10.

Coğrafya
Sınıf

ÜNİTE Doğal Sistemler Dijital Test

KONU Yerin Yapısı, Levha Tektoniği ve Jeolojik Zamanlar
ÖĞRENCİNİN
ADI
SOYADI
SINIF

1
NO

DOĞRU YANLIŞ NET PUAN

DEĞERLENDİRME

1. Mantodan sonra yaklaşık 2900-6370 km arasında yer alan 3.

ve Dünya’nın merkezinde bulunan katmandır (I). Yoğunlu-
ğu, sıcaklığı ve kalınlığı en fazla olan katmandır (II). Yük-
sek oranda demir ve nikelden oluşur (III). İç ve dış çekir-
dek olmak üzere iki katmandan oluşur (IV). Üzerindeki
katmanların basıncı nedeniyle iç çekirdeğin sıvı olduğu
düşünülmektedir (V).

Yukarıdaki parçada çekirdek katmanı ile ilgili verilen

bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) I B) II C) III D) IV E) V
Yukarıda verilen şekilde ok yönünde hareket edildiğin-
de;

I. Sıcaklık

II. Yoğunluk
HIZ

III. Kalınlık

özelliklerinden hangilerinde artış yaşanır?

RENK

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

2. Levhaların hareket etmesiyle ilgili en bilinen görüş, 1915
yılında Alfred Wegener tarafından ortaya atılan Kıtaların D) II ve III E) I, II ve III
Kayması Kuramı’dır. Buna göre kıtalar, 260 milyon yıl önce
var olduğu düşünülen ve ………………….. adı verilen tek
kara parçasından oluşmaktaydı. Zaman içerisinde yer
kabuğunun hareket etmesiyle bu kıta ikiye ayrılmış ve
kuzeyde ………………, güneyde ise ……………… adı
verilen kıtalar oluşmuştur. Bu kıtalar arasına suların dol-
masıyla da ………………. Denizi meydana gelmiştir. Lev-
4. Aşağıda verilen olay - jeolojik devir eşleştirmelerinden
haların hareketi ile yer kabuğu parçalanarak yeryüzü
hangisi yanlıştır?
bugünkü görünümünü almıştır.
A) Prekambriyen - Eski kıta çekirdeklerinin oluşumu
Levha tektoniği ile ilgili bilgiler verilen bu parçadaki
boşluklara aşağıdakilerden hangisi getirilemez? B) Paleozoyik - Taş kömürü yataklarının oluşumu

A) Gondwana B) Pangea C) Mesozoyik - Atlas ve Hint okyanuslarının oluşumu

C) Tethys D) Astenosfer D) Tersiyer - Türkiye’nin ana yer şekillerinin oluşumu

E) Laurasia E) Kuvaterner - Ege Denizi ve boğazların oluşumu

1
KAZANIM
Kavrama Yerin Yapısı, Levha Tektoniği ve Jeolojik Zamanlar
Brightwallpersonal Use
5. 7. Aşağıda Alp Himalaya kıvrım sistemine ait bir görsel veril-
miştir.

Bu kıvrımların oluşmasında aşağıdaki levhalardan

hangisinin hareketi etkili olmamıştır?
Yukarıdaki fotoğrafta fosili verilen canlının yaşadığı
dönem aşağıdakilerden hangisidir? A) Avrasya Levhası
A) Paleozoyik B) Mesozoyik B) Afrika Levhası
C) Prekambriyen D) Tersiyer C) Arabistan Levhası
E) Kuvaterner D) Nazka Levhası

E) Hindistan Levhası
HIZ
RENK

8. Yerkabuğunu oluşturan levhalar birbirine yaklaşma,

6. Çekirdeğin sıcaklığından dolayı manto içerisinde ergimiş
hâlde bulunan maddelerde meydana gelen konveksiyo-
nel akımlar bazı olaylara neden olur.
Aşağıdakilerden hangisi bu akımlara bağlı olarak
ortaya çıkan olaylardan biri değildir?
A) Depremlerin meydana gelmesi
B) Levhaların hareket etmesi
C) Volkanik faaliyetlerin yaşanması
D) Sıradağların oluşması
E) Şiddetli rüzgârların görülmesi
uzaklaşma veya yatay doğrultuda kayma şeklinde hare-
ket ederler.
Aşağıdakilerden hangisi levha sınırlarında bu hare-
ketlere bağlı olarak görülen olaylardan biri değildir?
A) Alp – Himalaya kıvrımlarının oluşması
B) Japonya’da volkanik dağların oluşması
C) Akdeniz kıyılarında delta ovalarının oluşması
D) Atlas Okyanusu’nda okyanus ortası sırtların oluşması
E) Endonezya Adaları’nda şiddetli depremlerin meyda-
na gelmesi

