AHMET MİTHAT EFENDİ
Bu da estetik açıdan
 Bu dönemin hızlandırıcısı (katalizör)
olmuştur. Topluma okuma yazma
alışkanlığı kazandırmak ister. Temel
amacı budur.
 Çaresizlikle tahsil hayatına başlar.
Eğitimin tek çıkış yolu olduğunu anlar.
Kendi kendini yetiştirir.
 Okuma yazmayı 16 yaşında
öğrenmiştir. Faransızcayı peşi sıra
öğrenmiş.
 Mithat Paşa onu keşfeder. (Mithat
Paşa Abdülaziz’i tahtından eden
sadrazamdır.) A. Mithat’a Mithat
ismini veririr. Onu himaye eder. Tuna
gazetesinde yazmaya başlar.
 Vatan Yahut Silistre piyesinde sonra
Ebu Ziya ile birlikte Rodosa sürülür.
Orada okul açar. Ardından Tasvir-i
Efkarda çalışmaya başlar. Kendi
matbasını kurar.150 den fazla eser
verdiği için “yazı makinası” denmiştir.
 Fransızların Balzaca benzetilmiştir.
 Eserlerindeki tiplerde kendisine
benzer. Felatun Efendi ve Rakım
Efendi adlı eserindeki Rakım Efendi
ona benzer.
 Edebiyat tarihinde iki sebeple iz
bırakır. Birincisi yazdıklarıyla yani fazla
eser yazmıştır ve ilkler açısından
önemlidir. İkincisi de edebiyatımıza
kazandırdığı isimler bakımından
önemlidir. Hüseyin Rahmi Gürpınar’ı
bize tanıtan kişidir. Fatma Aliye ‘yi
himaye eder manevi kızım demiştir.
 Fatma Aliye ile ortak bir eser yazar
(“Hayal ve Hakikat”) Bu eserin “vedat
“ isimli bölümü Fatma Aliye, ”Vefa”
isimli bölümü Ahmet Mithat yazmıştır.
 Eserleri edebi açısından pek iyi
değildir. Bugünün okuyucusuna teknik
bakımdan uzaktır. Yazar,roman
kahramanı gibi araya girer. Sık sık söze
girer. Eserler o dönemde gazetede
tefrika edilir.
 Dağınık bir uslubu var. Ders vermeyi
amaç edinir. Halkı yetiştirmek ve bilgi
veriri eserlerinde.
fire vermesini sağlıyor.
 Eserlerinde alafranga tipleri eleştirir.
Doğu Batı meselesini işler. Kadın ve
çocuk eğitimini anlatır. Her tarzda
yazar
 Teehhül adlı eserde görücü usulü ile
ilgili nasıl hatalar meydana geldiği
anlatılır. (Mazlum bey ve Hayfa Hanım
karakterleri var)
 Namık Kemal ile benzerlik gösterir.
İkisi de yazı hayatına gazeticilikle
başlamıştır.
 “Üss-i İnklâp “ O dönemdeki maliye ile
ilgili bilgiler veriyor. Sipariş bir eserdir.
Abdülhamit Yazmasını ister.
(Değişikliklerin Temeli)
 Türkçülük fikrini savunmuştur. (Türk
tarihi Osmanlıdan ibaret değildir
demiştir.)
 Materyalizm karşıtıdır.
 Bizde Batının felsefi problemleriyle ilk
ilgilenen kişidir.
 Servet-i Fununcuları dekadan diye
suçlar
MİZANCI MURAT
 Çek sert yazılar yazmıştır. Abdülhamit’i
tahtan indiren yazılar yazmıştır.
 Aslen Dağıstanlıdır. Mithat Paşa’nın
konağına sığınıyor. Daha sonra devlet
kademelerinde ilerliyor. Tarih hocalığı
yapıyor. Düyun-u Umumiye de
komiserlik yapıyor.
 Amacı devletin selametidir. Tarih
strateji bilgisi vardır. Özellikle
Rusya’ya karşı.
