5

ARALING PANLIPUNAN
Learning Activity Sheet
Quarter 4 – Week 3 - 4
ANG PANANAW AT PANINIWALA NG MGA
SULTANATO (KATUTUBONG MUSLIM) SA
PAGPAPANATILI NG KANILANG KALAYAAN

Rehiyon VI- Kanlurang Bisayas

0
Araling Panlipunan – Ikalimang Baitang Alternative
Delivery Mode
Ikatatlo nga Markahan – Modyul 3-4: Ang pananaw at Paniniwala ng mga Sultanato
(Katutubong Muslim) sa Pagpapanatili ng Kanilang Kalayaan
Unang Edisyon, 2021

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng
karapatang-sipi sa anomang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayonpaman,
kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda
ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa mga maaaring gawin ng nasabing
ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand
name, tatak o trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na
ito ay nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga
ito upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga
tagapaglathala at mga may-akda ang karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit
maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot mula sa mga orihinal na may-
akda ng mga ito.
Walang anomang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa
anomang paraan nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Miyembro sa Pagsulat ng Modyul

Tagasulat: Ian T. Lastierre, Virgiely C. Fregil
Mylen Gladys Garbanzos
Rosavi M. Marañon, Rhoda Mae G. Toral
Editor: Nilo R, Carmona
Tagasuri: Nilo R, Carmona, Raymund A. Santiago
Tagaguhit: Jose Kharlo L. Gambale
Tagalapat: Roxan E. Del Castillo
Manugdumala: Bago City Management Team
Allan B. Yap
Ermi V. Miranda
Ma. Lourdes V. Teodoro
Region VI Management Team:
Ramir B. Uytico
Pedro T. Escobarte, Jr.
Elena P. Gonzaga
Donald T. Genine
Mary Hazel V. Pineda

1
 Learning Activity Sheet
Pangalan: _______________________________________Seksiyon: ________________
Petsa: __________________________________________Grado: __________________

GAWAING PAMPAGKATUTO SA ARALING PANLIPUNAN 5

(Ang pananaw at Paniniwala ng mga Sultanato (Katutubong
Muslim) sa Pagpapanatili ng Kanilang Kalayaan)

Sa nakaraang aralin, nabatid mo ang mga naipaliliwanag ang mga

salik na nagbigay daan sa pag-usbong ng nasyonalismong Pilipino.
Sa araling ito, maipaliliwanag ang pananaw at paniniwala ng mga
Muslim sa kanilang relihiyon sinasaniban. Mahalagang malaman at
matukoy kung bakit naging matatag ang mga Muslim na ipagtanggol ang
kanilang relihiyon at mapanatili ang kanilang kalayaan laban sa mga
mananakop.

Kapag natapos mo na ang modyul na ito, ikaw ay inaasahang:

1. Natutukoy ang pamahalaang sultanato;
2. Natutukoy ang mga dahilan kung bakit nahirapan ang mga
Espanyol sa pagsupil sa mga Pilipinong Muslim; at
3. Naipapaliwanag ang pananaw at paniniwala ng mga sultanato
(katutubong Muslim) sa pagpapanatili ng kanilang kalayaan.

I. KASANAYANG PAMPAGKATUTO AT KODA

 Naipapaliwanag ang pananaw at paniniwala ng mga sultanato
(katutubong Muslim) sa pagpapanatili ng kanilang kalayaan.
AP5PKB- IVe-3

II. PANIMULA (SUSING KONSEPTO)

MGA PANANAW AT PANINIWALA NG MGA SULTANATO

TUNGKOL SA KALAYAAN

Mahalaga sa mga Muslim na mapanatili ang kalayaan, lalo na sa

aspekto ng relihiyon. Para sa kanila, ang Islam ay hindi lamang isang
relihiyon kung hindi isa ring paraan ng pamumuhay. Ang kanilang pang-
araw-araw na pamumuhay ay umiinog sa pagsamba kay Allah. Ang
kanilang mga paniniwalang pangrelihiyon gaya ng salat o pagdarasal ng
limang beses sa isang araw ay manganganib na mawala. Bukod dito,
dinatnan ng mga Espanyol ang mga Muslim na may matatag at malakas na
mga sultanato at may mabuting ugnayan sa Brunei at Indonesia kung
kaya’t malakas ang loob ng mga sultan na labanan ang mga Espanyol. Kung
masasailalim sila sa kapangyarihan ng mga Espanyol ay masasayang
lamang ang kaunlaran at katatagang tinatamasa ng kanilang mga sultanato
at ang kalayaan nila sa paniniwala.
2
 Higit ding katanggap-tanggap ang sultanato kaysa kolonyalismo dahil
sa ilalim ng sultanato, hindi sapilitang ipinasailalim sa kapangyarihan ng
sultan ang mga dating datu at rajah. Sa halip, kinilala ang kanilang
kapangyarihang mamuno sa kani-kanilang teritoryo kasabay ng pagkilala
nila sa kapangyarihan ng sultan. Sa ilalim ng kolonyalismo, tanging ang
mga mananakop na Espanyol ang kikilalaning pinakamakapangyarihang
pinuno ng bansa.
Mahihinua sa talumpati ni Kudarat sa mga datu na nagpasailalim sa
kapangyarihan ng mga Espanyol kung bakit hindi nila dapat pinahintulutan
ito. Sa nasabing talumpati, tinanong ni Kudarat sa mga datu kung
nababatid ba nila kung ano ang ibig sabihin ng pagpapasakop sa mga
Espanyol. Hinikayat niya ang mga ito na suriin ang mga pangkat na
nagpasailalim sa mga Espanyol, gaya ng mga Bisaya at mga Tagalog, at
kung paano sila inaalipin ng mga dayuhan. Ipinaliwanag niya kung
paanong ang kanilang kapalaran ay matutulad sa mga nasakop na pilit
pinagtatrabaho nang walang bayad. Binalaan din niya ang mga datu na
huwag magpadala sa matatamis na salita ng mga Espanyol, dahil ibinibigay
rin ng mga Espanyol ang matatamis na salita sa mga local na pinuno sa
ibang bansang sinakop subalit hindi naman nila tinupad ang kanilang
pangako sa mga ito.

