Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ...... / 122 p.

Imię ..................................................................................

1 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)

Podczas obliczania rozciągłości południkowej obszaru należy uwzględnić długość / szerokość geograficzną
punktów wysuniętych najdalej na północ i południe / wschód i zachód. W Polsce są nimi Jastrzębia Góra i
szczyt Opołonek / zakole Bugu w Zosinie i zakole Odry w Osinowie Dolnym. Rozciągłość południkowa
naszego kraju wynosi 10°02′ / 5°50′. Jej konsekwencją jest różnica długości trwania dnia i nocy między
północną a południową częścią Polski / różnica czasowa wschodu i zachodu Słońca między wschodnią a
zachodnią częścią Polski.
2 Na podstawie mapy wykonaj podane polecenia. ( ... / 2 p.)
a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdania.
Najstarszą jednostką tektoniczną na obszarze Polski jest platforma
paleozoiczna / wschodnioeuropejska, którą oznaczono na mapie literą
A / B / C.
b) Zaznacz dwie informacje, które dotyczą jednostki tektonicznej
wskazanej w podpunkcie a).
A. Uformowała się w erze kenozoicznej.
B. Jej częścią jest zapadlisko przedkarpackie.
C. W jej obrębie leży obniżenie podlaskie.
D. Jej fundament tworzą skały magmowe i metamorficzne.
E. Znajdują się tam Sudety.

3 Zaznacz dwa podpunkty, które zawierają prawdziwe ( ... / 1 p.)

informacje. Skorzystaj z mapy średnich wartości
temperatury powietrza w lipcu.
A. Najwyższe wartości temperatury powietrza w lipcu
obserwuje się na zachodzie i w centrum kraju oraz w pasie
kotlin.
B. Poza terenami górskimi najniższe średnie wartości
temperatury powietrza w lipcu odnotowuje się na Nizinie
Mazowieckiej.
C. Bliskość Morza Bałtyckiego latem wpływa na obniżenie
temperatury powietrza w pasie pobrzeży.
D. Rozkład średniej temperatury powietrza w lipcu ma przebieg
zbliżony do południkowego.
E. Na wschód od południka 19°E średnia temperatura powietrza w lipcu nie spada poniżej 17°C.
4 Do wymienionych cech dopisz właściwą nazwę pasa rzeźby terenu. ( ... / 3 p.)
A. Występują tu klify i mierzeje. _______________
B. W tym pasie znajdują się Karkonosze. _______________
C. Częścią tego pasa jest zbudowana z wapieni Brama Krakowska. _______________
D. Najwyższym wzniesieniem tego pasa jest Wieżyca. _______________
5 Do wymienionych surowców mineralnych (1–4) dopasuj region ich występowania (A–D) oraz przykład ( ... / 4 p.)
gospodarczego wykorzystania (a–d).

1. rudy miedzi A. szelf Bałtyku a. produkcja zapałek i barwników

2. siarka B. okolice Tarnobrzega b. produkcja olejów i smarów

3. sól kamienna C. okolice Kłodawy c. produkcja drutów, blach i rur

4. ropa naftowa D. okolice Polkowic i Lubina d. produkcja chloru

GMA13CGE Grupa A | strona 1 z 10

6 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli ( ... / 3 p.)
jest fałszywa.
Przestrzenny układ sieci rzecznej w Polsce nie sprzyja rozwojowi transportu
1. P F
śródlądowego.
2. Gęstość sieci rzecznej w Polsce jest niższa od średniej w Unii Europejskiej. P F
3. Kanał Bydgoski łączy dorzecze Wisły z dorzeczem Odry. P F
4. Transport śródlądowy ma znikomy udział w przewozach ładunków w Polsce. P F

7 Wykonaj polecenia. Skorzystaj z mapy. ( ... / 4 p.)

a) Na podstawie mapy zapisz wniosek dotyczący
rozmieszczenia obszarów zagrożonych deficytem wody dla
przemysłu i gospodarki komunalnej.
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
b) Podaj dwie przyczyny niedoborów wody w Polsce.
________________________________________
________________________________________
________________________________________

8 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli ( ... / 3 p.)
jest fałszywa.
Bałtyk jest płytkim śródziemnym morzem położonym na szelfie
1. P F
kontynentalnym.
2. Bałtyk należy do mórz bardzo silnie zanieczyszczonych. P F
3. Przykładami roślin występujących w Bałtyku są zielenice i brunatnice. P F
4. Bałtyk jest morzem charakteryzującym się bardzo dużą bioróżnorodnością. P F

9 Podaj trzy przykłady przyrodniczego znaczenia jezior. ( ... / 2 p.)

10 Wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)

a) Uporządkuj wymienione miejsca według rosnącej
wartości
temperatury wód powierzchniowych w lecie. Przypisz im
numery od 1 do 4 (1 dla najniższej temperatury, a 4 dla
najwyższej).
Wybrzeża Gotlandii: ____
Północna część Zatoki Botnickiej: ____
Zatoka Gdańska: ____
Zatoka Ryska: ____
b) Zapisz prawidłowość dotyczącą zmian temperatury
wód powierzchniowych Morza Bałtyckiego w zależności
od szerokości geograficznej.
c) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Bałtyk jest zaliczany do mórz chłodnych / ciepłych.

GMA13CGE Grupa A | strona 2 z 10

11 Na podstawie tekstu i zdjęcia podaj trzy funkcje ( ... / 2 p.)
Jeziora Włocławskiego.
Jezioro Włocławskie jest największym pod względem
powierzchni sztucznym zbiornikiem w Polsce. Powstało
w środkowym biegu Wisły, w wyniku spiętrzenia wód przez
zaporę we Włocławku. W okresie wezbrań wody na Wiśle
zbiornik zatrzymuje w dużej części falę powodziową. Na
zaporze we Włocławku działa największa elektrownia
przepływowa w Polsce.

12 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 2 p.)

