You are on page 1of 13

‫البالد التي توحدت تحت امرات صلح الدين‬

‫ﻣﻨﻬﺞ ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‪:‬ﻣﻘﺎﻟﺔ ﻣﻘﺪﻣﺔ ﻻﺳﺘﻜﻤﻞ ﺑﻌﺾ ﺍﻟﻮﺍﺟﺒﺎﺕ ﻓﻲ ﻣﺎﺩﺓ‬


‫ﺍﻟﻤﺸﺮﻓﺔ ‪ :‬عنﺎيﺔ ﻣﺎﺟﺳتير ﻓﻲ ﺍﻟترﺑيﺔ‬

‫ﺍﻹﻋﺪﺍﺩ ‪:‬‬

‫ليلة المغفرة ‪١.‬‬ ‫)‪(٢١٠٣٠٢٦٠١٨‬‬


‫‪٢.‬‬ ‫حبيبة‬ ‫) ‪(٢١٠٣٠٢٦٠٣۹‬‬
‫محمد الحم اكبر ‪٣.‬‬ ‫)‪(٢١٠٣٠٢٦٠٤٣‬‬
‫فطري عريفة ‪٤.‬‬ ‫(‪)٢١٠٣٠٢٦٠٢١‬‬

‫ﻗﺴﻢ تﻌلﻴﻢ اللغة الﻌﺮبﻴة بﻜلﻴة الﺘﺮبﻴة والﺘﺪريﺲ‬


‫ﺟﺎمﻌة والي ﺳﻮﻧﺠﻮ اﻻﺳالمﻴة الﺤﻜﻮمﻴة‬
‫‪١٢٠٢‬‬
‫‪1‬‬
‫الﻤﻘﺪمة‬

‫ﺍﻥ ﺍﻟﺤﻤﺪ ﻟﻠﻪ نﺤﻤﺪﻩ ﻭنﺳتﻌينﻪ ﻭنﺴﺘﻐﻔﺮﻩ ﻭنﻌﻮﺫ ﺏﷲ ﻣﻦ ﺷﺮﻭر ﺍنﻔﺴﻨﺎ ﻭﻣﻦ ﺳﻴﺌﺎﺕ ﺍعﻤﺎﻟﻨﺎ ﻣﻦ يﻬﺪيﻪ ﷲ ﻓﻼ‬
‫ﻣﻀﻞ ﻟﻪ ﻭﻣﻦ يﻀﻠﻠﻪ ﻓﻼ ﻫﺎﺩﻱ ﻟﻪ‪ .‬ﺍﻟﺼ ﻼﺓ ﻭﺍﻟﺴﻼﻡ عﻠﻰ نﺒﻴﻨﺎ ﻭﺣﺒﻴﺒﻨﺎ ﻭﺷﻔﻴﻌﻨﺎ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻠﻰ ﷲ عﻠﻴﻪ ﻭﺳﻠﻢ ﺍﻟﺬﻱ‬
‫ﺍﻟﺸﻔﻮيﺔ"‬
‫ّ‬ ‫ﺍﻟﺴﻤﻌﻴﺔ‬
‫ّ‬ ‫ﺍﻟﺘﻌﻠﻢ‬
‫ّ‬ ‫ﻗﺪ ﺣﻤﻠﻨﺎ ﻣﻦ ﺍﻟﻈﻠﻤﺎﺕ ﺍﻟﻰ ﺍﻟﻨﻮر ‪.‬ﻭﻟﻘﺪ تﻤﻦ يﻌﻮﺩ ﷲ تﻌﺎﻟﻰ ﺟﻞ ﺟﻼﻟﻪ ﻛﺘﺎﺑﺔ " ‪ .‬ﻃﺮيﻘﺔ‬
‫ﺍﻟﺒﺤﺚ ﺑﻌﻨﻮﺍﺕ نﺸﻜﺮ ﷲ تﻌﺎﻟﻰ ﺍﻟﺬﻯ ﻗﺪ يﻌﻄﻴﻨﺎ نﻌﺎﻣﺎ ﻛﺜﻴﺮﺓ ﺣﺘﻰ نﺴﺘﻄﻴﻊ ﺍﻥ نﻮﺻﻞ ‪.‬ﺍﻟﺪرﺍﺳﺎﺕ ﺍﻟﻰ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﺠﺎﻣﻌﺔ‬
‫ﻭنﻘﺪر عﻠﻰ ﺍنﺘﻬﺎﺀ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻮﺍﺟﺒﺎﺕ نﺸﻜﺮ ﺍيﻀﺎ ﺍﻟﻰ ﺍﻟﻤﻌﻠﻢ ﻫﺬﻩ ﺍﻟﻤﺎﺩﺓ تﺤﺖ ﺍﺷﺮﺍﻑ ﺍﺳتﺎﺫﺓ ﺍينﺎيﺎﺓ ﺍﻟﻤﺎﺟﺴﺘﻴﺮ ﺍﻟﺬﻱ ﻗﺪ‬
‫عﻤﻠﻨﺎ عﻠﻤﺎ ﻛﺜﻴﺮﺍ‪ .‬ﻭﻫﺆﻻﺀ ﺍﻟﺼﺎﺣﺒﻴﻦ ﻭﺍﻟﺼﺎﺣﺒﺎﺕ‬
‫ﺍﻻﺣﺒﺎﺀ‪.‬‬

‫‪ ٢٥‬ﺍغﺳطﻭس ‪ ١٢٠٢‬ﺳﻤﺎرﺍغ‬

‫‪2‬‬
‫اﻷوﻝ‬
‫ّ‬ ‫الﺒﺎﺏ‬

‫اﻻفﺘﺘﺎﺡ‬

‫ﺃ‪ .‬الخلفية‬

‫ﺍﻟﺑطل ﻫﻭ ﺷخﺻيﺔ ﻣﺣﺎرﺏ تﺑرز ﺑﺳﺑﺏ ﻛﻔﺎﺣﻪ ﻟﻠﺣﺻﻭل عﻠﻰ ﺷﻲء ﻣﻥ أﺟل ﺍآلخريﻥ‪ .‬يﻭﺟﺩ ﻓﻲ ﺍإلﺳﻼﻡ ﺍﻟﻌﺩيﺩ‬
‫ﻣﻥ ﺍألﺑطﺎل ﺍﻟﻣﺷﻬﻭريﻥ ‪ ،‬أﺣﺩﻫﻡ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ‪ .‬ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ إﻻ أﺣـﺩ ﻫـؤﻻء ﺍﻟﻌظﻣـﺎء ﺍألﺑطـﺎل ﺍﻟـﺫيﻥ ﺟﻣﻌـﻭﺍ‬
‫ﺍﻟنـﺎس عﻠـﻰ ﺍإلﺳﻼﻡ ﺍﻟﺣق ‪ ،‬ﻭرﻓﻌﻭﺍ ﻓﻲ ﺳﻣﺎء ﺍﻟﻭطﻥ ﺍإلﺳﻼﻣﻲ ﻟﻭﺍء ﺍﻟﻭﺣﺩﺓ ‪ ،‬ﻭﺣررﻭﺍ ﺑﻼﺩ ﺍإلﺳﻼﻡ ﻣﻥ ﺍﻟﻌﺩﻭ‬
‫‪ .‬ﺍﻟﻣﻐتﺻﺏ ‪ ،‬ﻭﺍﻻﺳتﻌﻣﺎر ﺍﻟﻛﺎﻓر ‪ ،‬ﻭﻛتﺑﻭﺍ ﻓﻲ ﺳﺟل ﺍﻟتﺎريخ آيﺎﺕ ﺍﻟنﺻر ‪ ،‬ﻭﺫﻛريﺎﺕ ﺍﻟخﻠﻭﺩ‬

‫ﺏ‪ .‬تﺤﺪيﺪ الﺒﺤﺚ‬

‫‪. ١‬ﻣﻥ ﻫﻭ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ؟‬


‫‪. ٢‬ﻫل ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺑطل؟‬
‫‪. ٣‬ﻣﺎ ﺍﻟنﺟﺎﺣﺎﺕ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ؟‬
‫‪. ٤‬ﻣﺎ ﻫﻲ ﺍﻻﺳترﺍتيﺟيﺔ ﺍﻟتﻲ يﺳتخﺩﻣﻬﺎ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻓﻲ تﻭﺣيﺩ ﺍألﻣﻡ؟‬

