Herodotus and Hellenistic Culture

Literary Studies in the Reception of the

Histories 1st Edition Jessica Priestley
Visit to download the full and correct content document:
https://textbookfull.com/product/herodotus-and-hellenistic-culture-literary-studies-in-th
e-reception-of-the-histories-1st-edition-jessica-priestley/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...

Tombs of the Ancient Poets: Between Literary Reception

and Material Culture Nora Goldschmidt

https://textbookfull.com/product/tombs-of-the-ancient-poets-
between-literary-reception-and-material-culture-nora-goldschmidt/

Shaping the Geography of Empire: Man and Nature in

Herodotus' Histories Katherine Clarke

https://textbookfull.com/product/shaping-the-geography-of-empire-
man-and-nature-in-herodotus-histories-katherine-clarke/

The Hellenistic Reception of Classical Athenian

Democracy and Political Thought Mirko Canevaro

https://textbookfull.com/product/the-hellenistic-reception-of-
classical-athenian-democracy-and-political-thought-mirko-
canevaro/

A Guide to Reading Herodotus Histories Sean Sheehan

https://textbookfull.com/product/a-guide-to-reading-herodotus-
histories-sean-sheehan/
Literary Histories of the Early Anglophone Caribbean
Nicole N. Aljoe

https://textbookfull.com/product/literary-histories-of-the-early-
anglophone-caribbean-nicole-n-aljoe/

Turning into Sterne Viktor Shklovskii and Literary

Reception First Edition Finer

https://textbookfull.com/product/turning-into-sterne-viktor-
shklovskii-and-literary-reception-first-edition-finer/

Spatial Literary Studies in China 1st Edition Fang

https://textbookfull.com/product/spatial-literary-studies-in-
china-1st-edition-fang/

The Hellenistic age 1st Edition Thonemann

https://textbookfull.com/product/the-hellenistic-age-1st-edition-
thonemann/

Cultural Perceptions of Violence in the Hellenistic

World 1st Edition Michael Champion

https://textbookfull.com/product/cultural-perceptions-of-
violence-in-the-hellenistic-world-1st-edition-michael-champion/
H E R O D O T U S A N D H E L L E N I S T I C CU L T U R E
 Herodotus and
Hellenistic Culture
Literary Studies in the Reception
of the Histories

JESSICA PRIESTLEY

1
 3
Great Clarendon Street, Oxford, OX2 6DP,
United Kingdom
Oxford University Press is a department of the University of Oxford.
It furthers the University’s objective of excellence in research, scholarship,
and education by publishing worldwide. Oxford is a registered trade mark of
Oxford University Press in the UK and in certain other countries
© Jessica Priestley 2014
The moral rights of the author have been asserted
First Edition published in 2014
Impression: 1
All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in
a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, without the
prior permission in writing of Oxford University Press, or as expressly permitted
by law, by licence or under terms agreed with the appropriate reprographics
rights organization. Enquiries concerning reproduction outside the scope of the
above should be sent to the Rights Department, Oxford University Press, at the
address above
You must not circulate this work in any other form
and you must impose this same condition on any acquirer
Published in the United States of America by Oxford University Press
198 Madison Avenue, New York, NY 10016, United States of America
British Library Cataloguing in Publication Data
Data available
Library of Congress Control Number: 2013945562
ISBN 978–0–19–965309–6
As Printed and bound by
CPI Group (UK) Ltd, Croydon, CR0 4YY
Links to third party websites are provided by Oxford in good faith and
for information only. Oxford disclaims any responsibility for the materials
contained in any third party website referenced in this work.
 For Matthew Dolan
&
Anne and John Priestley
 Acknowledgements

There are many people who have helped me in the conception and
writing of this book, and some will not even be aware that they have
helped. The debts are too many to name, and here I mention only the
most important, but I am extremely grateful too to others, unnamed,
who have shared their ideas with me at different stages and pressed
me to refine my own.
The first person I wish to acknowledge with great thanks is Vivienne
Gray, who launched me down this very unexpected, but immensely
exciting path. She introduced me to and taught me much about
Herodotus, and mentored me in the earliest years of my own research
inquiries at Auckland. At Auckland I also benefitted from the excel-
lent Greek teaching of Bill Barnes, Dougal Blyth, Abigail Dawson,
Anne Mackay, and Paul McKechnie, and I am grateful to them for
their thorough and enthusiastic guidance, which gave me a solid
grounding in the language and enabled me to pursue advanced
research. I also thank Bill, Vivienne, and Paul for encouraging me
to continue on to doctoral work at Cambridge.
This book is a revised version of that doctoral work, and it owes a
very large intellectual debt to my doctoral supervisor, Richard
Hunter. He pointed me towards ‘Murray 1972’ in my first uncertain
months at Cambridge, and throughout the months and years that
followed, he was generous with his time, ideas, and encouragement as
the thesis developed. His influence permeates this work and the debts
are too many and too diffuse to acknowledge individually, but
I record here my gratitude to him for expanding my intellectual
horizons in a radical way.
At Cambridge my ideas were also shaped through discussions and
seminars at the Faculty of Classics, and I learnt much from my
graduate peers and the academic staff there. I am also very grateful
for the financial support which allowed me to pursue studies at
Cambridge, from St John’s College, the Cambridge Faculty of Classics,
and the Cambridge Commonwealth Trusts. St John’s College provided
me with a very friendly and hospitable environment in which to carry
out my work, and I shall always look back fondly on my time there.
viii Acknowledgements
Since October 2010 I have benefited from another change of
intellectual environment with a move to Bristol, and I am extremely
grateful to the members of Bristol’s Institute of Greece, Rome and the
Classical Tradition—and especially its Director, Robert Fowler—for
supporting me with a post-doctoral fellowship. This fellowship was
generously funded by the Leventis Foundation and Andrew Thornhill
QC, and sincere thanks are due to them since without that support
this book might never have appeared. I also thank my colleagues in
Bristol’s Department of Classics for challenging me to think about
my work in different ways, and in particular Christine Lee and Greta
Hawes for their encouragement.
This book has benefited from comments on drafts by numerous
people at various stages. In addition to Richard Hunter, I thank Paul
Cartledge and Ewen Bowie, who examined the PhD thesis, and Emily
Baragwanath and an anonymous reviewer for Oxford University
Press who also read the thesis. Their illuminating comments and
helpful criticisms have assisted me immeasurably as I have revised
this work. I am also extremely grateful to Christopher Pelling, who
generously read the entire typescript of the book shortly before it
went into production, providing me with some last minute sugges-
tions and saving me from several slips. Thanks are also due to all the
team at Oxford University Press, and in particular to Hilary O’Shea,
Taryn Das Neves, Annie Rose, and Kizzy Taylor-Richelieu, who have
guided me through the publishing process for the first time with
considerable patience, to Clare Hofmann, for her creative input on
the cover design, and to Bethan Lee and Helen Hughes, who provided
invaluable assistance with copy-editing and proofreading. I remain
acutely aware that this book has shortcomings, and for these, as well
as any errors, I am of course solely responsible.
My personal debts are also many, but above all I thank my parents,
Anne and John Priestley, for their encouragement, and my husband,
Matthew Dolan, for his support, patience, and good humour as this
work has slowly progressed. It is to them that this book is dedicated,
with love.
 Contents

List of Abbreviations xi

Introduction 1
1. Biographical Traditions 19
2. The Great and the Marvellous 51
3. Herodotus and Hellenistic Geographies 109
4. The Persian Wars: New Versions and New Contexts 157
5. The Prose Homer of History 187
Epilogue 221
Appendix: Aristarchus’ Commentary on Herodotus 223

Bibliography 231
General Index 257
Index of Passages Cited 265
 List of Abbreviations

Standard abbreviations for editions and works of reference are used. Abbre-
viations for Greek and Latin authors and works are usually those listed in
OCD3, pp. xxix–liv. Some of these are repeated below for ease of reference,
and others may also be noted.

A–B C. Austin and G. Bastianini, (eds.) Posidippi Pellaei quae

supersunt omnia (Milan, 2002)
Anth. Pal. Anthologia Palatina (Palatine Anthology)
Burstein S. M. Burstein, Agatharchides of Cnidus: On the
Erythraean Sea (London, 1989)
CAH Cambridge Ancient History, 2nd edn. (Cambridge,
1961–2005)
FGrH F. Jacoby, (ed.) Die Fragmente der griechischen Historiker
(Berlin and Leiden, 1923–58)
IEG M. L. West, Iambi et elegi Graeci ante Alexandrum
cantati, 2 vols., 2nd edn. (Oxford, 1989–92)
IG Inscriptiones Graecae (Berlin, 1873–)
Janko R. Janko, Philodemus, On Poems: Book One (Oxford, 2000)
LGPN P. M. Fraser et al., (eds.) Lexicon of Greek Personal
Names (Oxford, 1987–)
LSJ H. G. Liddell and R. Scott, A Greek-English Lexicon,
revised by H. Stuart Jones, 9th edn. (Oxford, 1996)
Malice Plutarch, de Malignitate Herodoti
OCD3 S. Hornblower and A. Spawforth, (eds.) Oxford Classical
Dictionary, 3rd edn. (Oxford, 1996)
Pfeiffer R. Pfeiffer, (ed.) Callimachus, Vol. 1 (Oxford, 1949)
Powell J. U. Powell, Collectanea Alexandrina (Oxford, 1925)
P. Oxy. The Oxyrhynchus Papyri (London, 1898–)
PMGF M. Davies, (ed.) Poetarum Melicorum Graecorum
Fragmenta (Oxford and New York, 1990)
RE Paulys Real-Encyclopädie der classischen
Altertumswissenschaft, 1st edn. Munich, 1903–78
Roller D. W. Roller, Eratosthenes’ Geography (Princeton and
Oxford, 2010)
SEG Supplementum epigraphicum Graecum (Leiden, 1923–71;
Amsterdam, 1979–)
SGO R. Merkelbach and J. Stauber, (eds.) Steinepigramme aus
dem griechischen Osten, 5 vols. (Stuttgart, 1998–2004)
SH H. Lloyd-Jones and P. Parsons, Supplementum
Hellenisticum (Berlin and New York, 1983)
 Introduction