2
10. SINIF COĞRAFYA
 Yerin Yapısı, Levha Tektoniği ve Jeolojik Zamanlar

9. Yer kabuğunun üst kısmında bulunan ………I…….. kat- 11. Güney Amerika’nın doğusu ile Afrika’nın batısı ara-
manına, kıtasal kabuk da denir. Bu katmanın kalınlığı sında bulunan aşağıdaki kanıtlardan hangisi Wege-
kıtalarda fazla, okyanus tabanlarında incedir. Bu katma- ner Teorisi’nin ispatlanması sırasında kullanılmamış-
nının altında bulunan …………II………… katmanına tır?
okyanusal kabuk da denir. Kalınlığı fazla değişmemekle
A) Yağmur ormanlarının her iki kıtada da görülmesi
birlikte okyanus tabanlarında daha fazladır.
B) Kıta sınırlarının uyuşması
Buna göre verilen boşluklara yazılması gereken kav-
ramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak C) Aynı dönemde oluşan buzul izlerine rastlanması
eşleştirilmiştir? D) Aynı bitki fosillerine rastlanılması
I II E) Benzer dönemde oluşan kayaç oluşumlarına rastla-
A) Sima Manto nılması
B) Sial Sima
C) Çekirdek Sial
D) Manto Çekirdek
E) Astenosfer Manto
HIZ
RENK

12. I. İç kuvvetlerin enerji kaynağı, mantodur.

10. Aşağıdakilerden hangisi Toros Dağları ile aynı jeolo- II. En ince katman, dış çekirdektir.
jik zamanda oluşmamıştır?
III. Manto, en sıcak katmandır.
A) Atlas ve Hint okyanusları
IV. Yer kabuğu, iki farklı katmandan oluşur.
B) Linyit, bor ve tuz yatakları
Yer’in iç yapısıyla ilgili yukarıda verilenlerden hangi-
C) Güney Amerika’daki And Dağları leri doğru değildir?

D) Orta Doğu’daki petrol yatakları A) I ve II B) I ve III C) II ve III

E) Apalaş Dağları çevresindeki taş kömürü yatakları D) II ve IV E) III ve IV

3
HIZ VE RENK YAYINLARI | HİT SERİSİ 1.E 2.D 3.E 4.C 5.B 6.E 7.D 8.C 9.B 10.E 11.A 12.C
 10. Coğrafya
Sınıf

ÜNİTE Doğal Sistemler Dijital Test

KONU İç Kuvvetler - 1 (Orojenez ve Epirojenez)
ÖĞRENCİNİN
ADI
SOYADI
SINIF

2
NO

DOĞRU YANLIŞ NET PUAN

DEĞERLENDİRME

1. • Eski kumsallar, deniz seviyesine göre yüksekte kalır. 3. Dünya’nın oluşumundan bugüne kadar dört büyük oroje-
nez olayı meydana gelmiştir.
• Kıyı alanlarında taraçalar oluşur
I. Alp Kıvrımları
Bu durumların görülmesine neden olan olay aşağıda-
kilerden hangisidir? II. Huron Kıvrımları

A) Orojenez B) Deprem III. Kaledoniyen ve Hersiniyen Kıvrımları

C) Regresyon D) Volkanizma Bu kıvrımların en eski olandan günümüze kadar olu-

şum sıralaması aşağıdakilerden hangisinde doğru
E) Transgresyon
olarak eşleştirilmiştir?

