16.03.2024 r.

Technologia postaci leku.

Perkolacja – jest to ciągła metoda ekstrakcji.

Rodzaje:
 Perkolacja
 Reperkolacja
 Diakolacja
 Dewakolacja
 Ekstrakcja w aparacie Soxhleta
Szybkość ekstrakcji zależy od:
 Charakteru surowca
 Stopnia rozdrobnienia (najlepiej 1,6 mm)
 Rozpuszczalnika
 Wilgotności surowca
 Szybkości odbierania wyciągu
 Temperatury
Podział czynności perkolacji (etapy):
1. Czynności wstępne – przygotowanie surowca (np. rozdrobnienie,
zwilżenie) – następuje przez dodanie 30-40% rozpuszczalnika, zostawia
się to na 2-3 godziny i surowiec pęcznieje. W czasie tych czynności
wstępnych następuje maceracja wstępna.
Potem surowiec przecieramy przez sito, mieszamy i załadowujemy do
perkolatora, i lekko ubijamy. Przy otwartym kraniku dodaje się
rozpuszczalnik, a gdy wypłyną pierwsze krople to kranik się zamyka.
Zostawia się to na 12-24 h.
2. Perkolacja właściwa – otwieramy kranik tak, aby wykraplanie
postępowało z prędkością 4-5 kropli na minutę na 100 g surowca.
3. Czynności końcowe:
- wyciśnięcie surowca
- odstawienie
- przesączenie
W procesie perkolacji otrzymujemy:
  Nalewki
 Wyciągi płynne
 Wyciągi suche
Reperkolacja – jest to metoda do otrzymywania wyciągów płynnych
zawierających substancje termolabirne i lotne.
100 części surowca dzielimy na 3 porcje:
- 50 części
- 30 części
- 20 części
Kolejno je ekstrahujemy odbierając głowy perkolatu, a pozostałą część
perkolatu wykorzystujemy do następnej porcji surowca – zaczynając od 20,
potem 30 i 50 części. Wszystko potem łączymy.
Możemy tutaj maksymalnie wykorzystać surowiec i uzyskać wyciąg stężony
bez jego odparowania. Możemy zaoszczędzić na rozpuszczalniku.

Ewakolacja – surowiec umieszczamy w rurze długości ok. 1 m. i średnicy

kilku cm. Rozpuszczalnik przepuszcza się stosując podciśnienie z szybkością 1
kropla na minutę na 100 g surowca.
Diakolacja – jest tym co ewakolacja, ale w nadciśnieniu.

Podział wyciągów:
1. Nalewki - TINCTURAE
2. Wyciągi płynne – EXTRACTA FLUIDA
3. Wyciągi gęste – EXTRACTA SPISSA
4. Wyciągi suche – EXTRACTA SICCA
Nalewki – płynne niezagęszczone wyciągi otrzymane przez wytrawianie
surowca lub rozpuszczenie wyciągów suchych lub gęstych. Rozpuszczalniki –
woda, alkohol, mieszanina wody z alkohole, rzadko eter.
Są nietrwałe. Częściowo są roztworami koloidowymi.
Nalewki:
1. Proste – TINCTURAE SIMPLICES (z jednego surowca)
 2. Złożone – TINCTURAE COMPOSITAE (z wielu surowców)
Z silnie działających surowców – uzyskujemy nalewki metodą perkolacji w
stosunku 1:10.
Ze słabo działających surowców – metodą maceracji w stosunku 1:5. Wyjątkiem
jest opium (silny surowiec) – stosujemy macerację.
Trwałość nalewek zależy od:
o Wytrącania osadów
o Adsorbcji (wchłanianie na powierzchni) na osadach
o Odparowania rozpuszczalnika
o Wahania PH
Nalewki są wrażliwe na światło i wahanie temperatury – mogą tam zachodzić
różne reakcje:
 Ekstryfikacja
 Utlenianie
 Redukcja
Wymagania dla nalewek (z Farmakopei):
 Przezroczyste
 O charakterystycznym zapachu, smaku, barwie dla danego surowca
 O odpowiedniej zawartości substancji, metali ciężkich
Wyciągi płynne – EXTRACTA FLUIDA – są to wyciągi otrzymywane w
stosunku surowca do rozpuszczalnika 1:1, czyli 1 ml wyciągu zawiera
substancję znajdującą się w 1 g wyciągu.
Otrzymujemy przez dwuetapową perkolację.
Dla surowców słabo działających odbiera się 85% perkolatu. Następnie
wytrawia się dalej do wyczerpania surowca, po czym zagęszcza do 15%, po
czym łączy oba perkolaty.
Dla surowców silnie działających podobnie, ale zagęszcza się do 10%.

Rodzaje:
 Belladonnae extractum fluidum (z korzenia pokrzyku)
 Aurantii extractum fluidum (pomarańczowa)
  Cinchonae extractum fluidum (z chininy)
 Frangulae extractum fluidum (z kory kruszyny)
 Collae extractum fluidum (z zarodków kola)
 Thymmi extractum fluidum ( z tymianku)
 Polygoni hydropypersis extractum fluidum (z rdestu ostrogorzkiego)
Wyciągi gęste – EXTRACTA SPISSA – zawierają do 30% wody. Mają postać
gęstej, plastycznej lub półplastycznej masy.
Otrzymywanie – przez podwójną macerację wodą lub rozcieńczonym
alkoholem.
Są fizykochemicznie nietrwałe, podatne na rozwój mikloflory, pleśni, łatwo
wysychają.
Zastosowanie: do otrzymywania granulatów, tabletek i pigułek jako substancje
wiążące.
GENTIANAE EXTRACTUM SPISSUM – gęsty wyciąg goryczkowy.
Wyciągi suche.
Są to sypkie proszki o zawartości do 5% wody.
Otrzymywane przez odparowanie rozpuszczalnika.
Są 3 etapy:
1. Otrzymanie wyciągu płynnego metodą perkolacji
2. Odparowanie rozpuszczalnika, np. metodą destylacji próżniowej lub
suszenie rozpyłowe do konsystencji 60-80% suchej masy, następnie
suszenie z dodatkiem substancji rozcieńczającej.
3. Mianowanie – doprowadzenie do odpowiedniego stężenia itp. (wszystkie
badania itd. zgodnie z Farmakopeą).