tải xuống

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê
Sơ đồ tư duy Những ngôi sao xa xôi
Dàn ý phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi
Tổng hợp: Download.vn 1

Dàn ý 1
1. Mở bài:
 Lê Minh Khuê là một nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ.
 Tác phẩm “Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm tiêu biểu của bà.
2. Thân bài:
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu:
 Truyện kể về ba người nữ thanh niên xung phong gồm Nho, Thao,

Phương Định trên một trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn trong
kháng chiến chống Mỹ.
 Họ lập thành “tổ trinh sát mặt đường” có nhiệm vụ san lấp đất, đánh dấu
bom chưa nổ và phá bom khi cần.
 Nơi họ sống và chiến đấu chứa đựng đầy nguy hiểm, là nơi Mỹ tập trung
đánh phá vậy nên “thần chết rình rập hàng giờ”.
 Công việc của họ đòi hỏi sự nhanh chóng, chính xác cũng như tập trung
cao độ.
b. Điểm chung của ba cô gái:
- Họ là những người con gái có lý tưởng sống cao đẹp:
 Cả ba người Nho, Thao và Phương Định đều còn rất trẻ nhưng đã xung
phong vào tuyến đường ác liệt nhất của Trường Sơn.
 Họ đại diện cho lớp thanh niên sẵn sàng hiến dâng tuổi xuân cho Tổ
quốc.
- Gan dạ, dũng cảm, kiên cường:
 Khi nghe thấy tiếng máy bay, tiếng bom nổ là lao ra ngoài cao điểm để đo
khối lượng bom, thực hiện nhiệm vụ.
 Họ không sợ hãi trước cái chết, cái chết với họ chỉ “mờ nhạt và không cụ
thể”.

- Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc:
 Nho và Thao quyết đoán chạy ra ngoài khi thấy bom nổ để làm nhiệm vụ.
 Phương Định cũng một mình thực hiện phá bom trên cao điểm.
 Họ ý thức được tầm quan trọng của công việc của mình nên luôn cố gắng
hoàn thành nhiệm vụ.
- Tình đồng đội gắn bó:
 Cả ba cô gái đều coi nhau như chị em ruột thịt.

 Họ am hiểu các sở thích của nhau cũng như điểm yếu của mỗi người.
 Khi thấy đồng đội bị thương, họ lo lắng và chăm sóc rất tận tình.
c. Điểm riêng của ba cô gái:
- Phương Định:
+ Cô là một người con gái Hà Nội rất hồn nhiên và mơ mộng:
 Thể hiện qua việc cô thích hát “dân ca quan họ”, “Ca-chiu-sa” hay cả
“dân ca Ý”, có khi “bịa cả lời” để hát.
 Cô tự ý thức được về bản thân mình rằng: “Tôi là một cô gái khá” với “cổ
cao như hoa loa kèn”, “bím tóc dày”,…
 Cô cũng thường được các anh bộ đội hỏi thăm, điều này khiến cô vui
mừng, thích thú nhưng lại giấu kín trong lòng.
+ Cô vô cùng gan dạ khi phá bom một mình: Ở nơi phá bom “vắng lặng đến
phát sợ”, quả bom thì “nằm lạnh lùng”, thế nhưng cô vẫn luôn bình tĩnh, “không
đi khom” mà đàng hoàng bước tới và phá được quả bom lớn.
+ Là cô gái có tâm hồn đa cảm: Một cơn mưa đá chợt đến, chợt đi cũng khiến
Phương Định nhớ về Hà Nội, cô “nhớ mẹ, nhớ vòm tròn của nhà hát, bà bán
kem”,…
- Chị Thao:
 Là người chị cả, đội trưởng.

 Chị thích làm duyên “áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu” hay “chị
tỉa lông mày nhỏ như cái tăm”.
 Trong công việc, chị là người quyết đoán, can đảm; “ai cũng gờm chị:
cương quyết, táo bạo” thế nhưng chị Thao lại sợ máu và vắt “thấy máu,
thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét”.
- Nho: Là em út của nhóm, rất trẻ con, thích ăn kẹo nhưng cũng rất bản lĩnh khi
bị thương.
d. Đánh giá nội dung, nghệ thuật:
- Nội dung:
 Cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ của những cô gái thanh niên xung
phong trên tuyến đường Trường Sơn trong kháng chiến chống Mỹ.
 Tinh thần lạc quan, dũng cảm, hồn nhiên, mơ mộng của họ.
 Họ là tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ.
- Nghệ thuật:
 Được kể theo ngôi thứ nhất, qua con mắt của Phương Định vậy nên câu
chuyện hiện lên rất chân thực và sinh động.
 Ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, súc tích, bộc lộ sự quyết đoán, mạnh mẽ
của các nhân vật.
 Lựa chọn hình ảnh miêu tả tiêu biểu lột tả vẻ đẹp và bản lĩnh của các cô
gái.
 Hình tượng nhân vật được tạo nên bằng những nét chấm phá nhưng cũng
đã thể hiện toàn bộ nội tâm và tính cách nhân vật.
 Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật tinh tế, khéo léo.
3. Kết bài:
 “Những ngôi sao xa xôi” là truyện ngắn rất thành công của nhà văn Lê
Minh Khuê.

Dàn ý 2
1. Mở bài
● Giới thiệu truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” của tác giả Lê Minh
Khuê: truyện ca ngợi tinh thần dũng cảm của thế hệ trẻ trong những ngày
kháng chiến, đặc biệt là sự hi sinh thầm lặng của các cô gái thanh niên
xung phong.
2. Thân bài
a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các nhân vật
- Ba cô gái trong tổ trinh sát sống trong hang, luôn theo dõi tình hình trên cao
điểm.
- Công việc: đo khối lượng đất phải lấp vào hố bom, đếm và phá bom chưa nổ,
bom nổ chậm.
⇒ công việc nguy hiểm, hoàn cảnh sống khắc nghiệt.
b. Tính cách, tâm hồn của ba cô gái ở tổ đội trinh sát
- Ba cô gái hồn nhiên, mơ mộng, giàu tình cảm:
● Phương Định hay hát, hay cười một mình; hay ngắm mình trong gương,
tự đánh giá mình là một cô gái khá, có hai bím tóc dài đẹp, cổ cao kiêu
hãnh, mắt dài, “có cái nhìn sao mà xa xăm”; làm ngơ trước sự trêu đùa,
yêu mến của các anh chiến sĩ nhưng thực lòng luôn ngưỡng mộ các anh;
có nhiều ước mơ, muốn sống nhiệt huyết, cống hiến
● Nho: Tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng, nhưng
rất bản lĩnh, rắn rỏ; ước mơ trở thành thợ hàn trong một nhà máy thủy
điện lớn, chơi bóng chuyền giỏi

● Chị Thao: thích chép bài hát, chăm chút tỉa tót đôi lông mày, mong muốn
được làm y sĩ, lấy được chồng là bộ đội.
- Cả ba đều hay nhớ về quê hương Hà thành: khi nhận được thư của bạn Nho,
khi hát, khi suy nghĩ vu vơ, ngóng từng đoàn xe dưới xuôi đi qua để hỏi thăm
tin tức.
- Mối quan hệ, tình cảm với đồng đội:
● Họ yêu mến, quan tâm nhau như người thân.

● Sự quan tâm, gắn kết của các đơn vị: tổ trinh sát làm việc trên cao xạ luôn
báo cáo tình hình chính xác cho đơn vị phía dưới, đơn vị luôn sẵn sàng
chi viện cho tổ (qua những lời nhắc nhở của đại đội trưởng).
c. Sự gan dạ, chất anh hùng của ba cô gái trong đội trinh sát
- Nghiêm túc trong công việc: Phương Định hay hát và nghĩ vẩn vơ, Nho thêu
thùa, chị Thoa chép bài hát, nhưng khi có máy bay địch là tất cả ở tư thế sẵn
sàng. Chị Thoa chỉ đạo, Phương Định và Nho được giao việc gì cũng hoàn
thành.
- Tinh thần dũng cảm:
● Phương Định: bình tĩnh, đàng hoàng bước tới quả bom chứ không đi
khom, đào đất quanh bom có lúc lưỡi xẻng chạm trúng vào quả bom cũng
không sợ.
● Nho: luôn sẵn sàng chiến đấu
● Chị Thao: cương quyết, táo bạo, chỉ huy cả đội trinh sát
- Trên người ai cũng có vô số vết thương to nhỏ: chị Thao có 9 vết thương, Nho
5 vết, Phương Định 4 vết, dù vết thương chưa khép miệng, dù chân tay đau
nhức nhưng quyết không nằm trong quân y, vẫn chạy trên cao điểm phá bom.

⇒ Coi cái chết rất nhẹ, dù bị thương, bị vùi trong đất, mệt lả nhưng vẫn đùa vui
trong gian khổ, coi việc bị thương là “xúi quẩy tí”, coi công việc của mình cũng
có cái thú vị riêng.
d. Nghệ thuật
● Ngôi kể thứ nhất, nhân vật xưng tôi: câu chuyện chân thực giàu cảm xúc,
các nhân vật, sự kiện được tái hiện qua con mắt nhân vật Phương Định.
● Xây dựng nhân vật hay hồi tưởng, cho thấy nỗi nhớ quê hương, nhớ
những ngày mới ra chiến trường của nhân vật
● Ngôn ngữ đối thoại ngắn gọn, mang tính mệnh lệnh, giúp bộc lộ sự quyết
đoán, nhanh nhẹn, mạnh mẽ trong công việc của các nữ thanh niên xung
phong. Nghệ thuật chọn lọc hình ảnh miêu tả đắt giá: lột tả được vẻ đẹp
con người trước chiến tranh khốc liệt.
● Miêu tả các nhân vật chỉ bằng một vài nét chấm phá nhưng làm bật lên
được tính cách, nội tâm nhân vật.
3. Kết bài
● Tác giả đã tái hiện lại một thời kì chiến tranh gian khó, khốc liệt, làm nổi
bật lên hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trẻ trung, nhiệt huyết,
gan dạ, kiên cường.
● Nghệ thuật truyện ngắn đặc sắc: sử dụng dòng thời gian hồi tưởng xen lẫn
thực tại, giọng kể bình thản càng tôn lên phẩm chất anh hùng của các
nhân vật, sử dụng hình ảnh miêu tả sự tàn khốc của chiến tranh.
Dàn ý 3
I. Mở bài:
● Giới thiệu vài nét về tác giả Lê Minh Khuê: một tác giả thuộc thế hệ nhà
văn trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ

● Giới thiệu về văn bản “Những ngôi sao xa xôi”: khắc họa thành công
hình ảnh tiêu biểu của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến
đường Trường Sơn
II. Thân bài:
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu
● Các cô gái sống trong một cái hang dưới chân cao điểm – nơi tập chung
nhiều bom đạn và sự nguy hiểm ác liệt
● Họ uống nước suối đựng trong ca hoặc bị đông, tắm ở suối, dụng cụ giải
trí duy nhất là một cây đài bán dẫn nhỏ để nghe nhạc và tin tức
● Công việc đặc biệt nguy hiểm: chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình
giữa vùng trọng điểm, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất đá lấp
vào hố bom, khi cần thì phải phá bom.
⇒ Hoàn cảnh sống vô cùng nguy hiểm, luôn căng thẳng, cái chết luôn rình rập
đòi hỏi sự bình tĩnh, tự tin và dũng cảm.
2. Điểm chung của các cô gái
- Họ có phẩm chất chung của người chiến sĩ thanh niên xung phong:
- Họ có lí tưởng sống cao đẹp: họ sẵn sàng hi sinh tuổi thanh xuân, hi sinh hạnh
phúc cá nhân để nghe tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc
- Kiên cường dũng cảm đối mặt với mưa bom bão đạn
+ Nơi các cô làm việc quả là một thử thách, không sợ hy sinh
+ Bị thương nhưng vẫn sẵn sàng bám trụ chia lửa cùng đồng đội
- Tinh thần trách nhiệm cao với công việc: Khối lượng công việc lớn nhưng các
cô thường cố gắng hoàn thành tốt mà không cần nhờ đến sự giúp đỡ

- Họ còn có tình đồng chí, đồng đội gắn bó đầy yêu thương
+ Khi Nho bị thương, chị Thao lo cho Nho, Phương Định rửa cho Nho bằng
nước đun sôi, tiêm cho Nho, chăm sóc Nho như một cô y tá thành thạo
⇒ Chính tình đồng đội ấy giúp các cô động viên nhau hoàn thành nhiệm vụ
3. Điểm riêng của mỗi người
- Nhân vật Nho
+ Nho là em út, tính trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ nhỏ nhắn, cứ mỗi lần đi
trinh sát về lại đi tắm khiến Phương Định liên tưởng Nho như một que kem mát
mẻ. Nhưng khi bị thương lại luôn là một cô gái rắn rỏi và bản lĩnh
- Nhân vật Thao
+ Chị Thao là chị cả nhưng lại thích làm duyên: Lông mày tỉa nhỏ như cái tăm,
áo lót cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị rất chăm chép bài hát mặc dù không hát
trôi chảy bài nào.
+ Trong công việc luôn dũng cảm quyết đoán nhưng lại rất sợ máu và sợ vắt
⇒ Trong cô có sự kết hợp giữa cái nhút nhát, mềm yếu và cái bản lĩnh quyết
đoán đến vô cùng
- Nhân vật Phương Định
+ Định là một cô gái hồn nhiên, hay mơ mộng hay sống với kỷ niệm của thiếu
nữ ở thành phố nơi cô sống
+ Phương Định còn rất dũng cảm trong một lần phá bom, cô bản lĩnh hơn khi
nghĩ rằng có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình
+ Cô không sợ chết mà chỉ sợ đường không thông không hoàn thành nhiệm vụ

⇒ Các cô đều có những nét tính cách đẹp đẽ và đáng yêu, là những con người
sinh động từ cuộc sống thực bước vào tác phẩm một cách tự nhiên
III. Kết bài:
- Khẳng định lại những thành công về nội dung nghệ thuật:
● Nghệ thuật: ngôi kể thứ nhất, miêu tả tâm lí nhân vật tinh tế
● Nội dung: Khẳng định sự kiên cường bất khuất cùng những phẩm chất vô
cùng đáng yêu của ba cô gái nói riêng và thế hệ trẻ Việt Nam bấy giờ nói
chung.
Dàn ý 4
Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm Những ngôi sao xa xôi
Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng mơ mộng và tinh thần dũng cảm lạc
quan trong cuộc chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh của những cô gái thanh niên
xung phong trên tuyến đường Trường Sơn.
Khái quát nét chung về ba cô gái
1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu
- Ba cô gái Thao, Phương Định, Nho làm ở tổ trinh sát mặt đường.
- Họ sống trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường
Sơn, nơi tập trung bom đạn nguy hiểm.
- Công việc nguy hiểm phải chạy trên cao điểm cả ngày, phơi mình giữa vùng
trọng điểm bắn phá của máy bay địch, sau mỗi trận bom phải đo khối lượng đất
đá, đánh dấu bom chưa nổ, phá bom.
→ Công việc, hoàn cảnh sống nguy hiểm đòi hỏi sự gan dạ, bình tĩnh.
2. Phân tích những nét chung và nét riêng của ba cô gái thanh niên xung
phong

Họ đều là những cô gái thanh niên xung phong còn trẻ, phải xa nhà, xa mái
trường đi chiến đấu.
* Nét chung của ba nữ thanh niên xung phong:
- Phẩm chất cao đẹp: tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không sợ cái chết.
- Dũng cảm, gan dạ: Sẵn sàng nhận nhiệm vụ, dám đối mặt với cái chết mà
không nao núng dù nhiều lần họ bị bom vùi và làm bị thương.
- Họ có tinh thần đồng đội gắn bó, thân thiết: thể hiện ở tính tình,sự quan tâm
chăm sóc chu đáo khi đồng đội bị thương.
- Nêu bật vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong
 Là những cô gái trẻ dễ vui, mơ mộng nhưng cũng trầm tư sâu lắng.
 Họ nữ tính thích làm đẹp cho cuộc sống ở chiến trường khói lửa.
 Bình tĩnh, chủ động, lạc quan luôn nghĩ về tương lai.
* Nét riêng
- Nho là em út tính nết trẻ con, thích ăn kẹo, có dáng vẻ bé nhỏ, nhẹ nhàng,
nhưng rất bản lĩnh, rắn rỏi.
- Chị Thao là người thích làm dáng nhất, ở chị có những nét tính cách tưởng trái
ngược nhau:
 Thích hát bài hát do Phương Định bịa ra nhưng lại không hát trôi chảy bài
nào.
 Rất dũng cảm táo bạo nhưng lại sợ máu, sợ vắt.
 Trong cô có sự nhút nhát mềm yếu của cô gái là cô gái bản lĩnh trong
chiến đấu.
- Nhân vật Phương Định
 Là cô gái Hà Nội vào chiến trường 3 năm, hay hoài niệm về quê hương,
mẹ, mái trường...

 Là cô gái hồn nhiên mơ mộng với nhiều nét tính cách thể hiện rất rõ ràng:
thích hát, thuộc nhiều bài hát, say sưa tận hưởng cơn mưa hồn nhiên như
chưa hề nghe thấy tiếng bom đạn nổ.
→ Đó là vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên, thật đáng yêu.
 Chăm sóc chu đáo cho đồng đội

 Là cô gái nhạy cảm, duyên dáng nhưng không biểu lộ tình cảm, tỏ ra kín
đáo trước đám đông, tưởng như kiêu kì nhưng lại tạo nên một sức hút tự
nhiên.
 Nổi bật nhất phẩm chất anh hùng: có tinh thần trách nhiệm với công việc,
gan dạ tự tin, thận trọng khi làm nhiệm vụ.
→ Qua hành động và dòng suy tư của nhân vật tác giả Lê Minh Khuê cho người
đọc thấy được thế giới nội tâm phong phú cùng phẩm chất anh hùng của nhân
vật.
3. Thành công nghệ thuật
- Phương thức trần thuật: kể bằng ngôi thứ nhất chân thực, miêu tả thế giới nội
tâm phong phú sâu sắc
- Ngôn ngữ giọng điệu: lời kể linh hoạt, câu văn ngắn, câu đặc biệt tạo được sự
nhịp nhàng phù hợp không khí chiến đấu
- Nghệ thuật miêu tả tâm lý và tính cách nhân vật đa dạng, sinh động
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi là thành công của tác giả khi xây dựng
thành công hình tượng tiêu biểu về những người trẻ trong thời kì kháng chiến
chống Mỹ kiên cường, anh dũng nhưng cũng mơ mộng, hồn nhiên.
Dàn ý 5
1. Mở bài
* Giới thiệu vài nét tác giả và tác phẩm:

 Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến
chống Mĩ.
 Những tác phẩm của chị viết về cuộc sống, chiến đấu dũng cảm và hi sinh
thầm lặng của lực lượng thanh niên xung phong Trường Sơn đã gây được
sự chú ý và tình cảm yêu mến của bạn đọc.
 Truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” phản ánh chân thực tâm hồn trong
sáng, mơ mộng cùng tinh thần lạc quan cách mạng của những cô gái mở
đường Trường Sơn giữa trọng điểm ném bom ác liệt của máy bay Mĩ.
2. Thân bài
* Tóm tắt nội dung:
 Ba nữ thanh niên xung phong làm thành tổ trinh sát mặt đường (Thao,
Định, Nho). Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom, đánh
dấu và phá bom nổ chậm, ước chừng số lượng đất đá để lấp hố bom...
Công việc hết sức nguy hiểm vì phải đối mặt với cái chết, nhưng họ vẫn
sống hồn nhiên, thanh thản và lạc quan, đúng như tuổi trẻ đáng yêu của
họ. .
* Phân tích:
 Ba cô gái sống và chiến đấu trên một cao điểm, giữa vùng trọng điểm tập
trung bom đạn của giặc Mĩ bắn phá tuyến đường ra mặt trận.
 Ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm đánh phá của máy bay. Sau mỗi
trận bom, họ phải lao ngay ra trọng điểm để làm nhiệm vụ.
 Họ phải mạo hiểm với cái chết, thần kinh luôn căng thẳng, đòi hỏi sự
bình tĩnh, sáng suốt và dũng cảm.
 Với ba cô gái, công việc nguy hiểm ấy đã thành chuyện bình thường hằng
ngày.
* Đời sống tâm hồn phong phú, đáng yêu:

