Explication de Létranger

შეძენილია ელ. წიგნების ონლაინ მაღაზიაში iBooks.
ge 1
საავტორო უფლება
ჟან-პოლ სარტრი - „უცხოს“ განმარტება
ქვეყნდება შპს iBooks-ის მიერ

ვაჟა-ფშაველას მე-3 კვ., მე-7 კ.
0186 თბილისი, საქართველო
www. ibooks.ge
Explication de L'étranger
Situations I, © éd. Gallimard, NRF, 1947.
ქართული თარგმანი ეკუთვნის სიბილა გელაძეს.
iBooks© 2017 ყველა უფლება დაცულია.
მოცემული პუბლიკაციის არც ერთი ნაწილი არ შეიძლება იქნას

რეპროდუცირებული, გავრცელებული ან გადაცემული ნებისმიერი
ფორმითა და ნებისმიერი საშუალებით, მათ შორის ელექტრონული,
მექანიკური, კოპირების, სკანირების, ჩაწერის ან რაიმე სხვა გზით
გამომცემლის წინასწარი წერილობითი თანხმობის გარეშე.
გამოქვეყნების უფლების შესახებ გთხოვთ მოგვმართოთ შემდეგ
მისამართზე: info@ibooks.ge
საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

შეძენილია ელ. წიგნების ონლაინ მაღაზიაში iBooks.ge 2
სარჩევი „უცხოს“ განმარტება
„უცხოს“ განმარტება ბატონ კამიუს „უცხო“ გამოქვეყნებისთანავე უდიდესი

შენიშვნები მოწონება დაიმსახურა. ყველას პირზე ეკერა, „ზავის[1] შემდგომი
სხვა წიგნები ეპოქის საუკეთესო წიგნიაო“. მაშინდელ ლიტერატურულ
პროდუქციაში ეს რომანი თვითონ იყო უცხო. იგი ჩვენამდე
სადემარკაციო ხაზის გარედან მოვიდა, ზღვის გაღმა ნაპირიდან;
და იმ დროს, როცა სუსხიანი გაზაფხული იდგა და ნახშირი არ
იშოვებოდა, წიგნი მოგვითხრობდა მზეზე - არა როგორც
ეგზოტიკურ საოცრებაზე, მზემოყირჭებული ადამიანის
გაბეზრებული ფამილარობით; ბ-ნ კამიუს რომანი არ იძლეოდა
ძველი რეჟიმის კიდევ ერთხელ დამხობის საკუთარ
საშუალებებს, არც უღირსობის გრძნობას აღვივებდა ჩვენში: არც
ერთი იყო მისი საწუხარი და არც მეორე. უბრალოდ, ამ წიგნის
წამკითხველს ახსენდებოდა, რომ ძველადაც ყოფილა
ნაწარმოებები, რომელნიც თავისთავად იყვნენ ღირებულნი და
არაფერს ამტკიცებდნენ. ასეთი აზრი თვით ამ ნაწარმოებებში
იყო გაცხადებული. ბ-ნ კამიუს რომანი უანგარო იყო, ოღონდ
საკმაოდ ორჭოფული? როგორ უნდა აღგვექვა პერსონაჟი,
რომელიც დედის გარდაცვალების მეორე დღეს „ბანაობდა,
იწყებდა უწესრიგო ურთიერთობას ქალთან და იცინოდა
კომიკურ ფილმზე“; კლავდა არაბს „მზის გამო“ და აღსასრულის
წინა დღეს ამტკიცებდა, რომ „ბედნიერი იყო მანამდეც და

მაშინაც“; რომელსაც სურდა, ბევრ სეირის მოყვარულს მოეყარა პირველ რიგში, გათიშულობას: გათიშვას - მთლიანობისაკენ
თავი ეშაფოტის ირგვლივ, რომ „ზიზღნარევი შეძახილით ადამიანის სწრაფვასა და გონებისა და ბუნების დაუძლეველ
შეგებებოდნენ მას“? ერთნი ამბობენ ამ პერსონაჟზე „ბრიყვი და დუალიზმს შორის, მარადიულობისაკენ ადამიანის ლტოლვასა
საცოდავიაო“, უფრო წინდახედულნი კი - „უცოდველიაო“. და მისი არსებობის დამთავრებად ხასიათს შორის, მის
თუმცა, საკითხავი იყო, რას ნიშნავდა ამგვარი უცოდველობა. „ფაციფუცსა“ - რაც თვით ადამიანის არსს შეადგენს - და მისი
„სიზიფეს მითით“, რომელიც რამდენიმე თვით გვიან ძალისხმევის ამაოებას შორის. აბსურდის უკიდურესობებია:
გამოქვეყნდა, ბ-ნმა კამიუმ მოგვცა ზუსტი განმარტება სიკვდილი, ჭეშმარიტებათა და არსებათა პლურალიზმი, რისი
ზემოთქმული ნაწარმოებისა. მისი გმირი არც კეთილი იყო და დაყვანაც ერთ ერთეულამდე შეუძლებელია, სინამდვილის
არც ბოროტი, არც მორალური და არც ამორალური. ეს შეუცნობადობა და შემთხვევითობა. სიმართლე რომ ითქვას, ეს
კატეგორიები მერსოს ვერ მიესადაგება; იგი იმ არც ისე ახალი თემები გახლავთ და არც ბ-ნი კამიუ აცხადებს
განსაკუთრებული მოდგმისაა, რომლისთვისაც მწერალმა მათ ასეთებად. მსგავსი თემები უკვე აღინუსხა თავისებურად,
აბსურდის სახელი შემოინახა. აქვე უნდა აღინიშნოს, რომ ბ-ნ მშრალი გონებით XVII საუკუნეში, ხასიათდებოდა წმინდა
კამიუს კალამი ამ სიტყვას ორ განსხვავებულ მნიშვნელობას ფრანგული ლაკონურობით და ჭვრეტითი ხასიათი ჰქონდა;
ანიჭებს: აბსურდი, ერთსა და იმავე დროს, არსებული იგივე თემები შაბლონებად გამოიყენა კლასიკურმა პესიმიზმმა.
ვითარებაც არის და ამ ვითარების ნათლად გაცნობიერებაც განა პასკალი არ მიგვითითებს, რომ „ჩვენი უსუსური,
ზოგიერთი პიროვნების მიერ. „აბსურდის ადამიანია“ ის, ვინც სასიკვდილოდ განწირული და სავალალო მდგომარეობა
მთავარი აბსურდულობისაგან განუხრელად სათანადო ბუნებრივი უბედურებაა და თანაც უნუგეშო, თუ ამაზე
დასკვნებს აკეთებს; მოცემულ შემთხვევაში სიტყვა „აბსურდი“ უშუალოდ დავფიქრდებით?“ განა პასკალმა არ მიუჩინა თავისი
ისეთივე აზრს იძენს, რასაც სიტყვა „სვინგი“, რომელიც სვინგის ადგილი გონებას? განა უყოყმანოდ არ დაეთანხმებოდა ის ბ-ნ
მოცეკვავე ახალგაზრდებსაც ნიშნავს. რას წარმოადგენს კამიუს ფრაზას - „სამყარო არც (მთლად) რაციონალურია და არც
აბსურდი, როგორც არსებული ვითარება, როგორც საწყისი? იმდენად ირაციონალურიო?“ განა პასკალი არ გვიჩვენებს, რომ
სხვას არაფერს, თუ არა ადამიანის დამოკიდებულებას „ჩვეულება“ და „გართობა“ ადამიანს უნიღბავს „საკუთარ
სამყაროსთან. უპირველესი აბსურდულობა გამოხატავს, არარაობას, უსასოობას, უკმარისობას, უძლურებას და