 Mizan gazetesini çıkardığı için
Mizancı Murat denmiştir.
 Devletle arası açılıyor. Çünkü o
birazda olsa meşrutiyet olmasını
halkın biraz daha özgür
olmasından dolayı padişahla
arasına soğukluk girer. Daha sonra
gazetede hırçın yazılar yazmıştır.
 Yeni Osmanlılar da Mizancının
fikrini savunmuştur.
 Daha sonra Avrupa’ya gider.
Yönetim kusurlarını giderebilir
mi Avrupa diye düşünür.
 Abdülhamitin zihninde bir fikir
var diyor. Sultan hallolunmaktan
korkuyor. Bu korku içerisinden
ülkeyi kötü ve çekimser
davranıyor der.
 İngiltere’den medet umar
mizancı (Salisbury) onunla
görüşür. Abdülhamit’i politika
bakımından değiştirebilir mi
İngiltere diye düşünmüştür.
Hayal kırıklığına uğrar. Salisbury,
Osmanlının sadece istibdatla
ayakta durabileceğini söyler.
Salisbury burada İngiltere’nin
menfaatini düşünmüştür.
 Gıyaben idama mahkûm
edilmesine rağmen İstanbul’a
döner. Daha sonra göz hapsine
alınır. Ailesinin yanında
yaşlanıyor ve ölüyor.
 “Turfanda mı yoksa” adlı
romanı vardır. Buradaki Mansur
Bey karakteri Mizancı Murat’tır.
Roman otobiyografiktir. Tezli bir
sosyal romandır.
 “Tencere Yuvarlandı Kapağını
Buldu” adlı piyesi vardır.
 “Târîh-ı Ebülfâruk” tarihi eseri
vardır.
 “Devr-i Hamîdî Âsârı adlı eser
bibliyografik bir eserdir.
Abdülhamit’in ilk 15 bin kitabını
listelemiştir.
BEŞİR FUAT
 Abdülaziz’in yaveridir. Çok
tahsilli biridir.
 “Voltaire” adlı eseri 6 günde
yazmıştır.
 “Victor Hugo” adlı eseri bizdeki
ilk eleştirel biyografik kitaptır.
Romantikler ve realistleri
değerlendiriyor.
 İntihar ederek hayatına son
vermiştir. İntiharı iki sebepten
olduğu söylenir. İlk sebep
annesindeki kalıtsal hastalığı
kendisinde de çıkacağını
düşündüğü görüşü vardır.
İkincisi gayrimeşru hayatı onu
ekonomik açıdan çıkmaza
soktuğu yorumu var.
ŞEMSEDDİN SAMİ
 Aslen Arnavut vatanadaşıdır. Ali
Samiye’nin babasıdır. Kendi
çabasıyla yetişmiştir.
Gazetecidir. Yazı hayatı
gazetecilikle başlamıştır.
 Tercümeler yapıyor. Sefiller,
Robinson Crusoe gibi eserleri
harfiyen çevirmiştir. Modo mod
 “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat”
romanını yazıyor.
 Arnavut grameri ile ilgili yazıyor.
 Fransızca Türkçe sözlük
yazmıştır.
 “Kamusü'l-Âlâm” adlı
ansiklopedik kitabı yazıyor. Doğu
ve İslam ansiklopedisi. Çok
istatiksel bilgiler var. 19. yy.
Osmanlı coğrafyası hakkında
köylerin nüfusu, isimleri
değişmiş kasabalar hakkında
bilgiler vardır.
 Bailet’ örnek almıştır.
 Şemseddin Sami, Şinasi’nin RECAZİDADE MAHMUT EKREM
Tasvîr-i Efkârda bahsettiği
 Soylu bir aileden gelmektedir.
mitolojik bahisleri
Zade isminden de bu
kitaplaştırmıştır. Mitolojiyle ilgili
anlaşılmaktadır. Asil ve köklü bir
müstakil ilk eser “ESAFİR”
sülaleden gelir yani
 Dildeki ilk müstakil eser (LİSAN)
 1847 doğumludur.