Jezioro Raduńskie Dolne oznaczono na mapie cyfrą 1 / 2 / 3 / 4 /
5. Jest ono przykładem jeziora deltowego / morenowego /
rynnowego, które powstało w wyniku erozyjnej działalności wód
podlodowcowych / odcięcia zatoki morskiej przez mierzeję /
wypełnienia wodą cyrku polodowcowego.

13 Wykonaj polecenia. Skorzystaj z zamieszczonej mapy. ( ... / 3 p.)

a) Uzupełnij zdanie.
Narew leży w dorzeczu _______________ i w zlewisku
_______________.
b) Wybierz poprawne uzupełnienia zdań.
A. Koszalin leży w dorzeczach rzek pobrzeża Bałtyku /
dorzeczu Pregoły.
B. Asymetria dorzeczy największych Polskich rzek –
Wisły i Odry jest skutkiem nachylenia obszaru naszego
kraju w kierunku południowo-wschodnim / północno-
zachodnim.
c) Zaznacz na mapie i podpisz jedną rzekę, która jest
prawym dopływem Odry.

GMA13CGE Grupa A | strona 3 z 10

14 Na podstawie klimatogramów (A–B) wykonaj polecenia. ( ... / 4 p.)
A. B.

a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdania.

Większy wpływ Oceanu Atlantyckiego na klimat jest widoczny w stacji A / B, o czym świadczy większa /
mniejsza roczna amplituda temperatury powietrza.
b) Uzupełnij zdania odpowiednimi informacjami.
A. Średnia temperatura powietrza w lipcu w stacji B wynosi ok. _____.
B. Największe sumy opadów atmosferycznych występują w obu stacjach (podaj porę roku) _____.
C. Roczna amplituda temperatury powietrza w stacji A wynosi ok. _____.
15 Wykonaj polecenia na podstawie mapy rocznych sum ( ... / 3 p.)
opadów atmosferycznych.
a) Uporządkuj wymienione krainy geograficzne według
rosnącej rocznej sumy opadów atmosferycznych.
Najmniejszej sumie opadów przyporządkuj cyfrę 1, a
największej – cyfrę 4.
Nizina Śląska: __,
Pobrzeże Koszalińskie: __,
Bieszczady: __,
Pojezierze Wielkopolskie: __
b) Zaznacz podpunkt opisujący przyczynę niskich
rocznych sum opadów atmosferycznych w krainie
geograficznej, której została przypisana cyfra 1.
A. Duża wysokość bezwzględna.
B. Położenie w pobliżu Morza Bałtyckiego.
C. Położenie w cieniu opadowym.
D. Wpływ mas powietrza napływających znad Atlantyku.
16 Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, a następnie ( ... / 2 p.)
wybierz dwie cechy charakterystyczne dla wskazanego
pasa rzeźby terenu.
Na fotografii przedstawiono krajobraz charakterystyczny
dla pasa pojezierzy / kotlin.
A. W tym krajobrazie dominują obszary równinne, faliste
oraz wysoczyzny.
B. Wysokości bezwzględne wahają się między 200
a 515 m n.p.m.
C. Występują tu różnorodne formy rzeźby
polodowcowej.
D. Miejscami wysokości bezwzględne przekraczają
300 m n.p.m.
E. Charakterystyczną cechą krajobrazu są wąwozy lessowe.

GMA13CGE Grupa A | strona 4 z 10

17 Na rysunku numerami 1–6 oznaczono formy rzeźby ( ... / 2 p.)
polodowcowej. Wybierz poprawne uzupełnienia zdań.
A. Wał zbudowany z piasków i żwirów osadzonych w
szczelinach lub tunelach lodowcowych nazywamy
sandrem / moreną czołową / ozem. Oznaczono go na
rysunku numerem 3 / 5 / 6.
B. Pradoliny zostały utworzone przez wody roztopowe
równolegle do czoła lądolodu / prostopadle do czoła
lądolodu / pod lądolodem. Oznaczono je na rysunku
numerem 1 / 2 / 4.

18 Skreśl nazwy krain geograficznych, które nie były objęte zlodowaceniami północnopolskimi (Wisły). ( ... / 1 p.)
Wyżyna Śląska, Pobrzeże Szczecińskie, Roztocze, Pojezierze Pomorskie, Pojezierze Wielkopolskie
19 Na mapie numerami 1–3 zaznaczono główne miejsca ( ... / 3 p.)
występowania trzech surowców mineralnych. Wykonaj
polecenia.
a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
Złoża soli kamiennej oznaczono na mapie numerem 1 / 2 / 3. Sól
kamienna należy do surowców skalnych / chemicznych. Jest
wykorzystywana do produkcji chloru / farb.
b) Rozpoznaj pozostałe surowce mineralne oznaczone na mapie.
Numer: ____ Nazwa surowca: _______________
Numer: ____ Nazwa surowca: _______________

20 Do obiektów przedstawionych na fotografiach dopisz po jednym surowcu mineralnym użytym do ich ( ... / 2 p.)
produkcji.
A. B.

21 Wykonaj polecenia. ( ... / 4 p.)

a) Podaj nazwę województwa graniczącego jednocześnie z
Białorusią i Ukrainą. Zakreskuj to województwo na mapie.
Województwo: _______________
b) Podkreśl na mapie jedną linią nazwę miasta, w którym w
czasie przesilenia letniego dzień trwa najdłużej.
c) Podkreśl na mapie dwiema liniami nazwę miasta, w którym
wschód Słońca obserwuje się najpóźniej.
d) Podaj nazwę państwa sąsiadującego z Polską, którego
północną granicę stanowią Sudety. Zakreskuj to państwo na
mapie.
Państwo: _______________

GMA13CGE Grupa A | strona 5 z 10

22 Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzupełnienie 1, 2 albo 3. ( ... / 1 p.)
Na fotografii przedstawiono

1. paleozoicznej.
A. amonit, który jest
skamieniałością 2. mezozoicznej.
B. trylobit, przewodnią ery
3. kenozoicznej.