‫ﺝ‪ .‬اﻷﻏﺮاﺽ‬

‫‪ .١‬تﻌرﻑ عﻠﻰ ﺷخﺻيﺔ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ؟‬


‫‪ .٢‬تﻌرﻑ ﺣﻘيﻘﺔ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻓﻬﻭ ﺑطل أﻡ ﻻ ؟‬
‫‪. ٣‬تﻌرﻑ ﺍﻟنﺟﺎح ﺍﻟﺫﻱ ﺣﻘﻘﻪ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ؟‬
‫‪. ٤‬تﻌرﻑ ﺍﻻﺳترﺍتيﺟيﺎﺕ ﺍﻟتﻲ ﺍﺳتخﺩﻣﻬﺎ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻟتﻭﺣيﺩ ﺍألﻣﻡ ؟‬

‫‪3‬‬
‫الﺒﺎﺏ الﺜﺎﻧي‬

‫ا‪ .‬البحث‬

‫ﻣنـﺫ أﻥ تـﻭﻓﻲ ﺍﻟﺳـﻠطﺎﻥ ﺍﻟﺩيﻥ تﻬيﺎﺕ ﺍﻟﺑطل ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺍﻟﻔرص ﻟﻣﻭﺍتيﺔ ﻟتﻭﺣيﺩ ﺍﻟﻌﺎﻟﻡ ﺍﻻﺳﻼﻣﻲ تﺣﺕ ﻟﻭﺍتﻪ ‪.‬ﺃ‬
‫ﻭﺍﻣرتﻪ‪ .‬ﻭﺍﺳتطﺎع ﺑﻔضل ﻣﻭﺍﻫﺑﻪ ﺍﻟﻌﺳﻛريﺔ ‪ ،‬ﻭخﺑرتﻪ ﺍﻟﺣرﺑيﺔ ﻭﺍﻟﺳيﺎﺳـيﺔ أﻥ يﻭﺣـﺩ ﺍﻟﺑﻼﺩ ﺍﻟﻭﺍﺣﺩﺓ تﻠﻭ ﺍألخرﻯ‬
‫ﻓﻘﺩ ﻛﺎنﺕ ﺍﻟطﻭﺍئﻑ ﻓﻲ ﺍﻟـيﻣﻥ تتﺻـﺎرع ﻓﻲ عﻬـﺩ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ‪ ,‬ﻭتﻘتتـل ﻗتﺎﻟًـﺎ ﻣريـر ﻣﻣـﺎ عـرض ﺍﻟﻭﺣـﺩﺓ‬
‫ﺍإلﺳـﻼﻣيﺔ ﻟﻠتﻔﻛـك ﻭﺍﻟتﻣـزق‪ .‬ﻓﻛﺎنﺕ ﺍﻟﻣﺩﺍنيﺔ ﻓﻲ (ﺻنﻌﺎء) ﻭﺍﻟنﺟﺎﺣيـﺔ ﻓﻲ( زﺑيﺩ ) تتنﺎزعـﺎﻥ عﻠـﻰ ﺍﻟﺣﻛـﻡ‪ ،‬ﻛﻣـﺎ‬
‫ظﻬـر ﺩعـﻲ ﻛﺎﺫﺏ زعـﻡ أنـﻪ ( ﺍﻟﻣﻬـﺩﻱ ﺍﻟﻣنتظـر) ﻓأﺣـﺩث ﺑﻌـض ﺍﻟﻘﻼﻗل ﻭﺍﻻضطرﺍﺏ ﻓﻲ ﺑﻼﺩ ﺍﻟـيﻣﻥ ‪،‬‬
‫ﻓﺎنتﺷـرﺕ ﺍﻟﻣـﺫﺍﺑح ‪ ،‬ﻭعﻣـﺕ ﺍﻟﻔﻭضـﻰ ‪ ،‬ﻭﺳـﺎﺩﺕ ﺍﻟﻔـتﻥ ‪ ،‬ﻓﻌـز عﻠـﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ أﻥ يرﻯ ﺍﻟﺷـﻌﺏ ﺍﻟﻣﺳـﻠﻡ يﻘتـل‬
‫ضـﺎ ﻭتﻛيـﺩ ﺍﻟطﺎئﻔـﺔ ﻟﻠطﺎئﻔـﺔ ﺍألخـرﻯ ﻓأرﺳـل أخـﺎﻩ تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ إﻟﻰ ﺑﻼﺩ ﺍﻟيﻣﻥ ﻟتخﻠيﺻﻬﺎ ﻣﻥ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻔتﻥ‬‫ﺑﻌضـﻪ ﺑﻌ ً‬
‫ﺍﻟتﻲ ضرﺑﺕ أطنﺎﺑﻬﺎ ‪ ،‬ﻭﺩﺑﺕ ﻓﻲ طﻭل ﺍﻟﺑﻼﺩ ﻭعرضﻬﺎ ﻟيضﻣﻬﺎ إﻟﻰ ﻣﺻر ﻭﺍﻟﺷﺎﻡ تﺣﺕ إﻣرﺓ ﻭﺍﺣﺩﺓ‬
‫ﺳﺎر تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ ﺑﺟنﺩﻩ عﻥ طريق ﺍﻟنيل ﺣتﻰ ﻭﺻل إﻟﻰ ﻣﺩينﺔ (ﻗـﻭص ) ثﻡ ﺳﺎر ﺑرﺍ ﺣتﻰ‪ ,‬ﺑﻠغ ﺳﺎﺣل ﺍﻟﺑﺣر‬
‫ﺍألﺣﻣر ثﻡ أﺑﺣر ﺣتﻰ ﻭﺻل ( ﺟـﺩﺓ )‪ ,‬ﻭﺑﻌـﺩﻫﺎ ﻭﺻـل إﻟﻰ ﺍﻟـيﻣﻥ ‪ ،‬ﻭتﻭغـل ﻓﻲ أرضـﻬﺎ ﻭﺍﺳتﻭﻟﻰ عﻠﻰ ﻣﻘﺎطﻌﺔ (‬
‫زﺑيﺩ )‪ ,‬ﻭعﻠﻰ ﺑﻌض ﺍﻟﺣﺻﻭﻥ ﺍألخرﻯ‪ ،‬ﻭ يﺫﻛر ﺑﻌض ﺍﻟﻣـؤرخيﻥ ﺍنﻪ ﻓـتح ﻭﺣـﺩﻩ ﻣـﺎ ينـﻭﻑ عـﻥ ثﻣـﺎنيﻥ ﺣﺻنﺎ‬
‫ﻭ ﻣﺩينﺔ ـﺎﻟيﻣﻥ ﻭيظﻬـر أﻥ ﺍﻟيﻣنـييﻥ ﺍرتـﺎﺣﻭﺍ إﻟﻰ ﻣﺟيئـﻪ ﻟﻣـﺎ ﻛـﺎﻥ يﻌﺎﻥ يـﻪ ﺍﻟـيﻣﻥ ﻣـﻥ ﺍﻟﻔﻭضﻰ ﻭﺍﻻضطرﺍﺏ ‪،‬‬
‫ﺑل ﻛﺎﻥ ﺍﻟيﻣنيﻭﻥ أﻓﺳﻬﻡ يﺳﻬﻠﻭﻥ ﻟﻠﻘﺎئﺩ تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ أﻣر ﻓتﺣﻬﺎ ‪ ،‬ﻓﻛﺎﻥ نﻭﺍﺏ ﺍﻟﻘـﻼع يرﺳﻠﻭﻥ إﻟيﻪ ﻣﻔﺎتيﺣﻬﺎ ﺣﻘنﺎ‬
‫ﻟﻠﺩﻣﺎء ﻭرغﺑﺔ ﻓﻲ ﺍﻻﺳتﻘرﺍر‪ ,‬ﻭﻟﻣـﺎ تﻡ ﻟـﻪ ﻓـتح ﺍﻟـيﻣﻥ ﺍﺳتﺷـﺎر ( تـﻭرﺍﻥ ﺷـﺎﻩ ) أﺻﺣﺎﺑﻪ ﻭخﺎﺻتﻪ ﻓﻲ ﺍختيﺎر‬
‫ﺍﻟﻣﻛﺎﻥ ﺍﻟﻣنﺎﺳﺏ ﻟيتخﺫﻩ ﻣﻭطنﺎ ﻟﻪ ﻭﻟﺟنﺩﻩ ﻓﻭﻗﻊ ﺍﻻختيﺎر عﻠﻰ ﻣﺩينﺔ ( تﻌز ) ﻓﺎتخﺫﻫﺎ ﻣﺳتﻘرﺍ ﻭﻣﻭطنﺎ‪.‬‬
‫ﻭﻣﺎ إﻥ تﻡ ﻓتح ﺍﻟيﻣﻥ ﺣتﻰ ﻭﻟَّﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ عﻠيﻬﺎ أخﺎﻩ ( تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ ) ‪ ،‬ثﻡ أخﺎﻩ ( طﻐـتﻛيﻥ‬
‫ﺑﻥ أيﻭﺏ ) ﺍﻟﺫﻱ ﺑﻘﻰ ﻓيﻬﺎ ﺣتﻰ ﻣﺎﺕ ﺳنﺔ ‪ ٥٩٣‬ﻫـ ﻭتﻭﻟﻰ ﻭﻻﺓ ﺍأليـﻭﺑييﻥ عﻠـﻰ ﺍﻟـيﻣﻥ ﻣـﺎ يﻘـﺎرﺏ أﻛثـر ﻣـﻥ‬