 “Usul-i tenkit ve tertip” adlı eseri
 T.E girişi tasviri efkarla (Şinasi
vardır. Bizdeki noktalama
çıkarmıştı) oldu. Namık Kemal
işaretlerini açıklayan ilk kitaptır.
giderken RME bırakır.
 Kamus-ı Türki eserinin ön
 Dili çok iyi biliyor. Özellikle
sözünde Türk dilinin tarihi
Fransızca
hakkında bilgi veriyor. Bu sözlük
 Mekteb-i Mülkiye’ye Hoca olur.
nasıl yazıldı içinde ne var gibi
(Siyasal bilimler) orda Araba
konular yar alır.
Sevdası, Muhsin Bey, Nejat
 Şemsettin Sami Türkçe bağımsız
EKREM yazdı.
bir dildir der ve Türkçeyi
 İki Kez oğlu ölmüştür. Şiirlerinde
Osmanlıca denemesini kabul
bunu işlemiştir.
etmez. Bu dile Osmanlıca
 Kendisinde bakanlık teklif edilir.
denilmemelidir. Türkçe çok
Bunları yapamayacağını kibar
derindir der.
dille reddeder.
 Ali ŞİR Nevayı ‘in kitapları
 1908 de ayan (senato üyesi)
okullarda okutulsun görüşü
olur.
vardır.
 Öldüğünde İstanbul’daki okullar
 Kamus-ı Türki de Türkçe nin
bir gün tatil edilir.
sınırlarını belirlendiğini
 Tanpınar’a göre onun şiirleri
görmekteyiz. İsimlendirme
devrenin en şiirleridir. Çok zayıf
bakımından önemlidir Türki
kafiyeler, aruz hataları, lügatten
kelimesi kullanılmıştır. 2 yılda
seçilmiş kelimeler olmasından
kaleme almıştır.
dolayı eleştirir. Şiirlerinde halk
 Şemseddin Sami; Kutadgu Bilig,
dilini kullanmamıştır.
Orhun abidelerini dilimize ilk kez
 Şiirleri eski kültürün devamı
tercüme etmiştir.
niteliğindedir. Hocalığı
 Arapça ve Farsçanın tesirinden
önemlidir. Bu sebeple zayıf
sıyrılmalıdır. Bu dillerin
şairliğinin üstünü örten unsur
kurallarını Türkçe ‘ye
olmuştur.
uydurulmamalıdır.
 Hocalığı iki önemli husus vardır
birincisi Hocalığı vasıtasıyla pek
çok şairi tanıyordu. Tevfik Fikret
yanına almıştır. İkincisi mektebi
 mülkiyedeki Ta'lım ̂ -i edebiyyât
olarak kitaplaştırıldı.
 Bu eserde Doğrudan batı
şiirlerinden örnekler yer
verilmiştir. Namık Kemal’den
örnekler vardır. Naci’ye yer
vermemiştir.
 Bu eserde Türkçe’nin Arap
belagatıyla ilk kez hesaplaştığı
eserdir.
 Piyesleri de şiirleri gibidir. Afife
Anjelik esinlenme mahsulüdür.
Vuslat N.K’in Zavallı Çocuk
eserinden esinlenilmiştir.
 Ekrem N. Kemal’den
etkilenmiştir. Bu Yüzden Talim-i
Edebiyatı kaleme almıştır. Bu
eser tamamlanmamıştır.
Recaizade MAHUT EKREM
BİBLİYOGRAFYA
1. Ali Ekrem: Recaizade
Mahmut Ekrem Bey
2. Şükrü Kurgan: Recaizade
Mahmut Ekrem
3. İsmail Parlatır: Recaizade
Mahmut Ekrem
4. Kâzım Yetiş: Talim-i
Edebiyat'ın Retorik ve
Edebiyat Sahasına Getirdiği
Yenilikler
ABDÜLHAK HAMİT TARHAN
 Hem imkanları elverişli bir ailede
doğdu hem de hayatı boyunca
elverişli bir yaşam sürdü
 Babası encümen-i daniş teki
tarihçi Hayrullah efendidir.