სიცარიელეს?“ „სიზიფეს მითის“ გაყინული სტილით, ესეების სხვაგან უნდა ვეძებოთ; ბ-ნ კამიუს მსჯელობის მანერა, აზრთა
თემატიკით, ბ-ნი კამიუ იმ ფრანგ მორალისტთა ტრადიციების სინათლე, მისი ესეებისათვის დამახასიათებელი სტილი და
გამგრძელებელია, რომელთაც ანდლერმა სამართლიანად ერთსა და იმავე დროს ნაღვლიანი და მზისმიერი ყაიდა,
უწოდა ნიცშეს წინამორბედები; ხოლო რაც შეეხება იმას, რომ ბ- მწყობრი, ცერემონიული და სასოწარკვეთილი, გვამცნობს
ნ კამიუს ეჭვი შეაქვს გონების ყოვლისშემძლეობაში, ეს უფრო კლასიკოსს, ხმელთაშუაზღველს.
ფრანგული ეპისტემოლოგიის შედარებით ახალი ტრადიციის მისი ყველაფერი, მეთოდით გათავებული („მხოლოდ
გამოძახილია. თუ გავიხსენებთ მეცნიერულ ნომინალიზმს, - ცხადისა და ლირიულის წონასწორობამ შეიძლება
პუანკარეს, დიუჰემს, მეერსონს, - უფრო გასაგები გახდება ჩვენი მიგვაახლოვოს ემოციასთან და სინათლესთან“) გვაგონებს
მწერლის საყვედური თანამედროვე მეცნიერების მისამართით: პასკალისა და რუსოს ძველ, „ვნებით სავსე გეომეტრიებს“, და
„თქვენ მელაპარაკებით უხილავ, პლანეტურ სისტემაზე, სადაც გვახსენებს მორას, კიდევ ერთ ხმელთაშუაზღველს, თუმცა
ელექტრონები ბირთვის გარშემო მოძრაობენ. სამყაროს მორასაგან მაინც ძალიან განსხვავდება, უფრო, ვიდრე
წარმოსახვით მიხსნით. ვაღიარებ, მეცნიერებიდან პოეზიამდე რომელიმე გერმანელი ფენომენოლოგისაგან, ან დანიელი
მისულხართ...“ ამავე აზრს იზიარებს ბ-ნ კამიუს თანამედროვე ეგზისტენციალისტისაგან.
კიდევ ერთი მწერალი[2], რომელიც იგვე წყაროებზე ალბათ, ბ-ნი კამიუ სიამოვნებით დაგვეთანხმებოდა
დაყრდნობით წერს: „(ფიზიკა) განურჩევლად იყენებს ზემოთქმულში. ოღონდ, მიაჩნია, რომ ორიგინალურია, რადგან
მექანიკურ, დინამიკურ და თვით ფსიქოლოგიურ მოდელებსაც თავის აზრებს ბოლომდე მიჰყვება. მართლაც, პესიმისტური
კი, თითქოს ონტოლოგიური პრეტენზიებისაგან თავისუფალი მაქსიმების შეგროვება არ არის მისი ინტერესის საგანი. ცხადია,
ფიზიკისათვის სულერთი გამხდარიყოს მექანიციზმისა თუ აბსურდი არც ადამიანშია და არც სამყაროში, თუ მათ ცალ-
დინამიზმის კლასიკური ანტინომიები, რომელნიც ცალკე განვიხილავთ. მაგრამ, რადგან ადამიანის მთავარი
გულისხმობენ ბუნებას თავის თავში“. ბ-ნი კამიუ ერთგვარად დამახასიათებელი თვისება ისაა, რომ „იგი სამყაროში
კოხტაობს, როცა მოჰყავს ციტატები იასპერსის, ჰაიდეგერისა და იმყოფება“, ბოლოს და ბოლოს, აბსურდი ადამიანის
კირკეგორის ტექსტებიდან, თუმცა ზოგჯერ თვითონაც არ ესმის მდგომარეობაში ძევს. ამიტომაც, იგი არ არის უპირველესად იმ
კარგად მათი მნიშვნელობა. მისი ნამდვილი მასწავლებლები უბრალო ცნების საგანი, რომლის მიხედვითაც აბსურდი

წარმოჩნდება გონების უნუგეშო სინათლის მოზღვავების ჟამს. სათაური: უცხო, ეს არის სამყაროს პირისპირ მდგარი კაცი: ბ-ნ
„ადგომა, ტრამვაი, ოთხსაათიანი სამუშაო დღე კამიუს თავისუფლად შეეძლო თავისი რომანისათვის მიეცა
დაწესებულებაში ან ქარხანაში, სადილი, ძილი, და ორშაბათი, ჟორჟ ჟისინგის ნაწარმოების სათაური „ლტოლვილობაში
სამშაბათი, ოთხშაბათი, ხუთშაბათი, პარასკევი, შაბათი; ერთი დაბადებული“. მაგრამ უცხო, ეს არის აგრეთვე ადამიანი სხვა
და იგივე რიტმით...“ და მერე, უცებ, „დეკორაციები ინგრევა“, ადამიანთა შორის. „...არის დღეები, როცა უცხოდ მოგეჩვენება
ჩვენ გვეუფლება უსასოო გონების სინათლე. ასეთ დროს, თუ ქალი, რომელიც გიყვარდა“. და ბოლოს, მე უცხო ვარ საკუთარი
უარს ვიტყვით რელიგიათა და ეგზისტენციალურ თავისადმი, ანუ სამყაროს შვილი ადამიანი გონებასთან
ფილოსოფიათა თვალისამხვევ დახმარებაზე, გავიგებთ მიმართებით: „უცხო, რომელიც რაღაც წამს სარკეში ჩახედვისას
ზოგიერთ მთავარ ჭეშმარიტებას: იმას, რომ სამყარო ქაოსია, რომ გამოგვეცხადება ხოლმე“.
„ქაოსი ღვთიური წონასწორობაა, რომელიც ანარქიიდან გარდა ზემოთქმულისა, არსებობს აბსურდის გატაცებაც.
იბადება“, რომ არ არსებობს ხვალინდელი დღე, რადგან აბსურდის ადამიანი თავს არ მოიკლავს, მას სურს სიცოცხლე
ადამიანი კვდება. „...უეცრად, ილუზიებისაგან და ისე, რომ თავის არცერთ რწმენაზე არ იტყვის უარს, მას სურს
სინათლისაგან განძარცულ სამყაროში ადამიანი უცხოდ იცხოვროს ხვალინდელი დღის გარეშე. აბსურდის ადამიანის
იგრძნობს თავს. მისი ლტოლვილობა უნუგეშოა, რადგან არ თვითდამკვიდრება ამბოხის გზით ხდება. ის ჯიუტად
ახლავს არც მოგონებები დაკარგულ სამშობლოზე. არც იმედი უსწორებს თვალს სიკვდილს და ამგვარი ჰიპნოზი
აღთქმული ქვეყნისა“. ეს ხდება იმიტომ, რომ ადამიანი სამყარო ათავისუფლებს: მისთვის ცნობილია სიკვდილმისჯილის
არ არის: „რომ ვყოფილიყავი ხე ხეთა შორის..., ამ ცხოვრებას „ღვთიური უპასუხისმგებლობა“. ყველაფერი ნებადართულია,
ექნებოდა აზრი, ანუ ამ პრობლემას აღარ ექნებოდა აზრი, რადგან ღმერთი არ არსებობს და ადამიანი კვდება. ყველა
რადგან სამყაროს ნაწილი ვიქნებოდი. მე თვითონ ვიქნებოდი ეს გამოცდილება ტოლფასია. ჯობს, რაც შეიძლება მეტი
სამყარო, რომელსაც ახლა მთელი ჩემი ცნობიერებით რაოდენობით გამოცდილების შეძენა. „მარად ცნობიერი სულის
ვუპირისპირდები... სწორედ ამ უბადრუკი გონებით ადამიანის წინაშეა აწმყო და აწმყოთა უწყვეტი მიმდევრობა,
ვუპირისპირდები ყოველივეს, რაც კი შექმნილა“. ამგვარად, ასეთია აბსურდის ადამიანის იდეალი“. ყველა ღირებულება
ნაწილობრივ გასაგები ხდება ჩვენთვის საინტერესო წიგნის ინგრევა „რაოდენობითობის ეთიკის“ წინაშე. აბსურდის