 Cả ba cô gái đều là người Hà Nội, tính cách mỗi người mỗi khác nhưng
họ có chung những phẩm chất tốt đẹp của thanh niên xung phong tiền
tuyến gan dạ, dũng cảm, không sợ gian khổ, hi sinh, quyết tâm hoàn
thành nhiệm vụ.
 Đoàn kết, gắn bó trong tình đồng đội; dễ xúc động; hay mơ mộng, thích
làm đẹp cho cuộc sống của mình, dù là giữa bom đạn khốc liệt, dữ dội.
 Nhân vật Phương Định là cô gái trẻ trung, xinh đẹp... tập trung những nét
đáng yêu, đáng khâm phục của lực lượng nữ thanh niên xung phong.
3. Kết bài
 Người đọc có thể tìm thấy chân dung tinh thần đẹp đẽ, phong phú của thế
hệ trẻ Việt Nam thời đánh Mĩ qua truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi”
của Lê Minh Khuê.
 Tác giả không rơi vào tình trạng minh hoạ giản đơn mà đã miêu tả và
thểhiện đời sống nội tâm của họ với những nét tinh tế, sâu sắc và giàu nữ
tính.
Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi ngắn gọn
Nếu nhà thơ Phạm Tiến Duật xây dựng thành công hình ảnh những người con
trai lái xe trong kháng chiến chống Mỹ thì Lê Minh Khuê cũng xây dựng thành
công hình ảnh những người con gái Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ
trong Những ngôi sao xa xôi. Truyện ngắn giống như một bài ca trữ tình đẹp
trong những bài ca về con người kháng chiến.
Truyện là câu chuyện của ba người con gái tên Phương Định, Nho và chị Thao.
Ba người con gái ấy không chỉ đẹp trên chiến trận mà còn đẹp trong đời sống
hàng ngày. Họ không những đẹp về ý chí kiên cường mà còn đẹp trong đời sống
tâm hồn. Phương Định thích hát, hay hát, thích bịa bài hát và thích đi mơ mộng
về những chuyện xa cũ. Cô có ước mơ trở thành một cô kiến trúc sư hay đi hát
cho một đồng đội đồng ca nào đó. Nho có một cá tính rất đặc biệt, rất thuần hậu

vui vẻ nhưng cũng rất bướng lì. Không những thế, cô thích thêu những bông
hoa lòe loẹt. Cô được người thương gửi thư, những bức thư rất dài. Nho ước mơ
mai này trở thành một tay bóng chuyền giỏi. Chị Thao là một người con gái đã
có chồng chị ước mai này chị là y sĩ còn chồng chị là đại úy, chị hát không hay
nhưng lại thích chép bài hát, chị có ba cuốn sổ chép đầy bài hát. Trong chiến
đấu, họ rất dũng cảm, họ thường xuyên phải đếm bom chưa nổ và đo khối đất
đá bị sạt lở.
Về mặt nghệ thuật, truyện là những suy nghĩ cảm xúc của nhân vật Phương
Định, người đọc như được sống trong những mộng mơ, những suy nghĩ của
nhân vật. Những câu chuyện được kết nối liên tục từ những câu chuyện này tới
những câu chuyện khác, từ chuyện đời thường đến chuyện chiến đấu đều được
thể hiện rất sinh động.
Có thể nói nhà văn Lê Minh Khuê đã làm nên một tác phẩm khiến cho bao độc
giả yêu mến. Những cô gái ấy, những người trong tổ trinh sát mặt đường quả là
gan góc, dũng cảm. Họ không những dũng cảm mà còn rất xinh đẹp và mang
những nét tâm hồn đáng quý.
Phân tích Những ngôi sao xa xôi hay nhất

Có lẽ không nơi đâu như mảnh đất Việt Nam này, mỗi con đường, góc phố,
cánh rừng đều in đậm vẻ đẹp của những con người hiền hòa mà anh dũng. Nhất
là trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước, có biết bao con
người trẻ tuổi khoác ba lô ra chiến trường để chiến đấu và làm việc, vì một lý
tưởng cao cả là giành lại độc lập tự do cho quê hương mình. Rất nhiều tác phẩm
văn học đã sinh ra từ không khí hào hùng của thời đại đó. Truyện ngắn Những
ngôi sao xa xôi được Lê Minh Khuê viết vào năm 1971, khi cuộc chiến đấu của
quân dân ta đang ở giai đoạn cam go, ác liệt nhất. Tác phẩm ra đời từ một ngòi
bút trực tiếp tham gia công tác và chiến đấu tại tuyến đường Trường Sơn, nên
đã chuyển tải được sự ác liệt của bom đạn và làm nổi bật lên vẻ đẹp tâm hồn

của những con người Việt Nam trẻ tuổi, mà đại diện tiêu biểu chính là Nho,
Thao và Phương Định.
Hãy xem hoàn cảnh sống và chiến đấu của các nhân vật chính trong tác phẩm.
Họ là ba cô gái sống trong một cái hang dưới chân cao điểm. Nơi này đạn bom
luôn làm rung chuyển mặt đất. Công việc của họ là trinh sát mặt đường, đo khối
lượng đất đá cần để lấp hố bom, phát hiện, đếm những quả bom nổ chậm, và tìm
cách phá bom để bảo vệ con đường. Nơi ở là nơi nguy hiểm, công việc thì luôn
phải đối đầu với cái chết. Bên cạnh đó, họ phải chịu đựng nhiều khó khăn, thiếu
thốn. Nhưng ở họ, ta lại cảm nhận được một tinh thần đoàn kết sâu sắc. Họ như
kết thành một khối, có sức mạnh để vượt qua tất cả.
Lê Minh Khuê miêu tả từng nhân vật với những nét tính cách khác nhau. Đầu
tiên là chị Thao, tiểu đội trưởng. Thao xứng đáng là người chỉ huy của cả đội,
bởi chị lúc nào cũng rất bình tĩnh. Tình thế càng nguy hiểm thì sự bình tĩnh đó
càng lộ ra rõ rệt, "những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra
bình tĩnh đến phát bực". Sự bình tĩnh đó giúp cho việc thực hiện nhiệm vụ lúc
nào cũng chính xác và hiệu quả. Ấy vậy mà cô gái này lại "thấy máu, thấy vắt là
chị nhắm mắt lại, mặt tái mét, áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị lại
hay tỉa đôi lông mày của mình, tỉa nhỏ như cái tăm.", đó là vẻ đẹp mang màu
sắc nữ tính của chị Thao. Thao điệu đà, thích chép những bài hát vào một cuốn
sổ, nhưng trong công tác thì vô cùng táo bạo và cương quyết. Mệnh lệnh của chị
Thao luôn được Nho và Phương Đinh tuân thủ chặt chẽ. Tính kỷ luật của tiểu
đội được đặt lên hàng đầu.
Còn khi miêu tả Nho, nhà văn để cho nhân vật xuất hiện trong cái nhìn rất
thương mến của Phương Định. Đó là lúc Nho đi từ dưới suối lên, cái cổ tròn,
trông nhẹ "mát mẻ như một que kem". Nho có những mơ ước bình dị "Xong
chiến tranh, sẽ xin vào một nhà máy thuỷ điện lớn. Nó làm thợ hàn, sẽ trở thành
cầu thủ bóng chuyền của nhà máy. Nó sẽ đập thật giỏi. Và viết đâu lại sẽ được
người ta tuyển vào đội bóng chuyền miền bắc". Vẻ đẹp của Nho giản dị như thế

đấy, nhưng cô gái thanh niên xung phong này có thể đảm đương những nhiệm
vụ khó khăn nhất. Khi phá bom: "Nho hai quả dưới lòng đường". Khi bị thương,
Nho vẫn điềm tĩnh, đòi uống nước, và tinh nghịch trước cơn mưa đá bất chợt ào
đến. Nho thật đáng yêu và đáng khâm phục.
Nhưng có thể nói nhân vật trung tâm mà Lê Minh Khuê miêu tả thật sâu sắc
phải kế đến Phương Định, người ở ngôi thứ nhất kể lại câu chuyện này. Về
nguồn gốc xuất thân, Phương Định vốn là một cô gái Hà Nội vừa rời ghế nhà
trường đã xung phong ra trận, đó là vẻ đẹp lý tưởng ở những con người trẻ tuổi
thuộc thế hệ đánh Mỹ. Ngoại hình của Phương Định khá xinh đẹp, "nói một
cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái
cổ cao, kiêu hãnh như cái đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo:
"Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!".... Vẻ đẹp tươi tắn đó của Phương Định hoàn
toàn tương phản với khung cảnh chiến tranh, nó khiến cho người đọc thêm căm
ghét cuộc chiến tranh xâm lược tàn ác mà kẻ thù đã gây ra.
Nhà văn miêu tả tính cách của Phương Định vẫn còn nhiều nét lãng mạn, tinh
nghịch. Cô thích ca hát: "Tôi thích nhiều bài hát, dân ca quan họ dịu dàng, dân
ca Ý trữ tình giàu có". Cô cũng thích ngắm mình trong gương. Nhiều anh bộ đội
thầm thương trộm nhớ, nhưng Phương Định cũng không kiêu căng, vì đối với
cô, các anh bộ đội chính là những con người đẹp nhất. Những cử chỉ, hành động
và suy nghĩ của Phương Định cho ta thấy cô gái này là một con người giản dị,
yêu đời, rất đỗi ngây thơ, trong sáng và có nội tâm phong phú.
Trong truyện ngắn, nhà văn Lê Minh Khuê đã khám phá ra đằng sau vẻ đẹp dịu
dàng của Phương Định là một tâm hồn đầy sức mạnh và lòng dũng cảm của một
người chiến sĩ. Điều này thể hiện trong những lần Phương Định phá bom. Quả
bom của kẻ thù là phương tiện tàn ác gieo rắc cái chết, để có những con đường
an toàn cho đoàn xe ra trận, Phương Định và đồng đội của cô đối mặt với những
quả bom đáng sợ đó. Nhà văn Lê Minh Khuê không né tránh miêu tả thực tại
phũ phàng trần trụi của chiến tranh. Đó là lúc Phương Định để lộ mình trên cao

điểm, và cảm nhận sự hiểm nguy sát ngay bên cạnh. Nhưng cũng chính giây
phút đó, cô gái thanh niên xung phong không thấy mình đơn độc, cô cảm thấy
ánh mắt của các anh bộ đội đang dõi theo mình, động viên và bảo vệ. Vì thế,
Phương Định không đi khom, cô giữ tư thế hiên ngang khi đến gần quả bom.
"Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ
không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi lom khom khi có thể cứ
đáng hoàng mà bước tới". Tâm trạng của Phương Định lúc đó thật bình tĩnh, dù
rất căng thẳng. Những cử chỉ của cô khi phá bom rất chuẩn xác: cẩn thận bỏ gói
thuốc nổ cạnh quả bom, khỏa đất, chạy lại chỗ núp, nép người vào bức tường,
nhìn đồng hồ... Những lúc như thế, Phương Định cũng có nghĩ đến cái chết,
nhưng tinh thần trách nhiệm và khát khao hoàn thành nhiệm vụ mạnh mẽ hơn.
Phương Định hiểu rõ ý nghĩa việc mình làm, thế nên đối mặt với cái chết, cô
vẫn chủ động, bình tĩnh, dũng cảm và sẵn sàng hi sinh cho con đường ra trận
được thông suốt. Đó chính là vẻ đẹp tâm hồn cao cả của cô và đồng đội!
Là một cô gái thanh niên xung phong anh dũng, nhưng trái tim Phương Định lại
dịu dàng và chan chứa yêu thương, nhất là đối với những người đồng đội cô
xem như ruột thịt. Khi thấy Nho bị bom vùi, Phương Định cuống cuồng bới đất
cứu bạn, và chăm sóc Nho với tất cả tấm lòng người chị em gái. Đối với chị
Thao, Phương Định cũng hiểu rõ tính cách, sở thích và những tâm tình của bạn,
sẵn sàng giúp đỡ và sẻ chia tâm sự. Nghe giọng hát rất chua của chị Thao,
Phương Định cảm thấy sự thân thiết và niềm động viên khi tình thế nước sôi lửa
bỏng.Cũng như Thao và Nho, Phương Định có một tâm hồn trong sáng, nhạy
cảm. Trong những ngày xa Hà Nội, cô nhớ da diết những hình ảnh thân thương
của quê hương, nhớ xe bán kem, nhớ cả những ngôi sao xa xôi trên bầu trời Hà
Nội. Đó là những kỷ niệm đẹp đẽ mà Phương Định đã gói ghém làm hành trang
khi tham gia vào cuộc trường chinh vĩ đại của dân tộc đánh Mỹ.
Có thể nói, ở ba cô gái này, ta cảm nhận những nét tính cách đối lập: họ vừa là
người chiến sĩ dũng cảm, gan dạ, sẵn sáng hi sinh cho Tổ quốc, vừa là ba cô gái
hồn nhiên, đầy nữ tính và có lòng yêu quê hương đất nước lắng sâu da diết. Đó

không phải chỉ là vẻ đẹp tâm hồn của riêng họ, mà là nét đẹp tâm hồn chung của
những con người Việt Nam trẻ tuổi thời đại chống Mỹ cứu nước.
Lê Minh Khuê đã chọn cho mình một cách viết thật bình dị, với ngôn từ mang
đậm hơi thở của chiến tranh. Ngôi kể của truyện là Phương Định - "tôi", thế nên
lời kể thật tự nhiên và trẻ trung. Có lẽ bản thân nhà văn từng là một cô gái thanh
niên xung phong, nên bà miêu tả tâm lý nhân vật rất thật, rất tinh tế. Từ đó, bà
đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng, mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống
chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng hồn nhiên và lạc quan của những cô gái
thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn đầy khói lửa. Truyện ngắn
Những ngôi sao xa xôicó thể được coi là một khúc ca ca ngợi vẻ đẹp của thế hệ
trẻ Việt Nam:
Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước

Mà lòng phơi phới dậy tương lai"
(Tố Hữu)
Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 1
Lê Minh Khuê là một trong những cây bút nữ tiêu biểu của nền văn học kháng
chiến chống Mĩ cứu nước. Bà chuyên viết truyện ngắn với ngòi bút miêu tả tâm
lý tinh tế, sắc sảo, đặc biệt là tâm lý nhân vật người phụ nữ. Những ngôi sao xa
xôi được sáng tác năm 1971, lúc cuộc kháng chiến chống Mĩ, cứu nước đang
diễn ra vô cùng gay go, ác liệt. Qua hình ảnh cuộc sống và chiến đấu kiên
cường của ba nữ thanh niên xung phong làm nhiệm vụ phá bom trên tuyến
đường Trường Sơn, tác giả ca ngợi phẩm chất anh hùng của tuổi trẻ Việt Nam
thời kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái thanh niên xung phong vô cùng khó
khăn. Họ sống dưới chân một cao điểm giữa vùng trọng điểm của tuyến đường
Trường Sơn, nơi tập trung bom đạn ác liệt. Nơi đồn trú là một cái hang, dưới
chân cao điểm, cách xa đơn vị. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo

khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu các trái bom đang
nổ và phá bom.
Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì thường xuyên phải chạy trên cao điểm
giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Đó là một công
việc mạo hiểm, thần kinh luôn căng thẳng đòi hỏi sự bình tĩnh tập trung cao độ.
Ba cô gái trẻ mang những phẩm chất vô cùng cao đẹp. Họ có tinh thần trách
nhiệm cao; dũng cảm, kiên cường, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.
Tình đồng đội gắn bó sâu sắc, hiểu được tính tình của nhau, quan tâm chăm sóc
nhau chu đáo, cùng vào sinh ra tử, chẳng chút sợ hãi trước bom đạn của kẻ thù.
Họ trẻ trung, giàu cảm xúc, hay mơ mộng, dễ vui nhưng cũng dễ trầm tư; rất nữ
tính, thích làm đẹp.
Ở họ còn có những nét riêng thật đáng trân trọng. Nho được coi như em út,
thích ăn kẹo, tính nết như trẻ con, thích thêu thùa, khi bị thương lại rất cứng rắn.
Chị Thao là chị cả, hay làm dáng, lông mày tỉa nhỏ như que tăm, thích chép bài
hát, trong công việc rất “cương quyết, táo bạo” nhưng lại sợ máu, sợ vắt.
Phương Định là cô gái hồn nhiên, hay mơ mộng, hay nhớ lại kỷ niệm những
ngày ở thành phố. Người chiến sĩ thanh niên xung phong kiên cường, quả cảm.
Là một cô gái Hà Nội duyên dáng, trẻ trung, lãng mạn, dũng cảm, gắn bó với
đồng đội qua hành động, lời nói, suy nghĩ và đặc biệt qua diễn biến tâm trạng ở
các sự việc: khi ở trong hang chờ Nho, khi Thao đi phá bom trở về, khi trực tiếp
tham gia phá bom nổ chậm và khi cơn mưa đá bất ngờ ào đến.
Ngôn ngữ tự nhiên, trẻ trung, nữ tính; đặc biệt với nhiều câu ngắn phù hợp với
không khí căng thẳng, khẩn trương nơi chiến trường. Truyện sử dụng vai kể là
nhân vật chính, có cách kể chuyện tự nhiên, ngôn ngữ sinh động, trẻ trung và
đặc biệt thành công về nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật.

Truyện ca ngợi vẻ đẹp tâm hồn của ba cô gái thanh niên xung phong – vẻ đẹp
của các nhân vật tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam trong
thời kỳ kháng chiến chống Mĩ cứu nước.
Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng,
mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng
rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến
đường Trường Sơn. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam
trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.
Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai
Đó chính là tâm thế hào hùng, hiên ngang của tuổi trẻ thời kháng chiến chống
Mỹ trên tuyến đường Trường Sơn ác liệt. Đã có bao tác phẩm ra đời viết về tuổi
trẻ thời chống Mỹ, Lê Minh Khuê cũng góp nhặt vào vườn hoa đó một bông hoa
ngát hương, mà chỉ vừa nghe cái tên ta đã thấy rực sáng một bầu trời: "Những
ngôi sao xa xôi".
Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến
chống Mỹ. Những tác phẩm đầu tay của chị ra mắt vào những năm 70, nội dung
viết về cuộc sống chiến đấu sôi nổi, hào hùng của thanh niên xung phong và bộ
đội trên tuyến đường Trường Sơn. Một số truyện ngắn đã gây được sự chú ý và
tình cảm yêu mến của bạn đọc.
Truyện Những ngôi sao xa xôi phản ánh chân thực tâm hồn trong sáng, mơ
mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất
hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong. Đó chính là

những hình ảnh đẹp đẽ, tiêu biểu cho phẩm chất cao quý của thế hệ trẻ Việt
Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ vừa qua.
Cốt truyện đơn giản, mạch truyện phát triển theo diễn biến tâm trạng của người
kể, kết hợp đan xen giữa hiện tại và quá khứ. Có thể tóm tắt như sau:
Ba nữ thanh niên xung phong làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một trọng
điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Tổ trưởng là chị Thao và tổ viên là hai cô
gái trẻ tên Định và Nho. Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom,
ước chừng khối lượng đất đá dùng để san lấp hố bom, đánh dấu vị trí các trái
bom chưa nổ và phá bom nổ chậm. Công việc hết sức nguy hiểm vì máy bay
địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Họ phải đối mặt với thần chết trong mỗi lần
phá bom, mà công việc này thì lại diễn ra thường xuyên. Các cô gái ở trong một
cái hang dưới chân cao điểm, cách xa đơn vị. Cuộc sống dù khắc nghiệt và nguy
hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên, những giây phút thanh thản,
mơ mộng. Đặc biệt là ba chị em rất gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng
đội, dù mỗi người một cá tính. Ớ phần cuối, tác giả tập trung miêu tả hành động
và tâm trạng của các nhân vật, chủ yếu là của Phương Định trong một lần phá
bom. Nho bị thương đã được đồng đội lo lắng và săn sóc. Cơn mưa đá ở cao
điểm khiến cho Phương Định hồi tưởng về tuổi học trò ở Hà Nội: Chao ôi, có
thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thật xa…
Để cho nhân vật chính là Phương Định đứng ra kể chuyện, điều đó phù hợp với
nội dung truyện và tạo thuận lợi để tác giả vừa miêu tả, vừa thể hiện đời sống
tâm hồn của nhân vật. Truyện viết về chiến tranh nên có những chi tiết, hình
ảnh về bom đạn, chiến đấu, hi sinh… nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội
tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người.
Ba cô gái sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm bắn
phá của máy bay Mỹ trên tuyến đường Trường Sơn. Công việc của họ rất nguy
hiểm vì giữa ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm đánh phá của máy bay địch.

Nguy hiểm khôn lường nhưng các cô tự hào về công việc của mình và cái tên
gọi mà đơn vị đặt cho là: tổ trinh sát mặt đường. Gắn với cái tên gợi sự khát
khao làm nên những sự tích anh hùng ấy là công việc chẳng nhẹ nhàng, đơn
giản chút nào.
Định hồn nhiên kể: Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ
thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên trên khuôn mặt nhem
nhuốc. Những lúc đấy chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen".
Sau mỗi trận bom, các cô phải lao ngay ra trọng điểm, đo đạc và ước tính khối
lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những
khối thuốc nổ đặt vào cạnh từng trái bom để phá. Đó là một công việc mạo hiểm
với cái chết, thần kinh luôn căng thẳng, đòi hỏi sự dũng cảm và hết sức bình
tĩnh. Nhưng với ba cô gái thì những công việc khủng khiếp ấy đã trở thành bình
thường:
Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay
đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân
chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ
bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ… Rồi khi xong việc, quay lại
nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang.
Đối lập với cảnh tàn khốc do bom đạn giặc gây ra là sự bình tĩnh đến lạ lùng
của các cô gái. Cảnh các cô sống trong hang sao mà lạc quan, thơ mộng đến thế:
Bên ngoài nóng trên 30 độ, chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái
mát lạnh làm toàn thân run lên đột ngột- Rồi ngửa cổ uống nước trong ca hay
trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm lười biếng
nheo mắt nghe ca nhạc tử cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ.
Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung… hình như ta sắp mở chiến dịch lớn.

