Tiêu chuẩn quốc tế ISO

1101

DUNG SAI HÌNH HỌC

DUNG SAI VỀ HÌNH DẠNG, HƯỚNG VỊ TRÍ VÀ ĐỘ ĐẢO
Mục lục
Trang
Lời nói đầu
Giới thiệu

LỜI NÓI ĐẦU

ISO (Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế) là một liên đoàn toàn cầu của các cơ quan tiêu chuẩn
quốc gia (các cơ quan thành viên ISO). Công việc xây dựng Tiêu chuẩn quốc tế thường được
thực hiện thông qua các ủy ban kỹ thuật ISO. Mỗi cơ quan thành viên quan tâm đến một chủ
đề mà ủy ban kỹ thuật đã được thành lập đều có quyền có đại diện trong ủy ban đó. Các tổ
chức quốc tế, chính phủ và phi chính phủ, liên lạc với ISO, cũng tham gia vào công việc này.
ISO hợp tác chặt chẽ với Ủy ban Kỹ thuật Điện Quốc tế (IEC) về mọi vấn đề tiêu chuẩn hóa kỹ
thuật điện.
Tiêu chuẩn quốc tế được soạn thảo theo các quy tắc được đưa ra trong Chỉ thị ISO/IEC, Phần 2.
Nhiệm vụ chính của ủy ban kỹ thuật là chuẩn bị các Tiêu chuẩn quốc tế. Dự thảo Tiêu chuẩn
Quốc tế được các ủy ban kỹ thuật thông qua sẽ được chuyển đến các cơ quan thành viên để
biểu quyết. Việc xuất bản dưới dạng Tiêu chuẩn Quốc tế cần có sự chấp thuận của ít nhất 75%
số tổ chức thành viên bỏ phiếu.
Cần chú ý đến khả năng một số thành phần của tài liệu này có thể là đối tượng của quyền sáng
chế. ISO sẽ không chịu trách nhiệm xác định bất kỳ hoặc tất cả các quyền sáng chế đó.
ISO 1101 được soạn thảo bởi Ủy ban kỹ thuật ISO/TC 213, Thông số kỹ thuật và xác minh sản
phẩm về kích thước và hình học.
Phiên bản thứ ba này hủy bỏ và thay thế phiên bản thứ hai (ISO 1101:2004) và ISO 10578:1992.
Các bản trình bày thông số kỹ thuật dưới dạng mô hình 3D đã được thêm vào.

GIỚI THIỆU
Tiêu chuẩn này là tiêu chuẩn đặc tính hình học của sản phẩm (GPS) và được coi là tiêu chuẩn GPS
chung (xem ISO/TR 14638). Nó ảnh hưởng đến mắt xích 1, 2 và 3 của chuỗi tiêu chuẩn về hình
thức, định hướng, vị trí và độ hết, và mắt xích 1 của chuỗi tiêu chuẩn về mốc chuẩn.
Kế hoạch tổng thể ISO GPS được đưa ra trong ISO/TR 14638 cung cấp cái nhìn tổng quan về hệ
thống ISO GPS mà tài liệu này là một phần trong đó. Các quy tắc cơ bản của ISO GPS nêu trong
ISO 8015 được áp dụng cho tiêu chuẩn này. Các quy tắc quyết định mặc định nêu trong ISO 14253-
1 áp dụng cho các thông số kỹ thuật được thực hiện theo tiêu chuẩn này, trừ khi có quy định khác.
Để biết thêm thông tin chi tiết về mối quan hệ của tiêu chuẩn này với mô hình ma trận GPS, xem
Phụ lục D.
Tiêu chuẩn này thể hiện cơ sở ban đầu và mô tả các nguyên tắc cơ bản cần thiết đối với dung sai
hình học. Tuy nhiên, nên tham khảo các tiêu chuẩn riêng được tham chiếu ở Điều 2 và Bảng 2 để
biết thêm thông tin chi tiết.
Về cách trình bày chữ viết (tỷ lệ và kích thước), xem ISO 3098-2.
Tất cả các hình trong Tiêu chuẩn quốc tế này dành cho chỉ dẫn bản vẽ 2D được vẽ theo hình chiếu
góc thứ nhất với kích thước và dung sai tính bằng milimét. Cần hiểu rằng hình chiếu góc thứ ba và
các đơn vị đo lường khác có thể được sử dụng tốt như nhau mà không ảnh hưởng đến các nguyên
tắc đã được thiết lập. Đối với tất cả các hình vẽ đưa ra ví dụ về dung sai ở dạng 3D, kích thước và
dung sai giống như đối với các hình tương tự được hiển thị ở dạng 2D.
Các số liệu trong tiêu chuẩn này minh họa nội dung và không nhằm phản ánh ứng dụng thực tế.
Do đó, các số liệu không được xác định kích thước và dung sai đầy đủ mà chỉ thể hiện các nguyên
tắc chung có liên quan. Các số liệu này không nhằm mục đích ngụ ý một yêu cầu hiển thị cụ thể về
việc liệu chi tiết ẩn, đường tiếp tuyến hoặc các chú thích khác có được hiển thị hay không.
Nhiều hình ảnh được loại bỏ các dòng hoặc chi tiết để làm rõ ràng hoặc được thêm vào hoặc mở
rộng để hỗ trợ việc minh họa văn bản.
Để biết cách trình bày rõ ràng (tỷ lệ và kích thước) của ký hiệu cho dung sai hình học, xem ISO
7083.
Phụ lục A của tiêu chuẩn này được cung cấp chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin. Nó trình bày
các chỉ dẫn bản vẽ trước đó đã bị bỏ qua ở đây và không còn được sử dụng nữa.
Cần lưu ý rằng việc sử dụng thuật ngữ “hình tròn” trước đây đã được thay đổi thành thuật ngữ “độ
tròn” vì lý do nhất quán với các tiêu chuẩn khác.
Định nghĩa về các đặc điểm được lấy từ ISO 14660-1 và ISO 14660-2, trong đó cung cấp các thuật
ngữ mới khác với các thuật ngữ được sử dụng trong phiên bản trước của tiêu chuẩn này. Các thuật
ngữ cũ được nêu trong văn bản theo sau các thuật ngữ mới, giữa các dấu ngoặc đơn.
Với mục đích của tiêu chuẩn này, thuật ngữ “trục” và “mặt phẳng trung tuyến” được sử dụng cho
các đặc điểm dẫn xuất của dạng hoàn hảo, và thuật
ngữ “đường trung tuyến” và “bề mặt trung tuyến” cho các đặc điểm dẫn xuất của dạng không hoàn
hảo. Hơn nữa, các loại đường sau đây đã được sử dụng
trong các minh họa giải thích, tức là những loại thể hiện các bản vẽ phi kỹ thuật áp dụng các quy tắc
của ISO 128 (tất cả các phần).