23 Zaznacz poprawne wyjaśnienie terminu retencja. ( ... / 1 p.)

A. Ilość wody dostępnej do wykorzystania przez jednego mieszkańca kraju w ciągu roku.
B. Okresowa zdolność gromadzenia i przetrzymywania zasobów wodnych, np. przez rośliny, w glebie oraz
w zbiornikach wodnych.
C. Przychód wody z opadów atmosferycznych i z dopływu wód z zagranicy.
24 Połącz cechę klimatu Polski (1–3) z odpowiednim czynnikiem klimatotwórczym ( ... / 2 p.)
(A–C), który ją kształtuje.
1. Duża zmienność pogody. A. Oddziaływanie Oceanu Atlantyckiego.
2. Południkowy układ izoterm w styczniu. B. Występowanie wzniesień morenowych
na pojezierzach.
3. Niskie roczne sumy opadów atmosferycznych w C. Napływ różnych mas powietrza.
centrum Polski.
25 Na podstawie planów batymetrycznych jezior wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)

A. B.

a) Do każdego z przedstawionych planów batymetrycznych dopasuj typ jeziora oraz przykład wybrane
spośród podanych.
Typy jezior: cyrkowe, rynnowe, morenowe, przybrzeżne, deltowe
Przykłady jezior: Jezioro Raduńskie Dolne, Jamno, Czarny Staw pod Rysami, Druzno, Śniardwy

Jezioro A: Jezioro B:
Typ jeziora: _______________ Typ jeziora: _______________
Przykład jeziora: _______________ Przykład jeziora: _______________
b) Na podstawie planów batymetrycznych podaj jedną różnicę między jeziorami A i B.

GMA13CGE Grupa A | strona 6 z 10

26 Na podstawie analizy profilu hipsometrycznego oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz literę P, ( ... / 3 p.)
jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Rysy są o 2170 m wyższe niż Wieżyca. P F

2. W pasie kotlin wysokości bezwzględne są większe niż w pasie wyżyn. P F
W pasie wyżyn wysokości bezwzględne w części północnej są większe niż w
3. P F
części południowej.
4. W pasie pojezierzy wysokości bezwzględne nie przekraczają 300 m n.p.m. P F

27 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)

Polska leży w zasięgu klimatu umiarkowanego ciepłego morskiego / przejściowego. Klimat naszego kraju jest
kształtowany głównie przez Niż Islandzki i Wyż Azorski / Azjatycki. Powodują one napływ różnych mas
powietrza nad obszar naszego kraju. Cechą charakterystyczną klimatu Polski jest wzrost / spadek rocznej
amplitudy temperatury powietrza w kierunku wschodnim, spowodowany oddalaniem się od Oceanu
Atlantyckiego / kontynentu azjatyckiego. Na klimat północno-zachodniej części Polski oddziałuje Morze
Bałtyckie, powodując podwyższenie / obniżenie temperatury powietrza latem i podwyższenie / obniżenie zimą.
28 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Spółka KGHM Polska Miedź jest światowym liderem w produkcji miedzi i
1. P F
srebra.
Złoża surowców energetycznych znajdują się wyłącznie w południowej części
2. P F
Polski.
Na rozmieszczenie surowców mineralnych w Polsce wpłynęły wydarzenia
3. P F
z przeszłości geologicznej obszaru naszego kraju.
Występowanie wapieni i dolomitów w Polsce jest efektem obecności lądolodu
4. P F
skandynawskiego na terenie naszego kraju.

29 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Najstarsze góry w Polsce zaczęły się formować w czasie orogenezy
1. P F
kaledońskiej.
2. Na południu naszego kraju znajdują się liczne ślady obecności dinozaurów. P F
3. Obecnie żyjemy w neogenie, który jest najmłodszym okresem kenozoiku. P F
Przykładem wygasłego wulkanu jest Ostrzyca znajdująca się na Pogórzu
4. P F
Kaczawskim.

GMA13CGE Grupa A | strona 7 z 10

30 Dopasuj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski do odpowiedniej ery. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 3 p.)
wydarzenie dotyczy ery paleozoicznej, literę M, jeśli wydarzenie dotyczy ery mezozoicznej albo literę
K, jeśli wydarzenie dotyczy ery kenozoicznej.

Kaledońskie ruchy górotwórcze. P M K

Powstanie złóż soli kamiennej w okolicach Inowrocławia. P M K

Zlodowacenie Polski. P M K

Pojawienie się dinozaurów. P M K

31 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Powierzchnia administracyjna Polski jest mniejsza o ok. 10 tys. km2 od jej P F

powierzchni całkowitej.
Wody Zalewu Szczecińskiego są częścią wyłącznej strefy ekonomicznej
2. P F
Polski.
Bug stanowi fragment naturalnej granicy Polski oddzielającej nasz kraj
3. P F
od Białorusi i Litwy.
4. Całkowita długość granic Polski wynosi ok. 3,5 tys. km. P F

32 Uzupełnij zdania odpowiednimi informacjami. ( ... / 3 p.)

A. Jedną z cech ukształtowania terenu Polski jest nachylenie jej obszaru w kierunku __________.
B. Ponad 90% obszaru Polski to tereny położone poniżej __________ m n.p.m.
C. Charakterystyczną cechą rzeźby terenu naszego kraju jest jej __________ układ.
33 Uzupełnij tabelę. Do każdego opisu pogody dopasuj kształtującą ją masę powietrza, wybraną spośród ( ... / 3 p.)
wymienionych poniżej, oraz numer (1–5), którym oznaczono tę masę na mapie.

PA – powietrze arktyczne
PPk – powietrze polarne kontynentalne
PPm – powietrze polarne morskie
PZk – powietrze zwrotnikowe kontynentalne
PZm – powietrze zwrotnikowe morskie

Rodzaj pogody Masa powietrza (skrót) Numer na mapie

odwilż, opady deszczu ze śniegiem

A.
lub deszczu zimą

B. ochłodzenie i przymrozki wiosną

ciepła, sucha i słoneczna pogoda

C.
jesienią

GMA13CGE Grupa A | strona 8 z 10

34 Wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)
a) Porównaj wielkość poszczególnych składowych bilansu wodnego Polski, wstawiając znak „>”, „<”
lub „=”.
A. opady atmosferyczne _____ dopływ wód z zagranicy
B. retencja powierzchniowa _____ retencja gruntowa
C. przychód wody _____ rozchód wody

b) Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania.

