టక ావల ిన టబ ౖచ ం . అలంకరణ ేపల ఆ ా యంల

పసుత మ ట ౖచ ం .

ా ట/అ యo తయ ల ాటంచవల న
ి జ గతల :

4. ా టప ా అత కం క ంచక డదు.

5. ా పలకల ఎం ిక ల లక న అంశం.

6. మ ందు ా ా ట అడ గ పలక ప మ ణం ఎం ిక ఎంచుక న ా ట ప మ ణం

అనుగ ణం ా ఉం .

126
7. ా పలకలను ి ా ీల జ అ ం ేతప డ ఎల ంట ా బ డగల ాక ం

మ వ ే ల ేసుక ంట సమస ఉండదు.

అ యo అడ గ న రంగ ాళ అమ ా . ౖన ఇసుక యడం వలన ట క లను

సులభం ా టవచు . ిలర ను అమ ా . ఇ వర ప ాలను ల ం ట ప భం ా

ఉంచుత ం . ద క అమ ర ా ట ంక ల ఆ గ దృ ా క ల ను ఉంచు ా .

***

127
 33. ఆ ా రంగంల ఆ ా ాత

మన ాషం య ల, ేపల ఉత ల మ ందం ల ఉండ ప ే ం ా, ప ం ా ధ

గ ా మ ల పరస ర సహ ారమ మ య ఆ ా త ల కృ ి ారణమ . అ ే

సంద ా లల త ల ఎం టబ టనప ట ా వరణమ , టల ణల ే వలన ేపల /

యల ా ధుల బ న ప త ల ఇబ ం పడ త ర.ఈ పధ ంల ఆ ా త లక అండ ా

ే ఉ ేశంల మత ాఖ ార ఏ ా ట ే ిన ఆ ా మ య ౖ ట రంగంల వ నఆ ా

ల బల మఖభ కను ిసూ త ల సు ిర ేపల మ య య ల ఉత ేయడంల

సహక ంచుచున .

ాగ ాలం ారంభం నుం పట బ వరక అవసర న ాం క సల ల , సూచనల

అం ంచుటక ెర వ మ య ేప/ య క ప ి మ ందు ా అంచ యవల ి

ఉంట ం . అవసర న వలను ఆ ా ల ఈ ం ె న ధం ాఅ ా ల బ ల ా

అం ంచబడ ను.

1. ట మ య మట ప ందమ : ఈ ల నందు ాగ ారం మ ందు నుం

పటబ ప అ వరక అవసర న ట ప ల ర ంచబడ ను. ాటల

మ ఖ ం ా pH, ట, ఆల ట, , అ య, ౖటౖ , ౖట , ా యం,

ియం, DO, BOD, COD, TSS, TDS, టల, , ఐర దలౖన ప ల

ర ంచబడ ను. అల ెర వ మట ాగ క అనువ ా ఉన ల ెల సు నుటక

ం య కర నమ , మట pH, నతజ , స ర మ య నర వంట ప ల

ేయబడ ను.

2. బ ల ల : త మం గబ ా ం లంట య/ ేప ా ధుల బ న

పడక ం ఆ గం ా గం ా నప ేఅ ాధ మగ ను. ావ న బ ల ల

నందు ఆ ా త ల య/ ేపల ఆ గ ప ల ఉ తం ా ర ంచబడ ను. మ య

ా జనక బ య లౖన , సు ో , ఏ , ఎ . ., TPC వంట

ప ల ర ంచబడ ను. అల ాగ ాలంల ెర వ నందు ఇబ ం క ం ే ఆల

జ త లను క గ ంచబడ ను.

128
 3. త షణ ప ల: ేప/ య ర గ దలను స ప ే షకలౖన ట , ా , ిం

ప ాల , ౖబ , బ ద, ేమ ాతమ తలల ప ం త లక ణ న త

అం ంచుటక ఈ ల సహక ంచును.

4. .ి .ి య ప ల : త లంద ణ న SPF య త ా ం సు ి ా వృ

ా ంచ ఈ ల నందు WSSV, EHP, IHHNV, MBV, HPV వంట ౖర మ య

ఫంగ ప ల ర ంచుట ాక తన ణతప ల క ేయబడ ను.

