Grupa A Klasa .................... Liczba punktów ......

/ 30
Imię i nazwisko ................................

1 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest ( ... / 2 p.)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Na atlantyckim wybrzeżu Ameryki Północnej średnia roczna temperatura powietrza

jest wyższa niż na podobnej szerokości geograficznej na wybrzeżu Europy, ponieważ
temperaturę podnosi zimny prąd morski – Prąd Labradorski. P / F
B. Najmniejsze roczne amplitudy temperatury powietrza notuje się w okolicach równika
– około 2–3°C. P / F
C. Najniższą temperaturę na świecie zanotowano w Dolinie Śmierci (–89,2°C). P / F

2 Zaznacz właściwe dokończenia zdania. ( ... / 2 p.)

Turyści wybierający się z Kuźnic (1010 m n.p.m.) na Kasprowy Wierch (1987 m n.p.m.)
powinni się spodziewać temperatury
A. niższej niż w Kuźnicach o około 6°C,
B. wyższej niż w Kuźnicach o około 6°C,
C. niższej niż w Kuźnicach o około 9°C,
ponieważ zazwyczaj wraz ze wzrostem wysokości temperatura jest
D. coraz wyższa, średnio o 0,6°C co 100 m
E. coraz niższa, średnio o 0,6°C co 100 m.
F. coraz niższa, średnio o 1°C co 100 m.

3 Uzupełnij definicje odpowiednimi pojęciami. ( ... / 3 p.)

A. Poziomy ruch mas powietrza wywołany różnicą ciśnienia atmosferycznego to

________________ .
B. Układ zamkniętych izobar, w którym wartość ciśnienia atmosferycznego rośnie
w kierunku środka układu, to ________________.
C. Ciśnienie atmosferyczne mierzymy za pomocą przyrządu pomiarowego o nazwie
______________. Na mapach przedstawiamy je za pomocą linii jednakowych ciśnień,
czyli ______________. Jednostką pomiaru ciśnienia atmosferycznego jest _______.

4 Uporządkuj etapy powstawania pasatów. Wpisz cyfry w odpowiednich miejscach. ( ... / 2 p.)

1. Masy powietrza silnie się nagrzewają z powodu dużego kąta padania promieni
słonecznych.
__ W rejonie zwrotników powstają ośrodki wysokiego ciśnienia, a suche i chłodne
powietrze opada ku powierzchni Ziemi.
__ Nagrzane powietrze unosi się do pewnej wysokości, a podczas unoszenia powietrza
para wodna się skrapla i występują opady. Są to deszcze zenitalne.
__ Pozbawione wilgoci powietrze przemieszcza się ku zwrotnikom.
5. Masy powietrza przemieszczają się od wyżów zwrotnikowych do niżu równikowego.
Są to pasaty.

5 Oceń, czy podane stwierdzenia są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest ( ... / 2 p.)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Ciśnienie atmosferyczne to inaczej ciężar słupa powietrza na jednostkę powierzchni.

P/F
B. W strefie zwrotnikowej występuje najniższe ciśnienie atmosferyczne. P / F
C. Wiatr wieje z powodu różnic wartości ciśnienia atmosferycznego na sąsiadujących
obszarach. P / F
D. Niżom atmosferycznym najczęściej towarzyszą opady. P / F
E. Pasat jest wiatrem zmiennym, a fen nie występuje w górach. P / F

Grupa A | strona 1 z 3
6 Zaznacz na podstawie tekstu właściwe dokończenia zdania. ( ... / 1 p.)

Gdy porównamy średnią roczną temperaturę powietrza w Nowym Jorku i w Rzymie,

to okaże się, że w Rzymie ta temperatura jest dużo wyższa: wynosi 15,7°C,
a w Nowym Jorku ma wartość 12,1°C. Miasta leżą na podobnej szerokości geograficznej
(Nowy Jork 40°42’N, a Rzym 41°53’N) i podobnej wysokości n.p.m.

Nowy Jork jest miejscem chłodniejszym, ponieważ na temperaturę wpływa

A. zimny prąd morski – Prąd Labradorski,
B. ciepły prąd morski – Prąd Labradorski,
który
C. ochładza przylegające obszary.
D. ociepla przylegające obszary.

