Przewodnik prowadzenia działalności gospodarczej

w Indonezji

Spis treści

Str.

I. Rejestracja i formy działalności gospodarczej w Indonezji 1

II. Wybrane aspekty systemu podatkowego w Indonezji 5

III. Zachęty dla inwestorów zagranicznych w Indonezji 8

IV. Przepisy dotyczące nieruchomości 11

V. Zatrudnienie pracowników 11

VI. Jak znaleźć partnera handlowego w Indonezji? 13

VII. Ważne adresy i linki 14

VIII. Największe targi i wystawy w Indonezji w 2012 r. 16

I. Rejestracja i formy działalności gospodarczej w Indonezji

1. Informacje podstawowe

Przedsiębiorcy, którzy chcą rozpocząć działalność gospodarczą na terenie Indonezji mają do wyboru
kilka opcji jej rejestracji w zależności od potrzeb i charakteru biznesu. W przypadku sprzedaży
produktów lub usług, bez potrzeby własnej obecności w Indonezji, można wyznaczyć agenta lub
dystrybutora. Alternatywnie, można założyć przedstawicielstwo. Niektórzy, we wczesnym etapie
działalności decydują się na ww., aby później otworzyć PMA (Penanaman Modal Asing), w formie
spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (Perseroan Terbatas, PT). Jest to jedyna forma działalności
dozwolona dla inwestycji zagranicznych. Inne formy, takie jak Persekutuan Komanditer
(Commanditaire Vennootschap), odpowiednik sp. komandytowej i Usaha Dagang (przedsiębiorstwo
o profilu handlowym), są zarezerwowane dla Indonezyjczyków, prowadzących działalność zwykle na
mniejszą skalę. PT może być oczywiście otwarta z pominięciem formy przedstawicielstwa.

Aby zachęcić zagranicznych inwestorów do prowadzenia działalności na rynku lokalnym,

Indonezyjska Rada Koordynacji Inwestycji (Badan Koordinasi Penanaman Modal Indonesia/BKPM)
rozpoczęła realizację programu National Single Window for Investment, którego głównym
założeniem jest uproszczenie procedury rejestracji podmiotu gospodarczego oraz możliwość
załatwienia większości formalności w jednym miejscu. Do chwili obecnej, wszystkie urzędy centralne,
które biorą udział w procesie rejestracji działalności podpisały odpowiednie porozumienia
umożliwiające realizację programu. Spośród 497 urzędów regionalnych, również zaangażowanych w
procedurę, gotowych jest 158, co oznacza, iż w tych lokalizacjach możliwa jest rejestracja działalności
za pośrednictwem „jednego okienka”. Pozostałe urzędy, mają ogłosić swoją gotowość w ciągu
najbliższych kilku miesięcy. Szczegółowe informacje na powyższy temat znajdują się na stronie
internetowej projektu: www.nswi.bkpm.go.id/wps/portal.

Według ustawy 12/2009, o inwestycjach zagranicznych mówi się wtedy, jeśli są one inicjatywą
zagranicznych rządów, cudzoziemców, firm zagranicznych. Inwestycje mogą być w formie joint
venture, tj. partnerstwa z podmiotem lokalnym, lub w 100% z kapitałem zagranicznym.

Nowe procedury BKPM umożliwiają skorzystanie z uproszczonej procedury rejestracji

w przypadku obydwu form.

Według raportu przygotowanego m.in. przez Bank Światowy pt. „Doing Business 2012” Indonezja
znajduje się na 129 miejscu (spośród 183 sklasyfikowanych krajów) pod względem łatwości
prowadzenia działalności gospodarczej (przesunięcie o 3 pozycje do tyłu
w porównaniu z rokiem 2011) oraz na 153 pozycji w klasyfikacji rozpoczynania działalności. Jak
podaje ww. raport, dla otwarcia nowego biznesu konieczne jest wykonanie 8 poniższych formalności:

Wypełnienie formularza statutu spółki,

1. zorganizowanie notariusza, uzyskanie zgody na
4 dni Cena zawarta w procedurze nr 3.
rozpoczęcie działalności w Ministerstwie
Sprawiedliwości i Praw Człowieka

2. Potwierdzenie notarialne dokumentów,

4 dni 2.526.816 IDR

Uiszczenie opłaty rejestracyjnej w Ministerstwie 200.000 IDR(sprawdzenie nazwy)

3. Skarbu 1 dzień + opłata skarbowa w wys.
1.580.000 IDR

4. Zatwierdzenie statutu spółki przez Ministerstwo

7 dni Cena zawarta w procedurze nr 3.
Sprawiedliwości i Praw Człowieka

5. Wydanie przez urząd pełniący rolę „One Stop

15 dni 500.000 IDR
Service” licencji (Surat Izin Usaha Perdagangan,

2
 SIUP) oraz zatwierdzenie certyfikatu (Tanda Daftar
Perusahaan/TDP)

6. Rejestracja w Ministerstwie Pracy (Ministry of

14 dni Brak opłaty
Manpower)
7. Aplikacja dot. ubezpieczenia społecznego 7 dni (równocześnie z
Brak opłaty
(Jamsostek Program) poprzednią procedurą)

8. Uzyskanie numeru identyfikacji podatkowej (NPWP) 1-2 dni (równocześnie z

Brak opłaty
oraz numeru płatnika VAT (NPPKP) poprzednią procedurą)
Źródło: Doing Business 2012

Dla załatwienia powyższych wstępnych formalności potrzebne jest wg. Raportu 48 dni, przy
założeniu, że wynajmie się wyspecjalizowaną firmę lokalną, która pomoże nam w uzyskaniu
niezbędnych dokumentów. Łączny koszt powyższych operacji wyniesie około 1200 USD,

Dalsze procedury to załatwianie licencji i pozwoleń: dotyczących ziemi, budynków, podłączeń wody,
kanalizacji, elektryczności, telefonów, pozwoleń na pracę, rejestracja w odpowiednim wydziale
policji, formalności w banku, rejestracja w odpowiednim ministerstwie, właściwym dla sektora
działalności itp.

Posiadanie partnera lokalnego w postaci agenta lub przedstawiciela zdecydowanie ułatwia

poruszanie się po rynku Indonezji, aczkolwiek w początkowym okresie współpracy sugerowane jest
udzielanie pełnomocnictw na krótsze okresy (np. do roku) lub case by case.