Mga Katangian ng Sultanato at mga Pananaw ng mga

Katutubong Muslim
 Ang sultanato ay ang pamahalaan ng mga Muslim sa Mindanao. Higit
itong malaki kaysa sa pamahaang barangay.
 Pinamumunuan ito ng sultan. Organisado ang sultanato. Ito ang
tumakot sa mga Espanyol na agad sakupin ang mga Muslim sa
Mindanao.
 Matatapang ang mga Muslim. Hindi sila basta nakikipagkasundo sa
mga dayuhan.
 Malaki ang pagmamahal nila sa kanilang pamahalaan at teritoryo.
Ang pagsakop sa kanilang teritoryo ay nangangahulugan ng malaking
digmaan hanggang kamatayan.
 Malaki rin ang pagpapahalaga ng mga Muslim sa kalayaan.

III. MGA SANGGUNIAN

 Gabuat, Maria Annalyn P., Mercado, Michael M. and Jose, Mary
Dorothy dl. 2016. Araling Panlipunan 5 (Batayang Aklat) Pilipinas
Bilang Isang Bansa. p. 215-216. Quezon City: Vibal Group Inc.

IV.MGA GAWAIN

Pangkalahatang Panuto: Basahin at gawin ang mga Gawain sa ibaba.

Gawin ang lahat ng sagot sa iyong sagutang papel.

3
GAWAIN 1.
A. Panuto: TAMA o MALI. Iguhit sa sagutang papel ang araw (✓) kung ang
pahayag ay tama at ekis (x) kung mali.

1. Para sa mga katutubong Muslim, ang Islam ay hindi lamang isang

relihiyon kung hindi isa ring paraan ng pamumuhay.
2. Anim na beses sa isang araw nagdarasal ang mga Muslim.
3. Ang mga Muslim ay may matatag at malakas na mga sultanato bago
pa man dumating ang mga Espanyol.
4. Ang pang-araw-araw na pamumuhay na mga Muslim ay umiinog sa
pagsamba kay Jesus.
5. Walang pagpapahalaga ang mga Muslim sa kalayaan.

B. Panuto: Basahin at unawain nang mabuti ang bawat pahayag. Piliin at

isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

1. Ito ang tawag sa pamahalaan ng mga Muslim. Higit itong malaki

kaysa sa pamahalaang barangay.
a. sultanato
b. barangay
c. gobyerno
d. poblacion

2. Bakit hindi tuluyang nasakop ng mga Espanyol ang Mindanao?

a. Malawak ang lugar nito.
b. Hindi interesado ang mga Espanyol dito.
c. Walang sasakyan ang mga Espanyol patungo rito.
d. Nagkaisa ang mga Muslim laban sa mga Espanyol

3. Alin sa mga sumusunod na pahayag ang nagsasaad ng mga pananaw

at paniniwala ng mga Muslim tungkol sa kalayaan?
a. Matatapang ang mga Muslim. Hindi sila basta nakikipagkasundo
sa mga dayuhan.
b. Malaki ang pagpapahalaga ng mga Muslim sa kalayaan.
c. Malaki ang pagmamahal nila sa kanilang pamahalaan at teritoryo.
d. Lahat nang nabanggit.

4. Ano ang ibig sabihin ng pakikipaglaban ng mga Muslim sa Espanyol?

a. Nais nitong mapalawak ang kanilang teritoryo.
b. Pagpapakita ng kanilang pagtatanggol sa kanilang kinagisnang
relihiyong Islam.
c. Dahil ito ang nais ng kanilang pinuno.
d.Nais nilang maging makapangyarihan at maparami ang
nasasakupan.

5. Anong katangian ang ipinamalas ng mga Pilipinong Muslim sa

pakikipaglaban sa mga Espanyol?

4
 a. Kasipagan
b. Katapangan
c. Katalinuhan
d. Pagkakaisa

C. Punan ang patlang. Kompletuhin ang pangungusap sa pamamagitan

ng pagtukoy sa tamang salita. Isulat ang sagot sa sagutang papel.