ადამიანს, სამყაროში ჩაგდებულს, მეამბოხეს, დასაფლავებული იყო, რომ ისევ შევუდგებოდი მუშაობას და
უპასუხისმგებლოს, „არაფერი აქვს დასამტკიცებელი“. ის რომ საბოლოოდ არაფერი იყო შეცვლილი“, - გამიზნული
უცოდველია. ისეთივე უცოდველი, როგორებიც არიან ს. მოემის გახლდათ: ეს იყო შედეგი აბსურდთან თქვენი პირველი
მიერ აღწერილი პრიმიტივი ადამიანები პასტორის მოსვლამდე, შეხვედრისა. თუმცა, ალბათ, იმედი გქონდათ, რომ თანდათან,
რომელიც შეასწავლის მათ კეთილსა და ბოროტს, კითხვას რომ გააგრძელებდით, უხერხულობის შეგრძნება
ნებადართულსა და აკრძალულს: - მისთვის ყველაფერი გაგეფანტებოდათ, ყველაფერი გაირკვეოდა, დასაბუთდებოდა
ნებადართულია, ისეთივე უცოდველი, როგორიც თავადი და განიმარტებოდა. მაგრამ, იმედი გაგიცრუვდათ: „უცხო“ ის
მიშკინი, „მცხოვრები უწყვეტ აწმყოში, რომელიც შეფერილია წიგნი არ არის, რომელიც რაიმეს განმარტავს, ან და რაიმეს
ღიმილითა და გულგრილობით“; უცოდველი, ამ სიტყვის ყველა ამტკიცებს. აბსურდის ადამიანი კი არ განმარტავს, აღწერს; ბ-ნი
გაგებით, გნებავთ „იდიოტი“. ახლა უკვე სავსებით გასაგებია ბ-ნ კამიუ თავისას გვთავაზობს და სრულიადაც არ ცდილობს
კამიუს რომანის სათაური. უცხო, რომლის დახატვაც მას სურს, გაამართლოს ის, რაც არსებითად გაუმართლებელია. „სიზიფეს
ერთ-ერთი იმ საშინელ უცოდველთაგანია, რომელიც მითი“ გვასწავლის, როგორ მივუდგეთ ამ რომანს. „სიზიფეს
დაბრკოლებად ეღობება საზოგადოებას, რადგან უარს ამბობს მითში“ მოცემულია აბსურდის რომანის თეორია. მიუხედავად
საზოგადოების მიერ შემოღებულ წეს-ჩვეულებებზე. ის უცხოთა იმისა, რომ მოცემული რომანის ერთადერთ თემას ადამიანის
შორის ცხოვრობს და თვითონაც უცხოა. ამის გამო ზოგს უყვარს, მდგომარეობის აბსურდულობა წარმოადგენს, ეს მაინც არ არის
მაგალითად, მარის, იმიტომ, რომ „უცნაურია“; ზოგს ამავე თეზისის შემცველი ნაწარმოები. მისგან არ გამოსჭვივის
მიზეზით ეზიზღება, მაგალითად, სასამართლოს ბრბოს. ბრბოს „თვითკმაყოფილი“ აზროვნება, რასაც გასამართლებული
სიძულვილს მერსო თვითონ გრძნობს. თუ ჩვენთვის, საბუთის შემოტანა დასჭირდებოდა ალბათ. პირიქით, ეს
მკითხველისათვის, აბსურდის გრძნობა ახლობელი არ იქნება, გახლავთ ჩარჩოში მოქცეული, „მოკვდავი“ და „მეამბოხე სულის
ამაოდ შევეცდებით ჩვეული ნორმებით ამ გმირის განსჯას, მქონე“ აზროვნების ნაყოფი. წიგნი ამტკიცებს ქმედითი გონების
რადგან იგი ჩვენთვის უცხო იქნება. უსარგებლობას. „(დიდმა რომანისტებმა) ლოგიკურ მსჯელობას
ამგვარად, თქვენი თავზარდაცემა, - როცა წაიკითხეთ; „მე ხატოვნად წერა ამჯობინეს, რაც მათთვის დამახასიათებელი
გავიფიქრე, რომ კვირა დღე დაიკარგა, რომ დედა უკვე აზროვნების მაჩვენებელია. ასეთი აზროვნებისათვის ახსნა-

განმარტების პრინციპი ფუჭია და ემოციური ფორმით შემეძლო არ დამეწერა, საჭირო იყო ამისგან
მოწოდებული სათქმელი უფრო ბევრის მომცველია“. აქედან განვთავისუფლებულიყავიო“, - იტყვის ხოლმე. ჩვენს წინაშეა
გამომდინარე, სათქმელის რომანის ფორმით გამოხატვა, ბ-ნ კლასიკური მზის ფილტრში გატარებული, სიურრეალისტური
კამიუს მხრივ, ამაყ თავმდაბლობაზე მეტყველებს. ტერორიზმის თემა, რომლის მიხედვითაც, მხატვრული
თავმდაბლობაზე და არამც და არამც მორჩილებაზე; ნაწარმოები ცხოვრებიდან ამოგლეჯილი ფურცელია. დიახ,
ადამიანური აზროვნების ზღვრების მეამბოხისეულ ნაწარმოები ცხოვრებას გამოხატავს, მაგრამ შეეძლო არც
აღიარებაზე. მართალია, მან თავის მოვალეობად ჩათვალა გამოეხატა. თანაც, განა ყველაფერი ტოლფასი არ არის,
რომანისეული სათქმელისათვის ფილოსოფიური განმარტება „ეშმაკნის“ დაწერა იქნება ეს, თუ რძიანი ყავის დალევა? ბ-ნი
მიეცა სწორედ „სიზიფეს მითის“ სახით და ქვემოთ დავინახავთ, კამიუ სრულებითაც არ ითხოვს მკითხველისაგან ყურადღებასა
რა შეიძლება ვიფიქროთ ამგვარ დუბლირებაზე, მაგრამ და მონდომებას იმ მწერლებისაგან განსხვავებით, რომელთაც
დუბლის არსებობა მაინც ვერაფერს ვნებს რომანის უანგარობას. „თავიანთი ცხოვრება საკუთარ ხელოვნებას შესწირეს“. „უცხო“
აბსურდის შემოქმედს არ ახსოვს, რომ მისი ნაწარმოები ბ-ნ კამიუს ცხოვრების პატარა ფურცელია. რაც უფრო
აუცილებელია. მას, პირიქით, სურს, რომ სულ ვიჭერდეთ მისი აბსურდულია ცხოვრება, მით უფრო ამაო უნდა იყოს.
ნამოღვაწარის შემთხვევით ხასიათს. მეტიც, მისი სურვილია, ხელოვნება ამაო დიდსულოვნებაა, ძალიანაც ნუ შევშინდებით,
ხაზი გაესვას, „რომ ეს ნაწარმოები შეიძლებოდა არ ბ-ნ კამიუს პარადოქსებს მიღმა ხშირად კანტის ბრძნული
არსებულიყო, ისე, როგორც ჟიდს უნდოდა „ყალბი ფულის შენიშვნები იმალება მშვენიერი „უსასრულო სასრულობის“
მჭრელებისათვის“ მიეწერათ - შეიძლებოდა შესახებ. ასეა თუ ისე, „უცხო“ აქაა, ცხოვრებიდან გამორიყული,
გაგრძელებულიყოო“. ნაწარმოები შეიძლება არ არსებულიყო, გაუმართლებელი, გაუმართლებადი, ამაო ადამიანი, წამიერი,
ისევე, როგორც ქვა, წყლის ნაკადი, სახე. ეს ის აწმყოა, რომელიც ავტორის მიერვე მიტოვებული, სხვა აწმყოთათვის
გვეძლევა უბრალოდ, ისე, როგორც სამყაროში არსებული ყველა დატოვებული. აი, როგორ უნდა ვხედავდეთ ამ რომანს. იგი
აწმყო. ასეთი ნაწარმოები არ გულისხმობს სუბიექტურ თითქოს ორი ადამიანის - ავტორისა და მკითხველის -
აუცილებლობას, ზოგი ხელოვანი რომ მოითხოვს ხოლმე უცაბედი, გონებისაგან დამოუკიდებელი ზიარებაა აბსურდთან.
მიაწერონ მის ქმნილებას და ამის დასამტკიცებლად, „არ

