‭SEMESTER 1 2023/2024‬

‭FAKULTI:‬
‭FAKULTI TEKNOLOGI DAN KEJURUTERAAN‬
‭ELEKTRONIK DAN KOMPUTER‬

‭SUBJEK:‬
‭FALSAFAH DAN ISU SEMASA‬
‭(BLHW 1762)‬

‭TAJUK:‬
‭DUNIA SEMAKIN MEMANAS: PUNCA DAN KESAN‬

‭DISEDIAKAN OLEH:‬

‭BIL‬ ‭NAMA‬ ‭NO. MATRIKS‬

‭1‬ ‭ UHAMMAD NUR AIDID BIN AZAHAR‬
M ‭B122310013‬
‭2‬ ‭FARIS AMINUDDIN BIN CHAIRIL BAHARI‬ ‭B122310120‬
‭3‬ ‭MUHAMMAD SYAFWATULLAH BIN‬ ‭B122310096‬
‭NURAZLAN‬
4‭ ‬ ‭JULIANA NATASHA CLEMENT YAP‬ ‭ 122310014‬
B
‭5‬ ‭SYAZWANI BINTI ROSMADI‬ ‭B082110419‬

‭PENSYARAH:‬
 ‭Encik Zulfiqar Bin Mohd. Yusof‬
‭AHLI KUMPULAN‬

‭Ahli‬ ‭Nama‬ ‭Bahagian Topik/‬ ‭Markah‬

‭Muka surat‬ ‭30%‬

‭Muhammad Nur Aidid‬ P

‭ engenalan, Objektif‬
‭Bin Azahar‬ ‭Kajian, Rujukan‬

‭B122310013@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭Faris Aminuddin Bin‬ ‭ ajian Lepas, Metodologi‬

K
‭Chairil Bahari‬ ‭Kajian, Rujukan‬

‭B122310120@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭ uhammad‬
M ‭ umusan Dan Cadangan,‬
R
‭Syafwatullah Bin‬ ‭Rujukan‬
‭Nurazlan‬

‭B122310096@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭Juliana Natasha‬ ‭Punca,rujukan‬

‭Clement Yap‬

‭B122310014@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭2‬
‭Ahli‬ ‭Nama‬ ‭Bahagian Topik/‬ ‭Markah‬
‭Muka surat‬ ‭30%‬

‭Muhammad Nur Aidid‬ P

‭ engenalan, Objektif‬
‭Bin Azahar‬ ‭Kajian, Rujukan‬

‭B122310013@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭Faris Aminuddin Bin‬ ‭ ajian Lepas, Metodologi‬

K
‭Chairil Bahari‬ ‭Kajian, Rujukan‬

‭B122310120@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭ uhammad‬
M ‭ umusan Dan Cadangan,‬
R
‭Syafwatullah Bin‬ ‭Rujukan‬
‭Nurazlan‬

‭B122310096@student.u‬
‭tem.edu.my‬

‭Syazwani Binti‬ ‭Kesan, Rujukan‬

‭Rosmadi‬

‭B082110419@student.ut‬
‭em.edu.my‬

‭3‬
 ‭ISI KANDUNGAN‬

‭PENGENALAN‬ ‭5‬

‭OBJEKTIF KAJIAN‬ ‭8‬

‭SOROTAN KAJIAN/KAJIAN LEPAS‬ ‭9‬

‭METODOLOGI KAJIAN‬ ‭13‬

‭PENGENALAN‬ ‭14‬

‭REKA BENTUK KAJIAN‬ ‭14‬

‭SAMPEL KAJIAN‬ ‭14‬

‭INSTRUMEN KAJIAN‬ ‭14‬

‭DAPATAN KAJIAN‬ ‭14‬

‭PUNCA‬ ‭21‬

‭KESAN‬ ‭2‬‭4‬

‭RUMUSAN DAN CADANGAN‬ ‭2‬‭9‬

‭RUJUKAN‬ ‭36‬

‭LAMPIRAN‬ ‭37‬

‭4‬
‭PENGENALAN‬

‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭merujuk‬ ‭kepada‬ ‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭rata-rata‬ ‭atmosfera‬ ‭bumi‬ ‭dan‬

‭permukaan‬ ‭laut‬ ‭secara‬ ‭berterusan.‬ ‭Fenomena‬ ‭ini‬ ‭disebabkan‬ ‭oleh‬ ‭peningkatan‬ ‭jumlah‬ ‭gas‬

‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭seperti‬ ‭karbon‬ ‭dioksida,‬ ‭metana,‬ ‭dan‬ ‭nitrous‬ ‭oksida‬ ‭dalam‬ ‭atmosfera.‬ ‭Faktor‬

‭utama‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭adalah‬ ‭aktiviti‬ ‭manusia‬ ‭seperti‬ ‭pembakaran‬ ‭bahan‬ ‭bakar‬ ‭fosil,‬

‭penebangan hutan, dan penggunaan kimia industri yang mengeluarkan gas rumah hijau.‬

‭Peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭ini‬ ‭mengakibatkan‬ ‭impak‬ ‭yang‬ ‭serius‬ ‭terhadap‬ ‭iklim‬ ‭dunia,‬

‭termasuk‬ ‭perubahan‬ ‭cuaca‬ ‭ekstrem,‬ ‭pencairan‬ ‭ais,‬ ‭dan‬ ‭kenaikan‬ ‭paras‬ ‭laut.‬ ‭Organisasi‬

‭antarabangsa‬ ‭seperti‬ ‭Panel‬ ‭Antara‬ ‭Kerajaan‬ ‭Mengenai‬ ‭Perubahan‬ ‭Iklim‬ ‭(IPCC)‬

‭mengumpulkan‬‭bukti‬‭saintifik‬‭yang‬‭menunjukkan‬‭peningkatan‬‭suhu‬‭global‬‭dan‬‭memberikan‬

‭amaran‬ ‭tentang‬ ‭kesannya‬ ‭yang‬ ‭berbahaya‬ ‭terhadap‬ ‭ekosistem,‬ ‭biodiversiti,‬ ‭dan‬ ‭kehidupan‬

‭manusia.‬

‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭bukan‬ ‭hanya‬ ‭isu‬ ‭sains,‬ ‭tetapi‬ ‭juga‬ ‭sosial‬ ‭dan‬ ‭ekonomi‬ ‭yang‬

‭memerlukan‬ ‭tindakan‬ ‭segera‬ ‭dan‬ ‭kerjasama‬ ‭global.‬ ‭Melibatkan‬ ‭ketelitian‬ ‭saintifik,‬

‭penelitian‬ ‭data‬ ‭cuaca,‬ ‭dan‬ ‭pemahaman‬ ‭mendalam‬ ‭tentang‬ ‭interaksi‬ ‭kompleks‬ ‭antara‬

‭faktor-faktor‬ ‭atmosfera,‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭adalah‬ ‭cabaran‬ ‭global‬ ‭yang‬ ‭memerlukan‬

‭kefahaman‬ ‭kolektif‬ ‭dan‬ ‭usaha‬ ‭bersama‬ ‭untuk‬ ‭mengurangi‬ ‭dampak‬ ‭negatifnya‬ ‭dan‬

‭melindungi kelestarian bumi.‬

‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭juga‬ ‭adalah‬ ‭fenomena‬ ‭pemerangkapan‬ ‭gas‬ ‭dikenali‬ ‭sebagai‬‭gas‬

‭rumah‬‭hijau‬‭membabitkan‬‭kumpulan‬‭gas‬‭(karbon‬‭dioksida‬‭(CO2),‬‭karbon‬‭monoksida‬‭(CO),‬

‭kloroflorokarbon‬ ‭(CFC),‬ ‭metana,‬ ‭nitrogen‬ ‭oksida)‬ ‭menghalang‬ ‭dan‬ ‭memerangkap‬ ‭haba‬

‭bumi daripada terbebas keluar ke angkasa.‬

‭5‬
 ‭Menurut‬ ‭data‬ ‭terkini‬ ‭dari‬ ‭Badan‬ ‭Meteorologi‬ ‭Dunia‬ ‭(WMO),‬ ‭suhu‬ ‭global‬ ‭rata-rata‬

‭meningkat‬ ‭secara‬ ‭berterusan‬ ‭sejak‬ ‭awal‬ ‭abad‬ ‭ke-20.‬ ‭Pada‬ ‭dekad‬‭terkini,‬‭kita‬‭menyaksikan‬

‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭lebih‬ ‭cepat‬ ‭berbanding‬ ‭purata‬ ‭sepanjang‬ ‭sejarah.‬ ‭Malah,‬ ‭suhu‬ ‭purata‬

‭planet‬ ‭telah‬ ‭meningkat‬ ‭sebanyak‬ ‭0.8º‬ ‭Celsius‬ ‭(33.4°‬ ‭Fahrenheit)‬ ‭berbanding‬ ‭penghujung‬

‭abad‬ ‭ke-19.‬ ‭Setiap‬ ‭tiga‬ ‭dekad‬ ‭yang‬ ‭lalu‬ ‭adalah‬ ‭lebih‬ ‭panas‬ ‭daripada‬ ‭semua‬ ‭dekad‬

‭sebelumnya sejak permulaan tinjauan statistik pada tahun 1850.‬

‭Satu‬ ‭fakta‬ ‭yang‬ ‭menghairankan‬ ‭adalah‬ ‭tahun‬ ‭2020‬ ‭disenaraikan‬ ‭sebagai‬ ‭salah‬ ‭satu‬

‭tahun‬ ‭terpanas‬ ‭yang‬ ‭pernah‬ ‭direkodkan,‬ ‭bersama‬ ‭dengan‬ ‭2016‬ ‭dan‬ ‭2019.‬ ‭Pada‬ ‭kadar‬

‭pelepasan‬ ‭CO2‬ ‭semasa,‬ ‭saintis‬ ‭menjangkakan‬ ‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭purata‬ ‭antara‬ ‭1.5°‬ ‭dan‬

‭5.3°C‬ ‭(34.7°‬ ‭hingga‬ ‭41.5°F)‬ ‭pada‬ ‭tahun‬ ‭2100.‬ ‭Peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭ini,pada‬ ‭dasarnya,‬

‭menyebabkan‬‭kenaikan‬‭paras‬‭laut‬‭akibat‬‭dalam‬‭kadar‬‭yang‬‭cepat‬‭atas‬‭sebab‬‭pencairan‬‭ais‬‭di‬

‭kutub‬ ‭yang‬ ‭tidak‬ ‭menentu‬ ‭dan‬ ‭merisaukan.‬ ‭Jika‬ ‭tiada‬‭tindakan‬‭diambil,‬‭ia‬‭akan‬‭membawa‬

‭akibat yang berbahaya kepada manusia dan biosfera .‬

‭Greta‬‭Thunberg‬‭ialah‬‭seorang‬‭aktivis‬‭alam‬‭sekitar‬‭dari‬‭Sweden‬‭yang‬‭terkenal‬‭kerana‬

‭advokasi‬‭kuatnya‬‭terhadap‬‭tindakan‬‭pemerintah‬‭dalam‬‭menangani‬‭perubahan‬‭iklim.‬‭Berikut‬

‭adalah‬ ‭ringkasan‬ ‭ringkas‬ ‭dan‬ ‭beberapa‬ ‭poin‬ ‭dari‬ ‭ucapan‬ ‭beliau‬ ‭di‬ ‭Pertubuhan‬

‭Bangsa-Bangsa‬‭Bersatu‬‭(PBB.Greta‬‭Thunberg‬‭bermula‬‭dengan‬‭berprotes‬‭seorang‬‭diri‬‭di‬‭luar‬

‭Parlimen‬ ‭Sweden‬ ‭setiap‬ ‭Jumaat,‬ ‭memulakan‬ ‭gerakan‬ ‭"Fridays‬ ‭for‬ ‭Future"‬ ‭yang‬

‭menginspirasi‬ ‭anak-anak‬ ‭di‬ ‭seluruh‬ ‭dunia‬ ‭untuk‬ ‭menyertai‬ ‭pemogokan‬ ‭iklim.Greta‬

‭menyampaikan‬ ‭ucapan‬ ‭di‬ ‭PBB‬‭pada‬‭September‬‭2019,‬‭di‬‭mana‬‭beliau‬‭menyoroti‬‭kegagalan‬

‭pemerintah‬ ‭dalam‬ ‭menangani‬ ‭perubahan‬ ‭iklim.‬ ‭Beberapa‬ ‭poin‬ ‭utama‬ ‭ucapan‬ ‭beliau‬