‫ثﻣﺎنيﻥ عﺎﻣﺎ ﻣﻥ عﺎﻡ ‪ ٥٦٩‬ﻫـ ﺣتﻰ عﺎﻡ ‪ . ٦٥٢‬ﻫـ‬
‫ﻭ ﻓﻲ ﺍﻟﻌـﺎﻡ ﺍﻟـﺫﻱ تﻡ ﻓيـﻪ ﻓـتح ﺍﻟـيﻣﻥ ﺍﺳـتطﺎع ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ أﻥ يﻔـتح ﺑرﻗـﺔ ﻭطـرﺍﺑﻠس‪ ،‬ﻭﺍﻟﺟـزء‬
‫ﺍﻟﺷرﻗﻲ ﻣﻥ تﻭس ﺍﻟﺣﺎﻟيﺔ ‪ ،‬إﻟﻰ ﻗﺎﺑس ﻭﻛﺎﻥ ﺫﻟك عﺎﻡ ‪٥٦٩‬‬
‫ﻭﻓﻲ عﺎﻡ ‪ ٥٧٩‬ﻫـ ﺍﺳتﺩ عﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ أخﺎﻩ ( ﺍﻟﻣﻠـك ﺍﻟﻌـﺎﺩل ) ﻟﺣضـﻭر ﺍﻟﻣـؤتﻣر ﺍإلﺳـﻼﻣﻲ‬
‫ﺍﻟﺫﻱ تﻡ عﻘﺩﻩ ﻓﻲ ﺩﻣﺷـق ﻟﺳـﻔرﺍء ﺍألﻣـرﺍء ﺍﻟﻣﺳـﻠﻣيﻥ‪ .‬ﻭﻣنـﻬﻡ ﺷـيخ ﺍﻟﺷـيﻭخ (ﺻـﺩر ﺍﻟـﺩيﻥ ) ‪( ،‬ﻭﺷـﻬﺎﺏ‬
‫ّللا ﺍﻟﻌﺑﺎﺳﻲ‪ ,‬ﻭﺍﻟﻘﺎضﻲ ( ﻣﺣيﻲ ﺍﻟﺩيﻥ ﺍﻟﺷﻬرزﻭرﻱ ) ‪ ( ، ،‬ﻭﺑﻬﺎء‬ ‫ﺍﻟﺩيﻥ ﺑﺷير ) رﺳﻭﻻ ﺍﻟخﻠيﻔﺔ ﺍﻟنﺎﺻر ﻟﺩيﻥ ّ‬
‫ﺍﻟﺩيﻥ ﺑﻥ ﺷﺩﺍﺩ ) ﺳﻔيرﺍ ﺻﺎﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻل‪ ,‬ﻭﺳﻔير ( ﻣﻌز ﺍﻟﺩيﻥ ﺳنﺟر ) ﺻﺎﺣﺏ ﺍﻟﺟزيرﺓ ‪ ,‬ﻭغيرﻫﻡ ﻛثير ﻣﻥ‬
‫ﺍﻟﺳﻔرﺍء‪ .‬ﻭﻗﺩ ﺣﺎﻭل ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻓﻲ ﻫﺫﺍ ﺍﻟﻣؤتﻣر أﻥ يﻘطﻊ ﺩﺍﺑر ﺍﻟخﻼﻑ ﺑـيﻥ ﺍألﻣـرﺍء ﺍﻟﻣﺳـﻠﻣيﻥ ‪ ،‬ﻭأﻥ يﻘيﻡ‬
‫ﺑينﻬﻡ ﺍألخﻭﺓ ﻭﺍﻟﻭئﺎﻡ‪ .‬ﻭﻗﺩ ﺍﺟتﻣﻌﺕ ﻛﻠﻣتﻬﻡ عﻠﻰ ﺍﻻتﺣﺎﺩ ‪ ،‬ﻭ ﻟﻡ يﺷﺫ ﻓﻲ ﻫﺫﺍ ﺍﻻﺟتﻣﺎع ﺳﻭﻯ ﻣنـﺩﻭﺏ ( ﺍﻟﻣﻭﺻل )‬
‫ﺍﻟﺫﻱ ﺩﺍرﺕ ﺑينﻪ ﻭﺑيﻥ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻣنﺎﻗﺷﺎﺕ ﺣﺎﺩﺓ ﻟﻡ تأﺕ ﺑﺎﻟنتيﺟﺔ ﺍﻟﻣرﺟﻭﺓ‪.‬‬
‫ﻭﻟﻣﺎ ﻟﻡ يﺳتﺟﺏ ﺻـﺎﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻـل إﻟﻰ ﺍﻻضـﻭﺍء تﺣـﺕ رﺍيـﺔ ﺍألخـﻭﺓ ﺍإلﺳـﻼﻣيﺔ ﺍضـطر ﺻـﻼح‬
‫ﺍﻟﺩيﻥ أﻥ يﺣﻣل ﺍﻟﺳﻼح ﻟرﺩع ﺻﺎﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻل ‪ ،‬ﻭرﺩﻩ إﻟﻰ ﺍﻟﺣق ﻭﺍﻟرﺷﺩ‪ ،‬ﻓتﻘﺩﻣﺕ ﺟيﻭش ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ إﻟﻰ‬
‫ﺍﻟﻣﻭﺻـل ﻓﺣﺎﺻـرتﻬﺎ ‪ ،‬ﻓرضـخ ( عـز ﺍﻟـﺩيﻥ ) ﺻـﺎﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻـل ﻭت َّﻡ ﺍﻟﺻـﻠح ﺑينـﻪ ﻭﺑـيﻥ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ ﺳـنﺔ‬
‫ﻫــ ﺑﻣﻘتضـﻰ ( ﻣﻌﺎﻫـﺩﺓ ﺣـرﺍﻥ ) عﻠـﻰ أﻥ يﺳـﻠﻡ ( عـز ﺍﻟـﺩيﻥ ) ﺻـﺎﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻـل إﻟﻰ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ ‪٥٨١‬‬
‫( ﺷﻬر زﻭر ) ﻭأعﻣﺎﻟﻬﺎ ‪ ،‬ﻭﻭﻻيﺔ (ﺍﻟﻘرﺍﺑﻠﻲ)‪ ،‬ﻭﺟﻣيﻊ ﻣﺎﻭرﺍء نﻬر ﺍﻟزﺍﺏ ﻣﻥ أعﻣـﺎل ﻭﻻيـﺔ ( تﻔﺟـﺎك ) ‪ ،‬ﻭأﻥ‬
‫يتخﻠﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ عـﻥ ﺍﻟﻣﻭﺻـل عﻠـﻰ أﻥ تﻛـﻭﻥ ﺍﻟخطﺑـﺔ ﻭﺍﻟنﻘـﻭﺩ ﺑﺎﺳـﻡ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ ‪ ،‬ﻭأﻥ يخضـﻊ ( عـز‬
‫ﺍﻟﺩيﻥ ) ﺻﺎﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻل ﻟﺳيﺎﺳﺔ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫ﻭيﻘﻭل ﺍﺑﻥ ﻭﺍﺻل ﻓﻲ ﻛتﺎﺑﻪ " ﻣﻔرج ﺍﻟﻛرﻭﺏ ﻓﻲ تﺎريخ ﺑـنﻲ أيـﻭﺏ " ‪" :‬إﻥ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ ﺍﺳـتطﺎع ﺑﻌـﺩ‬
‫( ﻣﻌﺎﻫﺩﺓ ﺣرﺍﻥ ) أﻥ يﺣﺷﺩ عﺳﺎﻛر ﺍﻟﻣﻭﺻل‪ ،‬ﻭﺳنﺟﺎر ﻭﺍﻟﺟزيرﺓ ‪ ،‬ﻭأرﺑل ‪ ،‬ﻭﺣرﺍﻥ ‪ ،‬ﻭﺩيﺎر ﺑﻛـر ﻭغيرﻫـﺎ‬
‫تﺣﺕ ﻟﻭﺍء ﻭﺍﺣﺩ ‪ ،‬ﺑﻌﺩ ﻣﺎ ﻛﺎﺕ ﺷيﻌﺎ ﻭأﺣزﺍﺑﺎ"‬
‫ﻭﻣــﻥ ﺍألﻣــﻭر ﺍﻟــتﻲ عﻣــﺩ إﻟيﻬــﺎ ﺻــﻼح ﺍﻟــﺩيﻥ ﻓﻲ ﻫــﺫﺍ ﺍﻟــﺩﻭر ﻣرﺍﺳــﻠتﻪ ﻟﻠخﻠيﻔــﺔ ﺍﻟﻌﺑﺎﺳــﻲ‬