2. Negatywna Lista Inwestycji / Daftar Negative Investasi

Przed rozpoczęciem działalności w Indonezji przedsiębiorca powinien zapoznać się

z tzw. Negatywną Listą Inwestycji - Daftar Negative Investasi, która klasyfikuje możliwości inwestycji
w następujących kategoriach:

• sektory zamknięte dla przedsiębiorców lokalnych i zagranicznych. Dotyczy to działów

strategicznych, które pozostają pod całkowitą kontrolą państwa, np.: kontrola ruchu
powietrznego, produkcja broni i materiałów niebezpiecznych, hazard,

• sektory zarezerwowane dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw, tzw. UMKM. Sektory
te zamknięte są dla inwestorów zagranicznych,

• sektory zarezerwowane dla spółek, w których jednym z partnerów jest UMKM,

• sektory, w których określony jest maksymalny procent udziałów inwestora zagranicznego,

• sektory ograniczone lokalizacyjnie, lub wymagające specjalnych zezwoleń,

• sektory zarezerwowane w 100% dla przedsiębiorców indonezyjskich.

Zatwierdzona w lipcu 2007 r. (prezydenckie rozporządzenie nr 76/2007) i znowelizowana

w 2010 roku lista (prezydenckie rozporządzenie nr 36/2010) jest kamieniem milowym
w ułatwianiu dostępu do rynku indonezyjskiego firmom zagranicznym, ponieważ ustalono, że jeśli
dany rodzaj działalności nie jest wymieniony na Liście oznacza to, że jest on dostępny dla inwestorów
zagranicznych.

Do lipca 2007 roku przepisy dotyczące możliwości inwestowania przez firmy zagraniczne wydawane
były przez wiele instytucji rządowych i często były ze sobą sprzeczne.

Lista z 2010 r. jeszcze bardziej poprawiła przejrzystość przepisów dotyczących inwestycji

zagranicznych i zwiększyła atrakcyjność inwestowania w Indonezji.

3
Pełen tekst ww. rozporządzeń znaleźć można na stronie internetowej Indonezyjskiej Rady
Koordynacji Inwestycji www.bkpm.go.id.

3. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Perseroan Terbatas)

Aby utworzyć spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością (PT) z kapitałem zagranicznym (PMA),

konieczne jest uzyskanie od Indonezyjskiej Rady Koordynacji Inwestycji (BKPM) potwierdzenia
rejestracji spółki. W tym celu, należy wypełnić, znajdujący się na stronie internetowej Rady,
formularz zgłoszeniowy i dołączyć inne wymagane dokumenty, tj.;

• statut spółki w języku angielskim lub indonezyjskim, lub kopia ważnego paszportu
w przypadku osoby fizycznej,

• biznes plan, opis działalności, którą firma zamierza prowadzić,

• list rekomendacyjny od właściwego ministerstwa lub agencji rządowej,

• upoważnienie (w przypadku jeśli dany podmiot reprezentowany jest przez osoby trzecie).

Powszechną praktyką jest korzystanie z usług notariusza, który przygotowuje projekt statutu,
a następnie podejmuje kroki w celu uzyskania pozostałych wymaganych dokumentów.

Projekt statutu musi określać rodzaj prowadzonej działalności, lokalizację, sposób zarządzania
kapitałem i spółką, (zgodne z przepisami Prawa Inwestycyjnego i innymi odpowiednimi regulacjami)
oraz ostateczne warunki umowy spółki, tj.: szczegóły dotyczące proponowanych założycieli firmy,
dyrektorów, komisarzy i akcjonariuszy.

Potwierdzenie rejestracji ważne jest przez okres sześciu miesięcy od jego wystawienia. W tym czasie
PMA musi być utworzona i zatwierdzona przez Ministerstwo Sprawiedliwości i Praw Człowieka oraz
regionalny oddział (oddziały) Ministerstwa Sprawiedliwości i Praw Człowieka. Uzyskanie ww.
zatwierdzeń, uważane jest za moment rozpoczęcia działalności spółki.

Kolejnym krokiem jest uzyskanie świadectwa rejestracji Spółki wydawanego przez Ministerstwo
Handlu, co zajmuje około tygodnia.

Innym, dobrowolnym etapem, jest uzyskanie principal license (permit), tj. dokumentu, który
umożliwi firmie korzystanie z udogodnień podatkowych, obejmujących m.in.: pozwolenie służb
celnych na import maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesie produkcyjnym, dóbr
kapitałowych.

Niezależnie od principal license, w momencie, kiedy spółka jest już zarejestrowana, ubiegać się może
o numer identyfikacyjny producenta-importera (Angka Pengenal Importir Produsen/API-P), zgodę na
zatrudnienie cudzoziemców (Rencana Penggunaan Tenaga Kerja Asing/RPT-KA), pozwolenia na pracę
dla cudzoziemców (Izin Mempekerjakan Tenaga Kerja Asing/IMTA) oraz rekomendację wiz
pracowniczych (Rekomendasi Visa untuk Bekerja/TA.01)

Pomimo tego, że wartość kapitału indonezyjskich spółek musi być wyrażona w rupiach (IDR),
w nawiasie może być podana równowartość w walucie zagranicznej do celów przyszłej repatriacji
kapitału. Wysokość kapitału własnego w posiadaniu udziałowców zagranicznych, (które mogą być do
100%), musi być równa minimalnej wymaganej przez rząd wartości przewidzianej dla inwestycji
zagranicznych.

Minimalny kapitał zakładowy dla spółki zagranicznej zależy od rodzaju działalności gospodarczej (np.
firma handlowa, 250.000 USD, firmy spedycyjne, 2 mln USD, itp.) jednak zawsze jest to, co najmniej
100 tys. USD.

Inne, wspomniane wyżej formy prowadzenia działalności to:

4
4. Przedstawicielstwo Zagraniczne (Kantor Perwakilan Perusahaan Asing (KPPA))

Podstawą prawną KPPA jest dekret prezydencki nr 90 z 2000 r. oraz dekret Prezesa BKPM nr 22 z
2001 roku. KPPA może reprezentować jedną lub więcej zagranicznych firm w takich działaniach jak:

• obsługa interesów spółki/spółek na terenie Indonezji,

• wykonywanie formalności związanych z zakładaniem spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością.

