Grade 10 EsP - ang nakapagbibigay ng

kahulugan sa kaniyang
3rd Quarter buhay
Sherwin Elijah D. Vizcaya - ang makakasagot ng
10 - Mendeleev dahilan ng kaniyang
pag-iral sa mundo

Espiritwalidad at Paghahanap ng Kahulugan

Pananampalataya
ng Buhay
Ugnayan sa Diyos at Buhay
● maituturing na isang
Pagmamahal sa Kapwa
paglalakbay
Sa pagmamahal,
● kailangan ng tao ang
● binubuo ang isang maganda makakasama upang maging
at malalim na ugnayan sa magaan ang kaniyang
taong iyong minamahal paglalakbay
Sa ugnayang ito, - Una, paglalakbay
- nagkakaroon ng
kasama ang kapuwa
pagkakataon ang
- Pangalawa, paglalakbay
dalawang tao na
kasama ang Diyos
magkausap, magkita, at
- hindi maaaring
magkakilala
maghiwalay ang
- nagsisimula sa simpleng
paglalakbay kasama ang
palitan ng usapan at
kapuwa a diyos: makikita
maaaring lumalim kung
ng tao sa mga ito ang
patuloy ang kanilang
ugnayan kahulugan ng kaniyang
- mas nagiging maganda buhay
at makabuluhan ang ● Tandaan: hindi sa lahat ng
oras ay magiging banayad ang
ugnayan kung may
paglalakbay
kasama itong
- maaaring maraming
pagmamahal
beses na madapa,
● nagbabahagi ang tao ng
maligaw, mahirapan, o
kaniyang sarili sa iba —
masaktan
naipapakita niya ang kaniyang
- ang mahalaga ay huwag
pagiging kapuwa
bibitiw o lalayo sa iyong
- masasalamin ang
pagmamahal sa Diyos mga kasama
- Anumang balakid ang
dahil naibabahagi niya
madaraanan ay
ang kaniyang buong
kailangang harapin ng
pagkatao, talino, yaman,
may determinasyon na
at oras nang buong-buo
marating ang
at walang pasubali
pupuntahan.

sevizcaya | 10 - Mende
 ● Mahalagang tandaaan na ang
bawat isa ay may personal na
misyon sa buhay
● May magandang plano ang
Diyos sa tao: nais niyang
maranasan ng tao ang
kahulugan at kabuluhan ng
buhay
- Kailangang malinaw na
hindi mga materyal na
bagay (e.g. cellphone,
gadgets, mamahaling
kotse, etc.) ang
makapagbibigay sa
kaniya ng kaligayahan at
kaginhawaan — kundi
ang paghahanap sa
Diyos na siyang
pinagmumulan ng lahat
ng biyaya at pagpapala.
● Sa paglalakbay ng tao,
mahalagang malinaw sa kaniya
ang tamang pupuntahan
- ang Diyos — ang
pinakamabuti at
pinakamahalaga sa
lahat
Espiritwalidad at
Pananampalataya: Daan sa
Pakikipag-ugnayan sa
Diyos at Kapuwa
Tao
● pinaka-espesyal sa lahat ng
nilikha
- hindi lamang katawan
ang binigay ng Diyos
kundi ang espiritu: ang
nagpapabukod-tangi at
nagpapakawangis sa
kaniya sa Diyos
● Ang nagpapakatao sa tao ay
ang kaniyang espiritu sa
kinaroroonan ng persona.
● naghahanap ng kahulugan ng
kaniyang buhay; kailangan ang
Pananampalataya
Persona
● Ayon kay Scheler
- pagka-ako ng bawat tao
na nagpapabukod-tangi
sa kaniya
- dahilan kung bakit ang
Espiritwalidad ng tak ay
galing sa kaniyang
pagkatao
- lalong lumalalim kung
isinasabuhay niya ang
kaniyang pagiging
kalarawan ng Diyos at
kung paano niya
minamahal ang kanyang
kapuwa
Espiritwalidad
● pinakarurok na punto kung
saan niya nakata
Tunay na Diwa ng
Espiritwalidad
● pagkakaroon ng mabuting
ugnayan sa kapuwa
● pagtugon sa tawag ng Diyos
na may kasamang kapayapaan
at kapanatagan sa kalooban
● Nagkakaroon lamang ng diwa
ang espiritwalidad kung:
- ang espiritu ng tao at
sumasalamin sa
kaibuturan ng kaniyang
buhay kasama ang
kaniyang kilos,
damdamin, at kaisipan
sevizcaya | 10 - Mende
Pananampalataya ● Naipapahayag ng tao ang
● personal na ugnayan ng tao sa kaniyang pananampalataya sa
Diyos Diyos sa pamamagitan ng
● malayang pasiya na alamin at aktuwal na pagsasabuhay nito
tanggapin ang katotohanan ● Apostol Santiago sa Bagong
ng presensiya ng Diyos sa Tipan (Santiago 2:20): “Ang
kaniyang buhay at pagkatao pananampalatayang walang
● malayang tanggapin o kalakip na gawa ay patay.”
- mabuting kilos at gawa
tanggihan
● naniniwala at umaasa ang tao ng tao ang matibay na
sa mga bagay na hindi nagpapakita ng
nakikita pananampalataya
● Hebreo 11:1 — “Ang
pananampalataya ang siyang Iba’t-ibang Uri ng Relihiyon
kapanatagan sa mga bagay 1. Pananampalatayang
na inaasam, ang kasiguruhan Kristiyanismo
sa mga bagay na hindi
- itinuturo ang buhay na
nakikita.”
halimbawa ng pag-asa,
- nagiging panatag ang
pag-ibig, at
tao dahil siya ay
naniniwala at nagtitiwala paniniwalang ipinakita
sa diyos kahit pa hindi ni Hesukristo
niya ito nakikita - ilan sa mga
- nararanasan niya ang mahahalagang aral nito:
kapanatagan, tunay na a. Ang Diyos ay nasa
kaginhawaan at ating lahat sa
kaligayan bawat
● itinatalaga ng tao ang pagkakataon ng
kaniyang paniniwala at ating buhay.
b. Tanggapin ang
pagtitiwala sa Diyos
kalooban ng Diyos
● inaamin ang kaniyang
na may kagaanan
limitasyon at kahinaan
at likas na
- naniniwala siyang
pagsunod.
anuman ang kulang sa
c. Magmahalan at
kaniya ay pupunan ng maging
Diyos mapagpatawad sa
● dapat ipakita sa gawa tulad ng bawat isa.
pagmamahal
● pagsasabuhay ng tao sa 2. Pananampalatayang
kaniyang pinaniniwalaan
● hindi maaaring lumago kung
Islam
- itinatag ni Mohammed:
hindi isinasabuhay para sa
isang Arabo
kapanan ng kapuwa