‫( ﺍﻟﻣﺳتضﻲء ) ‪ ،‬ﻓﻛتﺏ إﻟيﻪ ﻭزيرﻩ ( ﺍﻟﻘﺎضﻲ ﺍﻟﻔﺎضل ) ﻛتﺎﺑﺎ يﺫﻛر ﺑـﻪ ﻣـﺎ ﻟﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ عﻠـﻰ ﺍﻟخﻼﻓـﺔ ﻓﻲ‬
‫ﺑﻐﺩﺍﺩ ﻣﻥ ﻣآثر ﻛﺑيرﺓ ﺑﺟﻬﺎﺩ ﺍﻟﻌﺩﻭ ﻭﻓتح ﻣﺻر ﻭﺍﻟيﻣﻥ ﻭإﻓريﻘيﺔ ‪ ،‬ﻭإﻗﺎﻣﺔ ﺍﻟخطﺑـﺔ ﺍﻟﻌﺑﺎﺳـيﺔ ‪ ،‬ﻭطﻠـﺏ تﻘﻠيـﺩﺍ‬
‫ﺟﺎﻣﻌﺎ ﻟﻣﺻر ﻭﺍﻟﻣﻐرﺏ ﻭﺍﻟيﻣﻥ ﻭﺍﻟﺷﺎﻡ‪.‬‬
‫ّللا ﻟﻠﺩﻭﻟﺔ ﺍﻟﻌﺑﺎﺳيﺔ ﺑﺳيﻭﻓﻪ ﻭﺳـيﻭﻑ عﺳـﺎﻛرﻩ‬ ‫ﻭﻛل ﻣﺎ تﺷتﻣل عﻠيﻪ ﺍﻟﺩﻭﻟﺔ ﺍﻟنﻭريﺔ ‪ ،‬ﻭﻛل ﻣﺎ يﻔتﺣﻪ ّ‬
‫‪ ،‬ﻭﻟﻣﻥ يﻘيﻣﻪ ﻣﻥ أخ أﻭ ﻭﻟﺩ ﺑﻌﺩﻩ ‪ ،‬ﻓأﺟﺎﺑﻪ (ﺍﻟﻣﺳتضﻲء ) ﻟﻣﺎ أرﺍﺩ ‪ ،‬ﻭأرﺳل إﻟيﻪ ﻭﻓﺩﺩﺍ ﺑﺎﻟتﻘﻠيﺩ ﺑﻣﺎ ﺷﺎء ﻣﻥ‬
‫ﺍﻟﻭﻻيﺎﺕ‪ ,‬ﻭأﻓﺎض ﺍﻟخﻠﻊ ﻭﺍﻟﻬﺩﺍيﺎ عﻠﻰ ﺍﻟﻭﻓﺩ ﻭعﻠﻰ أﻗرﺑﺎء ﺍﻟﺳﻠطﺎﻥ‪.‬‬
‫تﺑيﻥ ﻣﻥ ﺍﻟﺫﻱ ﻗـﺩﻣنﺎﻩ آنﻔًـﺎ أﻥ ﺍﻟـﺑﻼﺩ ﺍﻟـتﻲ ﻭﺣﺩﻫﺎ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ أﺻـﺑﺣﺕ ﻣﻣتـﺩﺓ ﺍألطـرﺍﻑ ‪ ،‬ﻭﺍﺳﻌﺔ ﺍألرﺟﺎء ‪،‬‬
‫ﻩ ينﺷر أﺟنﺣتﻪ عﻠﻰ ﺟﻬﺎﺕ ﻛثيرﺓ ﻣﻥ ﺍﻟرﻣﻠـﺔ إﻟﻰ ﺣـﻭض ﺍﻟنيـل ‪ ،‬ﻭيﻣتـﺩ ظﻠﻪ ﻓيﻌﻡ ﺳﻭﺍﺣل ‪ÿ‬ﻓﻘﺩ ﻛﺎﻥ ﺳﻠطﺎ‬
‫إﻓريﻘيﺔ ﺍﻟﺷﻣﺎﻟيﺔ ﺣتﻰ طرﺍﺑﻠس‪ ,‬ﻭأخضﻊ ﺑﻼﺩ ﺍﻟيﻣﻥ ﻭعـﺩﻥ ‪ ،‬ﻭﺍﺳـتﻭﻟﻰ عﻠـﻰ ﺳـﻭﺍﺣل طرﺍﺑﻠس ﻭتﻭس ﺣتﻰ‬
‫ﻣﺩينﺔ (ﻗﺎﺑس ) ‪ ،‬ﻭخطﺏ ﻟﻪ عﻠﻰ ﺍﻟﻣنﺎﺑر ﻓﻲ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﺟﻬﺎﺕ ﻛﻠﻬﺎ‪ .‬ﻭإﺫﺍ أضﻔنﺎ إﻟﻰ ﻣﻠﻛﻪ ﻣﺻر ﻭﺍﻟﺷﺎﻡ ﻭﺷﻣﺎل‬
‫ﺍﻟﻌـرﺍق ﻓتﺻـﺑح ﺍﻟـﺑﻼﺩ ﺍﻟـتﻲ تﺣـﺕ إﻣـرﺓ ﺍﻟﺳـﻠطﺎﻥ ﺻـﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺷﺎﻣﻠﺔ ﻟﺷﻣﺎل ﺍﻟﻌرﺍق ( ﻛرﺩﺳتﺎﻥ ) ﻭﺍﻟﺷﺎﻡ‬
‫ﻭﺍﻟيﻣﻥ ﻭﻣﺻر ﻭﺍﻟﻣﻐرﺏ ﻭﺳﻭﺍﺣل إﻓريﻘيﺔ ﺍﻟﺷﻣﺎﻟيﺔ‪ .‬ﻭﻻ ﺷك أﻥ ﺍألﻣﺔ ﺍإلﺳﻼﻣيﺔ ﻣﻥ أﻗﺻﺎﻫﺎ إﻟﻰ أﻗﺻﺎﻫﺎ عﻘﺩﺕ‬
‫أﻣﻠﻬﺎ ﺍألﻛﺑر عﻠﻰ ﺍﻟﺑطل ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ ‪ ،‬ﻭﺍﺳتﺑﺷرﺕ خـيرﺍ ﻓﻲ تﺣﻘيـق ﻭﺣـﺩﺓ ﺍﻟﻣﺳـﻠﻣيﻥ عﻠـﻰ يﺩيـﻪ ‪ ،‬ﻭﻟﻘـﺩ ﺣـﺎﻥ‬
‫ﺍﻻﻗضـﺎض ‪ -‬ﺑﻌـﺩ ﻫـﺫﻩ ﺍﻟﻭﺣـﺩﺓ ﺍﻟﻣترﺍﺻﺔ ‪ -‬عﻠﻰ ﺩﻭﻟﺔ ﺍﻟﺻﻠيﺑييﻥ ﻓﻲ ﺍﻟﻘﺩس ‪ ،‬ﻭﺟﻌﻠﻬﺎ أثرﺍ ﺑﻌﺩ عيﻥ ﻓﻲ ﻣﻌرﻛﺔ‬
‫ﺣﺎﺳﻣﺔ ‪ ،‬ﻟﻬﺎ ﻓﻲ ﺍﻟتﺎريخ ﺩﻭﻱ‬
‫‪ ،‬ﻭﻓﻲ ﺍألﺟيﺎل ﺍﻓتخﺎر ﻭإعﺟﺎﺏ‬
‫ﻭ ﻗـﺩ رأﻯ ﺍﻟﺷـﻌرﺍء أﻥ ﻓﻲ تﻭﺣيـﺩ ﺻـﻼح ﺍﻟـﺩيﻥ ﻟﻠـﺑﻼﺩ تﺣـﺕ ﺣﻛﻣـﻪ ﺻـﻼﺣﺎ ﻟﻠـﺑﻼﺩ‪ ،‬ﻭعـزﺍ ﻟإلﺳﻼﻡ ‪ ،‬ﺑﻌﺩ أﻥ‬
‫ﺷﻘيﺕ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﺑﻼﺩ ﺑﺣﻛﺎﻡ ﻻ يﺻﻠﺣﻭﻥ ﻟتﺩﺑير ﺍﻟﻣﻠك ‪ ،‬ﻭﻻ إلﺩﺍ رﺓ ﺷؤﻭﻥ ﺍﻟرعيـﺔ ‪ ،‬يﺻـﻑ‬
‫ﺫﻟك ﺍﺑﻥ ﺳنﺎء ﺍﻟﻣﻠك ﻓيﻘﻭل ‪:‬‬
‫خﺻﻲ أﻭ ﺑﻌﻘل ﺻﺑﻲ ﺣتﻰ أتﺎﻫﺎ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻓﺎنﺻﻠﺣﺕ ﻣﻥ ﺍﻟﻔﺳﺎﺩ ﻛﻣﺎ‬ ‫ّ‬ ‫ﻣﻣﺎﻟك ﻟﻡ يﺩﺑرﻫﺎ ﻣﺩﺑرﻫﺎ إﻻ ﺑرأﻱ‬
‫ﺻﺣﺕ ﻣﻥ ﺍﻟﻭﺻﺏ ﻭيرﻭﻥ ﻓﻲ ﻫﺫﻩ ﺍﻟﻔتﻭح ‪ ،‬ﻭتﻭﺣيﺩ ﻛﻠﻣﺔ ﺍﻟﺑﻼﺩ تﻣﻬيﺩﺍ ﻟﻔـتح ﺍﻟﻘـﺩس ‪ ،‬ﻭتﺣريرﻫـﺎ ﻣـﻥ ﺍﻟﺻـﻠيﺑيﺔ‬
‫ﺍﻟﺣﺎﻗـﺩﺓ ﺍﻟﻠئيﻣﺔ ‪ ،‬ﻭﺻر ﻛﻠﻣﺔ ﺍإلﺳﻼﻡ ‪ ،‬ﻓﻬﺫﺍ ﺍﻟﻔتح ﺑﻪ تتﻡ ﺍﻟﻔتﻭح ‪ ،‬ﻭﻫﻭ ﻟﻬﺎ ﺍﻟﻐﺎيﺔ ﻭﺍألﻣل ﻭﺍﻟﺳيﺎﺩﺓ ﺍﻟﻛﺎﻣﻠﺔ يﻘﻭل‬
‫ﺍﻟﻌﻣﺎﺩ ﺍألﺻﺑﻬﺎﻱ ﻣﻥ ﻗﺻيﺩﺓ ‪:‬‬
‫ﺑﻔتﻭح عﺻرك يﻔخرﺍإلﺳﻼﻡ ﻭﺑنﻭرنﺻرك تﺷرق ﺍأليﺎﻡ أﺳﺩﻯ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻭﺍﻟﺩنيﺎ يﺩﺍ ﺑنﻭﺍﻟﻬﺎ ﺳﻭق ﺍﻟرﺟﺎء تُﻘﺎﻡ‬
‫ﻓتﻣل ﻓتﺣك ﻭﺍﻗﺻﺩ ﺍﻟﻔتح ﺍﻟﺫﻱ ﺑﺣﺻﻭﻟﻪ ﻟﻔتﻭﺣك ﺍإلتْﻣﺎﻡ ﺩﻡ ﻟﻠﻌﻼ ﺣتﻰ يﺩﻭﻡ نظﺎﻣﻬﺎ ﻭﺍﺳﻠﻡ يﻌز ﺑنﺻرك ﺍإلﺳﻼﻡ‬