‭termasuk:‬

‭6‬
‭1. Kemarahan Terhadap Pemimpin Dunia:‬

‭Greta‬ ‭menyuarakan‬ ‭kemarahannya‬ ‭terhadap‬ ‭pemimpin‬ ‭dunia‬ ‭kerana‬ ‭tidak‬

‭mengambil‬ ‭tindakan‬ ‭yang‬ ‭mencukupi‬ ‭untuk‬ ‭menangani‬ ‭perubahan‬ ‭iklim.‬ ‭Beliau‬

‭menegaskan bahawa pemimpin sedang mencuri masa depan generasi muda.‬

‭2. Tuntutan Aksi Segera:‬

‭Greta‬ ‭mendesak‬ ‭tindakan‬ ‭segera‬ ‭untuk‬ ‭mengurangkan‬ ‭pelepasan‬ ‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬

‭dan‬ ‭menghentikan‬ ‭pembabitan‬ ‭hutan.‬ ‭Beliau‬ ‭menekankan‬ ‭kepentingan‬ ‭mengikut‬

‭sains dan mencipta perubahan nyata dalam dasar iklim.‬

‭Ucapan‬ ‭Greta‬ ‭di‬ ‭PBB‬ ‭mencuri‬ ‭perhatian‬ ‭global‬ ‭dan‬ ‭menghasilkan‬ ‭lebih‬

‭banyak‬ ‭perhatian‬ ‭terhadap‬ ‭isu-isu‬‭alam‬‭sekitar.‬‭Greta‬‭Thunberg‬‭terus‬‭menjadi‬‭salah‬

‭satu suara paling berpengaruh dalam gerakan iklim global.‬

‭7‬
‭OBJEKTIF KAJIAN‬

‭●‬ ‭Mengenal‬ ‭pasti‬ ‭punca-punca‬ ‭utama‬ ‭yang‬ ‭menjadi‬ ‭asbab‬ ‭pemanasan‬ ‭dan‬

‭peningkatan suhu bumi.‬

‭●‬ ‭Menilai‬ ‭tahap‬ ‭kesedaran‬ ‭masyarakat‬ ‭dalam‬ ‭komuniti‬ ‭setempat‬ ‭terhadap‬ ‭isu‬

‭dunia yang semakin memanas ini.‬

‭●‬ ‭Mengutarakan‬ ‭kesan-kesan‬ ‭atau‬ ‭impak‬ ‭terhadap‬ ‭isu‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬

‭sekiranya isu berikut tidak di endahkan.‬

‭●‬ ‭Menganalisis‬ ‭langkah-langkah‬ ‭yang‬ ‭boleh‬ ‭diambil‬ ‭untuk‬ ‭meredakan‬ ‭isu‬

‭yang semakin meruncing‬

‭8‬
‭SOROTAN KAJIAN/KAJIAN LEPAS‬

‭Keadaan‬ ‭cuaca‬ ‭tidak‬ ‭menentu‬ ‭yang‬ ‭menyaksikan‬ ‭kawasan‬ ‭tidak‬ ‭pernah‬ ‭dilanda‬

‭banjir‬ ‭mengalami‬ ‭banjir‬ ‭besar‬ ‭dan‬ ‭masalah‬ ‭kemarau‬ ‭panjang‬‭adalah‬‭antara‬‭kesan‬‭daripada‬

‭pemanasan‬‭global‬‭yang‬‭membawa‬‭perubahan‬‭atau‬‭gangguan‬‭terhadap‬‭kitaran‬‭iklim,‬‭habitat‬

‭dan ekosistem.‬

‭Pemanasan‬ ‭global‬‭adalah‬‭fenomena‬‭pemerangkapan‬‭gas‬‭dikenali‬‭sebagai‬‭gas‬‭rumah‬

‭hijau‬ ‭membabitkan‬ ‭kumpulan‬ ‭gas‬ ‭(karbon‬ ‭dioksida‬ ‭(CO2),‬ ‭karbon‬ ‭monoksida‬ ‭(CO),‬

‭kloroflorokarbon‬ ‭(CFC),‬ ‭metana,‬ ‭nitrogen‬ ‭oksida)‬ ‭menghalang‬ ‭dan‬ ‭memerangkap‬ ‭haba‬

‭bumi‬‭daripada‬‭terbebas‬‭keluar‬‭ke‬‭angkasa.‬‭Kumpulan‬‭gas‬‭itu‬‭membenarkan‬‭bahang‬‭matahari‬

‭menembusinya tetapi menghalang pembebasan semula bahang bumi ke atmosfera.‬

‭Menurut‬ ‭Profesor‬ ‭Klimatologi‬ ‭dan‬ ‭Oseanografi,‬ ‭Universiti‬ ‭Kebangsaan‬ ‭Malaysia‬

‭(UKM),‬‭Prof‬‭Dr‬‭Fredolin‬‭Tangang,‬‭trend‬‭pemanasan‬‭yang‬‭menyaksikan‬‭2016‬‭diisytiharkan‬

‭sebagai‬ ‭tahun‬‭ketiga‬‭berturut-turut‬‭suhu‬‭kekal‬‭meningkat‬‭berterusan‬‭sejak‬‭2001‬‭yang‬‭mana‬

‭16 tahun daripada 17 tahun terpanas berlaku pada tempoh berkenaan.‬

‭Beliau‬ ‭yang‬ ‭juga‬ ‭bekas‬ ‭Naib‬ ‭Pengerusi‬ ‭Kumpulan‬ ‭Kerja‬ ‭I,‬ ‭Panel‬ ‭Perubahan‬ ‭Iklim‬

‭Antara‬ ‭Kerajaan‬ ‭(IPCC)‬ ‭Pertubuhan‬ ‭Bangsa-Bangsa‬ ‭Bersatu‬‭(PBB)‬‭berkata,‬‭laporan‬‭IPCC‬

‭kelima‬ ‭5‬ ‭yang‬ ‭diterbitkan‬ ‭pada‬ ‭2013‬ ‭menyatakan‬ ‭tiga‬ ‭dekad‬ ‭sebelum‬ ‭ini‬ ‭adalah‬ ‭dekad‬

‭terpanas‬ ‭secara‬ ‭berturutan‬ ‭sejak‬ ‭1850.‬ ‭Katanya,‬ ‭semua‬ ‭itu‬ ‭disebabkan‬ ‭oleh‬ ‭pemanasan‬

‭global‬ ‭akibat‬ ‭peningkatan‬ ‭kepekatan‬ ‭gas‬‭rumah‬‭hijau,‬‭terutama‬‭CO2‬‭yang‬‭mencecah‬‭paras‬

‭400‬‭ppm,‬‭satu‬‭paras‬‭yang‬‭tidak‬‭pernah‬‭berlaku‬‭dalam‬‭sejarah‬‭bumi‬‭sejak‬‭hampir‬‭sejuta‬‭tahun‬

‭lalu.‬ ‭"Peningkatan‬ ‭kepekatan‬ ‭CO2‬ ‭akan‬ ‭memerangkap‬ ‭haba‬ ‭dalam‬ ‭sistem‬ ‭iklim‬ ‭bumi‬‭dan‬

‭sejak‬ ‭tiga‬ ‭dekad‬ ‭lalu‬ ‭laporan‬ ‭IPCC‬ ‭juga‬ ‭mendapati‬ ‭sistem‬ ‭iklim‬ ‭bumi‬ ‭berada‬ ‭tidak‬

‭seimbang,‬ ‭iaitu‬ ‭menerima‬ ‭lebih‬ ‭haba‬ ‭daripada‬ ‭matahari‬ ‭berbanding‬ ‭haba‬ ‭yang‬ ‭keluar‬

‭9‬
‭daripada‬ ‭sistem‬ ‭berkenaan.‬ ‭"Saya‬ ‭menjangkakan‬ ‭trend‬ ‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭ini‬ ‭akan‬ ‭berlaku‬

‭pada‬ ‭tahun‬ ‭berikutnya‬ ‭selari‬ ‭peningkatan‬ ‭kepekatan‬ ‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭di‬ ‭atmosfera‬ ‭seperti‬

‭yang dilaporkan dalam laporan IPCC," katanya kepada BH.‬

‭Sementara‬ ‭itu,‬ ‭Felo‬ ‭Penyelidik‬ ‭Utama,‬ ‭Pusat‬ ‭Kajian‬‭Bencana‬‭Asia‬‭Tenggara‬‭UKM‬

‭(SEADPRI-UKM),‬ ‭Prof‬ ‭Emeritus‬ ‭Datuk‬ ‭Dr‬ ‭Ibrahim‬ ‭Komoo,‬‭berkata‬‭kenaikan‬‭suhu‬‭dunia‬

‭disebabkan‬ ‭kegiatan‬ ‭manusia,‬ ‭terutama‬ ‭perindustrian‬ ‭yang‬‭membebaskan‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau.‬

‭Katanya,‬ ‭tiga‬ ‭tahun‬ ‭berturut-turut‬ ‭menjadi‬ ‭tahun‬‭paling‬‭panas‬‭adalah‬‭amaran‬‭keras‬‭kepada‬

‭manusia‬‭dan‬‭kini‬‭sudah‬‭sampai‬‭ke‬‭tahap‬‭kritikal.‬‭Beliau‬‭berkata,‬‭pencairan‬‭glasier,‬‭paras‬‭laut‬

‭semakin‬ ‭meningkat‬ ‭dan‬ ‭cuaca‬ ‭ekstrem‬ ‭juga‬ ‭petanda‬ ‭kesan‬ ‭perubahan‬ ‭iklim‬ ‭sudah‬ ‭sampai‬

‭tahap‬ ‭tidak‬ ‭boleh‬ ‭dikawal.‬ ‭"Masyarakat‬ ‭masih‬ ‭belum‬ ‭memahami‬ ‭dan‬ ‭menghayati‬ ‭betapa‬

‭serius‬ ‭fenomena‬ ‭perubahan‬ ‭iklim.‬ ‭Oleh‬ ‭itu‬ ‭pendidikan‬ ‭awam‬ ‭yang‬ ‭lebih‬ ‭berkesan‬ ‭perlu‬

‭dipertingkatkan.‬ ‭"Dasar‬ ‭berkaitan‬ ‭perubahan‬ ‭iklim‬ ‭perlu‬ ‭diarusperdanakan‬ ‭dalam‬ ‭semua‬

‭sektor‬ ‭pembangunan‬ ‭dan‬ ‭perlu‬ ‭ada‬ ‭tindakan‬ ‭bersifat‬ ‭holistik,‬ ‭membabitkan‬ ‭semua‬ ‭sektor‬

‭untuk berhadapan dengan fenomena baharu ini," katanya.‬

‭Fakta: Pemanasan global membawa tiga impak:‬

‭●‬ ‭Perubahan iklim‬

‭●‬ ‭Peningkatan paras laut‬

‭●‬ ‭Peningkatan suhu‬

‭Langkah mengurangkan kesan akibat pemanasan global‬

‭●‬ ‭Kurangkan kebergantungan penggunaan kereta dan kenderaan persendirian‬

‭●‬ ‭Amalkan aktiviti kitar semula‬

‭●‬ ‭Projek landskap dalam taman‬

‭●‬ ‭Hentikan penebangan hutan secara tidak terkawal‬

‭10‬
 ‭●‬ ‭Kurangkan‬ ‭penggunaan‬ ‭tenaga‬ ‭elektrik,‬ ‭digantikan‬ ‭dengan‬ ‭tenaga‬

‭diperbaharui‬

‭●‬ ‭Giatkan aktiviti penanaman pokok.‬

‭Punca berlaku pemanasan global‬

‭1.Aktiviti manusia‬

‭●‬ ‭Perindustrian‬

‭●‬ ‭Pengangkutan‬

‭●‬ ‭Pembakaran hutan‬

‭●‬ ‭Pertanian dan penternakan‬

‭2. Faktor semula jadi‬

‭●‬ ‭Letusan gunung berapi‬

‭Kesan akibat pemanasan global‬

‭●‬ ‭Tanah menjadi tandus menyebabkan hasil pertanian berkurangan‬

‭●‬ ‭Kadar‬‭hujan‬‭berkurangan‬‭kerana‬‭kemarau‬‭menyebabkan‬‭proses‬‭sejatan‬‭tidak‬

