Finanse – zagadnienia 1

Zagadnienia na zaliczeni przedmiotu „Finanse” mgr Dariusz Stronka

1. Poró wnaj spó łki prawa handlowego od innych form działalności gospodarczej pod względem stopy zwrotu i ryzyka dla dostawcó w
kapitału. Opisz w czym przejawiają się głó wne zalety i wady spó łek akcyjnych.
Porównanie spółek prawa handlowego z inna działalnoś cią gospodarcza :
1.Nieograniczony okres działalnoś ci spółek prawa handlowego. Śmierć założ yciela ani też głównych udziałowców
nie powoduje końca działalnoś ci spółek. Efektem tego jest m.in. mniejsze ryzyko inwestowania w spółki prawa
handlowego.
2.Inwestorzy kupują c akcje podnoszą ryzyko tylko do wysokoś ci zaangaż owanych kapitałów. W przypadku
własnej działalnoś ci gospodarczej jak również „kupienia udziałów" w spółkach cywilnych inwestorzy ryzykują
całym swoim mają tkiem. Mniejsze ryzyko inwestowania powoduje, ż e spółki akcyjne mają łatwiejszą moż liwoś ć
zdobycia kapitałów, a to z kolei zwiększa ich moż liwoś ć rozwoju.
3.Akcje spółek notowanych na giełdzie są zazwyczaj bardziej płynne niż udziały. Oznacza to, ż e inwestor
potrzebują cy nagle ś rodków pienięż nych moż e w dowolnej chwili sprzedać swoje akcje. W przypadku swojego
biznesu oraz udziałów nie notowanych na giełdzie takie szybkie wycofanie się z działalnoś ci nie jest moż liwe.
Spółki akcyjne posiadają takż e wady :
1. Dochody uzyskiwane przez spółkę prawa handlowego zanim zasilą właś cicieli (akcjonariuszy) zostaną
dwukrotnie opodatkowane; raz jako dochód spółki, drugi raz jako dochód właś cicieli (opodatkowanie dywidendy).
2. Utworzenie spółki prawa handlowego jest znacznie trudniejsze niż rozpoczęcie prowadzenia własnej
działalnoś ci gospodarczej.

2. Omó w istotę zarzą dzania finansami przedsiębiorstw. Poró wnaj decyzje inwestycyjne i finansowe. Podaj po
trzy przykłady decyzji inwestycyjnych i finansowych.
Istota zarzą dzania finansami w przedsiębiorstwie - jest połą czenie inwestowania i finansowania. Decyzje
podejmowane w podmiocie gospodarczym dotyczą bardziej lub mniej odległej przyszłoś ci. Moż na powiedzieć , ż e
jest to działalnoś ć polegają ca na planowaniu lub projektowaniu tzw. działalnoś ci ex ante (na przyszłoś ć ).

Zarzą dzanie finansowe składa się z :

- analizy i planowania (okreś lenie zapotrzebowania)
- decyzji inwestycyjnych (alokacja kapitału w aktywa)
- decyzji o strukturze kapitału (z czego finansować inwestycje ?)
- zarzą dzanie zasobami kapitałowymi (zarzą dzanie kapitałem obrotowym)

Decyzje inwestycyjne dotyczą aktywów bilansu, a decyzje finansowe pasywów bilansu. Decyzje te w praktyce tak
jak inwestycyjne podejmowane są równolegle. Decyzja inwestycyjna jak każ da decyzja, która jest podejmowana
w celu uzyskania korzyś ci w przyszłoś ci wymaga decyzji finansowej, która ma spowodować napływ ś rodków
potrzebnych na realizacje decyzji inwestycyjnej.

Decyzje inwestycyjne (dotyczą aktywów) :

- zakup składników aktywów (np. zakup nowej maszyny, wymiana linii technologicznej) transfer ś rodków do
innych firm (np. fuzje, holdingi) ulokowanie kapitału w bankach, funduszach inwestycyjnych
- zakup papierów wartoś ciowych (np. akcji, obligacji, bony skarbowe)

Decyzje finansowe (dotyczą pasywów) :

- powiększenie kapitału własnego (np. emisja akcji)
- powiększenie kapitału obcego (np. emisja obligacji, zacią gnięcie kredytu)
- podziałzysku
- polityka dywidend

3. Wyjaśnij cel zarzą dzania finansami w przedsiębiorstwie. Omó w sposoby jego realizacji. Wymień korzyści
finansowe jakie mogą mieć akcjonariusze z posiadania akcji.
Celem zarzą dzania finansami przedsiębiorstw — jest zarówno maksymalizacja wartoś ci rynkowej przedsiębiorstw
jak i maksymalizacja bogactw jego właś cicieli (akcjonariuszy). W duż ych przedsiębiorstwach brane są pod uwagę
dwa czynniki : zysk oraz ryzyko. W małych przedsiębiorstwach tylko zysk.

www.wskiz.w.pl 1
Finanse – zagadnienia 2
Maksymalizacja rynkowej wartoś ci przedsiębiorstwa odbywa się na 2 sposoby :
1) maksymalizacja rentownoś ci kapitału (stopy zwrotu kapitału, zysk) przy zadanym akceptowalnym poziomie
ryzyka, tzn. wychodzi się od poziomu ryzyka. Okreś la się więc maksymalną strategię jaką się jest w stanie
zaakceptować w przypadku, gdy inwestycja z jakiegoś powodu nie powiedzie się. Następnie poszukujemy
inwestycji, która przyniesie nam największy zysk przy okreś lonej stopie ryzyka.
2) poprzez osią gnięcie poż ą danej rentownoś ci kapitału przy minimalnym poziomie ryzyka, tzn. sposób ten polega
na-tym, ż e punktem wyjś cia jest okreś lenie ż ą danej stopy zwrotu, którą zamierza się uzyskać z inwestycji. Później
z poś ród wybranych inwestycji wybieramy tą , która ma spełniać ż ą daną stopę zwrotu i ma najniż sze ryzyko.

Korzyś ci z posiadania akcji :

- wypłata dywidendy
- korzyś ci ze wzrostu ceny akcji, którą moż na sprzeda

4. Omó w pojęcia : stopa zwrotu, ryzyko. Podaj mierniki i metody ich obliczania (bez przytaczania wzoró w). Opisz
jaka między nimi występuje zależ ność ( + ilustracja graficzna).
Oczekiwana stopa zwrotu - jest to przewidywana przez inwestora stopa dochodu moż liwa do osią gnięcia dzięki
inwestycji.-Inaczej jest to przeciętna wartoś ć rozkładu prawdopodobieństwa moż liwych rezultatów.
Ryzyko - definiuje się jako prawdopodobieństwo, ż e wystą pi jakieś zdarzenie powodują ce, ż e nie zostanie
osią gnięta oczekiwana stopa dochodu. Ryzyko oznacza więc sytuację niepewnoś ci uzyskania w przyszłoś ci
założ onej stopy zwrotu lub warunków gospodarowania, gdy znany jest (oszacowany) rozkład
prawdopodobieństwa ich wystą pienia. Moż na zatem powiedzieć iż ryzyko jest to „skwantyfikowana niepewnoś ć ".