Wskaźnik dostępności wody dla Polski jest niższy / wyższy od średniej wartości dla krajów europejskich.
35 Odszukaj i skreśl w tekście dwie błędne informacje, a następnie wpisz poniżej poprawne wersje. ( ... / 2 p.)
Polska ma słabo rozwiniętą sieć rzeczną. Największe rzeki w naszym kraju – Wisła i Odra – znajdują się w
zlewisku Morza Bałtyckiego. Cechą charakterystyczną sieci rzecznej w Polsce jest asymetria dorzeczy.
Wezbrania w polskich rzekach występują głównie w okresie zimowym i letnim, czyli w okresie topnienia
śniegu i zwiększonych opadów atmosferycznych.
1. ____________________ 2. ____________________
36 Zaznacz dwa czynniki niesprzyjające rozwojowi transportu śródlądowego w Polsce. ( ... / 1 p.)
A. Wysokie stany wody utrzymujące się w rzekach przez cały rok.
B. Niekorzystny układ przestrzenny sieci rzecznej.
C. Niewielkie zasoby wodne kraju.
D. Zły stan techniczny infrastruktury wodnej.
E. Brak uregulowania większości odcinków dróg wodnych.
37 W każdym zestawie podkreśl nazwę jeziora, które ze względu na genezę nie pasuje do pozostałych. ( ... / 2 p.)
Uzasadnij swój wybór.
A. Śniardwy, Dąbie, Mamry, Niegocin.
Uzasadnienie: ___________________________________________________
_______________________________________________________________
B. Mamry, Hańcza, Gardno, Czarny Staw Gąsienicowy.
Uzasadnienie: ___________________________________________________
_______________________________________________________________
38 W każdym wierszu tabeli zaznacz poprawną informację. ( ... / 3 p.)

Powierzchnia kraju
ok. 1% ok. 3% ok. 5%
zajmowana przez jeziora

Pojezierze z największą Pojezierze

Pojezierze Mazurskie Pojezierze Pomorskie
liczbą jezior Wielkopolskie

Najgłębsze jezioro w Polsce Hańcza Morskie Oko Drawsko

Dominujący typ jezior w

przybrzeżne deltowe polodowcowe
Polsce

39 W każdym wierszu tabeli zaznacz poprawną informację dotyczącą Morza Bałtyckiego. ( ... / 3 p.)

Powierzchnia ok. 326 tys. km2 ok. 415 tys. km2 ok. 510 tys. km2

Średnia głębokość 52 m 150 m 425 m

Dominujący typ wybrzeża w

zalewowo-mierzejowe fierdowo-szkierowe fiordowe
południowej części Bałtyku

Najgłębsze miejsce Głębia Landsort Głębia Gotlandzka Głębia Bornholmska

GMA13CGE Grupa A | strona 9 z 10

40 Wymień trzy rodzaje zanieczyszczeń docierających do Bałtyku rzekami i spływem powierzchniowym. ( ... / 2 p.)

41 a) Rozwiąż krzyżówkę. ( ... / 5 p.)

1. Najmłodsza orogeneza.
2. Łańcuch górski na południu Polski ze śladami działalności wulkanicznej.
3. Jedna ze skamieniałości przewodnich ery paleozoicznej.
4. Rozległy, obniżony fragment skorupy ziemskiej.
b) Wpisz hasło w wyznaczonym miejscu, a następnie wybierz poprawne dokończenie zdania.
__________ to okres ery paleozoicznej / mezozoicznej / kenozoicznej.
42 Skreśl nazwę surowca mineralnego, który nie pasuje do wymienionych w zestawie. Uzasadnij swój ( ... / 2 p.)
wybór.
A. Srebro, rudy żelaza, marmury, rudy cynku i ołowiu.
_____________________________________________________________________
B. Węgiel kamienny, sól kamienna, siarka, fosforyty.
_____________________________________________________________________
43 Podaj dwa przykłady wpływu równinnego ukształtowania terenu Polski na gospodarkę naszego kraju. ( ... / 2 p.)

44 Przyporządkuj trzy spośród czterech konsekwencji położenia naszego kraju (A–D) do odpowiednich ( ... / 2 p.)
cech położenia Polski wymienionych w tabeli.

Rozciągłość równoleżnikowa Położenie na Niżu Położenie na półkulach

10°02’ Środkowoeuropejskim północnej i wschodniej

A. Występowanie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego.

B. Różnica w długości trwania dnia i nocy między północnymi a południowymi krańcami Polski.
C. Położenie w dwóch strefach czasowych.
D. Ukształtowanie terenu sprzyjające rozwojowi rolnictwa.
45 Podkreśl poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Podziałowi Polski na odpowiednie krainy geograficzne odpowiadają
A. megaregiony. B. makroregiony. C. mezoregiony.
46 Uszereguj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski (A–D) w kolejności od najstarszego do ( ... / 3 p.)
najmłodszego.
A. Wkroczenie lądolodu skandynawskiego.
B. Utworzenie się fundamentu platformy wschodnioeuropejskiej.
C. Powstanie pokładów węgla kamiennego na Wyżynie Śląskiej.
D. Początek alpejskich ruchów górotwórczych.

____ →____ →____ →____ →

47 Wyjaśnij, dlaczego surowce skalne, takie jak piaski, żwiry i gliny, występują na przeważającym ( ... / 2 p.)
obszarze Polski.

GMA13CGE Grupa A | strona 10 z 10

Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 122 p.
Imię ..................................................................................