KPPA ogranicza się do nadzorowania i koordynacji. Nie może przeprowadzać transakcji lub zarządzać
przedsiębiorstwem.

5. Zagraniczne Przedstawicielstwo Handlowe (Perwakilan Perusahaan Perdagangan Asing)

Podstawę prawną dla tego typu działalności są rozporządzenia Minista Handlu nr 10 z 2006 r.
i nr 28 z 2010 roku.

Zagraniczne Przedstawicielstwo Handlowe może działać jako agent sprzedawcy, producenta lub
kupującego.

Jest uprawnione do następujących czynności:

• wprowadzanie i promocja nowych produktów jednej lub więcej firm zagranicznych na rynku
lokalnym,

• badania rynku i nadzór sprzedaży produktów firmy zagranicznej na rynku lokalnym,

• badania rynku dot. możliwości zakupu towarów na rynku lokalnym potrzebnych spółce
zagranicznej.

Zagraniczne przedstawicielstwo handlowe nie może być zaangażowane w działalność handlową lub
transakcje sprzedaży, lub jakiekolwiek inne procedury z tym związane.

6. Przedstawicielstwo Firmy Budowlanej (Perwakilan Badan Usaha Jasa Konstruksi Asing)

Podstawą prawną dla tego typu działalności jest rozporządzenie Ministra Robót Publicznych
(Minister of General Works) nr 28 z 2006 r. Spółki zagraniczne z branży budowlanej, które chcą
otworzyć przedstawicielstwo na terenie Indonezji są zobligowane do uzyskania licencji wydawanej
przez ww. urząd centralny. Opłata administracyjna wynosi 5 tys. USD dla usług doradczych i 10 tys.
USD dla wykonawców robót.

II. Wybrane aspekty systemu podatkowego w Indonezji

1. Informacje podstawowe

Wyróżnia się trzy rodzaje obciążeń fiskalnych:

• podatki krajowe: podatek od dochodów, VAT, podatek od towarów luksusowych, opłaty

skarbowe, podatek od nieruchomości,

• podatki regionalne,

• opłaty celne: podatek eksportowy, cło na towary importowane, akcyza na cukier, wyroby
tytoniowe, alkohol, paliwo.

2. VAT

5
VAT jest pobierany na każdym etapie łańcucha produkcji i dystrybucji. Jego podstawowa stawka
wynosi 10%. Wybrane produkty i usługi zwolnione są z VAT. Eksport dóbr i usług objęty jest stawką
0%.

Podatek ten stosuje się do dóbr niematerialnych (w tym licencyjnych) oraz praktycznie wszystkich
usług świadczonych poza Indonezją dla firm indonezyjskich. VAT stosuje się również do wszystkich
wyrobów, wytwarzanych lokalnie lub importowanych. Produkcja jest definiowana, jako wszelkie
działania, który zmieniają pierwotną formę lub charakter dobra, tworzą nowe towary lub zwiększają
swoją produktywność.

Jeśli firma posiada jeden lub więcej oddziałów znajdujących się w różnych jurysdykcjach urzędu
skarbowego, firma może złożyć wniosek o centralizację płatności podatku VAT oraz składanie
deklaracji VAT.

3. Podatek od nieruchomości

Podatek gruntowy/od nieruchomości jest płatny rocznie od gruntów, budynków i budowli stałych.
Stawka wynosi zazwyczaj nie więcej niż 0,3% wartości nieruchomości. Wyższe stawki mają
zastosowanie w przypadku wybranych osiedli mieszkaniowych o dużej wartości.
Ponadto, obowiązuje 5% podatek od nabycia nieruchomości, której wartość przewyższa 60 mln IDR.

4. Podatek od luksusu

Wybrane towary konsumpcyjne, całkowicie przetworzone, „które nie są niezbędne do zapewienia

podstawowych potrzeb życiowych”, oprócz VAT, obłożone są podatkiem od luksusu, którego
wysokość waha się od 10 do 200%.

5. Opłaty skarbowe

Opłata skarbowa w wys. od 3 do 6 tys IDR naliczana jest przy transakcjach finansowych.

6. Podatki od osób prawnych

Podstawowe podatki, którymi obłożone są osoby prawne to CIT, podatek od dochodów oddziału
indonezyjskiego firmy zagranicznej, podatek od wydobywanych surowców mineralnych, podatki
potrącane z wynagrodzeń pracowników i odprowadzane do fiskusa bezpośrednio przez pracodawcę,
VAT, i liczne inne podatki pośrednie tj.: podatek od nieruchomości, znaczki skarbowe, itp.

a. Podatek dochodowy od osób prawnych

Podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT) objęte są:

• podmioty utworzone na podstawie prawa indonezyjskiego i mające swoją siedzibę na

terenie Indonezji,

• podmioty utworzone na podstawie prawa innego niż indonezyjskie, mające siedzibę na

terenie kraju trzeciego, które uzyskują przychody z działalności na rynku indonezyjskim.

Stawka podatku dochodowego od osób prawnych od początku 2010 r. wynosi 25%.

Prawo do 5% zniżki wysokości podatku mają spółki, których co najmniej 40% udziałów notowanych
jest na indonezyjskiej giełdzie (do tego dochodzą bardziej szczegółowe ograniczenia dotyczące m.in.
udziałów poszczególnych akcjonariuszy). Do zniżki podatku uprawnione są też małe i średnie firmy
miejscowe (zarejestrowane w Indonezji), których przychód nie przekracza 50 mld IDR rocznie.

6
Maksymalna kwota podlegająca zredukowanemu opodatkowaniu (w tym przypadku 50% stawki
podstawowej), do której stosuje się ww. zniżkę wynosi 4,8 mld IDR.

Oddziały indonezyjskie firm zagranicznych obłożone są, oprócz CIT, 20% podatkiem od dochodów
uzyskanych na terenie Indonezji, tj. po odjęciu kwoty podatku dochodowego.
Z dodatkowego obciążenia zwolnione są oddziały, które zarobione pieniądze zainwestują ponownie
w Indonezji. Mniejsze stawki obowiązują w przypadku przedmiotowych umów dwustronnych
pomiędzy Indonezją i poszczególnymi krajami.