ყოველივე ზემოთქმული მიგვანიშნებს, თუ როგორ უნდა თუ არა, რომ მე გულჩათხრობილი ვიყავი და მან აღიარა, რომ მე
წარმოვიდგინოთ „უცხოს“ გმირი. ბ-ნ კამიუს რომ სდომებოდა ხმას არ ვიღებდი იმისთვის, რომ არაფერი მეთქვა“. ზუსტად
თეზისური რომანის დაწერა, ალბათ არ გაუჭირდებოდა ორი სტრიქონით ადრე ამავე მოწმემ განაცხადა, რომ „მერსო იყო
ეჩვენებინა ოჯახის ბატონ-პატრონი მოხელე, რომელსაც კაცი“ (და როცა ჰკითხეს, რას გულისხმობდა ამაში, უპასუხა,
მოერეოდა აბსურდის ინტუიცია, ერთხანს გაიბრძოლებდა, ყველამ იცის რასაც ნიშნავსო). „სიზიფეს მითში“ აგრეთვე დიდი
ბოლოს კი გადაწყვეტდა თავისი მდგომარეობის დრო ეთმობა სიყვარულს. იქ წერია: „სიყვარულს ვუწოდებთ
აბსურდულობის შესაბამისად ცხოვრებას. ამაში მკითხველიც ჩვენს ურთიერთობას ზოგიერთ ადამიანთან, მხოლოდ და
დარწმუნდებოდა პერსონაჟთან ერთად და იმავე მიზეზით. მხოლოდ იმ კრებითი შეხედულების მიხედვით, რომელიც
ანდა, ბ-ნ კამიუს შეეძლო „სიზიფეს მითის“ რომელიმე წიგნებისა და ლეგენდების გავლენითაა შექმნილი“.
აბსურდის წმინდანის ცხოვრება გადმოეცა მოკლედ, იმათგან, შესაბამისად, „უცხოში“ ვკითხულობთ: „ქალმა მოისურვა გაეგო,
რომლებსაც განსაკუთრებით სწყალობს. ესენია: დონ ჟუანი, მიყვარდა თუ არა. ვუპასუხე, ამას არავითარი მნიშვნელობა არა
მსახიობი, დამპყრობელი და შემოქმედი, მაგრამ ბ-ნმა კამიუმ ეს აქვს და ალბათ არ მიყვარხარ-მეთქი“. აქედან გამომდინარე,
არ გააკეთა... და აბსურდის თეორიებს ნაზიარები კამათი, რომელიც იწყება სასამართლოში და მკითხველის
მკითხველისთვისაც კი გაუგებარია მერსო, „უცხოს“ გმირი. გონებაშიც, „უყვარდა თუ არა მერსოს დედა“, ორმაგად
რასაკვირველია, ჩვენ ვიჯერებთ, რომ მერსო აბსურდის აბსურდულია. ჯერ ერთი, ადვოკატის არ იყოს, „მას ბრალად
ადამიანია და რომ მის ხასიათში მთავარია დაუზოგავი გონების დედის დამარხვა ედება, თუ კაცის კვლა?“ და მაინც,
სინათლე. ამას გარდა, არაერთხელ ვრწმუნდებით, რომ ეს განსაკუთრებით, სიტყვა „სიყვარულს“ არა აქვს აზრი. მერსომ
გმირი თავისი აგებულებით „სიზიფეს მითში“ მოცემული დედა თავშესაფარში ალბათ იმიტომ მოათავსა, რომ მისი
თეორიების წინასწარ ჩაფიქრებულ ილუსტრაციას შესანახი ფული არ ჰქონდა და თანაც „აღარაფერი ჰქონდათ
წარმოადგენს. ასე მაგალითად, ბ-ნი კამიუ ხსენებულ ნაშრომში ერთმანეთისთვის სათქმელი“. ალბათ, ხშირად არ ივლიდა
წერს: „კაცი იმით უფრო კაცობს, რასაც არ ამბობს, ვიდრე იმით, მერსო დედის სანახავად, იმიტომ, რომ იქ წასვლა „კვირა დღეს
რასაც ამბობს“. მერსოც ასეთი კაცური სიჩუმის მაგალითია, ამაო წაართმევდა, რომ არაფერი ვთქვათ, ცალკე ბილეთების აღებაზე,
სიტყვები მას არ აკმაყოფილებს. „ჰკითხეს, შემჩნეული ჰქონდა ცალკე ავტობუსით მგზავრობაზე და ორი საათის სავალ გზაზე“.

რას ნიშნავს ეს? მერსო ხომ მთლიანად აწმყოს ეკუთვნის, მთავარი აბსურდულობის ამა თუ იმ მხარეს. მაგალითად, ჩვენ
აწმყოში არსებულ განწყობებს? გრძნობა კიდევ აბსტრაქტული უკვე ვნახეთ, რომ „სიზიფეს მითი“ ხოტბას ასხამდა
ერთეულია და წყვეტილ შთაბეჭდილებათა გამომხატველი. „სიკვდილმისჯილის სრულ თავისუფლებას, რადგან მის წინაშე
მართალია, მე სულ მათზე არ ვფიქრობ, ვინც მიყვარს, მაგრამ ციხის ყველა კარები იღება ერთ მშვენიერ დილას“. იმისათვის,
მიმაჩნია, რომ ისინი მაშინაც მიყვარს, როცა მათზე არ ვფიქრობ რომ სიამოვნება მიგვეღო ასეთი დილით და თავისუფლებით,
და შევძლებდი დამერღვია საკუთარი სიმშვიდე აბსტრაქტული კამიუმ თავის გმირს უმაღლესი სასჯელი მიუსაჯა. „როგორ ვერ
გრძნობის წყალობით, ნამდვილი და წამიერი ემოციის მივხვდი, რომ სიკვდილით დასჯაზე მნიშვნელოვანი
არარსებობის დროს. მერსო განსხვავებულად ფიქრობს და არაფერია...“ - ათქმევინებს იგი მერსოს“, „...და რომ, გარკვეული
მოქმედებს - მას არ შეუძლია განიცადოს დიდი და ხანგრძლივი აზრით, ეს ერთადერთი ყველაზე საინტერესო რამაა
გრძნობები: მერსოსათვის არც სიყვარული არსებობს და არც ადამიანისათვის“. შეიძლებოდა მრავალი მაგალითისა და
სასიყვარულო თავგადასავალი. მისთვის აზრი აქვს მხოლოდ ციტატის დამოწმება და მაინც, ეს გონიერი, გულგრილი, ჩუმი
აწმყოს, კონკრეტულს. მერსო დედის სანახავად მაშინ დადის, კაცი, იმიტომ არ შეიქმნა, რომ საქმეს დასჭირდა ასე. ალბათ
როცა სურს. ეს არის და ეს. მთავარია სურვილი გააჩნდეს, ავტორის მიერ მონიშნული ხასიათი თავისთავადვე
თორემ ავტობუსში ჩაჯდება; ასევე კონკრეტული სხვა სურვილი ჩამოყალიბდა, პერსონაჟს გააჩნია საკუთარი სიმძიმე. თანაც,
საკმარისი აღმოჩნდა, რომ ეს ზანტი ადამიანი გაექცია და სულ იგრძნობა, რომ მისი აბსურდულობა დაძლეული კი არ
გაქანებულ სატვირთო მანქანაზე შეეხტუნებინა. მერსო დედას არის, არამედ - მოცემული; ის ასეთია, ეს არის და ეს. გონების
ნაზი, ბავშვური სიტყვით, „დედიკოთი“ იხსენიებს. ყოველთვის სინათლე მერსოში რომანის ბოლო გვერდზე იფეთქებს, მანამდე
ესმის მისი და არ უჭირს გაითავისოს მისი განცდები. იგი კამიუს ნორმების მიხედვით ცხოვრობდა. რომ ყოფილიყო
„სიყვარულის გრძნობიდან მე მხოლოდ სურვილის, სინაზის და აბსურდის წყალობა, ვიტყოდით, რომ მერსოს გააჩნია ეს
გონიერების ნარევს ვიცნობ, რითაც რომელიმე ადამიანს წყალობა. ის არც ერთ იმ კითხვას არ უსვამს საკუთარ თავს,
ვუკავშირდები“. როგორც ჩანს, არ უნდა გამოგვეპაროს მერსოს რითაც სავსეა „სიზიფეს მითი“; არც ის ჩანს, რომ უმაღლესი
ხასიათის თეორიული მხარე. მისი თავგადასავლების სასჯელის გამოტანამდე მერსო ამბოხებულიყოს. ის იყო
უმეტესობას ერთი ძირითადი მიზანი აქვს, ხაზი გაესვას ბედნიერი, მიშვებული თავის ნებაზე, ოღონდ მის ბედნიერებას