‭mempunyai wap air untuk membentuk awan tebal‬

‭●‬ ‭Peningkatan paras laut‬

‭●‬ ‭Ancaman hidupan laut‬

‭●‬ ‭Perubahan habitat‬

‭●‬ ‭Gangguan cuaca‬

‭●‬ ‭Penyebaran penyakit‬

‭11‬
‭Proses menyebabkan pemanasan global‬

‭●‬ ‭Jerebu‬

‭●‬ ‭Penipisan lapisan ozon‬

‭●‬ ‭Kesan rumah hijau‬

‭●‬ ‭Pulau haba bandar‬

‭●‬ ‭Hujan asid‬

‭●‬ ‭Kemarau‬

‭Peningkatan‬ ‭suhu‬‭global‬‭menjadi‬‭perbualan‬‭utama‬‭sejak‬‭pengiktirafan‬‭2016‬‭sebagai‬

‭tahun‬ ‭terpanas,‬ ‭melampaui‬ ‭rekod‬ ‭sebelumnya.‬ ‭Faktor‬ ‭seperti‬ ‭kesan‬ ‭El‬ ‭Nino,‬ ‭yang‬

‭menyumbang‬ ‭sebahagian‬ ‭besar‬ ‭kepada‬ ‭peningkatan‬ ‭suhu,‬ ‭telah‬ ‭menjadi‬ ‭perhatian‬ ‭utama.‬

‭Penurunan‬‭drastik‬‭ais‬‭di‬‭Antartika‬‭dan‬‭Greenland,‬‭bersamaan‬‭dengan‬‭peningkatan‬‭pelepasan‬

‭CO2‬‭ke‬‭atmosfer,‬‭telah‬‭mencetuskan‬‭kebimbangan‬‭akan‬‭kesan‬‭jangka‬‭panjang‬‭terhadap‬‭suhu‬

‭dan‬ ‭paras‬ ‭laut.‬ ‭Peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭global‬ ‭telah‬ ‭menjadi‬ ‭isu‬ ‭serius‬ ‭sejak‬ ‭Revolusi‬

‭Perindustrian‬‭dengan‬‭penggunaan‬‭bahan‬‭api‬‭fosil,‬‭yang‬‭kini‬‭diakui‬‭sebagai‬‭penyebab‬‭utama‬

‭kenaikan kadar CO2 dalam atmosfera.‬

‭Keadaan‬ ‭ini‬ ‭mengancam‬ ‭pelbagai‬ ‭aspek‬ ‭alam‬ ‭sekitar,‬ ‭termasuk‬ ‭pengurangan‬

‭kepelbagaian‬ ‭spesies,‬ ‭serta‬ ‭memberi‬ ‭impak‬ ‭negatif‬ ‭kepada‬ ‭keseimbangan‬ ‭jantina‬ ‭dalam‬

‭beberapa‬‭spesies.‬‭Kajian‬‭saintifik‬‭juga‬‭menegaskan‬‭bahawa‬‭pembebasan‬‭CO2‬‭dari‬‭industri,‬

‭terutamanya‬ ‭dari‬ ‭sektor‬ ‭pengangkutan‬ ‭dan‬ ‭perkilangan,‬ ‭menyumbang‬ ‭secara‬ ‭signifikan‬

‭kepada‬‭peningkatan‬‭suhu‬‭global‬‭yang‬‭membimbangkan.‬‭Upaya‬‭menjaga‬‭kepelbagaian‬‭alam‬

‭sekitar‬ ‭dan‬ ‭menangani‬ ‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭memerlukan‬ ‭langkah‬‭serius‬‭untuk‬‭mengurangkan‬

‭pengeluaran‬ ‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭dan‬ ‭memperkenalkan‬ ‭cara-cara‬ ‭lestari‬ ‭dalam‬ ‭sumber‬ ‭tenaga‬

‭serta aktiviti manusia.‬

‭12‬
‭METODOLOGI KAJIAN‬

‭PENGENALAN‬

‭Metodologi‬ ‭ialah‬ ‭analisis‬ ‭teori‬‭dan‬‭sistematik‬‭kaedah‬‭yang‬‭digunakan‬‭untuk‬‭bidang‬

‭pengajian.‬ ‭Ia‬ ‭terdiri‬ ‭daripada‬ ‭analisis‬ ‭teoritis‬ ‭mengenai‬ ‭kaedah‬ ‭dan‬ ‭prinsip‬‭yang‬‭berkaitan‬

‭dengan‬‭cawangan‬‭pengetahuan.‬‭Biasanya,‬‭ia‬‭merangkumi‬‭konsep‬‭seperti‬‭paradigma,‬‭model‬

‭teori, fasa dan teknik kuantitatif atau kualitatif.‬

‭Metodologi‬ ‭tidak‬ ‭ditetapkan‬ ‭untuk‬ ‭memberikan‬ ‭penyelesaian-oleh‬ ‭itu,‬ ‭tidak‬ ‭sama‬

‭dengan‬ ‭kaedah.‬ ‭Sebaliknya,‬ ‭metodologi‬ ‭menawarkan‬ ‭asas‬ ‭teori‬ ‭untuk‬ ‭memahami‬ ‭kaedah,‬

‭set‬‭kaedah,‬‭atau‬‭amalan‬‭terbaik‬‭yang‬‭boleh‬‭digunakan‬‭untuk‬‭kes‬‭tertentu,‬‭contohnya,‬‭untuk‬

‭mengira hasil tertentu.Ia telah ditakrifkan juga seperti berikut:‬

‭1.‬ ‭Analisis‬‭prinsip-prinsip‬‭kaedah,‬‭kaedah,‬‭dan‬‭postulat‬‭yang‬‭digunakan‬

‭oleh suatu disiplin‬

‭2.‬ ‭Kajian‬ ‭sistematik‬ ‭kaedah‬ ‭yang‬ ‭boleh,‬ ‭atau‬ ‭telah‬ ‭digunakan‬ ‭dalam‬

‭suatu disiplin‬

‭3.‬ ‭Kajian atau perihal kaedah.‬

‭13‬
‭REKA BENTUK KAJIAN‬

‭Reka‬ ‭bentuk‬ ‭kajian‬ ‭mentakrifkan‬ ‭jenis‬ ‭kajian‬ ‭(deskriptif,‬ ‭korelasi,‬ ‭separa‬

‭eksperimen,‬ ‭eksperimen,‬ ‭ulasan,‬ ‭metaanalitik)‬ ‭dan‬ ‭subjenis‬ ‭(cth.‬ ‭kajian‬ ‭kes‬

‭deskriptif-membujur),‬ ‭masalah‬ ‭kajian‬‭,‬ ‭hipotesis‬‭,‬ ‭pemboleh‬‭ubah‬‭bebas‬‭dan‬‭bersandar‬‭,‬‭reka‬

‭bentuk‬ ‭eksperimen‬‭,‬ ‭dan,‬ ‭jika‬ ‭berkenaan,‬ ‭kaedah‬ ‭pengumpulan‬ ‭data‬‭dan‬‭rancangan‬‭analisis‬

‭statistik.‬ ‭Reka‬ ‭bentuk‬ ‭kajian‬ ‭ialah‬ ‭rangka‬ ‭kerja‬ ‭yang‬ ‭telah‬ ‭dicipta‬ ‭untuk‬ ‭mencari‬ ‭jawapan‬

‭kepada‬ ‭persoalan‬ ‭kajian‬‭.Kajian‬ ‭ini‬ ‭adalah‬ ‭untuk‬ ‭mengenal‬ ‭pasti‬ ‭adakah‬ ‭masyarakat‬

‭menyedari kesan dan punca dunia semakin memanas.‬

‭SAMPEL KAJIAN‬

‭Sampel‬ ‭kajian‬ ‭adalah‬ ‭pemilihan‬ ‭sampel‬ ‭berkaitan‬ ‭proses‬ ‭pemilihan‬ ‭sebilangan‬

‭subjek‬‭daripada‬‭sesuatu‬‭responden‬‭kajian.‬‭Bagi‬‭kajian‬‭ini,‬‭pemilihan‬‭dilakukan‬‭secara‬‭rawak‬

‭yang melibatkan 36 responden.‬

‭INSTRUMEN KAJIAN‬

‭Kajian‬ ‭ini‬ ‭menggunakan‬ ‭instrumen‬ ‭borang‬ ‭soal‬ ‭selidik‬ ‭secara‬ ‭atas‬ ‭talian‬ ‭(‭G
‬ oogle‬

‭Forms‬‭)‬

‭DAPATAN KAJIAN‬

‭Data‬ ‭dibawah‬ ‭adalah‬ ‭hasil‬ ‭kajian‬ ‭yang‬ ‭diperoleh‬‭melalui‬‭Google‬‭Forms‬‭yang‬‭telah‬

‭diedarkan kepada responden.‬

‭14‬
‭Lampiran 1 :‬‭Google Form‬

‭Lampiran‬‭1‬‭menunjukkan‬‭peratusan‬‭jantina‬‭responden.‬‭Peratus‬‭jantina‬‭responden‬‭bagi‬‭lelaki‬

‭adalah 48.6% manakala peratus bagi jantina perempuan adalah 51.4%‬

‭Lampiran 2 :‬‭Google Form‬

‭15‬
‭Lampiran‬ ‭2‬ ‭menunjukkan‬ ‭peratus‬ ‭umur‬ ‭responden‬ ‭yang‬ ‭mengisi‬ ‭Google‬ ‭Form‬‭.‬ ‭Sebanyak‬

‭91.4% responden adalah berumur 18-25 manakala‬

‭Lampiran 3 : Sumber Google Form‬

‭Lampiran‬ ‭3‬ ‭menunjukkan‬ ‭sebanyak‬ ‭31‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭setuju‬ ‭dan‬ ‭5‬ ‭responden‬

‭menjawab‬ ‭tidak‬ ‭pasti‬ ‭bagi‬ ‭penghasilan‬ ‭gas-gas‬ ‭karbon‬ ‭terhadap‬ ‭kesan‬ ‭rumah‬ ‭hijau.‬ ‭Bagi‬

‭kegiatan‬ ‭perindustrian‬ ‭yang‬ ‭tidak‬‭terkawal,‬‭sebanyak‬‭33‬‭responden‬‭menjawab‬‭setuju‬‭dan‬‭2‬

‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭tidak‬ ‭pasti.‬ ‭Sebanyak‬ ‭33‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭setuju‬ ‭bagi‬ ‭kegiatan‬

‭pembakaran‬ ‭hutan,‬ ‭1‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭tidak‬ ‭setuju‬ ‭dan‬ ‭tidak‬ ‭pasti.‬ ‭Kegiatan‬ ‭industri‬

‭pertanian‬ ‭mendapat‬ ‭15‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭setuju‬ ‭manakala‬ ‭tidak‬ ‭setuju‬ ‭dan‬ ‭tidak‬ ‭pasti‬

‭mendapat jumlah yang sama iaitu 10 responden.‬

‭16‬
‭Lampiran 4 : Sumber Google Form‬

‭Lampiran‬ ‭4‬ ‭menunjukkan‬ ‭sebanyak‬ ‭2.9%‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭neutral‬ ‭manakala‬ ‭42.9%‬

‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭setuju.‬ ‭Selebihnya,‬ ‭sebanyak‬ ‭54.3%‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭sangat‬

‭setuju bahawa manusia memainkan peranan penting dalam peningkatan suhu global.‬

‭17‬
‭Lampiran 5: Sumber Google Form‬

‭Lampiran‬ ‭5‬ ‭menunjukkan‬ ‭sangat‬ ‭tidak‬ ‭setuju‬ ‭dan‬ ‭tidak‬ ‭setuju‬ ‭mempunyai‬ ‭peratusan‬‭yang‬

‭sama‬ ‭iaitu‬ ‭11.4%‬ ‭oleh‬ ‭responden.‬ ‭Seterusnya‬ ‭sebanyak‬ ‭40%‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭neutral‬

‭manakala‬ ‭22.9%‬ ‭responden‬ ‭menjawab‬ ‭setuju.‬ ‭Selebihnya,‬ ‭sebanyak‬ ‭14.3%‬ ‭responden‬

‭menjawab‬ ‭sangat‬ ‭setuju‬ ‭bahawa‬ ‭dengan‬ ‭usaha-usaha‬ ‭yang‬ ‭dijalankan‬ ‭oleh‬ ‭pihak‬‭berkuasa‬

‭dan badan antarabangsa dalam menangani isu pemanasan global.‬

‭18‬
‭19‬
‭Lampiran 6 : Sumber Google Form‬

‭Lampiran 6 menunjukkan jawapan-jawapan yang diberikan oleh responden.‬

‭20‬
‭PUNCA‬
‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭merupakan‬ ‭satu‬ ‭fenomena‬ ‭pemerangkapan‬ ‭gas‬ ‭yang‬ ‭dikenal‬