Podatnicy działający w wybranych sektorach, tj. np.: budownictwo, transport, płacą podatek
dochodowy uzależniony od ich przychodów.

Większość wydatków związanych z prowadzeniem firmy może być odliczonych od przychodu. Są to

m.in.: wypłaty dla pracowników, odsetki, czynsz, tantiemy, koszty podróży, złe długi
(z pewnymi zastrzeżeniami), ubezpieczenia, koszty amortyzacyjne, straty operacyjne i składki na
fundusz społeczno-emerytalny.

Pozycje, które nie pomniejszają przychodu to m.in.: wypłata dywidend, dodatkowe świadczenia
pracownicze w naturze, składki dobroczynne i sam podatek dochodowy.

Każdego roku część zysków firmy musi być zachowana aż do momentu osiągnięcia rezerw
w wysokości 20% wyemitowanego kapitału.

b. Podatek od wydobycia ropy i gazu

Wydobycie ropy naftowej i gazu kontrolowane jest przez rząd RI. Najczęstszą formą umowy
o współpracy pomiędzy władzami a firmą prywatną jest umowa o podziale produkcji (production
sharing contract). Koszty inwestycyjne i operacyjne ponoszone w ramach PSC muszą być
zatwierdzone przez "BP Migas” – agencję odpowiedzialną za kontrolę eksploatacji ropy i gazu.
Wykonawca odzyskuje koszty poniesione na przeprowadzenie badań i wydobycie zatwierdzone
wcześniej przez BP Migas po rozpoczęciu produkcji handlowej.

Umowa PSC jest nadrzędna w stosunku do ogólnych przepisów o podatku dochodowym od osób
prawnych (CIT), gdyż umowy te mają status lex specialis. Odniesienie do ogólnych przepisów
podatkowych obowiązuje tylko w sprawach niewymienionych w umowie. Firma może zawrzeć tylko
jedną umowę PSC. Wysokość podatków ustalana jest każdorazowo indywidualnie. Koszty
poszukiwań i straty poniesione przez jednostkę, która zawarła z PSC nie mogą być przenoszone na
inną firmę w ramach tej samej lub innej umowy.

c. Podatek od wydobycia minerałów

Zgodnie z nowym prawem górniczym wprowadzonym w 2008 r., firmom, które prowadzą działalność
wydobywczą na terenie Indonezji wydawane są licencje na wydobycie. Podobnie jak w przypadku
ropy i gazu, warunki licencji są nadrzędne w stosunku do ogólnych przepisów o podatku
dochodowym od osób prawnych (CIT), a warunki rozliczenia z fiskusem ustalane są indywidualnie w
treści licencji.

d. Podatki od wynagrodzeń pracowników

Pracodawca jest odpowiedzialny za obliczenie, potrącenie i odprowadzenie podatku należnego od

wynagrodzeń pracowników. Zeznanie podatkowe za ostatni rok kalendarzowy dla wszystkich
pracowników musi być złożone nie później niż do 31 marca następnego roku.

Pracodawca ma obowiązek bezpośrednio odprowadzić: 3% do 6% wynagrodzenia dla systemu opieki

zdrowotnej, 3,7% na ubezpieczenia emerytalne, 0,24% do 1,74% na fundusz wypadkowy i 0,3% na
fundusz wypłacany w przypadku śmierci.

7
7. Prowadzenie ksiąg rachunkowych

Według kodeksu spółek handlowych dokumenty księgowe muszą być przechowywane na terenie
Indonezji przez okres 30 lat, według przepisów podatkowych – przez 10 lat.

Księgi rachunkowe są zwykle prowadzone w IDR, w języku indonezyjskim. Po zatwierdzeniu przez

Dyrekcję Generalną ds. Podatków (DGT), księgi mogą być prowadzone w USD, w j. angielskim. DGT
ustala również kurs wymiany dla księgowych i podatkowych płatności raz
w tygodniu.

8. Podatek dochodowy od osób fizycznych

Podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT) objęte są (wg informacji BKPM):

• osoby mieszkające w Indonezji na stałe,

• osoby przebywające w Indonezji ponad 183 dni w ciągu 12 miesięcy,

• osoby przebywające w Indonezji w trakcie roku obrachunkowego, które zamierzają pozostać

w Indonezji na dłużej.

Stosowany jest progresywny system podatku dochodowego od osób fizycznych. Skala podatkowa
przewiduje następujące stawki opodatkowania:

• 5% - do 50 mln rupii indonezyjskich,

• 15% - od 50 mln do 250 mln rupii indonezyjskich,

• 25% - od 250 mln do 500 mln rupii indonezyjskich,

• 30% - powyżej 500 mln rupii indonezyjskich.

III. Zachęty dla inwestorów zagranicznych w Indonezji

1. Zachęty fiskalne

Inwestorzy działający w wybranych sektorach i/lub miejscach mogą liczyć na następujące zachęty
fiskalne:

• redukcja przychodu objętego podatkiem dochodowym maksymalnie o 30% zainwestowanej

kwoty rozłożona na okres 6 lat (5% rocznie), przy założeniu, że zainwestowane aktywa nie
zostaną przekazane podmiotowi trzeciemu w ciągu 6 lat od rozpoczęcia działalności
inwestycji,

• przyspieszenie amortyzacji księgowej,

• możliwość przeniesienia strat podatkowych z lat ubiegłych na następne okresy

rozliczeniowe, w następujących przypadkach (we wszystkich przypadkach o jeden rok):

o nowa inwestycja realizowana jest w specjalnej strefie ekonomicznej,

o firma zatrudnia co najmniej pięciuset pracowników lokalnych pięć lat
z rzędu,
o nowa inwestycja wiąże się z poniesieniem przez firmę wydatków na infrastrukturę
gospodarczą i społeczną w wysokości co najmniej 10 mld IDR,
o koszty badań i rozwoju w celu usprawnienia produktu lub wydajności produkcji
wyniosą co najmniej 5% wartości inwestycji w ciągu 5 lat,

8
 o użycie surowców i półproduktów lokalnych do wytwarzania produktów finalnych
wynosi co najmniej 70% w okresie od 1 roku do 4 lat.

• 10%-redukcja podatku od dywidend wypłacanych udziałowcom zagranicznym,

• zwolnienie/redukcja/odroczenie cła od importu dóbr kapitałowych, urządzeń, materiałów,

części zamiennych.

