ANALIZA SPRAWOZDANIA

PRZEPŁYWÓW
PIENIĘŻNYCH

Rachunek przepływów pieniężnych

 Rachunek przepływów pieniężnych
• jest w przedsiębiorstwie sporządzany w celu
dostarczenia informacji dotyczących jego
zdolności do generowania dodatnich strumieni
pieniężnych
• sprawozdanie to uwzględnia wpływy i wydatki
przedsiębiorstwa z działalności operacyjnej,
inwestycyjnej (lokacyjnej) oraz finansowej
• dzięki temu możliwe jest ustalenie, które
obszary działalności generują środki pieniężne,
a które je pochłaniają
prof. UE dr M.Gorczyńska
 Kto go sporządza?

• Wszystkie jednostki, których roczne sprawozdania

podlegają badaniu i ogłoszeniu
• Pozostałe jednostki, jeśli spełniają 2 z 3
warunków:
• - zatrudnienie > 50 osób
• - suma bilansowa na koniec roku > 2,5 mln euro
• - przychody > 5 mln euro
 Rachunek
Rachunek przepływów
zysków i strat ≠
pieniężnych

Podstawa Podstawa
memoriałowa kasowa

PRZYCZYNY:
❑funkcjonowanie zasady memoriałowej

❑ amortyzacja (koszt nie będący wydatkiem)

❑ koszty i przychody rozliczane w czasie,

❑ wpływy i wydatki nie stanowią przychodu czy

kosztu, lecz są ujmowane w bilansie (np. inwestycje,
lokaty, zaciągnięcie kredytu, emisja akcji itp.)
prof. UE dr M.Gorczyńska
 WYDATKI
WPŁYWY
GOTÓWKA