Lê Minh Khuê thuộc, thế hệ nhà văn trưởng thành trong thời kì kháng chiến
chống Mỹ. Những tác phẩm đầu tay của chị ra mắt vào những năm 70, nội dung
viết về cuộc sống chiến đấu sôi nổi, hào hùng của thanh niên xung phong và bộ
đội trên tuyến đường Trường Sơn. Một số truyện ngắn đã gây được sự chú ý và
tình cảm yêu mến của bạn đọc.
hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong. Đó chính là
những hình ảnh đẹp đẽ, tiêu biểu cho phẩm chất cao quý của thế hệ trẻ Việt
Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ vừa qua. Cốt truyện đơn giản, mạch
truyện phát triển theo diễn biến tâm trạng của người kể, kết hợp đan xen giữa
hiện tại và quá khứ. Có thể tóm tắt như sau:
Ba nữ thanh niên xung phong làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một trọng
điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Tổ trưởng là chị Thao và tổ viên là hai cô
gái trẻ tên Định và Nho. Nhiệm vụ của họ là quan sát máy bay địch ném bom,
ước chừng khối lượng đất đá dùng để san lấp hố bom, đánh dấu vị trí các trái
bom chưa nổ và phá bom nổ chậm. Công việc hết sức nguy hiểm vì máy bay
địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Họ phải đối mặt với thần chết trong mỗi lần
phá bom, mà công việc này thì lại diễn ra thường xuyên.
Các cô gái ở trong một cái hang dưới chân cao điểm, cách xa đơn vị. Cuộc sống
dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng họ vẫn có những niềm vui hồn nhiên,
những giây phút thanh thản, mơ mộng. Đặc biệt là ba chị em rất gắn bó, yêu
thương nhau trong tình đồng đội, dù mỗi người một cá tính.
Ở phần cuối, tác giả tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật,
chủ yếu là của Phương Định trong một lần phá bom. Nho bị thương đã được
đồng đội lo lắng và săn sóc. Cơn mưa đá ở cao điểm khiến cho Phương Định

hồi tưởng về tuổi học trò ở Hà Nội: Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó.
Những cái đó ở thật xa...
Để cho nhân vật chính là Phương Định đứng ra kể chuyện, điều đó phù hợp với
nội dung truyện và tạo thuận lợi để tác giả vừa miêu tả, vừa thể hiện đời sống
tâm hồn của nhân vật. Truyện viết về chiến tranh nên có những chi tiết, hình
ảnh về bom đạn, chiến đấu, hi sinh… nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội
tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm hồn của con người. Ba cô gái sống và chiến đấu
trên một cao điểm giữa một vùng trọng điểm bắn phá của máy bay Mỹ trên
tuyến đường Trường Sơn.
Công việc của họ rất nguy hiểm vì giữa ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm
đánh phá của máy bay địch. Nguy hiểm khôn lường nhưng các cô tự hào về
công việc của mình và cái tên gọi mà đơn vị đặt cho là: tổ trinh sát mặt đường.
Gắn với cái tên gợi sự khát khao làm nên những sự tích anh hùng ấy là công
việc chẳng nhẹ nhàng, đơn giản chút nào.
Định hồn nhiên kể: Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm về chỉ
thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên trên khuôn mặt nhem
nhuốc. Những lúc đấy chúng tôi gọi nhau là “những con quỷ mắt đen".
Sau mỗi trận bom, các cô phải lao ngay ra trọng điểm, đo đạc và ước tính khối
lượng đất đá bị bom địch đào xới, đếm những quả bom chưa nổ và dùng những
khối thuốc nổ đặt vào cạnh từng trái bom để phá. Đó là một công việc mạo hiểm
với cái chết, thần kinh luôn căng thẳng, đòi hỏi sự dũng cảm và hết sức bình
tĩnh. Nhưng với ba cô gái thì những công việc khủng khiếp ấy đã trở thành bình
thường:
Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay
đang ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân
chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ

bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ… Rồi khi xong việc, quay lại
nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào, chạy về hang.
Đối lập với cảnh tàn khốc do bom đạn giặc gây ra là sự bình tĩnh đến lạ lùng
của các cô gái. Cảnh các cô sống trong hang sao mà lạc quan, thơ mộng đến thế:
Bên ngoài nóng trên 30 độ, chui vào hang là sà ngay đến một thế giới khác. Cái
mát lạnh làm toàn thân run lên đột ngột - Rồi ngửa cổ uống nước trong ca hay
trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm lười biếng
nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin đầy đủ.
Có thể nghe, có thể nghĩ lung tung… hình như ta sắp mở chiến dịch lớn.
Cùng mắc võng trên đường Trường Sơn
Hai đứa ở hai đầu xa thẳm
Đường ra trận mùa này đẹp lắm
Trường Sơn đông nhớ Trường Sơn Tây
Phạm Tiến Duật
Đâu chỉ có thế, trên nẻo đường Trường Sơn ta còn gặp những gì? Những chàng
trai lái xe không kính hay còn kính và những chàng ngự lâm pháo thủ trò
chuyện chớp nhoáng với các cô gái thanh niên xung phong, những cô trinh sát
mặt đường, chuyên phá bom nổ chậm, mở đường cho xe qua thật thú vị và cảm
động. Truyện ngắn những ngôi sao xa xôi kể lại cuộc sống và khắc họa chân
dung tâm hồn tính cách của ba cô gái trẻ, ba vì sao xa xôi trên cao điểm Trường
Sơn.
Ba cô gái thanh niên xung phong Thao, Định, Nho biên chế thành một tổ trinh
sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kỳ

chống Mỹ. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá
phải san lấp đánh dấu các vị trí các quả bom chưa nổ và phá chúng. Công việc
của họ hết sức nguy hiểm vì phải thường xuyên chạy trên cao điểm giữa ban
ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào.
Cuộc sống và chiến đấu của họ nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt
và muôn vàn nguy hiểm nhưng ba cô gái vẫn bình thản tươi vui hồn nhiên và
không kém phần lãng mạn, đặc biệt là rất gắn bó yêu thương nhau trong tình
đồng chí, đồng đội dù mỗi người một cá tính.
Tuyến đường Trường Sơn vào những năm 1969, 1970 vô cùng khắc nghiệt. Mỹ
dội những trận mưa bom bão đạn trên con đường huyết mạch này, con người
tiếp viện cho chiến trường miền Nam. Lực lượng thanh niên xung phong có
nhiệm vụ gỡ bom lấp hố bom, mở đường cho bộ đội ta tiến quân. Ba cô gái
trong truyện sống và chiến đấu trên một cao điểm giữa vùng trọng điểm tập
trung bom đạn của giặc Mỹ. Nơi họ ở là một cái hang đá mát lạnh ngay dưới
chân cao điểm tách xa đơn vị. Ban ngày, họ phải phơi mình dưới tầm bắn phá
của máy bay. Sau mỗi trận dội bom họ phải lao ngay ra trọng điểm để làm
nhiệm vụ.
Trước cái chết ai cũng run sợ và né tránh. Thế mà họ phải mạo hiểm với cái
chết, thần kinh luôn căng thẳng, đòi hỏi sự bình tĩnh và sáng suốt dũng cảm.
Đây là công việc hàng ngày, có khi một ngày hai ba lần phá bom như thế thật
nguy hiểm. Nguy hiểm không lường nhưng các cô tự hào với cái tên mà đơn vị
đặt cho là tổ trinh sát mặt đường.
Gắn với cái tên gợi sự khao khát làm nên sự tích anh hùng ấy là công việc
chẳng nhẹ nhàng đơn giản nào: Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao
điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng lóa lên trên khuôn mặt
nhem nhuốc. Những lúc đó chúng tôi gọi nhau là những con quỷ mắt đen.

Cả cô đều là con gái Hà Nội. Tuy cá tinh và hoàn cảnh riêng của mỗi người
khác nhau nhưng họ đều có phẩm chất vô cùng tốt đẹp của thanh niên xung
phong tiền tuyến. Đó là tinh thần dũng cảm tuyệt vời, không sợ gian khổ hy sinh
quyết tâm khắc phục tốt khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ và tình cảm đồng
đội gắn bó, yêu thương.
Ở họ còn có những nét chung của các cô gái trẻ là dễ xúc động, nhiều khát vọng
hay mơ mộng dễ vui và dễ buồn. Trong bom đạn cận kề cái chết mà họ vẫn
thích làm đẹp cho cuộc sống mình. Nho thích thuê thùa chị Thao chăm chép bài
thơ, Định thích ngắm mình trong gương, thích ngồi bó gối thả mình theo dòng
hồi tưởng và cất tiếng hát.
Riêng Phương Định, Lê Minh Khuê dành nhiều lời viết về cô, một cô gái xuất
thân từ Hà Nội xinh đẹp, hồn nhiên, vô tư, tinh nghịch vừa dịu dàng lãng mạn.
Kỷ niệm gia đình luôn trở về với cô trong những lúc chiến trường khốc liệt làm
dịu mát tâm hồn cô. Cô còn rất nhạy cảm quan tâm đến bản thân và muốn được
người khác để ý. Cũng như bao cô gái khác thì cô rất vui và tự hào về điều này.
Là một nữ sĩ từng trưởng thành từ lực lượng thanh niên xung phong, Lê Minh
Khuê am hiểu khá tinh tế tâm lý của những cô gái trong nhóm trinh sát mặt
đường mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định. Tâm trạng của Định lúc phá bom
được đặc tả rất chân thực “Tôi dùng xẻng… một tiếng động sắc đến gai người,
cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình”. Mặc dù thành thạo trong công việc, có ngày
phá đến 5 quả bom nhưng mỗi lần phá bom nổ chậm là một thử thách, căng
thẳng nhất là lúc chờ đợi tiếng nổ chậm của quả bom đồng nghĩa với việc đã
hoàn thành.
Công việc nguy hiểm là thế nhưng riêng lúc nào rảnh rỗi các cô vẫn hồn nhiên
cất cao tiếng hát. Hát chưa hay bài chưa thuộc lời nhưng vẫn hát. Thậm chí
Thao còn không bao giờ hát đến một bài, giọng chua chát nhưng vẫn mê say

chép lời. Nhân vật Nho có vẻ lặng lẽ nhất trong 3 người nhưng thực ra cô là
người rất can đảm kiên cường.
Trông xinh đẹp “như một que kem trắng” mà lại không ủy mị ướt át chút nào.
Hằng ngày cô cùng đồng đội phá bom nổ chậm, có lần bị bom lùi và mảnh bom
găm vào cánh tay, máu túa ra rất nhiều, da xanh xao quần áo đầy bụi, được đồng
đội cứu kịp thời, Nho cắn răng chịu đau nhưng không khóc và cả ba người đều
không ai khóc bởi họ cho rằng “Nước mắt đứa nào chảy trong khi cần cái cứng
cỏi của nhau là bị xem như bằng chứng của một sự tự nhục mạ”.
Lê Minh Khuê thành công khi xây dựng truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi.
Động viên tiếp sức cho tuổi trẻ Việt Nam luôn ý thức vươn lên trong cuộc sống.
Nhắc đến khoảng trời Trường Sơn là nhắc đến biết bao sự hy sinh mất mát, nơi
mà lính Mỹ đã thả bom dồn dập nhằm ngăn cản bước tiến dũng mãnh của các
đoàn quân tiến về Sài Gòn giải phóng miền Nam. Nhưng Trường Sơn đâu chỉ
mang trong mình bao sự thương đau, Trường Sơn con là nơi ghi dấu của những
tâm hồn tự nhiên, lạc quan của những người chiến sĩ lái xe không kính, những
chàng trai cô gái thanh niên xung phong đã hy sinh tuổi trẻ để cống hiến cho đất
nước.
Là một người đã từng gắn bó với khoảng trời bom đạn ấy, nhà văn Lê Minh
Khuê đã khai thác đề tài quen thuộc đã làm nên nhiều tên tuổi lớn trần văn đàn
chống Mỹ nhưng cùng với sự sáng tạo và một chút lãng mạn của mình, “Những
ngôi sao xa xôi” của bà, đã khắc họa hình ảnh của những cô gái thanh niên xung
phong, mà tiêu biểu là nhân vật Phương Định với những vẻ đẹp hồn nhiên vốn
có của tuổi trẻ Việt Nam trong thời chống Mỹ.
Câu chuyện kể về ba cô gái, ba cô gái thanh niên xung phong Nho, Thao và
Phương Định, sống trên một cao điểm giữa mênh mông khói bụi Trường Sơn,

nơi mà “màu đất đỏ, trắng lẫn lộn”. Công việc của họ là “ngôi đây”, ”khi có
bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất lấp vào hồ bom, đếm bom chưa nổ và
nếu cần thì phá bom”.
Trong lúc đơn vị thường làm việc khi mặt trời lặn, thì tổ trinh sát lại làm việc
ban ngày, khi thần chết luôn “lẩn trong ruột những quả bom”, khi mà lính Mỹ
thả bom nhiều nhất và cái chết luôn theo sát ba cô gái ấy. Công việc của họ là
công việc quan trọng và cũng đầy gian khổ hy sinh, đòi hỏi tinh thần dũng cảm,
sự nhạy bén quyết đoán và sự nhanh nhẹn. Trong hoàn cảnh ấy, ta mới thấy
sáng ngời lên là những phẩm chất cao đẹp của ba nhân vật, và đặc biệt là
Phương Định, nhân vật chính của truyện.
Phương Định là một cô gái Hà Nội, “một cô gái khá”, chỉ vừa mới bước ra khỏi
cuộc đời hồn nhiên vô tư lự của mình. Cô có vẻ bề ngoài đáng yêu trẻ trung và
xinh xắn, “hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài
hoa loa kèn”, còn đôi mặt thì có “cái nhìn sao mà xa xăm”.
Những nét đẹp của cô đã được những anh lái xe để ý đến, bằng chứng là những
bức thư dài gửi đường dây mặc dù có thể chào nhau hằng ngày, nhưng Phương
Định cũng không săn sóc vồn vã, cô gái vẫn hay đứng ra xa, khoanh tay trước
mặt và nhìn đi nơi khác mỗi khi một đám con gái xúm lại đối đáp với một anh
bộ đội nói giỏi nào đấy. Một hành động đó thôi đã làm Phương Định trở nên
thật kiêu kỳ, cái điệu của cô thật đáng yêu và cũng thật phù hợp với một người
con gái như vậy.
Tâm hồn cô giữa khoảng trời Trường Sơn thật làm cho người ta thật ngạc nhiên.
Cô mê hát, “thường cứ thuộc một điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát”, lời cô
bịa lộn xộn ngớ, ngẩn ngẩn đến không ngờ, đôi lúc nó cũng làm cho cô bò ra mà
cười một mình, cô thích “những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả
đường mặt trận”, cô thích “dân ca quan họ mềm mại dịu dàng” và kể cả “Ca-

chiu-sa của Hồng quân Liên Xô”, "ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái tóc
còn xanh xanh””.
Và Phương Định hát khi có sự im lặng không bình thường, “tiếng máy bay trinh
sát rè rè”, cô hát để cổ động viên hai người đồng đội Nho, Thao và cũng là hát
để động viên chính bản thân mình. Chính những lúc mê hát ấy đã làm cô quên
đi cái sự buồn chán của cuộc sống Trường Sơn, quên đi mùi khói bom đạn mà
cô vẫn tiếp xúc hằng ngày, và đó cũng là bước đà để cô có được một tâm hồn
mơ mộng khi cơn mưa đá vừa ập đến.
Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ,
bà từng là thanh niên xung phong và bắt đầu sáng tác vào đầu những năm 70.
Trước chiến tranh các tác phẩm của bà tập trung phản ánh đời sống, cuộc chiến
đấu của những con người trẻ tuổi trên tuyến đường Trường Sơn, ca ngợi vẻ đẹp
phẩm chất và tinh thần của họ. Những ngôi sao xa xôi là một trong những tác
phẩm nổi bật nhất của bà thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Những ngôi sao xa xôi được sáng tác năm 1971 trong giai đoạn cuộc kháng
chiến chống Mỹ diễn ra ác liệt. Tác phẩm không chỉ làm nổi bật cuộc sống
chiến đấu gian khổ của những người chiến sĩ, của những thanh niên xung phong
trên tuyến đường Trường Sơn, mà còn làm nổi bật tinh thần anh dũng của họ.
Tác phẩm xoay quanh ba nhân vật: Nho, Thao, Phương Định mỗi người một cá
tính, một tâm hồn nhưng tựu chung đều có lòng yêu nước nồng nàn.
Nhân vật chính trong tác phẩm là Phương Định, một cô gái người Hà Nội, trẻ
trung và hội tụ trong mình biết bao phẩm chất tốt đẹp, đại diện tiêu biểu cho thế
hệ trẻ Việt Nam thời kỳ đó. Trước hết cô là một người kiên cường, dũng cảm.
Cô cùng đồng đội đảm đương công việc hết sức nguy hiểm, gian khổ trên cung
đường Trường Sơn, giữa những năm tháng kháng chiến chống Mỹ ác liệt nhất:

cô thuộc tổ trinh sát mặt đường, hàng ngày phải đo khối lượng đất đá lấp vào hố
bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần cô sẽ phá những trái bom đó để đảm bảo an
toàn cho những chiếc xe tiến vào miền Nam.
Nhiệm vụ chứa đầy sự nguy hiểm, ngay khi máy bay địch vừa đi qua cô cùng
đồng đội phải lập tức lên cao điểm: “đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy
bay ầm ì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân
chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh đó nhiều quả bom chưa nổ”. Tình thế
nguy hiểm là vậy, nhưng cô vẫn dũng cảm tiến đến hoàn thành nhiệm vụ của
mình.
Cô đi thẳng đến chỗ những quả bom, cô chiến thắng nỗi sợ hãi của chính mình,
tất cả các giác quan trở nên tinh nhạy hơn bao giờ hết. Tinh thần trách nhiệm
cùng với sự kiên cường dũng cảm khiến cái chết trở nên mờ nhạt, cũng có đôi
lúc cô nghĩ đến cái chết “nhưng một cái chết mờ nhạt, không cụ thể”, điều
Phương Định quan tâm nhất là: “liệu mìn có nổ? bom có nổ không? Không thì
làm cách nào để châm mìn lần thứ hai”, tuyệt nhiên cái chết không phải mối bận
tâm hàng đầu của cô. Tinh thần ấy, vẻ đẹp ấy tiêu biểu cho sự quả cảm, gan dạ
của nữ chiến sĩ thanh niên xung phong.
Đằng sau sự dũng cảm, kiên cường lại là một tâm hồn nhạy cảm, mơ mộng và
giàu tình yêu thương. Dù đã vào chiến trường ba năm, trải qua nhiều thử thách,
khó khăn, gian khổ nhưng Phương Định vẫn giữ vẹn nguyên thế giới tâm hồn
mình, cô mang trong mình nét hồn nhiên, mơ mộng, trẻ trung. Cô tự nhận mình
“là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm và một cái cổ cao, kiêu
hãnh như đài hoa loa kèn.
Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “cô có cái nhìn sao mà xa xăm”, qua những
lời tự nhận xét ấy, cho thấy Phương Định là một cô gái xinh đẹp và rất tự tin về
bản thân. Đặc biệt cô rất thích hát ở nhiều thể loại khác nhau, thậm chí cô còn tự

bịa ra để hát. Tâm hồn cô luôn trẻ trung, tươi vui dù trong hoàn cảnh chiến tranh
ác liệt.
Cô còn là một cô gái tinh tế, nhạy cảm, trước một cơn mưa đá bất chợt cô vui
sướng như con trẻ, hồi tưởng về quá khứ, về tuổi thơ, về căn nhà nhỏ của mình
ở Hà Nội. Không chỉ vậy, Phương Định còn là tình cảm gắn bó sâu nặng và tình
yêu thương, sự quan tâm với những đồng đội của mình. Điều này được thể hiện
rõ nhất trong lần Nho bị thương, cô cẩn thận, kỹ lưỡng chăm sóc cho cô em gái
nhỏ. Tất cả những yếu tố trên đã cho thấy một Phương Định nhạy cảm, tinh tế,
hồn nhiên nhưng cũng không kém phần dũng cảm, gan dạ.
Có lẽ không nơi đâu như mảnh đất Việt Nam này, mỗi con đường, góc phố,
cánh rừng đều in đậm vẻ đẹp của những con người hiền hòa mà anh dũng. Nhất
là trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ cứu nước, có biết bao con
người trẻ tuổi khoác ba lô ra chiến trường để chiến đấu và làm việc, vì một lý
tưởng cao cả là giành lại độc lập tự do cho quê hương mình.
Rất nhiều tác phẩm văn học đã sinh ra từ không khí hào hùng của thời đại đó.
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi được Lê Minh Khuê viết vào năm 1971,
khi cuộc chiến đấu của quân dân ta đang ở giai đoạn cam go, ác liệt nhất. Tác
phẩm ra đời từ một ngòi bút trực tiếp tham gia công tác và chiến đấu tại tuyến
đường Trường Sơn, nên đã chuyển tải được sự ác liệt của bom đạn và làm nổi
bật lên vẻ đẹp tâm hồn của những con người Việt Nam trẻ tuổi, mà đại diện tiêu
biểu chính là Nho, Thao và Phương Định.
Hãy xem hoàn cảnh sống và chiến đấu của các nhân vật chính trong tác phẩm.
Họ là ba cô gái sống trong một cái hang dưới chân cao điểm. Nơi này đạn bom
luôn làm rung chuyển mặt đất. Công việc của họ là trinh sát mặt đường, đo khối