23 sektory, dla których możliwe jest zastosowanie powyższych ulg podatkowych na terenie całej
Indonezji to m.in.: hodowla krów i owiec, leśnictwo, przemysł górniczy, energia geotermalna,
przemysł spożywczy, tekstylny, papierniczy, rafineryjny, chemiczny, produkcja sztucznego jedwabiu,
gumy, produkcja ceramiki, hutnictwo żelaza i stali, innych metali nieżelaznych, produkcja silników
elektrycznych, generatorów i transformatorów, produkcja urządzeń elektronicznych i
multimedialnych, produkcja środków transportu lądowego, produkcja i naprawa jednostek
pływających.

Ponadto, możliwe jest uzyskanie ulg w przypadku inwestycji w poniższych sektorach realizowanych
w wybranych regionach. Są to: produkcja nasion, owoców i warzyw, przetwórstwo spożywcze,
wyroby ze skóry, produkcja opakowań, produkcja wyrobów
z tworzyw sztucznych, przemysł cementowy, produkcja baterii litowych, produkcja i naprawa
jednostek pływających, przemysł meblarski, rybołówstwo i przetwarzanie owoców morza.

2. „Wakacje podatkowe”

Na podstawie rozporządzeń Ministerstwa Finansów i Prezesa Indonezyjskiej Rady Koordynacji

Inwestycji nr 12/2011 oraz rozporządzenia Ministra Finansów RI nr 130/PMK.011/2011 dla
podmiotów gospodarczych działających na terenie Indonezji w wybranych sektorach i/lub regionach
umożliwiono następujące ulgi podatkowe:

Zwolnienie z podatku na okres 5 – 10 lat po rozpoczęciu przez firmę działalności produkcyjnej (z

zastrzeżeniem 100% realizacji założonego planu i konieczności posiadania stałej licencji na
produkcję/IUT). Po zakończeniu ww. okresu możliwe jest 50% zwolnienie z podatku dochodowego
dla podmiotów gospodarczych na okres 2 lat, co oznacza CIT w wysokości 12,5%

Sektory priorytetowe: metale, przemysł petrochemiczny, przemysł rafineryjny, odnawialne źródła

energii, przemysł maszynowy, telekomunikacja.

Wymagania: minimalny wkład inwestycyjny w wys. 1 tryliona IDR; istnienie (rejestracja spółki) co
najmniej 12 miesięcy przed ogłoszeniem ww. regulacji, tj. przed 15 czerwca 2011; złożenie 10%
depozytu deklarowanej wartości inwestycji w jednym z banków indonezyjskich.

3. Specjalne strefy ekonomiczne (SSE) i strefy wolnego handlu

Podstawę prawną dla SSE w Indonezji stanowi ustawa nr 39/2009.

Wśród udogodnień dla zagranicznych firm działających w SSE znajdują się m.in.:

• zmniejszenie podatku od nieruchomości,

• odroczenie należności celnych przywozowych,
• zwolnienie z akcyzy dóbr wykorzystywanych do produkcji,
• zwolnienie z podatku VAT i podatku od sprzedaży dóbr luksusowych,
• zwolnienie z podatku dochodowego od importu,
• zwolnienie lub obniżka podatków regionalnych,
• ułatwienia przy rozpoczynaniu działalności gospodarczej,

Obecnie SSE są w trakcie opracowywania. W planach do 2015 r. jest utworzenie co najmniej jednej
strefy na wyspach: Jawa, Sumatra, Kalimantan, Sulawesi i Papua.

9
Od 1 kwietnia 2009 r. w Indonezji funkcjonują trzy strefy wolnego handlu zlokalizowane
w prowincji Wyspy Riau, w tym największa na wyspie Batam (dwie pozostałe ulokowane są na
wyspach Bintan i Karimun). Położenie geograficzne wyspy, znajdującej się w odległości 20 km od
Singapuru miało istotny wpływ na jej dynamiczny rozwój, w tym napływ kapitału zagranicznego.
Działające dwa wydzielone parki przemysłowe skupiły dotychczas inwestorów zagranicznych z 33
krajów, głównie Singapuru, Malezji, Australii, Chin, Włoch, Austrii, Szwajcarii, Anglii, Hongkongu,
Tajwanu, oraz z tzw. rajów podatkowych. Ogólna wysokość zainwestowanego kapitału
zagranicznego na koniec 2010 roku przekroczyła 14.5 mld USD, działalność w strefie prowadziło 1247
firm zagranicznych. Eksport strefy w 2010 roku zamknął się sumą 8,4 mld USD, stanowiąc 6,4%
całego eksportu Indonezji. Import wyniósł 8,6 mld USD.

Batam może stanowić istotne zainteresowanie dla inwestorów z Polski, zwłaszcza w sektorze
elektroniki, przemysłu stoczniowego, modernizacji portów, maszyn i urządzeń, wyrobów ze stali i
żelaza, produktów chemicznych, plastiku, części samochodowych, przetwórstwa rybnego, budowy i
napraw statków, handlu w tym składów wolnocłowych. Władze gwarantują również stosowne
zachęty inwestycyjne oraz inne formy wsparcia dla BIZ.

Więcej informacji nt. Batam: www.batamkota.go.id www.bpbatam.go.id www.batam.gov.id

Zachęty dla firm zagranicznych prowadzących działalność w strefach wolnego handlu obejmują:

• uproszczona odprawa celna (bez pobierania opłat celnych) towarów wwożonych

i wywożonych ze strefy,
• zwolnienie z VAT, podatku od towarów luksusowych,
• możliwość załatwienia formalności związanych z prowadzaniem działalności gospodarczej w
jednym miejscu,
• uproszczone procedury imigracyjne,
• ułatwienia przy nabywaniu nieruchomości,

IV. Przepisy dotyczące nieruchomości

Własność gruntów w Indonezji reguluje Podstawowe Prawo Rolne (The Basic Agrarian Law) – ustawa
uchwalona w 1960 roku, zawierająca 11 aktów dotyczących możliwości nabycia gruntów i rodzajów
aktów własności ziemi.