sevizcaya | 10 - Mende
- mga banal na aral nito buwan ng
ay nasa Koran (Banal na Ramadhan ; isang
Kasulatan ng mga bagay na
Muslim) pagdidisiplina sa
- bawat Muslim, ang sarili upang
pananampalataya ay malabanan ang
aktibo sa lahat ng araw tukso
at panahon ng kaniyang d. Zakah (Itinakdang
buhay habang Taunang
nabubuhay Kawanggawa) :
- Limang Haligi ng Islam: obligasyong
a. Shahadatain (Ang itinakda ni Allah;
Pagpapahayag ng pagtulong sa
Tunay na kapuwa at
Pagsamba) : paglilinis sa mga
pagsamba kay kinita/kabuhayan
Allah at upang ibahagi sa
Mohammed na kapuwa Muslim
Kaniyang Sugo; e. Hajj (Pagdalaw sa
pagsamba sa Meca) : bawat
iisang diyos at di muslim na may
pagbibogay o sapat na gulang,
pagsasama sa mabuting
kaniyang kaisahan kalusugan, at
b. Salah (Pagdarasal) kakayahang
gumugol sa
: Pamumuhay ay
paglalakbay ay
isang balanseng
nararapat na
bagay na
dumalaw sa banal
pangkatawan at
na lugar ng Meca
pang-espiritwal; 5
(sentro ng Islam sa
takdang aral ng
buong mundo)
pagdarasal sa
araw-araw; paraan
upang malayo sa 3. Pananampalatayang
tukso at Buddhismo
kasalanan - Ang paghihirao ng tao
c. Sawm ay nag-uugat sa
(Pag-aayuno) : kaniyang pagnanasa.
obligasyon ng a. nagbubunga sa
bawat Muslim na kasakiman,
may sapat na matinding galit sa
gulang at kapuwa, at labis
kalusugan ng na
katawan tuwing pagpapahalaga

