___________________________________

___________________________________
Środki znieczulenia ogólnego
___________________________________
i miejscowego
___________________________________
___________________________________
___________________________________
Maciej Danielewski
___________________________________

___________________________________
Znieczulenie ogólne ___________________________________
 środki stosowane do znieczulenia ___________________________________
ogólnego (środki znieczulające ogólnie) –
środki, które mają właściwość ___________________________________
wywoływania przejściowego
i odwracalnego stanu zahamowania ___________________________________
czynności życiowych komórek
ośrodkowego układu nerwowego ___________________________________
 stan znieczulenia ogólnego cechuje się:
❖ utratą świadomości ___________________________________
❖ zniesieniem bólu
❖ blokadą autonomiczną – zniesieniem
odruchowych reakcji układu autonomicznego
❖ zniesieniem odruchów i napięcia mięśniowego

___________________________________
Znieczulenie ogólne ___________________________________
___________________________________
 znieczulenie ogólne stosuje się:
❖ w czasie zabiegów chirurgicznych ___________________________________
i położniczych
❖ leczniczo - w zatruciu strychniną
___________________________________
i zakażeniu pałeczką tężca
___________________________________
 w praktyce stosowane są 2 metody
znieczulenia ogólnego: ___________________________________
❖ wziewna
❖ dożylna

___________________________________
Znieczulenie ogólne ___________________________________
___________________________________
 współczesne znieczulenie ogólne składa
się z 4 etapów: ___________________________________
❖ premedykacja – farmakologiczne
przygotowanie chorego do zabiegu
___________________________________
operacyjnego ___________________________________
❖ indukcja – wprowadzenie w stan
znieczulenia ___________________________________
❖ kondukcja – podtrzymywanie znieczulenia
❖ wyprowadzenie ze znieczulenia
 ___________________________________
Premedykacja ___________________________________
 stosuje się: ___________________________________
❖ leki anksjolityczne – znoszą napięcie
emocjonalne
___________________________________
❖ leki nasenne – w podstawowych dawkach ___________________________________
nasennych
❖ narkotyczne leki przeciwbólowe – w celu ___________________________________
ułatwienia zasypiania
___________________________________
❖ leki parasympatykolityczne – w celu
zapobieżenia wymiotom oraz zmniejszenia
wydzielania śliny i śluzu

___________________________________
Neuroleptoanalgezja ___________________________________
 jednoczesne podanie neuroleptyku ___________________________________
i narkotycznego leku przeciwbólowego
 podczas neuroleptoanalgezji dochodzi do: ___________________________________
❖ stanu oszołomienia pacjenta
❖ zmniejszenia aktywności ruchowej ___________________________________
❖ zniesienia odczuwania bólu
❖ zachowania świadomości i reaktywności ___________________________________
na bodźce
 zastosowanie:
❖ premedykacja
___________________________________
❖ alternatywa dla znieczulenia ogólnego
❖ zabiegi diagnostyczne
❖ bolesne zmiany opatrunków

___________________________________
Środki znieczulające ogólnie ___________________________________
___________________________________
 stosowane wziewne:

❖ halotan ___________________________________
❖ fluorowane etery: ___________________________________
✓ enfluran
___________________________________
✓ izofluran
✓ sewofluran ___________________________________
❖ podtlenek azotu

___________________________________
Środki znieczulające ogólnie ___________________________________
 stosowane dożylnie: ___________________________________
❖ pochodne kwasu barbiturowego:
✓ heksobarbital ___________________________________
✓ tiopental
✓ metoheksytal ___________________________________
✓ tiobutabarbital
❖ pochodne benzodiazepiny: ___________________________________
✓ midazolam
✓ flunitrazepam ___________________________________
❖ etomidat
❖ ketamina
❖ propofol
 ___________________________________
Halotan ___________________________________
 niepalny, lotny płyn, podawany w postaci ___________________________________
mieszaniny z tlenem
___________________________________
 często stosowany środek znieczulający
 względnie mało toksyczny, ___________________________________
ale może działać kardio-
i hepatotoksycznie ___________________________________
 preparaty:
___________________________________
❖ Halothane
❖ Narcotan