A) I – II – III B) II – III – I C) III – I – II

D) I – III – II E) II – I – III
HIZ

2. Aşağıdaki şeklide esnek yapılı arazilerde görülen dağ olu-

şum şekli gösterilmiştir.
RENK

 

4. Yer kabuğu, manto üzerinde yüzer durumdadır ve belirli bir

dengeye sahiptir. Bu dengeye izostatik denge denir. Yer
kabuğunun ağırlığının değişmesi izostatik dengenin bozul-
Görseldeki numaralandırılan yerlere getirilmesi gere- masına ve epirojenik hareketlere neden olur.
ken kavramlar hangisinde doğru olarak eşleştirilmiş- Aşağıdakilerden hangisi izostatik dengeyi bozan
tir? durumlardan biri değildir?
I II A) Buzulların erimesi
A) Antiklinal Senklinal
B) Karalarda aşınma
B) Horst Graben
C) Transgresyon Regresyon C) Denizlerde birikme

D) Levha Fay D) Buzul tabakaların oluşması

E) Batolit Lakolit E) Yer kabuğundaki sarsıntılar
1
KAZANIM
Kavrama İç Kuvvetler - 1 (Orojenez ve Epirojenez)
Brightwallpersonal Use
5. Dış kuvvetlerin taşıdığı materyalleri belirli alanlarda birik-
tirmesi, buzul oluşumu ve volkanik faaliyet sonucu çıkan
materyallerin belirli alanlarda üst üste birikmesi, yer kabu-
ğunun ağırlaşarak çökmesine neden olur. Yer kabuğu
çökerken deniz karaya doğru ilerler.
7. Dış kuvvetleri oluşturan su, rüzgâr ve buzullar taşıdıkları
materyalleri deniz ve okyanus tabanlarında biriktirerek bu
alanlarda kalın tortul tabakalar oluşturmaktadır. Geniş
alanlar kaplayan bu tortulanma alanlarına ………………….
denir.

Bu olaya verilen isim aşağıdakilerden hangisidir? Buna göre parçada boş bırakılan alana getirilmesi
gereken uygun kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A) Antiklinal B) Regresyon
A) Antiklinal B) Jeosenklinal
C) Orojenez D) Transgresyon
C) Horst D) Graben
E) Senklinal
E) Regresyon

HIZ
RENK

8. Yaklaşan levhalar arasında sıkışan katmanlar yükselerek

sıradağları oluşturmaktadır.

Avrasya Levhası Hindistan Levhası

100 km

6. Epirojenik hareketler sonucu yükselen yerlerden biri anu

sal lev
ha

Oky
İskandinav Yarımadasıdır.
Astenosfer
200 km

Bu alanda yükselmenin görülmesindeki temel etken Buna göre görselde verilen levhaların sıkıştırması
aşağıdakilerden hangisidir? sonucu alanda hangi sıradağlar oluşmuştur?
A) Buzulların erimesi A) And Dağları
B) Sıcaklık ortalamasının düşük olması B) Kayalık Dağları
C) Masif arazilerin bulunması C) Himalaya Dağları
D) Buzul alanların genişlemesi D) Ural Dağları
E) Yaşlı arazilerin yaygın olması E) İskoç Dağları
2
10. SINIF COĞRAFYA
 İç Kuvvetler - 1 (Orojenez ve Epirojenez)

9. Yerkabuğunun çeşitli faktörlerin etkisiyle toptan yükselip 11. Paleozoyik başlarında ve ortalarında gerçekleşen kıvrım
alçalması olayına epirojenez denir. olayları ile Kaledoniyen Orojenezi gerçekleşmiştir.

Aşağıdakilerden hangisinin epirojenez üzerinde etkili

olduğu söylenemez? 

A) Volkanlardan çıkan magmanın kara üzerinde birik- 
mesi

B) Karaların aşınmaya uğraması 


C) Buzulların erimesi

D) Geniş alanlarda alüvyal birikmenin olması

Yukarıdaki haritada gösterilen alanların hangisi Kale-
E) Karalar üzerinde büyük baraj göllerinin oluşturulması doniyen Orojenezi ile oluşmuştur?

A) I B) II C) III D) IV E) V
HIZ
RENK

10. Aşağıdaki kesitte bir yer şekli verilmiştir.

12. Kanada’nın kuzeyi ve İskandinavya günümüzde epiroje-

neze bağlı olarak yükselmektedir.