Najogólniej ryzyko moż na podzielić na systematyczne i

niesystematyczne.
Głównymi źródłami ryzyka systematycznego są : ryzyko rynkowe,
ryzyko stopy zwrotu, ryzyko siły nabywczej, ryzyko kursowe, zaś
ryzyka niesystematycznego - ryzyko operacyjne i ryzyko finansowe.
Podstawowymi miarami ryzyka są wariancja i odchylenie
standardowe. Odchylenie standardowe oblicza się jako pierwiastek
z wariancji.
Zależ noś ć między nimi jest taka, ż e im bardziej ryzykowna jest
działalnoś ć przedsiębiorstwa tym: wyż sza jest oczekiwana stopa zwrotu, a tym samym wyż szy koszt kapitału dla
przedsiębiorstwa.

5. Wyjaśnij co jest istotą i przedmiotem analizy finansowej przedsiębiorstwa oraz podaj jakie są głó wne źró dła
danych potrzebne do sporzą dzenia analizy finansowej. Określ co to jest bilans, rachunek zyskó w i strat oraz
rachunek przepływu środkó w pienięż nych.
Przedmiotem analizy jest sprawozdanie finansowe przedsiębiorstw, na które składa się : bilans, rachunek zysków i
strat oraz przepływ ś rodków pienięż nych.
Przez analizę wskaźnikową moż emy dokonywać porównań z innymi przedsiębiorstwami i jest ona niezmiernie
pomocna w procesie diagnozowania sytuacji finansowej. Umoż liwia ona ponadto obserwowanie kształtowania się
okreś lonych tendencji (korzystnych lub nie), daje zewnętrznym odbiorcom informacje zarówno o stopie
wypracowanego zysku, efektywnoś ci gospodarowania, jak i pokazuje zdolnoś ć firmy do regulowania bież ą cych
zobowią zań (wskaźniki płynnoś ci) oraz pozwala na ocenę struktury finansowania (wskaźniki zadłuż enia) i
sprawnoś ci zarzą dzania poszczególnymi zasobami.
Należ y zwrócić uwagę na fakt, ż e kompleksowa analiza finansowa powinna również ukazywać kształtowanie
przychodów i kosztów (w układzie rodzajowym i kalkulacyjnym), udział poszczególnych pozycji przychodów
(kosztów) w całoś ci przychodów (kosztów) oraz pokazywać tendencję zmian. Taka analiza powinna zostać
sporzą dzona zarówno w cenach bież ą cych, jak i cenach stałych (bez inflacyjnych). Jest to szczególnie waż ne w
warunkach występowania wysokiego poziomu inflacji, albowiem wówczas uzyskane wyniki zniekształcają obraz
rzeczywistej sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Waż ne jest również porównywanie danych do ś rednich w
branż y, konkurencji oraz do swoich wyników z przeszłoś ci.

www.wskiz.w.pl 2
Finanse – zagadnienia 3
Bilans - jest syntetycznym obrazem przedsiębiorstwa na okreś lony dzień. Jest dokumentem zawierają cym
zestawienie - w ujęciu wartoś ciowym - stanu mają tku firmy oraz źródełjego finansowania na okreś lony moment.
Rachunek zysków i start -jest zestawieniem przychodów pochodzą cych z róż nych źródełi ponoszonych kosztów
działalnoś ci w pewnym okresie.
Rachunek przepływu ś rodków pienięż nych - służ y dynamicznej ocenie płynnoś ci finansowej.

6. Omó w na czym polega analiza poszczegó lnych sprawozdań finansowych.

Bilans -jest syntetycznym obrazem przedsiębiorstwa na okreś lony dzień. Jest dokumentem zawierają cym
zestawienie - w ujęciu wartoś ciowym - stanu mają tku firmy oraz źródełjego finansowania na okreś lony moment.
Oparte na podstawie bilansu analitycznego obliczenie dynamiki poszczególnych jego wskaźników pozwala na
ocenę zmian, jakie dokonały się w aktywach i pasywach w cią gu okresu objętego badaniem. Przedmiotem
porównania są tu dane na koniec i począ tek okresu. Oprócz obliczonych wskaźników dynamiki (ewentualnie ich
wzrostu lub zmniejszenia) ustala się zazwyczaj odchylenia w wielkoś ci bezwzględnych. W toku oceny wskaźników
dynamiki rozpatruje się zazwyczaj najpierw zmiany ogólnej sumy, poszczególnych grup, a następnie w ich ramach
pozycji bilansowych. Ten tok dedukcji pozwala na stwierdzenie, w jakiej zależ noś ci pozostają zmiany całoś ci
aktywów i pasywów w stosunku do ich elementów składowych. Z analizą dynamiki bilansu powią zana jest analiza
jego zmian strukturalnych w obrębie rozpatrywanych aktywów i pasywów. W tym celu oblicza się w stosunku do
ogólnej sumy bilansu wskaźniki struktury stanu poszczególnych wielkoś ci na począ tek i koniec okresu oraz ich
odchylenia dodatnie i ujemne.
W ogólnej ocenie zmian struktury bilansu prawidłową w aktywach uznaje się, w normalnych warunkach
rozwojowych tendencję rosną cą rzeczowych i finansowych aktywów trwałych w połą czeniu ze składnikami
działalnoś ci inwestycyjnej, stabilizację lub niewielkie zmniejszenie zapasów i należ noś ci oraz tendencję maleją cą
pozostałych składników mają tku obrotowego. Podobnie po stronie pasywów poż ą dana jest tendencja rosną ca
kapitałów własnych, zaś tendencja maleją ca kapitałów obcych.
Ogólnym wskaźnikiem charakteryzują cym aktywa jest relacja mają tku trwałego do obrotowego, która powinna
wykazywać tendencję rosną cą , ś wiadczą cą o umacnianiu się zdolnoś ci produkcyjnych przedsiębiorstwa. Podobny
charakter w odniesieniu do pasywów ma stosunek kapitałów własnych do kapitałów obcych, którego wzrost
ś wiadczy o rozszerzeniu się zasobów własnych przedsiębiorstw oraz o zmniejszeniu jego zadłuż enia. W analizie
pionowej aktywów, obejmują cej nie całoś ć , lecz wybrane ich elementy, wyróż nić moż na analizę struktury mają tku
trwałego i struktury mają tku obrotowego oraz ich poszczególnych elementów. Waż ny jest udział rzeczowych
składników mają tku trwałego w całoś ci, udział zapasów lub ich składników w wartoś ci mają tku obrotowego,
struktura zapasów materiałowych z uwzględnieniem ich rodzajów, struktura należ noś ci według terminów ich
występowania lub z podziałem według grup kontrahentów, struktura ś rodków trwałych przy uwzględnieniu
stopnia ich zuż ycia.
Oprócz analizy pionowej stosowana jest tzw. analiza pozioma bilansu. W takiej analizie występują z reguły dwa
wskaźniki: wskaźnik zastosowania kapitału własnego będą cego ilorazem kapitału własnego i mają tku trwałego
oraz wskaźnik zastosowania kapitału obcego będą cego ilorazem kapitału obcego i mają tku obrotowego. Pierwszy
z nich okreś la w jakim stopniu kapitałwłasny wykorzystywany jest na finansowanie mają tku trwałego jednostki.
Drugi zaś mówi o finansowaniu mają tku obrotowego ze zobowią zań długo - i krótkoterminowych. Ogólnie uznaje
się za tendencje korzystna wzrostu wskaźnika zastosowania kapitału własnego oraz spadek wskaźnika
zastosowania kapitału obcego.
Rachunek zysków i strat – jest zestawieniem przychodów pochodzą cych z róż nych źródełi ponoszonych kosztów
działalnoś ci w: pewnym okresie. Informuje on o stopniu realizacji jednego z głównych celów działalnoś ci
gospodarczej, a mianowicie o wysokoś ci osią gniętych w okresie sprawozdawczym zysków. Informacje zawarte w
rachunku zysków i strat pozwalają nie tylko zorientować się, jaki zysk osią gnięto w roku sprawozdawczym, ale
takż e jaka jest struktura kosztów oraz kierunki przeznaczenia zysku. Istotny jest też podział kosztów na stałe i
zmienne oraz wyodrębnienie w oddzielnej pozycji kosztów zwią zanych z oprocentowaniem długów firmy.
Proporcje udziału kosztów stałych i zmiennych w kosztach ogółem decydują o wraż liwoś ci zysku na wahania
wielkoś ci produkcji i sprzedaż y. Z kolei wielkoś ć obcią ż eń z tytułu oprocentowania długu ma istotne znaczenie w
ocenie pozycji kredytowej firmy.
Analiza dynamiki danych analitycznych rachunku zysków i strat pozwala ustalić ogólne źródła osią gniętego wyniku
finansowego przedsiębiorstwa. Wzrost lub spadek zysku netto wią ż e się bowiem ze zmianami poszczególnych
rodzajów (stopni) wyniku finansowego oraz czynników na nie oddziałują cych.