‭sebagai‬ ‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau.‬ ‭Gas-gas‬ ‭ini‬ ‭menghalang‬ ‭dan‬ ‭memerangkap‬ ‭haba‬ ‭bumi‬ ‭daripada‬

‭terbebas‬ ‭keluar‬ ‭ke‬ ‭angkasa.‬ ‭Sifat‬ ‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭ialah‬ ‭membenarkan‬ ‭bahangan‬ ‭matahari‬

‭menembusinya‬‭tetapi‬‭menghalang‬‭pembebasan‬‭semula‬‭bahangan‬‭bumi‬‭ke‬‭atmosfera.‬‭Contoh‬

‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭ialah‬ ‭karbon‬ ‭dioksida,‬ ‭karbon‬ ‭monoksida,‬ ‭kloroflorokarbon,‬ ‭metana‬ ‭dan‬

‭nitrogen oksida.‬

‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭disebabkan‬ ‭oleh‬ ‭pelbagai‬ ‭aktiviti‬ ‭manusia‬ ‭yang‬ ‭menghasilkan‬

‭gas-gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭dan‬ ‭penyumbang‬ ‭besar‬ ‭kepada‬ ‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭global.‬ ‭Beberapa‬

‭punca‬‭utama‬‭termasuk‬‭pembakaran‬‭bahan‬‭bakar‬‭fosil,‬‭penggunaan‬‭bahan‬‭bakar‬‭fosil‬‭seperti‬

‭petrol,‬ ‭diesel,‬ ‭dan‬ ‭gas‬ ‭asli‬ ‭untuk‬ ‭kenderaan,‬ ‭elektrik,‬ ‭dan‬ ‭industri‬ ‭menghasilkan‬ ‭karbon‬

‭dioksida‬ ‭(CO2)‬ ‭dan‬ ‭gas‬ ‭rumah‬ ‭hijau‬ ‭lain.‬ ‭Kenderaan‬ ‭bermotor‬ ‭kini‬ ‭merupakan‬

‭pengangkutan‬ ‭utama‬ ‭bagi‬ ‭manusia‬ ‭memudahkan‬ ‭pergerakan‬ ‭mereka‬ ‭di‬ ‭bumi‬ ‭ini.‬

‭Penggunaan‬ ‭kenderaan‬ ‭yang‬ ‭menggunakan‬ ‭minyak‬ ‭sebagai‬ ‭bahan‬ ‭bakar‬ ‭utama‬ ‭bagi‬

‭menggerakkan‬ ‭enjin‬ ‭kenderaan,‬ ‭khususnya‬ ‭minyak‬ ‭tanpa‬ ‭plumbum‬ ‭telah‬ ‭banyak‬

‭membebaskan‬ ‭gas‬ ‭karbon‬ ‭dioksida‬ ‭dan‬ ‭gas‬ ‭karbon‬ ‭monoksida.‬ ‭Kereta‬ ‭api‬ ‭stim‬ ‭yang‬

‭menggunakan‬ ‭batu‬ ‭arang‬ ‭sebagai‬ ‭bahan‬ ‭bakar‬ ‭turut‬ ‭membebaskan‬ ‭gas‬ ‭pencemar‬ ‭ke‬

‭atmosfera.‬

‭Selain‬ ‭itu,‬ ‭aktiviti‬ ‭perindustrian‬ ‭merupakan‬ ‭punca‬ ‭utama‬ ‭kepada‬ ‭fenomena‬

‭pemanasan‬ ‭global.‬ ‭Pembakaran‬ ‭bahan‬ ‭api‬ ‭fosil‬ ‭seperti‬ ‭gas‬ ‭dan‬ ‭arang‬ ‭batu‬ ‭bagi‬

‭menggerakkan‬‭mesin‬‭dan‬‭jentera‬‭telah‬‭mengeluarkan‬‭banyak‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau,‬‭terutamanya‬

‭gas‬ ‭karbon‬ ‭dioksida.‬ ‭Contoh‬ ‭industri‬‭yang‬‭banyak‬‭membakar‬‭bahan‬‭api‬‭fosil‬‭ialah‬‭industri‬

‭pengeluaran‬‭simen,‬‭pengeluaran‬‭besi,‬‭pengeluaran‬‭kain,‬‭pengeluaran‬‭makanan,‬‭pengeluaran‬

‭21‬
‭bahan-bahan‬ ‭elektrik‬ ‭dan‬ ‭elektronik‬ ‭serta‬ ‭industri‬ ‭pengeluaran‬ ‭bahan-‬ ‭bahan‬ ‭binaan.‬

‭Semakin‬ ‭banyak‬ ‭gas‬ ‭karbon‬ ‭dioksida‬ ‭dihasilkan,‬ ‭semakin‬ ‭banyak‬ ‭haba‬‭yang‬‭terperangkap‬

‭oleh‬‭lapisan‬‭gas‬‭lalu‬‭meningkatkan‬‭suhu‬‭udara‬‭secara‬‭global.‬‭Seterusnya,‬‭penghasilan‬‭tenaga‬

‭elektrik‬ ‭di‬ ‭pusat‬ ‭penjanaan‬ ‭tenaga‬ ‭elektrik‬ ‭yang‬ ‭menggunakan‬ ‭bahan‬ ‭api‬ ‭fosil‬ ‭juga‬ ‭telah‬

‭menyebabkan‬ ‭pelepasan‬‭gas‬‭karbon‬‭dioksida‬‭yang‬‭mendadak.‬‭Kebanyakan‬‭negara‬‭di‬‭dunia‬

‭termasuk‬ ‭Malaysia‬ ‭menggunakan‬ ‭bahan‬ ‭api‬ ‭fosil‬ ‭untuk‬ ‭penjanaan‬ ‭tenaga‬ ‭elektrik.‬

‭Contohnya,‬ ‭hampir‬‭80%‬‭penjanaan‬‭tenaga‬‭elektrik‬‭di‬‭Malaysia‬‭adalah‬‭melalui‬‭pembakaran‬

‭bahan api fosil dan 20% melalui penjanaan hidroelektrik.‬

‭Selain‬‭daripada‬‭itu,‬‭Kegiatan‬‭pembakaran‬‭hutan‬‭secara‬‭besar-besaran‬‭dan‬‭berleluasa‬

‭untuk‬ ‭membersihkan‬ ‭kawasan‬ ‭hutan‬ ‭bagi‬ ‭menjalankan‬ ‭aktiviti‬ ‭pertanian,‬ ‭petempatan‬ ‭atau‬

‭jaringan‬ ‭pengangkutan‬ ‭dan‬ ‭perhubungan‬ ‭telah‬ ‭menyumbang‬ ‭kepada‬ ‭pemanasan‬ ‭global.‬

‭Pembakaran‬ ‭hutan‬ ‭telah‬ ‭menyebabkan‬ ‭imbangan‬ ‭kandungan‬ ‭oksigen‬ ‭dengan‬ ‭karbon‬

‭dioksida‬‭tidak‬‭seimbang.‬‭Lebihan‬‭karbon‬‭dioksida‬‭terjadi‬‭dan‬‭berlakulah‬‭pemanasan‬‭global.‬

‭Asap‬ ‭yang‬ ‭terbebas‬ ‭ke‬ ‭angkasa‬ ‭daripada‬‭pembakaran‬‭hutan‬‭juga‬‭mengandungi‬‭banyak‬‭gas‬

‭karbon dioksida. Contohnya, pembakaran hutan di Sumatera Selatan dan Riau, Indonesia.‬

‭Walau‬ ‭bagaimanapun,‬ ‭Aktiviti‬ ‭pertanian‬ ‭menggunakan‬ ‭racun‬ ‭serangga‬ ‭dan‬ ‭baja‬

‭kimia‬ ‭secara‬ ‭berlebihan.‬ ‭Penggunaan‬ ‭racun‬ ‭serangga‬ ‭dan‬ ‭baja‬ ‭kimia‬ ‭secara‬ ‭berlebihan‬ ‭ini‬

‭telah‬‭mengeluarkan‬‭banyak‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau,‬‭terutamanya‬‭gas‬‭metana.‬‭Kegiatan‬‭peternakan‬

‭juga‬ ‭menyebabkan‬ ‭berlakunya‬ ‭pemanasan‬ ‭global.‬ ‭Hasil‬ ‭buangan‬ ‭najis‬ ‭haiwan‬ ‭ternakan‬

‭seperti‬ ‭kambing‬ ‭dan‬ ‭lembu‬ ‭telah‬ ‭menghasilkan‬ ‭dan‬ ‭membebaskan‬ ‭banyak‬ ‭gas‬ ‭metana‬ ‭ke‬

‭angkasa.‬‭Contohnya,‬‭penternakan‬‭lembu‬‭di‬‭India‬‭dan‬‭Brazil‬‭(penternak‬‭utama‬‭dan‬‭kedua‬‭di‬

‭dunia) telah menghasilkan banyak gas metana.‬

‭22‬
 ‭Akhir‬‭sekali,‬‭terdapat‬‭juga‬‭faktor‬‭semula‬‭jadi‬‭yang‬‭menyebabkan‬‭pemanasan‬‭global‬

‭iaitu‬ ‭Letupan‬ ‭gunung‬ ‭berapi‬ ‭banyak‬ ‭mengeluarkan‬ ‭asap‬ ‭dan‬ ‭debu‬ ‭yang‬ ‭mengandungi‬

‭banyak‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau.‬‭Contohnya,‬‭gas‬‭karbon‬‭dioksida,‬‭gas‬‭karbon‬‭monoksida,‬‭gas‬‭sulfur‬

‭dioksida‬ ‭dan‬ ‭sebagainya‬ ‭telah‬ ‭menyumbang‬ ‭kepada‬‭berlakunya‬‭pemanasan‬‭global.‬‭Contoh‬

‭gunung‬ ‭berapi‬ ‭yang‬ ‭pernah‬ ‭meletus‬ ‭ialah‬ ‭Gunung‬ ‭Tambora‬ ‭di‬ ‭Sumbawa‬ ‭dan‬ ‭Gunung‬

‭Krakatoa di Selat Sunda.‬

‭Semua‬ ‭faktor‬ ‭ini‬ ‭berinteraksi‬ ‭dalam‬ ‭sistem‬ ‭iklim‬ ‭bumi‬ ‭dan‬ ‭menyebabkan‬

‭peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭global,‬ ‭kesan‬ ‭cuaca‬ ‭ekstrem,‬ ‭dan‬ ‭gangguan‬ ‭ekosistem.‬ ‭Upaya‬ ‭untuk‬

‭mengurangkan‬ ‭kesan‬ ‭pemanasan‬‭global‬‭termasuk‬‭beralih‬‭kepada‬‭sumber‬‭tenaga‬‭yang‬‭lebih‬

‭bersih,‬ ‭mengurangkan‬ ‭pembabitan‬ ‭bahan‬ ‭bakar‬ ‭fosil,‬ ‭dan‬ ‭meningkatkan‬ ‭kesedaran‬ ‭alam‬

‭sekitar.‬

‭23‬
‭KESAN‬

‭Dalam‬ ‭era‬ ‭yang‬ ‭semakin‬ ‭moden,‬ ‭isu‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭semakin‬‭menjadi‬‭perhatian‬

‭serius‬ ‭di‬ ‭seluruh‬ ‭dunia.‬ ‭Peningkatan‬ ‭mendadak‬ ‭dalam‬ ‭suhu‬ ‭global‬ ‭yang‬ ‭disebabkan‬ ‭oleh‬

‭aktiviti‬ ‭manusia‬ ‭telah‬ ‭membuka‬ ‭tirai‬ ‭kesan‬ ‭yang‬ ‭mula‬ ‭dirasai‬ ‭di‬ ‭seluruh‬ ‭dunia.‬ ‭Apabila‬

‭bercakap‬ ‭tentang‬‭kesan‬‭pemanasan‬‭global,‬‭kita‬‭sebenarnya‬‭bercakap‬‭tentang‬‭lebih‬‭daripada‬

‭sekadar‬‭perubahan‬‭dalam‬‭cuaca;‬‭kita‬‭bercakap‬‭tentang‬‭bagaimana‬‭ini‬‭memberi‬‭kesan‬‭kepada‬

‭ekosistem,‬ ‭manusia‬ ‭dan‬ ‭kehidupan‬ ‭seharian‬ ‭kita.‬ ‭Terdapat‬ ‭banyak‬ ‭kesan‬ ‭akibat‬ ‭daripada‬