lượng đất đá cần để lấp hố bom, phát hiện, đếm những quả bom nổ chậm, và tìm
cách phá bom để bảo vệ con đường.
Nơi ở là nơi nguy hiểm, công việc thì luôn phải đối đầu với cái chết. Bên cạnh
đó, họ phải chịu đựng nhiều khó khăn, thiếu thốn. Nhưng ở họ, ta lại cảm nhận
được một tinh thần đoàn kết sâu sắc. Họ như kết thành một khối, có sức mạnh
để vượt qua tất cả.
Lê Minh Khuê miêu tả từng nhân vật với những nét tính cách khác nhau. Đầu
tiên là chị Thao, tiểu đội trưởng. Thao xứng đáng là người chỉ huy của cả đội,
bởi chị lúc nào cũng rất bình tĩnh. Tình thế càng nguy hiểm thì sự bình tĩnh đó
càng lộ ra rõ rệt, "những khi biết rằng cái sắp tới sẽ không êm ả thì chị tỏ ra
bình tĩnh đến phát bực". Sự bình tĩnh đó giúp cho việc thực hiện nhiệm vụ lúc
nào cũng chính xác và hiệu quả.
Ấy vậy mà cô gái này lại "thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét,
áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị lại hay tỉa đôi lông mày của mình,
tỉa nhỏ như cái tăm.", đó là vẻ đẹp mang màu sắc nữ tính của chị Thao. Thao
điệu đà, thích chép những bài hát vào một cuốn sổ, nhưng trong công tác thì vô
cùng táo bạo và cương quyết. Mệnh lệnh của chị Thao luôn được Nho và
Phương Đinh tuân thủ chặt chẽ. Tính kỷ luật của tiểu đội được đặt lên hàng đầu.
Còn khi miêu tả Nho, nhà văn để cho nhân vật xuất hiện trong cái nhìn rất
thương mến của Phương Định. Đó là lúc Nho đi từ dưới suối lên, cái cổ tròn,
trông nhẹ "mát mẻ như một que kem". Nho có những mơ ước bình dị "Xong
chiến tranh, sẽ xin vào một nhà máy thuỷ điện lớn. Nó làm thợ hàn, sẽ trở thành
cầu thủ bóng chuyền của nhà máy. Nó sẽ đập thật giỏi. Và biết đâu lại sẽ được
người ta tuyển vào đội bóng chuyền miền bắc".
Vẻ đẹp của Nho giản dị như thế đấy, nhưng cô gái thanh niên xung phong này
có thể đảm đương những nhiệm vụ khó khăn nhất. Khi phá bom: "Nho hai quả
dưới lòng đường". Khi bị thương, Nho vẫn điềm tĩnh, đòi uống nước, và tinh

nghịch trước cơn mưa đá bất chợt ào đến. Nho thật đáng yêu và đáng khâm
phục.
Nhưng có thể nói nhân vật trung tâm mà Lê Minh Khuê miêu tả thật sâu sắc
phải kế đến Phương Định, người ở ngôi thứ nhất kể lại câu chuyện này. Về
nguồn gốc xuất thân, Phương Định vốn là một cô gái Hà Nội vừa rời ghế nhà
trường đã xung phong ra trận, đó là vẻ đẹp lý tưởng ở những con người trẻ tuổi
thuộc thế hệ đánh Mỹ. Ngoại hình của Phương Định khá xinh đẹp, "nói một
cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá.
Trong nền văn học cách mạng thời kì chống Mỹ, những cái tên nổi tiếng như
Nguyên Ngọc, Nguyễn Thi, Nguyễn Minh Châu… đã sáng tác ra những tác
phẩm vô cùng ý nghĩa. Đi theo quy luật chung của nền văn học Lê Minh Khuê
cũng góp cho nền văn học cách mạng tác phẩm đậm tính hiện thực và tính lãng
mạn Những ngôi sao xa xôi.
Tác phẩm là câu chuyện về ba người con gái sống dưới hang đá ngày đêm làm
những công việc vô cùng nặng nhọc và nguy hiểm. Những tưởng công việc phá
bom, đo lượng đất đá là để dành cho những đấng mày râu sức dài vai rộng vậy
mà ở đây những cô gái lại có thể làm tốt công việc này. Đó là ba cô gái Phương
Định, chị Nho và Thao.
Họ đều có chung một vẻ đẹp là gan dạ và dũng cảm trên chiến trường. Họ được
gọi là tổ trinh sát mặt đường. Họ gỡ mìn dứt khoát, luôn lo lắng cho nhau và
nhận trách nhiệm về mình. Sau những giờ căng thẳng trên cao xạ, họ trở về
hang giống như một con người khác. Họ chơi đùa với nhau, họ đều có mơ ước,
đều mơ mộng và vui vẻ.
Phương Định là cô gái khá xinh, đôi mắt giống như những ngôi sao trên bầu trời
vậy. Cô thường nhớ về quá khứ của mình, nơi Hà Nội cổ kính, cô thường hát

nghêu ngao khiến cho bác sĩ già bên cạnh không thể nào ngủ nổi. Cô vui khi có
cơn mưa đá ở Hà Nội. Cô nhớ về mẹ, nhớ những nếp nhà mái đỏ. Cô thích hát
nhưng chẳng thuộc bài nào ra hồn, có lúc cô chế cả lời bài hát. Cô ước mơ mai
nay trở thành một người hát trong đội đồng ca hoặc một kiến trúc sư.
Chị Thao đã có chồng, chị mong muốn mai này chồng của mình sẽ làm đại úy
còn mình thì làm y sĩ. Chị không biết hát nhưng thích chép lời bài hát, thậm chí
còn chép cả lời bịa của Phương Định. Chị gan dạ trên chiến trường nhưng lại sợ
con vắt. Chị thích tỉa tót đôi lông mày của mình nhỏ như tăm.
Nhân vật thứ ba là Nho. Cô nàng này rất cá tính và đôi chút bướng bỉnh. Nho
thích thêu thùa nhưng toàn thêu những thứ hoa lòe loẹt, mỗi khi người khác chê
Nho mặc kệ cùng lắm Nho chỉ nói để cho nó nổi. Nho không thích lấy chồng,
hàng ngày vẫn có anh chàng nọ viết thư cho cô. Cô ước mơ mai này trở thành
một tay bóng chuyền trong đội tuyển quốc gia.
Ba nhân vật, ba tính cách khác nhau thế nhưng họ đều đại diện cho thế hệ trẻ
Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mỹ, gan dạ kiên cường trên chiến trường
nhưng cũng lạc quan, yêu đời và mơ mộng những lúc không có bom đạn. Họ
như những ngôi sao sáng của bầu trời cách mạng Việt Nam.

Lê Minh Khuê thuộc thế hệ nhà văn trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ
cứu nước. Các tác phẩm của bà thường viết về những người thanh niên trên
tuyến đường Trường Sơn, trong đó tiêu biểu là tác phẩm “Những ngôi sao xa
xôi”. Đến với truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi", ta không chỉ được chứng
kiến những năm tháng chiến tranh ác liệt nhất mà còn thấy được tình cảnh đồng
đội thắm thiết và cả những người nữ thanh niên xung phong với tính cách trong
sáng, tràn đầy lạc quan.

“Những ngôi sao xa xôi” là tác phẩm viết về “tổ trinh sát mặt đường” gồm Nho,
Thao và Phương Định, làm việc trên một trọng điểm của tuyến đường Trường
Sơn máu lửa. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các cô chứa đựng đầy những
gian khổ, vất vả và nguy hiểm. Bởi tuyến đường này là nơi quân Mỹ tập trung
đánh phá ác liệt nhất mà nhiệm vụ của các cô gái ấy lại là san lấp những hố
bom, đánh dấu những trái bom chưa nổ và khi cần thì phá bom. Công việc hết
sức nguy hiểm, luôn phải đối mặt với “thần chết rình rập” khi họ phải “chạy
trên cao điểm giữa ban ngày” và máy bay địch thì có thể ập tới bất cứ lúc nào.
Người ta có thể thấy ngay được sự nguy hiểm của tuyến đường này khi nhìn vào
mức độ mà giặc Mỹ đánh phá nó “Ðường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn
lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị tước khô cháy.
Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc”. Có thể thấy rằng công việc của những người
trinh sát ấy không chỉ là sự hiểm nguy về thể xác khi có thể bị bom vùi bất cứ
lúc nào mà còn đòi hỏi ở họ sự tập trung cao độ, sự bình tĩnh, gan dạ và chính
xác hết mực.
Thế nhưng, ba cô gái ấy, Nho, Thao, Phương Định dù trong gian khổ, hiểm
nguy vẫn luôn mang trong mình vẻ đẹp, sự trong sáng của những cô gái tuổi
mười bảy. Họ có những điểm chung, những điểm riêng khác biệt làm nổi bật lên
hình ảnh của những đoá hồng nơi chiến trường bom đạn mịt mù.
Ở Nho, Thao và cả Phương Định nữa, ta thấy được rằng họ có chung một lí
tưởng sống cao đẹp. Lí tưởng ấy đã dẫn dắt họ, để họ trở thành những người
đồng đội gắn bó thân thiết trên cao điểm này. Họ đại diện cho lớp thanh niên
yêu nước vào những năm 70 của thế kỉ trước, sẵn sàng hiến dâng tuổi thanh
xuân phơi phới của mình cho sự nghiệp cứu quốc hào hùng. Công việc của
những cô gái ấy là “Khi có bom nổ thì chạy lên, đo khối lượng đất phải lấp vào
hố bom, đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom” – một công việc chứa đựng
sự nguy hiểm vô cùng, vậy mà chỉ cần nghe tiếng máy bay địch và nghe tiếng
bom nổ là họ sẵn sàng lao ngay ra cao điểm để thực hiện nhiệm vụ của mình.
Điều đó cho ta thấy được sự can đảm, kiên cường, dũng cảm và gan dạ, không

hề sợ hãi trước nguy hiểm của những cô gái thanh niên xung phong ấy. Họ có
nghĩ đến cái chết nhưng chỉ là cái chết “mờ nhạt và không cụ thể”. Bởi trên tất
cả điều họ mong muốn là bom nổ, thông đường và những chuyến xe của những
người lính sẽ lăn bánh qua những con đường an toàn.
Ba cô gái trẻ ấy còn khiến chúng ta bất ngờ bởi tinh thần trách nhiệm rất cao
trong công việc của mình. Hình ảnh của chị Thao và Nho quyết đoán chạy ngay
ra ngoài để đo khối lượng bom vừa được thả xuống. Hay Phương Định khi cô
phá quả bom nằm một mình trên đồi vắng. Họ đều thực hiện rất nghiêm túc
công việc của mình mà không hề sợ hãi, hay có bất cứ băn khoăn nào. Bởi họ ý
thức được công việc của mình quan trọng như thế nào đối với tiền tuyến, và
tuyến đường này là tuyến đường xương máu, dù có hi sinh cũng phải giữ cho
đường được an toàn. Ý chí, lòng yêu nước của những cô gái ấy khiến ta phải cúi
đầu khâm phục.
Ở những cô gái kiên cường này còn toát lên tinh thần đồng đội sâu sắc. Sống
chung với nhau lâu ngày, cùng nhau chiến đấu, Nho, Thao, Phương Định dường
như đã coi nhau như chị em ruột thịt thân thiết. Họ hiểu nhau, biết nhau thích gì,
sợ gì, quan tâm đến đồng đội của mình từng chút một. Khi đồng đội bị thương,
họ cũng chăm sóc cho nhau, lo lắng cho nhau. Đó là tình đồng đội ấm áp, vững
chắc mà chắc hẳn chỉ có cùng nhau chiến đấu mới có thể khăng khít đến
nhường ấy.
Và cuối cùng, ở họ, những cô gái trinh sát, ta thấy được một tâm hồn lạc quan,
phơi phới mộng mơ, dù đang ở trong chiến tranh ác liệt nhất. Họ giữ trong mình
những sở thích như ăn kẹo ngọt, thêu thùa, hát,… và bộc lộ khát khao về hoà
bình, nơi không còn thấy khói lửa chiến tranh và họ sẽ được làm những công
việc mà họ mơ ước.
Đó là điểm chung của những cô gái trong “tổ trinh sát mặt đường” trên tuyến
đường Trường Sơn. Vậy những điểm riêng của họ là gì? Điều gì khiến họ trở
nên khác biệt so với những cô gái khác?

Ở Phương Định, ta thấy được cô là một người con gái hết sức đặc biệt và để lại
ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn đọc. Phương Định là con gái Hà Nội, vừa rời
ghế nhà trường đã xung phong ngay vào nơi chiến trường trọng điểm đánh phá
của giặc Mỹ. Phương Định mới chỉ mười bảy tuổi, tâm hồn cô vẫn còn những
thơ ngây, những mộng mơ, những nét hồn nhiên, tinh nghịch của tuổi học trò.
Có lẽ bởi vậy điều mà cô thích nhất là hát: “dân ca quan họ mềm mại, dịu
dàng”, “Ca-chiu-sa của Hồng quân Liên xô” hay “dân ca Ý trữ tình”, “thường
cứ thuộc điệu nhạc nào đó rồi bịa ra lời mà hát”, dù rằng lời bịa ấy “lộn xộn mà
ngớ ngẩn” đến mức chính cô còn “ngạc nhiên, đôi khi bò ra mà cười một mình”.
Ở tuổi mười bảy, Phương Định tự ý thức được về bản thân mình, cô nhận định
mình rằng: “Tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ
cao kiêu hãnh như loài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có
cái nhìn sao mà xa xăm”. Chẳng vậy mà các anh lính lái xe, pháo thủ luôn “hỏi
thăm cô”và “viết những thư dài gửi đường dây” dù rằng cô và họ gặp nhau mỗi
ngày. Điều đó đã khiến cho Phương Định cảm thấy vui mừng và tự hào, nhưng
cô luôn giữ điều đó vào trong lòng mình. Điều cô thích chỉ là ngắm mình trong
gương, “mím môi thật chặt” làm điệu khi thấy các cô gái khác chuyện trò cùng
anh bộ đội nào đó. Có thể nói, Phương Định là một người con gái Hà Nội hết
sức duyên dáng, nhạy cảm, biết quan tâm tới hình thức của mình nhưng cũng rất
khiêm tốn và kín đáo.
Và không chỉ có những điều đó, ta còn thấy ở cô là người trinh sát vô cùng gan
dạ, và điều đó biểu hiện trong một lần cô phá bom. Quả bom mà cô cần phá
“nằm trên đồi”, đây là một vị trí vô cùng nguy hiểm bởi nó có thể thu hút máy
bay địch bất cứ lúc nào nên việc phá bom cần rất nhanh chóng và chính xác.
Nhận nhiệm vụ từ tay chị Thao, Phương Định chạy ngay lên đồi nơi mà “vắng
lặng đến phát sợ. Cây còn lại xơ xác. Đất nóng. Khói đen vật vờ tùng cụm trong
không trung”. Quả bom mà cô cần phá “nằm lạnh lùng trên một bụi cây khô”.
Khi bước đến gần quả bom, cô đã tự nhủ với mình rằng “không đi khom” mà
phải “đàng hoàng” bước tới. Khi thực hiện nhiệm vụ của mình, cô cũng cảm

thấy hồi hộp và căng thẳng, bởi công việc của cô là đối mặt với tử thần khi bom
có thể nổ bất cứ lúc nào. Nhưng khi tiến hành công việc, cô càng cho thấy bản
lĩnh tự tin và dũng cảm của mình, cô không sợ chết bởi cái chết với cô “mờ nhạt
và không cụ thể”. Và lần phá bom ấy đã chứng tỏ một bản lĩnh dũng cảm, kiên
cường của một cô gái trẻ, tiêu biểu cho những tấm gương thanh niên lên đường
cứu quốc.
Phương Định là một cô gái có tâm hồn đa cảm, dễ xúc động. Là người con gái
của Hà thành vào nơi đây chiến đấu, vậy nên lúc nào Phương Định cũng mơ về
Hà Nội của mình. Ở nơi Hà Nội xa xôi ấy có mẹ của cô, có căn gác nhỏ mà cô
hay ngồi hát, có “những ngôi sao to trên bầu trời”, “vòm tròn của nhà hát”, bà
bán kem”,… Những điều đó gợi cô nhớ về Hà Nội thân yêu, nơi có những phồn
hoa mà cô đã phải rời xa để tiến bước vào nơi chiến trường này! Chỉ một cơn
mưa đá chợt đến, chợt đi cũng đủ để gợi dậy trong lòng Phương Định bao nhiêu
xúc cảm.
Còn ở Thao, người ta thấy chị là một người chị cả, người đội trưởng rất quyết
đoán, mạnh mẽ trong công việc nhưng trong cuộc sống chị lại rất dịu dàng và
hay làm dáng. Khi thấy tiếng “máy bay trinh sát rè rè”, “phản lực gầm gào” thì
Thao đã biết chúng sắp thả xuống đây những đợt bom mới. Chị chỉ “móc bánh
quy trong túi, thong thả nhai. Sự “bình tĩnh đến phát bực” của người đội trưởng
Thao có lẽ là được tôi luyện trong những năm tháng sống trên cao điểm này.
Cuộc sống nơi đây đã dạy cho chị bản lĩnh, sự điềm tĩnh, gan dạ của một người
chị cả. Khi tiếng bom nổ, chị đã phân công công việc hết sức rõ ràng và quyết
đoán, khiến cho Phương Định phải thốt lên mà công nhận rằng “ai cũng gờm
chị: cương quyết, táo bạo”.
Vậy nhưng chị Thao ngoài công việc lại là một người chị cả rất dịu dàng. Chị
hay làm điệu “Áo lót của chị cái nào cũng thêu chỉ màu. Chị hay tỉa đôi lông
mày của mình, tia nhỏ như cái tăm”. Và cũng như những người con gái trẻ khác,
chị sợ máu và vắt, “thấy máu, thấy vắt là chị nhắm mắt lại, mặt tái mét”.

Với Nho, người em út của cả nhóm thì còn rất ngây thơ, rất trẻ con. Là một
người lính trên tuyến đường máu lửa, ác liệt nhất trong kháng chiến chống Mỹ
thế nhưng Nho lại mang trong mình sự ngây thơ, đáng yêu đến nỗi Phương
Định coi Nho như là em gái của mình, dù rằng cả hai cô gái đều đang ở độ tuổi
mười bảy. Nho thích ăn kẹo nên lúc nào Phương Định cũng phần sẵn cho cô
trong túi áo. Với Phương Định, Nho như một “cây kem” mát mẻ giữa cái nóng
“bức người” nơi chiến trường này. Trẻ con là thế nhưng khi trúng bom bị
thương, cô cũng thể hiện bản lĩnh của một chiến sĩ. Bị mất máu, bị đau thế
nhưng Nho không hề kêu than một lời, cô chỉ im lặng để đồng đội băng bó vết
thương cho mình.
Về nội dung, truyện ngắn “Những ngôi sao xa xôi” đã cho chúng ta thấy được
cuộc sống và chiến đấu đầy gian khổ và hiểm nguy của những cô gái thanh niên
xung phong Nho, Thao, Phương Định trên tuyến đường Trường Sơn trong
những năm tháng kháng chiến chống Mỹ ác liệt. Thế nhưng dù ở trong hoàn
cảnh như thế, ta vẫn thấy được tinh thần lạc quan, dũng cảm, tâm hồn mơ mộng,
hồn nhiên của các cô gái ấy. Đó là những hình ảnh đẹp đẽ, tiêu biểu cho thế hệ
trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống đế quốc Mỹ xâm lược.
Về nghệ thuật, truyện được kể theo ngôi thứ nhất, thông qua con mắt nhìn của
Phương Định, vậy nên khiến người đọc cảm thấy hết sức chân thực và sinh
động. Ngôn ngữ đối thoại súc tích, ngắn gọn, bộc lộ sự quyết đoán, mạnh mẽ
của các nhân vật trong công việc của mình. Việc lựa chọn miêu tả những hình
ảnh tiêu biểu cũng đã giúp lột tả được vẻ đẹp cũng như bản lĩnh của những
người con gái nơi đây. Hình tượng các nhân vật được xây dựng chỉ bằng vài nét
chấm phá, thế nhưng ta vẫn có thể cảm nhận được toàn bộ nội tâm cũng như
tính cách của nhân vật. Nghệ thuật miêu tả nội tâm nhân vật cũng rất tinh tế,
khéo léo.
Lê Minh Khuê đã xây dựng lên một câu chuyện về những người nữ thanh niên
xung phong gan dạ trong những năm tháng kháng chiến chống Mỹ hết sức

thành công. Họ là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam trong những năm
tháng ấy và sẽ mãi là tấm gương sáng cho các thế hệ sau noi theo.
hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong.
Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tổ
trinh sát mặt đường, trên con đường chiến lược Trường Sơn thời đánh Mỹ. Tổ
trinh sát mặt đường gồm có 3 cô thanh niên xung phong: Nho, Phương Định và
chị Thao. Họ ở trong một hàng dưới chân cao điểm. Ở đó, máy bay giặc Mỹ
đánh phá dữ dội. Đường bị đánh lở loét màu đất đỏ, trắng lẫn lộn.
Tưởng như sự sống bị hủy diệt: không có lá xanh hai bên đường, thân cây bị
tước khô cháy. Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc, những cây rễ nằm lăn
lóc, ngổn ngang những hòn đá to, một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo
mó, han gỉ nằm trong đất.
Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian khổ. Khi có bom nổ thì chạy lên
đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đêm bom chưa nổ, phá bom. Thần kinh căng
như chão. Trong lúc đơn vị thanh niên xung phong thường ra đường vào lúc mặt
trời lặn, và làm việc có khi suốt đêm thì tổ trinh sát lại chạy trên cao điểm cả
ban ngày dưới cái nóng 30 độ. Từ cao điểm trở về hang, cô nào cũng chỉ thấy
hai con mắt lấp lánh, hàm răng lóa lên khi cười, khuôn mặt thì lem luốc.
Cả 3 cô, cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng Phương Định là cô gái
để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng ta. Phương Định, con gái Hà Nội có hai
bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Đôi
mắt Định được các anh lái xe bảo là: có cái nhìn sao mà xa xăm.