___________________________________
Fluorowane etery ___________________________________

 ciecze stosowane najczęściej jako składnik ___________________________________

złożonego znieczulenia ogólnego
___________________________________
 działają szybko i krótko
 mogą powodować spadek ciśnienia ___________________________________
tętniczego
___________________________________
 stosuje się:
❖ enfluran (Enflurane, Ethrane) ___________________________________
❖ izofluran (Isoflurane, Forane)
❖ sewofluran (Sevorane, Ultane)

___________________________________
Podtlenek azotu ___________________________________
 bezbarwny gaz o słodkim smaku ___________________________________
 wywołuje prawie natychmiastowe
___________________________________
znieczulenie ogólne z krótkim okresem
podniecenia ___________________________________
 stosuje się w
mieszaninie z tlenem ___________________________________
 jest mało toksyczny
___________________________________
 często stosowany
w drobnych zabiegach
położniczych

___________________________________
Pochodne kwasu
barbiturowego ___________________________________
___________________________________
 wskazania:
❖ do wprowadzenia do znieczulenia ogólnego ___________________________________
❖ podczas małych zabiegów chirurgicznych
 podawane są w postaci soli sodowych ___________________________________
 mogą wywoływać depresję ośrodka oddechowego
 stosuje się:
___________________________________
heksobarbital (Evipan-Natrium)
❖
___________________________________
❖ tiopental (Pentothal Sodium)
❖ metoheksytal (Brietal Sodium)
❖ tiobutabarbital (Brevinarcon)
 ___________________________________
Pochodne
benzodiazepiny ___________________________________
 Midazolam: ___________________________________
❖ działa:
✓ krótko i silnie nasennie ___________________________________
✓ uspokajająco, przeciwlękowo
✓ przeciwdrgawkowo, miorelaksacyjnie ___________________________________
❖ wskazania:
✓ premedykacja ___________________________________
✓ podtrzymanie znieczulenia
✓ przed zabiegami diagnostycznymi ___________________________________
❖ stosunkowo dobrze tolerowany
❖ preparaty:
✓ Midanium, Dormicum

___________________________________
Pochodne benzodiazepiny ___________________________________
 Flunitrazepam: ___________________________________
❖ działa silnie nasennie i uspokajająco
___________________________________
❖ wskazania:
✓ premedykacja ___________________________________
✓ wprowadzenie do znieczulenia
❖ działania niepożądane: ___________________________________
✓ zmęczenie
✓ osłabienie siły ___________________________________
mięśni
❖ preparaty:
✓ Rohypnol

___________________________________
Etomidat ___________________________________
 działa szybko i krótkotrwale nasennie ___________________________________
i silnie przeciwdrgawkowo
 nie działa przeciwbólowo i zwiotczająco
___________________________________
 wskazania: ___________________________________
❖ indukcja znieczulenia ogólnego
❖ krótkotrwałe zabiegi nie wymagające ___________________________________
zwiotczenia mięśni
❖ składnik złożonego ___________________________________
znieczulenia ogólnego
 preparaty:
❖ Hypnomidate

___________________________________
Ketamina ___________________________________
 działa znieczulająco i przeciwbólowo ___________________________________
 działa różnie na różne okolice OUN –
wywołuje zdysocjowane znieczulenie ___________________________________
ogólne
 wskazania:
___________________________________
❖ zabiegi diagnostyczne, zwłaszcza u dzieci
___________________________________
❖ operacje plastyczne
❖ bolesne zmiany opatrunku ___________________________________
❖ urazy
❖ wprowadzenie do znieczulenia ogólnego
❖ składnik znieczulenia złożonego
 ___________________________________
Ketamina ___________________________________
 działania niepożądane: ___________________________________
❖ zaburzenia oddychania
___________________________________
❖ zaburzenia krążenia
❖ wzrost ciśnienia ___________________________________
❖ psychozy, halucynacje
❖ pobudzenie ruchowe, drgawki, oczopląs ___________________________________
 preparaty: ___________________________________
❖ Ketanest
❖ Calypsol
❖ Narkamon