THROUGH HERODOTEAN EYES

In the late fourth century BC, Nearchus, an admiral of Alexander the

Great who accompanied him on his Asian campaign, wrote an
account of India.1 After arriving at the Indus delta Nearchus was
sent on a reconnaissance mission along the coast as far as the mouth
of the Euphrates river in Mesopotamia. His account of this voyage is
known to us through Strabo and Arrian, and seems to have included
descriptions of India’s inhabitants and their customs, as well as the
Indian landscape and natural history. In both its general conception
and in its details Nearchus’ account betrays Herodotean influences:
‘Nearchus saw India not wholly as the innocent traveller, but through
Herodotean eyes’, wrote Oswyn Murray in 1972.2 Nearchus regarded
the plains of India as a creation of the Indus river, in the same way
that Herodotus3 considered Egypt a ‘gift of the River [Nile]’ (Hdt.
2.5), and his discussion of the Indus’ flooding apparently bore simi-
larities to Herodotus’ own discussion on the Nile’s inundation.4 It is
clear that Nearchus’ perception of India was primed in part by
Herodotus’ own (limited) account of India, and especially by his
ethnographical and geographical tour de force on Egypt.5 One par-
ticularly striking indication of this is that he finds evidence for the
existence of Herodotus’ fabulous gold-digging ants (Hdt. 3.102–5):
although Nearchus did not claim to have seen these ants himself,
he said he saw ‘many’ of their skins being brought into the

1
All dates in this book are BC, unless otherwise stated. The fragments of Nearchus
are FGrH 133. For discussion of his work, see Pearson (1960), 112–49; Badian (1975).
Pearson (1960, 118) thinks that Nearchus’ periplous ‘need not have been written until
after 309’; Murray (1972, 206) gives the date as ‘sometime before 312’.
2
Murray (1972), 206.
3
I use ‘Herodotus’ (without inverted commas) interchangeably throughout this
book for the author of the Histories, the implied author of the Histories, and some-
times even in reference to the text of the Histories. Nevertheless, I hope my meaning is
always sufficiently clear from context.
4
Pearson (1960), 119–23.
2 Herodotus and Hellenistic Culture
Macedonian camp, and claimed that they looked like panther skins
(FGrH 133 F 8).6
Two other early Hellenistic works—both on Egypt—written by
Hecataeus of Abdera and Manetho, also show signs that their con-
ception could be indebted to Herodotus in important ways.7 Heca-
taeus’ Aegyptiaca, probably composed between 320 and 315,8 seems
to have comprised three or four main sections, on Egyptian cosmol-
ogy and theology, on Egypt’s native rulers, on Egyptian customs, and
perhaps on Egypt’s geography.9 Hecataeus criticized Herodotus
explicitly and implicitly in his work, suggesting that he regarded
Herodotus as his most significant predecessor on Egyptian matters.10
The historical section of Hecataeus’ Aegyptiaca in particular seems
to have owed a significant debt to Herodotus,11 most clearly demon-
strated by the fact that Hecataeus’ account of the Egyptian kings
extends only as late as Amasis, just as in Book 2 of Herodotus’
Histories, rather than down to Hecataeus’ own times.12 After Hecataeus,
Manetho, a native Egyptian priest from Sebennytus in Lower Egypt,
also wrote an Aegyptiaca in the early third century.13 Manetho is
described by Josephus as ‘a man well-acquainted with Greek culture’
(Contra Apionem 1.73 = FGrH 609 T 7a), and in his Aegyptiaca
Manetho seems to have been interested in correcting historical

5
On Nearchus’ debt to Herodotus, which appears even to have extended to the
micro-level of verbal patterning at times, see Pearson (1960), esp. 118–31.
6
Pointing to animal skins as circumstantial evidence for the existence of the
animal (which Nearchus also does in the case of the tiger: FGrH 133 F 7) is itself
reminiscent of Herodotus’ methods (cf. Hdt. 2.75). Some of the fragments of Mega-
sthenes’ Indika (late fourth/early third century) are also reminiscent of Herodotus:
Stein (1931), 237–9. Cf. Murray (1972), who points to Hecataeus of Abdera’s Aegyp-
tiaca as a more immediate Greek model for Megasthenes. On Megasthenes, see Stein
(1931), Karttunen (1997), 69–94, Bosworth (1996), and Brodersen (2006).
7
Hecataeus is one of the earliest writers associated with Alexandria; according to
Diodorus and Josephus he was in Egypt in the time of Ptolemy I (Diod. Sic. 1.30.1,
31.7, 46.7–8; Joseph. Contra Apionem 1.183). On Hecataeus, see Murray (1970).
However, for a reassessment of the traditional attribution of much of Diodorus
Siculus, Book 1 to Hecataeus, see Muntz (2011).
8
Murray (1970), 143–4; Stern and Murray (1973). I use the title Aegyptiaca to
refer to Hecataeus’ work on Egypt for convenience. The exact title is unknown, but
was perhaps
æd `Nªı
ø: Murray (1970), 142 n.5.
9
Murray (1970, 147–8) suggests that Hecataeus’ account lacked a section on
geography.
10
On Hecataeus, cf. Chapter Three (with n.92 on his polemic against Herodotus).
11
Murray (1970), 152; Burton (1972), 25.
12
Oswyn Murray further suggests that Hecataeus’ ‘rationalistic attitude to Egyp-
tian religion and its relation to Greek is modelled on that of Herodotus; and even in
 Introduction 3
inaccuracies in earlier Greek writers on the history and chronology of
the Egyptian kings.14 From Josephus we learn that Manetho wrote the
Aegyptiaca using ‘sacred records’ as sources, and that he refuted Her-
odotus on numerous occasions (Contra Apionem 1.73 = FGrH 609
F 1)—Eustathius in fact attributes to Manetho a work called Against
Herodotus.15 Herodotus was a key predecessor for Manetho to criticize,
and Ian Moyer has recently argued that Manetho adopted a ‘counter-
discursive position relative to Greek historiography . . . that was de-
veloped out of Egyptian ways of representing the past’.16
There are strong indications that Nearchus, Hecataeus and
Manetho were all familiar with Herodotus’ Histories, that they
consulted it as they composed their own works, and that elements
of the works of each author could be characterized as ‘Herodotean’.
That said, it is worth noting that the term ‘Herodotean’ has some-
times been used to describe other examples of Hellenistic histori-
ography, without any implication that the author in question knew
or tried to imitate Herodotus. For example, Berossus, a Babylonian
priest, who was patronized at the Seleucid court by Antiochus I,
wrote an account of his native land—a Babyloniaca—in the early
third century.17 Its three books deal with the land of Babylon itself,
the origins of its civilization, Babylonian mythology, the ten myth-
ical antediluvian kings of Babylon, and the history of Babylon until
its conquest by Alexander (it lacks an account of Babylonian
customs). Even though there is no evidence that Berossus knew
Herodotus’ Histories, Oswyn Murray considers that the Babylo-
niaca ‘still belongs within the same tradition, for it too is arranged
according to the principles established by Hecataeus [of Abdera]’.
In other words, Murray suggests that there is evidence of at least
the indirect influence of Herodotus.18 (The idea of ‘writing back’ to

the section on customs, where he is so insistent on his own superiority, it is clear that
he has used Herodotus extensively’: Murray (1972), 207.
13
He was perhaps patronized by Ptolemy II Philadelphus: Murray (1972), 209
with n.2. See FGrH 609 for testimonia and fragments. Discussions include: Murray
(1972), 209–210; Dillery (1999); Dillery (2007); and most recently Moyer (2011),
84–141.
14
Murray (1972), 209. He also discusses Egyptian theology, but unlike Herodotus
and Hecataeus, it seems that he did not include an ethnographical section in his work.
15
See Chapter Five, p. 213.
16
Moyer (2011), 103–4.
17
On Berossus: Burstein (1978), Kuhrt (1987), Dillery (2007).
4 Herodotus and Hellenistic Culture
canonical texts of a colonizing power, which Moyer develops in
relation to Manetho, is, however, surely applicable in certain ways
here too.19) The Histories of Hieronymus of Cardia has also been
described as ‘Herodotean’, in a rather general sense.20 Hieronymus’
work deals mainly with political history, but Murray describes his
account of the campaign by Antigonus against Nabataean Arabs in
312 as being ‘organized and arranged like a Herodotean logos, with
a detailed description of the habits and customs of the Arabs before
the account of the actual fighting’.21
For much of the twentieth century the views of Felix Jacoby on
Herodotus’ place in the development of historiography prevailed:
namely, that the development of contemporary historiography in
Greece could be tied to Herodotus’ (alleged) personal development
from ethnographer to historian, that contemporary historiography
was subsequently perfected by Thucydides, and that local historiog-
raphy developed as a reaction to the pan-Hellenic Histories.22 Jaco-
by’s developmental model is in the process of being re-evaluated:
there are problems in particular with an overly schematic division of
sub-genres of historiography (genealogy, mythography, ethnography,
contemporary history, chronography, local history), as well as with a
linear developmental model for historiographical writing.23 In add-
ition, up until the end of the 1960s, it was widely believed that
Herodotus’ influence on ancient historiography was much less perva-
sive than that of Thucydides.24
This view has now shifted, particularly in relation to Hellenistic
historiography thanks to the influential article written in 1972 by
Oswyn Murray, in which he suggested that ‘the Hellenistic world
view [cannot] be understood without appreciating the importance
of Herodotus’.25 In this article, Murray highlighted the intellectual
debt owed to Herodotus by the early Hellenistic historians,