Bu bölgelerde epirojenik yükselmelerin görülmesinin

nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Yer yapısının yukarıdaki gibi olduğu bir ülkede,
A) Karanın şiddetli erozyona bağlı olarak hafifleyip yük-
I. Jeotermal kaynakların yaygın olması selmesi

II. Akarsuların akımlarının düzensiz olması B) Farklı levhaların karşılaşma alanında bulunmalarına
bağlı olarak yan basınçlarla yükselmesi
III. Kaplıca turizminin yaygın olması
C) Akarsuların taşıdığı alüvyonların kıyı bölgelerinde bi-
IV. Şiddetli depremlerin yaşanması
rikmesi
özelliklerinden hangisinin yerin yapısına bağlı olarak
D) Kara üzerindeki kalın buz kütlelerinin eriyerek orta-
ortaya çıktığı söylenemez?
dan kalkması
A) Yalnız II B) Yalnız IV C) I ve III
E) Volkanik etkinliklerin sınırlı olmasına bağlı olarak ana
D) II ve III E) I, II ve IV karanın hafiflemesi
3
HIZ VE RENK YAYINLARI | HİT SERİSİ 1.C 2.A 3.B 4.E 5.D 6.A 7.B 8.C 9.E 10.A 11.E 12.D
 10. Coğrafya
Sınıf

ÜNİTE Doğal Sistemler Dijital Test

KONU İç Kuvvetler – 2 (Volkanizma ve Depremler)
ÖĞRENCİNİN
ADI
SOYADI
SINIF

3
NO

DOĞRU YANLIŞ NET PUAN

DEĞERLENDİRME

1. • Volkan konilerinin üst kesimlerinde meydana gelen 3. Magmadan çıkan lavlar, bazen çok geniş alan kaplamakta
patlama sonucu oluşan çukurlardır. ve lav düzlükleri oluşmaktadır.

• Patlamalar ya da çöküntülerle genişlemiş kraterdir. Bu düzlüklerin akarsular tarafından parçalanması ile

oluşan yer şekli aşağıdakilerden hangisidir?
• Magmadan yeryüzüne gelen gazların patlaması sonu-
cu oluşan çukurdur. A) Lav platoları

• Volkanik patlamalar sonucunda yüzeye çıkan küçük B) Kıvrım dağlar

taşlardır.
C) Volkan bacaları
Tabloda oluşum şekilleri verilen volkanik şekiller aşa-
D) Derinlik kayaçları
ğıdakiler ile eşleştirilirse hangisi dışarıda kalır?
E) Maar çukurları
A) Lapilli B) Maar C) Lakolit

D) Krater E) Kaldera
HIZ

2. Aşağıda yüzey volkanizması sonucu ortaya çıkan bir yer-

yüzü şeklinin oluşum aşamaları gösterilmiştir.
RENK

4. Coğrafya öğretmeni öğrencilerinden, volkanik hareketler

sonucu oluşan konileri örnekler vermelerini istemiştir.

Öğrencilerden;
  Fidan : Fuji
Yurdagül : Etna
Hasan : Klimanjaro
Erdal : Alp
Zeynep : Sumatra
 
dağları yanıtlarını vermişlerdir.
Volkanik patlamalar sonucunda ortaya çıkan bu şekil Buna göre öğrencilerden hangisinin verdiği örnek yan-
aşağıdakilerden hangisidir? lıştır?

A) Batolit B) Lapilli C) Dayk A) Fidan B) Yurdagül C) Hasan

D) Baca E) Krater D) Erdal E) Zeynep
1
KAZANIM
Kavrama İç Kuvvetler – 2 (Volkanizma ve Depremler)
Brightwallpersonal Use
5. I. Karstik sahalar 7. Meydana gelen bir depremin iç merkezi Akdeniz ise
aşağıdaki ülkelerden hangisinde etkisi hissedilmez?
II. Volkanik araziler

III. Maden ocakları A) İtalya B) İspanya C) İzlanda

IV. Levha sınırları D) Fransa E) Yunanistan

Yukarıda verilen alanlardan hangilerinde göçme dep-

remlere sık rastlanılır?

A) I ve II B) I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV

HIZ
RENK

8. Erkan öğretmen öğrencilerinden volkanizma faaliyetleri

ile ilgili bilgiler vermelerini istemiştir.