Ocena struktury rachunku zysków i start polega na ustaleniu udziału poszczególnych jego składników w ogólnej
wielkoś ci przychodów ze sprzedaż y w cenach brutto lub netto.

www.wskiz.w.pl 3
Finanse – zagadnienia 4
Rachunek przepływów pienięż nych - służ y dynamicznej ocenie płynnoś ci finansowej. Jego zadaniem jest
wyjaś nienie źródełpochodzenia oraz kierunków wykorzystania ś rodków pienięż nych. Przy zestawieniu przepływów
pienięż nych grupuje się wszystkie strumienie wg trzech działalnoś ci: operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej.
Oceniają c przepływy ś rodków pienięż nych należ y przede wszystkim zwrócić uwagę, czy był on dodatni na
podstawowej działalnoś ci operacyjnej przedsiębiorstwa.

7. Omó w poszczegó lne grupy wskaźnikó w służ ą cych do oceny sytuacji finansowej jednostki. (Nie omawiać
poszczegó lnych wskaźnikó w osobno).
Analiza wskaźnikowa - jej zadaniem jest diagnozowanie aktualnej sytuacji finansowej, sytuacji przedsiębiorstwa
oraz okreś lenie dokonują cych się w tym zakresie zmian. Podstawowe znaczenie mają tutaj róż nego rodzaju
wskaźniki charakteryzują ce finansową kondycje firmy. Wskaźniki te są również przydatne do porównań między
przedsiębiorstwami.

W ramach ogólnie zwanej analizy wskaźnikowej wyróż nia się 4 podstawowe grupy :
a) wskaźniki rentownoś ci (zyskownoś ci)
b) wskaźniki płynnoś ci (zdolnoś ci regulowania zobowią zań bież ą cych)
c) wskaźniki zadłuż enia (wspomagania finansowego)
d) wskaźniki rotacji (sprawnoś ci zarzą dzania)
a) Wskaźniki rentownoś ci - obrazuj ą relacje zysków osią ganych przez firmę do róż nych kategorii ekonomicznych
. Tendencja rosną ca tych wskaźników w kolejnych okresach oznacza poprawę efektywnoś ci funkcjonowania
jednostki.
Rozróż niamy 3 podstawowe wskaźniki rentownoś ci:
- wskaźnik rentownoś ci sprzedaż y (ROŚ)
- wskaźnik rentownoś ci mają tku (ROA)
- wskaźnik rentownoś ci kapitału własnego (ROE)
Oceniają c przedsiębiorstwo waż ne jest, by nie koncentrować się wyłą cznie na wielkoś ciach nominalnych, lecz
dokonać obliczenia mierników również w wielkoś ciach realnych.
b) Wskaźniki płynnoś ci - służ y do oceny jednostki do terminowego regulowania bież ą cych zobowią zań. Należ y
pamiętać , ż e zarówno zbyt wysokie wskaźniki (zamroż enie kapitału), jak i za niskie (duż e ryzyko niewypłacalnoś ci)
są z punktu widzenia przedsiębiorstwa niekorzystne.
Rozróż niamy 3 rodzaje wskaźników płynnoś ci finansowej :
- wskaźnik bież ą cej płynnoś ci finansowej (in. płynnoś ć III stopnia)
- wskaźnik szybkiej płynnoś ci finansowej (in. płynnoś ć II stopnia)
- wskaźnik natychmiastowej płynnoś ci (in. wskaźnik płynnoś ć I stopnia)
c) Wskaźniki zadłuż enia - mają na celu ocenę stopnia zadłuż enia i moż liwoś ci jego obsługi przez przedsiębiorstwo
oraz ocenę skali ryzyka zwią zanego ze strukturą pasywów.
Omawiane tutaj wskaźniki moż na podzielić na dwie grupy.
I grupa - to wskaźniki pokazują ce w jakich proporcjach dostarczycielami kapitału są właś ciciele, a w jakim
kredytodostawcy oraz ukazują ce zależ noś ci między mają tkiem, a źródłami jego finansowania.