sevizcaya | 10 - Mende
 sa materyal na 1. Ang buhay ay
bagay dukha (kahirapan,
pagdurusa)
- Sidhartha Gautama o 2. Ang kahirapan ay
ang Budha bunga ng
a. dakilang pagnanasa (‘taha’)
mangangaral ng 3. Ang pagnanasa
Budhismo ay malulunasan.
b. kinikilala ng mga 4. Ang lunas ay nasa
Budhista na isang walong landas (8
naliwanagan Fold Path)
c. nagbahagi ng a. tamang
kaniyang pananaw
kabatiran upang b. tamang
tumulong sa mga intensiyon
kamalayang c. tamang
nilalang na pananalita
wakasan ang d. tamang
pagdurusa sa kilos
pamamagitan ng e. tamang
pagtanggak ng kabuhayan
kanangnangan, f. tamang
pag-unawa at pagsisikap
pagkita sa g. tamang
nakasalalay na kaisipan
pinagmulan, at h. tamang
atensyon
pag-aalis ng
- binibigyang
pagnanasa upang
kahalagahan ang
makamit ang
kabutihang panloob at
Nirvana
mataas na antas ng
- Nirvana:
moralidad
pinakamata
- pinapabuti ang
as na
pagkatao sa pag-iwas sa
kaligayahan
mga materyal na bagay
- nagbibigay
kahulugan
sa kanilang Gintong Aral (Golden Rule)
buhay ● Ipinapahayag ng tatlong
- Apat na Katotohanan na relihiyon
naliwanagan kay
● “Huwag mong gawin sa
Sidhartha Gautana (The
iba ang ayaw mong gawin
Enlightened One)
nila sa iyo.” - Confucius

sevizcaya | 10 - Mende
 - anuman ang gawin sa
kapuwa ay ginagawa mo
sa iyong sarili
Mga Dapat Gawin upang
Mapangalagaan ang
Ugnayan ng Tao sa Diyos
1. Panalangin
- paraan ng
pakikipag-ugnayan ng
tao sa Diyos
- ang tao ay
nakapagbibigay ng
papuri, pasasalamat,
paghingi ng tawad, at
paghiling sa kaniya
- may dahilan kung bakit
hindi agad ibinibigay
ang hinihiling : maaaring
makasama sayo o hindi
pa muna ito dapat
mangyari
2. Panahon ng Pananahimik
o Pagninilay
- makakatulong upang
makapag-isip at
makapagnilay; upang
malaman kung ano ang
ginagawa niya sa
kaniyang paglalakbay,
kung saan siya patungo Apat na Uri ng
- mauunawaan ng tao ang Pagmamahal ayon kay C.S.
tunay na mensahe ng
Diyos sa kaniyang buhay Lewis
3. Pagsisimba o Pagsamba
- makatutulong upang
lalo pang lumawak ang
kaniyang kaalaman sa
Salita ng Diyos at
maibahagi ito sa
pamamagitan ng
pagsasabuhay ng
kaalaman na napulot sa
pagsisimba
4. Pag-aaral ng Salita ng
Diyos
- upang lubos na
makikala ng tao ang
Diyos
5. Pagmamahal sa Kapuwa
- hindi maaaring ihiwalay
sa tao ang kaniyang
ugnayan sa kapuwa
(dahilan ito ng pag-ural
ng tao)
- hindi maganda ang
ugnayan sa Diyos kung
hindi maganda ang
ugnayan sa kapuwa
- mahalagang maipakita
ang palilingkod sa
kapuwa
6. Pagbabasa ng mga aklat
tungkol sa Espiritwalidad
- nakatutulong sa
paglago at
pagpapalalim ng
pananampalataya
1. Affection
- pagmamahal bilang
magkakapatid/magkaka
pamilya/taong
nagkakilala at naging
malapit o palagay na
ang loob sa isa’t-isa
sevizcaya | 10 - Mende
2. Philia Mga Isyung Moral Tungkol
- pagmamahal ng
sa Buhay
magkakaibigan
- mayroong isang
tunguhin o nilalayon Isyu
kung saan sila ay ● isang mahalagang
magkakaugnay
katanungan na
3. Eros kinapapalooban ng
- pagmamahal batau sa dalawa o higit pang mga
pagnanais lamang ng panig o posisyon na
isang tao magkakasalungat at
- pisikal na nais ng isang nangangailangan ng
tao mapanuring pag-aaral
upang malutas
4. Agape
- pinakamataas na uri ng
pagmamahal “Perspective: Current
- pagmamahal na walang Issues in Valuess
kapalit
Education” (De Torre, 1992)
● Ang buhay ng tao ay
maituturing na
pangunahing
pagpapahalaga.
● Ang isang tao ay hindi
maaaring gumawa at
mag-ambag sa lipunan
kung wala siyang buhay.
● Ang isang tao ay dapat
unang isilang upang
mapaunlad ang kaniyang
sarili at makapaglingkod
sa kapuwa, pamayanan, at
bansa. Kaya
kinakailangang isilang at
mabuhay siya