18
Murray (1972), 208–9.
19
Moyer (2011), 103–41. Cf. Moyer (2011), 105 n.73: ‘ . . . Berossos, at least in his
first book, may have taken an approach that was closer to his Greek predecessors than
was Manetho’s’.
20
On Hieronymus: Reuss (1876), J. Hornblower (1981).
21
Murray (1972), 210 on Diod. Sic. 19.94–100. Cf. Riemann (1967), 63;
Hornblower (2006), 313–4.
22
Jacoby (1909) [=Jacoby (1956), 16–64]. Similarly, Fornara (1983a), 1–46.
23
Toye (1995); Fowler (1996); Humphreys (1997); Marincola (1999); Joyce (1999);
Luraghi (2001); Harding (2008); Clarke (2008).
24
See especially: Momigliano (1958) [=Momigliano (1966), Ch. 8].
 Introduction 5
maintaining that their conceptions of the new places encountered
on their travels were shaped by the Histories, and that the influence
of Herodotus’ work on their own is often pervasive.26 Murray
argued that much in Hellenistic historiography and ethnography
is ‘Herodotean’, in the sense that discussion of geographies and
cultures informs discussion of the past—in contrast to a more
narrow, ‘Thucydidean’, view of the past as a series of political
events. His observations have led to a re-evaluation of even Polyb-
ius, once considered Thucydides’ natural heir.27 Katherine Clarke
in her 1999 book Between Geography and History has explored the
inextricable and complex relationship between the two ‘disciplines’
(as modern students regularly think of them) of geography and
history in the works of the late Hellenistic and early Imperial
writers Polybius, Posidonius, and Strabo. She rightly points out
that the distinction between ‘Herodotean’ and ‘Thucydidean’ his-
toriography ‘must be more a matter of emphasis than of mutual
exclusivity’.28 But her book demonstrates how an awareness of the
‘Herodotean’ nature of much Hellenistic historiography can help in
the evaluation and contextualization of fragments, and can also cast
familiar authors in a new light.29 She argues that this is true even in
the case of ‘Thucydidean’ Polybius, suggesting that ‘the geograph-
ical, ethnographical, cultural, Herodotean aspects of Polybius’ His-
tories have been underplayed . . . and that therefore Polybius could
and should be given his proper place in the history of mainstream
Hellenistic cultural historiography’.30

HELLENISTIC RECEPTIONS OF
HERODOTUS’ HISTORIES

The study of Herodotus’ reception history is important for the in-

sights it can give to our own understanding of the Histories, for the

25 26
Murray (1972), 213. Murray (1972).
27
Even by Murray: ‘ . . . Polybius was a political historian, in the tradition of
Thucydides . . . ’ (1972, 211).
28
Clarke (1999), 66. On ‘Thucydidean’ historiography, see Strasburger (1954).
29
This is a paraphrase of her stated goal: Clarke (1999), 68.
30
Clarke (1999), 74.
6 Herodotus and Hellenistic Culture
insights it can give to our understanding of the cultures that have
appropriated the Histories in their different ways, and for the per-
spectives that it gives on the cultural transmission of one of the most
controversial and influential texts to have survived from Classical
antiquity.31 Thucydides’ reference to (unnamed) contemporaries or
near-contemporaries ‘who are less interested in telling the truth than
in catching the attention of their public’ (1.21) is often taken to be a
veiled attack on Herodotus.32 Cicero describes Herodotus as ‘Father
of History’ but also as a writer of ‘innumerable tales’ (Laws 1.5), and
Plutarch launches a sustained polemical assault on his ‘malice’.33 In
modern times, some scholars have treated Herodotus’ claims about
his travels and use of sources with great scepticism, writing critiques
such as the provocatively titled article ‘Did Herodotus ever go to
Egypt?’,34 whereas others have emphasized his sophistication as a
narrator and historian.35 Beyond the scholarly community, books in
the last twenty years have portrayed Herodotus variously as a proto-
journalist, responsible for ‘world literature’s first great work of repor-
tage’,36 and as the ancient source for the story of Gyges, which with
mysterious power reaches across the centuries and ignites a trans-
gressive, ultimately fatal love affair.37
This book explores some of the earliest ancient responses to
Herodotus and the Histories through the extant written record. The
temporal parameters for the studies are from the late fourth century
to the middle of the second century BC—loosely, the early and middle
‘Hellenistic’ period.38 Historically, this period coincides with a flour-
ishing in scholarly, literary and artistic life at Alexandria up until the
expulsion of intellectuals by Ptolemy VIII in 145, and the following
chapters consider a number of authors closely connected with

31
Herodotus is an obvious and important subject for reception studies as the
supposed ‘father’ of ‘any number of academic disciplines’ (Harrison 2007, 44). For
orientation on Herodotus’ reception, see: Busolt (1895), 615; Jacoby (1913), 505–20;
Schmid (1934), 663–73; Riemann (1967); Evans (1968); Bichler and Rollinger (2000),
114–19; Hornblower (2006). On the papyri of Herodotus: West (2011). For discussion
of the ‘fragments’ or citations of Herodotus in antiquity, see Brunt (1980), Lenfant
(1999), Pelling (2000b) and Lenfant (2007).
32
This passage is discussed in Chapter Two.
33
Plutarch, On the Malice of Herodotus.
34
Armayor (1980). Cf. Fehling (1971, 1989), Armayor (1978, 1985), West (1985).
35
Most recently: Baragwanath (2008).
36 37
Kapuściński (2007), 259. Ondaatje (1992).
 Introduction 7
Alexandria, giving important insights to Herodotus’ reception in that
context in particular.39 Some of the evidence considered also offers
insights to Herodotus’ reception in the wider Greek-speaking world
during this period—for it is the Greek-speaking world, Greek culture,
and Greek texts which are the focus of these studies (a restriction
brought about by the limits of my own expertise).40
Chapter One outlines and analyses Hellenistic traditions about
Herodotus’ life for their potential to yield information about the
reception of the Histories. Multiple, and sometimes conflicting, bio-
graphical claims were made connecting Herodotus with different
cities and regions round the Hellenistic Greek world. Some of these
are historically problematic. Chapter One argues that biographical
details about Herodotus were considered important to communities
because it was thought they could explain the way a region was
portrayed in the Histories, and because establishing positive ties
with the famed historian was a means of conferring honour on a
community and stoking local pride in its past. Competing claims—for
example, traditions locating Herodotus’ tomb variously at Thurii,
Pella, and Athens—are testimony to Herodotus’ importance in dif-
ferent parts of the Hellenistic world. The changed historical circum-
stances in the Hellenistic period (when it seems most likely that the
extant traditions about Herodotus’ life were first recorded) can help
to explain why particular traditions were perpetuated, and quite
possibly arose or were ‘invented’. The claims are testimony to Herod-
otus’ status as an author with a readership of wide geographic spread
in the Greek-speaking world, and also offer insights into the relevance
of the Histories to particular audiences.
The second part of the book turns from discussion of remarks
made about ‘Herodotus’—the historical individual and author of the
Histories—to the study of direct engagement by Hellenistic writers
with the Histories and their subject matter. Considered choices were
made by later writers about which aspects of the Histories to appro-
priate and which aspects to reject, depending on their own rhetorical
goals.

38
The term ‘Hellenistic’ is discussed further below.
39
It includes, for example, Aristarchus of Samothrace in its scope, an important
figure in Herodotus’ reception history, since he wrote the first commentary on
Herodotus. The fragments of this commentary are discussed in the Appendix.
40
I hope that the insights will nevertheless prove useful.
8 Herodotus and Hellenistic Culture
Chapter Two highlights the importance of Herodotus’ keen inter-
est in ‘wonders’ for understanding his reception. Conflicting views in
the Hellenistic period about whether wonders were suitable material
to include in works of history would have informed judgements about
Herodotus’ reputation as a historian. ‘Paradoxography’—a type of
literature that seems to have proliferated in the Hellenistic period—
suggests that there were audiences with a strong interest in material of
a wondrous and paradoxical nature. This chapter discusses the dis-
tinctiveness of Herodotus’ interest in the wondrous and the peculiar-
ities of the rhetoric he employs in describing wonders through
comparisons with Thucydides and Aristotle, before considering Her-
odotus’ influence on Hellenistic paradoxography. Despite the fact
that Herodotus is only rarely a source for the paradoxographers, the
determination to find wonder in the world and at the same time to
display an awareness of the most up-to-date contemporary learning,
combine in the paradoxographical works to give them a character
which is strongly reminiscent of the Histories. Chapter Two also
considers evidence that Herodotus influenced both the types of
works that came to be included in Hellenistic lists of the Seven
Wonders of the World—what was classed as ‘worth seeing’ or ‘won-
drous’—as well as some of the descriptions of these works. Addition-
ally, it argues that Callimachus and Posidippus sometimes
appropriate or reject Herodotus’ rhetoric of wonder to highlight
their own aesthetic concerns, such as the relative merits of the small
and the large scale, and the appropriate criteria for evaluating the
works of humans and gods. The chapter concludes with a brief
discussion of possible parallels between Herodotus’ attitude to
wonders, and wonder as an impulse for Hellenistic scholarly inquiry.
Chapter Three examines Herodotus’ ongoing importance as a
source of geographical information. The increased knowledge of
the world in the Hellenistic period naturally meant that much geo-
graphical information from the preceding centuries (including that
found in the Histories) was challenged. Many uncertainties remained,
however, and this chapter highlights overlooked evidence indicating
that Herodotus’ views continued to be important in theoretical dis-
cussions about the unknown and unexplored world. Herodotus’
remarks on the Hyperboreans and Hypernotians may have influ-
enced some Hellenistic geographers in their conceptions of the south-
ern parts of the world, and Herodotus’ suggestion that the Nile
coursed from the west of the African continent apparently continued
 Introduction 9
to be taken seriously. Details from the Histories relating to the world
of the past also attracted interest: for example, Hecataeus of Abdera
manipulates geographical information in Herodotus about the loca-
tion of Colchis when it was first settled, and Apollonius incorporates
geographical material from the Histories into the world of his Argo-
nautica. Traditional views of the world could prevail, even in light of
contradictory evidence, and geographical information from Herod-
otus was not simply ignored as obsolete and outdated.
One important reason for Herodotus’ popularity (relative to Thu-
cydides) in the Hellenistic and Roman periods was his focus on the
Persian Wars: the appeal of a glorious Greek victory over a non-Greek
foe was much broader than that of a long and destructive war between
different Greek city-states.41 Chapter Four tries to assess the impact of
Herodotus’ account of the Persian Wars in the Hellenistic period.
Firstly, it discusses the assimilation of the invasion of Greece by the
Gauls in the third century to Xerxes’ invasion in the fifth; this highlights
some of the difficulties involved in isolating Hellenistic reactions to
Herodotus (in particular) on the Persian Wars. Source criticism is a
problem, but so too is the fact that the Persian Wars were common
currency in the Greek construction of their past. The chapter then
turns to examine the testimony of Timaeus of Tauromenium on
Gelon’s involvement in the Persian Wars. This example illustrates
how the Persian Wars were a prime target for rewriting and how this
rewriting by a historian of the Western Greek world sought to bolster
the involvement and importance of the West in the Wars and on their
outcome. Comparison of Timaeus’ account with the Histories illumin-
ates aspects of Herodotus’ account which were probably unpopular
among Western Greek communities. There were surely marked re-
gional differences in the way the Histories were read and Herodotus’
treatment of the Persian Wars theme must explain the Histories’
controversialness as much as its popularity. A final section argues
that Herodotus’ opening chapters on the origin of the Persian Wars
provide an interpretative frame not only for the Histories, but also for
later writers dealing with the theme of East-West hostilities, and it
shows how this Herodotean framework permeates Apollonius’ Argo-
nautica and Lycophron’s Alexandra. These examples also provide
evidence for very close readings of parts of Herodotus’ account of the

