Nomenklatura i wzory hydroksykwasów

Wprowadzenie
Przeczytaj
Symulacja interaktywna
Sprawdź się
Dla nauczyciela
 Nomenklatura i wzory hydroksykwasów

Ogórki kiszone (kwaszone) powstają na drodze naturalnego procesu fermentacji mlekowej, w wyniku
którego cukry proste obecne w komórkach roślinnych zostają przekształcone do kwasu mlekowego.
Źródło: PhotoMIX-Company, dostępny w internecie: www.pixabay.com, domena publiczna.

Sezon letni i jesienny to czas robienia przetworów. Często przygotowujemy je na bazie

zalewy octowej. Jednak do kiszenia ogórków czy kapusty nie używamy octu. Jak zatem
uzyskujemy pyszne kiszone ogórki? Czy słyszałeś, że za procesy kiszenia odpowiada kwas
mlekowy? Powstaje także w mięśniach po intensywnych ćwiczeniach sportowych.
Zapewne zastanawiasz się, skąd wzięła się nazwa kwasu mlekowego i czy istnieją jeszcze
inne określenia. W istocie, kwas mlekowy to inaczej kwas 2‐hydroksypropanowy lub kwas
α‐hydroksypropionowy. Chcesz poznać zasady nazewnictwa hydroksykwasów, ich nazwy
i wzory? W dzisiejszej lekcji zapoznasz się z nomenklaturą i wzorami hydroksykwasów.
Twoje cele

Wymienisz, jakie grupy funkcyjne zawierają hydroksykwasy.

Dopasujesz nazwę zwyczajową do nazwy systematycznej lub wzoru grupowego
odpowiedniego hydroksykwasu.
Skonstruujesz modele wybranych hydroksykwasów.
Na podstawie wzorów półstrukturalnych i strukturalnych hydroksykwasów,
przedstawisz ich nazwy systematyczne.
Na podstawie nazwy systematycznej narysujesz wzory półstrukturalne
hydroksykwasów.
Na podstawie wzoru sumarycznego ocenisz, ile występuje możliwych
hydroksykwasów.
Przeczytaj

Hydroksykwasy

Hydroksykwasy to związki organiczne, które zawierają dwie grupy funkcyjne:

karboksylową i hydroksylową – po jednej lub po kilka. W związku z tym, że grupa
karboksylowa jest dominująca, traktujemy te związki jak kwasy. Z kolei grupę hydroksylową
traktujemy jako podstawnik.

Wzory ogólne hydroksykwasów

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wyróżniamy trzy sposoby nazewnictwa hydroksykwasów:

nazewnictwo systematyczne;
nazewnictwo zwyczajowe;
nazewnictwo związane z położeniem grupy hydroksylowej, z wykorzystaniem alfabetu
greckiego oraz nazw zwyczajowych kwasów karboksylowych.
 Polecenie 1

Skonstruuj model cząsteczki kwasu mlekowego. Model cząsteczki tego kwasu składa się
z trzech atomów węgla, trzech atomów tlenu oraz sześciu atomów wodoru.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Wzory

Poszczególne wzory kwasu mlekowego

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Wzór sumaryczny pokazuje liczbę poszczególnych atomów. Wzór strukturalny z kolei

informuje nas o liczbie wiązań pomiędzy poszczególnymi atomami oraz o kątach między
wiązaniami. Wzór grupowy (półstrukturalny) to uproszczona forma wzoru strukturalnego,
która pokazuje tylko wiązania między atomami węgla oraz wiązania między atomami węgla
a podstawnikami lub grupami funkcyjnymi.

Nazewnictwo systematyczne

Nazwy systematyczne tworzymy dodając do nazwy odpowiedniego kwasu karboksylowego

przedrostek hydroksy-, oznaczający grupę hydroksylową. Podajemy lokant podstawnika,
czyli numer atomu/atomów węgla, przy których się znajduje. Jeśli w związku występuje
więcej niż jedna grupa hydroksylowa lub karboksylowa, należy również podać ich krotność,
wykorzystując przedrostki z języka greckiego, np.: di – dwa; tri – trzy; tetra – cztery; penta
– pięć itd.
Wzory półstrukturalne i nazwy systematyczne przykładowych hydroksykwasów
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Nazewnictwo zwyczajowe
Zamiast nazw systematycznych bardzo często używa się nazw zwyczajowych dla
hydroksykwasów. Wynika to z przyzwyczajenia. Nazwy zwyczajowe mają związek
z występowaniem hydroksykwasów. Na przykład kwas mlekowy występuje w kwaśnym
mleku, a kwas jabłkowy w wielu owocach, m.in. w jabłkach.