Bagaman ang tao ay

nilikhang malaya, hindi

sevizcaya | 10 - Mende
nangangahulugan ito ay - Ilang mga rason kung
bakit napapabilang ang
ganap.
mga kabataan rito:
● Kailangang maging a. Nakakasama sa
mapanagutan sa ating masamang
kalayaan barkada (peer
group)
● hindi bahagi nito ang
b. Nais
pagsira o pagkitil sa mageksperimento
sariking buhay o ng ibang o sumubok
tao kung sakaling c. Nais magrebelde
napagod tayo at nawalan sa kanilang
na ng pag-asa pamilya
d. Nais makalimot sa
● tungkulin natin bilang tao mga problema
na pangalagaan, ingatan, - Epekto nito:
at palaguin ang sariling a. nagiging blank
buhay at ng kapuwa spot:
nahihirapang
magproseso ng
Mga Isyu tungkol sa Buhay impormasyon
1. Ang Paggamit ng b. nauuwi sa
paggawa ng mga
Ipinagbabawal na Gamot
di kanais-nais na
- isang estadong sikiko
bagay
(psychic) o pisikal na
c. nagpapabagal at
pagdepende sa isang
nagpapahina ng
mapanganib na gamot,
isang tao
na nnagyayari matapos
gumamit nito nang
paulit-ulit at sa 2. Alkoholismo
tuloy-tuloy na - labis na pagkonsumo ng
pagkakataon (Agapay, alak
2007) - Epekto:
- Ang pagkagumon dito a. nagpapahina ng
ay nagdudulot ng enerhiya
masamang epekto sa b. nagpapabagal ng
isip at katawan. pag-iisip
- Karamihan ng mga c. sumisira sa
krimen na nagaganap kapasidad ng
sa ating lipunan ay pagiging
malaki ang kaugnayan malikhain
rito. d. nababawasan ang
kakayahan sa
paglinang ng
mabuting

sevizcaya | 10 - Mende
 makabuluhang
pakikipagkapuwa
e. nagdudulot ng
away at gulo
f. nauuwi sa
iba’t-ibang krimen
g. nagdudulot ng
maraming sakit
(hal. cancer, sakit
sa atay at kidney)
- may pananagutan pa rin
kung bakit nakainom ng
alak at gaano karami
ang nainom
3. Aborsiyon
- pagpapalaglag
- pag-aalis ng isang fetus
o sanggol sa
sinapupunan ng ina
- sa ibang bansa ay
itinuturing na lehitimong
paraan upang
kontrolin/pigilin ang
paglaki ng
pamilya/populasyon: sa
Pilipinas ay isa itong
krimen (Agapay, 2007)
- Pro-life
a. Ang sanggol ay
itinuturing na
isang tao mula sa - Pro-choice
sandali ng
paglilihi (ang
pagpapalaglag sa
kaniya ay
pagpatay — isang
paglabag sa
pamantayang
motal at batas
positibo)
b. Kung ang buntis
ay resulta ng
kapabayaan ng
ina, dapat niyang
harapin ang
kahihinatnan nito.
c. Kung magiging
katanggap-tangg
ap sa lipunan ang
aborsiyon,
maaaring gamitin
ito ng mga tao
bilang regular na
paraan para hindi
ituloy ang
pagbubuntis.
d. Ang lahat ng
sanggol ay may
mahusay na
potensiyal.
e. Maraming mga
relihiyon ay hindi
nag-eendorso ng
pagpapalaglag o
ilang mga paraan
ng birth control
dahil sa
paniniwalang ang
pakipagtalik ay
para sa layuning
pagpaparami
(procreation). Ang
pagkitil sa buhay
ng isang anak ng
Diyos ay masama.
a. Ang bawat batang
isinilang sa
mundo ay dapat
mahalin at
alagaan.
b. Ang fetus ay hindi
pa maituturing na
isang ganap na
tao dahil wala pa
itong kakayahang
mabuhay sa labas
ng bahay-bata ng
kaniyang ina.
sevizcaya | 10 - Mende
 c. Sa mga kasong pamamagitan ng
rape at incest, ang pag-opera o
sanggol ay pagpapainom ng
maaaring maging mga gamot.
tagapagpaalala
sa babae ng 4. Pagpapatiwakal
trauma. - suicide
d. Kung sakaling - sadyang pagkitil ng
itutuloy ang isang tao sa sariling
pagbubuntis at buhay at naaayon sa
dadalhin sa sariling kagustuhan
bahay-ampunan, - may maliwanag na
maraming intensyon ang tao sa
bahay-ampunan pagtatapos ng kaniyang
ang kulang sa buhay bago ito
kapasidad na maituring na isang
magbigay ng gawain ng
pangunahing pagpapatiwakal
pangangailangan - hindi na mahalaga kung
ng bata. sa paanong paraan
e. Ang aborsyon, sa hangga’t nandon ang
pangkalahatan ay motibo
ligtas na - Hindi maituturing na
pamamaraan.
pagpapatiwakal kahit na
inihahain ang sarili sa
- Dalawang uri ng matinding panganib
aborsiyon: para sa isang mas
a. Kusa (Miscarriage) mataas na dahilan
: pagkawala ng - Masasabing magiting na
isang sanggol pagkilos ang mawalan
bago ang ika-20 ng buhay sa
linggo ng pagtatangkang
pagbubuntis; pangalagaan ang buhay
natural na mga ng iba (hal.
pangyayari at pagsasakripisyo ng mga
hindi ginamitan sundalo at pulis)
ng medikal o - Hindi nararapat na
artipisyal na husgahan ang mga
pamamaraan taong nagpatiwakal
b. Sapilitan dahil maaaring wala sila
(Induced) : sa tamang pag-iisip (hal.
pagwawakas ng depresyon)
pagbubuntis at - Reason kung bakit
pagpapaalis ng nagpapatiwakal:
isang sanggol sa