Selin : Volkanik koniler sıradağlar şeklinde oluşur.

Burcu : Volkanik faaliyetlere levha sınırlarında
rastlanır.
Yıldız : Dünyadaki en yüksek zirveler volkanik
koniler üzerindedir.
6. Levha hareketleri sonucunda,
Buna göre öğrencilerden hangilerinin verdikleri bilgi-
I. Deprem ler doğrudur?
II. Volkanizma A) Yalnız Burcu
III. Orojenez B) Yalnız Selin
olaylarından hangileri oluşur? C) Burcu ve Selin
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) Selin ve Yıldız
D) II ve III E) I, II ve III E) Yıldız ve Burcu
2
10. SINIF COĞRAFYA
 İç Kuvvetler – 2 (Volkanizma ve Depremler)

9. I. Krater 11. Magmanın, çeşitli gazların ve bazı sıvı maddelerin yerka-

buğunun kırık hatlarından patlama ya da püskürme
II. Batolit
yoluyla yeryüzüne çıkmasına “volkanizma” denir.
III. Maar
Aşağıdakilerden hangisi volkanizma ile ilgili bir kav-
IV. Sill ram değildir?
Yukarıdaki şekillerden hangileri volkanik malzemele- A) Graben B) Volkan bombası
rin yüzeye çıkması sonucu oluşur?
C) Krater D) Magma haznesi
A) I ve II B) I ve III C) II ve III E) Lapilli
D) II ve IV E) III ve IV

HIZ
RENK

10. Aşağıda üç farklı bölgede görülen bazı özellikler verilmiş-

tir.

X bölgesi : Yaygın olarak senklinal ve antiklinaller

görülür.
Y bölgesi : Arazide birbirine paralel uzanan horst ve
grabenler bulunur.
Z bölgesi : Maar, krater ve kalderalar yaygındır.
12. Aşağıdakilerden hangisi iç kuvvetler ile ilgili bir bilgi
Buna göre bu üç bölgeyle ilgili aşağıda verilenlerden değildir?
hangisi doğru değildir?
A) Japonya’daki Fuji dağının püskürmesi
A) X bölgesinde orojeneze bağlı olarak oluşmuş sıra
B) Türkiye, İran, Afganistan gibi ülkelerde sık sık dep-
dağlar bulunur.
remlerin yaşanması
B) Y bölgesinde deprem riski yüksektir.
C) Himayala kıvrım dağlarının oluşması
C) Z bölgesinde volkanik faaliyetler etkili olmuştur.
D) Gelgit etkisiyle kıyı çizgisinin belli zamanlarda belir-
D) Y ve Z bölgelerinde sıcak su kaynakları görülür. gin şekilde yer değiştirmesi

E) X ve Y bölgelerinde akarsu aşındırması etkilidir. E) Ergene havzasının her yıl alçalması

3
HIZ VE RENK YAYINLARI | HİT SERİSİ 1.C 2.E 3.A 4.D 5.B 6.E 7.C 8.A 9.B 10.E 11.A 12.D
 10. Coğrafya
Sınıf

ÜNİTE Doğal Sistemler Dijital Test

KONU Topografya ve Kayaçlar
ÖĞRENCİNİN
ADI
SOYADI
SINIF

4
NO

DOĞRU YANLIŞ NET PUAN

DEĞERLENDİRME

1. 3. Dış püskürük kayaçlara çoğunlukla volkanik dağların çev-

Kimyasal tortul kayaçlar resinde rastlanır.

Buna göre aşağıdaki dağlardan hangisinin çevresinde

I. Kalker
dış püskürük kayaçlara rastlanılması beklenmez?
II. Dolomit
A) Vezüv B) Klimanjaro C) Ağrı
III. Jips D) Alp E) Etna

IV. Kaya tuzu

V. Tüf

Yukarıda şemada numaralandırılan kayaçlardan hangi-

si yanlış verilmiştir?
HIZ

A) I B) II C) III D) IV E) V
RENK

2. Magma, yeryüzüne doğru yükselirken bazen üstteki kat-

manları aşamadığından yeryüzüne ulaşamaz; yeryüzüne
yakın yerlerde yavaş yavaş soğuyarak katılaşır. Bu şekilde
iri taneli dayanaklı kayaçlar oluşur.
4. Su, rüzgâr ve buzul gibi dış kuvvetlerin taşıdığı malzeme-
Buna göre oluşum özellikleri verilen kayaç türü aşağı-
leri çukur alanlarda biriktirmesi ile fiziksel tortul kayaçlar
dakilerden hangisidir?
oluşur.
A) Başkalaşım kayaçları
Buna göre aşağıdakilerden hangisi fiziksel tortul
B) Derinlik kayaçları kayaçlardan biri değildir?