Nazewnictwo związane z położeniem grupy hydroksylowej z użyciem

alfabetu greckiego oraz wykorzystaniem nazw zwyczajowych kwasów
karboksylowych
Często w literaturze możemy odnaleźć skrót AHA, który oznacza α‐hydroksykwasy (czyt.
alfa‐hydroksykwasy). Nazewnictwo z wykorzystaniem alfabetu greckiego to również jeden
ze sposobów nazewnictwa hydroksykwasów. Opiera się na tych samych zasadach, co
nazewnictwo systematyczne. Z tym, że zamiast liczb określających położenie grupy
hydroksylowej bądź innego podstawnika, używamy liter z alfabetu greckiego.
Wzory przykładowych α-, β-, γ- hydroksykwasów
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ten rodzaj nazewnictwa stosujemy do hydroksykwasów monokarboksylowych, gdzie atom

węgla w grupie karboksylowej jest zawsze pierwszy. Literą α (alfa) określamy drugi atom
węgla w łańcuchu głównym (za grupą karboksylową), literą β (beta) trzeci atom węgla
w łańcuchu głównym, a literą γ (gamma) czwarty atom węgla w łańcuchu głównym.
Dodatkowo, w tym sposobie, zamiast nazwy systematycznej kwasu karboksylowego
stosujemy jego nazwę zwyczajową.

Nazewnictwo związane z położeniem grupy hydroksylowej z użyciem alfabetu greckiego oraz wykorzystaniem
nazw zwyczajowych kwasów karboksylowych.
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ciekawostka

Naturalnie występuje w cytrusach, winie, a także w ośrodkowym układzie nerwowym

człowieka. Należy do hydroksykwasów, a jego nazwy to: kwas 4 -hydroksybutanowy lub
kwas γ‐hydroksymasłowy. Skrótowo określany jako GHB.

Model cząsteczki GHB

 Źródło: dostępny w internecie: MolView, domena publiczna.

Jest to substancja psychoaktywna. Wykazuje działanie euforyzujące, energetyzujące oraz

rozweselające. Przez wiele lat był wykorzystywany w anestezjologii. Został jednak
wycofany ze względu na efekty uboczne i działanie uzależniające. Używano go również
w walce z bezsennością, a także jako środek dopingujący przez sportowców. Obecnie
wykorzystuje się go w leczeniu alkoholizmu, ponieważ łagodzi symptomy odstawienne
oraz wspomaga detoksykację organizmu.

Nazwa handlowa leku to Alcover. Natomiast jako lek Xyrem jest stosowany w leczeniu
narkolepsji.

Zestawienie nazw oraz wzorów półstrukturalnych wybranych

hydroksykwasów

Wzór Nazwa
Nazwa systematyczna
grupowy zwyczajowa

kwas hydroksyoctowy kwas glikolowy kw

‑
kwas 2 hydroksypropanowy kwas mlekowy kw

‑
kwas 3 hydroksypropanowy - kw

‑
kwas 2,3 dihydroksypropanowy kwas glicerynowy kw

‑
kwas 2 hydroksybutanodiowy ł
kwas jab kowy

‑
kwas 2,3 dihydroksybutanodiowy kwas winowy

‑
kwas 2 hydroksy-benzoesowy kwas salicylowy kw

‑
kwas 2 hydroksypropano-1,2,3 trikarboksylowy‑ kwas cytrynowy kw

Źródło: Gromar Sp. z o.o.; licencja: CC BY‐SA 3.0

Podsumowanie
Reasumując, hydroksykwasy to wielofunkcyjne związki organiczne. Posiadają dwie grupy
funkcyjne: karboksylową i hydroksylową – po jednej lub po kilka. Dominującą jest grupa
karboksylowa. Stąd wynika ogólna nazwa tych związków. Istnieją różne sposoby
nazewnictwa hydroksykwasów: nazewnictwo systematyczne, nazewnictwo zwyczajowe
i nazewnictwo związane z nazwami zwyczajowymi kwasów karboksylowych. Najczęściej
wykorzystuje się nazwy zwyczajowe, które są związane z występowaniem hydroksykwasów.
Ich wzory są takie same, jak dla pozostałych grup związków, jednak najpowszechniej
używane są wzory grupowe.