sevizcaya | 10 - Mende
 a. Kawalan ng support system na
pag-asa (despair) : kinabibilangan ng
pagkawala ng ating pamilya at
tiwala sa sarili at tunay na mga
kapuwa, at sa kaibigan
magandang 5. Euthanasia (Mercy Killing)
kinabukasan — - isang gawain kung saan
itinuturing ang napapadali ang
sarili na walang kamatayan ng isang
halaga taong may matindi at
- Bakit masama ang wala nang lunas sa
pagpapatiwakal? karamdaman
a. hindi ito likas sa - paggamit ng mga
tao dahil natural modernong medisina at
sa tao na kagamitan upang
pangalagaan ang tapusin ang paghihirap
kaniyang sarili ng isang may sakit
b. hindi nararapat - assisted suicide dahil
na ilagay sa maaaring ang pasyente
sariking kamay mismo ang humiling na
ang pagpapasiya bigyan siya ng labis na
kung kailan dosis pampawala ng
wawakasan ang sakit ngunit
buhay na nakakamatay
ipinagkaloob ng - ang sakit at paghihirap
Diyos ay likas na kasama sa
- Paano ito maaagapan? buhay ng tao: Ang
a. Eduardo A. pagtitiis sa mga
Morato, aklat na pagsubok ay isa sa mga
Self-Mastery (2012) anyo ng pakikibahagi ng
: Kinakailangang plano ng Diyos
mag-isip ng tao - Ang pagtigil ng life
ng mga malaking support ay hindi
posibilidad at maituturing na
natatanging mga masamang gawain
paraan upang - maliwanag na pagsunod
harapin ang lamang sa natural na
kaniyang proseso
kinabukasan. - Ang pinagbabawal ay
b. Panatilihing abala ang pagbibigay ng lason
ang sarili sa mga o labis na dosis ng
makabuluhang gamot
gawain
c. Pagkakaroon ng
matibay na