1 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)

Podczas obliczania rozciągłości równoleżnikowej obszaru należy uwzględnić długość / szerokość
geograficzną punktów wysuniętych najdalej na północ i południe / wschód i zachód. W Polsce są nimi
Jastrzębia Góra i szczyt Opołonek / zakole Bugu w Zosinie i zakole Odry w Osinowie Dolnym. Rozciągłość
południkowa naszego kraju wynosi 10°02′ / 5°50′. Jej konsekwencją jest położenie kraju w dwóch strefach
czasowych / różnica długości trwania dnia i nocy między północną a południową częścią Polski.
2 Na podstawie mapy wykonaj podane polecenia. ( ... / 2 p.)
a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
Najmłodszą jednostką tektoniczną na obszarze Polski jest platforma
wschodnioeuropejska / obszar fałdowań alpejskich. Ta jednostka
została oznaczona na mapie literą A / B / C.
b) Zaznacz dwie informacje, które dotyczą jednostki tektonicznej
wskazanej w podpunkcie a).
A. Powstała na skutek kolizji płyty afrykańskiej z płytą eurazjatycką.
B. Uformowała się w paleozoiku.
C. W jej obrębie znajdują się Góry Świętokrzyskie.
D. Na jej obszarze leżą Beskidy.
E. Skały osadowe występują tam na krystalicznym podłożu.

3 Zaznacz dwa podpunkty, które zawierają prawdziwe ( ... / 1 p.)

informacje. Skorzystaj z mapy średnich wartości
temperatury powietrza w styczniu.
A. Bliskość Morza Bałtyckiego zimą wpływa na obniżenie
temperatury powietrza w pasie pobrzeży.
B. Rozkład średniej temperatury powietrza w styczniu ma
przebieg południkowy.
C. Poza terenami górskimi najniższe wartości temperatury
powietrza w styczniu występują na Nizinie Śląskiej.
D. Średnie wartości temperatury powietrza w styczniu rosną w
kierunku zachodnim.
E. Na zachód od południka 19°E średnia temperatura powietrza
w styczniu nie spada poniżej –2°C.
4 Do wymienionych cech dopisz właściwą nazwę pasa rzeźby terenu. ( ... / 3 p.)
A. Przeważają tu równiny poprzecinane szerokimi dolinami rzecznymi. _______________
B. Częścią tego pasa są Bieszczady. _______________
C. W obrębie tego pasa znajdują się obszary depresyjne. _______________
D. Występują tu wąwozy lessowe. _______________
5 Do wymienionych surowców mineralnych (1–4) dopasuj region ich występowania (A–D) oraz przykład ( ... / 4 p.)
gospodarczego wykorzystania (a–d).

1. gaz ziemny A. Wyżyna Śląska a. produkcja układów scalonych

rudy cynku
2. B. Wieliczka b. produkcja sody
i ołowiu

3. sól kamienna C. okolice Polkowic i Lubina c. produkcja płyt akumulatorowych

4. rudy miedzi D. Pojezierze Wielkopolskie d. produkcja włókien sztucznych

GMA13CGE Grupa B | strona 1 z 10

6 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli ( ... / 3 p.)
jest fałszywa.
Najważniejszym wodnym korytarzem transportowym w Polsce jest Odrzański
1. P F
Szlak Wodny.
Zdecydowana większość (ok. 90%) eksploatowanych dróg wodnych w Polsce
2. P F
jest uregulowana.
3. Sieć dróg wodnych w Polsce charakteryzuje się małą gęstością. P F
Kanał Gliwicki łączy Noteć z Odrą, co umożliwia transport węgla i koksu z
4. P F
Górnego Śląska do portu w Szczecinie.

7 Wykonaj polecenia. Skorzystaj z mapy. ( ... / 4 p.)

a) Na podstawie mapy zapisz wniosek dotyczący
rozmieszczenia obszarów zagrożonych deficytem wody dla
rolnictwa.
________________________________________
________________________________________
________________________________________
________________________________________
b) Podaj dwa skutki gospodarcze niedoborów wody w Polsce.
________________________________________
________________________________________
________________________________________

8 Oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli ( ... / 3 p.)
jest fałszywa.
1. Bałtyk należy do najmłodszych mórz świata. P F
2. U wybrzeży Danii zasolenie Bałtyku jest mniejsze niż u wybrzeży Finlandii. P F
3. Eutrofizacja wód Bałtyku wpływa na intensywny rozwój sinic i glonów. P F
4. Przykładami ssaków żyjących w Morzu Bałtyckim są foki szare i morświny. P F

9 Podaj trzy przykłady gospodarczego znaczenia jezior. ( ... / 2 p.)

10 Wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)

a) Uporządkuj wymienione miejsca według rosnącej
wartości zasolenia wód powierzchniowych. Przypisz im
numery od 1 do 4 (1 dla najniższej wartości zasolenia,
a 4 dla najwyższej).
Wybrzeża Gotlandii: ____
Cieśnina Kattegat: ____
Zatoka Fińska: ____Zatoka Pomorska: ____
b) Zapisz prawidłowość dotyczącą zmian zasolenia wód
powierzchniowych Morza Bałtyckiego w zależności od
odległości od cieśnin łączących Bałtyk z Morzem
Północnym.
c) Wybierz poprawne dokończenie zdania.
Ze względu na swoje zasolenie Bałtyk jest zaliczany do
mórz słodkawych / słonawych.

GMA13CGE Grupa B | strona 2 z 10

11 Na podstawie tekstu i zdjęcia podaj trzy funkcje ( ... / 2 p.)
Jeziora Rożnowskiego.
Jezioro Rożnowskie powstało w wyniku spiętrzenia wód
Dunajca przez zaporę w Rożnowie. Zapora ma 32,5 m
wysokości, a w jej środek została wbudowana elektrownia
wodna. Jezioro Rożnowskie wpływa na wyrównanie
przepływów i ochronę dna dolin przed powodziami,
a także na zmniejszenie fali powodziowej Dunajca i Wisły.

12 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 2 p.)

Jezioro Jamno oznaczono na mapie cyfrą 1 / 2 / 3 / 4 / 5. Jest ono
przykładem jeziora deltowego / przybrzeżnego / cyrkowego,
które powstało w wyniku wypełnienia wodą zagłębień w obrębie
delty rzecznej / odcięcia zatoki morskiej przez mierzeję /
wypełnienia wodą obniżeń terenu pomiędzy wzniesieniami
morenowymi.

