Budżetowanie

• Metody budżetowania
• Procedura budżetowania
• Dochody budżetu państwa
 Spis treści:
• Definicja budżetowania
• Katalog dochodów
• Proces budżetowania
• Rodzaje budżetowania
• Funkcje budżetowania
• Metody budzetowania
• Dochody budżetu państwa
• Podsumowanie
• Źródła
• Koniec (autorki)
Budżetowanie jest jednym z
elementów prac
przygotowawczo-
rozwojowych. Nazywane jest
to procesem planowania
finansowego, na który składa
się:
• budżetowanie kosztów
• programowanie zmian
• prognozowanie efektów
• kontrolę oraz analizę
porównawczą.
 W ustawie o finansach publicznych
sformułowano katalog dochodów
budżetu państwa, dzieląc je na
dochody podatkowe i niepodatkowe,
do których zalicza się następujące
pozycje:
Podatki i opłaty, w części,
która zgodnie z odrębnymi
ustawami nie stanowi
dochodów jednostek
samorządu terytorialnego,
przychodów państwowych
funduszy celowych oraz
innych jednostek sektora
finansów publicznych;
cła;
Krótka definicja
Cło (podatek celny) to rodzaj opłaty
nakładanej przez państwo na towary
w związku z ich wywozem (cło
eksportowe) i przywozem (cło
importowe) dokonywanym przez
jego granice, a także ich tranzytem
(cło tranzytowe) przez jego obszar.
 Wpłaty z zysku
przedsiębiorstw
państwowych i
jednoosobowych spółek
Skarbu Państwa oraz banków
państwowych;
Wpłaty z tytułu dywidendy;
Wpłaty z zysku Narodowego
Banku Polskiego;
Wpłaty nadwyżki środków
finansowych agencji
wykonawczych;
 Dochody pobierane przez
państwowe jednostki
budżetowe, o ile odrębne
ustawy nie stanowią inaczej;
 Dochody z najmu i
dzierżawy oraz z innych
umów o podobnym
charakterze, dotyczące
składników majątkowych
Skarbu Państwa, o ile
odrębne ustawy nie stanowią
inaczej;
 Odsetki od środków
zgromadzonych na
rachunkach bankowych
państwowych jednostek
budżetowych lub organów
władzy publicznej, o ile
odrębne ustawy nie stanowią
inaczej;
 Odsetki od lokat
terminowych ustanowionych
ze środków zgromadzonych
na centralnym rachunku
bieżącym budżetu państwa;
 Odsetki od udzielonych z
budżetu państwa pożyczek
krajowych i zagranicznych;
 Grzywny, mandaty i inne
kary pieniężne, o ile odrębne
ustawy nie stanowią inaczej;
Spadki, zapisy i darowizny w
postaci pieniężnej na rzecz
Skarbu Państwa;
 Dochody ze sprzedaży
majątku, rzeczy i praw,
niestanowiące przychodów w
rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4
lit. a i b[ustawy], o ile
odrębne ustawy nie stanowią
inaczej;
Inne dochody określone w
odrębnych ustawach lub
umowach
międzynarodowych;
 Środki europejskie i środki, o
których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5
lit. a i b, na realizację projektów
pomocy technicznej oraz środki, o
których mowa w art. 5 ust. 3 pkt 5
lit. c i d i pkt 6 oraz w art. 4 ust.
2 rozporządzenia Parlamentu
Europejskiego i Rady (UE)
nr 1306/2013 z dnia 17 grudnia
2013 r. w sprawie finansowania
wspólnej polityki rolnej,
zarządzania nią i monitorowania
jej oraz uchylającego
rozporządzenia Rady (EWG)
nr 352/78, (WE) nr 165/94, (WE)
nr 2799/98, (WE) nr 814/2000,
(WE) nr 1290/2005 i (WE) nr
485/2008 (Dz. Urz. UE L 347 z
20.12.2013, str. 549), po ich
przekazaniu na rachunek
dochodów budżetu państwa;
Odsetki wykupywane przez
nabywców obligacji
skarbowych lub nadwyżka
wynikająca z różnicy
pomiędzy ceną emisyjną a
wartością nominalną
zbywanych obligacji
skarbowych.
Proces budżetowan
ia
 Co obejmuje proces budżetowania?