Do najistotniejszych wskaźników z tej grupy zaliczyć należ y:

- wskaźnik ogólnego zadłuż enia
- wskaźnik pokrycia zadłuż enia kapitałami własnymi
- wskaźnik zadłuż enia długoterminowego
- pokrycie mają tku trwałego kapitałami stałymi
II grupa — to wskaźniki obrazują ce zdolnoś ci obsługi długu. Okreś lają one zdolnoś ć firmy do wywią zywania się z
płatnoś ci, których wymaga dług. Moż na tego dokonać porównują c zysk firmy z kwotą , jaka musi być zapłacona,
aby go obsłuż yć .
Do tego celu służ ą następują ce wskaźniki :
- wskaźnik pokrycia odsetek zyskiem
- wskaźnik zdolnoś ci do spłaty obcią ż eń kredytowych
d) Wskaźniki rotacji - okreś lają jak efektywne jest wykorzystanie zasobów mają tkowych przedsiębiorstwa. Istotą
ich jest pokazanie, jakie korzyś ci (efekty) są uzyskiwane z posiadanych zasobów prowadzonej działalnoś ci. Inaczej
mówią c jak często następuje „obrót" poszczególnymi składnikami.
W praktyce spotyka się bardzo wiele wskaźników z tej grupy są to :
- wskaźnik rotacji należ noś ci
- wskaźnik rotacji zapasów
- wskaźnik rotacji zobowią zań bież ą cych
- wskaźnik rotacji aktywów
www.wskiz.w.pl 4
Finanse – zagadnienia 5
- wskaźnik rotacji rzeczowego mają tku trwałego
- wskaźnik rotacji mają tku obrotowego

8. Wyjaśnij pojęcia : wartość przyszła, wartość obecna, dyskontowanie i podaj cztery czynniki od czego zależ y wartość przyszła i
wartość obecna przepływu pienięż nego ?
Wartoś ć przyszła (FV) - jest to wielkoś ć do jakiej będzie rosną ć przepływ ś rodków pienięż nych lub wiele
przepływów ś rodków pienięż nych w danym okresie Inaczej jest to wartoś ć ś rodków pienięż nych jaką otrzymamy
na końcu analizowanego okresu
Wartoś ć obecna (PV) -jest odwrotnoś cią do wartoś ci przyszłej, jest to wartoś ć w dniu dzisiejszym przyszłego
przepływu ś rodków pienięż nych lub wielu przepływów ś rodków pienięż nych.
Kapitalizacja - jest to proces obliczania wartoś ci przyszłej polegają cej na ustaleniu wielkoś ci do jakiej będzie
rosną ć przepływ ś rodków pienięż nych lub przepływy
Dyskontowanie - jest to proces obliczania wartoś ci obecnej tj ustalenie na dzień dzisiejszy wartoś ci przyszłego
przepływu ś rodków pienięż nych
Wartoś ć przyszła (FV) zależ y od trzech czynników
- wartoś ci począ tkowej (PV)
- stopy procentowej (ceny pienią dza - r)
- iloś ci okresów naliczania odsetek (n)
Wartoś ć obecna (PV) zależ y od trzech czynników
- wartoś ci przyszłej (FV)
- stopy dyskontowej (k)
- iloś ci okresów (n)

9. Co to jest cena pienią dza? Opisz czynniki mają ce wpływ na zmianę wartości pienią dza w czasie. Poró wnaj,
wartość przyszłą jednorazowej wpłaty z kapitalizacją i bez kapitalizacji odsetek. Któ ra z tych wielkości ma
większą wartość ? Dlaczego ?
Cena pienią dza - to stopa procentowa, którą płacą poż yczkobiorcy za uż yczenie im kapitałów, Jest to więc dochód
poż yczkodawcy za uż yczony kapitał.
Czynniki wpływają ce na zmianę wartoś ci pienią dza w czasie : .
1) przekładanie przez konsumentów bież ą cej konsumpcji nad przyszłą - konsument woli otrzymać pienią dze
dzisiaj niż w przyszłoś ci, gdy go nie wyda moż e go zainwestować (np. lokata)
2) dochody uzyskiwane w przyszłoś ci dzięki dzisiejszym nakładom przewyż szają z reguły wartoś ć tych nakładów
3) inflacja - wzrost cen towarów i usług
Wyznaczenie wartoś ci przyszłej jednorazowej jest moż liwe poprzez zastosowanie tzw. prostej stopy procentowej
jak i złoż onej stopy procentowej.
Prosta stopa procentowa - to stopa od „nie kapitalizowanej podstawy". Stosujemy ją wówczas, gdy odsetki nie
podlegają kapitalizacji tzn. po zakończonym podokresie nie są doliczane do kapitału.
Korzystamy ze wzoru :

FV = PV*(1+n*r)
Złoż ona stopa procentowa - polega na tym, ż e odsetki są kapitalizowane tzn. po skończonym podokresie są one
dopisywane do kapitału i w następnym podokresie odsetki obliczamy od podstawy plus odsetki z poprzedniego
podokresu.
Korzystamy ze wzoru:

FV = PV* (1 +r)n
Przy tej samej wartoś ci począ tkowej i tej samej stopie procentowej kwota otrzymana po „X" jest zawsze większa,
gdy odsetki są kapitalizowane, ponieważ odsetki są dopisywane do kapitału począ tkowego i jest kapitalizacja
razem z odsetkami.

10. Co to jest płatność okresowa? Kiedy płatności występują na począ tku okresó w czy gdy występują one
na koń cu okresó w ? Dlaczego ? Co to jest i na czym polega tzw. Renta wieczysta?
Renta wieczysta -jest to cią g nieskończenie wielu takich samych płatnoś ci następują cych, w równych odstępach czasu. Stosują c
formułę renty wieczystej uzyskujemy odpowiedź na pytanie, ile należ y zainwestować dzisiaj, aby doż ywotnio otrzymać rentę
(stałe płatnoś ci) w ustalonej wysokoś ci.

www.wskiz.w.pl 5
Finanse – zagadnienia 6
Jeż eli przepływy te miałyby występować na końcu okresów, wówczas korzystamy z następują cej formuły:
P V P = A n *l/k

Natomiast dla renty wieczystej płatnej z góry, wartoś ć bież ą cą obliczamy z poniż szego wzoru :
PVP = An + An * 1/k
gdzie:
PVP - wartoś ć bież ą ca renty wieczystej (perpetuity)
An - płatnoś ć okresowa
k - stopa dyskontowa.