Cấp độ tính năng Loại tính năng Chi tiết Loại đường
Dễ thấy Phía sau mặt phẳng/ bề mặt
Thông số hình học của sản phẩm (GPS) - Dung sai hình học - Dung sai về
hình dạng, hướng, vị trí và độ đảo
Lưu ý:
- Các hình minh họa trong tiêu chuẩn này nhằm mục đích minh họa nội dung và/hoặc cung cấp
các ví dụ về đặc tính kỹ thuật của bản vẽ kỹ thuật liên quan; những hình minh họa này không có
kích thước và dung sai đầy đủ mà chỉ thể hiện các nguyên tắc chung có liên quan.
Do đó, các hình minh họa không phải là sự thể hiện của một phôi hoàn chỉnh và không có chất
lượng cần thiết để sử dụng trong công nghiệp (về mặt tuân thủ hoàn toàn các tiêu chuẩn do
ISO/TC 10 và ISO/TC 213 chuẩn bị), và như vậy không phù hợp để chiếu cho mục đích giảng
dạy.

1., Phạm vi
Tiêu chuẩn này bao gồm các thông tin cơ bản và đưa ra các yêu cầu về dung sai hình học của
phôi.
Nó đại diện cho cơ sở ban đầu và xác định các nguyên tắc cơ bản cho dung sai hình học.
CHÚ THÍCH: Các tiêu chuẩn quốc tế khác được viện dẫn ở Điều 2 và Bảng 2 cung cấp thông
tin chi tiết hơn về dung sai hình học.
2. Tài liệu tham khảo
Các tài liệu viện dẫn sau đây rất cần thiết cho việc áp dụng tiêu chuẩn này. Đối với tài liệu ghi
năm chỉ bản được nêu áp dụng. Đối với các tài liệu tham khảo không ghi ngày tháng, phiên bản
mới nhất của tài liệu được tham chiếu (bao gồm mọi sửa đổi) sẽ được áp dụng.
ISO 128-24:1999, Bản vẽ kỹ thuật - Nguyên tắc chung về trình bày - Phần 24: Đường nét trên
bản vẽ cơ khí
ISO 1660:1987, Bản vẽ kỹ thuật - Kích thước và dung sai của tiết diện
ISO 2692:2006, Thông số kỹ thuật sản phẩm hình học (GPS) - Dung sai hình học - Yêu cầu vật
liệu tối đa (MMR), yêu cầu vật liệu tối thiểu (LMR)
và yêu cầu có đi có lại (RPR)
ISO 5458:1998, Thông số kỹ thuật hình học của sản phẩm (GPS) - Dung sai hình học - Dung sai
vị trí
ISO 5459:2011, Thông số kỹ thuật sản phẩm hình học (GPS) - Dung sai hình học - Mốc và hệ
thống mốc
ISO 8015:2011, Thông số hình học của sản phẩm (GPS) - Cơ sở - Khái niệm, nguyên tắc và quy
tắc
ISO 10579:2010, Thông số hình học của sản phẩm (GPS) - Kích thước và dung sai - Các bộ
phận không cứng
ISO 12180-1:2011, Thông số hình học của sản phẩm (GPS) – Độ trụ – Phần 1: Từ vựng và các
thông số của dạng hình trụ