‭pemanasan global iaitu kesan terhadap manusia, laut, biodiversiti dan juga cuaca.‬

‭Kesan Terhadap Manusia‬

‭Antara‬ ‭kesan‬ ‭daripada‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭terhadap‬‭manusia‬‭adalah‬‭risiko‬‭kesihatan.‬

‭Peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭yang‬ ‭dikaitkan‬ ‭dengan‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭menimbulkan‬ ‭risiko‬‭kesihatan‬

‭yang‬ ‭ketara‬ ‭kepada‬ ‭populasi‬ ‭di‬‭seluruh‬‭dunia.‬‭Penyakit‬‭berkaitan‬‭haba‬‭semakin‬‭meningkat‬

‭dengan‬ ‭gelombang‬ ‭haba‬ ‭yang‬ ‭lebih‬ ‭kerap‬ ‭dan‬ ‭teruk‬ ‭menyebabkan‬ ‭insiden‬ ‭keletihan‬ ‭haba‬

‭dan‬ ‭strok‬ ‭haba.‬ ‭Selain‬ ‭itu,‬ ‭perubahan‬ ‭dalam‬ ‭corak‬ ‭iklim‬‭menyumbang‬‭kepada‬‭penyebaran‬

‭penyakit‬‭dimana‬‭ia‬‭akan‬‭menjejaskan‬‭kedua-dua‬‭penyakit‬‭bawaan‬‭vektor‬‭seperti‬‭malaria‬‭dan‬

‭penyakit bawaan air. Ia akan meletakkan komuniti pada risiko kesihatan yang lebih besar.‬

‭Kesan‬‭seterusnya‬‭adalah‬‭keselamatan‬‭makanan.‬‭Pemanasan‬‭global‬‭akan‬‭mengganggu‬

‭sistem‬ ‭pertanian‬ ‭dimana‬ ‭ia‬ ‭akan‬ ‭membawa‬ ‭kepada‬ ‭kegagalan‬ ‭tanaman‬ ‭akibat‬ ‭perubahan‬

‭cuaca‬ ‭yang‬ ‭melampau‬ ‭seperti‬ ‭kemarau‬ ‭dan‬ ‭banjir.‬ ‭Ini‬ ‭akan‬ ‭menjejaskan‬ ‭pengeluaran‬ ‭dan‬

‭ketersediaan‬‭makanan‬‭serta‬‭memberi‬‭kesan‬‭kepada‬‭keselamatan‬‭makanan‬‭global.‬‭Tambahan‬

‭pula,‬ ‭pemanasan‬ ‭lautan‬ ‭menjejaskan‬ ‭corak‬ ‭penghijrahan‬ ‭ikan.‬ ‭Hal‬ ‭ini‬ ‭akan‬ ‭mengancam‬

‭kehidupan‬ ‭masyarakat‬ ‭yang‬ ‭mana‬ ‭bergantung‬ ‭kepada‬ ‭perikanan‬ ‭sebagai‬ ‭sumber‬ ‭makanan‬

‭harian.‬

‭24‬
 ‭Selain‬ ‭itu,‬ ‭sumber‬ ‭air‬ ‭juga‬ ‭antara‬ ‭kesan‬ ‭yang‬ ‭dihadapi‬ ‭oleh‬ ‭manusia‬ ‭akibat‬ ‭oleh‬

‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭ini.‬ ‭Perubahan‬ ‭dalam‬ ‭corak‬ ‭hujan‬ ‭dan‬ ‭peningkatan‬ ‭kekerapan‬ ‭kejadian‬

‭cuaca‬‭ekstrem‬‭menyumbang‬‭kepada‬‭kekurangan‬‭air.‬‭Ini‬‭memberi‬‭kesan‬‭bukan‬‭sahaja‬‭kepada‬

‭bekalan‬ ‭air‬ ‭minuman‬ ‭tetapi‬ ‭juga‬ ‭pengairan‬ ‭pertanian,‬ ‭malah‬ ‭meningkatkan‬ ‭cabaran‬ ‭untuk‬

‭memastikan sumber air yang mencukupi untuk populasi global yang semakin meningkat.‬

‭Kesan Terhadap Laut‬

‭Antara‬‭kesan‬‭daripada‬‭pemanasan‬‭global‬‭terhadap‬‭manusia‬‭adalah‬‭peningkatan‬‭suhu‬

‭laut.‬ ‭Salah‬ ‭satu‬ ‭kesan‬ ‭pemanasan‬‭global‬‭yang‬‭paling‬‭segera‬‭dan‬‭ketara‬‭ke‬‭atas‬‭lautan‬‭ialah‬

‭peningkatan‬‭suhu‬‭laut.‬‭Apabila‬‭pelepasan‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau‬‭memerangkap‬‭haba‬‭di‬‭atmosfera,‬

‭sebahagian‬ ‭besar‬ ‭akan‬ ‭diserap‬ ‭oleh‬ ‭lautan.‬ ‭Pemanasan‬ ‭ini‬ ‭mengganggu‬ ‭ekosistem‬ ‭marin,‬

‭menjejaskan‬ ‭taburan‬ ‭dan‬ ‭tingkah‬ ‭laku‬ ‭spesies‬ ‭marin,‬ ‭daripada‬ ‭plankton‬ ‭kepada‬ ‭pemangsa‬

‭besar dan mempengaruhi kesihatan terumbu karang.‬

‭Selain‬‭itu,‬‭kenaikan‬‭paras‬‭laut.‬‭Pencairan‬‭glasier‬‭dan‬‭ais‬‭kutub‬‭bersama-sama‬‭dengan‬

‭pengembangan‬‭air‬‭laut‬‭semasa‬‭ia‬‭menjadi‬‭panas‬‭menyumbang‬‭kepada‬‭peningkatan‬‭paras‬‭air‬

‭laut.‬ ‭Komuniti‬ ‭pantai‬‭di‬‭seluruh‬‭dunia‬‭menghadapi‬‭ancaman‬‭banjir‬‭yang‬‭membawa‬‭kepada‬

‭peningkatan‬‭hakisan‬‭pantai‬‭dan‬‭perpindahan‬‭penduduk.‬‭Manakala‬‭negara-negara‬‭pulau‬‭yang‬

‭rendah sangat terdedah akan menghadapi potensi kehilangan seluruh wilayah.‬

‭Di‬ ‭samping‬ ‭itu,‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭akan‬ ‭mengakibatkan‬ ‭pengasidan‬ ‭lautan.‬

‭Penyerapan‬ ‭lebihan‬ ‭karbon‬ ‭dioksida‬ ‭oleh‬ ‭lautan‬ ‭akan‬ ‭mengakibatkan‬ ‭pengasidan‬ ‭lautan‬

‭yang‬ ‭akan‬ ‭menimbulkan‬ ‭ancaman‬ ‭teruk‬ ‭kepada‬ ‭hidupan‬ ‭marin,‬ ‭terutamanya‬ ‭organisma‬

‭dengan‬‭rangka‬‭kalsium‬‭karbonat‬‭atau‬‭cengkerang.‬‭Terumbu‬‭karang,‬‭di‬‭mana‬‭sangat‬‭penting‬

‭untuk‬ ‭kepelbagaian‬ ‭biologi‬ ‭dan‬ ‭perlindungan‬ ‭pantai‬ ‭amat‬ ‭berisiko‬ ‭kerana‬ ‭peningkatan‬

‭25‬
‭keasidan‬ ‭melemahkan‬ ‭struktur‬ ‭karang‬ ‭dan‬ ‭menghalang‬ ‭keupayaan‬ ‭mereka‬ ‭untuk‬ ‭pulih‬

‭daripada tekanan.‬

‭Seterusnya,‬‭ia‬‭juga‬‭akan‬‭memberi‬‭kesan‬‭kepada‬‭ekosistem‬‭marin.‬‭Pemanasan‬‭global‬

‭mengganggu‬ ‭keseimbangan‬ ‭ekosistem‬ ‭marin‬ ‭serta‬ ‭akan‬ ‭menjejaskan‬ ‭corak‬ ‭migrasi,‬ ‭tabiat‬

‭pembiakan,‬ ‭dan‬ ‭ketersediaan‬ ‭sumber‬ ‭makanan‬ ‭untuk‬ ‭spesies‬ ‭marin.‬ ‭Gangguan‬ ‭ini‬ ‭melata‬

‭melalui‬ ‭siratan‬ ‭makanan,‬ ‭memberi‬ ‭kesan‬ ‭kepada‬ ‭perikanan‬ ‭dan‬ ‭mengancam‬ ‭kehidupan‬

‭masyarakat yang bergantung kepada sumber marin.‬

‭Kesan Terhadap Biodiversiti‬

‭Antara‬ ‭kesan‬ ‭daripada‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭terhadap‬ ‭biodiversiti‬ ‭adalah‬ ‭gangguan‬

‭ekosistem.‬ ‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭mengganggu‬ ‭ekosistem‬ ‭dengan‬ ‭mengubah‬ ‭suhu‬ ‭dan‬ ‭corak‬

‭kerpasan,‬‭menjejaskan‬‭ketersediaan‬‭sumber‬‭untuk‬‭spesies‬‭tumbuhan‬‭dan‬‭haiwan.‬‭Gangguan‬

‭ini‬ ‭berlaku‬ ‭melalui‬ ‭siratan‬ ‭makanan,‬ ‭kerana‬ ‭perubahan‬ ‭dalam‬ ‭satu‬ ‭spesies‬ ‭boleh‬ ‭memberi‬

‭kesan‬‭kepada‬‭keseluruhan‬‭ekosistem.‬‭Sebagai‬‭contoh,‬‭perubahan‬‭dalam‬‭masa‬‭berbunga‬‭dan‬

‭kemunculan‬ ‭serangga‬ ‭boleh‬ ‭menjejaskan‬ ‭corak‬ ‭pendebungaan,‬ ‭menjejaskan‬ ‭kemandirian‬

‭pelbagai spesies tumbuhan.‬

‭Seterusnya,‬ ‭kehilangan‬ ‭habitat.‬ ‭Peningkatan‬ ‭suhu‬ ‭dan‬ ‭perubahan‬ ‭keadaan‬ ‭iklim‬

‭menyumbang‬ ‭kepada‬ ‭kehilangan‬ ‭dan‬ ‭kemerosotan‬ ‭habitat‬ ‭yang‬ ‭penting‬ ‭untuk‬ ‭banyak‬

‭spesies.‬ ‭Sebagai‬ ‭contoh,‬ ‭ais‬ ‭kutub‬ ‭mencair‬ ‭akan‬ ‭mengancam‬ ‭habitat‬ ‭beruang‬ ‭kutub‬ ‭dan‬

‭spesies‬ ‭lain‬ ‭yang‬ ‭bergantung‬ ‭kepada‬ ‭ais.‬ ‭Selain‬ ‭itu,‬ ‭pemanasan‬ ‭lautan‬ ‭membahayakan‬

‭terumbu‬‭karang,‬‭ekosistem‬‭penting‬‭yang‬‭menyokong‬‭kepelbagaian‬‭hidupan‬‭marin‬‭yang‬‭luar‬

‭biasa.‬

‭Di‬ ‭samping‬ ‭itu,‬ ‭corak‬ ‭migrasi‬ ‭yang‬ ‭diubah.‬ ‭Banyak‬ ‭spesies‬ ‭bergantung‬ ‭pada‬ ‭suhu‬

‭dan‬ ‭keadaan‬ ‭iklim‬ ‭tertentu‬ ‭untuk‬ ‭penghijrahan,‬ ‭pembiakan‬ ‭dan‬ ‭pemakanan.‬ ‭Pemanasan‬
‭26‬
‭global‬ ‭mengganggu‬ ‭corak‬ ‭ini‬ ‭dengan‬ ‭membawa‬ ‭kepada‬ ‭ketidakpadanan‬ ‭dalam‬ ‭masa‬

‭kejadian‬ ‭yang‬ ‭kritikal‬ ‭untuk‬ ‭kemandirian‬ ‭spesies.‬ ‭Bagi‬ ‭burung‬ ‭yang‬ ‭berhijrah,‬ ‭perubahan‬

‭dalam‬ ‭ketersediaan‬ ‭makanan‬ ‭di‬ ‭sepanjang‬ ‭laluan‬ ‭mereka‬ ‭boleh‬ ‭menyebabkan‬ ‭penurunan‬

‭populasi dan mengurangkan kejayaan pembiakan.‬

‭Akhir‬ ‭sekali,‬ ‭antara‬ ‭kesan‬ ‭terhadap‬ ‭biodiversiti‬ ‭yang‬ ‭disebabkan‬ ‭oleh‬ ‭pemanasan‬

