JAK OBLICZYĆ WYSOKOŚĆ GÓROWANIA

SŁOŃCA NAD HORYZONTEM?

ZIEMIA WE WSZECHŚWIECIE
01-10-2022
 Przykład
Oblicz wysokość górowania Słońca nad horyzontem w Santiago de Cuba (20°N; 75°50'W)
i w Sydney (33°52’S; 151°12'E) w dniach równonocy, przesilenia letniego oraz przesilenia zimowego.
Obliczanie wysokości górowania Słońca
nad horyzontem – metoda 1
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 1.
Odczytaj z polecenia szerokość geograficzną miast Santiago de Cuba oraz Sydney.

Santiago de Cuba: φ = 20°N

Sydney: φ = 33°52'S
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 2.
Wybierz z tabeli wzory na wysokość górowania Słońca odpowiednie dla szerokości geograficznych,
w których leżą Santiago de Cuba i Sydney.

Data Równonoc Przesilenie letnie Przesilenie zimowe

Wzór h = 90° – φ Wzór 1: h = 90° – φ + 23°26'

Wzór 2: h = 90° – 23°26' + φ
Wzór 3: h = 90° – φ – 23°26'
Obszary, dla których cała kula
stosuje się wzór ziemska

Poprawne wzory dla szerokości geograficznej Santiago de Cuba: Poprawne wzory dla szerokości geograficznej Sydney:
• równonoc: h = 90° – φ • równonoc: h = 90° – φ
• przesilenie letnie: h = 90° – 23°26' + φ • przesilenie letnie: h = 90° – φ – 23°26'
• przesilenie zimowe: h = 90° – φ – 23°26' • przesilenie zimowe: h = 90° – φ + 23°26'
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 3.
Wykonaj obliczenia.
Podstaw dane do wybranych wzorów i wykonaj obliczenia. Pamiętaj, że 1° to 60'.

Santiago de Cuba:
• równonoc: h = 90° – 20° = 70°
• przesilenie letnie: h = 90° – 23°26' + 20° = 86°34'
• przesilenie zimowe: h = 90° – 20° – 23°26' = 46°34'

Sydney:
• równonoc: h = 90° – 33°52' = 56°08'
• przesilenie letnie: h = 90° – 33°52' – 23°26' = 32°42'
• przesilenie zimowe: h = 90° – 33°52' + 23°26' = 79°34'

Odpowiedź:
W dniach równonocy Słońce góruje nad Santiago de Cuba na wysokości 70°, w trakcie przesilenia
letniego – na wysokości 86°34', a podczas przesilenia zimowego – na wysokości 46°34'. Z kolei
nad Sydney Słońce góruje w dniach równonocy na wysokości 56°08', w trakcie przesilenia
letniego – na wysokości 32°42', a podczas przesilenia zimowego – na wysokości 79°34'.
Obliczanie wysokości górowania Słońca
nad horyzontem – metoda 2
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 1.
Skorzystaj ze wzorów na wysokość górowania Słońca.

Górowanie Słońca po południowej stronie nieba:

hgS = 90° – φ + δ

Górowanie Słońca po północnej stronie nieba:

hgN = 90° + φ – δ,

gdzie:
φ – szerokość geograficzna, której wartość dla punktów położonych na półkuli północnej zapisuje się ze znakiem „+”,
a dla punktów położonych na półkuli południowej – ze znakiem „–” (Santiago de Cuba leży na półkuli północnej, więc
jego szerokość geograficzną zapisuje się jako φ = 20°; Sydney leży na półkuli południowej, dlatego jego szerokość
geograficzną zapisuje się jako φ = –33°52'),

δ – deklinacja Słońca, która zależnie od dnia przyjmuje różne wartości (patrz tabela poniżej).

Data Przesilenie letnie Równonoc Przesilenie zimowe

Wartość deklinacji 23°26' 0° –23°26'
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 2.
Ustal, po której stronie nieba będzie górowało Słońce w Santiago de Cuba,
a po której – w Sydney w dniach równonocy oraz przesilenia zimowego i letniego.
W Santiago de Cuba w dniach równonocy oraz przesilenia zimowego Słońce będzie górowało
po południowej stronie nieba, a podczas przesilenia letniego – po stronie północnej. Z kolei
w Sydney w każdym z tych dni Słońce będzie górowało po północnej stronie nieba.