7 ( ... / 2 p.)
Oceń, które z podanych informacji
można odczytać z zamieszczonego
poniżej wykresu lipcowych opadów
atmosferycznych w Warszawie.
Obok informacji, które da się
odczytać, zaznacz literę T (tak),
a obok tych, których odczytać się
nie da, zaznacz literę N (nie)

Największe opady wystąpiły 28 lipca. T / N

W lipcu 16 dni było słonecznych. T / N
Pogoda załamała się gwałtownie 11 lipca, kiedy wystąpiła burza z gradem. T / N
Zarówno w Warszawie, jak i nad morzem, najlepsze warunki do plażowania wystąpiły
w połowie lipca. T / N

8 Opisz na podstawie mapy pogodę w Warszawie. ( ... / 2 p.)

Temperatura powietrza: ___°C Zachmurzenie: ____________________

Kierunek i siła wiatru: ____________________ Opady: ______________
Ciśnienie atmosferyczne:_________________________

9 Rozpoznaj opisane elementy pogody i zapisz ich nazwy. ( ... / 2 p.)

A. Ten element pogody określa stan cieplny atmosfery. Najczęściej mierzy się go
w stopniach Celsjusza (°C), ale także w kelwinach (K) lub w stopniach Farenheita (°F).
B. Do określenia wielkości tego elementu pogody używa się jedynie własnego wzroku.
Najwyższy stopień (8) oznacza, że nie zobaczymy ani jednego fragmentu nieba.
C. To przemieszczanie się mas powietrza mierzone w metrach na sekundę (m/s)
lub w kilometrach na godzinę (km/h).
D. To zawartość pary wodnej w powietrzu wyrażona w gramach na metr
sześcienny (g/m3).

Grupa A | strona 2 z 3
10 Rozwiń skróty i zapisz pełne nazwy mas powietrza. ( ... / 2 p.)

PZ – ____________________________ PPm – ____________________________

11 Oceń, czy podane stwierdzenia są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest ( ... / 2 p.)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Klimat to stan atmosfery w danym miejscu i czasie. P / F

B. Strefy klimatyczne obejmują pięć ułożonych równoleżnikowo obszarów
wyodrębnionych na podstawie rocznego przebiegu temperatury powietrza oraz opadów.
P/F
C. Klimat górski występuje we wszystkich strefach klimatycznych. P / F

12 Zaznacz wiersz, w którym poprawnie podano kolejność trzech pierwszych stref ( ... / 1 p.)
klimatycznych, które się przekracza, przemieszczając się od stacji polarnej
w Antarktyce w kierunku południowej Europy.

A. okołobiegunowa – podzwrotnikowa – umiarkowana

B. okołobiegunowa – umiarkowana – zwrotnikowa
C. okołobiegunowa – umiarkowana – podzwrotnikowa
D. okołobiegunowa – podzwrotnikowa – zwrotnikowa

13 ( ... / 2 p.)
Wybierz i dopisz do podanych na mapie miejsc te
spośród wymienionych czynników, które powodują
różnice w wartości średniej sumy opadów.

cyrkulacja powietrza, wysokość nad poziomem morza,

odległość od mórz i oceanów, prądy morskie

A. Śnieżka i Wrocław –
B. Koszalin i Toruń –

14 Oceń, czy podane informacje dotyczące rozkładu opadów na kuli ziemskiej ( ... / 2 p.)
są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F –
jeśli jest fałszywe.

A. W okolicach równika opady są wysokie przez cały rok i są nazywane deszczami

zenitalnymi. P / F
B. W okolicach zwrotników występują obszary zwiększonych opadów zwanych
wyżowymi. P / F
C. Rekordowo wysokie opady występują w południowo-wschodniej Azji za sprawą
występowania monsunów. P / F
D. W okolicach biegunowych występują duże opady, głównie w postaci śniegu, dlatego
jest tam dużo lodowców. P / F

15 ( ... / 3 p.)
Opisz na podstawie klimatogramu przebieg
temperatury powietrza i opadów. Następnie
rozpoznaj strefę klimatyczną, której dotyczą
te dane.

A. Temperatura powietrza: _____________________

B. Opady atmosferyczne: _____________________

C. Strefa klimatyczna: _____________________

Grupa A | strona 3 z 3
Grupa B Klasa .................... Liczba punktów ...... / 30
Imię i nazwisko ................................