13 Wykonaj polecenia. Skorzystaj z zamieszczonej mapy. ( ... / 3 p.)

a) Uzupełnij zdanie.
Warta leży w dorzeczu _______________ i w zlewisku
_______________.
b) Wybierz poprawne uzupełnienia zdań.
A. Olsztyn leży w dorzeczu Niemna / Pregoły.
B. Dorzecza prawobrzeżne największych polskich rzek –
Wisły i Odry mają mniejszą / większą powierzchnię od
lewobrzeżnych.
c) Zaznacz na mapie i podpisz jedną rzekę, która jest
prawym dopływem Wisły.

GMA13CGE Grupa B | strona 3 z 10

14 Na podstawie klimatogramów (A–B) wykonaj polecenia. ( ... / 4 p.)
A. B.

a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdania.

Wyżej nad poziomem morza leży stacja A / B, o czym świadczą wyższe / niższe temperatury powietrza
utrzymujące się tam przez cały rok.
b) Uzupełnij zdania odpowiednimi informacjami.
A. Średnia temperatura powietrza w lipcu w stacji B wynosi ok. _____.
B. Największe sumy opadów atmosferycznych występują w obu stacjach (podaj porę roku) ____.
C. Roczna amplituda temperatury powietrza w stacji B wynosi ok. _____.
15 Wykonaj polecenia na podstawie mapy rocznych sum ( ... / 3 p.)
opadów atmosferycznych.
a) Uporządkuj wymienione krainy geograficzne według
rosnącej rocznej sumy opadów atmosferycznych.
Najmniejszej sumie opadów przyporządkuj cyfrę 1, a
największej – cyfrę 4.
Tatry: __,
Wyżyna Lubelska: __,
Nizina Mazowiecka: __,
Wyżyna Śląska: __
b) Zaznacz podpunkt opisujący przyczynę niskich
rocznych sum opadów atmosferycznych w krainie
geograficznej, której została przypisana cyfra 1.
A. Położenie w pobliżu Morza Bałtyckiego.
B. Wpływ mas powietrza napływających znad Atlantyku.
C. Duża wysokość bezwzględna.
D. Położenie w cieniu opadowym.
16 Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania, a następnie ( ... / 2 p.)
wybierz dwie cechy charakterystyczne dla wskazanego
pasa rzeźby terenu.
Na fotografii przedstawiono krajobraz charakterystyczny dla
pasa nizin / wyżyn.
A. W tym krajobrazie dominują obszary równinne,
poprzecinane szerokimi dolinami rzecznymi.
B. Występują tu liczne skałki wapienne.
C. Wysokości bezwzględne wahają się między 50 a 300 m
n.p.m.
D. Występują tu różnorodne formy polodowcowe.
E. Wysokości względne przekraczają 500 m.

GMA13CGE Grupa B | strona 4 z 10

17 Na rysunku numerami 1–6 oznaczono formy rzeźby ( ... / 2 p.)
polodowcowej. Wybierz poprawne uzupełnienia zdań.
A. Wzgórze zbudowane między innymi z piasków i
żwirów osadzonych przed czołem lądolodu w czasie jego
postoju nazywamy moreną denną / moreną czołową /
ozem. Oznaczono je na rysunku numerem 3 / 5 / 7.
B. Sandry zostały utworzone przez wody płynące pod
lądolodem / roztopowe / opadowe. Oznaczono je na
rysunku numerem 1 / 4 / 6.

18 Skreśl nazwy krain geograficznych, które nie były objęte zlodowaceniami środkowopolskimi (Odry). ( ... / 1 p.)
Pobrzeże Koszalińskie, Wyżyna Kielecka, Kotlina Sandomierska, Pojezierze Mazurskie, Nizina Śląska
19 Na mapie numerami 1–3 zaznaczono główne miejsca ( ... / 3 p.)
występowania trzech surowców mineralnych. Wykonaj
polecenia.
a) Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań.
Złoża rud miedzi oznaczono na mapie numerem 1 / 2 / 3. Rudy
miedzi należą do surowców metalicznych / chemicznych. Miedź jest
wykorzystywana do produkcji płyt akumulatorowych / elementów
instalacji grzewczej.
b) Rozpoznaj pozostałe surowce mineralne oznaczone na mapie.
Numer: ____ Nazwa surowca: _______________
Numer: ____ Nazwa surowca: _______________

20 Do obiektów przedstawionych na fotografiach dopisz po jednym surowcu mineralnym użytym do ich ( ... / 2 p.)
produkcji.
A. B.

21 Wykonaj polecenia. ( ... / 4 p.)

a) Podaj nazwę województwa graniczącego jednocześnie z Litwą
i Białorusią. Zakreskuj to województwo na mapie.
Województwo: _______________
b) Podkreśl na mapie jedną linią nazwę miasta, w którym w
czasie przesilenia letniego dzień trwa najkrócej.
c) Podkreśl na mapie dwiema liniami nazwę miasta, w którym
wschód Słońca obserwuje się najwcześniej.
d) Podaj nazwę państwa sąsiadującego z Polską, którego
północną granicę stanowią Karpaty. Zakreskuj to państwo na
mapie.
Państwo: _______________

GMA13CGE Grupa B | strona 5 z 10

22 ( ... / 1 p.)
Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A albo B i jej uzupełnienie 1, 2 albo 3.
Na fotografii przedstawiono

1. paleozoicznej.
A. amonit, który jest
skamieniałością 2. mezozoicznej.
B. trylobit, przewodnią ery
3. kenozoicznej.