11. Co to jest i do czego służ y miernik NPV? Jakie jest kryterium oceny projektó w wg miernika NPV? Co to jest i
jak należ y oszacować występują ce w tym mierniku „k" ?
NPV (wartoś ć zaktualizowana netto) - polega na odjęciu od wszystkich wpływów uzyskanych z inwestycji i
zdyskontowanych okreś loną stopą dyskontową „k" zdyskontowanych tą samą stopą wydatków. Inaczej moż na
powiedzieć , ż e wartoś ć zdyskontowana netto jest sumą zdyskontowanych strumieni pienięż nych zwią zanych z
daną inwestycją .
Kryterium przyjęcia bą dź odrzucenia projektu jest wartoś ć NPV. Gdy jest to wartoś ć dodatnia^ wówczas projekt
inwestycyjny należ y akceptować , gdyż zdyskontowana wielkoś ć wpływów przewyż sza wartoś ć wydatków. Jeż eli
natomiast NPV uzyska wartoś ć ujemną , wówczas projekt należ y odrzucić , bo oznacza to ż e wydatki na. inwestycję
przewyż szaj ą zdyskontowaną wartoś ć spodziewanych z niej wpływów.
Oczywiste jest,, ż e stosują c regułę NPV w procesie wyboru jednego spoś ród alternatywnych projektów
inwestycyjnych należ y wybierać taki ,dla którego NPV przyjmuje wartoś ć najwyż szą (przy tych samych stopach
dyskontowych).
Stopa dyskontowa „k" - powinna być dobierana w taki sposób, aby nie była niż sza od alternatywnego kosztu
kapitału tzn. od stopu zwrotu jaką moż na otrzymać z inwestycji w papiery wartoś ciowe obarczone podobnym
stopniem ryzyka i nie niż sza od kosztu kapitału firmy. W praktyce stopę dyskontowaną wyznacza ś redni waż ony
koszt kapitału.

12. Co to jest rynek finansowy, instrument finansowy i instytucja finansowa? Jakie są rodzaje instrumentó w
finansowych? Wskaż rolę poszczegó lnych instytucji w obrocie giełdowym.
Rynek finansowy - to umowne miejsce zetknięcia popytu i podaż y finansowych aktywów i pasywów. Jest to rynek,
na którym zawierane są transakcje finansowe polegają ce na zakupie i sprzedaż y instrumentów finansowych.
Instrument finansowy -jest to kontrakt między dwoma stronami regulują cy zależ noś ć finansową w jakiej obie
strony pozostają . Instrument finansowy daje jego posiadaczowi jedno z trzech praw :
a) prawa współwłasnoś ci
b) prawa przysługują cego wierzycielowi
c) prawa do otrzymania w przyszłoś ci aktywów realnych lub finansowych
Instytucja finansowa - jest to przedmiot wspomagają cy funkcjonowanie poszczególnych segmentów rynku
finansowego. Przedmiot ten czyni obrót szybszym i tańszym.
Rodzaje instrumentów finansowych :
a) instrumenty wierzycielskie - w których jedna strona kontraktu udziela drugiej stronie kredytu, a druga strona
zobowią zuje się zwrócić kredyt i zapłacić odsetki.
b) instrumenty własnoś ciowe - w których jedna strona kontraktu sprzedaje drugiej stronie prawo własnoś ci
przedsiębiorstwa.
c) instrumenty pochodne (terminowe) - w których strony okreś lają swoje wzajemne zobowią zania i należ noś ci,
do których dojdzie między nimi w przyszłoś ci.
Instytucje w obrocie giełdowym :
a) Komisja Papierów Wartoś ciowych i Giełd (KPWiG) -jest to centralny organ administracji państwowej w
zakresie obrotu papierami wartoś ciowymi. Jedyna instytucja mają ca prawo dopuszczać papiery wartoś ciowe do
publicznego obrotu. Wydaje licencje na prowadzenie Domów i Biur Maklerskich.
b) Giełda Papierów Wartoś ciowych (GPW) — centralny rynek wtórny o zasięgu krajowym.
www.wskiz.w.pl 6
Finanse – zagadnienia 7
c) Centralna Tabela Ofert (CeTO) - spółka akcyjna przeprowadzają ca regulowany obrót poza giełdowy.
d) Krajowy Depozyt Papierów Wartoś ciowych - zajmuje się rozliczeniem zawartych transakcji.
e) Domy Maklerskie - spółki akcyjne ś wiadczą ce usługi w zakresie poś rednictwa obrotu na rynku kapitałowym.

13. Wyjaśnij po co jest i czemu ma służ yć (cele budowy) rynek kapitałowy w Polsce ? (każ dy przytaczany
argument uzasadnij). Jaka jest struktura tego rynku ? Kró tko omó w.
Rynek kapitałowy - zespółinstytucji i reguł umoż liwiają cych pozyskiwanie długoterminowego kapitału w drodze
obrotu (kupna i sprzedaż y) tj. przenoszenia praw z emitowanych papierów wartoś ciowych.
Cele budowy rynku kapitałowego w Polsce :
Mobilizacja i alokacja kapitału - Biurokratyczny rozdziałś rodków finansowych do przedsiębiorstw dokonywany w
gospodarce centralnie sterowanej doprowadził do nieoptymalnego wykorzystania, a czasem wręcz do
marnotrawstwa kapitału. Inwestorzy kierują c się własnym interesem dokonują wyboru przedsiębiorstw
najefektowniejszych i tam też kierują swój kapitał. Czym przedsiębiorstwo jest efektywniejsze i lepiej postrzegane
przez inwestorów, tym łatwiej o pozyskanie kapitału, a tym samym ś rodków na rozwój. Natomiast z
przedsiębiorstw nieefektywnych, nie perspektywicznych kapitał jest wycofywanych. Mechanizm przepływu
kapitału powoduje ograniczenie lub eliminacje marnotrawstwa zwią zanego z kierowaniem ś rodków na ratowanie
nierentownych i źle zarzą dzanych przedsiębiorstw.
Prywatyzacja - gdy system gospodarczy uległzmianie jednym z podstawowych celów było i jest sprywatyzowanie
państwowych przedsiębiorstw, aby po pierwsze uzyskać dodatkowe ś rodki z prywatyzacji, po drugie waż niejsze,
poprawić efektywnoś ć gospodarowania w nich przez ich sprywatyzowanie.
Oż ywienie gospodarki - jest to cel bardzo istotny, w warunkach polskich ma on stosunkowo jeszcze niewielkie
znaczenie. Uważ a się bowiem, ż e rynek kapitałowy wywiera realny wpływ na gospodarkę, gdy jego kapitalizacja w
stosunku do PBK wynosi powyż ej 50 % (w Polsce ok. 20 %).
Struktura rynku kapitałowego
1) Rynek pierwotny - kupno papierów wartoś ciowych odbywa się bezpoś rednio u emitenta. Moż na tu wyodrębnić
tzw. emisje publiczną i niepubliczną .
a) emisja publiczna - ma miejsce wówczas, gdy wykorzystuje się ś rodki masowego przekazu lub propozycję
zakupu papierów wartoś ciowych emitent skierowałdo więcej niż 300 osób.
b) emisja niepubliczna - mamy z nią do czynienia, gdy nie jest spełniony chociaż jeden z dwóch warunków
występują cy w emisji publicznej.
2) Rynek wtórny - mają tam miejsce oferty i transakcje kupna - sprzedaż y papierów wartoś ciowych nabytych
uprzednio na rynku pierwotnym.
Rynek wtórny dzieli się na trzy segmenty :
a) rynek prywatny (niepubliczny) - to rynek małych spółek, których zapotrzebowanie na kapitały zewnętrzne
jest relatywnie niewielkie. Obrót papierami wartoś ciowymi na tym rynku ograniczony jest do stosunkowo małej
liczby inwestorów.
b) dopuszczonych do publicznego obrotu, które poszukują kapitału na rynku publicznym. Odbywa się on w
warunkach polskich na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartoś ciowych. Obrót tam - to regularne, odbywają ce się
w okreś lonym czasie i miejscu oraz podporzą dkowane okreś lonym normom i zasadom spotkania stron
zawierają cych transakcje kupna i sprzedaż y.
c) obrót giełdowy - dotyczy spółek większych, dopuszczonych do publicznego obrotu, które poszukują kapitału
na rynku publicznym. Odbywa się on na tzw. Centralnej Tabeli Ofert (CeTO). Nie ma tu ustalonego miejsca
transakcji. Transakcje między stronami odbywają się zazwyczaj przy zastosowaniu ś rodków elektronicznych i
telekomunikacyjnych.

