ACTIVITY SHEETS

ARALING PANLIPUNAN 5

Quarter 2 Week 4

Name : __________________________________________ Grade: _____________

Section: _________________________________________ Date: ______________

TRIBUTO AT SISTEMANG BANDALA

Batayang Impormasyon

Ang tributo and tawag sa pangkalahatang buwis na ipinataw ng mga español sa mga Pilipino. Ang paniningil
nito ay nagsimula pa noong panahon ng sistemang encomienda. Ang lahat ng Pilipinong lalaki na mula 19
hanggang 60 taong gulang ay may obligasyong magbayad ng 8 reales ng buwis sa bawat taon. At noong 1589,
tumaas ito ng 12 na reales. Ang katumbas ng isang real noon ay 121/2 sentimos. Noong 1884 tinanggal ito ng
tributo at pinalitan ng cedula personal. And cedula personal ay hindi nakabatay sa idad kundi sa laki ng kinikita.

Sa katunayan, magkakaiba ang paraan at halaga ng pagbabayad nd buwis sa bawat pueblo at encomienda.
Halimbawa nalang sa Agonoc, Camarines ang katumbas ng 8 reales ay ito ay ganta ng palay para sa halagang 4
reales, 1 manok sa 1 real, at 3 reales na dapat bayaran ng barya na kung saan 2 reales dito ay maaaring
mapupunta sa prayle. Samantala, sa Lobo at Galban sa Balayan, Batangas, ang pagbabayadng 8 reales na tributo
ay sa pamamagitan ng 60 ganta ng palay para sa halagang 4 reales, 1 manok sa 1 real, at 3 reales na barya kung
saan ang 2 reales dito ay mapupunta sa prayle. Magamat maliban sa tributo, marami pang iba't ibang buwis na
ipinataw ang mga español sa mga Pilipino at ang mga ito ay ang Sanctorum o buwis sa simbahan, Caja De
Communidad na buwis naman para sa biglaang pangangailangan ng komunidad, at Diezmos Prediales o buwis
para sa mga sakang lupain.

Sa kabila ng iba't ibang uri ng buwis na sinisingil kinukulang parin ang koleksiyon sa gastusin ng pamahalaan
dahil sa katiwalian. Bunga naman nito, ang Pilipinas ay dalagiang umaasa sa tulong na naggagaling sa Mexico
na tinatawag na Real Situado

Ang sistemang bandala ay ang tawag sa Sistema ng pagbabayad ng buwis taon-taon na ang nagtakda ng laki ng
bayad ay ang pamahalaan na kung saan ang mga tao ay sapilitang ipinagbibili ang kani-kanyang ani at produkto
sa pamahalaan na binabayaran lamang sa mababang halaga.

Ang sistemang ito ay ipinakilala ng mga mananakop na Espanyol ng mapasakamay nila ang Pilipinas. Kaakibat
ng sistemang ito ang iba pang mga patakarang ipinatupad nila sa bansa gaya ng tribute at polo y servicios.

Ipinatupad ito ng pamahalaan ng mga Espanyol upang magkaroon ng mas malaking kita na siyang magagamit
ng mga ito.

GAWAIN 1

Panuto: Isulat sa patlang ang patakarang pangkabuhayan na ipanatupad ng mga Espanyol na

binabanggit sa bawat bilang.

1.____________ Tawag sa patakaran ng sapilitang paggawa.

2.____________ Ito ay sapilitang pagbili ng pamahalaan ng mga ani ng mga magsasaka sa
mababang halaga.

3. ___________ Ang Sistema ng pagbubuwis ng salapi o katumbas na halaga nito sa ani.

4. ___________ May takdang dami at presyo na ipinagbili ng mga magsasaka ang produkto sa
pamahalaan. Pintawan ng mataas na multa ang mga magsasakang hindi makasunod sa mga
patakaran.

5. ____________ Kilala rin ang naturang kalakalan bilang “ Kalakalang Myanila-Acapulco”

dahil sa rutang tinahak ng mga galyon mula sa Maynila sa Pilipinas at Acapulco sa Mexico at
balikan.

GAWAIN 2

Panuto: Ipaliwanag sa loob ng kahon kung paano tinugon ng mga Pilipino ang patakarang
pang-ekonomiya na ipinatupad ng mga Espanyol. Sa iyong palagay, ang mga nagging tugon ba
nila ay tama o mali? bakit? (10 puntos)

REFLECTION:

1. Ano –ano ang mga bagong kaalaman na inyong natutuhan mula sa aralin?

_____________________________________________________

2. Paano makakatulong ang iyong mga natutunan sa iyong personal na buhay?

__________________________________________________________
Teacher’s Signature: _______________

Parent’s Signature: _______________

JENILYN R. DE LA CRUZ

WRITER/LOPERO ELEMENTARY SCHOOL

SUSI SA PAGWAWASTO

1.polo y servico

2. bandala

3.tribute

4.monopolyo ng tabako

5.kalakalang galyon

GAWAIN 2

RUBRIK:

Naipalaiwanag ng mabuti………….. 10 puntos

Di-gaanong naipaliwanag ng mabuti………. 7 puntos

Kulang sa kaisipan o ideya …………………… 5 puntos

Walang kaisipan o ideya ………………………. 3 puntos