Nhiều pháo thủ và lái xe hay hỏi thăm hoặc viết những bức thư dài gửi đường
dây cho Định. Cô có vẻ kiêu kỳ, làm điệu khi tiếp xúc với một anh bộ đội nói
giỏi nào đấy, nhưng trong suy nghĩ của cô thì những người đẹp nhất thông
minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc áo quân phục, có ngôi
sao trên mũ.
Sống trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên, Định lại càng hay hát. Những
bài hành khúc, những điệu dân ca Quan họ, bài ca ca chiu sa của hồng quân liên
xô, bài dân ca ý… Định còn biết bịa ra những lời hát, thế mà chị Thao vẫn say
mê chép vào sổ tay. Định hát trong những khoảnh khắc im lặng khi máy bay
trinh sát bay rè rè, cơn bão lửa sắp ập xuống cao điểm.
Định hát để động viên Nho, chị Thao và động viên mình. Hát khi máy bay rít
bom nổ; nổ trên cao điểm cách cái hang này khoảng 300 mét. Hát trong không
khí ngột ngạt: khói lên và cửa hang che lấp, Đúng là tiếng hát át tiếng bom của
những người con gái trong tổ trinh sát mặt đường, những con người khao khát
làm nên những sự tích anh hùng.
Trong kháng chiến chống Mỹ, ở hai miền Nam, Bắc của tổ quốc đã có hàng vạn
hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm đánh cho Mỹ
cút, đánh cho ngụy nhào để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tiền
tuyến vẫy gọi, hàng ngàn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng, Bà Triệu
xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại được
làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của những người
con gái Việt Nam anh hùng.
Những ngôi sao xa xôi đã ghi lại một cách chân thực chiến tích thầm lặng của tổ
trinh sát mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Định
lại cất lên: Tôi một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị Thao,
một quả dưới chân cái hầm ba- ri – e cũ. Cảnh tượng chiến trường trở nên vắng
lặng đến phát sợ.

Cảnh vật bị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đen vật vờ từng cụm trong
không trung: Phương Định, dũng cảm và bình tĩnh tiến đến gần quả bom, đàng
hoàng mà bước tới. Quả bom có 2 vòng tròn màu vàng nằm lạnh lùng trên một
bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ. Vỏ quả bom nóng.
Định dùng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Có lúc Định rùng mình vì cảm thấy tại
sao mình làm quá chậm thế!
Hai mươi phút đã trôi qua. Tiếng còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận bỏ gói
thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi vào đây mìn. Cô khỏa đất rồi chạy
nhanh về chỗ nấp... Tiếng còi của chị Thao lại nổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng nổ
nữa tiếp theo. Mảnh bom xé không khí. Đất rơi lộp bộp. Bom nổ váng óc, ngực
đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được.
Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê viết về cuộc sống chiến đấu của tổ
trinh sát mặt đường, trên con đường chiến lược Trường Sơn thời đánh Mỹ.
Tổ trinh sát mặt đường gồm có 3 cô thanh niên xung phong: Nho, Phương Định
và chị Thao. Họ ở trong một hang dưới chân cao điểm. Ở đó, máy bay giặc Mỹ
đánh phá dữ dội. Đường bị đánh lở loét màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Tưởng như sự
sống bị hủy diệt: không có lá xanh hai bên đường, thân cây bị tước khô cháy.
Có biết bao thương tích vì bom đạn giặc, những cây rễ nằm lăn lóc, ngổn ngang
những hòn đá to, một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm
trong đất.
Công việc của họ vô cùng nguy hiểm và gian khổ. Khi có bom nổ thì chạy lên
đo khối lượng đất lấp vào hố bom, đêm bom chưa nổ, phá bom. Thần kinh căng
như chão. Trong lúc đơn vị thanh niên xung phong thường ra đường vào lúc mặt
trời lặn, và làm việc có khi suốt đêm thì tổ trinh sát lại chạy trên cao điểm cả

ban ngày dưới cái nóng 30 độ. Từ cao điểm trở về hang, cô nào cũng chỉ thấy
hai con mắt lấp lánh, hàm răng lóa lên khi cười, khuôn mặt thì lem luốc.
Cả 3 cô, cô nào cũng đáng mến, đáng cảm phục. Nhưng Phương Định là cô gái
để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng ta. Phương Định, con gái Hà Nội có hai
bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Đôi
mắt Định được các anh lái xe bảo là: có cái nhìn sao mà xa xăm. Nhiều pháo thủ
và lái xe hay hỏi thăm hoặc viết những bức thư dài gửi đường dây cho Định. Cô
có vẻ kiêu kỳ, làm điệu khi tiếp xúc với một anh bộ đội nói giỏi nào đáy, nhưng
trong suy nghĩ của cô thì những người đẹp nhất thông minh, can đảm và cao
thượng nhất là những người mặc áo quân phục, có ngôi sao trên mũ
Sống trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên, Định lại càng hay hát. Những
bài hành khúc, những điệu dân ca Quan họ, bài ca ca chiu sa của hồng quân liên
xô, bài dân ca ý...Định còn biết bịa ra những lời hát, thế mà chị Thao vẫn say
mê chép vào sổ tay.Định hát trong những khoảnh khắc im lặng khi máy bay
trinh sát bay rè rè, cơn bão lửa sắp ập xuống cao điểm.Định hát để động viên
Nho, chị Thao và động viên mình. Hát khi máy bay rít bom nổ ; nổ trên cao
điểm cách cái hang này khoảng 300 mét. Hát trong không khí ngột ngạt: khói
lên và cửa hang che lấp, Đúng là tiếng hát át tiếng bom của những người con
gái trong tổ trinh sát mặt đường, những con người khao khát làm nên những sự
tích anh hùng.
Trong kháng chiến chống Mỹ, ở hai miền Nam, Bắc của tổ quốc đã có hàng vạn
hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm đánh cho Mỹ
cút, đánh cho ngụy nhào để giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Tiền
tuyến vẫy gọi, hàng ngàn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng, Bà Triệu
xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại được
làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của những người
con gái Việt Nam anh hùng.

Những ngôi sao xa xôi đã ghi lại một cách chân thực chiến tích thầm lặng của tổ
trinh sát mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Định
lại cất lên: Tôi một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị Thao,
một quả dưới chân cái hầm ba- ri – e cũ. Cảnh tượng chiến trường trở nên vắng
lặng đến phát sợ. Cảnh vật bị hủy diệt: cây xơ xác, đất nóng, khói đến vật vờ
từng cụm trong không trung: Phương Định, dũng cảm và bình tĩnh tiến đến gần
quả bom, đàng hoàng mà bước tới. Quả bom có 2 vòng tròn màu vàng nằm lạnh
lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ. Vỏ
quả bom nóng. Định dùng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Có lúc Định rùng mình
vì cảm thấy tại sao mình làm quá chậm thế! Hai mươi phút đã trôi qua. Tiếng
còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận bỏ gói thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm
ngòi vào đây mìn. Cô khỏa đất rồi chạy nhanh về chỗ nấp... Tiếng còi của chị
Thao lại nổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng nổ nữa tiếp theo. Mảnh bom xé không
khí. Đất rơi lộp bộp. Bom nổ váng óc, ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở
ra được. Mồ hôi thấm vào môi, cát lạo xạo trong miệng. Nguy hiểm, căng thẳng
không thể nào kể xiết. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng lên, mảnh dù bay trên
lưng, chị cười, răng trắng, đôi mắt mở to.... Nho bị thương. Bom nổ, hầm sập.
Chị Thao và Định phải moi đất, bế Nho lên. Máu túa ra, ngấm vào đất. chị Thao
nghẹn ngào. Định rửa vết thương cho Nho, tiêm thuốc cho Nho, pha sữa cho
Nho... Rồi chị Thao lại giục: Hát đi, Phương Định, mày thích bài gì nhất, hát
đi!. Đó là cuộc sống chiến đấu thường nhật của họ.
Mỗi ngày tổ trinh sát mặt đường phá bom đến 5 lần ; ngày nào ít: ba lần.
Phương Định cho biết: Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt,
không cụ thể...
Đoạn văn tả cảnh phá bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc nhất trong truyện
những ngôi sao xa xôi. Lê Minh khuê đã sử dụng bút pháp hiện thực nghiêm
ngặt tái hiện lại cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm, dựng lên một tượng đài về
khí phách anh hùng, lẫm liệt của tổ trinh sát mặt đường. Chị Thao, Nho và

Phương Định đã sáng ngời lên trong khói lửa bom đạn. Chiến công thầm lặng
của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc và nhân dân có bao giờ
quên những nữ anh hùng Đồng Lộc, những nữ anh hùng trên con đường chiến
lược Trường Sơn.
Định cô gái Hà Nội xinh đẹp, dũng cảm trong lửa đạn, giàu yêu thương đồng
đội. Cô cũng thích làm duyên như cô thôn nữ ngày xưa soi mình xuống giếng
làng vừa mỉm cười vừa vuốt tóc. Định thích ngắm đôi mắt mình trong gương.
Cô tự hào về cặp mắt mình nó dài dài màu nâu, hay nheo lại như chói nắng.
Tâm hồn của Định rất trong sáng mộng mơ. Cô đã gửi lòng mình theo tiếng hát,
hát trong bom đạn. Định có trái tim dào dạt yêu thương. Cứ sau mỗi trận chiến
đấu ác liệt, chị Thao cất tiếng hát, Nho vừa tắm ở dưới suối lên đã đòi ăn kẹo.
Còn Định thì niềm vui con trẻ...nở tung ra say sưa tràn đầy. khi nhặt được
những hạt mưa đá trên cao điểm.
Trong kháng chiến chống Mỹ trường kỳ gian nan của dân tộc ta không chỉ có
những anh lính Tây Tiến, những người lính nông dân, những anh bộ đội chủ lực
mà còn có cả những cô gái mở đường, những cô gái phá bom nổ chậm để mở
đường cho xe qua. Thật vậy những người con gái trong kháng chiến chống Mỹ
đã làm những công việc khó khăn nguy hiểm mà không phải ai cũng có thể làm
được. Nhà văn lê Minh Khuê đã dùng ngòi bút truyện ngắn của mình để kể và
ca ngợi những người con gái phá bom ấy qua tác phẩm những ngôi sao xa xôi.
Truyện ngắn kể về cuộc sống của ba cô gái phá bom nổ chậm trên dãy Trường
Sơn. Họ sống trong một cái hang trên đỉnh núi ấy. Đó là nơi tập trung nhiều
bom nhất, nguy hiểm lúc nào cũng như tử thần trực nuốt lấy ngốn lấy con người
ta. Có biết bao nhiêu thương tích của bom đạn: “Đường bị đánh lở loét, màu đất
đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những thân cây bị
tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những tảng đá to. Một vài cái

thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong đất”. Có thể nói nhà văn
Lê Minh Khuê đã nói lên chính xác cái hiện thực chiến tranh tàn khốc ấy. Còn
họ thì sao, những cô gái phá bom là Phương Định, Nho, Thao. Họ suốt ngày
phải phơi mình trên trận địa đầy bom ấy, dấn thân mình đối mặt với tử thần để
đo ước tính khối lượng đất đá sẽ bị bom phá, lấp hố bom, đếm bom chưa nổ và
phá bom. Cái chết có thể đến bất cứ lúc nào nhưng với một lòng yêu tổ quốc họ
anh dùng bình tĩnh phá biết bao nhiêu bom đạn.
Cuộc sống tuy khó khăn như thế nhưng họ lại có một đời sống tâm hồn vô cùng
đẹp. Họ là những cô gái trẻ chỉ mười tám đôi mươi nhưng nghe theo tiếng gọi
của tình yêu quê hương đất nước mà chấp nhận làm công việc khó khăn nguy
hiểm ấy. Họ hi sinh tuổi thanh xuân của mình để “Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu
nước/ Mà lòng phơi phới dậy tương lai”.
Họ kiên cường trên chiến trường, gan dạ có tinh thần trách nhiệm cao. Họ luôn
nhận những khó khăn về mình, cứ có lệnh là bất kỳ trong hoàn cảnh nào thì họ
vẫn lên đường hoàn thành nhiệm vụ được giao. “Tôi một quả bom trên đồi. Nho
hai quả dưới lòng đường. Chị Thao một quả dưới cái chân hầm ba–ri–e cũ”. Đối
mặt với hiểm nguy, các cô cũng nghĩ đến cái chết nhưng là “một cái chết mờ
nhạt không cụ thể” quan trọng là “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?”. Họ bình
tĩnh trước mọi khó khăn nguy hiểm để tìm ra cách giải quyết tốt nhất “Quen rồi
một ngày chúng tôi phá bom đến năm lần”.
Họ có tinh thần đồng đội bền chặt sắt son. Họ yêu thương nhau như chị em ruột
của mình vậy. Thao và Nho đi thì Phương Định lại lo lắng cho hai người. Khi
Nho bị thương Phương Định và Chị Thao đã băng bó vết thương cẩn thật cho
em. Họ hiểu được tình cảm của nhau và biết được hết những sở thích của nhau
nữa.
Cuộc sống tuy gian khổ thế nhưng họ vẫn có một đời sống tâm hồn phong phú
vẫn lạc quan yêu đời. Họ có những sở thích hợp với lứa tuổi của mình. Bom đạn

kia không làm cho họ yếu đuối và lúc nào cũng căng thẳng mà họ vẫn có đời
sống phong phú. Nho thích thêu thùa, chị Thao thích chép bài hát còn Phương
Định thì thích ngắm mình trong gương mà hát mơ mộng. Họ thích thú khi có
trận mưa đá rơi xuống.
Mỗi người có một điểm riêng của bản thân mình nhưng tựu chung lại là những
phẩm chất đáng quý đáng yêu ấy. và cứ thế những người con gái ấy lúc nào có
nhiệm vụ thì gan dạ quả cảm còn khi trở về với những phút giây yên ổn họ lại
như những cô gái trẻ trung thích làm điệu. Có thể nói ba người con gái ấy đại
diện cho thế hệ những con gái Việt Nam phá bom trên dãy Trường Sơn nhiều
bom đạn kia.
Truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê viết năm 1971. Truyện
kể về một tổ nữ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường
Trường Sơn. Đó là ba cô gái rất trẻ: Phương Định, Nho và Thao. Họ ở cách xa
đơn vị, dưới một cái hang ở chân cao điểm. Lê Minh Khuê đã rất thành công khi
xây dựng hình ảnh ba nữ thanh niên xung phong trẻ trung, gan dạ và dũng cảm,
sống và chiến đấu trên tuyến đường Trường Sơn khốc liệt.
Cũng như các nhà văn khác, Lê Minh Khuê luôn hướng ngòi bút vào cuộc
kháng chiến chống Mỹ cứu nước. Nhà văn luôn khao khát đi tìm, phát hiện và
ca ngợi vẻ đẹp con người trong cuộc sống và chiến đấu của người lính. Lê Minh
Khuê đặc biệt chú ý vào các nhân vật phụ nữ và luôn tìm cách miêu tả, khắc họa
chân thực nhất đời sống vật chất và tinh thần của họ. Có lẽ, nhà văn nghĩ rằng,
trong cuộc chiến đấu với kẻ thù, phụ nữ là người phải gánh chịu nhiều đau
thương, mất mát và hi sinh nhiều nhất.
Chuyện kể về ba nữ thanh niên trẻ tuổi từ thành phố xung phong đi chiến đấu.
Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái vô cùng gian khổ và nguy hiểm. Vị

trí chiến đấu trên một cao điểm, trọng điểm của tuyến đường Trường Sơn. Các
cô sống cách xa đơn vị, dưới một cái hang ở chân cao điểm.
Nhiệm vụ hàng ngày của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá.
Sau khi xác định vị trí những quả bom chưa nổ là làm cho chúng phải tiêu tan.
Hàng ngày họ phải chạy trên cao điểm, đối mặt với cái chết trong từng giây
phút. Họ sẵn sàng chịu trận khi máy bay địch đột ngột ập tới trút bom rồi tháo
chạy. Bom rơi như rắc hạt, khiến mặt đất rung lên như cơn sốt. Khói lửa che lấp
cửa hang, bầu trời.
Công việc của họ đòi hỏi phải nhanh, chính xác, bình tĩnh và dũng cảm. Có lúc
thần kinh căng thẳng đến lạnh gáy, toát mồ hôi nhưng mãi rồi cũng quen và trở
thành công việc thường ngày. “Đất bốc khói, không khí bàng hoàng, máy bay
ầm ĩ xa dần. Thần kinh căng như dây chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân
chạy mà vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ có thể bây
giờ, có thể chốc nữa… Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một
lần nữa, thở phào, chạy về hang”.
Công việc của họ đầy khó khăn, nguy hiểm nhưng họ vẫn sống hồn nhiên, yêu
đời. Những lúc rỗi họ thường hát, tâm hồn rất mơ mộng, yêu đời. Nhất là
Phương Định – một cô gái trẻ Hà Nội trẻ trung nhạy cảm.
Họ gắn bó, yêu thương nhau mặc dù mỗi người một cá tính. Sau những phút
phá bom căng thẳng, một cơn mưa đá vụt đến rồi vụt đi để lại trong lòng
Phương Định bao hoài niệm, khát khao.
Đọc những đoạn văn như thế này. Người ngoài cuộc vẫn còn thấy căng thẳng,
hãi hùng. Chiến tranh đã lùi xa nhưng như vẫn thấy đâu đây tiếng bom nổ chói
tai, nhức óc. Hình ảnh những quả bom đùn lên không trung những cột khói đen,
nở bung như những cây nấm khổng lồ gieo cái chết thảm thương cho con người.
Làm sao không thấy ớn lạnh mà ứa tràn nước mắt. Ta càng căm ghét chiến

tranh, càng thấy cảm phục những cô gái trẻ. Họ dũng cảm, kiên cường, đạp
bằng hiểm nguy vì ngày mai hòa bình của dân tộc.
Những cô gái trẻ này đều có chung một phẩm chất anh hùng. Họ có tinh thần
trách nhiệm cao đối với nhiệm vụ, dũng cảm không sợ hy sinh, tình đồng đội
gắn bó yêu thương. Họ sống giữa khói bom lửa đạn nhưng họ vẫn nhiều ước
mơ. Họ sống bình thản và luôn thích làm đẹp cho mình, thích hát và nghe đài
mỗi khi rảnh rỗi. Tiếng hát của họ trên cao điểm này thực sự là tiếng hát át tiếng
bom. Hồn nhiên mà anh hùng.
Ở họ còn có những nét đẹp riêng biệt mà nhà văn Lê Minh Khuê đã tinh tế miêu
tả bằng ngòi bút trân trọng. Nho bé nhỏ và ít tuổi nhất, thích thêu thùa, thích ăn
kẹo. Trông cô mát mẻ như que kem mỗi khi ở dưới xuôi lên. Tưởng yếu đuối
nhưng Nho cũng là người phá bom rất quả cảm. Khi bị thương, Phương Định
chăm sóc, chị Thao thì lo lắng, cuống lên định báo về đơn vị. Nhưng Nho vẫn
rất bình thản. Cô còn chìa tay xin Phương Định mấy viên đá mát lạnh sau cơn
mưa.
Chị Thao lớn tuổi hơn nên những ước mơ và dự định về tương lai cũng thiết
thực hơn. Chị hát không hay nhưng rất chăm chép bài hát. Chị chép cả những
lời bịa của Phương Định. Đôi lông mày lúc nào cũng tỉa nhỏ như cái tăm. Áo lót
cái nào cũng thêu bằng chí màu. Chị có đặc điểm rất sợ máu và vắt. Hễ nhìn
thấy là mặt chị tái mét. Song người tổ trưởng ấy lại rất bình thản. Chị hay thong
thả nhai bích quy trước tiếng máy bay trinh sát rè rồ trộn lẫn tiếng gầm gào và
tiếng dội bom của phản lực. Chị phá bom cương quyết, táo bạo đến đáng gờm.
Phương Định cũng như Nho, hồn nhiên, mơ mộng và dũng cảm. Đấy là cô gái
Hà Nội. Lúc rảnh rỗi để dành cho hát và ôm gối mộng mơ, hoặc nghĩ lung tung
nhất là hay nhớ nhà. Nhưng tinh thần chiến đấu thì gan dạ, kiên cường chẳng
thua kém gì các chị em. Mỗi ngày, Phương Định phải phá tới năm quả bom, ít là
ba. Mỗi lần phá là một cảm giác khác nhau. Khi phá bom, Phương Định rất

căng thẳng, hồi hộp, tim đập bất thình lình. Nhưng cô đều vượt lên để chiến
thắng những quả bom lì lợm, chứa trong mình thần chết khủng khiếp và hoàn
thành nhiệm vụ một cách xuất sắc.
Phương Định là cô gái để lại nhiều ấn tượng sâu sắc trong lòng ta. Phương
Định, con gái Hà Nội “hai búi tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu
hãnh như đài hoa loa kèn”. Đôi mắt Phương Định được các anh lái xe bảo là “có
cái nhìn sao mà xa xăm”. Nhiều pháo thủ và lái xe hay “hỏi thăm” hoặc “viết
những bức thư dài gửi đường dây” cho Phương Định. Cô có cách kiêu kỳ, làm
“điệu” khi tiếp xúc với một anh bộ đội “nói giỏi” nào đấy. Nhưng trong suy
nghĩ của cô thì “những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng
nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ”.
Phương Định là một cô gái rất hồn nhiên yêu đời, giàu cá tính. Thuở nhỏ đã hay
hát. Cô có thể ngồi lên thành cửa sổ căn phòng nhỏ bé nhà mình “hát say sưa
ầm ĩ”. Bàn học lúc nào cũng “bày bừa bãi lên”, để đến nỗi bà mẹ phải “nguyền
rủa”: “Con gái gì cái của mày. Lấy chồng rồi mà no đòn… No đòn…!”. Vì thế
ngay từ lúc còn ở nhà, cô đã thề là “không lấy chồng”.
Sống trong cảnh bom đạn ác liệt, cái chết kề bên, Phương Định lại càng hay hát.
Những bài hành khúc, những điệu dân ca quan họ, bài ca Ca-chiu-sa của Hồng
quân Liên Xô, bài dân ca Ý… Định còn biết bịa ra những lời hát, thế mà chị
Thao vẫn “say mê” chép vào sổ tay.
Phương Định hát trong những khoảnh khắc “im lặng”, máy bay trinh sát bay “rè
rè”, cơn bão lửa sắp sụp xuống cao điểm. Phương Định hát để động viên Nho,
chị Thao và động viên mình. Hát khi “máy bay rít, bom nổ; nổ trên cao điểm,
cách cái hang này khoảng 300m”. Hát trong không khí ngột ngạt: “Khói len vào
cửa hang bị che lấp”.
Đúng là “tiếng hát át tiếng bom” của những người con gái trong tổ trinh sát mặt
đường, những con người “khao khát làm nên những sự tích anh hùng”.