sevizcaya | 10 - Mende
Paano ang buhay para sa
mga Persons with
Disabilities (PWD)?
● Ayon sa Bibliya, ang
kabanalan ng buhay ay
maiuugnay sa
kapangyarihan ng Diyos
bilang Dakilang
Manlilikha. Ang tao ay
nilikha ayon sa wangis ng
Diyos. Sa madaling salita,
ang tao ay nilalalang
nang may ilang katangian
na gaya ng katangian ng
Panginoong Diyos.
● Ang Diyos ay Espiritu,
kaya siya’y walang pisikal
na katawan o anyo. Dahil
dito, ang tao ay nilalang
nang may espiritu — ito
ang ipinagkaiba ng tao sa
ibang mga nilalang
● Binigyan tayo ng Diyos ng ● Nararapat nating isipin
kakayahang mag-isip,
pumili, magdesisyon, at
makisama
● “Ang buhay ng tao ay
napakahalaga; kahit na
ang mga pinakamahihina ● Ang tao ay nilikha na may
at madaling matukso,
mga may sakit,
matatanda, mga hindi pa
isinisilang at mahihirap,
ay mga obra ng Diyos na
ginawa sa sarili Niyang
imahe, laan upang
mabuhay
magpakailanman, at
karapat-dapat ng mataas
na paggalang.” (Papa
Francis ng Roma)
- tumutukoy sa dignidad
ng tao na nagmula sa
Diyos, na likas sa tao.
Dahil sa dignidad,
nagiging karapat-dapat
ang tao sa
pagpapahalaga at
paggalang mula sa
kaniyang kapuwa.
- Sa pananaw ng iba’t
ibang mga relihiyon, ang
buhay ay sagrado. Ito ay
kaloob mula sa Diyos
kung kaya’t itinuturing
na maling gawain ang
hindi paggalang sa
kabanalan ng buhay
dahil nagiging
indikasyon ito ng
kawalan ng pasasalamat
at pagkilala sa
kapangyarihan ng Diyos.
na bawat isa sa atin ay
maaaring makapagbigay
ng kontribusyon at
makapag-ambag sa
pagbabago ng lipunan.
likas na pagkahilig sa
kabutihan. Inaasahan na
ang bawat isa ay
magiging mapanagutan
sa sariling mga
pagpapasiya at pagkilos.
Magkaroon man ng iba’t
sevizcaya | 10 - Mende
 ibang impluwensya dahil
sa iba’t ibang media,
nararapat na gamitin ang
mapanuring pag-iisip
upang makabuo ng
mabuti at tamang
posisyon tungkol sa iba’t
ibang isyung moral sa
buhay.

Double Effect
● Maaaring pumili ng isang
kilos na magdudulot ng
masamang epekto kung
matutugunan ang
sumusunod na apat na
kondisyon:
1. Layunin ng kilos ay
nararapat na mabuti.
2. Ang masamang epekto
ay hindi dapat direktang
nilayon ngunit bunga
lamang ng naunang
kilos na may layuning
mabuti.
3. Ang mabuting layunin ay
hindi dapat makuha sa
pamamagitan ng
masamang
pamamaraan.
4. Kinakailangan ang
pagkakaroon ng
mabigat at makatuwiran
na dahilan upang
maging
katanggap-tanggap ang
masamang

sevizcaya | 10 - Mende
 Pagmamahal sa Bayan ●
kaaway
higit na
● ang mga
damdamin ay
nakakiling sa higit na
mga nakakiling sa
Nasyonalismo vs. sentimyento
at agression
ideya ng
mapayapang
Patriyotismo sa ibang mga
bansa.
pakikipamuha
y sa pagitan
● nagbibigay ng ng mga
higit na diin bansa.
sa pamana, ● mayroong
Nasyonalismo Patriyotismo kultura at wika higit na
ng kanilang pagpapaubay
bansa a sa pagpuna
● tumutukoy sa ● Nagmula sa ● nahihirapang at
ideyolohiyang salitang Pater tanggapin sinusubukang
pagkamakaba : ama ng ang pagpuna isama ang
yan at ang pinagmulan o sa isang mga
damdaming pinanggalinga bansa at pagpapabuti
bumibigkis sa n itinuturing at pagbabago
isang tao at ● literal na itong ● ​higit na
sa iba pang kahulugan: kahihiyan o nagbibigay
may pagmamahal isang insulto diin sa mga
magkapareho sa bayang pagpapahala
● isaalang-alan
ng wika, sinilangan ga at
g ang
kultura, at ● pagmamahal paniniwala ng
kanilang
mga tradisyon sa sariling isang bansa
bansa bilang
● Pagkilala at bayan nang nakatataas sa ● ​ay hindi
dedikasyon ng hindi ibang mga sinusubukang
isang tao sa kinakailangan bansa bigyang-katwi
kaniyang g igiit ang ran ang mga
● Involves
bansa higit na pagkakamali,
National
● nakasentro sa kahusayan Identity sa halip ay
isang malakas nito sinusubukan
na ● Isinaalang-ala nilang
pagkakakilanl ng nito ang maunawaan
an sa isang kalikasan ng ang mga
bansa, na tao kasama pagkukulang
kadalasang rito ang at gumawa ng
humahantong pagkakaiba-ib mga
sa isang a sa wika, pagpapabuti
paniniwala sa kultura, at nang naaay
higit na relihiyon na
kahusayan kung saan
nito sa iba tuwiran nitong
binibigyang
kahulugan
Pagmamahal sa Bayan
ang
kabutihang
● pagkilala sa papel na
panlahat dapat gampanan ng
●
bawat mamamayang
Mga Nationalist: Mga Patriotist:
● sinusubukang ● nagsasangkot bumubuo rito.
maghanap ng ng social
mga katwiran conditioning ● Tinatawag din itong
para sa mga at personal na
pagkakamalin opinyon patriyotismo, mula sa
g nagawa sa ●
nakaraan.
lahat ng mga
bansa ay
salitang ‘pater’ na ibig
● pinag-iisa ang
mga tao laban
itinuturing na
pantay-panta
sabihin ay ama na
sa isang
dayuhang
y karaniwang iniuugnay sa
● nagkakaisa
kaaway na ang mga tao salitang pinagmulan o
bansa, para sa
pinag-iisa nito
ang mga tao
pangkalahata pinanggalingan. Ang
ng kagalingan
laban sa isang
karaniwang
at kaunlaran literal na kahulugan nito
ng bansa.