‭global‬ ‭adalah‬ ‭ancaman‬‭kepupusan.‬‭Akibat‬‭pemanasan‬‭global‬‭yang‬‭paling‬‭membimbangkan‬

‭terhadap‬ ‭biodiversiti‬ ‭ialah‬ ‭peningkatan‬ ‭risiko‬ ‭kepupusan‬ ‭spesies.‬‭Apabila‬‭suhu‬‭meningkat,‬

‭sesetengah‬ ‭spesies‬ ‭mungkin‬ ‭mendapati‬ ‭sukar‬ ‭untuk‬ ‭menyesuaikan‬ ‭diri‬ ‭atau‬ ‭berhijrah‬ ‭ke‬

‭habitat‬‭yang‬‭sesuai,‬‭mengakibatkan‬‭kehilangan‬‭biodiversiti.‬‭Spesies‬‭ikonik,‬‭seperti‬‭beruang‬

‭kutub‬‭sangat‬‭terdedah‬‭akan‬‭menghadapi‬‭kehilangan‬‭habitat‬‭dan‬‭kehabisan‬‭sumber‬‭makanan‬

‭akibat pencairan ais kutub.‬

‭Kesan Terhadap Cuaca‬

‭Antara‬ ‭kesan‬ ‭daripada‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭terhadap‬ ‭cuaca‬ ‭adalah‬ ‭peningkatan‬

‭kekerapan‬‭peristiwa‬‭cuaca‬‭yang‬‭melampau.‬‭Salah‬‭satu‬‭akibat‬‭pemanasan‬‭global‬‭yang‬‭paling‬

‭ketara‬‭ialah‬‭peningkatan‬‭kekerapan‬‭dan‬‭keamatan‬‭kejadian‬‭cuaca‬‭ekstrem.‬‭Gelombang‬‭haba,‬

‭kemarau,‬ ‭kebakaran‬ ‭hutan,‬ ‭taufan‬ ‭dan‬ ‭banjir‬ ‭semakin‬ ‭menjadi‬ ‭perkara‬ ‭biasa.‬ ‭Akibat‬

‭daripada‬ ‭itu,‬ ‭ia‬ ‭membawa‬ ‭kepada‬‭kesan‬‭buruk‬‭terhadap‬‭komuniti,‬‭pertanian‬‭dan‬‭ekosistem‬

‭semula jadi.‬

‭Antara‬‭kesan‬‭yang‬‭seterusnya‬‭adalah‬‭corak‬‭kerpasan‬‭yang‬‭diubah.‬‭Pemanasan‬‭global‬

‭mengganggu‬‭corak‬‭kerpasan‬‭tradisional‬‭di‬‭mana‬‭ia‬‭akan‬‭membawa‬‭kepada‬‭perubahan‬‭dalam‬

‭taburan‬ ‭hujan‬ ‭dan‬ ‭intensiti.‬ ‭Sesetengah‬ ‭wilayah‬ ‭mengalami‬ ‭hujan‬ ‭yang‬ ‭lebih‬ ‭kerap‬ ‭dan‬

‭lebat.‬ ‭hal‬ ‭ini‬ ‭akan‬ ‭mengakibatkan‬ ‭banjir,‬ ‭sementara‬ ‭yang‬ ‭lain‬ ‭pula‬ ‭menghadapi‬ ‭tempoh‬

‭27‬
‭kemarau‬ ‭yang‬ ‭berpanjangan.‬ ‭Perubahan‬ ‭ini‬ ‭memberi‬ ‭implikasi‬ ‭yang‬ ‭mendalam‬ ‭terhadap‬

‭sumber air, pertanian, dan kestabilan keseluruhan ekosistem.‬

‭Seterusnya,‬ ‭intensifikasi‬ ‭ribut.‬ ‭Suhu‬ ‭lautan‬ ‭yang‬ ‭lebih‬ ‭panas‬ ‭akibat‬ ‭langsung‬

‭daripada‬‭pemanasan‬‭global‬‭akan‬‭menyumbang‬‭kepada‬‭peningkatan‬‭ribut‬‭tropika‬‭dan‬‭taufan.‬

‭Tenaga‬ ‭yang‬ ‭meningkat‬ ‭di‬ ‭lautan‬ ‭menyemarakkan‬ ‭ribut‬‭ini,‬‭menjadikannya‬‭lebih‬‭kuat‬‭dan‬

‭mampu‬ ‭menyebabkan‬‭kemusnahan‬‭yang‬‭meluas‬‭apabila‬‭ia‬‭mendarat.‬‭Kawasan‬‭pantai‬‭amat‬

‭terdedah kepada gelombang ribut dan peningkatan risiko banjir.‬

‭Kesan‬ ‭yang‬‭terakhir‬‭terhadap‬‭cuaca‬‭yang‬‭disebabkan‬‭oleh‬‭pemanasan‬‭global‬‭adalah‬

‭perubahan‬ ‭dalam‬ ‭corak‬ ‭cuaca.‬ ‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭menyebabkan‬ ‭perubahan‬ ‭dalam‬ ‭corak‬

‭cuaca‬ ‭yang‬ ‭telah‬ ‭ditetapkan‬ ‭dimana‬ ‭ia‬ ‭akan‬ ‭membawa‬ ‭kepada‬ ‭gangguan‬ ‭dalam‬ ‭kitaran‬

‭bermusim.‬ ‭Perubahan‬ ‭dalam‬ ‭suhu‬ ‭dan‬ ‭kerpasan‬ ‭mempengaruhi‬ ‭masa‬ ‭peristiwa‬ ‭penting‬

‭untuk‬ ‭ekosistem,‬ ‭seperti‬ ‭corak‬ ‭berbunga‬ ‭dan‬ ‭migrasi.‬ ‭Peralihan‬ ‭ini‬ ‭boleh‬ ‭memberi‬ ‭kesan‬

‭melata terhadap kepelbagaian biologi, pertanian, dan keseluruhan fungsi ekosistem.‬

‭Dalam‬ ‭konteks‬ ‭ini,‬ ‭kita‬ ‭menyaksikan‬ ‭perubahan‬ ‭cuaca‬ ‭yang‬ ‭melampau,‬ ‭ais‬ ‭kutub‬

‭yang‬‭mencair‬‭dan‬‭paras‬‭laut‬‭yang‬‭meningkat‬‭yang‬‭mengancam‬‭pulau-pulau‬‭kecil‬‭dan‬‭bandar‬

‭pantai.‬ ‭Bukan‬ ‭itu‬ ‭sahaja,‬ ‭kesan‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭juga‬ ‭termasuk‬ ‭ancaman‬ ‭kepada‬

‭keselamatan‬‭makanan,‬‭krisis‬‭air,‬‭dan‬‭peningkatan‬‭kejadian‬‭bencana‬‭alam.‬‭Kesedaran‬‭tentang‬

‭kesan‬‭serius‬‭ini‬‭bukan‬‭sahaja‬‭memberi‬‭panduan‬‭untuk‬‭tindakan‬‭individu,‬‭tetapi‬‭juga‬‭menjadi‬

‭panggilan‬ ‭global‬ ‭untuk‬ ‭bekerjasama‬ ‭dalam‬ ‭menghadapi‬ ‭cabaran‬ ‭global‬ ‭ini.Dengan‬

‭meneroka‬ ‭kesan‬‭penuh‬‭pemanasan‬‭global,‬‭kita‬‭dapat‬‭memahami‬‭keperluan‬‭untuk‬‭bertindak‬

‭secara proaktif untuk melindungi planet kita untuk generasi akan datang.‬

‭28‬
‭RUMUSAN DAN CADANGAN‬

‭Dunia‬ ‭semakin‬ ‭memanas‬ ‭merupakan‬ ‭masalah‬ ‭global‬ ‭yang‬ ‭telah‬ ‭menjadi‬ ‭perhatian‬

‭utama‬ ‭bagi‬ ‭ilmuwan,‬ ‭para‬ ‭saintis,‬ ‭dan‬ ‭masyarakat‬ ‭seluruh‬ ‭dunia.‬ ‭Punca‬‭utama‬‭pemanasan‬

‭global‬‭ialah‬‭pelepasan‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau‬‭yang‬‭berpunca‬‭daripada‬‭aktiviti‬‭manusia‬‭terutamanya‬

‭pembakaran‬ ‭bahan‬ ‭api‬ ‭fosil,‬ ‭penebangan‬ ‭hutan‬ ‭dan‬ ‭perubahan‬ ‭penggunaan‬ ‭tanah.‬ ‭Kesan‬

‭daripada‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭sangat‬ ‭luas‬ ‭dan‬ ‭serius‬ ‭dan‬ ‭dapat‬ ‭menjejaskan‬ ‭pelbagai‬ ‭aspek‬

‭kehidupan dan alam sekitar.‬

‭Antara‬ ‭kesan-kesan‬ ‭yang‬ ‭paling‬ ‭ketara‬ ‭ialah‬ ‭kenaikan‬ ‭air‬ ‭paras‬ ‭laut‬ ‭yang‬

‭mengancam‬ ‭pantai,‬ ‭pulau-pulau‬ ‭rendah‬ ‭dan‬ ‭infrastruktur‬ ‭pantai.‬ ‭Perubahan‬ ‭iklim‬ ‭yang‬

‭terlalu‬‭melampau,‬‭seperti‬‭taufan‬‭yang‬‭lebih‬‭kerap‬‭dan‬‭teruk,‬‭ribut,‬‭kemarau‬‭dan‬‭banjir‬‭telah‬

‭merosakkan‬‭banyak‬‭komuniti‬‭di‬‭seluruh‬‭dunia.‬‭Ekosistem‬‭global‬‭mengalami‬‭gangguan‬‭yang‬

‭serius,‬ ‭dengan‬ ‭spesies‬ ‭terancam‬ ‭kepupusan‬ ‭dan‬ ‭kehilangan‬ ‭habitat‬ ‭semula‬ ‭jadi.‬ ‭Terumbu‬

‭karang,‬ ‭yang‬ ‭penting‬ ‭untuk‬ ‭biodiversiti‬ ‭laut,‬ ‭telah‬ ‭mengalami‬ ‭pelunturan‬ ‭dan‬ ‭kerosakan‬

‭teruk akibat peningkatan suhu laut.‬

‭Pemanasan‬‭global‬‭juga‬‭mempunyai‬‭kesan‬‭ekonomi‬‭yang‬‭ketara,‬‭termasuk‬‭kerosakan‬

‭infrastruktur,‬ ‭kerugian‬ ‭pertanian,‬ ‭kos‬ ‭rawatan‬ ‭penyakit‬ ‭berkaitan‬ ‭iklim,‬ ‭dan‬ ‭gangguan‬

‭bekalan tenaga. Ini mewujudkan tekanan dari segi ekonomi dan sosial di banyak negara.‬

‭Krisis‬ ‭ini‬ ‭merupakan‬ ‭masalah‬ ‭global‬ ‭yang‬ ‭memerlukan‬ ‭tindakan‬ ‭segera‬ ‭dan‬

‭kolaboratif.‬ ‭Usaha‬ ‭mitigasi‬‭untuk‬‭mengurangkan‬‭pelepasan‬‭gas‬‭rumah‬‭hijau‬‭dan‬‭mengatasi‬

‭pemanasan‬ ‭global‬‭mesti‬‭menjadi‬‭keutamaan.‬‭Inisiatif‬‭seperti‬‭perjanjian‬‭iklim‬‭antarabangsa,‬

‭dan‬ ‭pemuliharaan‬ ‭hutan‬ ‭dan‬ ‭tanah‬ ‭adalah‬ ‭langkah‬ ‭penting‬ ‭dalam‬ ‭menangani‬ ‭masalah‬ ‭ini‬

‭agar pemanasan global dapat dielakkan.‬

‭29‬
 ‭Ia‬‭juga‬‭penting‬‭untuk‬‭memahami‬‭bahawa‬‭pemanasan‬‭global‬‭adalah‬‭tidak‬‭sekata‬‭dan‬

‭boleh‬ ‭memburukkan‬ ‭lagi‬ ‭ketidaksamaan‬ ‭sosial‬ ‭dan‬ ‭ekonomi.‬ ‭Oleh‬ ‭itu,‬ ‭dalam‬‭usaha‬‭untuk‬

‭mengatasi‬ ‭pemanasan‬ ‭global,‬ ‭adalah‬ ‭perlu‬ ‭untuk‬ ‭mempertimbangkan‬ ‭keadilan‬ ‭sosial‬ ‭dan‬