Wtórny rynek kapitałowy pełni dwie bardzo waż ne dla funkcjonowania rynku finansowego funkcje:
a) zapewnia płynnoś ć w obrocie papierami wartoś ciowymi,
b) okreś la rynkową wartoś ć instrumentów finansowych tego rynku (akcji i obligacji).

14. Omó w następują ce pojęcia zwią zane z rynkiem praw pochodnych : rynek praw pochodnych, instrument
pochodny, opcje (rodzaje), futures. Wskaż cele funkcjonowania rynku praw pochodnych.
www.wskiz.w.pl 7
Finanse – zagadnienia 8
Rynek praw pochodnych -jest to rynek, który tworzą transakcje tzw. instrumentami pochodnymi.
Instrumenty pochodne - stanowią takie instrumenty, których wartoś ć zależ y od innych aktywów, na które
instrumenty te zostały wystawione (np. od kursów walut, cen akcji, towaru).
Opcja - to kontrakt dają cy jej właś cicielowi prawa do zakupu lub sprzedaż y okreś lonego aktywu, na który ta opcja
została wystawiona po ustalonej z góry cenie w ustalonym czasie.
Rodzaje opcji:
a) opcja kupna - daje jej posiadaczowi prawo do zakupu instrumentu finansowego będą cego tu instrumentem
pierwotnym (np. akcja) po ustalonej cenie, w ustalonym okresie.
b) opcja sprzedaż y - daje jej posiadaczowi prawo do zakupu instrumentu finansowego będą cego tu
instrumentem pierwotnym po ustalonej cenie, w ustalonym okresie.
Kontrakt futures - są przedmiotem obrotu wtórnego, dotyczą kupna lub sprzedaż y w przyszłoś ci aktywów, po
ustalonej w kontrakcie cenie. Stronami kontraktu jest z jednej strony inwestor, a z drugiej izba rozrachunkowa. W
momencie zakupu (sprzedaż y) kontraktu futures wnoszony jest przez obydwie strony depozyt zabezpieczają cy
stanowią cy pewien procent kontraktu.
Cele funkcjonowania rynku :
a) funkcja zabezpieczenia przed zmianą ceny aktywów,
b) funkcję spekulacyjną (tj. moż liwoś ć osią gnięcia korzyś ci w przypadku zmiany ceny aktywów)

16. Co to jest podatek? Wymień i omó w poszczegó lne elementy podatkó w. Co to jest i czym ró ż ni się stopa
podatkowa od skali podatkowej?
Podatek - moż na zdefiniować jako pienięż ne, przymusowe, nieodpłatne i bezpowrotne ś wiadczenie pobierane
przez państwo lub samorzą d terytorialny.

Do podstawowych elementów podatku zaliczamy :

a) podmiot podatku w tym :
- podmiot czynny - są to organy władzy publicznej wyposaż one we władztwo podatkowe
- podmiot bierny - są to podmioty, na które cią ż y obowią zek podatkowy
b) przedmiot podatku - rzeczy, zdarzenia, zjawiska, z którymi prawo łą czy obowią zek zapłacenia podatku (np.
nieruchomoś ci)
c) podstawa opodatkowania - to skwantyfikowany przedmiot podatku, a więc przedmiot podatku ujęty iloś ciowo,
moż e on-być wyraż ony zarówno w jednostkach fizycznych (w sztukach, metrach itp.), jak i wartoś ciowo
d) stawki podatkowe - ujęte kwotowo lub procentowo obcią ż enie podatkowe
e) skale podatkowe - zbiór procentowych stawek podatkowych; wyróż nia się następują ce skale podatkowe :
- proporcjonalne (liniowe) - występuje tu tylko jedna stawka podatkowa w zwią zku z czym należ noś ć
podatkowa wzrasta wprost proporcjonalnie do wzrostu podstawy opodatkowania.
- progresywne - jest to* zbiór rosną cych w miarę wzrostu opodatkowania stawek procentowych i
odpowiadają cych im odcinkom podstawy opodatkowania; wyróż nia się progresję globalną (tzn. stawki podatkowe
odnoszą się do całej podstawy opodatkowania) i cią głą (poszczególne stawki podatkowe odnoszą się tylko do
wybranych odcinków podstawy opodatkowania).
- regresywne - jest to zbiór procentowych stawek podatkowych rosną cych w miarę zmniejszania się
podstawy opodatkowania (raczej nie stosowana)
- degresywne - jest to zbiór procentowych stawek podatkowych maleją cych w miarę zmniejszania się
podstawy opodatkowania
f) zwolnienia i ulgi podatkowe - są to instrumenty zmniejszają ce cięż ar podatkowy (ulgi) lub nawet całkowicie go
eliminują ce (zwolnienia); wyróż niamy zwolnienia przedmiotowe (odnoś nie niektórych przedmiotów), jak i
podmiotowe (dotyczą ce niektórych podmiotów biernych).
Stopa podatkowa jest to relacja zapłaconego w danym czasie podatku od podstawy opodatkowania w tym samym
okresie. W przypadku skali liniowej stopa podatkowa jest równa stawce podatkowej. W przypadku stosowania
innych skal moż emy jedynie mówią c o przeciętnej stopie podatkowej, bą dź też o stopach krańcowych.