Budżetowanie to proces, którego celem jest zestawienie w całość wszystkich

budżetów cząstkowych . Obejmuje ono poniższe działania:
• ustalenie celów w oparciu o planowanie strategiczne oraz prognozy rozwoju
otoczenia, a także analizę różnic w stosunku do okresu poprzedniego,
• opracowanie budżetów wstępnych,
• kontrolę, korektę i ponowne planowanie budżetów, a konsekwencji –
przygotowanie bilansu oraz rachunku wyników,
• zatwierdzenie budżetu,
• kontrolę niepoprawności działania.
 Etapy procesu budżetowania

Wyróżnia się następujące etapy tego procesu:

• Przygotowanie założeń i określenie okresu budżetowania
• Opracowanie budżetu – w jego skład wchodzi przygotowanie programu
działania, określenie celów przedsiębiorstwa i czynników ograniczających budżet,
sporządzenie budżetu sprzedaży i budżetów cząstkowych, negocjacje budżetu z
przełożonymi oraz ich zatwierdzenie.
• Zatwierdzenie budżetu
• Wdrożenie budżetu – polega na realizowaniu założeń budżetowych i koordynacji
ich działań.
• Kontrolę wykonania budżetu – czynności obejmujące ustalenie
nieprawidłowości oraz podejmowanie działań naprawczych.
Rodzaje budżetowania
 Wyróżniamy rodzaje budżetowania ze względu na:
• szczebel zarządzania – budżet finansowy czy budżet operacyjny;
• obszar funkcyjny – np. budżet zapasów, budżet marketingowy, budżet kosztów, budżet
przychodów, budżet inwestycji;
• horyzont czasowy – budżet krótkoterminowy i długoterminowy;
• stopień elastyczności – budżet sztywny i elastyczny;
• strukturę przedsiębiorstwa i uczestnictwo w tworzeniu budżetów – budżet odgórny i
oddolny;
• jednostki miary – budżet ilościowy i budżet wartościowy;
• realizowane procesy – budżet procesów realnych i budżet procesów finansowych.
Funkcje budżetowa
nia
 Funkcje budżetowania

Jakie są funkcje budżetowania ? Oto one:

• funkcja kontrolna – pozwala ocenić stopień wykonanych zadań. Przeprowadzane są trzy rodzaje kontroli:
wstępna (w trakcie przygotowywania budżetu), bieżąca (podczas realizowania budżetu) i wynikowa (odbywa
się po zakończeniu wykonania budżetu). Dzięki kontrolom można stwierdzić różnice od założonego planu.
Stanowią także podstawę do przeprowadzania analizy odchyleń;
• funkcja informacyjna – budżet przekazuje menadżerom informacje o stopniu realizacji zadań w postaci
okresowych budżetów. Następnie menadżerowie mogą złożyć raport kierownictwu wyższego szczebla,
dostarczając tym samym informacje o stopniu wykonania budżetu;
• funkcja koordynacyjna – polega na powiązaniu działań realizowanych w różnych ośrodkach
odpowiedzialności i stworzeniu jednego spójnego budżetu . To natomiast gwarantuje zgodność celów
poszczególnych ośrodków z celami .
• funkcja motywacyjna – wywiera wpływ na odpowiedzialnych za dany budżet, tak aby wykonywane
działania były odpowiednie w stosunku do celów . Istotne jest też to, że cele budżetu powinny być ambitne i
możliwe do zrealizowania.
 Metody
budżetowania
Budżet odgórny
Budżet odgórny – budżet
stworzony przez
menedżerów wyższego
szczebla zarządzania przy
niewielkim udziale
kierowników szczebla
operacyjnego. Budżety dla
niższych szczebli
zarządzania ustalane są przez
przypisane im działania.
 Budżet oddolny
Budżet oddolny – Budżetowanie
cząstkowe odbywa się na
niższych szczeblach zarządzania,
a następnie jest weryfikowane
przez kierownictwo wyższych
szczebli. Budżet powstaje w
drodze konsolidacji
przygotowanych w ten sposób
budżetów cząstkowych.
 Budżetowanie przyrostowe