Trong kháng chiến chống Mỹ, ở hai miền Nam, Bắc của Tổ quốc đã có hàng
vạn, hàng triệu chàng trai lên đường ra trận với dũng khí và quyết tâm “đánh
cho Mỹ cút, đánh cho ngụy nhào” để giải phóng miền Nam, thống nhất đất
nước. Tiền tuyến vẫy gọi, hàng ngàn hàng vạn cô gái mang chí khí Bà Trưng,
Bà Triệu xung phong ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền
thoại được làm nên bằng xương máu, mồ hôi và bao sự tích phi thường của
những người con gái Việt Nam anh hùng.
Hình ảnh ba nữ thanh niên xung phong gợi nhớ đến mười cô gái đã anh dũng hy
sinh tại ngã ba Đồng Lộc. Họ mãi mãi còn in dấu trong tâm hồn Việt Nam về
một thời đại chiến tranh ác liệt, đau thương mà anh hùng. Cuộc sống và chiến
đấu vĩ đại ấy đã ghi lại một cách chân thực chiến tích thầm lặng của tổ trinh sát
mặt đường. Trọng điểm đang chìm trong mưa bom bão lửa. Tiếng Phương Định
lại cất lên: “Tôi, một quả bom trên đồi. Nho, hai quả dưới lòng đường. Chị
Thao, một quả dưới chân cái hầm ba-ri-e cũ”. Cảnh tượng chiến trường trở nên
“vắng lặng đến phát sợ”. Cảnh vật bị hủy diệt đáng sợ. Cây xơ xác, đất nóng.
Khói đen vật vờ từng cụm trong không trung.
Phương Định, dũng cảm và bình tĩnh tiến đến gần quả bom. Cô không còn sợ
hãi nữa cứ “đàng hoàng mà bước tới”. Quả bom có 2 vòng tròn màu vàng nằm
lạnh lùng trên một bụi cây khô, một đầu vùi xuống đất. Thần chết đang đợi chờ,
vỏ quả bom nóng. Phương Định dùng lưỡi xẻng đào đất. Có lúc lưỡi xẻng chạm
vào quả bom. Có lúc Định “rùng mình” vì cảm thấy tại sao mình làm quá chậm
thế!
Hai mươi phút đã trôi qua. Tiếng còi chị Thao rúc lên. Định cẩn thận bỏ gói
thuốc mìn xuống cái lỗ đã đào, châm ngòi vào dây mìn, cố khỏa đất rồi chạy
nhanh về chỗ nấp… Tiếng còi của chị Thao lại thổi lên. Quả bom nổ. Ba tiếng
nổ nữa tiếp theo. Mảnh bom xé không khí. Đất rơi lộp bộp. Bom nổ váng óc,
ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được. Mồ hôi thấm vào môi, cát lạo
xạo trong miệng.

Nguy hiểm, căng thẳng không thể nào kể xiết. Chị Thao vấp ngã, vết sẹo bóng
lên, mảnh dù bay trên lưng. Chị cười, “răng trắng, đôi mắt mở to…”. Nho bị
thương. Bom nổ, hầm sập. Chị Thao và Định phải moi đất, bế Nho lên. Máu túa
ra, ngấm vào đất. Chị Thao nghẹn ngào. Định rửa vết thương cho Nho, tiêm
thuốc cho Nho, pha sữa cho Nho… Rồi chị Thao lại giục: “Hát đi, Phương
Định, mày thích bài gì nhất, hát đi!”. Đó là cuộc sống chiến đấu thường nhật
của họ.
Phương Định cho biết: “Tôi có nghĩ đến cái chết. Nhưng một cái chết mờ nhạt,
không cụ thể…”. Đoạn văn tả cảnh phá bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc
nhất trong truyện Những ngôi sao xa xôi. Lê Minh Khuê đã sử dụng bút pháp
hiện thực nghiêm ngặt tái hiện lại cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm, dựng nên
một tượng đài về khí phách anh hùng lẫm liệt của tổ trinh sát mặt đường.
Tổ trưởng Thao, Nho và Phương Định đã sáng ngời lên trong khói lửa bom đạn.
Chiến công thầm lặng của họ bất tử với năm tháng và lòng người. Tổ quốc và
nhân dân có bao giờ quên những nữ anh hùng Đồng Lộc, những nữ anh hùng
trên con đường chiến lược Trường Sơn:
“Đất nước mình nhân hậu
Có nước trời xoa dịu vết thương đau
Em nằm dưới đất sâu
Như khoảng trời đã nằm yên trong đất
Đêm đêm, tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói, lung linh…”
(Khoảng trời hố bom – Lâm Thị Mỹ Dạ)

Truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm sống lại trong lòng ta
hình ảnh tuyệt đẹp và những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường
của Phương Định, Nho, của chị Thao, của hàng ngàn, hàng vạn cô thanh niên
xung phong thời chống Mĩ. Chiến công thầm lặng của Phương Định và đồng
đội là bài ca anh hùng, là tiếng thét gọi tình yêu tổ quốc, tình yêu cuộc sống.
Chiến tranh đã đi qua. Sau ba thập kỷ, đọc truyện “Những ngôi sao xa xôi” ta
như được sống lại những năm tháng hào hùng của đất nước. Những ngôi sao sẽ
mãi mãi tỏa sáng trên bầu trời. Đêm đêm ta ngước nhìn lên, mỗi ngôi sao sẽ
nhắc nhở chúng phải bảo vệ bầu trời tự do mà biết bao thế hệ đã hy sinh giữ lấy
nó.
Lê Minh Khuê cây bút trưởng thành trong kháng chiến chống Mỹ. Các tác phẩm
của bà xoay quanh cuộc sống, chiến đấu của những cô thanh niên xung phong.
Những ngôi sao xa xôi là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của bà, kể về
cuộc sống chiến đấu của ba cô gái trên tuyến đường Trường Sơn.
Truyện được sáng tác năm 1971 khi chiến tranh chống Mỹ đang diễn ra vô cùng
khốc liệt.Truyện được viết về công cuộc chiến đấu của thanh niên xung phong,
bộ đội trên tuyến đường Trường Sơn trong thời kì kháng chiến chống Mỹ.
Nhan đề của tác phẩm giàu ý nghĩa, và giá trị biểu đạt. Trước hết nó là một hình
ảnh tả thực những vì tinh tú trong vũ trụ bao la, tỏa ánh sáng dịu nhè, lung linh
và lấp lánh. Hình ảnh ngôi sao được nhắc đến nhiều lần trong tác phẩm: Ngôi
sao vàng trên mũ của chiến sĩ, ngôi sao ở thành phố, ngôi sao trong truyện cổ
tích,… Không chỉ vậy, nhan đề còn có ý nghĩa biểu tượng, khiến ta nhớ về vẻ
đẹp của những cô thanh niên xung phong với tâm hồn mơ mộng, trong sáng,
bay bổng và phẩm chất cách mạng sáng ngời. Còn cái “xa xôi” có chăng chính
là cao điểm – nơi các cô đang chiến đấu. Trong cuộc kháng chống Mĩ, những cô

gái nhỏ bé, lặng lẽ, khiêm nhường ấy chính là những ngôi sao sáng của núi rừng
Trường Sơn.
Nho, Thao, Phương Định còn là những cô gái rất trẻ, họ sống chiến đấu trên
“một cái hang lớn dưới chân cao điểm” giữa vùng trọng điểm của tuyến đường
Trường Sơn – nơi tập trung nhiều nhất bom đạn của kẻ thù. Nơi họ sống chỉ có
tàn tích của chiến tranh: đường bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn, hai
bên đường không có lá xanh, chỉ có những thân cây bị tước khô cháy, những
cây lớn nằm lăn lóc, những tảng đá to, những thùng xăng hoặc những thành ô tô
méo mó, han rỉ nằm trong đất. Tưởng chừng như mọi thứ bị hủy diệt, không có
dấu hiệu của sự sống. Hoàn cảnh sống ấy đã cho ta thấy cái khốc liệt của chiến
tranh, sự khó khăn gian khổ mà con người phải trải qua.
Công việc của họ đặc biệt nguy hiểm, họ phải quan sát địch ném bom, sau mỗi
lần đó họ lại lao ra trọng điểm đo khối lượng đất đá bị đào xới, đếm những quả
bom chưa nổ và phá bom. Phải thường xuyên đối mặt với cái chết. Họ bị bom
vùi là chuyện bình thường “Có khi bò lên cao điểm về chỉ thấy hai con mắt lấp
lánh. Cười thì hàm răng trắng lóa trên gương mặt lem luốc” . Công việc thường
ngày ấy khiến thần kinh họ luôn căng thẳng, đòi hỏi phải có sự bình tĩnh, dũng
cảm.
Là những cá nhân, với đời sống tâm hồn và tình cảm khác nhau, nhưng ở ba cô
gái này đều mang những điểm chung. Trước hết, họ có tinh thần trách nhiệm
cao với nhiệm vụ: Có lệnh là họ lên đường, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ phá
bom mở đường cho những đoàn xe nối đuôi nhau ra tiền tuyến và về đích an
toàn. Trong khi phá bom họ chỉ quan tâm đến một điều duy nhất: Liệu bom có
nổ không, nếu không thì làm cách nào để bom nổ. Như vậy, với họ nhiệm vụ
còn quan trọng hơn tính mạng bản thân.
Không chỉ vậy, họ còn gan dạ, dũng cảm, không sợ hy sinh. Cuộc sống trong
bom đạn chiến tranh cái chết có thể ập đến bất cứ lúc nào, song họ chưa bao giờ

thấy ám ảnh, chưa bao giờ phải trằn trọc đêm đêm, cái chết đối với họ là một
khái niệm rất mờ nhạt, không cụ thể. Lòng dũng cảm còn thể hiện qua sự kiên
cường trong chiến đấu: Chị Thao rất gan dạ, cái cũng phải phát bực về cái tính
bình tĩnh đến lạ của chị. Nho khi máu thấm ra đỏ đất, vẫn bình tĩnh không một
tiếng kêu, không cho ai được khóc, không cho ai gọi về đơn vị. Phương Định
bình tĩnh gan dạ giữa khoang đất của địch, nhất định không chịu đi khom.
Sống với nhau, cùng nhau làm việc, giữa họ còn hình thành tình đồng đội keo
sơn, gắn bó. Tình cảm ấy nằm trong sự chân thành, dứt khoát khi ai cũng muốn
giành phần nguy hiểm, gian khổ về mình. Phương Định lo lắng, bồn chồn khi
chờ Thao và Nho đi trinh sát trên cao điểm với nỗi lo lắng hai bạn không về.
Tình cảm ấy nằm trong sự lo lắng, cử chỉ chăm sóc khi Nho bị thương, Phương
Định tận tình cứu chữa, chị Thao luống cuống không cầm được nước mắt.
Dù can trường, dũng cảm nhưng ở họ cũng có những nét rất hồn nhiên, rất con
gái. Họ là ba cô gái trẻ có nội tâm phong phú. Ở họ có những nét chung của cô
gái hay mơ mộng, dễ xúc động, dễ vui, dễ buồn. Họ cũng rất nữ tính, thích làm
đẹp dù ở chiến trường khói lửa. Nho thích thêu thùa, Thao chăm chép bài hát,
Phương Định thích ngắm mình trong gương, ngồi bó gối mơ màng và thích hát.
Cuộc sống ở chiến trường rất khó khăn nhưng họ vẫn luôn bình tĩnh, lạc quan,
yêu đời. Trong hang vẫn vang lên tiếng hát của ba cô gái và những dự định về
tương lai. Chiến tranh bom đạn không thể phá đi được những giây phút mơ
mộng ấy. Đó còn là thời gian để nhớ về gia đình, về những kỉ niệm, là niềm vui
của Nho và Phương Định khi thấy những cơn mưa đá.
Dù có những điểm chung, nhưng bên cạnh đó, họ vẫn có những nét cá tính
riêng. Nho hồn nhiên, mơ mộng, sở thích ăn kẹo, tắm suối, dáng vẻ nhỏ bé “mát
mẻ như một cây kem”. Chị Thao là tổ trưởng, lớn tuổi nhất, chị từng trải nhưng
cũng không thiếu những khát khao, rung động của tuổi trẻ, ưa làm đẹp. Đôi lông
mày tỉa nhỏ như cái tăm, áo lót cái nào cũng thêu chỉ màu. Ở chị có những nét
tính cách tưởng như mâu thuẫn: Trong công việc chị rất cương quyết, táo bạo

như có ai ngờ con người ấy lại sợ máu và vắt đến tái mặt. Trong con người chị
có sự kết hợp giữa cái nhút nhát, yếu đuối của một người con gái với cái bản
lĩnh của một chiến sĩ nơi chiến trường ác liệt. Phương Định là cô gái xinh đẹp,
có đời sống nội tâm phong phú, tính cách hồn nhiên, hay mơ mộng, hay sống
với kỉ niệm thời thiếu nữ ở thành phố. Cả ba cô gái đều có những nét tính cách
đẹp đẽ, đáng yêu. Họ là những con người từ cuộc sống thực bước vào tác phẩm
một cách tự nhiên, sinh động, họ hiện lên thật bình dị.
Lời văn dung dị, nghệ thuật trần thuật đặc sắc đã đem đến cho người đọc những
trang văn thấm đẫm cảm xúc. Qua tác phẩm này, chúng ta có hình dung đầy đủ
về vẻ đẹp phẩm chất của những cô thanh niên xung phong, họ vừa hồn nhiên,
mơ mộng, nữ tính, nhưng cũng vô cùng kiên cường, dũng cảm. Họ chính là
những đại diện tiêu biểu nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ.
“Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước
Mà lòng phơi phới dậy tương lai.”
(Theo chân Bác – Tố Hữu)
Đó là hình ảnh anh bộ đội, cô thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường
Sơn đã đi vào văn chương và trở thành mạch nguồn cảm xúc xuyên suốt văn
học một đời. Cũng được khơi nguồn từ cảm hứng ấy, truyện ngắn “Những Ngôi
Sao Xa Xôi” của Lê Minh Khuê lại đem đến cho người đọc những cảm xúc mới
mẻ về hình ảnh nữ thanh niên xung phong trong hoàn cảnh chiến tranh ác liệt.
Họ vừa mang vẻ đẹp của những cô gái tuổi mười tám, đôi mươi; hồn nhiên giàu
mơ mộng lại mang vẻ đẹp của người lính giữa chiến trường gan dạ, dũng cảm
không hề sợ hi sinh. In đậm nhất trong tâm trí bạn đọc là hình ảnh nhân vật

chính – cô thanh niên xung phong dũng cảm trong lòng bom đạn – Phương
Định.
Lê Minh Khuê là nữ nhà văn đã từng có năm tháng tuổi trẻ gắn bó với chiến
trường Trường Sơn mưa bom, bão đạn; từng chứng kiến, trải qua và chia sẻ
những gian khổ hi sinh của người lính. Bởi vậy những trang viết của bà về con
người và cuộc sống nơi đây thật chân thực và xúc động. Ở “Những ngôi sao xa
xôi” cũng vậy, hiện thực cuộc sống giữa chiến trường và hình ảnh những nữ
thanh niên xung phong với cuộc sống gian khổ một đời cứ hiện lên sống động
trong từng câu chữ. Ấn tượng sâu đậm nhất để lại trong lòng bạn đọc là hình
ảnh con người dũng cảm có tinh thần trách nhiệm cao, có tình đồng chí đồng
đội sáng người, có tâm hồn trong trẻo giàu mơ mộng và nhạy cảm. Tất cả những
vẻ đẹp ấy được thể hiện tập trung ở nhân vật Phương Định. Chủ yếu qua đời
sống nội tâm của cô.
Phương Định cùng những người đồng đội của mình ở trong một cái hang dưới
chân cao điểm, giữa một vùng trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Nơi
tập trung nhiều nhất bom đạn, sự nguy hiểm và ác nghiệt. Từng ngày, từng giờ
phải đối diện với bom đạn nổ, có biết bao thương tích vì bom đạn giặc. “Đường
bị đánh lở loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ
có những thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc. Những
tảng đá to. Một vài cái thùng xăng hoặc thành ô tô méo mó, han gỉ nằm trong
đất.” Đó là hiện thực đầy mùi máu tanh, không có màu xanh của sự sống, chỉ
thấy thần chết luôn rình rập.
Công việc của các cô đặc biệt nguy hiểm. Họ phải chạy lên cao điểm giữa ban
ngày, phơi mình ra giữa vùng trọng điểm, đánh phá của máy bay địch để đo
khối lượng đất đá lấp vào hố bom. Đếm bom chưa nổ và nếu cần thì phá bom.
Nhiệm vụ của họ thật quan trọng nhưng cũng đầy gian khổ, hi sinh. Phải mạo
hiểm với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh đòi hỏi sự dũng cảm và bình tĩnh
hết sức. Cuộc sống gian khổ giữa chiến trường ác liệt, công việc đầy nguy hiểm

và luôn phải đối mặt với cái chết nhưng Phương Định vẫn giữ được sự hồn
nhiên trong sáng của tuổi trẻ. Thể hiện tinh thần dũng cảm, không sợ hy sinh,
lòng lạc quan và tình đồng đội
gắn bó sâu sắc. Qua đó, còn ngời sáng lên được vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng
cách mạng trong chiến đấu, vẻ đẹp của một thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ.
Vẻ đẹp của nhân vật Phương Định được tỏa sáng ở lý tưởng sống cao đẹp và
tinh thần dũng cảm không sợ gian khổ, hi sinh. Rời ghế nhà trường phổ thông,
Phương Định xung phong ra mặt trận cùng thế hệ của mình để giành độc lập, tự
do cho tổ quốc. Cô ra đi mà không tiếc nuối tuổi thanh xuân, nguyện dâng hiến
hết mình cho đất nước:
“Ôi tổ quốc, nếu cần, ta chết,
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sông…”
Đối mặt với nguy hiểm cô và những người đồng đội của mình thật sự là những
anh hùng. Phương Định nghĩ về hoàn cảnh sống nơi đây một cách giản dị và
cho là có cái thú riêng: “Có ở đâu như thế này không: đất bốc khói, không khí
bàng hoàng, máy bay đang ẩm thì xa dần. Thần kinh căng như chão, tim đập bất
chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp xung quanh có nhiều quả
bom chưa nổ. Có thể nổi bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ…”
Công việc phá bom đầy nguy hiểm và luôn đối mặt với thần chết được cô kể lại
một cách bình thản, pha sự hóm hỉnh: “Quen rồi. Một ngày chúng tôi phá bom
đến năm lần. Ngày nào ít: ba lần.”
Bao nhiêu hi sinh mất mát của bản thân cô không màng tới. Cái chết cũng được
Phương Định nói hết sức nhẹ nhàng. Nếu không có cái nhìn lạc quan và một
tinh thần dũng cảm thì Phương Định không thể có cách nói bình thản như thế.
Cuộc sống nơi chiến trường luôn đối mặt với những thử thách nguy hiểm và cái
chết đã tôi luyện Phương Định. Lòng quả cảm không sợ hy sinh, tâm lý Phương

Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác.
Khung cảnh và không khí chứa đầy những căng thẳng nhưng Phương Định vẫn
có nét tâm lý rất con gái, cảm giác “có ánh mắt các chiến sĩ” dõi theo mình để
rồi sự dũng cảm của cô như được kích thích bởi lòng tự trọng: “Tôi đến gần quả
bom. Cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ
không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể đứng đàng
hoàng mà bước tới.”
Ở bên quả bom, cận kề với cái chết im lìm và bất ngờ. Từng cảm giác của con
người cũng trở nên sắc nhọn: “Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một
tiếng động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại
sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ bọc quả bom nóng. Một dấu hiệu
chẳng lành.” Tiếp đó là cái giây phút căng thẳng chờ đợi tiếng nổ của bom.
Phương Định có nghĩ tới cái chết nhưng là “Một cái chết mờ nhạt không cụ
thể.” Còn cái chính vẫn là “liệu mìn có nổ, bom có nổ không?” Đây là tinh thần
trách nhiệm rất cao trong công việc là lòng dũng cảm vô song.
Có thể khẳng định rằng Phương Định và đồng đội của cô thực sự là những
người anh hùng nhưng là những người anh hùng mà không hay biết. Chính điều
đó khiến nhân vật Phương Định trở nên đáng mến. Nét nổi bật và cũng là điểm
hấp dẫn: ở Phương Định là vẻ đẹp của tâm hồn trong sáng hồn nhiên và thơ
mộng. Phương Định là nữ sinh thủ đô thanh lịch, bước vào chiến trường. Cô có
một thời học sinh – cái thời áo trắng ngây thơ hồn nhiên và vô tư sống bên mẹ
trong căn nhà nhỏ ở một con phố yên tĩnh. Những hoài niệm của cô về thời học
trò luôn sống trong cô nơi giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khao khát
vừa làm dịu mát tâm
hồn trong hoàn cảnh căng thẳng, khốc liệt của chiến tranh.
Sau những giây phút căng thẳng trên cao điểm, xong việc là thở phào, chạy vào
hang là xà ngay vào một thế giới khác – thế giới của con gái – với những mơ

mộng: “Cái mát lạnh làm toàn thân run lên đột ngột. rồi ngửa cổ uống nước,
trong ca trong bi đông. Nước suối pha đường. Xong thì nằm dài trên nền ẩm,
lười biếng nheo mắt nghe ca nhạc từ cái đài bán dẫn nhỏ mà lúc nào cũng có pin
đầy đủ. Có thể nghe có thể nghĩ lung tung.” Phương Định mê hát và thích nhiều
bài đó là những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những ngả đường mặt trận,
hay cô thích dân ca quan họ mềm mại dịu dàng, thích Ca – chiu – sa của Hồng
quân Liên Xô. Cô thích hát đến nỗi cô ghi trước lời bài hát vào một cuốn sổ nhỏ
để hát dần. Thích hát, Phương Định còn bịa ra lời bài hát, ngồi dựa vào thành đá
và khẽ hát. Rõ ràng thích hát là nét tâm lý của thời đại – cái thời tiếng hát át
tiếng bom nhưng đây cũng là nét cá tính ở Phương Định. Hé lộ vẻ đẹp phong
phú của tâm hồn. Trong tiếng hát có ý thức về lí tưởng, có khao khát về quê
hương, tình yêu của tuổi trẻ và có cả khát vọng được trở về cuộc sống thanh
bình.
Cũng như bao cô gái mới lớn khác, Phương Định rất nhạy cảm và quan tâm với
hình thức của mình. Phương Định đẹp với: “Hai bím tóc dày, tương đối mềm,
một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn”, và đôi mắt nâu nâu dài dài nheo
lại như chói nắng hay có cái nhìn xa xăm. Biết mình đẹp, cô thích ngắm mình
trong gương. Cô vui và tự hào vì điều đó nhưng không hay biểu lộ tình cảm của
mình mà thường tỏ ra kín đáo giữa đám đông. Lê Minh Khuê rất tinh tế khi phát
hiện ra cái nét tâm lý kiên ngầm ấy của Phương Định. Đó là cái kiên ngầm của
một cô gái trẻ có ý thức sâu sắc về vẻ đẹp của cuộc sống. Chính nét tâm lý rất
đời thường, rất con cái
này khiến nhân vật Phương Định càng trở nên gần gũi chân thực và đáng yêu.
Vẻ đẹp tâm hồn Phương Định người sáng nhất khi cơn mưa đá bất bất ngờ ập
đến. Chỉ một cơn mưa đá mà bao ngột ngạt, căng thẳng, nguy hiểm của chiến
trường tan biến để nhường chỗ cho niềm vui con trẻ, hoa nở cuống cuồng:
“Mưa đá! Cha mẹ ơi! Mưa đá!” Chỉ một trận mưa đá vụt qua cũng đánh thức ở
Phương Định rất nhiều kỷ niệm. Và nỗi nhớ về thành phố quê hương, về gia

đình, về tuổi thơ thanh bình của mình. Sau cái say sưa của niềm vui con trẻ là
nỗi nhớ da diết khôn nguôi, cô nhớ rất nhiều: nhớ người mẹ, nhớ cái cửa sổ ngôi
nhà, nhớ những ngôi sao to trên bầu trời thành phố, nhớ cái cây vòng tròn nhà
hát, nhớ bà bán kem
và đám trẻ con háo hức vây quanh, nhớ con đường nhựa sau cơn mưa, nhớ
những ngọn điện trên quảng trường lung linh,… tất cả vừa rõ ràng vừa mờ ảo.
Vừa đồng hiện vừa vụt hiện trong tâm trí, vừa gần gũi vừa xa xôi. Những hoài
niệm làm dịu cơn khát, những cơn khát cháy lòng, những hy vọng xa xôi, tất cả
ào đến xoáy mạnh mãnh liệt dữ dội như cơn mưa đá. Làm thành hành trang tinh
thần của cô thanh niên xung phong tiếp cho cô sức mạnh, thắp cho cô niềm tin
và tỏa sáng vẻ đẹp của người chiến sĩ Trường Sơn.
Nét đẹp ở Phương Định còn được ngời sáng trong tình đồng đội thắm thiết. Cô
luôn yêu thương trìu mến và quan tâm đến đồng đội. Cô lo lắng cho chị Thao và
Nho lên cao điểm chưa về đến nỗi “nói như gắt vào máy” khi đại đội trưởng hỏi
tình hình. Cô hiểu chị Thao và Nho như hiểu về những người chị em ruột thịt.
Đó là chị Thao sợ máu và vắt nhưng chiến đấu lại rất dũng cảm, trong công việc
ai cũng phải gờm chị về sự bình tĩnh, cương quyết, táo bạo. Với cô em út của tổ
trinh sát thì Phương Định rất muốn bế trên tay “trông nó nhẹ, mát như một que
kem trắng”, biết bao trìu mến yêu thương gửi gắm trong cái nhìn ấy. Chị Nho bị
thương, cô chăm sóc như một người y tá chuyên nghiệp. “Moi đất, bế Nho đặt
lên đùi, rửa cho Nho bằng nước đun sôi trên bếp than, tiêm cho Nho rồi pha sữa
cho Nho trong cái ca sắt… Đặc biệt, cô dành tình yêu và niềm cảm phục cho tất
cả những chiến sĩ mà cô gặp ngày đêm trên con đường ra mặt trận. Với cô,
những người đẹp nhất, thông minh nhất can đảm nhất và cao thượng nhất là
những người mặc quân phục có ngôi sao trên mũ. Tình đồng chí và đồng đội
của Phương Định thật thiêng liêng, cao cả và đáng quý. Chính điều đó đã tiếp
thêm sức mạnh cho cô để cô hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Có thể nói xây dựng nhân vật Phương Định, Lê Minh Khuê đã chọn được
phương thức trần thuật hợp lý khi đặt điểm nhìn vào nhân vật chính để nhân vật
tự kể chuyện. Nhờ vậy, nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật trở nên tinh tế, giọng
điệu, ngôn ngữ tự nhiên gần với khẩu ngữ, trẻ trung, nữ tính, lời kể linh hoạt,
câu văn ngắn dài. Tất cả góp phần tạo nên một Phương Định thật như ở ngoài
đời, một Phương Định rất con gái, rất Hà Nội. Qua đó, cuộc sống chiến đấu của
các cô thanh niên xung phong Trường Sơn được tái hiện đầy đủ, chân thực, sinh
động với vẻ đẹp tỏa sáng. Tác giả đã làm nổi bật lên tâm hồn trong sáng, giàu
mơ mộng, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ trong sự hi sinh và tinh thần lạc
quan của họ. Đó là hình ảnh đẹp tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam đã sống và
chiến đấu, hi sinh tuổi xuân của mình cho tổ quốc thân yêu.
Khi hiểu được vẻ đẹp của Phương Định ta càng thêm yêu mến, tự hào về các cô
gái thanh niên xung phong như Phương Định, Nho và chị Thao. Vẻ đẹp của họ
mãi mãi tỏa sáng như vì sao lấp lánh trên bầu trời trong sự cảm phục và biết ơn
của dân tộc.
“Đêm đêm tâm hồn em tỏa sáng
Những vì sao ngời chói lung linh.”
(Khoảng trời hố bom – Lâm Thị Mỹ Dạ)
Từ lâu, hình ảnh những cô gái thanh niên xung phong đã đi vào thi ca, nhạc họa
nuôi một nguồn cảm hứng dồi dào, bất tận. Ta có thể kể đến bài thơ "Gửi em cô
gái thanh niên xung phong" của nhà thơ Phạm Tiến Duật hay bài hát "Cô gái
mở đường" của cố nhạc sĩ Xuân Giao... Và cũng góp một tiếng nói riêng, tiếng
nói của một thanh niên xung phong trên tuyến đường Trường Sơn vào đề tài
này, Lê Minh Khuê với truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" đã khắc họa thành
công hình ảnh những cô gái xung phong phá bom, mở đường thật chân thực:

hồn nhiên, trong sáng, giàu mộng ước, lạc quan, yêu đời và rất dũng cảm, mạnh
mẽ trong chiến đấu. Tác phẩm là "đứa con tinh thần" đầu tiên của nhà văn, được
viết vào năm 1971, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ của dân tộc đang diễn ra
rất ác liệt.
Sức hấp dẫn của thiên truyện không chỉ dừng lại ở việc phản ánh chân thực
cuộc sống chiến đấu đầy khốc liệt của các cô gái thanh niên xung phong ở tuyến
đường Trường Sơn mà truyện còn lôi cuốn người đọc ở nghệ thuật trần thuật và
miêu tả tâm lí nhân vật độc đáo của Lê Minh Khuê. Nhà văn đã rất khéo léo
trong việc lựa chọn ngôi kể cho truyện ngắn của mình: ngôi thứ nhất qua nhân
vật Phương Định. Điều này có tác dụng làm cho thế giới nội tâm với những ấn
tượng, hồi tưởng của nhân vật hiện lên thật phong phú, đậm nét. Đồng thời,
cách chọn ngôi kể qua một cô gái trẻ hồn nhiên, nhạy cảm, trong sáng và lại là
người trong cuộc không chỉ làm cho câu chuyện trở nên khách quan, chân thực
mà còn khiến cho câu chuyện mang một giọng điệu sôi nổi, đầy nữ tính.
Trước hết, truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi", Lê Minh Khuê đã phản ánh
một cách chân thực cuộc sống và chiến đấu hết sức gian khổ, hiểm nguy nơi
chiến trường đầy bom rơi đạn nổ. Đó là câu chuyện về ba nữ thanh niên trẻ
xung phong, sống ở dưới chân một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn
tạo thành tổ trinh sát mặt đường. Họ bao gồm có: Thao, Nho và Phương Định,
với nhiệm vụ quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá để lấp hố bom, đánh
dấu các vị trí có bom chưa nổ và phá bom. Đây là một công việc vô cùng nguy
hiểm, có thể đối diện với cái chết bất cứ lúc nào. Thậm chí, ở nơi cư trú của họ
cũng luôn có sự rình rập của tử thần: "Chúng tôi ở trong một hang dưới chân
cao điểm. Con đường đi qua trước cửa hang, kéo lên đồi... đường bị đánh lở
loét, màu đất đỏ, trắng lẫn lộn. Hai bên đường không có lá xanh. Chỉ có những
thân cây bị tước khô cháy. Những cây nhiều rễ nằm lăn lóc...". Đó là một hiện
thức tàn khóc của chiến tranh, của sự tàn phá khủng khiếp khi mà màu xanh của
cây cỏ tự nhiên cũng không thể sống nổi. Vì thế, sự che chắn giản đơn của thiên

nhiên như là ngụy trang để bảo vệ mạng sống của họ cũng không có được.
Trước mắt người đọc là cảnh tượng của hoang phế, trần trụi, ảm đạm chết chóc,
tang thương. Không dừng lại ở đó, khi làm nhiệm vụ họ phải chạy trên cao điểm
giữa cái nắng chói chang, phơi mình giữa trọng điểm bắn phá của máy bay định.
Vì thế, "Chúng tôi bị bom vùi luôn. Có khi bò trên cao điểm, về chỉ thấy hai con
mắt lấp lánh. Cười thì hàm răng loá lên khuôn mặt nhem nhuốc [...] thần kinh
căng như chão, tim đập bất chấp cả nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp
xung quanh có nhiều quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa.
Nhưng nhất định sẽ nổ...". Lê Minh Khuê tiếp tục lia ống kính quay chậm vào
một lần phá bom của Phương Định, tái hiện thật chân thực, tinh tế cảnh tượng
kinh khủng đó. Mặc dù đã rất nhiều lần phá bom, nhưng với Phương Định mỗi
lần làm công việc này vẫn là một thử thách với thần kinh cho đến từng cảm
giác: "Tôi dùng xẻng nhỏ đào đất dưới quả bom. Đất rắn. Những hòn sỏi theo
tay tôi bay ra hai bên. Thỉnh thoảng lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng
động sắc đến gai người, cứa vào da thịt tôi. Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao
mình làm chậm quá. Nhanh lên một tí! Vỏ quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng
lành. Hoặc là nóng từ bên trong quả bom. Hoặc là mặt trời nung nóng.". Lời văn
như dao nhọn, sắc lạnh đến rợn người, khiến người đọc như cảm giác đang trực
tiếp trải nghiệm tham gia công việc phá bom cùng với nhân vật vậy!. Tiếp đó là
những giây phút chuẩn bị kích nổ trái bom: "Tôi cẩn thận bỏ gói thuốc mìn
xuống cái hố đã đào, châm ngòi. Dây mìn dài, cong, mềm. Tôi khỏa đất rồi chạy
lại chỗ ẩn nấp của mình...". Những giây phút đợi chờ tiếng nổ của quả bom thật
căng thẳng, "tim tôi cũng đập không rõ", thậm chí cô còn nghĩ tới cái chết,
nhưng đó là cái chết mờ nhạt, không cụ thể. Cái chính lúc này là "bom có nổ
không?. Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai? [...] nhưng quả bom
nổ. Một thứ tiếng kì quái, đến vang óc. Ngực tôi nhói, mắt cay xè... mùi thuốc
bom buồn nôn... Mảnh bom xé không khí, lao và rít vô hình trên đầu"... Quả là
một cuộc chiến đấu không cân sức, nguy hiểm đầy ngoạn mục nhưng cô gái đã
mạnh mẽ vượt qua. Đến đây, người đọc càng cảm nhận thấy sự tàn ác khốc liệt

của chiến tranh bao nhiêu thì lại càng cảm phục tinh thần trách nhiệm trong
công việc, lòng quả cảm vô song, sẵn sàng hi sinh vì tổ quốc, vì hòa bình của
những cô gái thanh niên xung phong phá bom mở đường đến bấy nhiêu. Qua
đó, chúng ta mới thấy hết được ý thức, trách nhiệm công dân cao độ của những
con người anh hùng xả thân vì kháng chiến, cách mạng:
"Chúng tôi đã đi không tiếc đời mình (Những tuổi hai mươi làm sao không tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì còn chi tổ quốc."
Tiếp đến, sự thành công của truyện ngắn "Những ngôi sao xa xôi" còn được thể
hiện ở nghệ thuật xây dựng nhân vật, nhất là việc miêu tả tâm lí các nhân vật
trong truyện. Điều này không chỉ được thể hiện ở việc tác giả khắc họa thái độ
và trạng thái nhân vật trong mỗi lần làm nhiệm vụ phá bom, mà nữ nhà văn còn
đặc biệt lách sâu vào trong mạch ngầm đời sống nội tâm của các cô gái thanh
niên xung phong, làm hiện lên những vẻ đẹp tâm hồn thật sinh động, phong
phú. Đó là những nét đẹp chung của những cô gái trẻ như nhạy cảm, dễ xúc
động, nhiều mộng mơ nhưng ở họ lại có những nét đẹp, sức hấp dẫn riêng của
các cô gái ra đi từ đất Hà Thành mỹ lệ. Chị Thao là đội trưởng, người lớn tuổi
nhất, luôn "cương quyết, táo bạo" và "bình tĩnh đến phát bực" trong mọi hoàn
cảnh nhưng lại sợ nhìn thấy máu chảy và sợ vắt. Chị có sở thích là chép lại các
bài hát, dù chẳng thuộc nhạc, giọng lại chua. Nho thì ít tuổi hơn, trẻ trung, hồn
nhiên "trông mát mẻ như một que kem trắng", lại thích nhai kẹo, tắm suối, dù
biết là ở đó hay có bom nổ chậm... nhưng khi làm nhiệm vụ thì luôn tỉnh táo,
mạnh mẽ, dũng cảm. Khi bị thương, Nho không hề rên la và không muốn mọi
người xung quanh phải lo lắng: "Không chết đâu. Đơn vị đang làm đường kia
mà. Việc gì phải khiến cho nhiều người lo lắng. Ơ, cái bà này! Sao bà cứ cuống
quýt lên vậy?". Nhất là Phương Định, dưới ngòi bút của Lê Minh Khuê, cô hiện
lên là một cô gái hồn nhiên, trẻ trung, lạc quan và giàu mơ ước về tương lai. Cô
luôn tự hào, hãnh diện về vẻ đẹp ngoại hình của mình, khiến các anh lính phải
ngả nghiêng, ngây ngất, luôn tìm cách để bắt chuyện, làm quen: "Tôi là con gái

Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương
đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn...". Đặc biệt Phương
Định luôn thích ngắm mình trong gương, nhất là ngắm đôi mắt. "Nó dài, màu
nâu, hay nheo lại như chói nắng" và được các anh lái xe khen "Cô có cái nhìn
sao mà xa xăm!". Vì thế, Phương Định luôn có ý thức giữ gìn hình tượng của
mình trong mọi hoàn cảnh. Dù trong lúc đang phá bom, cảm thấy rất sợ nhưng
cô "cảm thấy có ánh mắt các chiến sĩ dõi theo mình, tôi không sợ nữa. Tôi sẽ
không đi khom. Các anh ấy không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng
hoàng mà bước tới". Cô có sở thích mê hát, "thường cứ thuộc một điệu nhạc nào
đó rồi bịa ra lời mà hát...". Nhưng hình ảnh gây ấn tượng nhất trong lòng người
đọc khi nói tới Phương Định là cảnh tượng cô bất ngờ gặp cơn mưa đá. "Tôi
chạy vào, bỏ trên bàn tay đang xòe ra của Nho mấy viên đá nhỏ. Lại chạy ra,
vui thích cuống cuồng". Để rồi sau những niềm vui con trẻ "say sưa, tràn đầy"
là những nỗi nhớ da diết về người mẹ, cái cửa sổ ngôi nhà, những ngôi sao to
trên bầu trời thành phố, là cây, là cái vòm nhà hát hoặc bà bán kem đẩy những
chiếc xe chở đầy kem... Tất cả như vừa thực, vừa hư, cứ xoáy sâu vào trong tâm
trí của Phương Định. Và tất cả điều đó đã trở thành hành trang trong tâm hồn,
giúp họ có thể vượt qua sự tàn khốc của hiện thực chiến tranh, đốt lên trong
lòng họ niềm tin yêu cuộc sống. Đó là những nét đẹp tâm hồn đầy nhân bản
đáng quý, đáng trân trọng.
Lung linh vẻ đẹp của Những ngôi sao xa xôi