არ გააჩნდა ის იდუმალი ჭრილობა, რასაც სიკვდილის გამოქვეყნების თანმიმდევრობა ადასტურებს ჩვენს ჰიპოთეზას;
დამაბრმავებელი არსებობა იწვევს და რაზედაც არაერთგზის პირველად გამოცემული - „უცხო“ ყოველგვარი კომენტარის
მიუთითებს ბ-ნი კამიუ თავის ესეში. მერსოს გულგრილობა გარეშე გვითრევს აბსურდის „კლიმატში“, „სიზიფეს მითი“ კი
ხშირად სიზანტეს ჰგავს, მაგალითად, იმ კვირა დღეს, როცა ის მიჰყვება მას და ანათებს პეიზაჟს. აბსურდი ხომ გათიშვაა,
სახლში რჩება სიზარმაცის გამო და თვითონვე აღიარებს, რომ განხეთქილება; ამიტომ, „უცხო“ წარმოჩნდება, როგორც
„მოიწყინა“. ამგვარად, აბსურდული შეხედულების განხეთქილების, გათიშვის, გაუცხოების რომანი. აქედან
მქონესათვისაც კი ამ პერსონაჟს საკუთარი ბუნდოვანება გამომდინარეობს მისი ოსტატური აგებულება: ერთი მხრივ,
გააჩნია. იგი არც დონ კიხოტია, არც დონ ჟუანი, უფრო ჩვენ წინაშეა ყოველდღიური, ამორფული, ნაცხოვრები
აბსურდულობის სანჩო პანსაა. იგი არსებობს, ჩვენ კი არც მისი სინამდვილის ნაკადი, მეორე მხრივ, ამ რეალობის საგულისხმო
გაგება შეგვიძლია და არც ბოლომდე განსჯა. ის ცხოვრობს, ესაა აღდგენა ადამიანის გონებისა და სიტყვის საშუალებით. ისე
მისი ერთადერთი რომანული სიძლიერე, ესაა მას რომ ხდება, რომ მკითხველი, მას მერე, რაც წმინდა რეალობის
ამართლებს ჩვენს თვალში. პირისპირ აღმოჩნდა, ამავე რეალობას თვითონაც აღმოაჩენს,
და მაინც, „უცხო“ ბოლომდე ლაღ ნაწარმოებად არ უნდა ოღონდ, ვეღარ ცნობს საკუთარ გონებრივ ტრანსპოზიციაში.
მივიჩნიოთ. ბ-ნი კამიუ, როგორც უკვე ითქვა, ერთმანეთისგან აქედან იბადება აბსურდის გრძნობა, ანუ უხერხულობის
ანსხვავებს აბსურდის გრძნობას და ცნებას. იგი წერს: „ისევე შეგრძნება, რომელიც მაშინ გვეუფლება, როცა საკუთარი
როგორც დიდი ნაწარმოებები, ღრმა გრძნობები უფრო მეტს კონცეპტებითა და სიტყვებით ვიწყებთ აზროვნებას სამყაროს
ნიშნავს, ვიდრე გამოხატავს... დიდი გრძნობები თავის თავში მოვლენებზე. მერსო ასაფლავებს დედას, გაიჩენს საყვარელს,
შეიცავენ ბრწყინვალე, ან უბადრუკ სამყაროს“. მოგვიანებით ჩაიდენს დანაშაულს. ამ სხვადასხვა ფაქტზე სხვადასხვა მოწმე
დასძენს: „აბსურდის გრძნობა მთლად აბსურდის ცნება არაა. ილაპარაკებს პროცესზე, ფაქტებს კი ადვოკატი განმარტავს;
გრძნობა საფუძვლად უდევს ცნებას, სულ ეს არის. ოღონდ პროცესზე მერსოს ექმნება შთაბეჭდილება, რომ მასზე კი არა,
გრძნობა ცნებით ვერ ამოიწურება...“ შეიძლებოდა გვეთქვა, რომ სხვაზე ლაპარაკობენ. ეპიზოდი ისეა აგებული, რომ მარის
„სიზიფეს მითის“ მიზანია აბსურდის ცნების გამოხატვა, აფეთქება უნდა გამოიწვიოს, რომელმაც მანამდე, მოწმეთა
„უცხოსი“ კი - აბსურდის გრძნობის შთაგონება. მათი ბარიერთან, ადამიანური წესებიდან გამომდინარე ჩვენება

მისცა, ახლა კი გულამოსკვნილი ტირის და ამბობს, „ასე არ დაინახავდა. სიჩუმის გამოხატვას ათასნაირი ფორმით
ყოფილა, სულ სხვა რამ მოხდა, მაიძულებენ ვთქვა ის, რასაც არ ცდილობენ: ნიმუშად გამოდგება, თუნდაც, ავტომატური,
ვფიქრობო“. „ყალბი ფულის მჭრელების“ შემდეგ ხშირად სიურრეალისტური ნაწერები, ერთი მხრივ და, მეორე მხრივ, ჟ.
იყენებენ ასეთ სარკის ხერხებს, ამიტომ ბ-ნი კამიუ ჟ. ბერნარის „სიჩუმის თეატრი“. საქმე ისაა, რომ სიჩუმე,
ორიგინალური ვერ იქნება, მაგრამ პრობლემა, რომელიც მან ჰაიდეგერის თქმით, მეტყველების ავთენტური ფორმაა.
უნდა გადაჭრას, აიძულებს ორიგინალურ ფორმას მიმართოს. ჩუმადაა ის, ვისაც ლაპარაკი შეუძლია. ბ-ნი კამიუ ბევრს
იმისათვის, რომ ვიგრძნოთ შეუსაბამობა ადვოკატის დასკვნებსა ლაპარაკობს „სიზიფეს მითში“, თითქმის ლაყბობს, თუმცა
და მკვლელობის ნამდვილ გარემოებათა შორის, იმისათვის, სიჩუმის სიყვარულს გვიზიარებს. მას მოჰყავს კირკეგორის
რომ წიგნის დახურვის შემდეგ შეგვჩრეს აბსურდული ციტატა - „ყველაზე სარწმუნო სიმუნჯე ლაპარაკია“. თვითონ კი
სამართლის შთაბეჭდილება, სამართლისა, რომელიც ვერასოდეს განაგრძობს: „კაცი იმით უფროა კაცი, რასაც არ ამბობს, ვიდრე
ჩასწვდება და ვერასოდეს მიესადაგება იმ ფაქტებს, რომელთა იმით, რასაც ამბობსო“. სწორედ „უცხოში“ გადაწყვიტა ბ-ნმა
მიმართაც სანქციები გამოაქვს, ამისათვის საჭიროა, კონტაქტი კამიუმ გაჩუმებულიყო. საინტერესოა, როგორ ხდება სიტყვის
დავამყაროთ რეალობასთან, ან მის ერთ-ერთ გარემოებასთან. საშუალებით გაჩუმება? როგორ უნდა გამოიხატოს მარტოოდენ
მაგრამ, კონტაქტისათვის, ბ-ნ კამიუს, ისევე, როგორც ადვოკატს, კონცეპტებით წარმოუდგენელი და აღრეული უწყვეტობა
მხოლოდ კონცეპტები და სიტყვები გააჩნია; მას სურს აზრებს აწმყოებისა? ასეთი პირობა გულისხმობს უახლესი ტექნიკის
თავი მოუყაროს და სიტყვით აღწეროს ის სამყარო, რომელიც გამოყენებას.
სიტყვების მიღმა არსებობს. „უცხოს“ პირველ ნაწილს რას წარმოადგენს ეს ახალი ტექნიკა? ჩემთვის უთქვამთ,
შეიძლებოდა დარქმეოდა ახლახან გამოქვეყნებული ერთი „ეს არის კაფკასებური ნაწარმოები ჰემინგუეის მიერ
წიგნის სათაური - „თარგმანი სიჩუმიდან“. საქმე ეხება ბევრი დაწერილიო“. ვაღიარებ, რომ კაფკას მე ვერ მივაგენი. ბ-ნ კამიუს
თანამედროვე მწერლისათვის დამახასიათებელ ავადმყოფობას, შეხედულებები სავსებით მიწიერია, კაფკა კი შეუძლებელი
რომლის პირველ გამოვლინებასაც ჟიულ რენართან ვხედავ: ამას ტრანსცენდენტულობის მწერალია: მისთვის სამყარო სავსეა
დავარქმევდი სიჩუმის აკვიატებულ იდეას, რაშიც, ალბათ, ბ-ნი გაუგებარი ნიშნებით. არსებობს მედალის მეორე მხარე. ბ-ნ
პოლანი ლიტერატურული ტერორიზმის გამოვლინებას კამიუს აზრით პირიქით, ადამიანური დრამა