‭ekonomi dan melibatkan semua masyarakat demi penyelesaian yang berpanjangan.‬

‭Kesimpulan‬ ‭utama‬ ‭ialah‬ ‭Selain‬ ‭itu,‬ ‭semua‬ ‭pihak‬ ‭perlu‬ ‭berganding‬ ‭bahu‬ ‭ibarat‬ ‭ke‬

‭bukit‬ ‭sama‬ ‭didaki,‬ ‭ke‬ ‭lurah‬ ‭sama‬ ‭dituruni‬ ‭untuk‬ ‭mengatasi‬ ‭isu‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭ini.‬

‭Pemimpin‬ ‭negara‬ ‭seharusnya‬ ‭mengetuai‬ ‭usaha‬ ‭untuk‬ ‭mengatasi‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭di‬

‭peringkat‬‭dunia‬‭agar‬‭menjadi‬‭contoh‬‭kepada‬‭negara-negara‬‭asing‬‭yang‬‭lain.‬‭Jika‬‭kita‬‭berjaya‬

‭melakukan‬ ‭segala‬ ‭saranan‬ ‭yang‬ ‭diberikan‬ ‭oleh‬ ‭para‬ ‭saintis‬ ‭dan‬ ‭cendikiawan,‬ ‭nescaya‬

‭kelangsungan‬ ‭hidup‬ ‭generasi‬ ‭akan‬ ‭datang‬ ‭akan‬ ‭terjamin.‬ ‭Kita‬ ‭perlu‬ ‭mengenang‬ ‭kembali‬

‭susah-payah‬ ‭nenek‬ ‭dan‬ ‭moyang‬ ‭kita‬ ‭dahulu‬ ‭dalam‬ ‭memastikan‬ ‭kita‬ ‭menikmati‬ ‭kehidupan‬

‭yang‬ ‭lebih‬ ‭baik‬ ‭pada‬ ‭hari‬ ‭ini.‬ ‭Motivasi‬ ‭dan‬ ‭semangat‬ ‭yang‬ ‭sama‬ ‭perlu‬ ‭dipupuk‬ ‭dalam‬

‭pemikiran‬‭setiap‬‭ahli‬‭masyarakat‬‭pada‬‭hari‬‭ini.‬‭Persis‬‭kata‬‭peribahasa,‬‭berakit-rakit‬‭ke‬‭hulu,‬

‭berenang-renang ke tepian, bersakit-sakit dahulu, bersenang-senang kemudian.‬

‭30‬
‭CADANGAN‬

‭Sudah‬‭terang‬‭lagi‬‭bersuluh,‬‭semakin‬‭hari‬‭kita‬‭semakin‬‭melangkaui‬‭kemampuan‬‭akal‬

‭fikiran‬ ‭manusia‬ ‭dalam‬ ‭mendepani‬ ‭teknologi‬ ‭hari‬ ‭ini.‬ ‭Keadaan‬ ‭ini‬ ‭menandakan‬ ‭titik‬

‭permulaan‬ ‭pelbagai‬ ‭cabaran‬ ‭dan‬ ‭rintangan‬ ‭yang‬ ‭bakal‬ ‭menghambat.‬ ‭Pertumbuhan‬

‭pembangunan,‬ ‭perindustrian‬ ‭dan‬ ‭ketamadunan‬‭bagai‬‭cendawan‬‭tumbuh‬‭selepas‬‭hujan‬‭telah‬

‭meninggalkan‬ ‭kesan-kesan‬ ‭yang‬ ‭negatif‬ ‭kepada‬ ‭alam‬ ‭yang‬ ‭kita‬ ‭huni.‬ ‭Antaranya‬ ‭adalah‬

‭kejadian‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭yang‬ ‭mengancam‬ ‭alam‬ ‭sekitar‬ ‭dimana‬ ‭berlaku‬ ‭pembakaran‬

‭hutan,‬ ‭pencairan‬ ‭litupan‬ ‭salji‬ ‭dan‬ ‭glasier‬‭serta‬‭kenaikan‬‭suhu‬‭dunia.‬‭Oleh‬‭itu,‬‭semua‬‭pihak‬

‭perlu‬ ‭melakukan‬ ‭anjakan‬ ‭paradigma‬ ‭bagi‬ ‭melaksanakan‬ ‭langkah-langkah‬ ‭untuk‬

‭mengurangkan kesan pemanasan global hari ini:‬

‭Menggunakan sumber tenaga yang boleh diperbaharu‬‭i‬

‭Penyelesaian‬ ‭utama‬‭yang‬‭perlu‬‭dilaksanakan‬‭secara‬‭menyeluruh‬‭adalah‬‭penggunaan‬

‭sumber‬ ‭tenaga‬‭yang‬‭boleh‬‭diperbaharui.‬‭Kebanyakan‬‭sumber‬‭tenaga‬‭yang‬‭digunakan‬‭untuk‬

‭menjana‬ ‭tenaga‬ ‭elektrik‬ ‭hari‬ ‭ini‬ ‭adalah‬ ‭berasaskan‬ ‭arang‬ ‭batu‬ ‭dimana‬ ‭penghasilannya‬

‭memerlukan‬ ‭penggunaan‬ ‭haba‬ ‭yang‬ ‭banyak.‬ ‭Disebabkan‬‭kosnya‬‭yang‬‭rendah,‬‭kebanyakan‬

‭negara‬‭masih‬‭lagi‬‭bergantung‬‭kepada‬‭sumber‬‭tenaga‬‭yang‬‭menyumbang‬‭kepada‬‭pemanasan‬

‭global ini.‬

‭Justeru,‬ ‭pelbagai‬ ‭kajian‬ ‭dan‬ ‭perkembangan‬ ‭telah‬ ‭dilakukan‬ ‭oleh‬ ‭ahli‬ ‭pemikir‬ ‭dan‬

‭pucuk‬ ‭pangkalnya,‬ ‭pelaksanaan‬ ‭menggunakan‬ ‭sumber‬ ‭tenaga‬ ‭yang‬ ‭boleh‬ ‭diperbaharui‬ ‭di‬

‭sesebuah‬ ‭negara‬ ‭bergantung‬ ‭kepada‬ ‭pembuat‬‭polisi‬‭negara‬‭tersebut.‬‭Sumber‬‭tenaga‬‭baharu‬

‭seperti‬ ‭tenaga‬ ‭solar,‬ ‭angin‬ ‭dan‬ ‭hidroelektrik‬ ‭adalah‬ ‭sumber‬ ‭yang‬ ‭kekal‬ ‭dan‬ ‭mampu‬ ‭untuk‬

‭digunakan‬ ‭sepanjang‬ ‭masa‬ ‭tanpa‬ ‭menghasilkan‬ ‭sisa-sisa‬ ‭yang‬ ‭mencemar‬ ‭alam‬ ‭sekitar.‬
‭31‬
‭Kesannya,‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬‭dapat‬‭dikurangkan‬‭dalam‬‭kadar‬‭yang‬‭drastik‬‭jika‬‭kebanyakan‬

‭negara‬ ‭mengubah‬ ‭sistem‬ ‭sumber‬ ‭tenaga‬ ‭mereka‬ ‭kepada‬ ‭sumber‬ ‭tenaga‬ ‭yang‬ ‭boleh‬

‭diperbaharui.‬

‭Pembangunan lestari‬

‭Selain‬ ‭itu,‬ ‭setiap‬ ‭pembangunan‬ ‭yang‬ ‭bakal‬ ‭atau‬ ‭sedang‬ ‭dilaksanakan‬ ‭hendaklah‬

‭dibangunkan‬ ‭secara‬ ‭lestari.‬ ‭Pembangunan‬ ‭lestari‬ ‭adalah‬ ‭prinsip‬ ‭penganjuran‬ ‭untuk‬

‭memenuhi‬‭matlamat‬‭pembangunan‬‭manusia‬‭pada‬‭masa‬‭yang‬‭sama‬‭mengekalkan‬‭keupayaan‬

‭sistem‬‭semula‬‭jadi‬‭untuk‬‭menyediakan‬‭sumber‬‭asli‬‭dan‬‭perkhidmatan‬‭ekosistem‬‭berdasarkan‬

‭ekonomi dan masyarakat.‬

‭Hal‬ ‭ini‬ ‭bersangkut-paut‬ ‭dengan‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭yang‬ ‭semakin‬ ‭kritikal‬ ‭jika‬ ‭kita‬

‭tidak‬ ‭bertindak.‬ ‭Persis‬ ‭kata‬ ‭mutiara,‬ ‭mencegah‬ ‭lebih‬ ‭baik‬ ‭daripada‬ ‭merawat.‬ ‭Sebagai‬

‭contoh,‬ ‭pemaju‬ ‭dan‬ ‭agensi‬ ‭pembinaan‬ ‭perlu‬ ‭mengetengahkan‬ ‭bahan‬ ‭binaan‬ ‭yang‬

‭menggunakan‬ ‭bahan‬ ‭organik‬ ‭dan‬ ‭kitar‬ ‭semula.‬ ‭Tambahan‬ ‭pula,‬ ‭binaan‬ ‭bangunan‬ ‭baharu‬

‭harus‬ ‭dibina‬ ‭dengan‬ ‭pengudaraan‬ ‭yang‬ ‭semula‬ ‭jadi‬ ‭serta‬ ‭memperuntukkan‬ ‭kawasan‬ ‭atau‬

‭tempat‬ ‭untuk‬ ‭menanam‬ ‭pokok‬ ‭atau‬ ‭menjalankan‬ ‭pertanian‬ ‭bandar.‬ ‭Langkah-langkah‬ ‭yang‬

‭dianggap‬ ‭remeh‬ ‭ini‬ ‭adalah‬ ‭penting‬ ‭bagi‬ ‭menyumbang‬ ‭kepada‬ ‭mengurangkan‬ ‭kesan‬

‭pemanasan global terhadap alam sekitar yang kita nikmati dini hari.‬

‭Menanam pokok dengan lebih banyak‬

‭Seterusnya,‬ ‭langkah‬ ‭bagi‬ ‭mengurangkan‬ ‭kesan‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭adalah‬ ‭dengan‬

‭menanam‬‭pokok‬‭dengan‬‭lebih‬‭banyak.‬‭Sejak‬‭dua‬‭tiga‬‭dekad‬‭yang‬‭lepas,‬‭kerakusan‬‭manusia‬

‭menebang‬ ‭pokok‬ ‭dan‬ ‭menjarah‬ ‭bukit-bukau‬ ‭tanpa‬ ‭memikirkan‬ ‭kesannya‬ ‭pada‬ ‭masa‬ ‭kini.‬

‭Sebagai‬ ‭manusia,‬ ‭kita‬‭perlu‬‭sentiasa‬‭maju‬‭ke‬‭hadapan‬‭tetapi‬‭pada‬‭alaf‬‭baharu‬‭ini‬‭kita‬‭perlu‬

‭sedar dan menitik beratkan pelbagai aspek terutamanya alam sekitar.‬

‭32‬
 ‭Justeru,‬ ‭sekiranya‬ ‭sesebuah‬ ‭pembangunan‬ ‭itu‬ ‭berlaku‬ ‭sehingga‬ ‭memerlukan‬

‭pembalakan‬ ‭dan‬ ‭penghapusan‬ ‭hutan,‬ ‭langkah‬ ‭alternatif‬ ‭perlu‬‭dilaksanakan‬‭bagi‬‭mengganti‬

‭sumber‬ ‭alam‬ ‭yang‬ ‭dimusnahkan.‬ ‭Oleh‬ ‭itu,‬ ‭penanaman‬‭semula‬‭di‬‭hutan-hutan‬‭yang‬‭terlibat‬

‭dengan‬ ‭pembalakan‬ ‭perlu‬ ‭dijalankan‬ ‭dengan‬ ‭optimum‬ ‭dan‬ ‭berkesan.‬ ‭Bagi‬ ‭penduduk‬

‭kawasan‬ ‭bandar‬ ‭pula,‬ ‭pelbagai‬ ‭alternatif‬ ‭seperti‬‭pertanian‬‭bandar‬‭yang‬‭membolehkan‬‭anda‬

‭bercucuk‬ ‭tanam‬ ‭di‬ ‭halaman‬ ‭rumah‬ ‭sendiri.‬ ‭Pokok‬ ‭merupakan‬ ‭ciptaan‬ ‭tuhan‬ ‭yang‬ ‭bernilai‬