Budżetowanie przyrostowe – polega na

korygowaniu danych wynikowych,
charakteryzujących poziom działalności w
analogicznym ubiegłym okresie, o
przewidywane zmiany w przyszłym roku.
Wartości zawarte w budżecie poprzedniego
okresu są korygowane o zmiany przewidywane
w przyszłym okresie, spowodowane
czynnikami zewnętrznymi, takimi jak popyt,
inflacja, konkurencja, a także czynnikami
wewnętrznymi (wzrost wydajności, poprawa
efektywności, zmiana technologii produkcji).
Istotą budżetowania przyrostowego jest
ustalenie wpływu różnych czynników na
poziom poszczególnych wielkości
ekonomicznych zawartych w budżecie.
Uwzględniając ten wpływ, ustala się planowane
przyrosty tych wielkości w danym okresie w
stosunku do poprzedniego.
Budżetowanie od zera

Budżetowanie od zera –
istotą tej metody jest
szacowanie wielkości
produkcji, sprzedaży,
przychodów, kosztów itd. dla
przyszłego okresu przy
założeniu, że realizowane
procesy rozpoczynają się po
raz pierwszy.
 Statyczna metoda budżetowania

Statyczna metoda budżetowania –

polega na uwzględnieniu wpływu
czynnika czasu na budżetowane
pozycje. Budżet sprzedaży wywiera
największy wpływ na okres, w
którym pojawiają się w budżecie
wszystkie pochodne od niego
zagadnienia, np. budżet produkcji
czy zaopatrzenia. W tej metodzie
przyjmuje się rozwiązania
polegające na ujmowaniu danych
zdarzeń gospodarczych w tych
samych okresach we wszystkich
budżetach.
 Budżetowanie dynamiczne

Budżetowanie dynamiczne –
rozpoczyna się od stworzenia
konstrukcji planu sprzedaży.
Dokonuje się analizy czynników
wpływających na warunki
sprzedaży (wpływ cen, przyjętych
rabatów), podziału produktów
według przyjętych kategorii, ustala
termin i warunki płatności. Ważny
jest wpływ czasu podanych zdarzeń
na wielkość sprzedaży w budżecie.
Przesunięcia w czasie uwzględnia
się we wszystkich budżetach, a nie
tylko w budżecie sprzedaży.
 Kluczowe problemy
związane z procesem
budżetowania
Przygotowanie budżetu niesie ze sobą
określone problemy. Dzieli się je na dwie grupy
– wypracowanie właściwej metodyki do
obliczeń oraz brak właściwego planowania,
organizowania i kontroli działań. Kluczem do
rozwiązania ewentualnych komplikacji, a w
przyszłości uniknięcia tych problemów, jest ich
konkretne zdefiniowanie. Proces budżetowania
jest zadaniem skomplikowanym i wymaga
skoordynowanych działań na wielu
poziomach działania .
Dochody budżetu
państwa
 Podsumowanie
1.Dlaczego proces budżetowania jest ważny?
2.Z jakich etapów składa się proces budżetowania?
3.Czy proces budżetowania jest tylko narzędziem kontrolnym?
4.Czy w procesie budżetowania można popełnić błędy?
Źródła:
• https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/BASLeksykon.xsp?id=78060EC5E274A0B3C1257A5D002AD1DC&litera=D

• Ustawa z dnia 27 lipca 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. z 2023, poz.1270 t.j. ze zm.), art. 111.