5. ELISA ల : ఈ ల నందు య లల / ేపలల య ంటబ ట అవ ాలను

ప ంచుట ా సు ిర హప ర కఆ ా ాగ క ో హదపడ ను.

ఆ ా త ల ఈప ల ఎప డ ర ంచు ా ?

 ాగ దల ట మ ందు ణత ప ల మ య ా జనక (EHP) ఫంగ ర

ఉ గ ం ే ి. ి.య ప ల ర ంచు ా .

 మ ందు ా ఎం ిక ేసుక న త ా త ి. ి.య ల నందు తన ణ

ప ల ర ంచు ా .

 తనం డ దల ే మ ందు ఆ త ా త ప ారం ఒక ా ప న ట ప ల

ర ంచు ా .

 ాగ సమయంల య ల / ేపల ర గ దల, ఆ గ ప ిత లను ెల సు నుటక ప

15 లక ఒక ా ి ప ల, ా ా ఒక ా బ య ప లను

ే ంచు ా .

 ేప/ య ర గ దలక మ ఖ ాత వ ం ే త ణ తను అంచ య టక ప

పంటక ను ల ే తలను ప ంచు ా .

 పట బ మ ందు య లక ీ ట ను ే ంచు య లల ఏ ధ న

త య ంటబ ట లవ ా ంచు ా .

 అల చ నంద సమ దం ర , ఆల కల క, లర ం మ య ి. య

ట ంక లక ఉప ం ే ట గ ణ లను ప 15 లక ఒక ా ప ంచు ా .

 బ డరక ా ే లౖ ీ మ య ియ దశలక ఆ రం ా ఇ ే ఆల, ఆ య లల

బ య, ౖర , ఫంగ ప లను ర ంచు ా .

129
 ాం ి కరణ మ య ర ాణ :

 ల నందు ఖ త న ఫ లను ల ంచవలనన నమ మ య కరణ

నమ మ ఖ ాత ించును. ావ న త ల ాం ి ను అ జ గత ా క ంచవలను.

 త ల ెర వ ట ల బ లల ప ంపదల నప డ ఉదయ ఎండ ఎక కమ ందు,

ఎట వంట ట బ డగల ాక ం కంటౖన / బ ట ండ ా ాం ి ను క ం .

 ఇల క ం న ట ఎండ తగలక ం జ గత వ ం 6 గంటల ల ల క ే ా .

 ాం ి కరణక ప భ న ా బ ట / కంటౖన ను ఉప ం (ర ాయ ల ,

మందుల , ంక ల ఉప ం నబట ను ాడ ాదు).

 య / ేప ఆ గ ప ల తప స ా బ ఉన లక చ ి ల ఉన

( బం ) య/ ేపలను మ త ల క సుక ళ వలను.

 ాం ానుప ల ెర వ ట ాం ాను ా వడ ి ఆ ాం ి ను ల క

సు ళ వలను.

 మట ప ల మట ెర వ అ మ లలల నుం మ య మధ ల నుం ఎక ాక 10-

12 నమ ల క ం , అ ట బ ా క ి డల అరబట ల క సు

ళ వలను.

ాష పభ త ం క పసుతం ఉన ల బ లను ఆధు క ంచుట ాట త ా 27 స కృత

ల బ ల ఏ ా ట క చర ల సు వడ న .

అల ఆ ా కసర ల ప ేయ చున ామ మత స యక లక క ఆ ా ఇ

ెర వ లల ట గ ణ లను ఎప టకప డ త ేసూ త లక తగ సూచనల ఇచు ట

జర గ త న .

***

130
 34. KCC ఋణ ల ందుటక ావల న
ి అరతల

ా ార ల ా వ వ ాయ ఋణ ల మం ర ేయ పధకమ ను 1998 ల

ేశమంతట ారం ంచబ న . ఈ పధకమ న ంట త ల ఋణమ ందుటక

ఉ ే ంపబ న . మ ఖ మ ా త ల ప ట వ క ల ౖ ఋణ ల రక ఆ రపడ టం త ంచు

రక ఈ పధకమ ను RBI మ య NABARD క ి సుక ావడ న .ఈ లభ మ ను 2019 -

20 నుం ా ప శమ మ య మత ప శమక క క ంచడ న .

 ఈ ాను ార ల ా సుల వ ా టబ ఋణ లను బ ంక ల నుం

ందవచు .