ტრანსცენდენტულობის არარსებობაშია. „არ ვიცი, აქვს თუ არა თავს მშვიდად გრძნობს არეულობაშუ; ბუნების ჯიუტი
ისეთი აზრი ამ სამყაროს, რომლის წარმოდგენაც შეუძლებელი სიბრმავე ალბათ აღიზიანებს, მაგრამ, თან ამშვიდებს; მისი
იქნებოდა ჩემთვის. მაგრამ ვიცი, რომ ეს აზრი ჩემთვის უცნობია ირაციონალური მხარე ფირის ნეგატივია მხოლოდ: აბსურდის
და შეუძლებელია ჯერჯერობით ვიცნობდე. რას უნდა ადამიანი ჰუმანისტია, იგი მხოლოდ ამქვეყნიურ სიკეთეს
ნიშნავდეს ჩემი მდგომარეობის მიღმა არსებული მნიშვნელობა? იცნობს.
მე გაგება მხოლოდ ადამიანური ტერმინებით შემიძლია. ვიგებ ბ-ნ კამიუს დაკავშირება ჰემინგუეისთან უფრო
იმას, რასაც ვეხები და რაც წინააღმდეგობას მიწევს“. მაშასადამე, შედეგიანია. მათი სტილური ნათესაობა აშკარაა. ორივე
ბ-ნი კამიუ არ ეძებს სიტყვათა ისეთ წყობებს, რომლებიც მწერალთან გვხვდება მოკლე ფრაზები; არცერთი ფრაზა არ
არაადამიანურ და გამოუცნობ წყობაზე მიგვანიშნებდა: იყენებს წინა ფრაზათაგან მომდინარე ვნებას, თითოეული
არაადამიანური, იგივე ქაოსია, მექანიკა. მის ნაწარმოებებში ფრაზა ხელმეორე დასაწყისს წარმოადგენს - რაიმე ჟესტის, ან
არაფერია საეჭვო, არაფერი შემაშფოთებელი და გადაკრულად საგნის ფოტოსურათივითაა. ყოველ ახალ ჟესტს, ახალ საგანს -
ნათქვამი: „უცხო“ გვთავაზობს ნათელ სურათთა უწყვეტ ახალი ფრაზა შეესაბამება. მაგრამ არა ვარ კმაყოფილი:
მიმდევრობას. ისინი გვაუცხოებენ თავიანთი სიმრავლით და „ამერიკული“ თხრობის ტექნიკა, რა თქმა უნდა, გამოადგა ბ-ნ
ურთიერთკავშირის არარსებობით. დილა, ნათელი საღამო, კამიუს, მაგრამ არ მჯერა, რომ იგი ამ ტექნიკის გავლენის ქვეშ
აუტანელი ნაშუადღევი, აი, ბ-ნი კამიუს საყვარელი მომენტები: მოქცეულიყოს. ისეთ ნაწარმოებშიც კი, როგორიცაა „სიკვდილი
ხოლო, ალჟირის მარადიული ზაფხული - მისთვის რჩეული ნაშუადღევს“, ჰემინგუეი ინარჩუნებს თხრობის წყვეტილ
წლის დრო. მის სამყაროში ღამეს ადგილი არა აქვს, და თუ მანერას, თითოეული ფრაზა თითქოს სუნთქვის სპაზმითაა
ღამეს მაინც ახსენებს, ასეთი ფორმით: „გამომეღვიძა. სახეზე გამოყოფილი არარაობისაგან. ჰემინგუეი ამ სტილს თავის თავში
ვარსკვლავები დამყურებდნენ. სოფლის ხმაური ჩემამდე ატარებს. რაც შეეხება ბ-ნ კამიუს, ჩვენ ვიცით, რომ მისი სტილი
აღწევდა, ღამის, მიწის და მარილის სუნი საფეთქლებს ცერემონიულია. ზოგჯერ, „უცხოშიც“ კი უწევს ტონს; ასეთ
მიგრილებდა. მიძინებული ზაფხულის არაჩვეულებრივი დროს ფრაზას ეძლევა მეტი გაქანება და მეტი ხანგრძლივობა:
სიმშვიდე ზღვის მოქცევასავით შემოდიოდა ჩემში“. ამის „გაზეთების გამყიდველთა ყვირილი უკვე დამშვიდებულ
დამწერი საკმაოდ შორსაა ვინმე კაფკას ტკივილებისაგან. იგი ჰაერში, უკანასკნელი ჩიტები სკვერში, ბუტერბროდების

გამყიდველთა ძახილი, ტრამვაის დაკვნესება ქალაქის ხმა არ ისმის, სამაგიეროდ, ჩანს ამ კაცის არაფრისმთქმელი
შემაღლებულ მოსახვევებში, და ცის ხმაური, ვიდრე პორტზე მიმიკა. იბადება კითხვა, რისთვის ცხოვრობს ეს კაცი?“. ჩვენ
ღამე დაემხობოდა, ყოველივე ჩემში აღადგენდა ბრმა კაცის უკვე გავერკვიეთ რაში ყოფილა საქმე, ზომაზე მეტად
სავალ გზას, ციხეში მოხვედრამდე რომ კარგად ვიცნობდი“. გავერკვიეთ. მოცემული მაგალითი ავტორის მიერ მიღებულ
მერსოს აქოშინებული მონაყოლის გამჭვირვალებაში მე ვამჩნევ წინასწარ გადაწყვეტილებაზე მეტყველებს. მართლაც,
უფრო ვრცელ პოეტურ პროზას, რაც საფუძველს უმტკიცებს ტელეფონით მოლაპარაკე კაცის ჟესტი, იმიტომ რომ მისი ხმა არ
ნაწარმოებს და ბ-ნ კამიუს პიროვნული გამოხატულების ისმის, შედარებით აბსურდულია, ვინაიდან მოცემული ჟესტი
ფორმად უნდა იქნეს მიჩნეული. ხოლო ამერიკული ტექნიკის გაწყვეტილ წრეს ეკუთვნის. აბა, გააღეთ კარი, ყურთან
აშკარა კვალი უნებლიე სესხებად უნდა ჩაითვალოს. ბ-ნმა მიიტანეთ ტელეფონის მილი, წრე შეიკვრება და ადამიანის
კამიუმ მრავალთაგან ის ხერხი აირჩია, რაც მის სათქმელს ქმედებას აზრი დაუბრუნდება. მაშასადამე, თუ თავს არ
უფრო მოუხდა. მეეჭვება, რომ იგივე ტექნიკა მან სხვა მოვიტყუებთ, შეიძლებოდა გვეთქვა, რომ არსებობს მხოლოდ
ნაწარმოებშიც გამოიყენოს. შედარებითი აბსურდები „აბსოლუტურ რაციონალურობასთან“
უფრო ახლოდან დავაკვირდეთ თხრობის მთავარ ხაზს და შედარებით. მაგრამ, საქმე თავის არმოტყუებას კი არა,
უკეთ გავიგებთ მწერლის ხერხებს. „ადამიანები სეკრეციით ხელოვნებას ეხება; ბ-ნ კამიუს ხერხიც შესაფერისია: თავის
გამოჰყოფენ არაადამინურსაც. ნათელი აღქმის ზოგ მომენტში პერსონაჟებსა და მკითხველს შორის იგი შუშის ტიხარს სვამს.
მათი ჟესტების მექანიკა და აზრს მოკლებული პანტომიმა არსებობს რამე შუშის იქით მდგარ კაცზე უაზრო? შუშა
ირგვლივ მყოფ ყოველივეს სულელურად წარმოაჩენს“ - წერს ბ- ყველაფრის გამტარია გარდა ერთისა: ის მნიშვნელობას ართმევს
ნი კამიუ. აი, თურმე რისი გამოხატვაა საჭირო უპირველეს ჟესტს. მთავარია შუშის ამორჩევა: ეს იქნება „უცხოს“
ყოვლისა: „უცხომ“ ექს აბრუპტო „უხერხულ მდგომარეობაში ცნობიერება. ის მართლაც გამჭვირვალეა: ვხედავთ ყველაფერს,
უნდა ჩაგვაყენოს ადამიანის არაადამიანურობის წინაშე“. რაც მასში აირეკლება. ოღონდ, ის გამჭვირვალეა საგნებისათვის,
საკითხავია, რა განსაკუთრებული შემთხვევები იწვევენ ჩვენში მნიშვნელობებისათვის კი დაბინდული:
უხერხულობის გრძნობას? მაგალითს იძლევა „სიზიფეს მითი“: „მერე ყველაფერი სწრაფად მოხდა. კაცები, სუდარით
„ერთი კაცი ტელეფონით ლაპარაკობს შუშის ტიხარს იქით, მისი ხელში, კუბოსკენ წავიდნენ. მღვდელი, მისი თანმხლებნი,

დირექტორი და მე გარეთ გავედით. კარების წინ ჩემთვის რომ ტყავის ბურთი ორ ხის ძელს შორის გაეტარებინათ“, ეს
უცნობი ქალბატონი იდგა: „ბატონი მერსო“ - თქვა დირექტორმა, იქნება უკვე ნანახის შეჯამება; ოღონდ, ნათქვამს განგებ აკლია
ქალბატონის სახელი არ გამიგონია, მხოლოდ მივხვდი, რომ აქ აზრი, რადგან იუმორით ვწერ. ბ-ნ კამიუს თხრობა
გამოგზავნილი მოწყალების და იყო. მან გაუღიმებლად დახარა ანალიტიკურიცაა და იუმორისტულიც. იგი ტყუის როგორც
გრძელი, გაძვალტყავებული სახე. შემდეგ განზე გავდექით, რომ ხელოვანი - რადგან მიაჩნია, რომ აღადგენს შიშველ
ცხედარი გაგვეტარებინა“. გამოცდილებას და რომ ფარულად ფილტრავს აზრობრივ
ადამიანები მოძრაობენ შუშის იქით. მათსა და მკითხველს კავშირებს, რომლებიც აგრეთვე გამოცდილებას ეკუთვნის. ეს
შორის ცნობიერებაა ჩადგმული, თითქმის არაფერი, სუფთა იგივეა, რაც ერთ დროს ვინმე ჰიუმმა გააკეთა, რომელმაც
გამჭვირვალება, სრული პასიურობა, რომელიც თითოეულ განაცხადა, გამოცდილებაში იზოლირებული შთაბეჭდილებები
ფაქტს აღნუსხავს. ესეც ასე: ზუსტად იმიტომ რომ პასიურია, აღმოვაჩინეო. იგივეს მიიჩნევენ დღეს ამერიკელი
ცნობიერება მხოლოდ ფაქტებს აღრიცხავს. მკითხველი ვერ ნეორეალისტები, რომლებიც უარყოფენ, რომ ფენომენთა შორის,
ამჩნევს მასა და პერსონაჟს შორის არსებულ ტიხარს. რა გარდა გარეგნულისა, სხვა კავშირებიც არსებობს. მათ
შეიძლება იყოს ამგვარი თხრობის პოსტულატი? მოკლედ, საპირისპიროდ, თანამედროვე ფილოსოფია მიიჩნევს, რომ
იმისგან, რაც იყო, მელოდიური წყობა, უცვლელ ელემენტთა მნიშვნელობებიც მყისიერი მონაცემებია. თუმცა, ეს შორს
ჯამი შექმნეს; მიაჩნიათ, რომ მოძრაობათა მიმდევრობა მკაცრად წაგვიყვანდა. ვიკმაროთ ის, რომ აბსურდის ადამიანის სამყარო
იდენტურია მთლიანობაში აღებულ აქტთან მიმართებით. განა იგივეა, რაც ნეორეალისტთა ანალიტიკური სამყარო.
ანალიტიკური არ არის მოცემული პოსტულატი, რომლის ლიტერატურაში ეს ხერხი გამოიყენეს „მიამიტში“,
მიხედვითაც ყველა რეალობა ელემენტთა ჯამამდე შეიძლება „მიკრომეგასში“, „გულივერში“. იმიტომ, რომ XVIII საუკუნესაც
იქნეს დაყვანილი? მაშ ასე, თუ ანალიზი მეცნიერებაში ჰყავდა თავისი უცხოები, - „კეთილი ველურები“, რომლებიც
გამოიყენება, ის შეიძლება იუმორის იარაღადაც გამოდგეს. უცხო ცივილიზაციაში მოხვედრისას ჯერ ფაქტებს ამჩნევდნენ,
მაგალითად, თუ მსურს აღვწეროთ რაგბის მატჩი და ასე მერე კი უკვე აზრსაც წვდებოდნენ. განა სწორედ ეს
გამოვხატავ ნანახს: - „ვნახე მოკლეშარვლიანი ახალგაზრდები, განხეთქილების ეფექტი არ იწვევს მკითხველში აბსურდის
რომლებიც ერთმანეთს ერკინებოდნენ, ხან ძირს ეცემოდნენ, გრძნობას? ეტყობა, ბ-ნ კამიუს არა ერთხელ ახსენდება ეს,