Najważniejszymi przepisami z punktu widzenia zagranicznego inwestora są:

Cultivation Right Title (Hak Guna Usaha) – przepis umożliwiający wykorzystanie ziemi do uprawy
roślin lub hodowli zwierząt. Prawo to posiadają inwestorzy zagraniczni, którzy zarejestrowali swoją
działalność gospodarczą na terenie Indonezji w formie inwestycji zagranicznej (PMA). Prawo to
umożliwia wykorzystanie gruntu, jako zabezpieczenia/zastawu pod kredyt inwestycyjny. Ostatnie
zmiany prawne pozwalają na wydanie aktu umożliwiającego wykorzystanie ziemi do uprawy roślin
lub hodowli zwierząt przez okres 35 lat z gwarantowanym przedłużeniem o kolejne 25 lat, jeśli
ziemia użytkowana jest w sposób zgodny z zakładanym planem zaakceptowanym przez odpowiednie
władze lokalne. Po okresie 60 lat istnieje możliwość kolejnego wydłużenia ważności ww. dokumentu.

Building Rights Title (Hak Guna Bangunan) – przepis umożliwiający budowę i wykorzystanie
budynków. Prawo to zarezerwowane jest dla PMA. Dokument ważny jest przez okres 30 lat. Istnieje
możliwość przedłużenia go o kolejne 20 lat i więcej, przy spełnieniu aktualnie obowiązujących
przepisów i przy założeniu, że ziemia użytkowana jest w sposób zgodny z zakładanym planem
zaakceptowanym przez odpowiednie władze lokalne.

10
Right to Rent (Hak Sewa) – przepis umożliwiający najem nieruchomości przez cudzoziemców
i firmy z udziałem zagranicznym do celów prywatnych i komercyjnych. Prawo nie ogranicza długości
najmu. Potencjalni nabywcy gruntów powinni skontaktować się z odpowiednimi władzami lokalnymi,
w celu sprawdzenia ewentualnego planu zagospodarowania terenu, na którym znajduje się
interesująca ich działka. Możliwość nabycia nieruchomości do celów prywatnych przez
cudzoziemców reguluje Rozporządzenie Prezydenta z czerwca 1996 roku, które stanowi, iż
cudzoziemcy mają prawo nabycia jednej nieruchomości do ww. celu.

Ponadto, cudzoziemiec musi:

być „opłacalny dla rozwoju Indonezji”,

być rezydentem i posiadać prawo nieograniczonego zamieszkania na terenie Indonezji,

lub

posiadać prawo czasowego pobytu na terenie Indonezji.

Cudzoziemiec może kupić lub zbudować budynek tylko na gruncie, do którego ma prawo
użytkowania (Hak Pakai) lub najmu (Hak Sewa). Mieszkanie może być nabyte tylko z prawem do
użytkowania (Hak Pakai).

V. Zatrudnienie pracowników

Minimalne standardy pracy, wysokość odpraw i odszkodowań reguluje ustawa nr 13/2003. Indonezja
ratyfikowała główne konwencje Międzynarodowej Organizacji Pracy (MOP), w tym dotyczącą
możliwości przeprowadzania negocjacji zbiorowych, równych płac dla kobiet i mężczyzn za taką samą
pracę, pracy przymusowej, wolności związków zawodowych i ochrony prawa zrzeszania się. Rząd
wydał kilka rozporządzeń, które rozszerzają lub modyfikują prawo pracy, w tym rozporządzenia
w sprawie zatrudnienia cudzoziemców, BHP, standardów dot. wynagrodzenia za nadgodziny.

Miesięczne stawki minimalne ustalane są dla każdej z 33 prowincji i poszczególnych dystryktów

wewnątrz nich, indywidualnie. Pensja minimalna obejmuje minimalną stawkę podstawową, wypłatę
za nadgodziny, chorobowe i płatny urlop. Wypłata w gotówce stanowić musi co najmniej 75% stawki
minimalnej. Reszta zapewniana jest w formie żywności lub transportu. Dodatkowa miesięczna pensja
wypłacana jest przed Ramadanem (muzułmańskim postem).

Rocznie każdemu pracownikowi przysługuje 12 dni płatnego urlopu oraz dni wolne w święta
państwowe. Ponadto, przewidziane są: urlop macierzyński i dni wolne z okazji uroczystości
rodzinnych.

W przypadku zwolnienia pracownika, który był zatrudniony nieprzerwanie, przez co najmniej trzy
miesiące, pracodawca zobowiązany jest do wypłaty odprawy w wysokości od jedno- do
dziewięciokrotności ostatniego miesięcznego wynagrodzenia (w zależności od stażu pracy),
a po trzech latach pracy - dodatkowo - dwukrotności ostatniej miesięcznej pensji.

Zatrudnienie cudzoziemców dozwolone jest tylko w przypadku, kiedy na dane stanowisko nie można
znaleźć pracownika lokalnego. Jednocześnie, musi być zorganizowane szkolenie, które pozwoli na
zastąpienie cudzoziemca Indonezyjczykiem. Z reguły, nie ma problemów z zatrudnieniem
cudzoziemców na stanowiska techniczne, lub kierownicze, jednak istnieją ograniczenia dot.
wykonywania czynności kadrowych.

Obcokrajowcy dzielą się na cztery klasy: specjaliści, menedżerowie, kierownicy i technicy

/ operatorzy. Zezwolenia na pracę są wymagane dla wszystkich czterech klas.

W celu zatrudnienia obcokrajowców, firma musi przedłożyć plan dot. zatrudnienia BKPM
i Ministerstwu Siły roboczej i Transmigracji. Dokument powinien zawierać wszystkie stanowiska, na

11
których w okresie jednego roku, zostaną zatrudnieni obcokrajowcy, wymagania, plany szkoleniowe
dla indonezyjskich pracowników. Ministerstwo przyznaje indywidualne zezwolenia na pracę na
podstawie zatwierdzonych planów. Rozpatrzenie wniosków o pozwolenie na zatrudnienie może
potrwać do trzech miesięcy.