 అ బ ంక ల క KCC ార ల జ (including cooperative banks) ేయ ను.

 పడవల యజమ నుల , ఆ ా త ల, చ యజమ నుల , స యం స యక సంఘ ల

ేపల ా ారం ేయ వ క ల KCC ార ల ందుటక అర ల .

 పరష ల మ య ీల క KCC ార ల ందుటక అర ల .

 ఋణ మం ర ప ల ా ాం క క ట ార ప సంవత రం

ర ంచుదుర .

 ఋణ ప లబ మ ఎప డ ావల ివ అప డ అ ం నుం

ేసు వచు .

 ఋణ ె ంప ల పంటను బట ర ంచబడ ను.

 వ ట RBI ఆ ే ాను ారమ ంపబడ చుండ ను.

 ాత ార ల ఉన ా ే ర . 3.00 ల ల వరక త ా ే ర . 2.00 ల ల వరక

ఋణ ల ందవచు .

131
  చక ా త ాలమ ల ఋణ ల ె ంచు ా వ ల 5 ాతమ ా ా (3+2)

ఇవ బడ ను.

 ర . 1.60 ల ల వరక ఎట వంట లటర క ట అవసరంలదు.

ఋణం ందుటక అర ల :

బ ట యజమ నుల , ఆ ా త ల, చ యజమ నుల స యం స యక సంఘ సభ ల

అర ల .

ా ా న క ంట :

 ఆ ా త ల:భ ప ల , ెర వ ష ధృవ ప ల.

 బ ట యజమ నుల : బ ట ష మ య లౖ ప ల

 స యం స యక సంఘ ల : సంఘ ార ల , బ ంక ాసు ప సకం ాట ఆధ ార ,

ా ర ౖ ట .

ల ను దరఖ సు ారం బ ంక ల ల ంచును.

***

132
 35. RBKs ా అం ంచు వల

ాషంల వ వ ాయ మ య అనుబంధ ాఖల ౖ ఆ రప సున ారందరక

ావల ిన అ వలను ఒ దగర అం ంచుటక ాను ాష పభ త ం త భ ా ం లను
(RBK) ఏ ా ట ేయడ న . ాషంల 10,641 ం లను ఏ ా ట య
ే డ న . ఇట వంట
ం ల ఏ ా ట ేయడం ేశ చ తల ఇ వర ప డ ఏ ాషంల జరగలదు. . M.S.
ా ధ ి ార ల రక RBKs ఏ ా ట ేయబ . ట ాధ క ఉ ేశ ం వ వ ాయ
మ య అనుబంధ రం ాలక ావల ిన వల అం ంచడం. ఈ ం ల ా ఏఏ పంటల
సు ా , ఉత ఎల ంచు ా , మ టం ఎల ేసు ా వంట అం ాల ౖ త లక
ఎప టకప డ అవ ాహన క ంచబడ ను.

ప RBK ల ఒక ట సు మ య ా ట ఉం త లక ావల ిన వల
మ య జ నం అం ంచబడ ను.

అల ఏ ి ఆ డ ఏజ ా ఉంట త లక ావల ిన అ ఇనుప ను

సు ల ా బ ేసుక న డల ా సరఫ ా ేయ ను. అంట త లక అ
ఇ ప ను ా కం ా ల ం ే సుల బ ట క ంచబ ం .

RBKల ా మత ప శమ అ వృ మ య సు ిరత ఈ గ వ వల అం ంచబడ ను.

1. ణ నఇ ప సరఫ ా జ టట చూచుట.
2. ఆ ా రంగంల వచు చున ఆధు క ాం కతను ె ేయ ట
3. మత ఉత త ల ర గ దలక ావల ిన సూచనల మ య సల ల అం ంచుట.
4. మత ార ల / ఆ ా త ల ామ ా ల ంప దలక ావల ిన ణల అం ంచుట.
5. పభ త పధ ాల మం ర క అర లౖన అభ ర లను గ ంచుట.
6. RBK ల ప ల మత ాగ బడ ల ర ంచుట.

పసుతం ఆ ా త ల రక RBK ల ా తల సరఫ ాక చర ల సు వడ న . తదుప

ాలంల అ ర ాల ఇ ప సరఫ ా ేయ బడ ను.

***

133