‫ﺏ‪ .‬المفرودات‬

‫يﺳتﺟﺏ‬ ‫‪: Menanggapi‬‬


‫ﺍضـطر‬ ‫‪: Terpaksa‬‬
‫يﺣﻣل ﺍﻟﺳﻼح‬ ‫‪: Mengangkat senjata‬‬
‫رﺩع‬ ‫‪: Mengepung‬‬
‫رضـخ‬ ‫‪: Menyetujui‬‬
‫ﻣﻌﺎﻫـﺩﺓ‬ ‫‪: Perjanjian‬‬
‫ﺑﻣﻘتضـﻰ‬ ‫‪: Dengan syarat‬‬
‫أﻥ يﺳـﻠﻡ‬ ‫‪: Menyerahkan diri‬‬
‫‪5‬‬
‫تــﻭﻓﻲ‬ : Meninggal
‫ﺍﻟﻔرص‬ : Peluang, Kesempatan
‫ﻣﻭﺍﻫﺏ‬ : Bakat
‫ﺍﻟﻌﺳﻛرﻯ‬ : Militer
‫ﺍﻟﻘﻼﻗل‬ : Kekacauan
‫طريق‬ : Jalan
‫ﺳﺎر‬ : Berjalan
‫ﺍﻟﺑﺣر‬ : Lautan
‫ﺍﻻﺣﻣر‬ : Merah
‫خﺎﺻﺔ‬ : Khusus
‫ﻭﺍﻟﺟزﻯ‬ : Bagian
‫ﺑرﺍ‬ : Darat
‫يﺳﻬﻠﻭﻥ‬ : Mudah
‫ﺟنﺎح‬ : Sayap
‫ﺟﻬﺎﺕ‬ : Tujuan, Sisi
‫ﺍﻗﺻﺎﻫﺎ‬ : Ujung
‫ﺍألﺟيﺎل‬ : Generasi
‫ﺍﻓتخﺎر‬ : Kebanggaan
‫إعﺟﺎﺏ‬ : Kekaguman
‫ﻗﺻيﺩﺓ‬ : Puisi