მეტადრე მაშინ, როცა გვიჩვენებს თავისი დაპატიმრების მივექანებით ფრაზიდან ფრაზაზე, არარადან არარაზე.
მიზეზებზე ჩაფიქრებულ გმირს. მისათვის, რომ ხაზი გაესვა ცალკეული ფრაზის
ერთი სიტყვით, სწორედ ანალიტიკური ხერხი ცალკეობისათვის, ბ-ნმა კამიუმ თხრობისათვის შედგენილი
განაპირობებს „უცხოში“ ამერიკული ტექნიკის გამოყენებას. წარსული (პასე კომპოზე) აირჩია. რადგან მარტივი წარსული
სავალი გზის ბოლოს სიკვდილის არსებობამ ბურუსივით (პასე სემპლ) მოქმედების ხანგრძლივობას გულისხმობს: „მან
გაჰფანტა ჩვენი მომავალი, ჩვენს ცხოვრებას არ გააჩნია დიდხანს იარა“ - ეს ფრაზა წინა წარსულსაც გულისხმობს და
„ხვალინდელი დღე“, „ცხოვრება არის აწმყოთა მომავალ დროსაც; ფრაზის რეალობას ქმნის ზმნა, ზმნა
თანამიმდევრობა“. განა ეს იმას არ ნიშნავს, რომ აბსურდის გამოხატავს აქტს, თავისი გარდამავალობით,
ადამიანი დროს თავისი ანალიტიკური გონებით უდგება? იქ, ტრანსცენდენტულობით. იგივე ფრაზა შედგენილ წარსულში
სადაც ბერგსონი დაუშლელ წყებას ხედავდა, აბსურდის თვალი გადაყვანილი ასეთ სახეს მიიღებს: „ის არის დიდი ხნის
წუთების სერიას ამჩნევს. ურთიერთგათიშული წუთების ნასიარულები“. მოცემულ ფრაზაში ზმნის ზმნური ხასიათი
სიმრავლე საბოლოოდ არსებობათა სიმრავლეს გამოხატავს. შენიღბულია: ზმნა დარღვეულია, ორადაა გაჭრილი: ერთი
ჩვენი მწერალი ჰემინგუეისაგან სესხულობს დაჩეხილ ფრაზათა მხრივ, გვაქვს მიმღეობა, რომელსაც დაკარგული აქვს
წყვეტილობას, რაც კარგად ესადაგება დროის წყვეტილობას. ტრანსცენდენტულობა და ინერტულია ნივთივით, მეორე
ახლა უფრო გასაგები ხდება მისი თხრობის მანერა: თითოეული მხრივ, გვაქვს ზმნა „ყოფნა“, რომელსაც მხოლოდ მაერთი ზმნის
ფრაზა ცალკე აწმყოა, მაგრამ ეს არ არის განუსაზღვრელი აწმყო, მნიშვნელობა აქვს და მიმღეობას არსებით სახელთან აერთებს,
რომელიც ჰარმონიას დაარღვევს და მომდევნო აწმყოშიც როგორც ატრიბუტს ქვემდებარესთან. ზმნის გარდამავლობა
შეიძლება გაგრძელდეს. ფრაზა არის მკაფიო, სწორი, საკუთარ გამქრალია, ფრაზა გაყინულია, მის რეალობას უკვე არსებითი
თავში გამოკეტილი; მომდევნო ფრაზისაგან ის გამოყოფილია სახელი განსაზღვრავს. იმის მაგივრად, რომ ხიდად
არარათი, ისე, როგორც დეკარტეს წუთია გამოყოფილი გადებულიყო წარსულსა და მომავალს შორის, ის
მომდევნო წუთისაგან. ფრაზათა შორის სამყარო ისპობა და იზოლირებულ სუბსტანციად იქცა, რომელიც ყოფნის თავის
ცოცხლდება: სიტყვა წარმოთქმისთანავე „ექს ნიჰილო“ თავს. თუ შევეცდებით ასეთი ფრაზის მთვარ წინადადებად
ქმნილებად იქცევა. „უცხოს“ ფრაზა - ეს არის კუნძული. და ჩვენ გადაქცევას, მისი შინაგანი სტრუქტურა სრულყოფილ

სისადავეს შეიძენს, რაც მისი შემჭიდროების ხარჯზე მოხდება. რომ რეალური თავისით იქმნება, ის ხომ ინერტულია. რეალური
ფრაზა იქცევა დროის განუყოფელ ატომად. სავსებით რომ ინერტული არ იყოს, მაშინ ნებისმიერი მისი აქტიურობა
ბუნებრივია, რომ „უცხოს“ ფრაზები არ არის ქვეწყობილი, ისინი ხელს შეუწყობდა საშიში ძალებით შემთხვევითობის
თანწყობილია - ასეთ დროს მოსარიდებელია მიზეზობრივი დამამშვიდებელი უწესრიგობის შეცვლას. XIX საუკუნის
დაკავშირება ფრაზებისა, რადგან ამას მოჰყვებოდა ახსნა- ნატურალისტი დაწერდა: „ხიდი გადადიოდა მდინარეზე“. ბ-ნი
განმარტების ჩანასახი და წუთებს შორის მოექცეოდა წმინდა კამიუ უარს ამბობს ანთროპომორფიზმზე. ის ასე იტყვის:
მიმდევრობის სხვა რიგი. „უცხოში“ წერია: „ქალმა მკითხა, „მდინარეზე ხიდი იყო“. ამგვარად, საგანი ხელში შეგვატოვებს
მიყვარდი თუ არა, ვუპასუხე, რომ ამას არ ჰქონდა მნიშვნელობა, თავის პასიურობას. ის აქ არის, მაგრამ არ არის
და რომ მიმაჩნდა რომ არა. ქალს სევდა დაეტყო, მაგრამ როცა დიფერენცირებული: „...ოთახში შავებში ჩაცმული ოთხი კაცი
საუზმეს ამზადებდა, სრულიად უმიზეზოდ გაიცინა, ისე, რომ იყო... კარების წინ იდგა ერთი ქალბატონი, რომელსაც არ
ვაკოცე: ამ დროს ჩხუბის ხმა მოისმა რემონის ოთახიდან“. ჩვენ ვიცნობდი... კარების წინ კატაფალკა იყო. მის გვერდით
გამოვყავით ორი ფრაზა, რომლებიც ზედმიწევნით კარგად განმკარგულებელი იყო...“ რენარზე ამბობდნენ, ბოლოს
ნიღბავენ მიზეზობრივ კავშირს და გარეგნულად დაწერსო, რომ „ქათამი კვერცხს დებს“. ბ-ნი კამიუ და ბევრი
თანმიმდევრულ წინადადებებს წარმოადგენენ. როცა სხვა თანამედროვე მწერალი დაწერდნენ: „არის ქათამი და ის
აუცილებელია რომელიმე ფრაზაში მინიშნებული იყოს წინა კვერცხს დებს“. ეს იმას ნიშნავს, რომ მათ უყვართ საგნები
ფრაზა, ჩვეულებრივ, გამოიყენება კავშირები „და“, „მაგრამ“, ცალკე, თავისთავად და არ სურთ მათი გათქვეფა
„შემდეგ“, „ამ დროს იყო, რომ“... რომლებიც მხოლოდ ხანგრძლივობაში. „არის წყალი“: - აი, მარადიულობის პატარა
დაცილებას, დაპირისპირებას, ან ნამდვილ შეჯამებას ნაგლეჯი, პასიური, შეუცნობელი, გაუგებარი და მოელვარე; რა
გამოხატავს. დროის გამომხატველ ერთეულთა შორის ვნება დაეუფლება ადამიანს, თუ ამ მარადიულობის ნაგლეჯს
მიმართებები გარეგნულია, ისეთივე, როგორსაც ნეორეალიზმი შეეხება! აბსურდის ადამიანისათვის ეს ერთადერთი სიკეთეა.
ამყარებს ხოლმე საგანთა შორის. რეალური ჩნდება თავისთავად აი, რატომ ურჩევნია ჩვენს მწერალს პატარა, ხანმოკლე
და ქრება ისე, რომ არ ინგრევა, სამყარო იქცევა და აღდგება ნაგლეჯების ციმციმი მწყობრ თხრობას. თითოეული მოციმციმე
დროის პულსაციის მიხედვით. მაგრამ არ უნდა დავიჯეროთ, ნაგლეჯი იგივე ვნებაა: აი, რატომ ჰქონია ბ-ნ კამიუს, რომ