C) Yüzey kayaçları A) Kil taşı B) Kum taşı

D) Fiziksel tortul kayaçlar C) Kaya tuzu D) Moloz taşı

E) Organik tortul kayaçlar E) Konglomera

1
KAZANIM
Kavrama Topografya ve Kayaçlar
Brightwallpersonal Use
5. Kimyasal Tortul Kayaç Başkalaşım Kayaç
7. Kayaçların aşınım özellikleri ile ilgili aşağıdaki bilgi-
lerden hangisi doğru değildir?

A) Gözeneklerden içeri sokulan aşındırma etmenleri ka-

yaçların kolayca parçalanmasına neden olur.
Kalker ?
B) Başkalaşım kayaçları ve magmatik kayaçlar, genel-
likle aşındırma etmenlerine karşı tortul kayaçlardan
daha dirençsizdir.
Yukarıdaki şemada soru işareti ile gösterilen alana C) Kimyasal tortul kayaçlar suda kolay çözünebildiği için
getirilmesi gereken kayaç aşağıdakilerden hangisi- dirençsizdir.
dir?
D) Gözenek ve boşluk miktarı fazla olan kayaçlar aşınım
A) Mermer B) Kuvarsit C) Şist etmenlerine karşı dirençsizdir.

D) Gnays E) Elmas E) Tabakalı kısımlara sahip olan kayaçlar aşınım et-

menlerine karşı dirençsizdir.

HIZ
RENK

8.
Magmatik Kayaçlar

6. Sedimanter kayaçların oluşabilmesi için çökelme süreçle- Derinlik Kayaçları Yüzey Kayaçları
ri olarak tanımlanan ve art arda gelen olayların gelişmesi
şarttır.
I II
I. Ana kayacın ayrışması

II. Taşınan malzemenin birikmesi

Yukarıdaki şemada numaralandırılan alanlara getiril-
III. Depolanan malzemenin taşlaşması mesi gereken kayaçlar aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak eşleştirilmiştir?
IV. Çökellerin taşınması
I II
Bu olayların oluşum sırası aşağıdakilerden hangisin-
A) Kalker Kömür
de doğru olarak verilmiştir?
B) Bazalt Konglomera
A) I – II – III – IV B) II – III – IV – I
C) Granit Gnays
C) III – I – II – IV D) I – IV – II – III D) Mermer Mercan
E) II – I – III – IV E) Gabro Obsidyen

2
10. SINIF COĞRAFYA
 Topografya ve Kayaçlar

9. I. Magmanın yeryüzünde hızlı soğumasına bağlı olarak 11. • Kalker

ince taneli yapıya sahiptirler.
• Konglomera
II. Birikim havzalarında tabakalar halinde yığılırlar.
• Mermer
III. İçlerinde oluştukları döneme ait fosiller bulunur.
• Bazalt
IV. Yerkabuğunun içinde yavaş yavaş soğuyarak katıla-
Yukarıda kayaçlar arasında, aşağıdaki türlerden han-
şırlar.
gisi bulunmaz?
Yukarıda verilenlerden hangileri tortul kayaçların
A) Dış püskürük B) Kimyasal tortul
özellikleri arasında yer alır?
C) Başkalaşım D) Mekanik tortul
A) I ve II B) I ve III C) II ve III
E) İç püskürük
D) II ve IV E) III ve IV

HIZ
RENK

10. Aşağıdakilerden hangisi dış püskürük kayaçların

özelliklerinden biridir?

A) Magmanın yeryüzünde hızlı soğumasına bağlı olarak 12. Bitki ve hayvan kalıntılarının tortullanma alanlarında
ince tanelidir. tabakalar halinde birikmesiyle organik tortul kayaçlar
B) İçlerinde oluştuğu döneme ait fosil barındırırlar. oluşmaktadır.