WPŁYWY ǂ PRZYCHODY
WYDATKI ǂ KOSZTY
GOTÓWKA ǂ ZYSK
prof. UE dr M.Gorczyńska
Struktura (konstrukcja) rachunku
przepływów pieniężnych
• A. Przepływy z działalności operacyjnej
• B. Przepływy z działalności inwestycyjnej
• C. Przepływy z działalności finansowej
• D. Przepływy pieniężne netto ( A + B + C )
• E. Bilansowa zmiana stanu środków pien.
• F. Środki pieniężne na początek okresu
• G. Środki pieniężne na koniec okresu
 Uwagi
• 1. D = E
• 2. Ew. różnice muszą być wyjaśnione w
informacji dodatkowej.
• 3. W tej pozycji dodatkowo wyodrębnia się
wpływ różnic kursowych
• 4. F i G są identyczne z odpowiednimi
kwotami środków pieniężnych w bilansie.
• 5. G = D + F = E +F
 Metody sporządzania r.p.p.
• Metoda bezpośrednia
• Metoda pośrednia
• Różnica między nimi dotyczy sposobu
obliczenia przepływu pieniężnego netto w
działalności operacyjnej.
• Części dotyczące przepływów w
działalności inwestycyjnej i finansowej są
identyczne w obydwu metodach
 Metody sporządzania r.p.p.
• METODA BEZPOŚREDNIA:
• 1. Wpływy :
• - sprzedaż
• - inne wpływy z działalności operacyjnej
• 2. Wydatki :
• - dostawy i usługi
• - wynagrodzenia netto
• - ubezpieczenia społeczne i zdrowotne
• - podatki i opłaty
• - inne wydatki operacyjne
• 3. P. p.n.z działalności operacyjnej = (1) – (2)
 Metody sporządzania r.p.p. (cd.)
• Metoda pośrednia :
• -P.p.n. z działalności operacyjnej = zysk
(strata) netto + korekty
• - korekty dot. : amortyzacji, zysku (straty)
z tyt. różnic kursowych, odsetek i udziałów
w zyskach, zysku z działalności inwest.,
zmiany stanów: zapasów, należności,
zobowiązań krótkoterm. i rezerw oraz rozliczeń
międzyokresowych
 Znak (+) plus czy (-) minus ?
• Amortyzacja +
• Zyski z tyt. różnic kurs. (zrealizowane) –
• Straty z tyt. różnic kurs.(rozliczone) +
• Odsetki i udziały w zyskach (dywid.)
otrzymane - (ze znakiem + występują w
działalności inwestycyjnej)
• Odsetki zapłacone + ( w części finansowej
występują ze znakiem - )
 Plus czy minus (c. d.)
• Zysk (strata) z działalności inwestycyjnej dot.
wyniku ze sprzedaży aktywów trwałych
• Zysk – minus, strata – plus ( w działalności
inwestycyjnej znaki są odwrotne
• Przyrost zapasów - , spadek zapasów +
• Przyrost należności krt. - , spadek +
• Przyrost zob.krt. + , spadek –
• Przyrost R.M.K. Czynnych -
• Przyrost R.M.K. Biernych +
 Obszarwpływy
• obejmuje działalności
i wydatki operacyjnej
z podstawowej
działalności operacyjnej, z uwzględnieniem w
szczególności:
– wpływów ze sprzedaży oraz wydatków z tytułu
dostaw i usług, wynagrodzeń, ubezpieczeń
społecznych i zdrowotnych oraz innych świadczeń,
– podatków i opłat o charakterze publiczno-
prawnym),
– takich wpływów i wydatków, które nie są
uwzględniane w przepływach z działalności
inwestycyjnej i finansowej
prof. UE dr M.Gorczyńska
• Obszar działalności inwestycyjnej (lokacyjnej)
uwzględnia wpływy i wydatki wynikające z
– nabywania lub sprzedaży aktywów finansowych
– nabycia lub sprzedaży rzeczowych aktywów
trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych
• Obszar działalności finansowej prezentuje
wpływy i wydatki będące rezultatem
wykorzystywania w przedsiębiorstwie
różnorodnych źródeł finansowania
działalności, zarówno własnych, jak i obcych,
a także wydatki środków pieniężnych będące
konsekwencją spłaty zobowiązań
prof. UE dr M.Gorczyńska
 Informacje r.p.p.
• zawiera informacje jakościowe różne od tych
znajdujących się w rachunku wyników lub
bilansie,
• przedstawia informacje o zachodzących procesach
w przedsiębiorstwie w postaci wpływów i
wydatków, co w sposób bardziej kompletny
prezentuje realną sytuację finansową jednostki
gospodarczej.
Przepływy pieniężne, stanowiące integralny element współczesnego
zarządzania jednostką gospodarczą, stanowią podstawę analizy
przedsiębiorstwa przez wszystkie grupy interesariuszy

interesariusze

kontraktowi społeczni

akcjonariusze
zarząd konsumenci
menedżerowie ustawodawca
dostawcy grupy nacisku
Kapitałodawcy media
pracownicy społeczność lokalna
rząd
 Zarząd – r.p.p.
• istotna z perspektywy zarządzania płynnością finansową w krótkim i długim
okresie oraz oceny samofinansowania wydatków inwestycyjnych i
finansowych.
• bez środków pieniężnych nawet najbardziej rentowne przedsięwzięcia nie
mogą zostać zrealizowane.
• Utrata płynności finansowej jest najczęstszą przyczyną upadłości
przedsiębiorstwa .
• Wiele przedsiębiorstw, szczególnie ma to odniesienie do dużych firm, które
stabilnie funkcjonują mimo ujemnych wyników finansowych, ale w praktyce
gospodarczej nie występują firmy, które są w stanie funkcjonować w
przypadku utraty płynności finansowej w długim okresie.
• Zarząd ma wpływ na kształtowanie przepływów pieniężnych oraz podejmuje
decyzje analizując je, co oznacza dwukierunkową zależność pomiędzy
procesem decyzyjnym wewnątrz przedsiębiorstwa a przepływami
pieniężnymi.
 Kapitałodawcy r.p.p
• Na bazie przepływów pieniężnych dokonują oceny zdolności
kredytowych.
• Dla strony finansującej przedsiębiorstwo kapitałem dłużnym kluczowa
jest zdolność do regulowania zobowiązań finansowych w zakresie
obsługi długu
i jego spłaty.
• Wśród tej grupy wyróżnić można instytucje ubezpieczeniowe, które
ubezpieczają należności. Dla nich zdolność do regulowania
zobowiązań wynikająca z analizy przepływów pieniężnych jest
podstawowym kryterium wyznaczania limitów kredytów kupieckich
podlegających ubezpieczeniu.
Inwestorzy r.p.p
Kwestia podejmowania decyzji
inwestycji
•wartości zaangażowanego kapitału,