6. Ang kanilang mga paniniwalang pangrelihiyon gaya ng _________ o

pagdarasal ng limang beses sa isang araw ay manganganib na mawala.

7. Higit ding katanggap-tanggap ang _________________ kaysa

kolonyalismo dahil sa ilalim ng sultanato, hindi sapilitang ipinasailalim
sa kapangyarihan ng sultan ang mga dating datu at rajah.

8. Mahalaga sa mga Muslim na mapanatili ang _______________, lalo na

sa aspekto ng relihiyon.

9. Malaki ang pagmamahal nila sa kanilang _________________ at

teritoryo. Ang pagsakop sa kanilang teritoryo ay nangangahulugan ng
malaking digmaan hanggang kamatayan.

10. Ang kanilang pang-araw-araw na pamumuhay ay umiinog sa

pagsamba kay _______________.

GAWAIN 2.

Panuto: Isulat ang mga dahilan ng mga Muslim sa hindi pagpapasakop sa

mga Espanyol gamit ang caterpillar organizer. Isulat ang mga kasagutan sa
sagutang papel.

5.
4.
3.
1. 2.

Mga Dahilan ng mga Muslim sa

hindi pagpapasakop sa Espanyol
Photo taken from google.com/search

5
 Rubrics sa Pagmamarka ng Caterpillar Organizer
Kraytirya 5 4 3
Napakalawak ng Malawak ang Hindi tiyak ang mga
Nilalaman impormasyong impormasyong impormasyong
ibinigay ibinigay ibinigay
Napakalinis ng Hindi gaanong
Kaayusan Malinis ang gawain
gawain malinis ang gawain
Nagpapakita ng Nagpapakita ng
Nagpapakita ng
limitadong Malabo o kulang na
Pagkamalikhain may kaalaman at
kaalamn at impormasyon at
pagkamalikhain
pagkamalikhain pagkamalikhain

GAWAIN 3.

Panuto: Isulat mo sa bawat kahon ng Paabanikong Pagsusuri sa Sarili

ang mga positibong katangian o pananaw na naging epekto sa iyo ng
kinabibilangan mong relihiyon. Ipaliwanag kung paano mo ito isinasabuhay.
Maaaring sagutan ang gawain na ito sa sagutang papel.

Photo taken from google.com/search

Positibong
pananaw na
naging epekto
sa akin

6
 Kraytirya 5 4 3
Napakalawak ng Malawak ang Hindi tiyak ang mga
Nilalaman impormasyong impormasyong impormasyong
ibinigay ibinigay ibinigay
Napakalinis ng Hindi gaanong
Kaayusan Malinis ang gawain
gawain malinis ang gawain
Nagpapakita ng Nagpapakita ng Nagpapakita ng
may kaalaman limitadong Malabo o kulang na
Pagkamalikhain
at kaalamn at impormasyon at
pagkamalikhain pagkamalikhain pagkamalikhain
Rubrics sa Pagmamarka ng Paabanikong Pagsusuri sa Sarili

GAWAIN 4.

Panuto: Magsaliksik tungkol sa mga kinaharap na isyu o hamon ng mga

Muslim sa kasalukuyan. Paano nila hinarap o nilagpasan ang mga ito?
Paano mo ito maiuugnay sa katangiang ipinakita nila sa panahon ng
kolonyalismong Espanyol? Isulat ang mga kasagutan sa sagutang papel.

TANDAAN MO
 Ang sultanato ay ang pamahalaan ng mga Muslim sa Mindanao. Labis
na pinahahalagahan ng mga katutubong Muslim ang kanilang
terutoryo at kalayaan. Ito ang dahilan kung bakit hindi sila
nagpasakop sa mga Espanyol.

V. REPLEKSIYON
Panuto: Dugtungan ang sumusunod na pahayag.

Natutuhan ko sa natapos na aralin na ___________________________________

___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________

7
 GAWAIN I
A.
VII. SUSI SA
1. ✓
PAGWAWASTO
2. X
3. ✓
4. X
5. X

B. C.
1. A 6. salat
2. D 7. sultanato
3. D 8. kalayaan
4. B 9. pamahalaan
5. B 10. Allah

GAWAIN 2
Rubrics sa Pagmamarka ng Caterpillar Organizer
Kraytirya 5 4 3
Napakalawak ng Malawak ang Hindi tiyak ang mga
Nilalaman impormasyong impormasyong impormasyong ibinigay
ibinigay ibinigay
Napakalinis ng Hindi gaanong malinis
Kaayusan Malinis ang gawain
gawain ang gawain
Nagpapakita ng Nagpapakita ng
Nagpapakita ng
limitadong kaalamn Malabo o kulang na
Pagkamalikhain may kaalaman at
at pagkamalikhain impormasyon at
pagkamalikhain
pagkamalikhain

GAWAIN 3
Depende sa sagot ng mag-aaral
ang mga
ng ibinigay

ng malinis
wain
kita ng
ulang na
syon at
ikhain