41
Hornblower (1995), 66.
10 Herodotus and Hellenistic Culture
Persian Wars, and show that these Hellenistic poets expected their
audiences to be highly familiar with Herodotus.
Chapter Five discusses interpretative possibilities and contexts for
Herodotus’ ‘Homeric’ reputation. The appellation ‘Prose Homer of
History’ in the second century Salmakis Inscription (SGO 01/12/02)
proves to be a useful focus of reflection on the place of Herodotus in a
variety of ongoing debates in antiquity about how to record the past.
Herodotus’ connection with Homer firstly seems to reflect his per-
ceived cultural importance. This can be explained (in part, at least) by
his main subject matter of the Persian Wars, as proud and important
a moment in the cultural memory of the Greeks as the Trojan War
itself. The Histories’ attention to inter-polis and even inter-‘national’
affairs also made it an important larger narrative to which all Greek
communities might look when trying to understand and advertise
their local past within a wider Greek context. The Histories related a
past relevant to almost all Greeks and ensured that Herodotus’
interest and appeal could rival Homer’s. The chapter argues that
Herodotus’ Homeric reputation is related to (overlapping) interests
in his prose style, in the relationship between poetry and history, and
in the appropriateness of truth and ‘fiction’ in different types of
literary works. A common reputation for lies (of different sorts)
may rest behind comparisons of Herodotus with Homer, but Herod-
otus’ cultural importance, like Homer’s, need not have been dimin-
ished by a reputation for lies.
Some 300 years after Herodotus lived, the most famous and import-
ant of the Homeric critics and Alexandrian philologists, Aristarchus of
Samothrace, wrote a commentary on Herodotus. This survives in brief
fragments on a papyrus (P. Amherst XII),42 and a short Appendix
discusses this important piece of Herodotus’ reception history.

42
First published: Grenfell and Hunt (1901), vol. 2, no.12. Reprinted with bibliog-
raphy: Paap (1948), 37–40.
 Introduction 11
FRAGMENTATIONS: SINGLE AUTHOR RECEPTION
HISTORIES, SOURCES, AND PERIODIZATION

My selective studies pick out only a few of the many possible angles
for thinking about Herodotus’ reception—such is the multi-faceted
nature of the Histories, and reception can of course be described and
studied in a variety of ways. This book ‘thickens’ the account of
Herodotus’ early reception, but it is not comprehensive and it will
inevitably raise questions and point to avenues for further research
(which, in turn, will refine, nuance and complement many of the
ideas in this book). The following chapters could themselves be
regarded as fragments which, together, and with other studies past
and future, help to fill in and build up the story of Herodotus’ early
reception history.
In 2006 Ralph Hexter considered some of the difficulties and
problems involved in writing reception histories of single authors.
When studying a work that responds to an author, the tendency is to
privilege links with that author; but ideally (according to Hexter),
studies should instead ‘calibrate’ the reception of the author under
consideration with that of other authors to which a work may be
responding. A focus on single authors risks oversimplification when
explicating individual reception moments.43 Hexter also suggests that
a major problem with the practice of repeatedly writing Nachleben
(‘Afterlife’) accounts which proceed author by author, is that ‘we are
deepening and fortifying ways of thinking we ought rather to be
conceiving as temporary assemblages that should give way to yet
other imaginary constructions’, and he worries that such accounts
are irrationally organized collections of individual moments of recep-
tion. The focus, Hexter suggests, should rather be on the ‘moment’,
and on the ‘horizon(s) of expectation’ (broadly conceived) at that
moment. Additionally, he suggests that overcoming the multiple
challenges involved in writing reception histories is ultimately impos-
sible, and advocates variety in approach as a way forward ‘so that the
picture that might begin to emerge will be suggestive of a three-
dimensional one by virtue of its multi-ocular focus’.44 One vision of
reception studies of single authors Hexter has are thick descriptions
of literary context covering very circumscribed periods and regions

43 44
Hexter (2006), 27–8. Hexter (2006), 29–30.
12 Herodotus and Hellenistic Culture
for the author/work(s) considered, and this book can in a sense be
considered a preliminary—though imperfect—response to this
vision.45 In contrast, however, in the same volume of essays Charles
Martindale asserts the importance of diachronic reception histories
for individual texts, since these raise our consciousness of past read-
ings which may have affected our own, of which we may be ‘ignorant’
but not ‘innocent’.46 Different methods of approach to an author’s
reception history will clearly have different strengths, weaknesses,
and challenges, and a variety of different approaches can offer in-
sights of different sorts.
The most pressing difficulty in writing any reception history for
antiquity, and for the Hellenistic period in particular, is the huge loss
of raw data. Not only must one grapple with fragmentary texts, but the
literary record itself is fragmentary, with entire works lost. The quali-
fication ‘literary’ of course also serves to remind us of the massive,
irrecoverable gaps in our knowledge and understanding of the nature
and extent of the oral record. The incompleteness and unevenness of
the record with which we are forced to work should never be down-
played. It is important to remain alert to the inevitable provisionality
of any interpretation, and the possibility that large numbers of key
pieces in an extraordinarily complex multi-dimensional jigsaw are lost;
this alertness will allow us to see more readily problems with existing
interpretations when new evidence comes to light, or when the existing
evidence is reviewed in different ways.
Uncertainty about the nature of the fourth century Epitome of
Herodotus, attributed to the historian Theopompus, is just one im-
portant example of the problems which the lacunose record creates
for our understanding of Herodotus’ reception. If the Epitome
existed,47 and if it was widely referred to, then this may have
had important repercussions for subsequent knowledge of the

45 46
Hexter (2006), 30–1. Martindale (2006), 5.
47
The Epitome of Herodotus (FGrH 115, T1, FF1–4) was either a separate work
or perhaps a name given to an excursus in the Philippika. See further: Christ (1993).
See also Flower (1994), 28 and 253–4. Among the Oxyrhynchus Papyri there is an
epitome of Herodotus (P. Oxy. VI 857, fourth century AD), which summarizes Hdt.
7.148–52 (recto) and 7.163 (verso). The original editors of the papyrus, Grenfell and
Hunt, suggested that Theopompus may be the author, but note that it is stylistically
unusual (containing two examples of hiatus) when compared with other fragments of
Theopompus: Grenfell and Hunt (1908), 162. Jacoby (1913, 514) also casts doubt on
Theopompan authorship of the papyrus.
 Introduction 13
Histories; but with almost no knowledge of the Epitome’s accuracy,
character, and later importance, it is impossible to gauge what these
repercussions might have been. Other writers also engaged closely
with Herodotus—Ephorus, Manetho and Hecataeus of Abdera, for
example—appropriating his material or reacting against it, and it is
difficult to know how greatly the loss of these authors’ works (which
are transmitted only in fragments) skews our perception of later
writers’ reactions to Herodotus.48 How can we accurately calibrate
the reception of Herodotus with other authors when we know little
about many of these authors, about their responses to Herodotus, and
about the influence of those responses?
There is no one best method of approach to studying Herodotus’
reception in antiquity. Insofar as the literary record is concerned, we
are necessarily confined to using the extant texts, despite the obvious
problem that this may lead us to give undue weight to the scraps of
evidence they provide. The method of approach used in this book
varies according to the nature of the evidence and the questions being
addressed. I have tried to highlight evidence which has not previously
been adequately appraised—to fill in some of the unnecessary gaps in
our understanding of Herodotus’ reception—and also to approach
the evidence thematically, rather than author by author, to try to cast
new light on old evidence. The term ‘reception’ was coined to high-
light the active role played by readers in conferring meaning on a
text,49 and in this book I therefore also try to emphasize the import-
ance of the ‘receivers’ in the reading process, which in older accounts
of authors’ Nachleben is regularly subordinated.
Given the uncertainties involved in using epitomes and fragments,
and the controversies in attribution and interpretation of such evi-
dence, many of my interpretations will inevitably remain open ones.50
One author deserving special mention is Diodorus Siculus, whose
Bibliothēkē, written at Rome sometime before 31 BC,51 is an invaluable

48
Cf. Hornblower (2006), 312: ‘ . . . we cannot always be certain whether proven
knowledge of Herodotus’ subject-matter on the part of a post-Ephoran author was
obtained directly or via Ephorus’.
49
Martindale (2006), 11. It has been suggested that the term does not go far enough:
Simon Goldhill (2002b, 297) argues that ‘reception’ is ‘too blunt, too passive a term for
the dynamics of resistance and appropriation, recognition and self-aggrandisement’
which are often at play in cultural processes.
50
On the use of fragments and epitomes, see in general Brunt (1980).
51
Green (2006), 2–7.
14 Herodotus and Hellenistic Culture
source for ancient historians of the Hellenistic period. There has been
considerable modern controversy concerning his methods: for much of
the nineteenth and twentieth centuries his credentials as a historian
were scorned, and he was regarded widely as a ‘cut-and-paste’ histor-
ian, who mindlessly copied from his sources.52 There has recently been
a push to evaluate Diodorus’ methods and idiosyncrasies more closely,
however, rather than simply treating his Bibliothēkē as a goldmine for
the material of earlier writers. His originality as a writer and his efforts
to create a stylistically unified account are now being re-examined.53
This book draws on Diodorus in trying to evaluate the relationship
of some Hellenistic writers to Herodotus, particularly in Chapter
Three (for Agatharchides of Cnidus and Hecataeus of Abdera) and
Chapter Four (for Timaeus of Tauromenium). In these sections
I have generally assumed that Diodorus is representing the basic
facts in the source on which he draws accurately, even if there is
compression and stylistic change.54 The possibility remains, however,
that Diodorus’ reworking of his material in these sections is more
considerable than many scholars—including myself—have assumed
and appreciated.
The focus of this book on a period of around two hundred years
has allowed for the inclusion of a broad range of authors and works,
thus highlighting Herodotus’ pervasive importance in a variety of
different areas of intellectual pursuit; at the same time its limits have
allowed a more detailed examination of responses to Herodotus than
has previously been attempted for many of the sources considered.
Herodotus was read widely and closely. This book seeks to expose a
variety of discourses where Herodotus seems to occupy an important
place in the intellectual background, and in particular it draws atten-
tion to writers not usually categorized as ‘historians’ in order to
broaden our perspectives on Herodotus’ cultural importance.
Through discussion of contemporary discourse relating to—for
instance—the Persian Wars, geography, the wondrous, aesthetics,
literary style, and biography, it nuances our understanding of how
ancient readers reacted to and appropriated the Histories to serve