Słownik
hydroksykwas

związek organiczny zawierający dwie grupy funkcyjne: hydroksylową i karboksylową

grupa funkcyjna

(łac. functio „czynność”) atom lub grupa atomów w związkach organicznych, która
decyduje o właściwościach danego związku oraz jego przynależności do danej klasy
związków
lokant

(łac. locus „miejsce”) liczba, która określa numer atomu węgla, przy którym znajduje się
podstawnik
podstawnik

atom lub grupa atomów, które stanowią odgałęzienie od łańcucha głównego w związku
organicznym
hydroksykwas monokarboksylowy

(gr. mono „pojedynczy”) hydroksykwas posiadający jedną grupę karboksylową

Bibliografia
Bobrański B., Chemia organiczna, Warszawa 1992.

Buczek I., Chrzanowski M., Dymara J., Persona A., Kowalik E., Kuśmierczyk K., Odrowąż E.,
Sobczak M., Sygniewicz J., Chemia. Rozszerzenie. Repetytorium matura, Warszawa 2014.

Danikiewicz W., Chemia. Związki organiczne. Podręcznik do liceów i techników. Zakres

rozszerzony, Warszawa 2016.

Kalembkiewicz J., Lubczak J., Lubczak R., Nazwy związków chemicznych, Rzeszów 1998.

Lautenschläger K.H., Schröter W., Wanninger A., Nowoczesne kompendium chemii,

Warszawa 2007.
Litwin M., Styka – Wlazło S., Szymońska J., To jest chemia 2. Chemia organiczna. Podręcznik
dla liceum ogólnokształcącego i technikum. Zakres rozszerzony, Warszawa 2016.

McMurry J., Chemia organiczna 4, Warszawa 2004.

McMurry J., Chemia organiczna 3, Warszawa 2003.

Waszkielewicz A., Bojarski J., Gamma‐hydrobutyric acid (GHB) and its chemical
modifications: a review of the GHBergic system, „Pol J Pharmacol”, 56 (1), s. 43–49.
Symulacja interaktywna

Symulacja 1

Czy wiesz, jak tworzy się wzory hydroksykwasów? By się tego dowiedzieć, zapoznaj się
z poniższą symulacją interaktywną, a następnie rozwiąż ćwiczenia.

Zasób interaktywny dostępny pod adresem h ps://zpe.gov.pl/a/Dz6WzSgW1

Symulacja interaktywna pt. „Hydroksykwasy-wzory i nomenklatura”

Źródło: GroMar Sp. z o.o, Kamila Piec, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 1

Zaznacz prawidłowe twierdzenie.

 Kwas mlekowy zawiera dwie grupy karboksylowe i jedną hydroksylową.

 Kwas glikolowy zawiera dwie grupy hydroksylowe i jedną karboksylową.

 Kwas jabłkowy zawiera dwie grupy karboksylowe i jedną hydroksylową.

Ćwiczenie 2

Wyjaśnij, jak tworzymy nazwy systematyczne hydroksykwasów.

Odpowiedź:

Ćwiczenie 3

Skonstruuj model cząsteczki kwasu winowego. Model kwasu składa się z czterech atomów
węgla, sześciu atomów tlenu oraz sześciu atomów wodoru.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia: 輸醙難

Ćwiczenie 1 輸

Wskaż zdanie fałszywe.

 Nazwy zwyczajowe mają związek z występowaniem hydroksykwasów.

Nazwy systematyczne hydroksykwasów monokarboksylowych tworzymy dodając


przedrostek karboksy- i lokant do nazwy systematycznej kwasu karboksylowego.

Hydroksykwas to związek organiczny składający się z dwóch grup funkcyjnych:


karboksylowej i hydroksylowej.

 W hydroksykwasach, grupa karboksylowa jest grupą dominującą.

Ćwiczenie 2 輸

Określ prawdziwość poniższych zdań.

Twierdzenie Prawda Fałsz

Kwas salicylowy to nazwa zwyczajowa
 
kwasu 2-hydroksybenzoesowego.
Określenie hydroksykwas monokarboksylowy oznacza
 
związek posiadający jedną grupę hydroksylową.
Kwas 2-hydroksypropanowy
i kwas α-hydroksypropionowy to nazwy tej samej  
substancji.
Skrót AHA oznacza β-hydroksykwasy.  
Ćwiczenie 3 輸

Uzupełnij zdania podanymi wyrazami.

Bardzo często używa się w przypadku hydroksykwasów.