Krok 3.
Wybierz odpowiedni wzór na wysokość górowania Słońca.

W Santiago de Cuba w dniach równonocy oraz przesilenia zimowego Słońce góruje po południowej
stronie nieba, dlatego skorzystaj ze wzoru hgS = 90° – φ + δ. Ponieważ w dniu przesilenia letniego Słońce
góruje w Santiago de Cuba po północnej stronie nieba, zastosuj wzór hgN = 90° + φ – δ. Z kolei w Sydney
Słońce góruje przez cały rok po stronie północnej, dlatego wykorzystaj wzór hgN = 90° + φ – δ.
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 4.
Podstaw do wzorów poprawne wartości szerokości geograficznej oraz deklinacji
Słońca w odpowiednich dniach.
Santiago de Cuba:
• równonoc: hgS = 90° – 20° + 0° = 70°
• przesilenie letnie: hgN = 90° + 20° – 23°26' = 86°34'
• przesilenie zimowe: hgS = 90° – 20° + (–23°26') = 90° – 20° – 23°26' = 46°34'

Sydney:
• równonoc: hgN = 90° + (–33°52') – 0° = 90° – 33°52' = 56°08'
• przesilenie letnie: hgN = 90° + (–33°52') – 23°26' = 90° – 33°52’ – 23°26' = 32°42'
• przesilenie zimowe: hgN = 90° + (–33°52') – (–23°26') = 90° – 33°52' + 23°26' = 79°34'

Odpowiedź:
W dniach równonocy Słońce góruje nad Santiago de Cuba na wysokości 70°, w trakcie przesilenia
letniego – na wysokości 86°34', a podczas przesilenia zimowego – na wysokości 46°34'. Z kolei
nad Sydney Słońce góruje w dniach równonocy na wysokości 56°08', w trakcie przesilenia
letniego – na wysokości 32°42', a podczas przesilenia zimowego – na wysokości 79°34'.
Obliczanie wysokości górowania Słońca
nad horyzontem – metoda 3
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 1.
Skorzystaj z podanego wzoru.

hg = 90° – α

gdzie:
α – odległość obserwatora od punktu podsłonecznego, czyli miejsca, w którym Słońce
góruje w zenicie, wyrażona miarą kątową.
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 2.
Zwróć uwagę na to, że punkt podsłoneczny każdego dnia jest inny, dlatego α
dla Santiago de Cuba i Sydney przyjmuje różne wartości.
Punkt podsłoneczny w dniach równonocy znajduje się na równiku (0°).
Punkt podsłoneczny w dniu przesilenia letniego znajduje się na zwrotniku Raka (23°26'N).
Punkt podsłoneczny w dniu przesilenia zimowego znajduje się na zwrotniku Koziorożca (23°26'S).

Wartości α dla Santiago de Cuba Wartości α dla Sydney

• równonoc: 20° • równonoc: 33°52'

• przesilenie letnie: 23°26' – 20° = 3°26' • przesilenie letnie: 33°52' + 23°26' = 57°18'
• przesilenie zimowe: 20° + 23°26' = 43°26' • przesilenie zimowe: 33°52' – 23°26' = 10°26'
 Jak obliczyć wysokość górowania Słońca nad horyzontem?

Krok 3.
Podstaw do wzoru poprawne wartości α w Santiago de Cuba i Sydney dla każdego dnia.

Santiago de Cuba:
• równonoc: hg = 90° – 20° = 70°
• przesilenie letnie: hg = 90° – 3°26' = 86°34'
• przesilenie zimowe: hg = 90° – 43°26' = 46°34'

Sydney:
• równonoc: hg = 90° – 33°52' = 56°08'
• przesilenie letnie: hg = 90° – 57°18' = 32°42'
• przesilenie zimowe: hg = 90° – 10°26' = 79°34'

Odpowiedź:
W dniach równonocy Słońce góruje nad Santiago de Cuba na wysokości 70°, w trakcie przesilenia
letniego – na wysokości 86°34', a podczas przesilenia zimowego – na wysokości 46°34'. Z kolei
nad Sydney Słońce góruje w dniach równonocy na wysokości 56°08', w trakcie przesilenia
letniego – na wysokości 32°42', a podczas przesilenia zimowego – na wysokości 79°34'.
nowaterazmatura.pl

© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.