52
See Green (2006), 1, with references.
53
E.g. Sacks (1990); Rubincam (1998). In general, see Chamoux’s introduction to
the Budé edition of Diodorus, Book 1 (Paris, 2002).
54
See Bosworth (2003) for the view that authors such as Diodorus are concerned
to transmit the ‘facts’ in their sources correctly.
 Introduction 15
their own distinct rhetorical goals. In ongoing scholarship on the
Hellenistic historians, Herodotus is being held up as a helpful model
for understanding fragments, and the following chapters will provide
some useful additional context for this work.55
Further studies such as these ones, on the early reception of
‘Classical’ literature, may also help to refine our understanding of
the continuities and differences between literature of the ‘Classical’
and ‘Hellenistic’ periods. Periodization—the dividing of historical or
cultural events in chronological periods—while a useful organizing
practice, can encourage problematic homogenizing impulses in de-
scriptions of literature and history.56 Reception studies have the
advantage of emphasizing continuities between different periods.
The common interest in certain themes which is evident in Herod-
otus and Hellenistic authors could be interpreted as evidence that
Herodotus was in a sense ‘Hellenistic’ avant la lettre, or that many
Hellenistic authors adopted a ‘Herodotean’ approach or world-view.
Both explanations, however, seem to afford to the label ‘Hellenistic’
the power to explain the nature of a writer’s work.57 This is clearly
problematic, since it implies a level of coherency and homogeneity in
literature of the period which is contradicted by close study. Terms
such as ‘Herodotean’ and ‘Hellenistic’, while useful, can obscure com-
plicated relationships between texts and can misleadingly imply that
these relationships are simple and easily explained. As J. Hillis Miller
has remarked, ‘Each period is itself equivocal. Periods differ from one
another because there are different forms of heterogeneity, not because
each period held a single coherent view of the world.’58 While

55
Clarke (1999), Baron (2006). Baron (2013), a revised version of Christopher
Baron’s doctoral thesis (Baron 2006), appeared around the time this book went into
production and I have unfortunately not been able to take it into account.
56
Historical periods are ‘as indispensable as they are unsatisfactory for any kind of
work in cultural study’: Jameson (1981), 28.
57
The term ‘Hellenistic’ for the period between Alexander and Augustus (conven-
tionally, from the death of Alexander in 323, to the Battle of Actium in 31 BC, or to the
incorporation of Ptolemaic Egypt into the Roman Empire in 30 BC) can be traced
back to Droysen’s idea of ‘Hellenismus’, developed in his history of Alexander’s
successors (Droysen 1836). Droysen used the term Hellenismus to explain his idea
of a fusion of Greek and ‘Oriental’ cultures after the campaigns of Alexander (with
Greek culture dominating), which he saw as ultimately leading to the development of
the ‘Judaeo-Greek’ culture of Christianity. For further discussion of the term, see
Bichler (1983). More recent discussions in English include Acosta-Hughes (2010b),
Lane Fox (2011), and Moyer (2011), 11–33.
58
Miller (1975), 31.
16 Herodotus and Hellenistic Culture
continuity between periods is partly emphasized in the following
studies, the observed diversity of responses to Herodotus’ Histories
reminds us also of the diversity of ‘Hellenistic Culture’—whatever
meanings we might wish to invest in such a descriptor. Murray was
right to emphasize the importance of Herodotus in this period (for
Greek-speaking communities, at least), but if studies in the reception
of Herodotus can help us understand the Hellenistic period better,
they can equally help us to re-appraise scholarly use of the term
‘Hellenistic’ by drawing attention to both diachronic continuities
and synchronic diversity in Greek literature.59
Any discussion of Herodotus’ reception at the very earliest stage in
the fifth century is complicated and tangled inextricably with ques-
tions and arguments about the date of the Histories’ ‘publication’.
Some of the arguments for alleged reminiscences of Herodotus in
Aristophanes, Euripides, and Sophocles depend on an early publica-
tion date for the Histories, and some of these reminiscences have in
turn been cited as evidence for the date of the Histories’ ‘publica-
tion’.60 In the fourth century, as in the Hellenistic period, we can be
certain that Herodotus’ work had appeared, and we can therefore be
more confident that similarities of theme and style may owe some-
thing to knowledge of Herodotus. Increasing levels of literacy is an
important cultural phenomenon throughout the fourth century and
the Hellenistic period, as is increasing formalization of education with
programmes of set texts: both phenomena meant that knowledge of
Herodotus could be reasonably expected of an educated reader, and
that the numbers of readers were increasing.61 For most of the themes
treated in the following chapters, there is already evidence of some
interest in the Classical period. Herodotus’ reception in the period
under study reveals a continuing interest in these themes, although
new twists are evident. Perhaps the most distinctive feature of
Herodotus’ Hellenistic reception is—paradoxically given the frag-
mentary nature of the evidence—that there is more evidence for
engagement with Herodotus’ work, and in many cases these examples

59
See Acosta-Hughes (2010b) for some helpful reflections on the term ‘Hellenistic’
as applied to Greek poetry of the period 323–30 BC.
60
On Herodotus’ ‘publication’, see Wells (1923), Fornara (1971), Cobet (1977),
Evans (1979), Flory (1980), Sansone (1985). It remains controversial whether the final
‘publication’ of the Histories should be dated ‘early’ to sometime in the years 430–425,
or ‘late’, sometime in the years 420–415.
61
Cribiore (2001).
Another random document with
no related content on Scribd:
Hierbij moge worden opgemerkt, dat de Yoruba’s de wijsheid van een
persoon beoordeelen naar het aantal spreekwoorden, die hij kent.

Op expeditie in Suriname schepte ik er meermalen behagen in, met de

negers alleen zijnde, nu en dan een spreekwoord te zeggen, hetgeen
een algemeene verbazing wekte, want niemand wilde gelooven, dat ik
ze in bakrà kóndre 29 geleerd had.

Welke van de spreekwoorden der Surinaamsche negers uit Afrika zijn

medegebracht, welke in onze kolonie ontstaan zijn, is niet gemakkelijk
te beantwoorden. Door zijn groote verbeeldingskracht en
vindingrijkheid, door zijn aanleg tot wijsgeerige bespiegelingen kost het
den neger, nimmer verlegen, het rechte woord op het geschikte
oogenblik te pas te brengen, weinig moeite, steeds nieuwe
spreekwoorden te bedenken. Met zijn kritischen geest weet hij
toestanden in de kolonie zeer juist te beoordeelen en zoo moet in
lateren tijd het spreekwoord: Sranam-kóndre da hassi-tére: tidè a wai
so, tamára a wai so 30, ontstaan zijn.

Deze weinige voorbeelden mogen voldoende zijn, om aan te toonen,

dat in de uitingen van het geestelijk leven van den Surinaamschen
neger nog tal van herinneringen voorkomen aan zijn afkomst van de
negers der Goudkust. [228]

Tot de belangrijkste dezer herinneringen behooren zeker wel de

spinverhalen, de anansi-tori’s, die door de negers der Goudkust, die de
Tshi-taal spreken—en ook in Sierra Leone—overal verteld worden.
Doorgaans is het in dit gebied Anansi of Annancy, de spin, die als held
in de vertellingen optreedt. Volgens eene overlevering aan de Goudkust
stamt het geheele menschdom van een groote spin af 31 en de
vereering, die dit dier daardoor geniet, de belangrijke plaats, die dit bij
ons zoozeer verafschuwde dier in de gedachten der Goudkust-negers
inneemt, heeft anansi tot den hoofdpersoon hunner talrijke vertellingen
gemaakt.
Bij andere meer oostelijk en zuidelijk wonende stammen, o.a. bij de
Yoruba’s, die de oostelijke helft der slavenkust bevolken 32 is het echter
de schildpad, die als de stamvader van het menschdom wordt
beschouwd, en die dan ook de hoofdpersoon in hunne vertellingen is
geworden. Zulk eene vertelling heet bij hen alo, hetgeen beteekent: iets
wat verzonnen is.

Beide dieren hebben deze vereering te danken aan de merkwaardige

eigenschappen, die zij zoowel in lichaamsbouw als in leefwijze
vertoonen. Ten opzichte van de spin is het, zooals reeds werd
opgemerkt, de kunstvaardigheid en het geduld, waarmede zij haar web
maakt en de slimme wijze, waarop zij aan voedsel weet te komen, die
voor de negers de aanleiding zijn geweest, haar dikwijls in
menschengedaante, doch altijd met menschelijk denkvermogen voor te
stellen. [229]

Dat bij de Yoruba’s van de slavenkust, doch evenzeer bij de Bantoe-

negers van Aequatoriaal West-Afrika (N.), de schildpad in de verhalen
de plaats van de spin inneemt, mag hieruit verklaard worden, dat de
schildpad 33 voor het volk een niet minder geheimzinnig dier is dan de
spin. De schildpad doet immers geen enkel dier kwaad; hij maakt op
geen enkel dier jacht, zelfs niet op het kleinste insekt, doch leeft slechts
van de vruchten, die in het bosch naar beneden vallen 34 of van
paddestoelen.

De Inboorlingen zeggen, dat de schildpad slechts twee vijanden heeft,

tegen wie hij zich niet verdedigen kan, nl. den mensch, die het dier voor
heilige ceremoniën wil hebben en de reuzenslangen (in Afrika de
Pythons), die in staat zijn, het dier kapot te drukken en het met pantser
en al inslikken. Volgens hen is dus de schildpad haast immuun tegen de
aanvallen en dus tegen de vernietiging, zoodat zij voor hen het
zinnebeeld werd van een lang leven. Ook is zij in staat, lang te vasten;
zij is stil, langzaam en zeer voorzichtig in hare bewegingen; zij weet
zich op ongewone wijze aan het oog te onttrekken—kortom dit dier
vereenigt in zich alle eigenschappen, die voor het volk synoniem zijn
geworden met kracht en list. In het Niger-delta wordt de schildpad dan
ook als de heerscher onder de dieren beschouwd, evenals bij de
Bantoe-stammen (N.) 35, en hier niet alleen om hare zooeven genoemde
eigenschappen, doch vooral ook, omdat schildpadden overal in
Aequatoriaal West-Afrika voorkomen, zelfs op plaatsen, waar andere
dieren ontbreken.