•okresie na jaki zaangażowano kapitał,

•niepewności – czyli ryzyka związanego z wartością

zaangażowanego kapitału i terminem wystąpienia
korzyści lub strat.
 Inwestorzy
• inwestując swój kapitał oczekują przyszłych
przepływów pieniężnych, które w
przyszłości zostaną przeznaczone na
konsumpcję lub dalsze inwestycje
• 0czekują także że przepływy pieniężne będą
większe niż przepływy pieniężne
przeznaczone na inwestycje w bieżącym
okresie.
 Informacje
• informacji o zdolności przedsiębiorstwa do
generowania przepływów pieniężnych,
• informacji pozwalających na porównanie i
ocenę ich wartości w połączeniu z
terminami i prawdopodobieństwem
wystąpienia w przyszłości.
 Wybór pomiędzy posiadaniem
gotówki teraz i w przyszłości
•prognoza przepływów pieniężnych w przyszłości,

•sprawozdania z odchyleń rzeczywistych przepływów

pieniężnych od prognozy,

•sprawozdania o oczekiwaniach dotyczących zmian

przyszłych przepływów pieniężnych,

•sprawozdanie dotyczące realizacji polityki dywidendy,

•prognoza wartości aktywów możliwych do upłynnienia.

 Dostawcy r.p.p.
• Analizują przepływy pieniężne pod kątem ustalenia limitu
kredytu kupieckiego jaki oferują swoim odbiorcom.
• Z perspektywy dostawców nie jest istotny wynik
finansowy kontrahenta, struktura jego bilansu, ale
zdolność do regulowania zobowiązań bieżących.
 Pozostali r.p.p.
• są zainteresowane wypłacalnością jednostki gospodarczej,
ponieważ jej utrata przekłada się na utratę pracy – dla
pracowników czy utratę dostawcy – dla odbiorców.
 Strategia finansowa
Elementy Rodzaje strategii
strategii Strategia defensywna
Cel główny • stabilizacja wartości ekonomicznej i rynkowej • wzrost wartości ekonomicznej i rynkowej
• przetrwanie
Struktura przedsiębiorstwa • działanie w stabilnej strukturze
Postawa wobec otoczenia • utrzymanie pozycji rynkowej
• preferencje dla zachowań adaptacyjnych
• minimalizacja zagrożeń otoczenia
Postawa wobec ryzyka • ograniczenie sytuacji ryzykownych
• akceptacja ryzyka mieszczącego się w
obiektywnych warunkach działania
przedsiębiorstwa
• kontrola ekspozycji przedsiębiorstwa na
ryzyko
Potrzeby • zabezpieczenie głównie potrzeb w zakresie
kapitałowe kapitału obrotowego
• akceptacja bezpiecznej struktury kapitału
niski poziom dźwigni finansowej
Alokacja kapitału (działalność inwestycyjna) • akceptacja projektów inwestycyjnych o
niskim poziomie ryzyka
• bezpieczne portfele lokat kapitałowych
Przepływy pieniężne • wysokie saldo przepływów pieniężnych
• wysoki stan środków pieniężnych
• niskie ryzyko wystąpienia nierównowagi w
poziomie wpływów i wypływów
• wysokie koszty utraconych możliwości
Strategia ofensywna
• rozwój
• zmiany strukturalne
• poprawa pozycji rynkowej (przewaga
konkurencyjna)
• preferencje dla zachowań kreatywnych
• wykorzystanie okazji rynkowych
• aktywne zmiany otoczenia
• świadome wchodzenie w sytuacje ryzykowne
• aktywna postawa w sytuacjach ryzykownych
• akceptacja ryzyka spekulacyjnego
• zwiększenie ekspozycji przedsiębiorstwa na
ryzyko
• pozyskiwanie kapitału długoterminowego
• pełne wykorzystanie szans rynku finansowego
• akceptacja struktury o wyższym poziomie
ryzyka
• wysoki poziom dźwigni finansowej
• akceptacja projektów inwestycyjnych o
wyższym poziomie ryzyka
• akceptacja innowacji finansowych
• konstrukcja portfeli lokat o wyższym
poziomie ryzyka
• niskie saldo przepływów pieniężnych
• niski stan środków pieniężnych
• wysokie ryzyko wystąpienia nierównowagi w
poziomie wpływów i wypływów
• niskie koszty utraconych możliwości
Strategie przepływów pieniężnych w przedsiębiorstwie