‭dan‬‭kita‬‭tidak‬‭mampu‬‭menciptakan‬‭hasil‬‭yang‬‭sama‬‭sepertimana‬‭pokok‬‭berfungsi.‬‭Oleh‬‭itu,‬

‭kempen penanaman pokok perlu diperluas dan dilaksanakan dengan lebih kerap.‬

‭Mengamalkan kitar semula‬

‭Seterusnya,‬‭kesan‬‭pemanasan‬‭global‬‭dapat‬‭dikurangkan‬‭sekiranya‬‭kita‬‭mengamalkan‬

‭kitar‬ ‭semula.‬ ‭Pertumbuhan‬ ‭penduduk‬ ‭dan‬ ‭pengguna‬ ‭yang‬ ‭semakin‬ ‭menambah‬ ‭permintaan‬

‭pengeluaran‬ ‭produk‬ ‭baharu‬ ‭dari‬ ‭hari‬ ‭ke‬ ‭hari‬ ‭perlu‬‭dibendung.‬‭Hampir‬‭keseluruhan‬‭produk‬

‭yang‬ ‭kita‬ ‭gunakan‬ ‭hari‬ ‭ini‬ ‭seperti‬ ‭pakaian,‬ ‭gajet‬ ‭dan‬ ‭sumber‬ ‭tenaga‬ ‭menyumbang‬ ‭kepada‬

‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭dalam‬ ‭proses‬ ‭pembuatan.‬ ‭Amalan‬ ‭kitar‬ ‭semula‬ ‭dapat‬ ‭menyelamatkan‬

‭sumber‬ ‭seperti‬ ‭pokok‬ ‭yang‬ ‭dibazirkan‬ ‭semata-mata‬ ‭untuk‬ ‭menghasilkan‬ ‭pakaian‬ ‭yang‬

‭dipakai‬‭setahun‬‭sekali.‬‭Pelbagai‬‭jenama‬‭besar‬‭seperti‬‭pengeluar‬‭jenama‬‭kasut‬‭antarabangsa,‬

‭Adidas‬ ‭dan‬ ‭Nike‬‭telah‬‭pun‬‭menjalankan‬‭penyelidikan‬‭bagi‬‭menghasilkan‬‭kasut‬‭dan‬‭produk‬

‭mereka‬ ‭daripada‬ ‭barangan‬ ‭kitar‬‭semula.‬‭Langkah‬‭ini‬‭secara‬‭tidak‬‭langsung‬‭membuka‬‭mata‬

‭masyarakat yang berpandangan sarwa terhadap isu pemanasan global dan alam sekitar.‬

‭Memberi pendidikan tentang alam sekitar‬

‭Pendidikan‬‭mengenai‬‭penjagaan‬‭alam‬‭sekitar‬‭turut‬‭perlu‬‭diberi‬‭dan‬‭didedahkan‬‭sejak‬

‭di‬‭bangku‬‭sekolah‬‭lagi.‬‭Hal‬‭ini‬‭demikian‬‭kerana‬‭generasi‬‭muda‬‭harus‬‭tahu‬‭akan‬‭kepentingan‬

‭menjaga‬‭alam‬‭sekitar‬‭dan‬‭melalui‬‭pendedahan‬‭mengenai‬‭isu‬‭pemanasan‬‭global‬‭sejak‬‭mereka‬

‭33‬
‭bersekolah‬ ‭lagi‬ ‭sekurang-kurangnya‬ ‭dapat‬ ‭memberi‬ ‭mereka‬ ‭idea‬ ‭tentang‬ ‭apa‬ ‭yang‬ ‭perlu‬

‭mereka lakukan sebagai tanggung jawab mereka terhadap alam sekitar.‬

‭Dengan‬ ‭mewujudkan‬ ‭kelab‬ ‭pencinta‬ ‭alam‬ ‭sekitar‬ ‭sebagai‬ ‭salah‬ ‭satu‬ ‭kelab‬ ‭dalam‬

‭aktiviti‬ ‭kokurikulum‬ ‭di‬ ‭sekolah,‬ ‭para‬ ‭pelajar‬‭akan‬‭berpeluang‬‭untuk‬‭mengaplikasikan‬‭ilmu‬

‭tentang‬ ‭penjagaan‬ ‭alam‬ ‭sekitar‬ ‭di‬ ‭sekolah.‬ ‭Mereka‬ ‭tidak‬ ‭hanya‬ ‭duduk‬ ‭dan‬ ‭mendengar‬

‭tentang‬ ‭tanggungjawab‬ ‭ini‬ ‭dari‬ ‭mulut‬ ‭guru‬ ‭mereka‬ ‭sewaktu‬ ‭kelas‬ ‭pada‬ ‭waktu‬ ‭pagi‬

‭sebaliknya‬ ‭mengaplikasikan‬ ‭apa‬ ‭yang‬ ‭telah‬ ‭dipelajari‬ ‭pada‬ ‭waktu‬ ‭petang.‬ ‭iaitu‬ ‭semasa‬

‭aktiviti‬ ‭kokurikulum‬ ‭dijalankan.‬ ‭Penubuhan‬ ‭kelab‬ ‭ini‬ ‭turut‬ ‭akan‬ ‭dapat‬ ‭menanam‬

‭sedikit-sebanyak perasaan cinta para pelajar terhadap alam sekitar pada usia muda lagi.‬

‭Penguatkuasaan undang-undang‬

‭Penguatkuasaan‬ ‭undang-undang‬ ‭yang‬ ‭lebih‬ ‭proaktif‬ ‭dan‬ ‭efektif‬ ‭oleh‬ ‭kerajaan‬

‭perlulah‬ ‭melaksanakan‬ ‭undang-undang‬ ‭terhadap‬ ‭sebarang‬ ‭tindakan‬ ‭yang‬ ‭menyumbang‬

‭kepada‬ ‭pemanasan‬ ‭global.‬ ‭Setiap‬ ‭pihak‬ ‭dari‬ ‭setiap‬ ‭peringkat‬ ‭sama‬ ‭ada‬ ‭pegawai‬

‭penguatkuasa‬‭sehingga‬‭menteri‬‭yang‬‭diamanahkan‬‭oleh‬‭rakyat‬‭hendaklah‬‭menjalankan‬‭tugas‬

‭dengan‬ ‭tegas‬ ‭dan‬ ‭komited.‬ ‭Tidak‬ ‭bersikap‬ ‭seperti‬ ‭hangat-hangat‬ ‭tahi‬ ‭ayam‬ ‭dalam‬

‭menegakkan‬ ‭undang-undang‬‭serta‬‭menghukum‬‭mereka‬‭yang‬‭bersalah.‬‭Golongan‬‭pemimpin‬

‭negara‬ ‭seharusnya‬ ‭aktif‬ ‭menyertai‬ ‭konvensyen‬ ‭dan‬ ‭forum‬ ‭antarabangsa‬‭bagi‬‭menyuarakan‬

‭serta‬ ‭menyokong‬ ‭usaha‬ ‭mengatasi‬ ‭pemanasan‬ ‭global.Sebagai‬ ‭contoh,‬ ‭mewajibkan‬

‭penggunaan‬ ‭kenderaan‬ ‭bermotor‬ ‭yang‬ ‭mempunyai‬ ‭penapis‬ ‭gas‬ ‭pada‬ ‭ekzos‬ ‭kenderaan‬

‭masing-masing.‬‭Hal‬‭ini‬‭sudah‬‭tentu‬‭akan‬‭menjamin‬‭kebersihan‬‭gas‬‭yang‬‭dilepaskan‬‭daripada‬

‭ekzos-ekzos kenderaan terutamanya di kawasan bandar adalah selamat dan mesra alam.‬

‭Selain‬ ‭itu,penggubal‬ ‭undang-undang‬ ‭perlu‬ ‭menggubal‬ ‭akta-akta‬ ‭yang‬ ‭berkaitan‬

‭secara‬ ‭berkala‬ ‭agar‬ ‭hukuman‬ ‭yang‬‭setimpal‬‭akan‬‭dikenakan‬‭kepada‬‭mereka‬‭yang‬‭bersalah.‬

‭34‬
‭Sehingga‬ ‭hari‬ ‭ini,‬ ‭kita‬ ‭masih‬ ‭boleh‬ ‭melihat‬‭aktiviti‬‭pembalakan‬‭haram‬‭yang‬‭menyebabkan‬

‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭dek‬ ‭menebang‬ ‭pokok-pokok‬ ‭di‬ ‭hutan‬ ‭masih‬ ‭berlaku.‬ ‭Tegasnya,‬ ‭isu‬

‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭dapat‬ ‭diatasi‬ ‭sekiranya‬ ‭undang-undang‬ ‭yang‬ ‭digubal‬ ‭dihormati‬ ‭serta‬

‭dipatuhi oleh setiap ahli masyarakat tanpa pengecualian.‬

‭Saling memberi maklumat‬

‭Bagi‬ ‭mengurangkan‬ ‭kesan‬ ‭negatif‬ ‭pemanasan‬ ‭global,‬ ‭peranan‬ ‭masyarakat‬ ‭dalam‬

‭sesebuah‬ ‭negara‬ ‭juga‬ ‭penting.‬ ‭Masyarakat‬ ‭haruslah‬ ‭saling‬ ‭memperingati‬ ‭dan‬ ‭memberi‬

‭maklumat‬ ‭tentang‬ ‭keseriusan‬ ‭isu‬ ‭pemanasan‬ ‭global‬ ‭kepada‬ ‭orang‬ ‭lain.‬ ‭Masyarakat‬ ‭turut‬

‭perlu‬‭memberi‬‭respon‬‭yang‬‭positif‬‭terhadap‬‭seruan‬‭kerajaan‬‭bagi‬‭sama-sama‬‭menggembleng‬

‭tenaga‬ ‭bagi‬‭menangani‬‭masalah‬‭ini.‬‭Ajakan‬‭untuk‬‭sama-sama‬‭memberi‬‭komitmen‬‭terhadap‬

‭alam‬ ‭sekitar‬ ‭oleh‬ ‭masyarakat‬ ‭setempat‬ ‭adalah‬ ‭amat‬ ‭penting‬ ‭supaya‬ ‭semua‬ ‭lapisan‬

‭masyarakat‬ ‭akan‬ ‭sedar‬ ‭dan‬ ‭tahu‬ ‭akan‬ ‭tanggungjawab‬ ‭masing-masing‬ ‭dalam‬ ‭memelihara‬

‭alam sekitar.‬

‭35‬
‭RUJUKAN‬

‭Harris,‬ ‭M.‬ ‭(2021,‬ ‭November‬ ‭9).‬ ‭Pemanasan‬ ‭Global:‬ ‭Pengertian,‬ ‭Penyebab,‬ ‭Dampak‬ ‭dan‬

‭Cara‬ ‭Mengantisipasi‬ ‭-‬ ‭Gramedia‬ ‭Literasi‬‭.‬ ‭Gramedia‬ ‭Literasi.‬

‭https://www.gramedia.com/literasi/pemanasan-global/‬

‭Jackson,‬ ‭R.‬ ‭(2023,‬ ‭September‬ ‭27).‬ ‭The‬ ‭Effects‬ ‭of‬ ‭Climate‬ ‭Change.‬‭Climate‬‭Change:‬‭Vital‬

‭Signs of the Planet.‬‭https://climate.nasa.gov/effects/‬

‭admin123.‬ ‭(2018,‬ ‭August‬ ‭7).‬ ‭KESAN‬ ‭PALING‬ ‭BURUK‬ ‭PEMANASAN‬ ‭GLOBAL‬

‭KEPADA‬ ‭PENGGUNA.‬

‭https://www.konsumerkini.net.my/v2/index.php/berita-terkini/alam-sekitar/106-kesan-paling‬

‭-buruk-pemanasan-global-kepada-pengguna‬

‭Nazura‬ ‭Ngah‬ ‭(2017,‬ ‭Januari‬ ‭24‬ ‭)‬ ‭Pemanasan‬ ‭global‬ ‭kini‬ ‭tahap‬ ‭kritikal‬

‭https://www.bharian.com.my/bhplus-old/2017/01/238852/pemanasan-global-kini-tahap‬

‭-kritikal‬

‭John‬ ‭Houghton‬ ‭(Author)‬ ‭2009‬ ‭Intergovernmental‬ ‭Panel‬ ‭on‬ ‭Climate‬ ‭Change‬ ‭Global‬

‭Warming: The Complete Briefing 4th Edition‬

‭36‬
‭LAMPIRAN‬

‭(JIKA BERKAITAN)‬

‭Sumber :‬

‭Sumber :‬

‭37‬