Belangrijk is het, waar eenzelfde vertelling op verschillende, soms ver

van elkander verwijderde plaatsen wordt [230]aangetroffen—te
verklaren, hetzij door overbrenging van de plaats van oorsprong, hetzij
door een onafhankelijk ontstaan van dezelfde denkbeelden en
phantasieën op verschillende plaatsen (Ba. blz. 20)—de veranderingen
vast te stellen, die de helden der verhalen hebben ondergaan.

Terwijl het in de vertellingen der negers van Sierra Leone (Cr.) en van
de Goudkust (Ba.), waar de Tshi-taal gesproken wordt, doorgaans de
spin is, hier Mr. Spider genoemd, over wiens heldendaden verteld
wordt, bij de Yoruba’s van de oostelijke deelen der Slavenkust en bij de
Bantoe-stammen van Aequatoriaal West-Afrika daarentegen de
schildpad, die als Trorkey of Mr. Turtle ook in vele Sierra Leone-
vertellingen optreedt, hebben de negers van Zuid-Afrika als nationale
held een dier, dat zij Cunnie 36 Rabbit noemen en dat ook herhaaldelijk
in de verhalen de Goudkust-negers optreedt.

Miss Cronise en H. W. Ward, meenen, volgens de determinatie van

een bevoegd dierkundige, dat wij hier allerminst met een „rabbit”, een
konijn te doen hebben, doch dat de neger het dwergmuskusdier*
(Hyomoschus aquaticus) op het oog heeft, een klein eenigzins op een
konijn gelijkend tweehoevig zoogdier, dat in slimheid [231]weinig voor de
spin onderdoet en daarom eveneens door de inboorlingen wordt
vereerd. In de vertellingen van de negers van Sierra Leone gaan Mr
Spider en Cunnie Rabbit steeds als vrienden met elkander om, ten
minste wanneer hunne belangen niet te zeer uiteenloopen. Dit blijkt uit
een meermalen voorkomenden aanhef in de vertellingen: „Two cunnie
meet up, de one cunnie, de odder cunnie” 37 enz. Vermelding verdient,
dat deze rabbit in de bijgevoegde illustraties der Sierra Leone-
verzameling steeds met kleine horens wordt afgebeeld, en meer gelijkt
op een kleine Antilopensoort, hetgeen ten eenenmale onjuist is. (Zie het
verklarend register).

In deze verhalen, evenals in die van zoovele andere Negerstammen,

blijkt de neger behoefte te gevoelen, om in deze uitingen van het
zieleleven de zwakke onschuld te laten zegevieren over de ruwe kracht,
een verschijnsel, dat ik reeds uit de geschiedenis van het negerras
verklaard heb (zie blz. 204).

Dat sluwheid het meestal boven kracht wint, hiervan is de neger overal
in Afrika doordrongen (zie o.a. in „Avond op het water”, Bijvoegsel II).
Wij treffen deze waarheid ook aan in de reeds aangehaalde
vertellingen, door inboorlingen aan Stanley gedaan (zie blz. 203), en
waarin nu eens door een aardig bedrog of sluwe krijgslist de loeiende
buffel het onderspit moest delven voor het scherpe vernuft van het
konijntje, dan weêr de hond het won van zijn forschen meester, het
luipaard.

In de spinvertellingen van de Goudkustnegers, die de Tshi-taal spreken

(in de zg. Anansi-sem, afgeleid van Anansi-asem) wordt de spin Aiya
Anansi (= vader Spin) genoemd, toebedeeld met groote slimheid en
behebt [232]gedacht met veel streken; evenals de lagere goden laat men
hem doorgaans door de neus spreken.

Aan de Goudkust heeft men speciale vertellers—evenals bij de

Yoruba’s, die over de slimheid van de schildpad 38 vertellen. Zulke
personen (bij de Yoruba’s akpalo of kpa alo genoemd) maken hun ambt
van het vertellen van dierenfabels en sprookjes en gaan van de eene
plaats naar de andere. Behalve deze heeft elk negerdorp een of meer
talentvolle vertellers. Wanneer het volk weet, dat er zich iemand onder
hen bevindt, die deze gave in bijzondere mate bezit, vragen zij hem, als
de omstandigheden er zich voor leenen (meestal in rusttijden, vaak
zelfs des nachts), een vertelling te doen en bieden hem tabak,
kolanoten* en kauris* aan.

Wanneer de verteller een voldoend aantal toehoorders om zich heen

verzameld heeft, zegt hij: mijn verhaal is ongeveer zoo en zoo, terwijl hij
den naam van den held noemt; of: mijn verhaal handelt over een man
(vrouw), die dit of dat gedaan heeft. Wanneer dan het auditorium heeft
geantwoord: wij luisteren, begint de verteller.

Welk een belangrijke plaats de vertellingen in het leven van den West-
Afrikaanschen neger innemen, blijkt wel uit de slotregels eener
pakkende vertelling in het belangwekkende werkje van Florence
Cronise en Henry Ward—niet alleen voor Sierra Leone, doch ook
voor [233]het verder oostwaarts liggende gebied (Ivoorkust, Goudkust en
Slavenkust) geldend.—„Bijna den ganschen nacht was met vertellen in
een der hutten doorgebracht en nog waren sommigen wakker genoeg,
om naar meer te verlangen. Sorpee was juist bezig, om zich voor te
bereiden voor een volgende vertelling, toen allen een vogel hoorden
schreeuwen. „Dah fowl craze”, 39 riep Oleemah uit, die juist zijn vertelling
geëindigd had, en niet kunnende gelooven, dat de morgen reeds
aanbrak, stond hij op, om zijn hoofd buiten de hut te steken.

„Nar true word dah fowl duh talk”, 40 zei hij, toen hij de eerste teekenen
van den naderenden dag had gezien. De wolken hingen zwaar, de
regen had opgehouden, en de dampen begonnen op te trekken”.

„Oleemah, door deze teekenen er aan herinnerd, dat het leven niet
uitsluitend verdichtsel 41 is, liep naar buiten en begaf zich naar zijn hut.
En, toen hij het sein aan de anderen had gegeven, om op te staan en
huiswaarts te keeren, voelde iedereen, dat de nacht goed besteed was
geweest”.

Ook in Sierra Leone is de Spin (Mr. Spider) de nationale held, de

personificatie van den volksaard, en worden de op den voorgrond
tredende eigenschappen van het Zwarte Ras en die, naar welke het
streeft, aan de spin toegeschreven. Ook daar is Spin buitengewoon
slim, heeft hij 42 een lichten slaap, een onverzadiglijken eetlust, en bezit
hij een ongeëvenaard talent om aan voedsel te komen. Als het te pas
komt, weigert hij ook maar den [234]lichtsten last te dragen, doch als er
iets te eten valt, is hij je man, om zelfs een olifant te tillen.

In verschillende dorpen zijn zg. „story-tellers” (sprookjesvertellers) zeer

in aanzien, omdat zij beter dan anderen van de volkslegenden op de
hoogte zijn en in het vertellen uitmunten. In Sierra Leone maken zelfs
negers van het vertellen van sprookjes een broodwinning en reizen van
het eene dorp naar het andere, waar zij steeds welkom zijn.

Niet zelden worden de verhalen met een bepaalde bedoeling verteld en

de Neger is slim genoeg om te begrijpen, tot wien in het bijzonder de
leerrijke vertelling gericht is. Dat de dierenfabels of sprookjes, die in
Sierra Leone en in de overige deelen der Goudkust verteld worden,
vooral de bedoeling hebben, de toehoorders beter te maken, blijkt o.a.
hieruit, dat, wanneer de verteller bemerkt, dat de moraal aan de
aandacht van den persoon, die men in het bijzonder op het oog heeft,
door een of anderen reden ontsnapt is, hij dikwijls onmiddellijk met een
andere vertelling begint, dat met dezelfde moraal eindigt.

Overal waar deze mondelinge overleveringen op de plaats, waar zij

ontstonden, zijn opgeteekend, blijken zij een haast nog belangrijker
plaats in het geestelijk leven van het volk in te nemen, dan de
litteratuurvoortbrengselen bij de volken der moderne cultuur.

Daar de onuitputtelijke schat van legenden en sprookjes, die de

mondelinge litteratuur der negers bevat, het gansche leven van den
Neger weêrgeeft, mag een uitgebreide, folkloristische studie, ook uit
een ethnologisch oogpunt, van belang geacht worden.

De meeste verzamelingen geven echter alleen het goede in den Neger

weêr. Hij vertelt echter ook graag verhalen, die uit een wetenschappelijk
oogpunt niet zonder beteekenis zijn, doch die voor een lezerskring, voor
welken deze bundel bestemd is, afgekeurd moesten worden. [235]

Jammer genoeg, is op de belangwekkende negerfolklore eerst de

aandacht gevestigd, nadat een lange inwerking van Europeesche
invloeden reeds veel van het oorspronkelijke had weggenomen.
[Inhoud]

LIJST DER NEGERVERTELLINGEN. 43

Suriname.

a. Vertellingen, waarin de Spin als held optreedt, dus eigenlijke

Anansi-tori’s.

Anansi,
1. die een half dorp verovert.
Spin 2.
en de prinses.
Het huwelijk
3. van Heer Spin.
Anansi,
4. Tijger en de doode koe.
Anansi
5. en zijn kinderen.
Hoe Spin
6. zijn schuldeischers betaalt.
Een feest
7. bij de Waternimf.
Spin 8.
en kat.
Spin 9.
en krekel.
Heer10.
Spin als Geestelijke.
Heer11.
Spin als roeier.
Spin12.
neemt Tijger gevangen.
Heer13.
Spin en Hond.
Tijger’s
14. verjaardag.
Spin15.
voert de Dood in.
Spin16.
wedt, Tijger te berijden.
Verhaal
17. uit het leven van vriend Spin.[236]
Anansi
18. als Amerikaan verkleed.
Heer19.
Spin en de Waternimf.
Anansi,
20. Hert en Kikvorsch.
 Heer
21.Spin als landbouwer.
Anansi
22. en de Bliksem.
Ieder
23.volwassen man moet een rood zitvlak hebben.
Hoe24.
Anansi aan schapenvleesch wist te komen.

b. Vertellingen, waarin Anansi niet optreedt.