Średnie płace w Indonezji w poszczególnych sektorach (IDR)

Energetyka 1.878.379
Finanse 1.804.335
Górnictwo 1.653.192
Usługi 1.187.499
Transport 1.212.969
Handel 914.406
Produkcja 915.385
Budownictwo 915.338
Rolnictwo 493.561
Średnia 949.370

Źródło: BPS Indonesia 2011

Średnie płace w Indonezji w zależności od stanowiska (IDR)

Kierownik 5.628.800
Sekretarka 2.031.900
Księgowy 4.287.100
Pracownik administracyjny 2.435.900
Kierowca 1.345.000
Pracownik ochrony 2.063.900
Sprzedawca 1.835.500
Ekspert (pracownik wykwalifikowany) 2.561.800
Średnia 2.773.738

Źródło: BPS Indonesia 2011

Średnie płace w Indonezji w zależności od wykształcenia (IDR)

Brak wykształcenia 519.507

Nieukończona szkoła podstawowa 656.604
Ukończona szkoła podstawowa 744.580
Gimnazjum 865.280
Liceum 1.369.499
Szkoła zawodowa 1.335.012
Uniwersytet 2.629.030

12
Średnia 1.245.523
Źródło: BPS Indonesia 2011

VI. Jak znaleźć partnera handlowego w Indonezji?

1. Źródła informacji o Indonezji

Jest to oczywiście najważniejsze pytanie dla osób fizycznych, podmiotów gospodarczych czy
instytucji, które chcą nawiązać kontakt z indonezyjskimi partnerami lub uzyskać inne informacje.

Pragmatyczne źródła informacji obejmują:

• kontakt pisemny z Wydziałem Promocji Handlu i Inwestycji (WPHI) w Dżakarcie, który

wspomaga polskie firmy w przekazywaniu informacji teleadresowych
z posiadanych baz danych, jak również udziela innych informacji o charakterze handlowo-
inwestycyjnym,
• strona internetowa naszego WPHI, na której zamieszczane są bieżące informacje
gospodarcze, wykazy imprez targowych oraz aktywność promocyjna naszego biura, w tym
targi, wystawy, seminaria itp. Strona prowadzona jest również w języku indonezyjskim, którą
można przekazać swoim partenrowm w przypadku pytań dotyczących Polski,
• strona internetowa Ambasady RP w Dżakarcie; sprawy ekonomiczne, informacje konsularne,
kulturalne i inne,
• kontakt pisemny z Konsulatami Honorowymi RP na terenie Indonezji,
• strona internetowa www.eksporter.gov.pl, ogłoszenia dotyczące ofert handlowych,
przetargów i inwestycji na terenie Indonezji,
• Polski Klub Biznesu w Dżakarcie, statutowo działający w obszarze kontaktów handlowych
oraz poszukiwaniu dostawców lub odbiorców towarów.
• poradnik „Polak za granicą” publikowany na stronach Ministerstwa Spraw Zagranicznych,
• strony internetowe Ambasady Republiki Indonezji w Warszawie, w zakresie przekazu dla
obywateli RP informacji gospodarczych, ekonomicznych, kulturalnych i innych promujących
swój kraj,
• powszechnie dostępne informatory i wydawnictwa typu „Lonely Planet” lub inne.
• strony internetowe instytucji centralnych, gospodarczych, prowincjonalnych Indonezji (patrz
rozdział XVII, XVIII).

Zachęcamy również polskie firmy do uczestnictwa w targach i wystawach na terenie Indonezji. W

przypadku promocji artykułów lub usług zakwalifikowanych jako branżowe projekty eksportu,
możliwe jest uzyskanie wsparcia finansowego ze strony Ministerstwa Gospodarki, Departament
Instrumentow Wsparcia.

2. Polski Klub Biznesu w Jakarcie

Polski Klub Biznesu (PKB), który powstał w 2011 r. przy wsparciu Wydziału Promocji Handlu
i Inwestycji Ambasady RP w Dżakarcie, jako organizacja non profit, wyszedł naprzeciw wieloletnim
oczekiwaniom utworzenia organizacji skupiającej na terenie Indonezji Polaków oraz osoby
pochodzenia polskiego prowadzących działalność handlową lub inwestycyjną. PKB oferuje wsparcie
i pomoc w nawiązywaniu kontaktów handlowych pomiędzy podmiotami gospodarczymi z Polski
i Indonezji, poszukiwaniem partnerów, jak również innymi formami organizacyjnymi np. seminaria
lub okresowe spotkania z innymi klubami biznesu krajów reprezentowanych na terenie Dżakarty.
Zadaniem klubu jest nawiązywanie współpracy z indonezyjskimi branżowymi izbami gospodarczymi
oraz firmami export-import.

13
Będąc członkiem Polish Business Club będziecie Państwo otrzymywać mailowe informacje dotyczące
jego działalności, a także uzyskacie pomoc w nawiązaniu kontaktów handlowych
z indonezyjskimi firmami.

Więcej informacji na stronie internetowej klubu www.polbiz.biz oraz pod adresem mailowym
info@polclub.biz.

VII. Ważne adresy i linki

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Dżakarcie
JI.H.R. Rasuna Said Kav.X Blok IV/3
12950 Jakarta Indonesia
Tel.: (+62 21) 252-59-47; Fax: (+62 21) 252-59-60
jakarta@trade.gov.pl
www.jakarta.trade.gov.pl

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Dżakarcie

JI.H.R. Rasuna Said Kav.X Blok IV/3
12950 Jakarta Indonesia
Tel.: (+62 21) 252-59-38-40, fax: (+62 21) 252-59-58
www.jakarta.polemb.net

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Surabayi

Konsul Honorowy: Pan Soedomo Mergonoto (języki: indonezyjski, chiński, angielski)
Indonezja, Surabaya 60271, Jl. Embong Ploso 12
Tel. (+62 31) 547-15-40, (+ 62 31) 547-15-40, (+ 62 31) 547-15-17, (+ 62 31) 547-15-60
Fax (+ 62 31) 545-09-41
consul@surabayapolandconsulate.com

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Bandungu

Konsul Honorowa: Pani Maria Jolanta Pawłowska-Budiman (języki: polski, angielski, indonezyjski)
Indonezja, Bandung 40198, Jl. Bukit Pakar Utara No. 75
Tel. (+ 62 22) 250-03-65, (+62) 811-205-266
Fax (+62 22) 250-79-98
mariola@bdg.centrin.net.id mariolapawlowska@hotmail.com

Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Medanie

Konsul Honorowy: Pan Dr. Jonner Napitupulu (języki: indonezyjski, angielski)
Indonezja, Medan 20152, Jl. Masdulhak No. 9A
Tel. (+62 61) 457-10-67, (+62 61) 452-58-39
Fax (+62 61) 735-01-02, (+62 61) 845-39-11
jonnernapitupulu@gmail.com
www.polandembjak.org