sevizcaya | 10 - Mende
 ay “pagmamahal sa
bayang sinilangan (native
land).
Kahalagahan ng
Pagmamahal sa Bayan
1. Umiiral dahil ang tao ay
nagmamahal sa bayan
kasama ang kaniyang
kapwa.
2. Nagiging daan upang
makamit ang layunin na
gustong maisakatuparan
o makamit.
3. Pinagbubuklod ang mga
tao sa lipunan.
4. Naiingatan at
pinahahalagahan ng
pagmamahal sa bayan
ang karapatan at
dignidad ng tao gayundin
ang kultura, paniniwala at
pagkakakilanlan.
Mga Pagpapahalaga na
Indikasyon ng Pagmamahal
sa Bayan
Umiiral
Magiging maunlad at maayos
ang lipunan kung isasabuhay
ang mga birtud na
itinataguyod nito (Character
Building ni David Isaacs)
Inuugnay ni Santo Tomas de
Aquino ang birtud ng
kabanalan sa Patriyotismo.
Ang mga kaalamang ito ay
pinatunayan ng:
‘Ang dignidad ng persona ng
tao ay kasama sa kaniyang
karapatan na maging bahagi
sa aktibong pakikilahok sa
lipunan upang
makapag-ambag sa
kabutihang panlahat.” - San
Juan Pablo XXIII
1. Pagpapahalaga sa buhay
- Ang paggalang sa
buhay ay isang moral na
obligasyon sa Diyos ng
bawat isa dahil ang
buhay ay mula sa Kaniya
kaya’t walang sinuman
ang maaaring bumawi o
kumuha nito kundi siya.
2. Katotohanan
- Hindi kailanman
matatawaran ang
integridad at hindi
mapagkunwari,
tumatanggi sa anumang
bagay na ‘di ayon sa
katotohanan, kasama
rito ang walang
kapaguran at
matiyagang
paghahanap ng lahat
ng uri ng kaalaman. Ang
integridad ay
pinangangalagaan sa
lahat ng oras at
pagkakataon.
3. Pagmamahal at
pagmamalasakit sa kapwa
sevizcaya | 10 - Mende
 - Ang pagpapakita ng
malasakit sa kapuwa ay
sa pamamagitan ng
pagtulong na walang
hinihintay na kapalit.
4. Pananampalataya 9. Pagkalinga sa pamilya at
- Ang pagtiwala at
pagmamahal sa Diyos,
na ang lahat ay
makakaya at posible.
5. Paggalang
- Ang paggalang bilang
elemento na bumubuo
sa kabutihang panlahat,
naipakikita kapag ang
karapatan ng isang
mamamayan ay hindi
natatapakan at
naisasabuhay ayon sa
tamang gamit nito at
napangangalagaan ang
dignidad niya bilang tao.
6. Katarungan
- Sinisigurado na ang 10. Kasipagan
paggalang sa karapatan
ng bawat isa ay
naisasabuhay,
naibibigay sa isang tao
kung ano ang para sa
kaniya at para sa iba,
hindi nagmamalabis o 11. Pangangalaga sa
nandaraya sa kapuwa.
7. Kapayapaan
- Ang resulta ng
pagkakaroon ng
katahimikan,
kapanatagan, at
kawalan ng kaguluhan.
8. Kaayusan
- Ang pagiging
organisado ng ideya,
salita, kilos na may
layuning mapabuti ang
ugnayan sa kapuwa.
salinlahi
- Ang pangingibabaw ng
papel ng pamilya bilang
pangunahing institusyon
na siyang tutugon sa
pag-unlad na inaasam
sa ikabubuti ng lahat.
Binibigyang halaga nito
ang kasal bilang
pundasyon ng pamilya,
at kumikilos upang
mapangalagaan ang
pisikal, moral, ispiritwal,
at panlipunang
pag-unlad ng bawat
miyembro nito
lalong-lalo na ang mga
bata.
- Ang pagiging matiyaga
na tapusin ang
anumang uri ng gawain
nang buong husay at
may pagmamahal.
kalikasan at kapaligiran
- Ang pagsasabuhay ng
responsibilidad bilang
tagapangalaga ng
kalikasan at ng mga
bagay na nilikha ng
Diyos laban sa anumang
uri ng pang-aabuso o
pagkawasak.
sevizcaya | 10 - Mende
12. Pagkakaisa Pitong Dimensyon ng Tao
- Ang pakikipagtulungan na nakalahad sa Batayang
ng bawat indibidwal na
mapag-isa ang naisin at Konseptuwal ng EsP ayon
saloobin para sa iisang sa 1987 Constitution
layunin.
Pangkatawan Pagpapahalaga sa Buhay