23 Zaznacz poprawne wyjaśnienie terminu wskaźnik dostępności wody. ( ... / 1 p.)

A. Ilość wód powierzchniowych dostępnych do wykorzystania przez rolnictwo i przemysł w danym kraju.
B. Ilość wód podziemnych możliwych do wykorzystania do celów komunalnych w danym kraju w ciągu
roku.
C. Ilość wody dostępnej do wykorzystania przez jednego mieszkańca kraju w ciągu roku.
24 Połącz cechę klimatu Polski (1–3) z odpowiednim czynnikiem klimatotwórczym ( ... / 2 p.)
(A–C), który ją kształtuje.
1. Równoleżnikowy układ izoterm w lipcu. A. Zróżnicowany dopływ energii słonecznej zależnie
od szerokości geograficznej.
2. Krótki okres wegetacyjny w Bieszczadach. B. Oddziaływanie Morza Bałtyckiego.
3. Wartości temperatury powietrza w styczniu wyższe C. Wysokość nad poziomem morza.
na pobrzeżach niż na obszarach w głębi kraju.
25 Na podstawie planów batymetrycznych jezior wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)

A.
B.

a) Do każdego z przedstawionych planów batymetrycznych dopasuj typ jeziora oraz przykład wybrane
spośród podanych.
Typy jezior: cyrkowe, rynnowe, morenowe, przybrzeżne, deltowe
Przykłady jezior: Jezioro Raduńskie Dolne, Jamno, Czarny Staw pod Rysami, Druzno, Śniardwy

Jezioro A: Jezioro B:
Typ jeziora: _______________ Typ jeziora: _______________
Przykład jeziora: _______________ Przykład jeziora: _______________
b) Na podstawie planów batymetrycznych podaj jedną różnicę między jeziorami A i B.

GMA13CGE Grupa B | strona 6 z 10

26 Na podstawie analizy profilu hipsometrycznego oceń prawdziwość podanych zdań. Zaznacz literę P, ( ... / 3 p.)
jeśli informacja jest prawdziwa, lub literę F – jeśli jest fałszywa.

1. Na Podhalu wysokości bezwzględne nie przekraczają 1000 m n.p.m. P F

2. Najwyższym punktem pasa pojezierzy jest Wieżyca. P F
3. W pasie nizin wysokości bezwzględne rosną w kierunku północnym. P F
W północnej części pasa pojezierzy wysokości bezwzględne są mniejsze niż w
4. P F
części południowej.

27 Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań. ( ... / 4 p.)

Średnia roczna temperatura powietrza w Polsce waha się od ok. 7°C do ok. 9°C / od ok. 9°C do ok. 11°C.
Wartość ta rośnie / maleje z północnego wschodu na południowy zachód. Izotermy lipca mają przebieg
południkowy / równoleżnikowy, co jest związane z różnicami w dopływie energii słonecznej w zależności od
szerokości geograficznej. Natomiast izotermy stycznia mają układ południkowy / równoleżnikowy
odzwierciedlający wpływ Oceanu Atlantyckiego. Średnia roczna suma opadów atmosferycznych w Polsce
wynosi ok. 1000 / 600 mm. Największe wartości przyjmuje w górach, a najmniejsze w centralnej / północnej
Polsce.
28 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Największe znaczenie gospodarcze w Polsce ma wydobycie ropy naftowej
1. P F
i rud żelaza.
Podczas obróbki rud miedzi uzyskuje się również inne metale, na przykład
2. P F
srebro.
3. Największe złoża węgla brunatnego w naszym kraju występują w pasie wyżyn. P F
Najmniej surowców mineralnych znajduje się w północno-wschodniej części
4. P F
Polski, w obrębie platformy wschodnioeuropejskiej.

29 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
1. W Sudetach znajdują się ślady działalności wulkanicznej z paleogenu. P F
Występujące w Polsce pokłady węgla kamiennego powstały w warunkach
2. P F
gorącego i wilgotnego klimatu panującego w kredzie.
Bieszczady są pasmem górskim, które wypiętrzyło się w czasie orogenezy
3. P F
kaledońskiej.
W erze mezozoicznej na obszarze Polski występowały największe zalewy
4. P F
morskie.

GMA13CGE Grupa B | strona 7 z 10

30 Dopasuj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski do odpowiedniej ery. Zaznacz literę P, jeśli ( ... / 3 p.)
wydarzenie dotyczy ery paleozoicznej, literę M, jeśli wydarzenie dotyczy ery mezozoicznej albo literę
K, jeśli wydarzenie dotyczy ery kenozoicznej.

Wypiętrzenie Karpat. P M K

Hercyńskie ruchy górotwórcze. P M K

Powstanie pokładów wapieni i dolomitów na Wyżynie Krakowsko-

P M K
Częstochowskiej.

Utworzenie się Morza Bałtyckiego. P M K

31 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, lub ( ... / 3 p.)
literę F – jeśli jest fałszywa.
Południowa część Zalewu Wiślanego należy do morskich wód
1. P F
wewnętrznych Polski.
W obrębie polskiej wyłącznej strefy ekonomicznej polskie statki mają
2. prawo swobodnie żeglować, ale nie mogą korzystać z występujących tam P F
surowców mineralnych.
3. Odra stanowi część naturalnej granicy między Polską a Niemcami. P F
Powierzchnia administracyjna Polski obejmuje obszar lądowy kraju wraz
4. P F
z wodami terytorialnymi.

32 Uzupełnij zdania odpowiednimi informacjami. ( ... / 3 p.)

A. Obecność jezior rynnowych i morenowych dowodzi, że obszar, na którym występują, był objęty
__________.
B. Średnia wysokość obszaru Polski wynosi __________ m n.p.m.
C. Najniżej położony punkt w Polsce (2,2 m p.p.m.) znajduje się w pasie __________.
33 Uzupełnij tabelę. Do każdego opisu pogody dopasuj kształtującą ją masę powietrza, wybraną spośród ( ... / 3 p.)
wymienionych poniżej, oraz numer (1–5), którym oznaczono tę masę na mapie.