___________________________________
Propofol ___________________________________
 związek fenolowy o bardzo ___________________________________
szybkim i krótkotrwałym działaniu
 pozwala na regulację głębokości
znieczulenia i łatwe wybudzenie
___________________________________
 wskazania:
❖ indukcja i kondukcja znieczulenia ogólnego
___________________________________
❖ zabiegi diagnostyczne
 działania niepożądane:
___________________________________
❖ ból w miejscu podania
❖ zaburzenia oddychania ___________________________________
 preparaty:
❖ Propofol
❖ Diprivan

___________________________________
Środki znieczulające miejscowo ___________________________________
___________________________________
 działają porażająco na zakończenia bólowe
i nerwy czuciowe ___________________________________
 umożliwiają przeprowadzenie mniejszych
___________________________________
zabiegów chirurgicznych oraz
poważniejszych, jeśli nie można ___________________________________
zastosować znieczulenia ogólnego
___________________________________
 stosowane są w celach diagnostycznych
oraz leczniczych

___________________________________
Środki znieczulające miejscowo ___________________________________
 rodzaje znieczulenia środkami ___________________________________
chemicznymi:
___________________________________
❖ powierzchniowe – na powierzchnię skóry
lub błon śluzowych
___________________________________
❖ nasiękowe – wstrzykiwanie środka
znieczulającego do tkanek w celu ___________________________________
porażenia zakończeń czuciowych
i drobnych gałązek nerwowych ___________________________________
❖ przewodowe – wstrzykiwanie środka
znieczulającego w okolicę nerwu w celu
przerwania jego przewodnictwa
 ___________________________________
Środki znieczulające miejscowo ___________________________________
 rodzaje znieczulenia środkami ___________________________________
chemicznymi c.d.:
___________________________________
 dordzeniowe - wstrzykiwanie środka
znieczulającego do płynu mózgowo- ___________________________________
rdzeniowego lub nadoponowo w dolnym
odcinku rdzenia kręgowego ___________________________________
 blokada – wstrzykiwanie w różne okolice ciała
dużych ilości środka znieczulającego ___________________________________
w małym stężeniu, co izoluje ognisko
chorobowe od OUN poprzez hamowanie
impulsów nerwowych

___________________________________
Środki znieczulające miejscowo ___________________________________
 podział: ___________________________________
❖ środki znieczulające powierzchniowo:
✓ lidokaina (lignokaina) ___________________________________
✓ benzokaina (anestezyna)
✓ substancje pochodzenia naturalnego: ___________________________________
➢ mentol, tymol
➢ kapsaicyna ___________________________________
❖ środki do znieczuleń nasiękowych:
✓ prokaina ___________________________________
✓ lidokaina
✓ mepiwakaina
✓ artykaina

___________________________________
Środki znieczulające miejscowo ___________________________________
 podział c.d.: ___________________________________
❖ środki do znieczuleń przewodowych:
✓ prokaina ___________________________________
✓ lidokaina
✓ mepiwakaina
___________________________________
✓ artykaina

❖ środki do znieczuleń dordzeniowych: ___________________________________

✓ bupiwakaina

 środki znieczulające mogą być również

stosowanie:
___________________________________
❖ dożylnie (działanie ogólne) – prokaina,
lidokaina
❖ doustnie (znieczulenie błony śluzowej żołądka)
- benzokaina