13. Kabayanihan Pangkaisipan Katotohanan

- Sinasagot niyo ang Moral Pagmamahal at

tanong na: Ano ang Pagmamalasakit sa Kapuwa

magagawa ko para sa Ispirituwal Pananampalataya

bayan at sa kapuwa ko?
Panlipunan Paggalang, katarungan,
kapayapaan, kaayusan, at
14. Kalayaan pagkalinga sa pamilya at
salinlahil
- Ang pagiging malaya na
Pang-ekonomiy Kasipagan, pangangalaga sa
gumawa ng mabuti, mga kalikasan at kapaligiran
a
katanggap-tanggap na
kilos na ayon sa batas Pampolitikal Pagkakaisa, kabayanihan,
kalayaan, at pagsunod sa
na ipinapatupad bilang batas
pagsasabuhay ng
Lahat ng Pagsulong ng kabutihang
tungkulin ng isang Dimensyon panlahat
taong may dignidad.

15. Pagsunod sa batas Mga Angkop na Kilos na

- Ang pagkilala, Nagpapamalas ng
paghihikayat, at
pakikibahagi sa
Pagmamahal sa Bayan
pagsasabuhay ng mga (Ayon kay Alex Lacson)
ipinasang batas na 1. Mag-aral ng mabuti.
mangangalaga sa
karapatan ng bawat
2. Huwang magpapahuli
mamamayan. dahil ang oras ay
mahalaga. (In accordance
16. Pagsulong sa kabutihang to RA 10353: Philippine
panlahat Standard Time —
- Ang sama-samang nakakatulong upang ang
pagkilos upang
bawat Pilipino ay
mahikayat ang lahat na
lumahok sa mga magkaroon ng tamang
pagkakataong oras na susundan)
kinakailangan para sa 3. Pumila ng maayos.
ikabubuti hindi lamang
ng sarili, pamilya kundi
ng lahat.

sevizcaya | 10 - Mende
 4. Awitin ang Pambansang
Awit nang may paggalang
at dignidad.
5. Maging totoo at tapat,
huwag mangopya at
magpakopya.
6. Magtipid ng tubig,
magtanim ng puno at
huwag itapon ang basura
kung saan-saan.
7. Iwasan ang anumang
gawaing hindi
nakatutulong.
8. Bumili ng produktong
sariling atin.
9. Kung pwede nang
bumoto, isagawa ito nang
tama.
10. Alagaan at igalang ang
nakatatanda.
11. Isama sa panalangin ang
bansa at ang kapwa
mamamayan
Mga Halimbawa ng
Paglabag sa
Pagsasabuhay ng
Pagmamahal
sa Bayan “I Am Proud To Be Filipino”
1. Kung hindi ka
nagbibigay-pugay sa
bandila o watawat ng
ating bansa.
2. Kung hindi mo tinutupad
ang iyong mga tungkulin
bilang isang mamamayan.
3. Kung hindi ka tumatawid
sa tamang tawiran at
pasiga-siga sa lansangan.
4. Kung hindi
pinahahalagahan ang
iyong pag-aaral.
5. Kung hindi mo
pinapahalagahan ang
ating kultura at mga
tradisyon.
6. Kung hindi mo
tinatangkilik ang mga
produktong sariling atin.
7. Kung ikaw ay nagkakalat
ng basura sa lansangan.
8. Kung isa ka sa pumuputol
ng mga puno sa
kabundukan na nakasisira
sa kalikasan.
9. Kung isa ka sa humuhuli
at pumapatay ng mga
hayop na pinagbabawal
hulihin.
10. Kung isa ka sa lumalabag
sa mga batas na
ipinatutupad ng bansa.
● Ang pagiging Pilipino ay
isang biyaya. Hindi ito
aksidente. Nakaplano ito
ayon sa kagustuhan ng
Diyos.
sevizcaya | 10 - Mende