„უცხოში“ იგი სდუმს; მისი ფრაზა არ ეკუთვნის მეტყველების წინადადებები სხვა მოვლენათა მსგავს მოვლენად
სამყაროს, არა აქვს განშტოებები, გაგრძელებები და შინაგანი წარმოგვიდგებიან, მოვლენად, რომელიც ერთ წამს ანათებს,
სტრუქტურა; მისი განსაზღვრება ისეთივე შეიძლებოდა მერე კი ქრება, როგორც ელვა, ბგერა, სუნი. როცა რომანის
ყოფილიყო, როგორც ვალერის სილფისა: კითხვას ვიწყებთ, გვეჩვენება, რომ ეს რომანი კი არ არის,
თვალშეუვლები, არამედ არაბის მიერ ცხვირში ნამღერი ერთფეროვანი მელოდია.
ვით გაელვება, ორ პერანგს შორის შეიძლება ვიფიქროთ, რომ ეს წიგნი დაემსგავსება იმ არიას,
შიშველი მკერდის. რომელიც კურტელინის თქმით „ქრება და არასდროს
ასეთი ფრაზა ზუსტად იზომება ჩუმი ინტუიციის ბრუნდება“, უცებ წყდება და არავინ იცის, რატომ. მაგრამ,
გაელვებით. რომანი თანდათან, მკითხველის თვალწინ აღწევს სიმწყობრეს,
ამ პირობებში განა შეიძლება ვილაპარაკოთ იმ ავლენს მძლავრ ქვესტრუქტურას, რომელიც მტკიცე საფუძველს
მთლიანობაზე, რაც ბ-ნი კამიუს რომანი უნდა ყოფილიყო? მისი უქმნის. არ არსებობს უსარგებლო დეტალი, თითოეული
წიგნის თითოეული ფრაზა ტოლფასია, ისევე, როგორც მათგანი თავის გაგრძელებას პოულობს და ხელს უწყობს
აბსურდის ადამიანის თითოეული გამოცილება. ყოველი ფრაზა კონფლიქტის მომზადებას. როცა წიგნს ვხურავთ, გვჯერა, რომ
თავისთვის არსებობს და სხვა ფრაზებს არარაობაში მიუჩენს მწერალს არ შეეძლო სხვანაირად დაწყება, რომ ნაწარმოებს არ
ადგილს; მაგრამ მაშინ, როცა მწერალი ღალატობს თავის შეიძლებოდა სხვანაირი ბოლო ჰქონოდა; სამყაროში, რომლის
პრინციპს და პოეზიას მიმართავს, არცერთი ფრაზა არ იკვეთება აბსურდულობაც უნდოდათ ჩვენამდე მოეტანათ და რომლის
სხვათა ფონზე: დიალოგებიც კი ორგანულად ერწყმის თხრობას: მიზეზობრიობაც ოსტატურად გააქრეს, მცირე ინციდენტსაც კი
დიალოგი კი თავისთავად ახსნა-განმარტებას იძლევა, წონა აქვს: თითოეული ხელს უწყობს გმირის დანაშაულამდე
მნიშვნელობას სძენს მონათხრობს. დიალოგისთვის მიყვანას და მის საბოლოო აღსასრულს. „უცხო“ კლასიკური
უპირატესობის მინიჭება გამოიწვევდა მნიშვნელობების ნაწარმოებია, მწყობრი ნაწარმოები აბსურდის შესახებ და
არსებობის აღიარებას. ბ-ნი კამიუ ხვეწს დიალოგს, ამოკლებს, აბსურდის წინააღმდეგ. ბოლომდე განხორციელდა ავტორის
ხშირად ირიბი ნათქვამით გადმოგვცემს, არ ანიჭებს მას ჩანაფიქრი? არ ვიცი: ჩემი აზრი მკითხველის აზრია მხოლოდ.
ტოპოგრაფიულ უპირატესობას, ისე, რომ წარმოთქმული

რა ადგილი შეიძლება მიეჩინოს ამ მშრალ და, შენიშვნები

მოჩვენებითი არეულობის მიუხედავად, მკაფიო ნაწარმოებს,
მწყობრსა და ასე „ჰუმანურს“, ნაკლებ იდუმალს მას მერე, რაც 1 ↑ იგულისხმება პირველი მსოფლიო ომის შემდგომი ზავი.
მისი გასაღები ვიგდეთ ხელთ? ჩვენ გაგვიძნელდებოდა მისთვის 2 ↑ მორის მერლო-პონტი, ფილოსოფოსი და ესეისტი.
მოთხრობა გვეწოდებინა, მოთხრობა ხომ განმარტავს და
ერთმანეთს უწყობს ფრაზებს, მიზეზობრივ წყობას უნაცვლებს
ქრონოლოგიურს. ბ-ნი კამიუ ამ ნაწარმოებს რომანს უწოდებს,
რომანს კი, ცნობილია, რომ სჭირდება დროის ხანგრძლიობა,
განვითარება, დროის უკან დაუბრუნებლობის მკაფიო
გამოხატვა. მე, ალბათ, შევყოყმანდებოდი, რომანი დამერქმია
ინერტულ აწმყოთა მიმდევრობისათვის, რომლის მიღმაც
აწყობილი მექანიზმის მექანიკური ეკონომიურობა ჩანს. ანდა,
თუ მაინცდამაინც რომანი უნდა დარქმეოდა, მაშინ ეს იქნებოდა
„ზადიგისა“ და „კანდიდის“ ყაიდის მოკლე, მორალისტური
რომანი სადა სატირითა და ირონიული პორტრეტებით,
რომელიც მიუხედავად გერმანელ ეგზისტენციალისტთა და
ამერიკელ რომანისტთა წვლილისა, შინაგანად ახლოს დგას
ვოლტერის მოთხრობასთან.
1943 წ.

სხვა წიგნები:
ა. კამიუ ჟ.პ. სარტრი ჟ.პ. სარტრი
ჟ.პ. სარტრი ჟ.პ. სარტრი ჟ.პ. სარტრი

Explication de Létranger

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Explication de Létranger

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

შეძენილია ელ. წიგნების ონლაინ მაღაზიაში iBooks.

ჟან-პოლ სარტრი - „უცხოს“ განმარტება

ქვეყნდება შპს iBooks-ის მიერ

ქართული თარგმანი ეკუთვნის სიბილა გელაძეს.

iBooks© 2017 ყველა უფლება დაცულია.

მოცემული პუბლიკაციის არც ერთი ნაწილი არ შეიძლება იქნას

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

სარჩევი „უცხოს“ განმარტება

„უცხოს“ განმარტება ბატონ კამიუს „უცხო“ გამოქვეყნებისთანავე უდიდესი

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

რა ადგილი შეიძლება მიეჩინოს ამ მშრალ და, შენიშვნები

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

ა. კამიუ ჟ.პ. სარტრი ჟ.პ. სარტრი

ჟ.პ. სარტრი ჟ.პ. სარტრი ჟ.პ. სარტრი

საავტორო უფლება ამ წიგნზე ეკუთვნის გამომცემლობას iBooks

You might also like