• https://reveltio.com/pl/co-sklada-sie-na-proces-budzetowania-w-przedsiebiorstwie/
• https://mfiles.pl/pl/index.php/Procedura_bud%C5%BCetowania
• Kiziukiewicz T. (red.) (2012), Rachunkowość zarządcza, Ekspert, Wrocław
• Michałowska K. (2014), Procedura budżetowania i jego wpływ na sytuacje finansową podmiotów gospodarczych, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, nr 803
• Ossowski M. (2005), Metody budżetowania, Prace i Materiały Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Gdańskiego, nr 2
• Stabryła A. (2015), Zarządzanie projektami ekonomicznymi i organizacyjnymi, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa
• Szczypa P. (2014), Rachunkowość zarządcza, CeDeWu, Warszawa
• Świderska G. (red) (2008), Rachunek kosztów i rachunkowość zarządcza, Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, Warszawa
• https://www.incoach.pl/wiedza/budzet-i-jego-przygotowanie-jak-budzetowanie-ma-sie-do-planowania-dlugoterminowego
• https://www.controlling-24.pl/artykul/planowanie,metody-budzetowania-w-jednostkach-handlowych
• Controlling w przedsiębiorstwie. Koncepcje i instrumenty, red. E. Nowak. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr, Gdańsk 2003, s. 86-91.
• R. Kotapski, Budżetowanie w przedsiębiorstwie, Wydawnictwo Marina, Wrocław 2006, s. 36.
• https://wzr.pl/biznes/proces-budzetowania-w-przedsiebiorstwie-co-sie-na-niego-sklada/
• https://kancelaria-skarbiec.pl/doradztwo-podatkowe/tax-advisory/clo/
Źródła grafik:
• https://www.controllingirachunkowosc.pl/controlling/budzetowanie-odgorne-vs-budzetowanie-partycypacyjne
• https://www.finanseicontrolling.pl/zestawy-tematyczne/budzetowanie
• https://www.pit.pl/aktualnosci/podatki-i-oplaty-lokalne-2024-jest-obwieszczenie-ministra-finansow-1008646
• https://alilove.pl/aliexpress-vat-i-clo-przy-zakupach-z-chin-kiedy-i-ile/
• https://nbp.pl/
• https://gpwmedia.pl/dywidenda-co-to-jest-i-jak-dziala/
• https://www.pfrtfi.pl/o-pfr-tfi/komentarze-rynkowe/szczegoly?blog=a-jak-oszczedzaja-Polacy
• https://dot24.eu/aktualnosci/blog/trwaja-nowe-nabory-na-srodki-finansowe/
• https://magazynfakty.pl/jak-zdobyc-srodki-finansowe-na-rozwoj-firmy/
• https://blog.im-prove.pl/pl/blog/9-budzet-planowanie-tworzenie-kontrolowanie-w-dynamics365
• https://www.hillway.pl/szkolenie-budzetowanie-i-kontrola-kosztow/
• https://hitechglitz.com/poland/podsumowanie-techcrunch-7-ofert-vc-najlepsze-praktyki-ai-budzetowanie-od-zera/
• https://www.controlling-24.pl/artykul/planowanie,metody-budzetowania-w-jednostkach-handlowych
• https://www.prawo.pl/samorzad/budzet-na-2023-rok,519515.html
• https://gazeta.sgh.waw.pl/po-prostu-ekonomia/ktore-podatki-zasilaja-budzet-panstwa
• https://www.wprost.pl/tematy/10128705/unia-europejska.html
• https://biliti.pl/odsetki-ustawowe-2022-ile-wynosza/
• https://www.videotesty.pl/news/3452/globalny-majatek-naszego-swiata-poznaj-ciekawe-statystyki/
• https://adwokat-podgorski.pl/rozdzielnosc-majatkowa-podzial-majatku/
• https://www.pwpw.pl/Inne/darowizny.html
• https://www.infor.pl/prawo/wykroczenia/postepowanie-wykroczeniowe/5215550,Rodzaje-mandatow-karnych.html
• https://fundacja.togatus.pl/odsetki-kapitalowe-odsetki-ustawowe-za-opoznienie-odsetki-ustawowe-za-opoznienie-w-transakcjach-handlowych/
• https://www.lm.pl/aktualnosci/informacja/126563/lokata_bankowa_czyli_oszczedzanie_bez_ryzyka
• https://crowdzone.pl/crowdfunding-w-nieruchomosciach-jak-dziala-i-ile-mozna-zarobic/
Dziękujemy za
uwagę
Dominika Dymon
Julia Bembenek