C) Tabakalı yapıda olurlar. Aşağıdakilerden hangisi canlıların kalıntılarının bir

araya gelmesiyle oluşan kayaçlardan biri değildir?
D) Yüksek basınca bağlı olarak değişime uğramışlardır.
A) Mercan B) Linyit C) Dolomit
E) Eriyik halde taşınan malzemelerin birikmesiyle olu-
şurlar. D) Turba E) Tebeşir

3
HIZ VE RENK YAYINLARI | HİT SERİSİ 1.E 2.B 3.D 4.C 5.A 6.D 7.B 8.E 9.C 10.A 11.E 12.C
 10. Coğrafya
Sınıf

ÜNİTE Doğal Sistemler Dijital Test

KONU Türkiye’nin Jeolojik Yapısı
ÖĞRENCİNİN
ADI
SOYADI
SINIF

5
NO

DOĞRU YANLIŞ NET PUAN

DEĞERLENDİRME

1. Türkiye arazisi, Senozoik’in Tersiyer Dönemi’nde Alp-Hi- 3. I. Çukurova ve Ergene Havzası’nın kalın tortul birikimine
malaya kıvrımlarının etkisiyle yükselmiştir. bağlı olarak alçalması

Buna göre Anadolu karasının yükselmesinde kuzey- II. Kuzey Anadolu ve Torosların levha hareketlerine bağlı
den ve güneyden baskı yaparak etkili olan levhalar olarak sıkışarak yükselmesi
aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak eşleştirilmiş-
III. Erozyon ile denize taşınan malzemeler sonucu Kara-
tir?
deniz ve Akdeniz’in çökmesi
Kuzeyden Güneyden
Yukarıda verilen olaylardan hangileri Türkiye’de epiro-
A) Afrika Arabistan jenik hareketlerin devam ettiğini kanıtlar?
B) Avrasya Hindistan
C) Kokos Arabistan A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) Nazka Afrika D) I ve III E) II ve III

E) Avrasya Arabistan
HIZ
RENK

4. Türkiye’nin önemli bir kısmı Tersiyer’de meydana gelen

2. Türkiye kıyılarında kıyı taraçalarına rastlanılması üze-
rinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?
A) Tersiyer’in sonlarına doğru yer yer peneplen hâline ge-
lip hafifleyerek yükselmesi
B) Genç oluşumlu bir ülke olduğu için yer sarsıntılarının
görülmesi
C) Volkanik arazilerin geniş yer kaplaması
D) Alp orojenezinden etkilendiği için sıkışarak yükselmesi
E) Çevresindeki levhaların hareketli olması
1
Alp Himalaya dağ oluşumundan etkilenmiştir. Gondwana
ve Laurasia karalarının birbirine yaklaşması sonucunda
aradaki Tethys tortulanma alanı sıkışarak su yüzeyine
çıkmıştır. Sıkışmanın devam etmesiyle bazı tabakalar kıv-
rılmış, bazı tabakalar ise sert yapıda olduğundan kıvrıla-
mamış, belirli hatlar boyunca kırılmıştır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de kırık
orojenezi sonrasında oluşan dağlara örnek verilemez?
A) Madra Dağı B) Canik Dağları
C) Aydın Dağları D) Nur Dağları
E) Yunt Dağı
KAZANIM
Kavrama Türkiye’nin Jeolojik Yapısı
Brightwallpersonal Use
5. Türkiye büyük levhalar arasında sıkıştığından sıklıkla 7. Türkiye’deki deprem alanları beş bölgeye ayrılmaktadır.
depremler yaşanmaktadır. Birinci derece deprem alanları fay hatlarının çevresini
oluşturmaktadır. Depremin en yıkıcı etkisi bu hat boyunca
Buna göre Türkiye’nin sıkışmasına ve depremler
görülmektedir. Birinci derece deprem bölgesinden uzak-
oluşmasına neden olan levhalar aşağıdakilerden han-
laştıkça depremin etkisi azalmaktadır.
gisinde doğru olarak verilmiştir?
Buna göre aşağıdaki illerden hangisi fay hatlarına
A) Arabistan, Afrika ve Avrasya
uzak olduğu için birinci deprem bölgesinde yer
B) Kokos, Karayip ve Hindistan almaz?
C) Nazka, Afrika ve Arabistan A) Adıyaman B) Aydın C) Nevşehir
D) Afrika, Kokos ve Nazka D) Hatay E) Düzce
E) Avrasya, Arabistan ve Hindistan

HIZ

8. Karstik bölgelerde görülen çökme depremlerin etki alanı

RENK

çok dardır. Bu tür depremler, yer altı mağaralarının tavan-

larının çökmesiyle gerçekleşir.