1 Oceń, czy podane informacje są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest ( ... / 2 p.)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Na atlantyckim wybrzeżu Ameryki Północnej średnia roczna temperatura powietrza

jest niższa niż na podobnej szerokości geograficznej na wybrzeżu Europy, ponieważ
temperaturę obniża zimny prąd morski – Prąd Labradorski. P / F
B. Największe roczne amplitudy temperatury powietrza notuje się w okolicach równika –
około 60°C. P / F
C. Najwyższą temperaturę na świecie zanotowano w Dolinie Śmierci (56,7°C). P / F

2 Zaznacz właściwe dokończenia zdania. ( ... / 2 p.)

Turyści wybierający się z okolic schroniska Lesnova (ok. 800 m n.p.m.) na Śnieżkę
(1602 m n.p.m.) powinni się spodziewać temperatury
A. wyższej niż w okolicy schroniska o około 5°C,
B. niższej niż w okolicy schroniska o około 5°C,
C. niższej niż w okolicy schroniska o około 8°C,
ponieważ zazwyczaj wraz ze wzrostem wysokości temperatura jest
D. coraz niższa, średnio o 0,6°C co 100 m.
E. coraz wyższa, średnio o 0,6°C co 100 m.
F. coraz niższa, średnio o 1°C co 100 m.

3 Uzupełnij definicje odpowiednimi pojęciami. ( ... / 3 p.)

A. Ciśnienie atmosferyczne mierzymy za pomocą przyrządu pomiarowego o nazwie

______________. Na mapach przedstawiamy je za pomocą linii jednakowych ciśnień,
czyli ______________. Jednostką pomiaru ciśnienia atmosferycznego jest _______.
B. Poziomy ruch mas powietrza wywołany różnicą ciśnienia atmosferycznego to
________________.
C. Układ zamkniętych izobar, w którym wartości ciśnienia atmosferycznego maleją
w kierunku środka układu, to ________________.

4 Uporządkuj etapy powstawania pasatów. Wpisz cyfry w odpowiednich miejscach. ( ... / 2 p.)

1. Masy powietrza silnie się nagrzewają z powodu dużego kąta padania promieni
słonecznych.
__ Pozbawione wilgoci powietrze przemieszcza się ku zwrotnikom.
__ Na zwrotnikach powstają ośrodki wysokiego ciśnienia, a suche i chłodne powietrze
opada ku powierzchni Ziemi.
__ Nagrzane powietrze unosi się do pewnej wysokości, a podczas unoszenia powietrza
para wodna się skrapla i występują opady. Są to deszcze zenitalne.
5. Masy powietrza przemieszczają się od wyżów zwrotnikowych do niżu równikowego.
Są to pasaty.

5 Oceń, czy podane stwierdzenia są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest ( ... / 2 p.)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Wiatr wieje z powodu odmiennej temperatury powietrza w różnych miejscach. P / F

B. W strefie zwrotnikowej występuje najwyższe ciśnienie atmosferyczne. P / F
C. Ciśnienie atmosferyczne to ciężar słupa powietrza na jednostkę powierzchni. P / F
D. Wyżom atmosferycznym najczęściej towarzyszą opady. P / F
E. Pasat jest wiatrem stałym, a fen występuje w górach. P / F

Grupa B | strona 1 z 3
6 Zaznacz na podstawie tekstu właściwe dokończenia zdania. ( ... / 1 p.)

Afrykańska pustynia Namib słynie nie tylko z najwyższej wydmy piaszczystej

(Dune 7, o wysokości ponad 340 m), lecz także z tego, że znajduje się na wybrzeżu.
Dla nas, przyzwyczajonych, że bliskość morza wiąże się z dużymi opadami, to zjawisko
zadziwiające.

Pustynia Namib powstała na wybrzeżu Atlantyku, ponieważ na klimat wpłynął tam

A. zimny prąd morski – Prąd Benguelski,
B. ciepły prąd morski – Prąd Benguelski,
który
C. ochładza i osusza przylegające tereny.
D. ociepla i podnosi opady na przyległych obszarach.