Elementy strategii Strategia defensywna Strategia ofensywna

Saldo przepływów
wysokie niskie
pieniężnych
Stan środków
wysoki niski
pieniężnych
Ryzyko wystąpienia
nierównowagi w
niskie wysokie
poziomie wpływów i
wypływów
Koszty utraconych
wysokie niskie
możliwości
 Wstępna analiza r. p. p.
• Informuje o :
• - przyroście (ubytku) gotówki (podobnie jak
bilans)
• - strukturze źródeł dopływu i odpływu
gotówki, np. zysku netto, amortyzacji,
dochodów z lokat, pożyczek, papierów
wartościowych itd.
 Wstępna analiza (cd.)
• Analiza pozioma – badanie poszczególnych
pozycji (w tym również syntetycznych
wyników w trzech rodzajach działalności)
w odniesieniu do minionych i przyszłych
okresów
• Analiza pionowa – badanie struktury
wpływów i wydatków (również dla kilku
lat)
 Analiza dynamiki i struktury
przepływów pieniężnych
• badanie struktury można przeprowadzić:
– jako udział danego rodzaju przepływów do
przepływów ogółem
– jako udział wpływów i wydatków danego
rodzaju do przepływów netto danego rodzaju
• badanie dynamiki zmian
– tempo zmian poszczególnych rodzajów
przepływów należy oceniać z uwzględnieniem
wariantów przepływów pieniężnych (wzorzec 8
prof. UE dr M.Gorczyńska
przypadków)
 Analiza wskaźnikowa r. p. p.
• pozwala na ustalenie wzajemnych relacji
pomiędzy wielkościami przepływów w
poszczególnych rodzajach działalności
 Relacja 1.

• Relacja dodatnich p.p.n.z działalności

operacyjnej do ujemnych p.p.n. z
działalności inwestycyjnej
• - mówi jaką część środków
wygenerowanych w działalności
operacyjnej zaangażowano w finansowanie
działalności inwestycyjnej
 Relacja 2

• Relacja dodatnich p.p.n. z działalności

operacyjnej do ujemnych p.p.n. z
działalności finansowej
• - mówi w jakim stopniu środki
wygenerowane w działalności operacyjnej
są przeznaczone na spłatę długów
 Relacja 3