14
VIII. Największe targi i wystawy w Indonezji w 2012 r.
Nazwa imprezy Strona www Data Miejsce Branża

1. Education and Training www.indonesiaeducationexp 16.02.12 – Jakarta Convention edukacja

Expo 2011 o.com 19.02.12 Center
2. Food, Hotel & Tourism Bali www.pamerindo.com/events/ 01.03.12 – Bali Nusa Dua horeca
2012 10 03.03.12 Convention Centre
3. Retail Indonesia 2012 handel detaliczny,
wyposażenie
sklepów, magazynów
4. Agrinex Expo 2012 www.agrinex.com 30.03.12 – Jakarta Convention branża spożywcza
01.04.12 Center
5. The Indonesia International www.inapa-exhibition.net 28.03.12 – Jakarta branża
Auto Parts, Accessories & 31.03.12 International Expo, samochodowa
Equip Exhibition & Kemayoran
Conference 2012
6. Bandung GarTex 2012 www.indogartex.com 28.03.12 – Bandung branża tekstylna
31.03.12 Convention Centre
7. INDO - Power 2012 Int’l www.indo-power.com 04.04.12 – Jakarta energetyka
Expo 06.04.12 International Expo,
Kemayoran
8. Indomedicare Expo 2012 www.indomedicare.com 03.05.12 – Jakarta Convention medycyna
9. Pregnancy & Infant Expo 06.05.12 Center
2012
10. Indo Beauty Expo 2012 www.indobeautyexpo.com Jakarta Convention branża kosmetyczna
Center
11. Indo Health Expo 2012 Jakarta spa, produkty
International Expo, organiczne,
Kemayoran dietetyczne
12. Indo Leather & Footwear www.indoleather- 10.05.12 – Jakarta wyroby ze skóry
2012 footwear.com 13.05.12 International Expo,
Kemayoran
13. Textech Indonesia 2012 www.textechonline.org/texte 31.05.12 – Jakarta branża tekstylna
chinonesia 03.06.12 International Expo,
Kemayoran
14. Manufacturing Surabaya www.manufacturingsurabay 06.06.12 – Grand City branża maszynowa
2012 a.com 09.06.12 Convention &
Exhibition Centre,
15. Machine Tool Surabaya maszyny i urządzenia
Surabaya
2012 mechaniczne
16. Packaging, Plastics, Mould opakowania
& Die Machinery Surabaya
2012
17. Marine & Shipbuilding przemysł morski i
Surabaya 2012 stoczniowy
18. Electric, Power, Oil & elektryka, ropa, gaz
Gas Surabaya 2012
19. Industrial Automation & automatyka
Logistics Surabaya 2012 przemysłowa i
logistyka
20. Balikpapan Expo www.sinarexpoprima.com/in 14.06.2012- Balikpapan branża wydobywcza
dex.html 16.06.2012

21. Surabaya Printing Expo www.surabayaprintingexpo.c 21.06.12 – Grand City branża drukarska
om 24.06.12 Convention &
Exhibition Centre,
Surabaya
22. East Pack Indonesia Expo www.eastpackindonesia.com 28.06.12 – Gramedia Expo, opakowania
2012 31.06.12 Surabaya

15
23. East Food Indonesia Expo www.eastfoodindonesia.com branża spożywcza
2012
24. Indonesia Halal Expo www.halalmui.org 05.07.2012- Jakarta, branża produktów
08.07.2012 Budenynek halal
SMESCO
25. Indo Livestock 2012 www.indolivestock.com 04.07.12 – Jakarta Convention branża spożywcza,
06.07.12 Center rolnictwo,
rybołówstwo
26. Indo Fisheries 2012 www.indofisheries.org

27. Indo Feed 2012

28. Indo Dairy 2012

29. Indo Water 2012 www.indowater.com 11.07.12 – Grand City Convex, systemy oczyszczania
13.07.12 Surabaya wody
30. Indo Waste 2012 www.indowaste.com systemy oczyszczania
ścieków
31. Indo Renergy 2012 www.indorenergy.com energia odnawialna,
energia
konwencjonalna
32. Indo Envitech 2011 www.indoenvitech.com

33. Indonesia International www.indonesianmotorshow.c 20.09.12 – Jakarta branża

Motor Show om 30.09.12 International Expo, samochodowa
Kemayoran
34. Plastics & Rubber www.pamerindo.com/events/ 10.10.12 – Jakarta przetwórtstwo
Indonesia 2012 2 13.10.12 International Expo, tworzyw sztucznych
Kemayoran
35. ProPak Indonesia 2012 opakowania

36. CEPSI 2012 www.pamerindo.com/events/ 22.10.12 – Bali Nusa Dua urządzenia i

12 24.10.12 Convention Centre technologie dla
energetyki
37. Indocomtech 2012 www.indocomtech.net 31.10.12 – Jakarta Convention branża
04.11.12 Center komputerowa
38. Indo Defence 2012 www.indodefence.com 07.11.12 – Jakarta branża zbrojeniowa
10.11.12 International
39. Indo Aerospace 2012 www.indoaerospace.com Expo, Kemayoran

40. Indo Marine 2012 www.indomarine.org

41. Indonesia Printing & Paper www.allprintpaperindonesia.c 07.11.12 – Jakarta przemysł drukarski
Expo 2012 om 10.11.12 International Expo,
Kemayoran
42. InterFood Indonesia 2012 www.interfood- 21.11.12 – Jakarta branża spożywcza
indonesia.com 24.11.12 International Expo,
Kemayoran
43. All Pack Indonesia 2012 www.allpack-indonesia.com opakowania

44. Indonesia Pharmaceutical www.interpharma- s.farmaceutyczny

Expo 2012 indonesia.com

W powyższej tabeli, pogrubionym drukiem zaznaczone są imprezy targowe, w których WPHI bierze udział w roli wystawcy.
Więcej informacji na stronie WPHI: www.jakarta.trade.gov.pl/pl, w zakładce Kalendarium Wydarzeń WPHI. Ww. targi
odbywają się corocznie, z niewielkimi odstępstwami czasowymi. Dokładne daty na poszczególnych stronach internetowych.

16