7 ( ... / 2 p.)
Oceń, które z podanych informacji
można odczytać z zamieszczonego
poniżej wykresu lipcowych opadów
atmosferycznych w Warszawie.
Obok informacji, które da się
odczytać, zaznacz literę T (tak),
a obok tych, których odczytać się
nie da, zaznacz literę N (nie)

Największe opady dobowe wynosiły blisko 15 mm. T / N

Zarówno w Warszawie, jak i nad morzem, najlepsze warunki do plażowania wystąpiły
w połowie lipca. T / N
W lipcu opady powyżej 1 mm występowały przez 17 dni. T / N
Największe opady wystąpiły13 i 28 lipca. T / N

8 Opisz na podstawie mapy pogodę w Lyonie. ( ... / 2 p.)

Temperatura powietrza: ___°C Zachmurzenie: ____________________

Kierunek i siła wiatru: ____________________ Opady: ______________
Ciśnienie atmosferyczne:_________________________

9 Rozpoznaj opisane elementy pogody i zapisz ich nazwy. ( ... / 2 p.)

A. Do określenia wielkości tego elementu pogody używa się jedynie własnego wzroku.
Najwyższy stopień (8) oznacza, że nie zobaczymy ani jednego fragmentu błękitnego
nieba.
B. To przemieszczanie się mas powietrza. W opisie tego elementu podaje się między
innymi kierunek, z którego przychodzi (na przykład zachodni – z zachodu).
C. Ten element pogody określa stan cieplny atmosfery. Najczęściej mierzy się go
w stopniach Celsjusza (°C), ale także w kelwinach (K) lub w stopniach Farenheita (°F).
D. To zawartość pary wodnej w powietrzu, wyrażona w procentach (%).

Grupa B | strona 2 z 3
10 Rozwiń skróty i zapisz pełne nazwy mas powietrza. ( ... / 2 p.)

PA – ____________________________ PPk – ____________________________

11 Oceń, czy podane stwierdzenia są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest ( ... / 2 p.)
prawdziwe, lub literę F – jeśli jest fałszywe.

A. Pogoda to stan atmosfery w danym miejscu i czasie. P / F

B. Typy klimatu obejmują pięć ułożonych równoleżnikowo pasów wyodrębnionych na
podstawie rocznego przebiegu temperatury oraz opadów. P / F
C. Klimat monsunowy nie występuje w jednej strefie klimatycznej. P / F

12 Zaznacz wiersz, w którym poprawnie podano kolejność trzech pierwszych stref ( ... / 1 p.)
klimatycznych, które się przekracza, przemieszczając się od stacji polarnej
w Arktyce w kierunku Ameryki Środkowej.

A. okołobiegunowa – podzwrotnikowa – umiarkowana

B. okołobiegunowa – umiarkowana – zwrotnikowa
C. okołobiegunowa – umiarkowana – podzwrotnikowa
D. okołobiegunowa – podzwrotnikowa – zwrotnikowa

13 ( ... / 2 p.)
Wybierz i dopisz do podanych na mapie miejsc te
spośród wymienionych czynników, które powodują
różnice w wartości średniej sumy opadów.

cyrkulacja powietrza, wysokość nad poziomem morza,

odległość od mórz i oceanów, prądy morskie

A. Łeba i Bydgoszcz –
B. Lutowiska i Przemyśl –

14 Oceń, czy podane informacje dotyczące rozkładu opadów na kuli ziemskiej ( ... / 2 p.)
są zgodne z prawdą. Zaznacz literę P, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub literę F –
jeśli jest fałszywe.

A. W okolicach równika opady są niskie przez cały rok, zgodnie z przebiegiem niżów
atmosferycznych. P / F
B. W okolicach zwrotników występują obszary z bardzo niskimi opadami, których
przyczyną jest działanie wyżów zwrotnikowych. P / F
C. Najwyższe na świecie opady notuje się w południowo-wschodniej Azji, ponieważ jest
to rejon występowania monsunów. P / F
D. W okolicach biegunów występują bardzo małe opady, głównie w postaci śniegu. P / F

15 ( ... / 3 p.)
Opisz na podstawie klimatogramu przebieg
temperatury powietrza i opadów. Następnie
rozpoznaj strefę klimatyczną, której dotyczą
te dane.

A. Temperatura powietrza: _____________________

B. Opady atmosferyczne: _____________________

C. Strefa klimatyczna: _____________________

Grupa B | strona 3 z 3