6. Tatvan ilçesine yaklaşık 10 km uzaklıkta volkanik bir dağ-

dır. Bu volkanik dağ, içinde göller bulunduran bir kaldera-
ya sahiptir. Volkanik aktivite, yaklaşık bir milyon yıl önce
başlamış olup tarihsel etkinlikleri 1441, 1597 ve 1692
yıllarında gerçekleşmiştir. Volkanın kapladığı alan yakla-
şık 486 km2dir. Kaldera 8,3x7 km boyutlarında olup için-
de büyük bir göl ile dört adet sıcak gölcük bulunmaktadır.
Doğu Anadolu’da yerleşim yerleri için tehlikeli sayılabile-
cek volkanın içinde günümüzde hidrotermal ve fümerolik
çıkışlar ile düşük seviyede de olsa volkanik sismik aktivite
sürmektedir. Kaldera tabanından çıkan gazlardan sapta-
nan helyum oranları bunların manto kökenli olduklarını
göstermektedir.

Parçada bazı özellikleri verilen volkan konisi aşağıda-

kilerden hangisidir?
Buna göre Türkiye’nin jeolojik yapısı düşünüldüğün-
A) Nemrut Dağı B) Melendiz Dağı
de haritada numaralandırılan alanlardan hangisinde
C) Ağrı Dağı D) Karacadağ bu depremlere rastlanılır?

E) Süphan Dağı A) I B) II C) III D) IV E) V

2
10. SINIF COĞRAFYA
 Türkiye’nin Jeolojik Yapısı

9. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’de Paleozoyik 11. Yeryüzünün geniş parçalarının tektonik hareketlere bağlı
dönemde kara halinde olan yerlerin varlığına kanıt olarak yükselmesi ya da alçalması olayına epirojenez
olarak gösterilir? denir.

A) İç Anadolu ve Doğu Anadolu’da geniş alan kaplayan Türkiye’de Kuvaterner başlarında görülen epirojenik
volkanik araziler hareketler aşağıdakilerin hangisine neden olmamış-
tır?
B) Kuzey ve güney kıyılarımız boyunca uzanan sıra
dağların varlığı A) Akarsuların aşındırma gücünün artmasına

C) Deprem riski yüksek bölgelerin varlığı B) Ergene Havzası’nın çökmesine

D) Bor, linyit ve kaya tuzu gibi yer altı kaynaklarının olu- C) Yüksek platoların oluşmasına
şumu
D) Tarım alanlarının artmasına
E) Zonguldak çevresinde taş kömürü yataklarının varlığı
E) Ortalama yükseltinin artmasına

HIZ
RENK

12. Aşağıda verilen haritada Türkiye’nin jeolojik geçmişinde

ortaya çıkmış metamorfik araziler gösterilmiştir

10. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin jeolojik yapısına

bağlı olarak ortaya çıkan durumlardan biri değildir?
Harita incelendiğinde, söz konusu metamorfik arazi-
A) Orojenik dağların geniş alan kaplaması
ler aşağıda verilen jeolojik dönemlerden hangisinde
B) Doğu Anadolu’da volkanik dağların fazla olması oluşmuştur?
C) Akarsuların rejimlerinin düzensiz olması A) Prekambriyen B) Paleozoyik
D) Kaplıcaların fazla olması C) Mesozoyik D) Tersiyer
E) Dağların doğu – batı yönünde uzanması E) Kuvaterner
3
HIZ VE RENK YAYINLARI | HİT SERİSİ 1.E 2.A 3.D 4.B 5.A 6.A 7.C 8.C 9.E 10.C 11.D 12.B