De geschiedenis
25. van Fini Foetoe, Bigi bere en Bigi hede.
Legende
26. van Leisah I.
27. II.
,, ,, ,,
Verhaal
28. van het land van „Moeder Soemba”.
Boen29.no habi tangi, of: ondank is ’s werelds loon.
Geschiedenis
30. van Kopro Kanon.
De Meermin
31. of Watra-mama.
De Boa
32. in de gedaante van een schoonen jongeling.
Het 33.
huwelijk van Aap.

De Anansi-tori der Surinaamsche Boschnegers. 44

Hoe Heer
1. Spin, door zijn bekwaamheid als geneesheer,
de mooie dochter van den landvoogd wist te krijgen.

Spinvertellingen van Curaçao. 45

(Cuenta di nansi).

Nansi1.en de bonte koe.

Nansi2.en Temekóe-Temebè.

[237]

Jamaicaansche neger-vertellingen. 46

(Annancy-stories).
Annancy
1. in Krabbenland (met muziek).
Reiger
2. (met muziek).
Annancy,
3. Poes en Rat (met muziek).
[Inhoud]

Inhoud der Surinaamsche Negervertellingen.

Wenden wij ons nu in de eerste plaats tot de Surinaamsche

negervertellingen of anansi-tori’s.

Evenals in de mondelinge litteratuur der Goudkustnegers treedt ook

in de meeste Surinaamsche negervertellingen de spin als
hoofdpersoon op. Mr. Spider in de vertellingen uit Sierra Leone is
hier, evenals bij de Goudkustnegers Anansi. Vreemde invloeden,
gedeeltelijk Nederlandsche, gedeeltelijk Engelsche, die sedert de
overbrenging der slaven op West-Indischen bodem op de folklore
der negers hebben ingewerkt, hebben blijkbaar op hun geliefden
held niet den minsten vat gehad, want in de Surinaamsche
vertellingen vinden wij volkomen denzelfden Spin terug, van welken
zoo dikwijls door de Negers van de Goudkust en aanverwante
stammen wordt verteld. 47

Daar, zooals ik reeds heb opgemerkt, de spin als de personificatie

van het zwarte ras wordt beschouwd, van [238]zijne vele deugden,
maar ook van zijne ondeugden, en de meest op den voorgrond
tredende karaktereigenschappen van den Neger door eeuwen heen
dezelfde zijn gebleven, mag de onveranderlijkheid van zijn Held,
hoewel met hem naar elders overgebracht, in het minst niet
verwonderen.

Door Anansi’s buitengewone slimheid en geslepenheid en zijn

lichten slaap ontsnapt hij aan alle listen en lagen, die tegen hem
gespannen worden, en is hij als het ware onsterfelijk. Telkens weet
hij nog juist bijtijds te ontsnappen en aan den dood te ontkomen.

Vreemd mag het daarom schijnen, dat Anansi in No. 22, getiteld:
„Heer Spin en de Bliksem”, met zijn gansche familie vernietigd wordt.

Spin heeft ook in Suriname een onbegrensden eetlust en weet zich

door allerlei listen en streken van het noodige voedsel te voorzien.
Wanneer er gebrek is aan voedsel—dat in Suriname met den
vruchtbaren bodem en visch-rijkdom der rivieren voor den Neger wel
nimmer voorkomt—weet Anansi altijd wel wat machtig te worden.
Ieder verlangen, dat bij hem opkomt, weet hij, dank zij zijn
ongeëvenaarde vindingrijkheid, te bevredigen, al moet hij zich
daartoe nu eens als Amerikaan verkleeden, om zich te goed te doen
aan gebraden eend (No. 18, getiteld: „Anansi als Amerikaan
verkleed”), dan weêr als loekoe-man* te verschijnen, om zijn vrouw,
Ma Akoeba onmiddellijk bereid te vinden, een schapenbout voor
hem gereed te maken (No. 24, getiteld: „Hoe Anansi aan
schapenvleesch kwam”). In Anansi’s laatste streek handelt hij nog
volkomen als zijn stamgenoot in Sierra Leone, die van het geloof van
het volk in den Geestenbezweerder of den „Country fashion-man”
partij trekt, om zijn doel te bereiken (Cr.).

Ook de Surinaamsche neger laat Anansi dikwijls door [239]de neus

spreken (No. 16, getiteld: „Spin wedt den tijger te berijden”) en laat
hem dikwijls schreeuwen als hij liegt.

Het meerendeel der in Suriname bijeengebrachte dierenfabels, hetzij

Anansi er in optreedt, (dus echte anansi-tori’s) (No. 1–24) of niet
(No. 25–33), behoort tot de fabels, waarin de dieren, die er in
optreden, doorgaans als menschelijke wezens worden voorgesteld,
met hunne goede en slechte karaktereigenschappen, met hunne
gewoonten en gebruiken. De tijger, met welk dier ook hier de jagoear
wordt bedoeld, en die in niet minder dan acht vertellingen van dezen
bundel optreedt, viert zijn verjaardag. (No. 14, getiteld: „Tijger’s
verjaardag”) speelt tot tijdverdrijf een oud-Afrikaansch spel, met de
zg. Awari-bángi* (in No. 6, getiteld: „Hoe Heer Spin zijn
schuldeischers betaalt”) en doet zelfs „een kleintje in de broek”, (in
No. 4, getiteld: „Spin, Tijger en de doode koe”); de dieren houden
wedstrijden in hardloopen, en gaan daarbij weddenschappen aan,
dingen naar de hand van Koningsdochters enz. enz. Evenals in de
Afrikaansche negervertellingen worden de namen der dieren
doorgaans voorafgegaan door Heer 48 of Broeder 49. In Suriname is
anansi doorgaans Heer, en brengt hij het somtijds tot Gouverneur.

Anansi’s vrouw, moeder Akoeba (naam van een meisje, op

Woensdag geboren), spreekt haar man wel eens aan met „mi
Kaptin” 50, in welk ambt zijne bedrevenheid in de Surinaamsche
anansi-tori’s herhaaldelijk in het licht wordt gesteld (No. 1, getiteld:
„Heer Spin, die een half dorp verovert”). Ook in Sierra Leone wordt
door de negers gaarne verteld van de streken, die „Cappen Spider” 51
uithaalt. [240]

Hoewel deze dierenfabels ongetwijfeld de meest oorspronkelijke, n.l.

van Afrikaanschen oorsprong zijn, hebben zij in den loop der tijden
blijkbaar belangrijke wijzigingen ondergaan door de vervanging van
de vertegenwoordigers der Afrikaansche fauna door die der
Surinaamsche wouden. 52

De negers zijn buitengewoon vindingrijk en improviseeren en

phantaseeren er maar op los—de meest typische staaltjes van dit
talent heb ik op den tocht door de binnenlanden der Kolonie bij mijne
negers kunnen opteekenen (C.b.). Als uitmuntende waarnemers
houden zij er van, de gewoonten der dieren, van de grootsten tot de
kleinsten, na te gaan en er hunne verklaring voor te geven, en het is
begrijpelijk, dat er van eene herinnering aan de Afrikaansche dieren-
en plantenwereld niet veel meer is overgebleven. Toch schijnt het in
Afrika meest opvallende dier, dat op ieder mensch steeds een
machtigen indruk maakt, in Suriname door den neger nog niet
geheel vergeten te zijn, nl. de olifant, die wij in de vertelling No. 18,
getiteld: „Verhaal uit het leven van vriend Spin” aantreffen en er nog
steeds met het Afrikaansche woord Azau of Asaw wordt
aangeduid. 53

In den loop der tijden hebben Afrikaansche dieren voor verwante

vormen der Surinaamsche fauna plaats [241]gemaakt—zooals voor
het luipaard: de tijger, die in Suriname niet voorkomt, doch
waarmede daar steeds de jagoear bedoeld wordt; voor den aap in
algemeenen zin: de brulaap; voor den vos: de kraboe dagoe* of
krabbenhond enz.—en het behoeft geen verwondering te wekken,
dat ook dieren, die in dat deel van Afrika, vanwaar de slaven naar
Suriname werden overgebracht, geen verwanten hebben en om de
een of andere reden de aandacht trokken, gaandeweg in hunne
dierenfabels werden opgenomen. Als voorbeeld noem ik o.a. de
awari*, de buidelrat (zie No. 29, getiteld: „Ondank is ’s werelds
loon”), een tot Amerika beperkt geslacht der buideldieren, door de
negers als kippendief zoozeer gehaat.

Welk dier de Surinaamsche neger op het oog heeft, als hij vertelt
van de slimme streken van „het konijn”, is moeilijk te zeggen. Is dit
nog dezelfde „cunnie 54 Rabbit”, waarover de inboorlingen van West-
Afrika zoo gaarne opsnijden, en waarmede, zooals reeds werd
opgemerkt 55, het dwergmuskusdier*, Hyomoschus aquaticus
bedoeld wordt, een dier, dat in Suriname niet voorkomt, of is hiervoor
in de plaats getreden de Agoeti*, door de Surinaamsche negers koni
koni genoemd?

Het is duidelijk, dat waar de negers zich vrij gemakkelijk naar hunne
nieuwe omgeving weten te schikken en er steeds behagen in
scheppen, over zaken en toestanden te redeneeren en
philosopheeren, de Europeesche invloed in hunne vertellingen zich
meer en meer heeft doen gevoelen. Deze invloed moet reeds
uitgegaan zijn van de eerste kolonisten, meer in het bijzonder van
hunne kinderen, die de slaven ook met hunne sprookjes bekend
wilden maken; en later, toen de slavernij werd afgeschaft en er een
intiemere verhouding tusschen negers en blanken [242]ontstond,
moet de Europeesche invloed in de negervertellingen steeds meer
op den voorgrond getreden zijn.