___________________________________
Lidokaina ___________________________________
 synonim: Lignokaina ___________________________________
 pochodna amidowa
 jest obecnie najczęściej stosowanym środkiem
___________________________________
miejscowo znieczulającym
___________________________________
 działa dość silnie i długo, przy stosunkowo
niewielkiej toksyczności ___________________________________
 po podaniu i.v. działa przeciwarytmicznie
 wskazania: ___________________________________
❖ znieczulenia powierzchniowe
❖ znieczulenia dotkankowe
❖ zaburzenia rytmu serca
 ___________________________________
Lidokaina ___________________________________

 działania niepożądane: ___________________________________

❖ zaburzenia OUN ___________________________________
❖ zaburzenia krążenia
❖ reakcje alergiczne ___________________________________
 preparaty: ___________________________________
❖ Lignocainum hydrochloricum, Xylocaine
❖ Orofar, Envil Gardło ___________________________________
❖ Bobodent, Lidodent
❖ Aesculan, Procto-Glyvenol

___________________________________
Benzokaina ___________________________________
 synonim: anestezyna ___________________________________
 ester kwasu p-aminobenzoesowego i etanolu
___________________________________
 środek stosowany tylko zewnętrznie,
najczęściej w postaci zasypek, pudrów
___________________________________
płynnych i maści
 wskazania: ___________________________________
❖ stany wysiękowe i zapalne skóry przebiegające
z bolesnymi i swędzącymi wykwitami ___________________________________
❖ bóle i stany zapalne mięśni i stawów
❖ zakażenia jamy ustnej i gardła
❖ guzki krwawnicze, żylaki odbytu

___________________________________
Benzokaina ___________________________________
___________________________________
 działania niepożądane:
❖ reakcje alergiczne ___________________________________
 preparaty:
___________________________________
❖ Puder Płynny, Pudroderm, Dermopur
❖ Icy Rub Gel ___________________________________
❖ Orajel, Dentosept A ___________________________________
❖ Septolete Plus
❖ Sapoven AT, Savarix

___________________________________
Prokaina ___________________________________
 synonim: nowokaina ___________________________________
 działa krótko, efekt znieczulenia pojawia
się stosunkowo późno po podaniu ___________________________________
 nie przenika przez skórę i błony śluzowe,
dlatego nie może być stosowana ___________________________________
powierzchniowo
 wskazania: ___________________________________
❖ znieczulenia nasiękowe, przewodowe
i lędźwiowe ___________________________________
❖ blokada nerwów obwodowych
 preparaty:
❖ Polocainum hydrochloricum
 ___________________________________
Mepiwakaina ___________________________________
 amidowy środek znieczulenia ___________________________________
miejscowego o słabych właściwościach
przeciwarytmicznych
___________________________________
 wskazania: ___________________________________
❖ znieczulenia nasiękowe i przewodowe
w położnictwie, chirurgii i okulistyce ___________________________________
 preparaty:
___________________________________
❖ Mepidont
❖ Mepivastesin
❖ Scandonest

___________________________________
Bupiwakaina ___________________________________
 długo działający syntetyczny amidowy ___________________________________
środek znieczulenia miejscowego
 kolejność wyłączania poszczególnych ___________________________________
rodzajów czucia: ból, temperatura, dotyk,
czucie głębokie
 wskazania:
___________________________________
❖ znieczulenie do długotrwałych zabiegów
w położnictwie, chirurgii,
___________________________________
okulistyce i stomatologii
❖ leczenie bólu
___________________________________
 preparaty:
❖ Bupivacaine
❖ Marcaine

___________________________________
Artykaina ___________________________________
 odwracalnie blokuje przewodnictwo impulsów ___________________________________
nerwowych na poziomie komórki nerwowej
poprzez selektywne hamowanie kanałów ___________________________________
sodowych, a w wysokich stężeniach także
kanałów potasowych
 często jest stosowana łącznie z adrenaliną
___________________________________
 wskazania:
❖ znieczulenie nasiękowe (szczególnie
___________________________________
w stomatologii) i przewodowego
 działania niepożądane: ___________________________________
❖ zaburzenia układu krwionośnego i nerwowego
 preparaty:
❖ Citocartin, Septanest, Ubistesin