ARALING

PANLIPUNAN
5
ARALING PANLIPUNAN
NEWS REPORT
 THE MOST!
Ang pinakamahalagang natutunan ko sa
paksang sistemang kasama ay
______________.
 TATAK PINOY

bandala

tumutukoy sa sapilitang pagbebenta ng mga

produkto o ani ng mga katutubong Pilipino sa
pamahalaan
-

SITUATIONAL
ANALYSIS
●
- Ano ang gagawin mo kung hinihingi ng pamahalaan
na ipagbili mo sa kanila ang tiyak na bahagi ng iyong
produkto ( ani) sa mas mababang halaga at madalas
ay promissory note o uutangin nila sa iyo ito?
 LEARNING TARGETS:
Kaya kong...
• maibigay ang iba pang patakarang
pangkabuhayan na ipinatupad ng
mga Espanyol at
• maipaliwanag ang naging epekto ng
sistemang bandala, monopolyo ng
tabako at kalakalang galyon sa
pamumuhay ng mga katutubong
Pilipino.
● Anticipated Question:
Paano nakaapekto sa
mga Pilipino ang mga
patakarang
pangkabuhayan na
ipinatupad ng mga
Espanyol?
 Sistemang Bandala

Ito ang sapilitang pagpapabenta ng mga Espanyol sa mga produkto

ng mga magsasaka sa pamahalaan.
bandala
- isang uri ng di-tuwirang buwis
- May takdang dami/ “quota” ng produkto na ipagbibili sa pamahalaan

Problema
- Hindi nababayaran, minsan nakakatanggap lamang ng promissory note
- napilitang bumili ng produkto sa ibang lalawigan kapag nasisira ng bagyo ang
pananim

https://historyofyesterday.com/of-landlords-and-revolts-d48fb3d7d9ba
 Monopolyo ng Tabako

Ang patakarang ito ay ipinatupad ni Gov.Jose Basco Y Vargas noong

1782 kung saan tanging tabako lang ang maaaring itanim ng mga
probinsyang tulad ng Cagayan, Nueva Ecija, Marinduque at Ilocos.

* Bawat pamilya ay binigyan ng kota

na dapat anihin bawat taon

* May multa ang mga magsasaka na di

makakatupad sa kota

https://peoplaid.com/2019/02/26/jose-basco-tobacco-monopoly/
 Epekto ng Monopolyo ng Tabako

Mabuting Epekto Negatibong Epekto

Nagdulot ng kagutuman sa maraming

Malaking kita sa pamahalaan Pilipino
Pagkilala sa Pilipinas bilang
pinakamagaling sa produkto ng
tabako

Nakabuti ba sa mga Pilipino

ang monopoly ng tabako?
 Kalakalang Galyon
Ito ang patakarang pangkabuhayan na kilala rin sa tawag na “ Manila- Acapulco
Trade” . Isa itong monopolyo ng pamahalaan kung saan isinara sa ibang bansa
maliban sa Mexico ang kalakalan sa Maynila.

galyon
Tawag sa sasakyan na ginagamit sa
pagdadala ng produkto

Boleta
Ito ang tiket na nagkakahalaga ng
250 piso ( Mexican) na patunay na
Pagiging miyembro ng kalakalang
galyon. Ang galyong Andalucia nang dumako ito sa
Pilipinas noong 2010. Kuha ni Fraulaine Rapal.
 Epekto ng Kalakalang Galyon

Mabuting Epekto Negatibong Epekto

Nadagdagan ang kita ng Napabayaan ang pagsasaka,

pamahalaan.
Nakilala ang Pilipinas sa
pandaigdigang kalakalan.
Nakarating sa Pilipinas ang
makabagong ideya at teknolohiya
mula sa Mexico.
Nagpakilala ito sa Pagiging mahusay
at pagkamalikhain ng mga Pilipino.
nagkaroon ng kakulangan ng pagkain.
Bumagal ang pag-unlad ng ibang
kabuhayan
Mga Espanyol, dayuhan at ilang
pribiliheyo lang ang nakinabang rito
Naging dahilan ng katiwalian at
pang-aabuso sa mga Pilipino

Nakabuti ba sa mga Pilipino

ang kalakalang galyon?
Nakabuti ba sa mga katutubong Pilipino
ang mga patakarang ito? Sa papaanong
paraan?
 Social Awareness:

Alin ang mga dapat isaalang - alang bago ang

pagbuo at pagpapatupad ng patakaran?
 White Boards
Up!

One Sentence Summary: Ang mga patakarang

pangkabuhayan na ipinatupad ng mga Espanyol
_____________________________.
Pumili ng 1 sa mga patakaran na tinalakay. Ilarawan
ito at ipaliwanag kung paano ito nakaapekto sa mga
katutubong Pilipino.
Alamin kung gaano karami ang ibinigay sa iyo ng Diyos
at mula rito ay kunin ang iyong kailangan; ang natitira ay
kailangan ng iba.