‫ الترﺟمة‬.‫ﺝ‬

Negara-negara yang bersatu di bawah komandonya kondusif untuk penyatuan dunia


1 - Sejak kematian Sultan Ghur al-Din, pahlawan Salahuddin telah menyiapkan seribu Islam di
bawah panji dan komandonya. Dia mampu, berkat bakat militernya, Pengalaman militer dan
politiknya adalah untuk menyatukan satu demi satu negara. Sekte-sekte di Yaman berperang satu
sama lain selama era Salahudin dan mereka bertempur dengan sengit, yang mengekspos persatuan
Islam pada disintegrasi dan perpecahan, Hamdaniyah ada di (Sana'a) dan kesuksesan ada di
(Zubaid) berselisih tentang keputusan itu, karena klaim palsu telah muncul, mengklaim bahwa dia
(orang yang masuk Islam yang sesuai). Dia menyebabkan beberapa kekacauan dan gangguan di
negara Yaman, sehingga pembantaian menyebar, kekacauan menyebar, dan perselisihan terjadi.
Jadi, Salahuddin merasa terhormat melihat orang-orang muslim saling membunuh dan sekte
tersebut berkomplot melawan sekte lain. Jadi, dia mengirim saudaranya Turan Shah ke negara
Yaman untuk membersihkannya dari perselisihan yang melanda jalannya dan yang diperpanjang
untuk waktu yang lama.
Turan shah berjalan dari sungai sampai ke kota. Kemudian berjalan di daratan sampai ia
mencapai pantai Laut Merah, kemudian Marah sampai ia mencapai (Jeddah), dan setelah itu ia
mencapai Yaman, menyebarkan kesadaran, menembus tanahnya dan merebut distrik (Zubaid) dan
6
beberapa benteng lainnya. Sendirian menaklukkan lebih dari delapan puluh benteng dan kota di
Yaman. Orang-orang Yaman merasa lega dengan kedatangannya ketika Yaman menderita
kekacauan dan kekacauan. Sebaliknya, orang-orang Yaman sendiri memfasilitasi perintah
komandan Turan Shah untuk membukanya. Perwakilan dari kastil mengirimnya kunci mereka
untuk menyelamatkan darah dan keinginan untuk stabilitas. Itu pantas baginya untuk mengambil
sebagai rumahnya dan untuk pasukannya, jadi pilihan jatuh pada kota (Taiz), dia menjadikannya
kandang dan rumahnya.
3- Segera setelah Yaman ditaklukkan, Salah al-Din mengambil alih saudaranya (Turan Shah),
kemudian saudaranya (Tughatkin - Ibn Ayyub), yang tetap di sana sampai dia meninggal pada
tahun 593 H. Penguasa Ayyubiyah mengambil alih Yaman selama hampir delapan puluh tahun
dari tahun 569 H. Hingga 652 H
4 - Pada tahun penaklukan Yaman, Salahuddin berhasil menaklukkan Cyrenaica, Tripoli, dan
bagian timur Tunisia saat ini, ke Gabes, dan itu pada 569 H 5 - Pada 579 H , Salah al-Din
memanggil saudaranya (raja yang adil) untuk menghadiri Konferensi Islam yang berlangsung.
Rakyat Mosul tidak menanggapi keberadaan bendera persaudaran islam, sehingga Shalahuddin
terpaksa mengangkat senjata untuk menghalangi rakyat Mosul. Untuk mengembalikan kebenaran
dan hidayah, maka tentara Shalahuddin maju dan mengepungnya. Maka penguasa Mosul
(Izzuddin) menyetujui dan membuat perjanjian diantara mereka dengan Shalahuddin tahun 185 H.
Menurut perjanjian Harran, dengan syarat penguasa Mosul (Izzuddin) menyerahkan diri kepada
Shalahuddin dan karyanya (Shahrazor), wilayah (Qarabil), semua yang ada di luar sungai Zab dari
wilayah (Tefjak) dan Shalahuddin akan meninggalkan wilayah tersebut asalkan mengkhitbahkan
uang atas namanya sesuai dengan siasat politik Shalahuddin.
5 - Ibnu Wasil berkata dalam kitabnya “Pelepasan kekuasaan pada sejarah bani Ayyub” :
Sungguh Shalahuddin telah mampu menghimpun tentara dari Mosul, Sinjar, Jazira, Arbil, Harran,
Diyar Bakr dan lainnya di bawah satu kepemimpinan setelah terpecah menjadi beberapa suku dan
golongan.
6 -Dan diantara hal-hal yang dilakukannya, Shalahuddin berperan dalam hubungannya dengan
khalifah Abbasiyah (Al Mustadi). Jadi, Menterinya (Al Qadi Al Fadil) menuliskan kepadanya
dimana ia menyebutkan bahwa kekuasaanya di Baghdad adalah salah satu perjuangan besar
melawan musuh dengan penaklukan Mesir, Yaman, Afrika, pendirian Abbasiyah dan meminta
untuk dibuatkan masjid di Mesir, Maroko, Yaman, dan Syams.
7 - Semua yang termasuk dalam daulah nuriyah dan segala sesuatu yang Tuhan buka untuk
negara Abbasiyah dengan pedangnya dan pedag tentaranya, dan barang siapa yang
membesarkannya, baik saudara laki-laki maupun anak laki-laki setelahnya, maka Al Mustadhi
akan menjawab keinginannya, dan mengirimkan delegasi kepedanya sesuai dengan keinginannya
sehingga berkah dan hadiah datang kepada delegasi dan kerabat sultan.
8 - Dari apa yang telah kami paparkan sebelumnya, menjadi jelas bahwa negara-negara yang
dijelajahi itu luas sekali, Otoritasnya melebarkan sayapnya di banyak sisi dari Ramla ke lembah
sungai Nil, dan bayangannya meluas melintasi pantai Afrika Utara sampai ke Tripoli, dan
menaklukkan negara-negara Yaman dan Aden. Dia merebut pantai Tripoli dan Tus sampai ke kota
Gabes, dan menyapanya di mimbar ke segala arah. Jika kita tambahkan ke kerajaannya Mesir,
Levant, dan Irak utara, maka negara-negara di bawah komando Sultan Salah al-Din akan
mencakup Irak utara, (Kurdistan), Suriah, Yaman, Mesir, Maroko, dan pantai Utara. Afrika.
7
Tidak ada keraguan bahwa bangsa Islam, dari ujung ke ujung, menaruh harapan
terbesarnya pada pahlawan, Salah al-Din.Saya bersukacita dalam mencapai persatuan umat Islam
di tangannya, dan waktunya telah tiba untuk penggulingan - setelah kesatuan monolitik ini -
negara Tentara Salib di Yerusalem, dia membuatnya berdampak setelah mata dalam pertempuran
yang menentukan, yang telah bergema dalam sejarah dan dalam beberapa generasi, kebanggaan
dan kekaguman.
9- Para penyair melihat bahwa dalam penyatuan kebenaran agama untuk negara di bawah
pemerintahannya, ada kebaikan untuk negara dan kemuliaan bagi Islam. Setelah negeri ini celaka
dengan penguasa yang tidak cocok untuk mengatur raja atau untuk mengatur urusan rakyat, Ibnu
Sana menggambarkan raja dan berkata: Kerajaan tidak dikelola dalang Kecuali dengan pendapat
seorang kasim atau pikiran seorang anak laki-laki sampai Saladin datang padanya saya
memperbaikinya dari kerusakan seperti dari korupsi. Mereka melihat dalam penaklukan ini dan
penyatuan kata negara sebagai awal penaklukan Yerusalem dan pembebasannya dari Perang Salib
yang keji dan penuh kebencian, ucapkan kata-kata Islam, karena penaklukan ini tercapai
dengannya, dan ia memiliki tujuan, harapan, dan kedaulatan penuh. Al-Imad Al-Asbaha
mengatakan dari sebuah puisi :
Bangga dengan zamanmu Islam dan dengan cahaya desakanmu, hari-hari akan bersinar
Saladin dan dunia membantuku dengan dia pasar tetap berlangsung
Jadi selesaikan penaklukanmu, dan maksudku penaklukan yang akan terjadi pada penaklukanmu
selesai.
Darah untuk Al-Ula agar sistemnya dapat bertahan, dan aman, dihargai oleh kemenanganmu
Islam.