• Relacja ujemnych p.p.n. z działalności

operacyjnej do dodatnich p. p. n. z
działalności inwestycyjnej
• - mówi w jakim stopniu niedobory gotówki
w działalności operacyjnej pokryte są
nadwyżką z działalności inwestycyjnej (np.
zbycie majątku, dochody z aktywów
finansowych)
 Relacja 4
• Relacja ujemnych p.p.n. z działalności
operacyjnej do dodatnich p.p.n. z
działalności finansowej
• Mówi o stopniu pokrycia niedoborów
gotówki w działalności operacyjnej
środkami pozyskanymi z działalności
finansowej (emisji akcji i obligacji, kredyty)
 Relacja 5
• Relacja ujemnych p.p.n. z działalności
inwestycyjnej do dodatnich p.p.n z
działalności finansowej
• - mówi ile środków pozyskanych w
działalności finansowej wykorzystano w
działalności inwestycyjnej
 Analiza ośmiu przypadków
Wariant

Rodzaj działalności I II III IV V VI VII VIII

Działalność operacyjna + + + + - - - -
Działalność inwestycyjna + - + - + - + -
Działalność finansowa + - - + + + - -

37
 Przypadek I

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna dodatnia
Działalność inwestycyjna dodatnia
Działalność finansowa dodatnia

Przedsiębiorstwo generuje nadwyżkę operacyjną, wpływy pieniężne ze sprzedaży

majątku trwałego i papierów wartościowych i dodatkowo pozyskuje kapitał w
formie dłużnych instrumentów finansowych lub nowej emisji akcji. W takim
przypadku występuje nadpłynność, zazwyczaj o charakterze krótkoterminowym i
może być elementem przygotowania przedsiębiorstwa do strategicznych
transakcji związanych np. z dużą inwestycją lub przejęciem innej spółki lub
brakiem możliwości reinwestowania gotówki na oczekiwanych warunkach.

38
 Przypadek II

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna dodatnia
Działalność inwestycyjna ujemna
Działalność finansowa ujemna

Oznacza sytuację, w której środki pieniężne z działalności operacyjnej są wystarczające

do sfinansowania wszystkich podejmowanych inwestycji oraz obsługi zadłużenia
finansowego i transferów dla właścicieli. Dotyczy dojrzałych przedsiębiorstw o
ugruntowanej pozycji rynkowej, wysokiej rentowności prowadzonej działalności. W
krótkim okresie oznacza komfort zarządzania płynnością finansową, zaś w dłuższym
wymaga podjęcia decyzji strategicznych w zakresie nowych inwestycji mających na celu
utrzymanie pozycji na rynku

39
 Przypadek III

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna dodatnia
Działalność inwestycyjna dodatnia
Działalność finansowa ujemna

Kluczowa jest w tym przypadku szczegółowa analiza źródła nadwyżki z działalności

inwestycyjnej. Jeżeli jej źródłem są efekty poczynionych wcześniej inwestycji ma ona
charakter pozytywny, a jeżeli nadwyżka operacyjna jest niewystarczającą do spłaty
zobowiązań finansowych i konieczne jest upłynnianie aktywów trwałych wtedy ocena
może być negatywna jednak nie musi. Taka sytuacja może również oznaczać sprzedaż mało
rentownych lub zamortyzowanych aktywów, ewentualnie być częścią procesu
restrukturyzacji przedsiębiorstwa. W przedmiotowym przykładzie wygenerowana
nadwyżka środków pieniężnych przeznaczana jest na zmniejszenie zadłużenia spółki
poprzez m.in. spłatę kredytów, wypłatę dywidend, wykup obligacji.