Skala podatkowa – zbiór procentowych stawek podatkowych. Wyróż nia się następują ce skale podatkowe:
- proporcjonalne (liniowe)
- progresywne
- regresywne
- degresywne

www.wskiz.w.pl 8
Finanse – zagadnienia 9
17. Omó w i poró wnaj podatek dochodowy od osó b prawnych! Podatek dochodowy od osó b fizycznych. Wskaż
głó wne ró ż nice między tymi podatkami.
Podatek dochodowy od osób prawnych
Przedmiotem opodatkowania - jest w tym przypadku dochód (a czasami i przychód, jak np. przychód z dywidend,
albo z tytułu udziału w zyskach osób prawnych) będą cy nadwyż ką przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Generalnie do przychodów zalicza się :
a) przychody pienięż ne i wartoś ci pienięż ne (np. róż nice kursowe)
b) wartoś ci ś wiadczeń otrzymanych w naturze
c) należ noś ci nie otrzymane w roku podatkowym pomniejszone o ewentualne zwrócone towary, bonifikaty i
upusty cenowe
Kosztami uzyskania przychodów - są koszty ponoszone na uzyskanie przychodów z wyją tkiem ustawowo
okreś lonych nakładów lub wydatków, których nie uważ a się za koszty (np. zapłacone kary umowne i
odszkodowania za wady dostarczonych przez firmę towarów, naliczone ale nie zapłacone odsetki od kredytów i
poż yczek).
Podstawa opodatkowania - od dochodu obliczonego jako róż nica przychodów i kosztów ich uzyskania oraz po
dokonaniu dopuszczalnych ustawą odliczeń od dochodu (np. darowizny na cele kulturalne, oś wiatowe, naukowe w
dopuszczalnej wysokoś ci) uzyskuje się dochód do opodatkowania.
Aktualnie stawka podatku dochodowego od osób prawnych jest stawka liniowa. Gdy powstaje strata (koszty
przewyż szają przychody) podatnik nie tylko nie płaci podatku dochodowego za dany rok, ale pokrywa stratę (w
równych częś ciach) z dochodu uzyskiwanego w najbliż szych trzech, kolejno po sobie następują cych latach.
Wysokoś ć opodatkowania podmiotów gospodarczych moż e być również istotnie korygowana w wyniku tzw. ulg
inwestycyjnych i zwią zanych z nimi premii podatkowych oraz stosowania przyspieszonych odpisów
amortyzacyjnych.
Ulgi inwestycyjne - polegają na odliczeniu od dochodu do opodatkowania częś ci lub całoś ci niektórych nakładów
inwestycyjnych poniesionych przez podmiot gospodarczy o ile podmiot ten spełnia kilka warunków.
Amortyzacja -jest to szczególny koszt, który zaliczany do uzasadnionych kosztów uzyskania przychodu nie pocią ga
za sobą wydatków pienięż nych a obniż a dochód do opodatkowania. Uosabia wartoś ć zuż ytych w danym roku
ś rodków trwałych oraz wartoś ci niematerialnych i prawnych.

Wysokoś ć rocznych stawek amortyzacji okreś lają przepisy podatkowe i tak przykładowo :
a)budynki z wyją tkiem mieszkalnych - 2,5 %
b)maszyny i urzą dzenia - 8,5%-10%
c)pojazdy mechaniczne - 17%-20%

Stawki te mogą być podwyż szone. Przepisy okreś lają jednak maksymalne wartoś ci do jakich moż na podnieś ć
stawki podatkowe ( np. dla budynków maksymalnie moż na zwiększyć stawkę 1,2 razy, a dla maszyn, urzą dzeń i
ś rodków transportu 1,4 razy w stosunku do stawki podatkowej).

Stawki odpisów amortyzacyjnych od wartoś ci niematerialnych i prawnych podmioty ustalają samodzielnie na cały
okres ich amortyzacji, ale dokonywany okres odpisów nie moż e być krótszy, aniż eli:
a) 2 lata dla wartoś ci oprogramowania komputerów i praw autorskich
b) 3 lata dla poniesionych kosztów prac rozwojowych
c) 5 lat dla pozostałych wartoś ci niematerialnych i prawnych
Podstawowa formą dokonywania odpisów amortyzacyjnych jest metoda liniową (równa wysokoś ć odpisów w
całym okresie amortyzowania). Ponadto znana i doś ć powszechna jest tzw. metoda degresywna (przyspieszona
amortyzacja w pierwszych latach, polegają ca na podwyż szeniu w pierwszym roku stawki liniowej dwukrotnie a
nawet trzykrotnie).
Odejmują c od wartoś ci począ tkowej ś rodka trwałego amortyzacje wg stawki podwyż szonej w pierwszym roku, w
następnych latach odlicza się amortyzacje wg tych samych zasad, ale od wartoś ci netto ś rodków trwałych. W rok
po zrównaniu odpisów dokonywanych wg stawki degresywnej i hipotetycznej liniowej amortyzowanie
kontynuowane jest wg stawek wynikają cych z metody liniowej.

Coraz rzadziej stosowana jest natomiast metoda progresywna, w której niż sze od liniowych stawek stosuje się w
pierwszych latach, a wyż sze w ostatnich. Metoda degresywna odzwierciedla szybkie ekonomiczne zuż ywanie się
ś rodka trwałego, a metoda progresywna - rzeczywisty proces fizycznego zuż ywania się ś rodków trwałych -
wolniejszy w począ tkowym okresie jego uż ytkowania i znacznie szybszy w końcowym okresie jego uż ytkowania.

www.wskiz.w.pl 9
Finanse – zagadnienia 10
Podatek dochodowy od osób fizycznych
Podatkiem dochodowym od osób fizycznych objęte są dochody podatnika - osoby fizycznej (z róż nych źródeł), a
podstawę opodatkowania stanowi róż nica przychodów i kosztów ich uzyskania w danym roku, pomniejszona o
moż liwe odliczenia.

Źródłem przychodów mogą wiec być :

a) stosunek służ by, stosunek pracy, emerytura, renta
b) działalnoś ć wykonywana osobiś cie (np. naukowa, artystyczna, literacka)
c) poza rolnicza działalnoś ć gospodarcza
d) kapitały pienięż ne i prawa mają tkowe (dywidendy i prawa mają tkowe z tytułu udziału w zyskach osób
prawnych)

Podatnikami podatku od osób fizycznych - są osoby fizyczne uzyskują ce w danym roku podatkowym dochody.
Dotyczy to zarówno osób prowadzą cych działalnoś ć gospodarczą , jak i osób fizycznych nie prowadzą cych takowej
działalnoś ci.

Kosztami uzyskania przychodów – są koszty ponoszone w celu osią gnięcia przychodu z wyją tkiem kategorii, które
z mocy ustawy-do kosztów zaliczone być nie mogą . W niektórych przypadkach wysokoś ć kosztów uzyskania
przychodu ustalana jest przepisami i uzależ niona jest od wysokoś ci uzyskanego przychodu (np. koszty uzyskania
przychodów stanowią 50 % przychodów uzyskanych przez twórców. tytułu korzystania przez nich z praw
autorskich). Istnieje wiele moż liwoś ci stosowania odliczeń od nadwyż ki przychodów nad kosztami ich uzyskania.
Aktualnie bardziej znane to ulga budowlana, remontowa, darowizna dla organizacji społecznych, kulturalnych i
inne. Podatek dochodowy od osób fizycznych aktualnie jest podatkiem progresywnym (nie liniowym).