 Annesi Kafkasya’dan kaçırılan bir
esiredir. Hayatındaki tezatlar
olmasının yanında edebi açıdan
da tezatlıklar söz konusudur.
 Babası Paris’e gider orada
Fransızcayı yerinde öğrenir.
Daha sonra Tahran’a giderler
orada Farsçayı öğrenir.
 15 yaşında devlet görevlisi olur.
19 yaşında evlenmiştir.
Eserlerini bu yaşından sonra
eserlerini yazıyor.
 Batı şiirini çok iyi biliyor.
 Ekrem’den etkilenerek yazı
hayatına başlıyor. Daha sonra
N.Kemal ile tanışıyor.
 Eserleriyle T.E’nda Konu
repartuarını genişletmiştir.
 Külliyatındaki unsurlar çok
karışıktır. Şiiri nesre yaklaştırmak
istemiştir. Aruz hece ve serbest
vezinde bir karar kılamamıştır.
Edebiyat alanında bu bir kusur
sayılmaktadır.
 Batıyı da görmüş Doğuyu da
görmüştür. Bu unsurları
sentezleyememiştir.
 Uzun süre yurtdışında kaldığı
için halk dilinden uzaktır.
 Gazetede yazmayan bir
sanatçıdır.
 Bizde Serbest vezni ilk defa
kullanan kişidir.
 Hatıralarını ve mektuplarını
sağlığında yayımlamıştır. Bu da
onun cesur ve özgüvenli
olduğunu gösterir.
 Şiirlerinde GARÂM önemlidir.
Yazıldıktan yaklaşık 50 sene
sonra neşredilir. Shakespeare
tesiri vardır.
  Tiyatroları da karışık bir durum *Eserlerinde Tarihi dekorlar önemli yer
var. tutar bunun nedeni babasınının tarihçi
olmasıdır. Tarihe önem verir.
MENSUR OYUNLARI (DÜZ YAZI):
ABDÜLHAK HAMİT TARHAN
 İçli Kız
BİBLİYOGRAFYASI:
 Sabr-ü Sebat
 Macera-yı Aşk 1. İsmail Hikmet Ertaylan:
Abdülhak Hamit
MANZUM OYUNLARI:
2. Gündüz Akıncı: Abdülhak Hamit
 Eşber Tarhan Hayatı Eserleri
 Sardanapal 3. İnci Enginün: Abdülhak Hamit
 Nazife Tarhan
 Tezer 4. İbrahim Necmi Dilmen:
 Abdullah-i Sagir Abdülhak Hamit ve Eserleri
 Tarziler 5. Asım Bezirci: Abdülhak Hamit
 Ruhlar
 Tayflar Geçidi
MUALLİM NACİ
 İlhan  1849-1850doğumludur.
 Turhan  Yenileşme hamlesi denildiğinde
Heceyle yazdıkları: Nesteren, Hakan, ikinci nesil olarak akla gelir.
Cünun-u Aşk, Liberte  Ahmet Mithat’la tanışır ve adını
duyurur. Naci’yi Tercüman-ı
NAZIM NESİR KARIŞIK: Hakikat gazetesinde çalıştırdı.
 Duhter-i Hindu Daha sonra gazetede eski şiiri
 Tarık desteklediği için Ahmet Mithat
 İbn-i Musa ile arası açılır. Bu yüzden
 Zeynep gazeteden uzaklaştırılır.
 Finten  Şiirleri içe kapanıktır. Bunun
 Yadigar-ı Harb nedeni mizacıyla ilgisi vardır.
