Percepcja kształtu

Percepcja kształtu - aktywny proces przypominający rozwiązywanie problemów, w których

na podstawie aktualnych informacji wzrokowych oraz posiadanej wiedzy stawiane są
hipotezy dotyczące znaczenia oglądanych obrazów.

Co o percepcji kształtu mówi neurofizjologia, a co psychologia?

Badania neurofizjologiczne dotyczą głównie funkcji, jaką w analizie kształtu pełnią poszczególne
komórki nerwowe oraz poszczególne struktury układu nerwowego.

Psychologia koncentruje się głównie na tym, w jaki sposób dochodzi do

wyodrębnienia kształtu z tła oraz rozpoznania go jako danego przedmiotu

Korowe detektory kształtu

Podstawę wzrokowego rozpoznawania kształtów stanowi aktywność korowych
detektorów cech - na poziomie kory wzrokowej, następuje rozłożenie obrazu
wzrokowego na mnóstwo elementów, mających różne cechy (dekompozycja obrazu). W każdym
momencie, gdy zadziała bodziec wzrokowy, zostaje pobudzona bardzo duża liczba komórek, jedne
reagują silniej, inne słabiej.

Synteza informacji o poszczególnych cechach wzrokowych

Hubel, Wiesel - proces zachodzi w wyniku aktywności pojedynczych
neuronów, reagujących na bardziej złożone kształty, sumujących informacje
przesyłane z neuronów niższego rzędu
Konorski - zakładał, że w mózgu istnieją jednostki gnostyczne - neurony,
które odpowiadają jedynie w przypadku, gdy w polu widzenia znajduje się
określony przedmiot

Psychologia postaci
- całościowy aspekt spostrzegania: system wzrokowy dokonuje organizacji
obrazu, tak, że jest on ukierunkowany na wyodrębnienie w obrazie pewnych
sensownych całości
- patrząc na otaczający nas świat dostrzegamy różnorodne obiekty (figury) na
danej płaszczyźnie (tle)
- określona organizacja obrazu w figurę i tło zachodzi niemal zawsze
- figura zostaje wyodrębniona dzięki stosunkom zachodzącym pomiędzy
poszczególnymi elementami obrazu
Prawa organizacji obrazu → prawa organizacji pola spostrzeżeniowego

Prawo prawdopodobieństwa - grupowane są elementy bardziej do siebie podobne; jeżeli

elementy pozostają w jednakowej odległości w przestrzeni to postrzegamy jako całość elementy do
siebie podobne
Prawo kontynuacji (ciągłości) - kierunek każdego elementu określany jest przez
wektor pozostałych elementów; element zwrócony w tym samym kierunku co pozostałe zostanie
uznany za pasujący do figury
Prawo zamknięcia - brakujące części figury będą percepcyjnie dopełniane
Prawo bliskości - grupowane są elementy położone bliżej siebie; Elementy położone
blisko siebie postrzegamy jako całość
Prawo dobrej postaci - prawo kontynuacji + prawo zamknięcia; postrzegamy jako
prawidłową postać już nam znaną

System analizy informacji

Informacja zawarta jest głównie w takich fragmentach obrazu, gdzie zachodzi zmiana
w ciągłości cechy, a trudność zadania percepcyjnego różni się w zależności do tego,
jak dużo jest punktów informacyjnych, które muszą zostać zawarte w analizie.

Identyfikacja kształtu
Identyfikacja to przypisanie kształtu do pewnej klasy przedmiotów znanych nam z
uprzednich doświadczeń. Proces ten polega na stawianiu i weryfikowaniu kolejnych
hipotez; powtarza się on wielokrotnie, aż do znalezienia najodpowiedniejszej
Hipotezy.

Hamowanie oboczne - wyostrzenie konturów kształtu, na który patrzymy

Prawo stałości spostrzegania składa się z trzech praw:

1. Prawo stałości wielkości - niezależnie od odległości spostrzegamy
przedmiotu w ich rzeczywistej wielkości.
2. Prawo stałości kształtu - niezależnie od położenia spostrzegamy przedmioty
w ich rzeczywistych kształtach
3. Prawo stałości jasności - niezależnie od oświetlenia spostrzegamy
przedmioty w ich rzeczywistych barwach

Czasem ułożenie bodźców w przestrzeni lub w czasie powoduje, że nie spostrzegamy

zgodnie z rzeczywistością i ulegamy złudzeniom w procesie percepcji.