-Tóm tắt sơ lược:

+ Một người cha già tên Năm Nhỏ, ông đã lang thang trên khắp vùng miền
để tìm kiếm Cải, con gái được hơn mười hai năm rồi.
+ Do làm mất đôi trâu, mà nó sợ nên bỏ nhà ra đi.
+ Vợ đến người ngoài ai cũng nghĩ rằng vì nó không phải con ruột nên ông
tính toán, ngược đãi, giết nó.
+ Vậy rồi, ông quyết định lên đường tìm Cải về. Nhưng mười hai năm trôi
qua, nhưng vẫn chẳng có tin tức gì.
+ Khi biết được nếu lên tivi có khả năng cao sẽ tìm được cái Cải, nhưng
tiền để được phát sóng lại quá đắt. ông đã nghĩ ra kế trộm trâu của người
ta, để bị bắt. Vậy là ông đã được lên tivi
+ Nhưng khi phát sóng, người ta chỉ thấy Năm nhỏ nhép miệng một cách
tuyệt vọng.

*Xuất thân của ông Năm Nhỏ: là một người nông dân ở làng Cỏ Cháy
-D/c ông ở làng Cỏ Cháy:
+Ngày mai ông dẫn Diễm Thương về Cỏ Cháy
+Cải ơi, ba là Năm Nhỏ nè, nhà mình ở Cỏ Cháy đó, nhớ không?

* Hoàn cảnh: vô cùng éo le khi Cải bỏ đi

- Bị vợ mình bảo vì nó là con của chồng trước nên ông bạc đãi, hà khắc,
đuổi xua
- Người ngoài đồn đãi ông giết nhỏ rồi lấp ở một chỗ đất nào, kìm kìm lại
coi
=> Yếu tố ngoại cảnh 1 phần nhỏ nào đó đã thôi thúc ông đi kiếm bằng
được con Cải về

* Tính cách:
- Là một người cha dượng hết lòng yêu thương con
+ Nỗi nhớ con trào dâng da diết
“Ông đau mà không nói được một lời, ông đã nâng niu nó khi mới
thôi nôi, đã vui khi có người bảo con nhỏ giống ông in hệt (dù biết họ
khen khơi khơi, khen bổng trên trời) đã sướng rơn khi nó gọi tiếng ba
ơi"
" ng hì hụi ém mùng, rồi ngồi một góc, nhìn chiếu gối thênh thang, lòng
chết điếng vì nỗi nhớ con, vì lo nó lưu lạc giữa đời."
 Tác giả đã lồng ghép giữa quá khư và hiện tại, mở đầu là khung cảnh
sống với Thàn, sau đó là dòng hồi tưởng của ông về lúc con Cải mới bỏ đi
12 năm trước
 Nỗi nhớ con khắc khoải khiến lòng ông đau đớn, quặn thắt khi lo cho
con mình phải nay đây mai đó ở độ tuổi rất nhỏ (13 tuổi)
+ Khi Diễm Thương diễn mình là Cải:
Ông vui mừng khôn xiết khi công cuộc đi tìm con của mình đã được đền
đáp:
"Ông già nắn đầu, nắn vai nó với một nỗi vui chảy tràn"
"Ông đi vài bước, ông day lại nhìn Diễm Thương"
" ông cười, để miệng muốn méo sao thì méo"
" Nghĩ đến đó, nước mắt ông tuôn dài"
=> Giọt nước mắt nghẹn ngào, như giải tỏa hết đau đớn, rồi bời đã bị kìm
nén suốt hành trình tìm con
+ Khi DThương xả vai:
" Ông Năm bẽ bàng ngồi đó, bẽ bàng lau nước mắt, cười héo queo héo
quắt"
"trên khuôn mặt vẫn còn đầy ứ những thương yêu"
 tia hy vọng vừa được thắp lên lại bị dập tắt, ông nhớ con đến nỗi tin rằng
Diễm Thương là Cải thật mà không có chút nghi ngờ, nghĩ đến viến cảnh đẹp đẽ
khi dẫn Dthương về đoàn tụ. Tình yêu thương con đã và đang hoàn toàn đọng
trong tâm trí và trái tim ông Năm
 Người kể chuyện đồng cảm với hoàn cảnh ông Năm, để ông bộc lộ suy nghĩ
trong lòng mình bằng cách nghĩ đến viễn cảnh tươi đẹp trong tương lai
- Hi sinh tất cả, bất chấp tất cả vì con mình:
+ Ông tìm con bằng mọi cách, làm mọi nghề để đi đây đi đó, hi vọng tìm được
con
"ông xin làm sai vặt trong đoàn ca múa nhạc, để trước giờ diễn, ông mượn
cái micro nói vài câu “Cải ơi, ba là Năm Nhỏ nè con...”
"Ông vét túi trên túi dưới sắm một chiếc xe kẹo kéo có dàn nhạc xập xình,
kéo thằng Thàn theo. Ngày chạy ra bán ở chợ rau chợ cá, tối ghé vài quán
nhậu, khuya về đậu ở ngã ba"
 hi sinh lớn lao, cao cả, trong lòng chỉ đau đáu hướng về công việc tìm
con
+ Ông Năm muốn lên ti vi tìm con, nhưng lại không đủ tiền để được lên
sóng nên ông đi trộm:
"Ông lội bộ gần năm cây số trong mưa sụt sùi vô trong xóm, ghé
chỗ lò mổ, dắt đôi trâu đem đi."
 Ông trộm đôi trâu - cũng chính là thứ đem con gái ông rời xa ông khi
trước, dường như ông muốn nói với con gái mình rằng đôi trâu có xá gì,
chỉ cần con chịu quay về.

"Người ta đưa ông lên ấp, ấp giải lên xã, ông luôn miệng nhắc,
mấy chú nhớ kêu đài truyền hình xuống nghen, phải quay tui để
dân người ta cảnh giác."
"ông Năm xin được nói đôi lời, còn dặn, mấy chú làm ơn đừng cắt
bỏ tiếng tui, rằng “Cải ơi, ba là Năm Nhỏ nè, nhà mình ở Cỏ Cháy
đó, nhớ không ? Về nhà đi con, tội má con vò võ có một mình.
Con là trọng, chứ đôi trâu cộ nhằm nhò gì… Về nghen con, ơi
Cải…”
 ông đòi lên ti vi bằng được, tất cả mọi việc làm của ông chỉ để tìm con
của mình  một người cha giàu đức hi sinh, sẵn sàng làm điều xấu để tìm
con