Yalnız olmayı sever. Bunu da
*Dil ve üslupta oturmuşluk söz konusu şiirlerinde görmekteyiz
değildir. Piyesleri oynanmak için  93 harbinden ve sakız
okunmak içindir. adasındaki depremler
*Bir tek Sabr-ü Sebat oynanmak için neticesinde ruh halinde
yazıldı. karamsarlık meydana gelir.
 Aruz üstadıdır. Bu ustalığı
* Edebiyat tarihine geçme sebebi eski arkasındaki kuşaklardan Fikret
tarzı yıkan adam olmasıdır. Serbest tarafından takip edilir. (Fikret
veznini getirmesi bu açıdan önemlidir. aruz kullanması bakımından
Konu repertuvarını çok hocası Naci’yi örnek alır.
zenginleştirmesi yine önemlidir.
*Naci ve Ekrem Fikret’in hocalarıdır.
*Düz yazıları öğretici özelliği taşır. Dil
bilinci vardır. Şiirinde ilk defa “Türk,
Türkçe” kavramlarını kullanmıştır.
*KAYNAKÇA:
 Abdullah Uçman: Muallim Naci
 Hüseyin Avni: Muallim Naci
 Celal Tarakçı: Muallim Naci
Efendi Hayatı ve Eserlerinin
Tenkiti
İLK NESİL
-Sosyal yarar prensibi etrafında eserler
kaleme alınmıştır. Şinasi şiirinde adalet,
hukuk, Kanun; Namık kemal ve Ziya
Paşa ise medeniyet gibi temalar
işlemişlerdir.
-Türkçe bağımsız bir dildir görüşü iki
nesilde de vardır. Namık Kemal’in
şamildir makalesinde dilimizin önemli
sorunlarına parmak basılmıştır.
-Beyit esaslı şiirler yazmışlardır. Yani
Eskiyi sürdürmüşlerdir.
-kafiye yazılışı ve seslenişi itibariyle
bütündür
-şiirlerdeki imgeler gelenekle bağlantı
içerir. Namık Kemal eskiyi
sürdürmektedir.
- Edebiyat üzerine incelemeler
İKİNCİ NESİL
-Abdülhak Hamit Makber ’de ölüm,
aşk, tabiat gibi temaları işlemiştir.
- Türkçe bağımsız bir dildir görüşü
burada da hakimdir. Naci Türk
kelimesini kullanan ilk kişi olması örnek
verilebilir.
-Ekrem ve HAMİT Sayesinde serbest
şiirin yolu açılmıştır Fakat genel olarak
aruzu kullanmışlardır.
-Ekrem kafiyeyi sesle ilgili kılmaktadır.
Kulak için kafiyeyi esas alır.
-Hamit’in şiirlerindeki imgeler genel
olarak yenileşme ve çarpıcılığı
gözlemlemekteyiz
-Tanzimat romanı tematik bakımdan
ikisinde de çeşitlik arzeder. Esaret,
kadın hakları, İslam işlenir birliği, yanlış
batılılaşma, evlilik, savaş, köy hayatı
gibi temalar.
- tiyatro okunmak için yazılmıştır.
Karakter teşkili zayıftır. Öğreticilik daha
fazladır. İkisinde de var bu madde
SERVET-İ FÜNUN EDEBİYATI
KAYNAKÇA:
 Mehmet Kaplan: TÜRK
EDEBİYATI ÜZERİNE
ARAŞTIRMALAR
 Ali İhsan Kolcu: Servet-i Fünun
Edebiyatı
 Bilgi Ercilasun: Yeni Türk
 Selçuk Çıkla: Roman ve gerçeklik
bağlamında Kültür Değişmeleri
ve Servet-i Fünun Romanı
*Bu edebiyatı 1896-1901 dönemide
oluşmuştur. Abdülhamit döneminde
başlar ve onun döneminde biter.
*Ahmet ihsan bir dergi çıkaracağını
Recaizade Mahmut Ekrem’e söyler.
Onun aklına ilk gelen isim Tevfik
Fikret’tir. Yazı işeri müdürü olarak onu
önerir. Fikret ise İsmail safa gelirse
yapabileceğini söyler.