Strata — jest róż nica, gdy koszty uzyskania przychodów przewyż szają wartoś ć przychodów. Pokrywa się jaz
dochodów uzyskanych z tego samego źródła (np. działalnoś ć gospodarcza), które przyniosło stratę w najbliż szych
następują cych po sobie kolejno, trzech latach podatkowych.

Róż nice miedzy podatkami

Poza już podkreś loną róż nicą odnoś nie stawki opodatkowania (liniowa w przypadku opodatkowania dochodów
osób prawnych, natomiast progresywna w przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych), moż na tutaj
wskazać na znaczne róż nice opodatkowania pomiędzy tymi podmiotami, gdy są oni inwestorami na rynku
papierów wartoś ciowych ( np. dla osób fizycznych odsetki otrzymane od obligacji Skarbu Państwa lub samorzą du
terytorialnego są wolne od podatku, natomiast w przypadku osoby prawnej przychody te łą czone są z innymi
przychodami i opodatkowane według panują cej stawki.

18. Kró tko scharakteryzuj następują ce podatki : VAT, podatek akcyzowy, podatek importowy, podatek od
nieruchomości.

Podatek ten jest polską odmianą powszechnego w Europie „Value Added Tax” i stą d często okreś lany jest jako
VAT. Podstawa opodatkowania jest w tym przypadku obrót (sprzedaż ). Praktycznie podstawę podatku stanowi
zazwyczaj cena sprzedaż y brutto pomniejszona o należ ny od sprzedaż y towaru lub usługi podatek VAT.

Główna cechą podatku od wartoś ci dodanej - jest jego wielofazowoś ć , albowiem występuje on we wszystkich
fazach obrotu, w których tworzona jest wartoś ć dodana. Właś nie ta kategoria - wartoś ć dodana - stanowi w
praktyce przedmiot opodatkowania.
Wartoś ć dodana występuje na ogół we wszystkich fazach obrotu od wydobycia surowców, przez produkcję,
kolejne ogniwa obrotu towarowego (handlu), aż do konkurencji albo zuż ycia. Ostatecznie cały skumulowany (z
wszystkich faz) podatek VAT płaci końcowy odbiorca (tj. konsument lub uż ytkownik). Wszyscy poprzedni
uczestnicy poszczególnych ogniw procesu 'tworzenia produktów i usług (od wydobycia aż do dostarczenia
produktu ostatecznemu odbiorcy) przenoszą podatek VAT odpowiednio (w relacji do wartoś ci dodanej w tej fazie)
powiększają c go. Płatnicy tego podatku - uczestnicy poszczególnych faz tworzenia wartoś ci dodanej - płacą
podatek VAT przy zakupie (VAT już zapłacony), ale sprzedają c do kolejnej fazy doliczają do swojej ceny podatek
VAT wg obowią zują cej ich stawki (tzw. VAT należ ny, który jest na ogółwyż szy od zapłaconego przy zakupie) i od
kwoty podatku, który doliczyli przy sprzedaż y, odejmują c kwotę podatku VAT zapłaconego przy zakupie. Róż nice
stanowi podatek VAT do zapłacenia (kwota podatku pozostają cego do zapłacenia w urzędzie skarbowym).

www.wskiz.w.pl
10
Finanse – zagadnienia 11
Stosowane są trzy podstawowe stawki: O %, 7 %, a najczęś ciej 22 % w zależ noś ci od rodzaju towarów lub usług,
a takż e w zależ noś ci od podatnika. Niektóre produkty i niektórzy podatnicy są zwolnieni od naliczania podatku
VAT.

Jeż eli wyliczona kwota podatku VAT już zapłaconego jest niż sza od kwoty podatku VAT należ nego, powstaje
wówczas zobowią zanie podatnika wobec urzędu skarbowego. Jeż eli natomiast jest odwrotnie (często zdarza się to
podatnikom, którzy zakupią towary obcią ż one wyż szą stawką podatku VAT, aniż eli sami są zobowią zani doliczyć
do sprzedawanych produktów), wówczas powstaje zobowią zanie urzędu skarbowego wobec podatnika.

Podmioty zwolnione z podatku VAT - nie mają prawa doliczyć do ceny sprzedawanych produktów podatku VAT,
ale równocześ nie nie maja prawa odliczyć tego podatku (chociaż zapłacili go kupują c np. surowce, półfabrykaty
lub towary), a tym samym z tego tytułu nie mogą powstawać zobowią zania urzędów skarbowych wobec tych
podmiotów. Podmioty takie w wielu przypadkach są w znacznie gorszej sytuacji od podmiotów będą cych
płatnikami VAT.

Podatek akcyzowy – obejmuje sprzedaż niektórych wyrobów jak : np. paliwa, silnikowe, olej smarowe, wyroby
tytoniowe, piwo, wino oraz inne. Obowią zek podatkowy spoczywa na producencie lub importerze produktów
objętych podatkiem akcyzowym i powstaje niezależ nie od podatku VAT, Podstawę opodatkowania tworzy wartoś ć
obrotu produktami objętymi podatkiem akcyzowym. W sytuacji gdy produkty objęte tym podatkiem są
importowane, podstawę opodatkowania stanowi wartoś ć celna powiększona o należ ne cło. Stawki podatku
akcyzowego obowią zują ce w danym roku (procentowo lub kwotowo na jednostkę produktu) okreś la minister
finansów. Podatku akcyzowego nie pobiera się od towarów eksportowych.
Podatek od nieruchomoś ci — płacą go osoby fizyczne oraz osoby prawne, a takż e jednostki organizacyjne nie
mają ce osobowoś ci prawnej będą ce właś cicielami lub posiadaczami nieruchomoś ci. Podatkiem objęte są budynki,
grunty, budowle, a jego podstawą dla budynków i gruntów jest powierzchnia wyraż ona w metrach kwadratowych
(nie wartoś ć ). W przypadku budowli podstawa podatku nawią zuje do ich wartoś ci jako, ż e odwołuje się do zasad
amortyzowania budowli.
Podatek importowy -jest płacony od towarów sprowadzanych z zagranicy. Płacą go osoby fizyczne i prawne oraz
jednostki organizacyjne bez osobowoś ci prawnej, na których cią ż y obowią zek celny. Podatek ten jest pobierany
nawet wówczas, gdy cło zostaje zawieszone lub następuje zwolnienie z cła. Podstawą naliczenia tego podatku jest
wartoś ć celna powiększona o cło.

www.wskiz.w.pl
11