‫ التدريبﺎت‬.‫د‬

: ‫اﺟﺏ واختر الكلمة الصحيحة بوضع عالمة صحيح فيمﺎ يلي‬


....‫ﺍﻻ‬,‫ﺍﻟﻣنطﻘﺔ ﺍﻟتﻲ تطﻠﺏ تﻘﻠيﺩﺍ ﺟﺎﻣﻌﺎ‬
‫ﺍ ﻣﺻر‬

‫ﺏ ﻣﻐرﺏ‬

‫ج يﻣﻥ‬

‫ﺩ ﻣﻛﺔ‬

‫ﻓﻲ ﺍﻱ ﺍﻟﺳنﺔ ﺻﺣﺏ ﺍﻟﻣﻭﺻل يتﺻﻠﻭﻥ ﻣﻊ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ؟‬


‫ ﻩ‬185 ‫ﺍ‬
‫ ﻩ‬195 ‫ﺏ‬
‫ ﻩ‬165 ‫ج‬
‫ ﻩ‬186 ‫ﺩ‬

8
‫ﻣﻥ ﻛتﺏ ﺍﻟﻛتﺎﺏ "ﻣﻔرج ﺍﻟﻛرﻭﺏ ﻓﻲ تﺎريخ ﺑـنﻲ أيـﻭ"؟‬
‫ﺍ ﺍﺑﻥ ﻭﺍﺻل‬
‫ﺏ ﺍﺑﻥ ﻫﺎﺷﻡ‬
‫ج ﺍﺑﻥ ﻗﺎﺑل‬
‫ﺩ ﺍﺑﻥ زيﺩ‬

‫ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ يﺣﺷﺩ ﺍﻟﺳﻛﺎر‪,‬ﺍﻻ‪....‬‬


‫ﺍ ﻣﻭﺻل‬
‫ﺏ ﺳنﺟﺎر‬
‫ج ﺍﻟﺟزيرﺓ‬
‫ﺩ ﺑﺎﻫريﻥ‬

‫ﻣﻥ خﻠيﻔﺔ ﺍﻟﻌﺑﺎﺳﻲ يﻣﺎرس ﻣﻊ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ؟‬


‫ﺍ ﺍﻟﻣرتضﻰ‬
‫ﺏ ﺍﻟﻣﺳتضﻰء‬
‫ج ﺍﻟﻣﺳﺎﻣر‬
‫ﺩ ﺍﻟﻣرتضﺎ‬

‫مفتﺎﺡ اﻻﺟﺎبة ‪:‬‬


‫ﺩ‬
‫أ‬
‫أ‬
‫ﺩ‬
‫ﺏ‬

‫امأل الفراغ بﺎﺳم الموصوﻝ المﻧﺎﺳﺏ‬


‫‪).١‬ﻭﺑﻌﺩﻫﺎ ﻭﺻل إﻟﻰ ﺍﻟيﻣﻥ ‪ ،‬ﻭتﻭع ‪ ،‬ﻭتﻭغل ﻓﻲ أرضﻬﺎ ﻭﺍﺳتﻭﻟﻰ عﻠﻰ ﻣﻘﺎطﻌﺔ ‪........‬ﻭ عﻠﻰ ﺑﻌص‬
‫ﺍﻟﺣﺻﻭﻥ ﺍألخرﻯ‪ ،‬ﻭيﺫﻛر ﺑﻌض ﺍﻟﻣؤرخيﻥ‬
‫‪)٢‬أنﻪ ﻓتح ﻭﺣﺩﻩ ﻣﺎ ينﻭﻑ عﻥ‪ ........‬ﺣﺻنﺎ ﻭﻣﺩينﺔ ﺑﺎﻟيﻣﻥ‬
‫‪) ٣‬ﻭﻣﺎ إﻥ تﻡ ﻓتح ﺍﻟيﻣﻥ ﺣتﻰ ﻭﻟﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ عﻠيﻬﺎ ﺍخﻬﺎ‪ ، ........‬ثﻡ أخﺎﻩ ( طﻐتﻛيﻥ ‪ -‬ﺑﻥ أيﻭﺏ ) ﺍﻟﺫﻱ ﺑﻘﻰ‬
‫ﻓيﻬﺎ‬
‫‪) ٤‬ﺣتﻰ ﻣﺎﺕ ﺳنﺔ‪ .......‬ﻫـ‬
‫‪). ۵‬ﻭتﻭﻟﻰ ﻭﻻﺓ ﺍأليﻭﺑييﻥ عﻠﻰ ﺍﻟيﻣﻥ ﻣﺎ يﻘﺎرﺏ أﻛثر ﻣﻥ ‪ .......‬عﺎﻣﺎ ﻣﻥ عﺎﻡ ‪ 569‬ﻫـ‪.‬‬

‫مفتﺎﺡ اﻻﺟﺎبة ‪:‬‬


‫‪).١‬زﺑيﺩ‬
‫‪.)٢‬ثﻣﺎنيﻥ‬
‫‪). ٣‬تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ‬
‫‪9‬‬
‫‪).۴‬تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ‬
‫‪)۵‬ثﻣﺎنيﻥ‬

‫صحيح اﻷخطﺎء في الﺟمﻝ التﺎلية ‪:‬‬

‫‪ - ١‬ﻣنـﺫ أﻥ تـﻭﻓﻲ ﺍﻟﺳﻠطﺎﻥ نﻭر ﺍﻟﺩيﻥ تﻬيأﺕ ﻟﻠﺑطل ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺍﻟﻔرص ﺍﻟﻣﻭﺍتيﻪ ﻟﻭﺣيﺩﺍﻟﻌﺎﻟﻡ ﺍإلﺳﻼﻣﻲ تﺣﺕ‬
‫ﻟﻭﺍئﻪ ﻭإﻣرتﻪ‬
‫‪ -٢‬ﻓﻘﺩ ﻛﺎنﺕ ﺍﻟطﻭﺍئﻑ ﻓﻲ ﺍﻟﻣﺻر تتﺻﺎرع ﻓﻲ عﻬﺩ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ‬
‫‪ -٣‬ﻻ يﺳتطيﻊ ﺑﻔضل ﻣﻭﺍﻫﺑﻪ ﺍﻟﻌﺳﻛريﺔ ‪ ،‬ﻭخﺑرتﻪ ﺍﻟﺣرﺑيﺔ ﻭﺍﻟﺳيﺎﺳـيﺔ أﻥ يﻭﺣﺩ ﺍﻟﺑﻼﺩ ﺍﻟﻭﺍﺣﺩﺓ تﻠﻭ ﺍألخرﻯ‬
‫‪ -٤‬ﻓأﺣﺩث ﺑﻌض( زﺑيﺩ ) تتنﺎزعﺎﻥ عﻠـﻰ ﺍﻟﺣﻛﻡ‪ ،‬ﻛﻣﺎ ظﻬـر ﺩعﻲ‬
‫ﺍﻟﻘﻼﻗل ﻭﺍﻻضطرﺍﺏ ﻓﻲ ﺑﻼﺩ ﺍﻟيﻣﻥ‬
‫ضﺎ ‪ ،‬ﻭتﻛيﺩ ﺍﻟطﺎئﻔﺔﻟﻠطﺎئﻔﺔ ﺍألخرﻯ ﻓأرﺳل أخﺎ‬ ‫‪َّ -٥‬‬
‫ﻓﻌزعﻠﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ أﻥ يرﻯ ﺍﻟﺷﻌﺏ ﺍﻟﻣﺳﻠﻡ يﻘتل ﺑﻌضﻪ ﺑﻌ ً‬
‫تﻭرﺍﻥ ﺷﺎﻩ إﻟﻰ ﺑﻼﺩ ﺍﻟيﻣﻥ‬