40
 Przypadek IV

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna dodatnia
Działalność inwestycyjna ujemny
Działalność finansowa dodatni

Dotyczy przedsiębiorstw, które generują nadwyżkę operacyjną, ale skala prowadzonych

inwestycji jest na tyle duża, że jest ona niewystarczająca na pokrycie wszystkich wydatków
inwestycyjnych, co wiąże się z koniecznością pozyskania kapitału z zewnętrznych źródeł
finansowania tj. kredyt, emisja obligacji lub podniesienie kapitału własnego. Wariant
charakterystyczny w przypadku przedsiębiorstw rozwijających się o stabilnej sytuacji
finansowej i dobrej wiarygodności kredytowej. Są to podmioty o konserwatywnym podejściu
do polityki finansowania działalności. Jest to wariant najlepszy z perspektywy rozwoju i
wzrostu wartości przedsiębiorstwa oraz bezpieczny z perspektywy ryzyka finansowego.
41
 Przypadek V

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna ujemna
Działalność inwestycyjna dodatnia
Działalność finansowa dodatnia

Niedobór gotówki jest finansowany z wyprzedaży majątku trwałego oraz z

kapitału, który pozyskano od kredytodawców lub właścicieli. Bieżąca sytuacja
jest niekorzystna, ale są podstawy do jej poprawy czego dowodem jest
dokapitalizowanie spółki przez kredytodawców lub inwestorów. Przykład ten
może odnosić się do przedsiębiorstw o dużej dynamice wzrost sprzedaży, gdzie
nadwyżka operacyjna nie jest w stanie sfinansować wzrostu zapasów i
należności.

42
 Przypadek VI

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna ujemna
Działalność inwestycyjna ujemna
Działalność finansowa dodatnia

Przedsiębiorstwo jest na wczesnym etapie rozwoju, w którym wymaga ponoszenia

nakładów inwestycyjnych, a jeszcze nie generuje nadwyżki operacyjnej.
Podejmowane inwestycje finansowane są z zewnętrznych źródeł kapitału tj. kredyt
inwestycyjny lub wpłaty właścicieli. Oznacza to, że biznes plan zakłada
wygenerowanie dodatniego salda operacyjnych przepływów pieniężnych i
przekroczenia progu rentowności

43
 Przypadek VII

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna ujemna
Działalność inwestycyjna dodatnia
Działalność finansowa ujemna

Zazwyczaj oznacza, że firma znalazła się w bardzo niekorzystnej sytuacji i została

zmuszona pokryć niedobory środków pieniężnych z działalności operacyjnej i
finansowej z wpływów związanych ze sprzedażą majątku firmy. Świadczy to o
dużych problemach i podejmowane decyzje mają charakter ratowania
możliwości kontynuowania działalności dając tylko krótkotrwały efekt. Nie
zawsze jednak może oznaczać negatywną ocenę przepływów pieniężnych,
bowiem ujemne saldo
z działalności operacyjnej może być wynikiem dynamicznego wzrostu poziomu
należności na skutek działań marketingowych, produkcji na magazyn w
przypadku podmiotów działających w branżach charakteryzujących się
sezonowością, itd, co finansowane jest np. kredytem obrotowym.
44
 Przypadek VIII

Rodzaj działalności
Działalność operacyjna ujemna
Działalność inwestycyjna ujemna
Działalność finansowa ujemna

Jest to możliwe w przypadku przedsiębiorstw, które zakumulowały duże zasoby

gotówki i pomimo braku nadwyżki operacyjnej obsługują swoje zobowiązania
finansowe i dodatkowo podejmują wydatki inwestycyjne. Ma to charakter
krótkoterminowy, ponieważ w sytuacji braku pozytywnych efektów dla działalności
operacyjnej podejmowanych inwestycji zasoby gotówkowe wyczerpią się i spółka w
konsekwencji utraci płynność finansową.

45
Pomiar wskaźnikowy w analizie
przepływów pieniężnych

46
Wskaźnik ogólny wystarczalności gotówki
 Wskaźnik udziału amortyzacji w przyroście
środków pieniężnych działalności operacyjnej
Wskaźnik wydajności gotówkowej sprzedaży
Wskaźnik wydajności gotówkowej aktywów
Wskaźnik finansowania działalności
inwestycyjnej
Wskaźnik zależności od zewnętrznych źródeł
finansowania
Wskaźnik ogólnej wystarczalności środków
pieniężnych