Có một thời để nhớ, có một thời đẹp hơn mọi lời ca, một thời mà cả nước lên
đường phơi phới bước chân trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước vĩ đại.
Trường Sơn ơi, rầm rập bước quân hành. Hình ảnh các cô gái thanh niên xung
phong trên tuyến đầu lửa đạn đã trở thành đề tài văn học. Mảnh trăng cuối rừng
- Nguyễn Minh Châu, Lá đỏ - Nguyễn Đình Thi, Khoảng trời hố bom - Lâm Thị
Mỹ Dạ... đã khắc họa vẻ đẹp kiêu hùng của thời đại. Lê Minh Khuê, một nhà
văn nữ trưởng thành trong chiến tranh đã đóng góp cho nền văn học Việt Nam

truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi đã tạo nét duyên dáng của cây bút trẻ.
Truyện đã phản ánh thành công khốc liệt của chiến tranh đồng thời ánh lên vẻ
đẹp tâm hồn như những vì sao lung linh ngời sáng của những cô gái thanh niên
xung phong trên tuyến lửa Trường Sơn.
Bước vào tác phẩm ta thấy Lê Minh Khuê đã phác họa khung cảnh và không khí
trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn chỉ bằng một vài nét chấm phá miêu
tả hiện thực cô đọng nhưng cũng đủ khái quát khốc liệt chiến tranh. Và có lẽ
thành công của tác phẩm là nghệ thuật miêu tả tâm lí nhân vật và ngôn ngữ trần
thuật. Với sự lựa chọn cách trần thuật ở ngôi thứ nhất, Phương Định là người kể
cũng là nhân vật chính của truyện. Nhà văn Lê Minh Khuê đã miêu tả rất cụ thể
thế giới nội tâm, những cảm xúc và suy nghĩ của ba cô gái thanh niên xung
phong. Truyện viết về đề tài chiến tranh nên có nhiều chi tiết về bom đạn, chiến
đấu, hi sinh nhưng chủ yếu là hướng vào thế giới nội tâm, làm hiện lên vẻ đẹp
tâm hồn của con người trong hoàn cảnh khốc liệt. Có được sự thành công đó
phần lớn là nhờ vào cách lựa chọn ngôi kể phù hợp của tác giả.
Truyện ngắn Những ngôi xa xôi của Lê Minh Khuê có cốt truyện khá đơn giản.
Truyện kể về ba cô thanh niên xung phong tên là Thao, Nho và Phương Định.
Họ làm thành một tổ trinh sát mặt đường trên cao điểm tại một vùng trọng điểm
trên tuyến đường Trường Sơn. Đây là nơi tập trung nhiều bom đạn và sự nguy
hiểm, ác liệt. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của ba cô gái đặc biệt gian khổ nguy
hiểm và công việc của họ cũng đầy nguy hiểm hi sinh. Ngay giữa ban ngày, họ
phải phơi mình ra giữa vùng trọng điểm đánh phá của máy bay địch. Sau mỗi
trận bom họ phải lao ra trọng điểm, đo ước tính khối lượng đất đá lấp hố bom
địch đào xới, đếm bom chưa nổ và phá bom. Đây là một công việc hết sức mạo
hiểm, luôn phải đối mặt với cái chết, luôn căng thẳng thần kinh, đòi hỏi họ phải
hết sức dũng cảm và bình tĩnh. Nhưng với họ công việc nguy hiểm ấy đã trở
thành quen thuộc, bình thường: “Có nơi đâu như thế này không: đất bốc khói,
không khí bàng hoàng, máy bay ầm ì xa dần. Thần kinh căng như dây chão, tim
đập bất kể nhịp điệu, chân chạy mà vẫn biết rằng khắp chung quanh có nhiều

quả bom chưa nổ. Có thể nổ bây giờ, có thể chốc nữa. Nhưng nhất định sẽ nổ...
Rồi khi xong việc, quay lại nhìn cảnh đoạn đường một lần nữa, thở phào chạy
về hang.”
Những cô gái làm trinh sát mặt đường ấy, có cùng xuất thân là những cô gái Hà
Nội, có cá tính và hoàn cảnh riêng khác nhau nhưng ba cô đều có phẩm chất
chung của thanh niên xung phong ở chiến trường là có tinh thần trách nhiệm cao
với nhiệm vụ, không sợ hy sinh, có tình đồng đội gắn bó. Đó là mẫu người sẵn
sàng “Đi bất cứ nơi đâu khi Tổ quốc đang cần”. Ngoài ra, họ còn có những nét
tính cách chung của các cô gái trẻ là dễ xúc cảm, nhiều ước mơ, hay mơ mộng,
dễ vui mà cũng dễ trầm tư và thích làm đẹp cho cuộc sống của mình dù đang
sống ở chiến trường. Cụ thể là chị Thao rất thích chép bài hát, chép cả lời hát
bịa của Phương Định. Còn Nho thích thêu thùa và Phương Định, những lúc rảnh
rỗi lại thích ngắm mình trong gương hay ngồi bó gối mơ màng. Đó là nét đẹp
lãng mạn trong khói lửa chiến tranh, là sức sống dâng tràn mặc mưa bom bão
đạn như Bùi Minh Quốc cũng từng viết:
“Trong một góc vườn cháy khét lửa napan

Em sửng sốt gặp một nhành hoa cúc
Và em gọi đó là hạnh phúc.”
(Bài thơ về hạnh phúc)
Nho, Thao, Phương Định sống trong một tập thể, họ hết sức gắn bó yêu thương
nhau nhưng ba cô gái vẫn có những nét tính cách riêng không ai giống ai. Chị
Thao thì ít nhiều từng trải hơn, không dễ dàng hồn nhiên, mơ mộng và dự tính
tương lai có vẻ thiết thực hơn nhưng cũng không thiếu những khát khao và rung
động của tuổi trẻ. Chị chiến đấu rất dũng cảm, bình tĩnh nhưng lại rất sợ khi
nhìn thấy máu chảy và sợ cả vắt nữa. Còn Nho là người nhỏ tuổi nhất, tính cô
lại càng trẻ con. Nho thích mút kẹo. Hàng ngày cô được cưng chiều và luôn
nhận phần việc nhẹ hơn. Nhưng không phải vì thế mà cô ỷ lại công việc cho

Thao và Phương Định. Cô vẫn dũng cảm, cứng rắn hoàn thành xuất sắc nhiệm
vụ của mình.
Phương Định là nhân vật chính của truyện được Lê Minh Khuê tập trung ngòi
bút để miêu tả. Cô vốn là con gái Hà Nội vào chiến trường. Cô có thời học sinh
hồn nhiên vô tư bên người mẹ. Cô có một căn buồng nhỏ ở một đường phố yên
tĩnh của thủ đô trong những ngày thanh bình trước chiến tranh. Những kỉ niệm
ấy, luôn sống trong lòng cô ngay giữa chiến trường dữ dội. Nó vừa là niềm khát
khao, vừa là dòng suối làm dịu mát tâm hồn cô trong hoàn cảnh căng thẳng,
khốc liệt của chiến tranh.
Nói về ngoại hình, Lê Minh Khuê không hề miêu tả chi tiết mà tác giả rất tinh tế
khi để cho nhân vật tự đánh giá mình: “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách
khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ
cao, kiêu hãnh như đài hoa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái
nhìn sao mà xa xăm!”. Chính đôi mắt cô đẹp như một ánh sao giữa bầu trời vừa
gần mà lại vừa xa đã tạo cảm xúc bao anh lính lái xe qua cung đường Trường
Sơn khói lửa. Cô thấy vui và tự hào về điều đó nhưng cô chưa dành riêng tình
cảm cho một ai. Vậy cũng đủ cho ta nhận thấy Phương Định là một cô gái đẹp.
Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức, Phương Định lôi cuốn người đọc bởi vẻ đẹp hồn
nhiên, trong trẻo của tâm hồn. Vào chiến trường đã ba năm, đã quen với những
thử thách nguy hiểm, giáp mặt hàng ngày với cái chết nhưng Phương Định cũng
như đồng đội của cô không mất đi sự hồn nhiên trong sáng và những mơ ước về
tương lai. Cô là người nhạy cảm hồn nhiên hay mơ mộng và thích hát. Cô đã kể
rằng “Tôi thích nhiều bài hát. Những bài hành khúc bộ đội hay hát trên những
ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ mềm mại, dịu dàng. Thích Ca-
chiu-sa của hồng quân Liên Xô. Thích ngồi bó gối mơ màng: “Về đây khi mái
tóc còn xanh xanh ...”. Đó là dân ca Ý trữ tình giàu có, phải lấy giọng thật trầm.
Thích nhiều”. Thấy mưa đá rơi ngoài hang cô vui thích cuống cuồng như trẻ
con, đem cục đá vào cho Nho rồi lại chạy ra. Cơn mưa đá tan đi nhanh chóng,

cô thẫn thờ không phải vì tiếc những viên đá mà vì cô nhớ đến mẹ, đến cái cửa
sổ, đến những ngôi sao to trên bầu trời thành phố...
Là người nhạy cảm, nhưng cô lại không hay biểu lộ tình cảm của mình mà luôn
tỏ ra kín đáo giữa đám đông. Người ngoài nhìn vào tưởng là kiêu kỳ nhưng kì
thực cô lại là người rất giàu tình cảm. Cô yêu mến những người đồng đội trong
tổ trinh sát mặt đường của mình và cả đơn vị nữa. Khi Nho bị thương vì sức ép
của bom, Phương Định đã tiêm và chăm sóc cho Nho hết sức chu đáo. Đặc biệt
Phương Định còn dành tình yêu và niềm cảm phục của mình cho tất cả những
người chiến sĩ mà cô gặp hằng đêm trên trọng điểm của con đường vào mặt
trận. Cô đã bộc bạch lòng mình: “Thực tình trong suy nghĩ của tôi, những người
đẹp nhất, thông minh can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân
phục, có ngôi sao trên mũ”.
Phương Định còn là người giàu lòng tự trọng, có tinh thần dũng cảm trong
chiến đấu và là người có tinh thần trách nhiệm cao với công việc, không ngại
gian khổ hy sinh. Phẩm chất đó của Phương Định đã được thể hiện rõ qua từng
cảm giác, ý nghĩa dù chỉ thoáng qua của Phương Định trong một lần phá bom.
Mặc dù đã rất quen với công việc nguy hiểm này, một ngày cô có thể phá đến
năm quả bom, nhưng mỗi lần phá bom vẫn là một thử thách với thần kinh, cảm
giác của Phương Định. Mỗi lần phá bom Phương Định lại có cảm giác là “Các
anh cao xạ” ở trên kia đang dõi theo từng động tác, cử chỉ của cô. Cô hiểu các
anh “không thích cái kiểu đi khom khi có thể cứ đàng hoàng mà bước tới”. Và
lòng tự trọng đã kích thích lòng dũng cảm của cô giúp cố lấy được tư thế “tôi
không sợ nữa. Tôi sẽ không đi khom..”. Ở bên quả bom, kề sát với cái chết im
lìm và bất ngờ, từng cảm giác của cô cũng trở nên sắc nhọn hơn: “Thỉnh thoảng
lưỡi xẻng chạm vào quả bom. Một tiếng động sắc đến gai người cứa vào thịt tôi.
Tôi rùng mình và bỗng thấy tại sao mình làm quá chậm. Nhanh lên một tí! Vỏ
quả bom nóng. Một dấu hiệu chẳng lành”. Sau khi đã đặt mìn cạnh quả bom
chạy về nơi ẩn nấp cô căng thẳng chờ quả bom nổ “Liệu mìn có nổ, bom có nổ
không? Không thì làm cách nào để châm mìn lần thứ hai?”. Qua sự miêu tả

chân thật, Phương Định hiện lên với vẻ đẹp nội tâm phong phú, tâm hồn trong
sáng, sống có lí tưởng và trách nhiệm. Một vẻ đẹp đầy cao thượng.
Lê Minh Khuê đã miêu tả rất chi tiết, cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ.
Mỗi lần phá bom là một thử thách với thần kinh. Ở bên quả bom, kề sát với cái
chết im lìm và bất ngờ, từng cảm giác con của con người như cũng trở nên sắc
nhọn hơn.
“Trường Sơn đông nắng tây mưa

Ai chưa qua đó như chưa hiểu mình.”
(Tố Hữu)
Lãng mạn là nét đẹp của những chàng trai, cô gái trên cung đường Trường Sơn
khốc liệt, là chủ nghĩa anh hùng ca cách mạng, là đỉnh cao của một thời kỳ văn
học. Mối tình đầy lãng mạn, đầy lý tưởng của Nguyệt, cô gái thanh niên xung
phong và Lãm, anh bộ đội lái xe trong Mảnh trăng cuối rừng của Nguyễn Minh
Châu hay tấm gương hy sinh của những cô gái thanh niên xung phong trong
Khoảng trời – hố bom của Lâm Thị Mỹ Dạ:
“Em đã lấy tình yêu Tổ quốc của mình thắp lên ngọn lửa
Đánh lạc hướng thù hứng lấy luồng bom.”
Nhiều và còn biết bao nhiêu nữa những tấm gương hy sinh của những cô gái ở
Ngã ba Đồng Lộc... đã góp phần cho “Tổ quốc bay lên bát ngát mùa xuân” (Lê
Anh Xuân).
Bằng ngòi bút miêu tả tâm lí nhân vật sinh động, chân thực và cách lựa chọn
ngôi kể, giọng điệu trần thuật phù hợp với nhân vật kể tạo cho chuyện có giọng
tự nhiên, thoải mái, trẻ trung và có chất nữ tính. Lời kể thường dùng những câu
ngắn, nhịp nhanh, tạo được không khí khẩn trương trong hoàn cảnh chiến
trường. Ở những đoạn hồi tưởng, nhịp kể chậm lại, gợi nhớ những kỉ niệm tuổi
niên thiếu hồn nhiên, nhạy cảm của một cô học sinh thành phố thích mơ mộng.
Truyện viết về chiến tranh, có những chi tiết, sự việc về bom đạn, chiến tranh,
hi sinh, nhưng chủ yếu vẫn hướng vào thế giới nội tâm, làm hiện lên vẻ đẹp tâm

hồn của con người trong chiến tranh. Lê Minh Khuê đã làm nổi bật lên vẻ đẹp
tâm hồn, tư tưởng và những phẩm chất tốt đẹp của các cô gái thanh niên xung
phong trên tuyến đường Trường Sơn. Đó cũng chính là hình ảnh tiêu biểu về thế
hệ trẻ Việt Nam thời chống Mĩ cứu nước đầy gian khổ hy sinh nhưng vẻ vang
oai hùng.
Những nhận định hay về truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi
1. Lê Minh Khuê là một trong những cây bút sung sức, nổi bật của văn học Việt
Nam, người đã từng có những tác phẩm không phải khuấy động dư luận, mà đã
đặt ra những vấn đề buộc chúng ta phải nhìn vào cuộc sống, nhìn vào quá khứ
và hiện tại của đất nước, của dân tộc bằng một con mắt tỉnh táo hơn. Viết về
cuộc sống hôm nay, nhưng đọc truyện của chị thấy nhiều điều khiến chúng ta
không yên ổn được, rất bất an. Ngay cả những truyện chị giữ cho nhân vật
không bị hoen ố, chống chọi được, như truyện Nước trong, như truyện Trên
đường đê (Phạm Xuân Nguyên)
2. Lê Minh Khuê là một tay bút lão luyện, tay nghề cao khi khiến người đọc
không nhận ra đâu là hư cấu và đời thật (Tạ Duy Anh)
3. Phương Định không chỉ là cô gái có tâm hồn nhạy cảm, trẻ trung, trong sáng,
nhiều mơ mộng mà con là người có tinh thần trách nhiệm cao, luôn hết lòng vì
nhiệm vụ.
4. Trong truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi, kiên cường của những cô gái trong
tổ trinh sát mặt đường mà còn để họ hiện ra với vẻ đẹp gần gũi.
5. Tác giả đã tái hiện lại một thời kì chiến tranh gian khó, khốc liệt, làm nổi bật
lên hình ảnh những nữ thanh niên xung phong trẻ trung, nhiệt huyết, gan dạ,
kiên cường.
6. Nghệ thuật truyện ngắn đặc sắc: sử dụng dòng thời gian hồi tưởng xen lẫn
thực tại, giọng kể bình thản càng tôn lên phẩm chất anh hùng của các nhân vật,
sử dụng hình ảnh miêu tả sự tàn khốc của chiến tranh.

7. Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã làm nổi bật tâm hồn trong sáng,
mơ mộng, tinh thần dũng cảm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hi sinh nhưng
rất hồn nhiên, lạc quan của những cô gái thanh niên xung phong trên tuyến
đường Trường Sơn. Đó chính là hình ảnh đẹp, tiêu biểu về thế hệ trẻ Việt Nam
trong thời kỳ kháng chiến chống Mĩ.
8. Có không ít tác giả, sau một vài truyện ngắn thành công ban đầu đã từ biệt
thể loại này để quay sang viết tiểu thuyết. Phải, tiểu thuyết, những tập sách “có
gáy” dường như dễ làm người viết nổi tiếng hơn? Nhưng với Lê Minh Khuê, từ
lúc cầm bút đến nay, đã ngoài 20 năm, chị vẫn chung thủy với truyện ngắn (Bùi
Việt Sỹ)
9. Những truyện ngắn đầu tay của Lê Minh Khuê đã hình thành một dáng vẻ
riêng” và “Lê Minh Khuê là một cây bút nữ có nhiều đóng góp về truyện ngắn.
Từ hồn nhiên, trong trẻo đến sắc sảo nghiêm ngặt, chị luôn có một chất giọng
riêng. Chị đi vào một số mặt trong cuộc sống, chú ý nhiều đến đạo đức, nhân
sinh, nhân tình thế thái (Lê Thị Đức Hạnh)
10. Lê Minh Khuê đã viết “Những ngôi sao xa xôi” bằng một ngòi bút dung dị
đầy nữ tính, thể hiện phong cách riêng của mình. Tác phẩm là truyện ngắn đầy
chất thơ miêu tả thành công vẻ đẹp tâm hồn đầy mơ mộng nhưng cũng vô cùng
quả cảm, anh dũng của thế hệ trẻ Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ cứu
nước.

tải xuống

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

tải xuống

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê

Sơ đồ tư duy Những ngôi sao xa xôi

Dàn ý phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi

Tổng hợp: Download.vn 1

a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu:

 Truyện kể về ba người nữ thanh niên xung phong gồm Nho, Thao,

b. Điểm chung của ba cô gái:

- Họ là những người con gái có lý tưởng sống cao đẹp:

- Gan dạ, dũng cảm, kiên cường:

Tổng hợp: Download.vn 2

- Tinh thần trách nhiệm cao trong công việc:

- Tình đồng đội gắn bó:

 Cả ba cô gái đều coi nhau như chị em ruột thịt.

c. Điểm riêng của ba cô gái:

+ Cô là một người con gái Hà Nội rất hồn nhiên và mơ mộng:

 Là người chị cả, đội trưởng.

Tổng hợp: Download.vn 3

d. Đánh giá nội dung, nghệ thuật:

Tổng hợp: Download.vn 4

a. Hoàn cảnh sống và chiến đấu của các nhân vật

⇒ công việc nguy hiểm, hoàn cảnh sống khắc nghiệt.

b. Tính cách, tâm hồn của ba cô gái ở tổ đội trinh sát

- Ba cô gái hồn nhiên, mơ mộng, giàu tình cảm:

Tổng hợp: Download.vn 5

- Mối quan hệ, tình cảm với đồng đội:

● Họ yêu mến, quan tâm nhau như người thân.

- Tinh thần dũng cảm:

Tổng hợp: Download.vn 6

Tổng hợp: Download.vn 7

II. Thân bài:

1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu

2. Điểm chung của các cô gái

Tổng hợp: Download.vn 8

3. Điểm riêng của mỗi người

- Nhân vật Nho

- Nhân vật Thao

- Nhân vật Phương Định

Tổng hợp: Download.vn 9

III. Kết bài:

Khái quát nét chung về ba cô gái

1. Hoàn cảnh sống và chiến đấu

Tổng hợp: Download.vn 10

* Nét chung của ba nữ thanh niên xung phong:

- Nhân vật Phương Định

Tổng hợp: Download.vn 11

→ Đó là vẻ đẹp trong sáng hồn nhiên, thật đáng yêu.

 Chăm sóc chu đáo cho đồng đội

3. Thành công nghệ thuật

* Giới thiệu vài nét tác giả và tác phẩm:

Tổng hợp: Download.vn 12

* Tóm tắt nội dung:

* Đời sống tâm hồn phong phú, đáng yêu:

Tổng hợp: Download.vn 13

Tổng hợp: Download.vn 14

Phân tích Những ngôi sao xa xôi hay nhất

Tổng hợp: Download.vn 15

Tổng hợp: Download.vn 16

Tổng hợp: Download.vn 17

Tổng hợp: Download.vn 18

Xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 1

Tổng hợp: Download.vn 19

Tổng hợp: Download.vn 20

Phân tích truyện ngắn Những ngôi sao xa xôi - Mẫu 2