*Hocaları Ekrem’dir.
*Birbirlerini tanıyan ve müşterek bir
ortamda yetişmişlerdir.
*Ortak bir ruh halleri vardır.
Eserlerinde kendilerini ele aldıkları ve
kendilerinin ruh hallerine ait eserler
kaleme alınmıştır. Bu dönemin siyasi
hava da bu duruma etkilemiştir.
*Batıdaki Güncel olan metinleri takip
etmişlerdir. Realizmden
etkilenmişlerdir.
*bu edebiyatın kadrosunda: Halit Ziya,
Hüseyin Cahit, Ahmet Hikmet, Mehmet
Rauf (ROMAN ve Hikayede) Şiirde
Cenap Şahabettin ve Tevfik Fikret
vardır. Tenkitte ise Ahmet Şuayb vardır.
Bu kadro pozitivist ve materyalist
dünya görüşüne sahiptir. Pozitivizm:
Auguste Comte Bir toplumu kavramak
isteyenler o toplumun edebiyatına
bakmalıdır der.
* Bu dönemde egemen olan tema
hayal- hakikat çatışmasıdır. Mai ve
Siyah
*Şairlerde Kaçış ve intihar önemli yer
tutar. Eserlerde yer bulur.
*Yeni bir estetik dil kaygısıyla diğer
dillerden mesela Arapça ve Farsçadan
kelime ve tamlamalar alarak dili
ağırlaştırırlar. Üslupları değişir; of, evet,
oh gibi ünlemler kullanırlar. Şiiri düz
yazıya yaklaştırırlar. Aruzu kullanırlar.
* Sone ve terza-rima gibi yeni nazım
şekilleri ilk kullanan Cenap
ŞAHABETTİNDİR.
* Şiirde parnasizm ve sembolizm
etkilidir.
*Müşterek bir tabiat görüşleri vardır.
Buna Ruh-ı Kainat denir. Ortaya koyan
kişi Cenap Şahabettin’dir. (Eseri Cu-yı
Hoş Revan)
*Yazı dili yüzünden eleştirilmişlerdir.
Ahmet Mithat Efendi “Dekadanlar”
makalesinde serveti fünun eleştirmiştir.
Dekadan demek geriye dönen anlamı
var. Gelenekten kopmaktadır, milli
özellikleri kaybetmişlerdir ve dili
anlaşılmaz hale getirdikleri için
dekadan denmiştir.
*Dekadanlık akımı tehlikeli bir akımdır.
Felsefesi itibariyle Materyalistliği
savunmaktadır. Bedeni zevkleri ve
hazları önemsiyor. Önemli olan şuandır
görüşü var. Bu akımı servet-i
fünuncular getirmiştir der A. Mithat
Efendi.
* Ahmet Mithat Efendi : Siz Fransızca
düşünüyorsun ama yazarken Arapça,
Farsça, Türkçe karışık yazıyorsunuz der.
* Ahmet Mithat Efendi: Teslim-i
Hakikat makalesinde konuya bir son
vermiştir. Benim söylediklerim cenap
ve Halit ziya için değildir der.
TEVFİK FİKRET
*Paraya ihtiyacı olduğu sırada Ekrem
tarafından servet-i fünunun başına
getirilir.
*Ahmet İhsan Tokgöz ile derginin
yönetiminde anlaşamadı.
*kendi başına yaşamayı sever.
*Edebiyat ve Hukuk makalesi yüzünden
dergi mahkemelik oluyor. Bu makalede
Fransız ihtilalini andıran satırlar
olduğunu ve bu da halkı galeyana
getirebileceği yazıyordu. Dergi 6 hafta
kapalı kaldı ve Ahmet İhsan kulluk
şanına uygun yazacağını söyler ve
tekrar açılır. Ancak kadro dağıldı.
*Tevfik Fikret yazdıklarıyla dergiye yön
vermiştir.