Mają one związek z hydroksykwasów w przyrodzie.
tworzymy dodając , który oznacza .
Dodatkowo podajemy numer atomu lub numery atomów , przy której się znajduje
grupa
hydroksylowa. Jeśli w związku występuje więcej niż jedna lub grupa
, należy również podać występowania grup.

węgla grupa karboksylowa krotność Nazwy systematyczne

przedrostek hydroksy- występowaniem hydroksylowa grupę hydroksylową

nazw zwyczajowych

Ćwiczenie 4 醙
Przyporządkuj nazwę systematyczną hydroksykwasu do odpowiedniego wzoru
półstrukturalnego.

kwas 2,3-dihydroksybutanodiowy

kwas 3-hydroksypropanowy

kwas 2-hydroksypropanowy

kwas 2-hydroksybutanodiowy

kwas hydroksyetanowy

Wzory hydroksykwasów
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Ćwiczenie 5 醙
Przyporządkuj nazwę zwyczajową hydroksykwasu do odpowiedniego wzoru
półstrukturalnego.

kwas jabłkowy

kwas cytrynowy

kwas glikolowy

kwas winowy

kwas mlekowy

kwas salicylowy
Wzory hydroksykwasów
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Ćwiczenie 6 醙

Podaj nazwy systematyczne poniższych związków, przedstawionych za pomocą wzorów

grupowych.

Wzory grupowe hydroksykwasów

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Odpowiedź:

Ćwiczenie 7 難

Narysuj wzory grupowe oraz podaj nazwy systematyczne trzech wybranych hydroksykwasów
o wzorze sumarycznym C4 H8 O3 .

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 8 難

Ze względu na obecność grupy karboksylowej, hydroksykwasy ulegają reakcji dekarboksylacji.

Polega ona na oderwaniu cząsteczki tlenku węgla(IV) z grupy karboksylowej, co zostało
przedstawione poniżej ogólnym równaniem reakcji chemicznej:

Źródło: B. Bobrański, Chemia organiczna, Warszawa 1973.

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Narysuj wzory półstrukturalne głównych produktów (związki organiczne) reakcji

dekarboksylacji podanych poniżej hydroksykwasów. Podaj nazwy systematyczne głównych
produktów reakcji.

A. Kwas 2-hydroksyoctowy;

B. Kwas 2-hydroksypropanowy.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 9 難

Narysuj wzory grupowe oraz podaj nazwy systematyczne wszystkich możliwych

hydroksykwasów o wzorze sumarycznym C4 H8 O4 .

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Ćwiczenie 10 難

Podaj nazwy systematyczne poniższych hydroksykwasów, przedstawionych za pomocą

wzorów półstrukturalnych.

Wzory hydroksykwasów
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Odpowiedź:
Ćwiczenie 11 難

Narysuj wzory półstrukturalne następujących hydroksykwasów:

A. Kwas 2-hydroksybutanowy;

B. Kwas 4-hydroksybutanowy;

C. Kwas 2,3-dihydroksybenzoesowy;

D. Kwas 2,3,4-trihydroksybenzoesowy;

E*. Kwas 3-hydroksypentanodiowy.

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je

w wyznaczonym polu.

Zaloguj się, aby dodać ilustrację.

Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Anna Daniewicz, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: Chemia

Temat: Nomenklatura i wzory hydroksykwasów

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony uczniowie III
etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

XVI. Kwasy karboksylowe. Uczeń:

11) opisuje budowę hydroksykwasów; wyjaśnia możliwość tworzenia estrów

międzycząsteczkowych (laktydy, poliestry) i wewnątrzcząsteczkowych (laktony) przez
niektóre hydroksykwasy; pisze odpowiednie równania reakcji; opisuje występowanie
i zastosowania hydroksykwasów (np. kwasu mlekowego i salicylowego).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych,

technologii i inżynierii;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

wymienia grupy funkcyjne wchodzące w skład budowy hydroksykwasy;

dopasowuje nazwę zwyczajową do nazwy systematycznej lub wzoru grupowego
odpowiedniego hydroksykwasu;
konstruuje modele wybranych hydroksykwasów;
na podstawie wzorów półstrukturalnych i strukturalnych hydroksykwasów,
przedstawia ich nazwy systematyczne ;
na podstawie nazwy systematycznej rysuje wzory półstrukturalne hydroksykwasów;
na podstawie wzoru sumarycznego ocenia, ile występuje możliwych hydroksykwasów.
Strategia nauczania:

asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

burza mózgów;
dyskusja dydaktyczna;
analiza materiału źródłowego;
technika 635;
ćwiczenia uczniowskie;
technika gadająca ściana;
technika zdań podsumowujących.

Formy zajęć:

praca w grupach;
praca zbiorowa;
praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

modele kulkowe atomów;

komputery z głośnikami i dostępem do Internetu/smartfony, tablety;
zasoby multimedialne zawarte w e‐podręczniku;
rzutnik multimedialny;
tablica interaktywna/tablica;
pisak/kreda;
podręczniki;
aplikacja Mentimeter;

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem.

Przykładowe pytania:

Jaki związek chemiczny odpowiada za proces kiszenia ogórków i kapusty?