PA – powietrze arktyczne
PPk – powietrze polarne kontynentalne
PPm – powietrze polarne morskie
PZk – powietrze zwrotnikowe kontynentalne
PZm – powietrze zwrotnikowe morskie

Masa powietrza
Rodzaj pogody Numer na mapie
(skrót)

A. silne mrozy i obfite opady śniegu zimą

ochłodzenie, wzrost zachmurzenia i opady

B.
latem

wysokie temperatury, duża wilgotność

C.
powietrza i burze latem

GMA13CGE Grupa B | strona 8 z 10

34 Wykonaj polecenia. ( ... / 3 p.)
a) Porównaj wielkość poszczególnych składowych bilansu wodnego Polski, wstawiając znak „>”, „<”
lub „=”.
A. parowanie i zużycie gospodarcze wody _____ odpływ powierzchniowy i podziemny
B. retencja wodna _____ przychód wody
C. przychód wody _____ rozchód wody

b) Podkreśl poprawne uzupełnienie zdania.

Polska należy do państw zasobnych / ubogich w wodę.
35 Odszukaj i skreśl w tekście dwie błędne informacje, a następnie wpisz poniżej poprawne wersje. ( ... / 2 p.)
Dorzecza Wisły i Odry zajmują 88% powierzchni Polski. Prawobrzeżne dorzecza tych rzek są większe od
lewobrzeżnych, co wynika z nachylenia obszaru naszego kraju w kierunku północno-wschodnim. Polskie rzeki
są zasilane głównie wodą z opadów atmosferycznych i z topniejącej pokrywy śnieżnej. To sprawia, że
największe przepływy występują najczęściej wiosną i zimą.
1. ____________________ 2. ____________________
36 Zaznacz dwa czynniki sprzyjające rozwojowi transportu śródlądowego w Polsce. ( ... / 1 p.)
A. Gęsta sieć rzeczna.
B. Wysokie stany wody utrzymujące się w rzekach przez cały rok.
C. Układ sieci rzecznej pokrywający się z głównymi szlakami transportowymi.
D. Dobry stan techniczny większości dróg wodnych.
E. Duża liczba jezior.
37 W każdym zestawie podkreśl nazwę jeziora, które ze względu na genezę nie pasuje do pozostałych. ( ... / 2 p.)
Uzasadnij swój wybór.
A. Hańcza, Gopło, Łebsko, Jeziorak.
Uzasadnienie: __________________________________________________
______________________________________________________________
B. Druzno, Śniardwy, Morskie Oko, Jezioro Raduńskie Dolne.
Uzasadnienie: __________________________________________________
______________________________________________________________
38 W każdym wierszu tabeli zaznacz poprawną informację. ( ... / 3 p.)

Przybliżona liczba jezior w Polsce ok. 7100 ok. 10 500 ok. 15 000

Pas rzeźby terenu z największą liczbą

pobrzeża pojezierza niziny
jezior

Największe jezioro w Polsce Hańcza Śniardwy Mamry

Typ jezior występujący tylko w górach rynnowe morenowe cyrkowe

39 W każdym wierszu tabeli zaznacz poprawną informację dotyczącą Morza Bałtyckiego. ( ... / 3 p.)

Liczba państw nadbałtyckich 7 9 10

Maksymalna głębokość 226 m 325 m 459 m

Dominujący typ wybrzeża w

fierdowo-szkierowe zalewowo-mierzejowe fiordowe
przeważającej części Bałtyku

Średnie zasolenie 7,5‰ 13,5‰ 17,5‰

40 Wymień trzy rodzaje działań prowadzących do ograniczenia zanieczyszczeń, które są wytwarzane na ( ... / 2 p.)
lądzie i przedostają się do Morza Bałtyckiego.

GMA13CGE Grupa B | strona 9 z 10

41 a) Rozwiąż krzyżówkę. ( ... / 5 p.)

1. Skała występująca na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej.

2. Silne ruchy tektoniczne, w których wyniku powstają łańcuchy górskie.
3. Łańcuch górski na południu Polski wypiętrzony w czasie fałdowania alpejskiego.
4. Skamieniałość przewodnia ery mezozoicznej.
b) Wpisz hasło w wyznaczonym miejscu, a następnie wybierz poprawne dokończenie zdania.
__________ to okres ery paleozoicznej / mezozoicznej / kenozoicznej.
42 Skreśl nazwę surowca mineralnego, który nie pasuje do wymienionych w zestawie. Uzasadnij swój ( ... / 2 p.)
wybór.
A. Gliny, marmury, gips, sole potasowe.
_____________________________________________________________________
B. Węgiel brunatny, kreda, gaz ziemny, ropa naftowa.
_____________________________________________________________________
43 Podaj dwa przykłady wpływu położenia Polski między Morzem Bałtyckim a Karpatami i Sudetami na ( ... / 2 p.)
gospodarkę naszego kraju.
44 Przyporządkuj trzy spośród czterech konsekwencji położenia naszego kraju (A–D) do odpowiednich ( ... / 2 p.)
cech położenia Polski wymienionych w tabeli.

Położenie na Niżu Położenie między morzem a

Rozciągłość południkowa 5°50’
Środkowoeuropejskim górami

A. Ukształtowanie terenu sprzyjające budowie szlaków komunikacyjnych.

B. Różnica w długości trwania dnia i nocy między północnymi a południowymi krańcami Polski.
C. Utrudniony napływ mas powietrza z południa Europy.
D. Różnica czasu między wschodem i zachodem Słońca na wschodnich i zachodnich krańcach Polski.
45 Podkreśl poprawne dokończenie zdania. ( ... / 1 p.)
Obszary o wspólnej genezie i silnym powiązaniu wszystkich elementów środowiska to
A. megaregiony. B. makroregiony. C. mezoregiony.
46 Uszereguj wydarzenia z przeszłości geologicznej Polski (A–D) w kolejności od najstarszego do ( ... / 3 p.)
najmłodszego.
A. Powstanie wapieni w Tatrach i Pieninach.
B. Utworzenie się Morza Bałtyckiego.
C. Powstanie złóż węgla brunatnego w okolicach Bełchatowa.
D. Sfałdowanie oraz wypiętrzenie się Gór Świętokrzyskich i Sudetów.
____ →____ →____ →____ →
47 Wyjaśnij, dlaczego surowce skalne, takie jak granity i bazalty, występują w Polsce głównie na Dolnym ( ... / 2 p.)
Śląsku.

GMA13CGE Grupa B | strona 10 z 10