*Yalnız kalmayı çok sevmiştir. 23
yaşında dayısının kızı ile evlenir.
*Başlarda dindar bir kişi ve padişahı
seven biriydi. Daha sonra bu tersine
döner.
*Abdülhamit döneminden
etkilenmiştir. T. Fikret’in Babasını
Hama’ya sürmesi, kendisini ihbar
etmeleri, Ali Ekrem vasıtasıyla padişaha
karşı olumsuz düşünceler edinmesi gibi
nedenlerden dolayı Padişah karşıtı
olmuştur.
*Sanatını üç evrede ele almalıyız:
Servet-i Fünun öncesi, divan şiiri
tesirinde…
*Fransız kökenli şairlerin makbul
olduğu görüşü vardır
*İsmail Safa’nın dergisi Mirsat’ta şiirleri
çıkmıştır. ( Mirsat ve Malumat ilk
şiirlerinin çıktığı yerlerdir)
*Galatasaray sultaniyesinde gittiği için
Fransızcayı öğrendi. Batılı şairleri takip
etti. En çok etkilendiği şair Coppee’dir.
Mizacı benzediği için onu taklit etti.
Onu takip etmesi sanatı açısından
düşüşe yol açtı. Çünkü Coppée pek
tanınan biri değildir.
*Servet-i Fünun döneminde yazdığı
şiirlerini “Rübab-ı Şikeste” de topladı.
1900 de kitabı bastı.
*1911’de “Haluk’un Defteri”, “Rübabın
Cevabı” nı yazdı.
*1914’te “Şermin” çocuk şiir kitabını
bastırdı. Çocuk edebiyatı için önemlidir.
Fikret şeker hastasıydı Satı Bey’in
vesilesiyle bu kitabı yazdı. Kısacası
Sipariş bir eserdir. Bu kitapta eğitim
oyunla başlar ilgiyle devam eder fikrini
işler.
1900 ile 1908 arası şiirleri:
*” İzler” şiiri Robert kolej ile aşiyan(evi)
arasında gidip gelirken sürekli kendi
ayak izleriyle karşılaşıyor. Burada kendi
ayak izlerine bakıyor.
*” Sis” şiiri 1900’de yazılıyor.
Abdülhamit dönemindeki İstanbul’a
lanetler yağdırıyor. Şiir üç bölümden
oluşur:
1. ABDÜLHAMİT dönemi İstanbul’un
panoraması
2.Binalar ve yapılar ele alınır.
3. Kadınlar ve çocuklar ön plana çıkar.
Çocuklara acıdığını bu şehirde dile
getirir.
*” Sabah Olursa” şiiri vardır.
*” Tarih-i Kadim” şiiri vardır. Fikret
artık Türk Tarihi ve İslam’la ilgisini
yitirdiğinin kanıtıdır. İnkara kadar varan
mısralar vardır. Arkadaşı tarafından
İzinsiz yayımlanmıştır. Filler fazla yer
tutar fiillerin fazla kullanımı toplumsal
fikirleri ön plana çıkarmasında etkili.
Fikret burada bir Dünya’yı öldürüyor
ama özlediği dünyada dinlere yer
yoktur. Dinleri reddediyor.
*” Doksan Beşe Doğru” şiirini yazdı.
İttihad ve Terakki iktidarına da muhalif
olmuştur. 1912'de meclisin kapatılması
üzerine, bu olayı meclisin 1878'de (hicri
1295'te) kapatılmasına benzeterek
"Doksan Beşe Doğru" şiirini kaleme alır.
*” Han-ı Yağma” şiirini kaleme almıştır.
İttihat ve terakki her şeyi mahvetti der.
Soygunculuktan başka yaptıkları yoktur
der ve İttihad ve Terakki yönetimini
ağır bir şekilde eleştirir. Bu şiirden
sonra siyasi bir şiir yazmaz.
*” Bir Lâhza-i Teahhûr” şiirinde
Abdülhamit suikastını gerçekleştiren
kişiyi över.