Jaki związek chemiczny odkłada się w mięśniach po ćwiczeniach, powodując tzw.
„zakwasy”?
Jak nazywa się związek chemiczny, który znajduje się w korze wierzby i służy do
otrzymywania aspiryny?

2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów na temat hydroksykwasów

(czym są, jakie posiadają grupy, nazwy zwyczajowe). Nauczyciel może wykorzystać
 aplikację Mentimeter z wykorzystaniem tabletów/smartfonów. Uczniowie poprzez
swoje narzędzie podają swoje propozycje, które pojawiają się na głównym ekranie, do
czego nauczyciel potem się odnosi.
3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele
lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie samodzielnie analizują tekst z e‐materiału – wzory sumaryczne,

półstrukturalne i strukturalne wybranych hydroksykwasów. Zadaniem uczniów jest
zwrócenie uwagi na formę zapisu każdego z tych wzorów. Po minionym czasie chętni
uczniowie wyjaśniają na forum klasy każdy rodzaj wzoru z wykorzystaniem tablicy.
2. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na sześć grup. Każda z grup losuje trzy różne wzory
grupowe wybranych hydroksykwasów. Zadaniem każdej z grup jest podanie nazw
systematycznych wylosowanych związków. Każda z grup posiada inne przykłady.
W czasie realizacji zadania, uczniowie mogą korzystać ze wszelkich dostępnych
materiałów źródłowych, w tym z e‐materiału. Czas wykonania zadania: 5 minut.
3. Po minionym czasie, grupy wymieniają się wzorami hydroksykwasów i kartkami
z odpowiedziami. Każda z grup staje się grupą ekspercką, której zadaniem jest
sprawdzenie poprawności pracy kolegów i koleżanek i udzielenie informacji zwrotnej,
co do wykonanej pracy.
4. Po wzajemnym sprawdzeniu prac kolegów eksperci po kolei omawiają,
z wykorzystaniem techniki gadająca ściana, na forum klasy efekty pracy kolegów
z udzieloną informacją zwrotną. Nauczyciel weryfikuje poprawność wykonanej pracy
przez poszczególne grupy. Podsumowując ćwiczenie, nauczyciel podkreśla
zagadnienia związane z nazewnictwem systematycznym hydroksykwasów.
5. Uczniowie pozostają w tych samych grupach. Każda z grup otrzymuje karteczki
z trzema nazwami systematycznymi (patrz materiały pomocnicze), kartki czyste A4,
mazaki oraz modele atomów. Ich zadaniem będzie narysowanie wzorów
półstrukturalnych oraz skonstruowanie modeli przydzielonych im hydroksykwasów.
6. Po wykonanej pracy liderzy prezentują, z wykorzystaniem techniki gadająca ściana, na
forum klasy rozwiązania swojej drużyny (kartki z rozwiązaniami zawieszają na tablicy).
Nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.
7. Samodzielna praca uczniów z wykorzystaniem symulacji interaktywnej w e‐materiale.
Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując polecenia załączone do medium.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Każdemu rozdaje kartki z zadaniami (max. po

dwa przykłady – zestawy w materiałach pomocniczych). Zadania nie są oceniane.
Uczniowie nie oddają nauczycielowi kartek z zadaniami. Po ustalonym czasie,
nauczyciel podaje rozwiązania do zadań. Przykładowe zadania:
 Zadanie nr 1: podaj nazwy systematyczne poniższych hydroksykwasów,
przedstawionych za pomocą wzorów półstrukturalnych.
Plik o rozmiarze 86.61 KB w języku polskim

Zadanie nr 2: narysuj wzory półstrukturalne następujących hydroksykwasów.

Plik o rozmiarze 78.27 KB w języku polskim

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które

uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio:

Przypomniałem/łam sobie, że...

Czego dziś się nauczyłem/łam...
Co było dla mnie łatwe...
Co sprawiło mi trudność...

Praca domowa:

Nauczyciel prosi o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‐materiale.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Symulacja interaktywna może być wykorzystana przez uczniów podczas samodzielnej pracy
na lekcji, przed wykonaniem ćwiczeń dołączonych do medium. Medium może być również
wykorzystane podczas odrabiania zadania domowego

Materiały pomocnicze:

1. Arkusze papieru i mazaki.

2. Nauczyciel przygotowuje:

kartki z wzorami grupowymi hydroksykwasów (trzema na każdej kartce);

kartki z nazwami systematycznymi hydroksykwasów (trzema na każdej kartce);
kartki z zadaniami podsumowującymi dla każdego ucznia (do zadania 1 i 2 w fazie
podsumowującej).