‫مفتﺎﺡ اﻻﺟﺎبة ‪:‬‬


‫‪ .١‬ص‬
‫ﺍﻟيﻣﻥ‬ ‫‪ .٢‬خ‬
‫ﻭﺍﺳتطﺎع‬ ‫‪ .٣‬خ‬
‫‪ .٤‬ص‬
‫‪ .٥‬ص‬

‫‪10‬‬
‫الﺒﺎﺏ الﺜﺎلﺚ‬

‫اﻻخﺘﺘﺎم‬

‫الﺨالصة‪.‬‬

‫ﻣنﺫ ﻭﻓﺎﺓ ﺍﻟﺳﻠطﺎﻥ غﻭر ﺍﻟﺩيﻥ ‪ ،‬أعﺩ ﺍﻟﺑطل ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺍأليﻭﺑﻲ تﺣﺕ رﺍيتﻪ ﻭﻗيﺎﺩتﻪ آﻻﻑ ﺍﻟﺟيﻭش‬
‫ﺍإلﺳﻼﻣيﺔ‪.‬ﺍﺳتطﺎع أﻥ يﻔﻌل ﺫﻟك ﺑﻔضل ﻣﻭﻫﺑتﻪ ﻭخﺑرتﻪ ﻓﻲ ﺍﻟﺷؤﻭﻥ ﺍﻟﻌﺳﻛريﺔ ﻭﺍﻟﺳيﺎﺳيﺔ ﻟتﻭﺣيﺩ ﺩﻭﻟﺔ تﻠﻭ‬
‫ﺍألخرﻯ‪.‬عنﺩﻣﺎ ﻛﺎنﺕ طﻭﺍئﻑ ﺍﻟيﻣﻥ ﻓﻲ ﺣﺎﻟﺔ ﺣرﺏ ﻣﻊ ﺑﻌضﻬﺎ ‪ ،‬ترك ﺷﻘيﻘﻪ ﻟيخﻠﺻﻪ ﻣﻥ ﺍﻟﻔتنﺔ‪.‬ﺑﻌﺩ ﻓترﺓ‬
‫ﻭﺟيزﺓ ﻣﻥ ﺍﺣتﻼل ﺍﻟيﻣﻥ ‪ ،‬تﻭﻟﻰ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﻣﻬﺎﻡ أخيﻪ‪ .‬ﻓﻲ ﺍﻟﻌﺎﻡ ﺍﻟﺫﻱ تﻡ ﻓيﻪ ﺍﺣتﻼل ﺍﻟيﻣﻥ ‪ ،‬تﻣﻛﻥ ﺻﻼح‬
‫ﺍﻟﺩيﻥ ﻣﻥ غزﻭ ﺑرﻗﺔ ﻭطرﺍﺑﻠس ﻭأﺟزﺍء ﻣﻥ تيﻣﻭر طﻭغ ﺍﻟﺣﺎﻟيﺔ إﻟﻰ ﻗﺎﺑس‪ .‬ﻓﻲ ﻭﻗﺕ ﻻﺣق ‪ ،‬عﻘﺩ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ‬
‫ﻣؤتﻣرﺍ إﺳﻼﻣيﺎ ﺍﻟﺫﻱ عﻘﺩ ﻓﻲ ﺩﻣﺷق‪.‬ﻭعنﺩﻣﺎ ﻟﻡ يﺳتﺟﺏ أﻫل ﺍﻟﻣﻭﺻل ﻟﻭﺟﻭﺩ رﺍيﺔ ﺍإلخﻭﺍﻥ ‪ ،‬ﺍضطر ﺻﻼح‬
‫أخيرﺍ ‪ ،‬تﻭﺻل ﺣﺎﻛﻡ ﺍﻟﻣﻭﺻل إﻟﻰ ﺍتﻔﺎق ﻣﻊ ﺑﻌض ﺍﻟﺷرﻭط ﻟتﺳﻠيﻡ‬ ‫ً‬ ‫ﺍﻟﺩيﻥ إﻟﻰ ﺣﻣل ﺍﻟﺳﻼح ﻭﻣﺣﺎﺻرتﻪ‪.‬‬
‫ﺍﻟﻣﺎألخيرﺍ ‪ ،‬تﻭﺻل ﺣﺎﻛﻡ ﺍﻟﻣﻭﺻل‬
‫ً‬ ‫ﺷﻬرزﻭر ﻭﻗرﺍﺑيل ﻭﻛل ﻣﺎ ﻫﻭ خﺎرج نﻬر ﺍﻟزﺍﺏ ﻣﻥ إﻗﻠيﻡ تﻔﺟﺎك ﻭتﻘﺩيﻡ‬
‫إﻟﻰ ﺍتﻔﺎق ﻣﻊ ﺑﻌض ﺍﻟﺷرﻭط ﻟتﺳﻠيﻡ ﺷﻬرزﻭر ﻭﻗرﺍﺑيل ﻭﻛل ﻣﺎ ﻫﻭ خﺎرج نﻬر ﺍﻟزﺍﺏ ﻣﻥ إﻗﻠيﻡ تﻔﺟﺎك ﻭتﻘﺩيﻡ‬
‫ﺍﻟﻣﺎل ﺑﺎﺳﻣﻪ‪.‬يﺫﻛر ﻓﻲ ﻛتﺎﺏ ﺍﺑﻥ ﻭﺍﺻل أﻥ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ نﺟح ﻓﻲ ﺟﻣﻊ ﺟنﻭﺩ ﻣﻥ ﺍﻟﻣﻭﺻل ﻭﺳنﺟﺎر ﻭﺍﻟﺟزيرﺓ‬
‫ﻭأرﺑيل ﻭﺣرﺍﻥ ﻭﺩيﺎر ﺑﻛر ﻭغيرﻫﻡ‪ .‬تﺣﺕ ﻗيﺎﺩﺓ ﻭﺍﺣﺩﺓ ﺑﻌﺩ ﺍﻻنﻘﺳﺎﻡ إﻟﻰ عﺩﺓ ﻗﺑﺎئل ﻭﺟﻣﺎعﺎﺕ‪ .‬ﻛﺎﻥ ﺻﻼح‬
‫(ﺍﻟﻣﺳتضﻲ)‪.‬أخيرﺍ ‪ ،‬غطﺕ أرﺍضﻲ ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺷﻣﺎل‬
‫ً‬ ‫ﺍﻟﺩيﻥ أيضﺎ عﻠﻰ عﻼﻗﺔ ﺟيﺩﺓ ﻣﻊ ﺍﻟخﻠيﻔﺔ ﺍﻟﻌﺑﺎﺳﻲ‬
‫ﺍﻟﻌرﺍق (ﻛرﺩﺳتﺎﻥ) ﻭﺳﻭريﺎ ﻭﺍﻟيﻣﻥ ﻭﻣﺻر ﻭﺍﻟﻣﻐرﺏ ﻭﺳﺎﺣل ﺷﻣﺎل إﻓريﻘيﺎ‪ .‬ﻻ ﺷك ﻓﻲ أﻥ ﺍألﻣﺔ ﺍإلﺳﻼﻣيﺔ ‪،‬‬
‫ﻣﻥ طرﻑ إﻟﻰ آخر ‪ ،‬ﻗﺩ عﻠﻘﺕ أعظﻡ آﻣﺎﻟﻬﺎ عﻠﻰ ﺍﻟﺑطل ﺻﻼح ﺍﻟﺩيﻥ ﺍأليﻭﺑﻲ‪.‬أﺑتﻬﺞ ﺑتﺣﻘيق ﻭﺣﺩﺓ ﺍألﻣﺔ‬
‫‪.‬ﺍإلﺳﻼﻣيﺔ ﺑيﻥ يﺩيﻪ‬

‫اﻻﻗتراحﺎت ‪.‬‬
‫ﺍﻻنﺳﺎﻥ ﻣﺣﺎل ﺍﻟخطﺎء ﻭ ﺍﻟنﺳيﺎﻥ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟتنﺎ ﺍيضﺎ ﻻ تزﺍل ﻫنﺎك ﺍﻟﻌﺩيﺩ ﻣﻥ ﺍﻻخطﺎء ﻓﻲ ﺍﻟﻛتﺎﺑﺔ ﻭ ﺍﻟتﻔﺳير‪ .‬ﻭىﺎﻟتﺎﻟﻲ‬
‫نرﺟﻭ عﻠيﻛﻡ ﺍﻟنﻘﺩ ﻭ ﺍﻻﻗترﺍﺣﺎﺕ ﻭ ﺍﻟﻣﺩ خﻼﺕ ﻟﻣزيﺩ ﻣﻥ ﺍﻟتﺣﺳيﻥ ‪ .‬ﻭ نﺣﻥ ﻣﻥ ﺍﻟﻣتﺣﺩث نطﻠﺏ عﻔﻭﺍ عﻠﻰ ﻛل‬
‫ﺍﻻخطﺎء‬

‫‪11‬‬
‫ﻗﺎﺋﻤة الﻤﺮاﺟع‬

Ulwan, Abdullah Nasihun, 532 H, Mesir, pada kitab “Shalahuddin Al Ayyubi; Hero of the Batte of
Hattin and Liberator of Jeerussalam from The Criusaders, 532-589 H” dari
https://www.kutubpdfbook.com/book/%D8%AA%D8%AD%D9%85%D9%8A%D9%84%D9%83%
D8%AA%8%A7%D8%A8%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AF%D
9%8A%D9%86%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%8A%D9%88%D8%A8%D9%8A%D8%A8%D8
%B7%D9%84%D8%AD%D8%B7%D9%8A%D9%86%D9%88%D9%85%D8%AD%D8%B1%D8
%B1%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%84%D%
B5%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D9%86%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D9%
84%D9%84%D9%87%D9%86%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%B9%D9%84%D9%88%D8%A
7%D9%86.html. .Diakses pada tanggal 20 Agustus 2021 pada pukul 17. 35 WIB.

12
13

You might also like