Zoo vindt de lezer in het reeds genoemde verhaal: „Uit het leven van
vriend Spin” zelfs de herinnering aan Napoleon 56 en aan den slag bij
Quatrebras in 1815 bewaard, en in No. 18, getiteld: „De Spin als
Amerikaan verkleed” vindt hij een uiting van den haat der negers
tegen Amerikanen, die in den laatsten tijd ten behoeve der goud-
exploitatie en andere ontginningen van delfstoffen herhaaldelijk de
kolonie bezoeken, terwijl wij in de vertelling No. 21, getiteld: „Heer
Spin als landbouwer” zelfs melding gemaakt vinden van het uitgeven
van perceelen tot uitbreiding van den kleinen landbouw, waarmede
eerst geruimen tijd na de opheffing der slavernij een aanvang is
gemaakt.

Niet minder dan tien van onze verzameling Surinaamsche

negervertellingen eindigen met een moraal, waarmede de
toehoorders hun voordeel kunnen doen, zooals No. 14, getiteld:
„Tijger’s verjaardag”, No. 17, „Verhaal uit het leven van Vriend Spin”,
No. 28, „Verhaal uit het land van Ma Soemba” en No. 32, „De boa in
de gedaante van een schoonen jongeling” enz.

Een tweetal vertellingen, waarin anansi niet optreedt, (No. 26 en 27:

Legende van Leisah I en II) leeren, hoe de strepen in
menschenhanden zijn ontstaan.

De overigen geven een verklaring, hetzij van den lichaamsbouw der

spin (No. 19, Heer Spin en de waternimf en No. 18, Anansi als
Amerikaan verkleed), hetzij van hare leefwijze tusschen de reten van
muren 57 (zg. beslagruimten) en in allerlei verborgen schuilhoeken
(o.a. [243]No. 1, getiteld: „Anansi, die een half dorp verovert”, No. 2,
„Spin en de prinses”, en No. 5, „Anansi en zijn kinderen”); vertellen
van Anansi’s formidabelen eetlust, waarvoor hij dikwijls gestraft
wordt. (No. 7, „Een feest bij de Waternimf”); stellen het voortdurend
streven van Heer Spin in het licht, om vijandschap onder de dieren
te stichten, (No. 21, „Heer Spin als landbouwer”), of moeten leeren,
op welke wijze de spin door allerlei streken overal, tot zelfs in
vorstenwoningen gekomen is. (No. 3, „Het Huwelijk van Heer Spin”).
No. 15, getiteld: „Spin voert den Dood in”, is hierom merkwaardig,
omdat ook in verschillende negervertellingen, die in West-Afrika zijn
opgeteekend, de Dood als een persoon voorkomt, evenals deze
voorstelling voorkomt in „Brother Annancy and Brother Death” van
den door Jekyll (Je) op Jamaica bijeengebrachten bundel.

Vreemd mag het schijnen, dat Anansi, die in de Negerfolk-lore voor

onsterfelijk doorgaat, in No. 22 „Anansi en de bliksem” met zijn
gansche familie vernietigd wordt.

Belangrijk zou het zijn, uit een veel grooter aantal vertellingen, dan
waarover tot nu toe beschikt kan worden, aanknoopingspunten te
zoeken met de vertellingen van de negers van West-Afrika. Hier mag
de aandacht gevestigd worden op de groote overeenkomst van No.
16, „Spin wedt Tijger te berijden” met „Mr. Turtle makes a riding-
horse of Mr. Leopard” uit de verzameling van Miss Cronise; op de
merkwaardige overeenkomst van het „Verhaal uit het leven van
Vriend Spin” (No. 17) met „Spider, Elephan’ en Pawpawtamus” van
denzelfden oorsprong (Zie Bijvoegsel II „Avond op het water in
Sierra Leone”), doch met dit verschil, dat het nijlpaard in Suriname
vervangen is door „de walvisch, de grootste visch (?) van de
Spaansche groene zee”; op „No. 4, Anansi, [244]Tijger en de doode
Koe”, die een variant is op „Mr. Spider pulls a supply of beef” in de
verzameling van Miss Cronise en eindelijk op het voorkomen ook in
onze verzameling van een bekende verschijning in de mondelinge
litteratuur der negers, nl. de teerpop (No. 9, „Spin en de Krekel”) die
wij in de bekende Uncle Remus serie, in Noord Amerika verzameld,
als de „Tar Baby” aantreffen en in de verzameling uit Sierra Leone
van Miss Cronise als „the Wax Girl” weêrvinden. Ook de oorzaak
van den eigenaardigen lichaamsbouw der spin vinden wij in een der
vertellingen van den door Miss Cronise bijeengebrachten bundel
vermeld, nl. in de vertelling „Why Mr. Spider’s waist is small”, terwijl
er ten slotte nog de aandacht op gevestigd wordt, dat een aantal
vertellingen der Surinaamsche negers, evenals die van de negers
der Goudkust en van Sierra Leone, van een hongersnood verhalen,
die onder de dieren was uitgebroken. (Zie: „Spin, Olifant en
Hippopotamus” in Bijvoegsel II). Daar de neger in weinige landen
zóó gemakkelijk aan den kost kan komen als in Suriname en daar er
dus wel nimmer voor hem van hongersnood sprake zal zijn geweest,
blijkt hier wederom eene herinnering aan Afrika, waar tijden van
groote voedselschaarschte herhaaldelijk voorkomen, niet alleen door
veelvuldige oorlogen (in vroegere tijden) en vernieling door branden,
doch ook door langdurige droogte en door gemis aan de noodige
zorg voor de toekomst bij den aanplant van een voldoende
hoeveelheid rijst.

Tot de categorie van vertellingen, die de groote liefhebberij van den

neger illustreeren, om onwelvoegelijkheden te vertellen (zie blz.
234), behooren een tweetal, die ik in dezen herdruk van Nahar’s
verzameling heb weggelaten, doch voor welke ik uit de nieuwe reeks
Anansi-tori’s, door A. P. Penard onlangs in het licht gegeven, er een
uit koos (getiteld: „Ieder volwassen man moet een rood [245]zitvlak
hebben”, No. 32), dat den kinderlijken aard van den neger, die in al
zijne handelingen tot uiting komt, leert kennen.
Ten slotte mag er nogmaals aan herinnerd worden, dat evenals in
West-Afrika, in Suriname langen tijd professioneele anansitori-
vertellers hebben bestaan, die meer bepaaldelijk de sterfhuizen
afliepen, om na de begrafenis den achterblijven den afleiding te
bezorgen. 58 In den onlangs verschenen bundel Surinaamsche
Anansitori’s, verzameld door A. P. Penard (P. c.) herdenkt de
schrijver twee beroemde Surinaamsche sprookjesvertellers, beiden
echte déde-hóso arátta (sterfhuisratten, zie blz. 248). De eerste was
Abraham Negentien, aldus genoemd, omdat hij een grooten teen
miste; de tweede was Swieti-ba-Wieliblo-a-faja-kiri so-woep (d.i.
Zoete-broer-Willy, blaas het licht uit, zoo: woep!) Beiden waren
groote humoristen, wier komisch voordragen hunne landgenooten
zich nog herinneren zullen.

De litteratuur van een volk mag de beste uiting van diens zieleleven
worden genoemd en daar de mondelinge litteratuur van den
Surinaamschen neger nog weinig bekend is, en bij eene
beoordeeling van de zwarte bevolking onzer kolonie de slechte
eigenschappen doorgaans breed worden uitgemeten en van de vele
goede karaktereigenschappen dikwijls gezwegen wordt 59, heb ik
gemeend [246]een goed werk te doen, om in de laatste mijner
bijdragen tot de kennis van Suriname, die een uitvloeisel zijn van
mijn reis in 1900, de aandacht te vestigen op de belangrijke neger-
folklore, die evenals zoo veel oorspronkelijks bij de natuurvolken,
bezig is te verdwijnen.
[Inhoud]

De anansi-tori en het bijgeloof. 60

Eens op een Zondag,—den dag, waarop men zich nog al eens

verveelt—wilde ik den tijd trachten te dooden door naar eene
gelegenheid te zoeken, om eenige anansi-tori’s op te doen.

Ik noodigde daartoe eenige gasten ten mijnent uit en wachtte op een

geschikt oogenblik, om het verzoek tot hen te richten, mij eenige
anansi-tori’s te willen vertellen.

„Voor de mooisten heb ik wel eenige sigaren over”.

De heeren lachten uit volle borst:

„Wo! taki anansi-tori bigi-bigi dei, Kà!” 61

„Wel, waarom niet?”

„Je weet toch, dat anansi-tori’s niet ieder oogenblik mogen verteld
worden en vooral niet als het dag is; hij die er zich niet aan houdt,
moet zich een ooghaar uittrekken”. 62

„Och kom, je kent er een massa, dat weet ik”.

„Dat is waar, maar op dit oogenblik mag ik er U geen enkele

vertellen, want kerki sidòn kabà. 63 Vandaag is het een dag om te
zingen en vroolijk te zijn”.
„Wel man, wees toch niet zoo dom en vertel er mij eenigen, dan geef
ik je sigaren”.

De man antwoordde mij niet en ging weg. Een der [247]overigen

zuchtte en sloeg zijn blikken naar boven. Ik vroeg hem wat dat
beteekenen moest, waarop hij met neêrgeslagen oogen en zachte
stem antwoordde:

„Máss’ra, joe a no wan pikíen, joe kánkan Sranam krioro, en joe sabi
srefi sani anansi-tori wanni taki”. 64

„Arnitri”. 65

„En je bent nog zoo bijgeloovig en wilt geen anansi-tori’s vertellen?

Foei man, schaam je wat!”

Ik vroeg hem daarop, om welke reden men geen anansi-tori’s bij dag
wil vertellen en waarom, als er gevraagd wordt „vertel een anansi-
tori”, men steeds ten antwoord krijgt „mi no sabi” 66.

Meneer de gouddelver stond op en vroeg mij op eenigszins heftigen

toon of ik dan niet wist, dat de skietnis of de anansi-tori tooverij is?

Eenige mijner vrienden, die bij het gesprek tegenwoordig waren,

konden zich niet inhouden, en schaterden het uit, waarop de
gouddelver vertrekken wilde.

„Word toch niet boos, vriend, het is immers maar gekheid”.

„Ja, maar ik word door jelui uitgelachen, en jelui denkt, dat ik lieg;
om U de waarheid te zeggen, anansi-tori’s zijn dingen, die niet maar
zoo besproken worden en die in een sterfhuis thuis hooren, niet bij
ons op dit oogenblik.