‫رفع مشکل مشابهت یابی در پژوهشیار برای دانشجویانی که در حال انتخاب موضوع پایاننامه یا رساله‬

‫خود هستند‪ ،‬اهمیت بسیار باالیی دارد‪ .‬یکی از مشکالت اساسی که دانشجوها ممکن است با آن مواجه‬
‫شوند‪ ،‬مشابهت یابی برای پروپوزال است‪ .‬سامانه پژوهشیار‪ ،‬به منظور پیشگیری از سرقت علمی و حفظ‬
‫حقوق مولفان‪ ،‬مراحل مشابهت یابی را در دو مرحله از فرآیند سامانه پژوهشیار؛ یعنی مرحله دوم (برای‬
‫مشابهت یابی پروپوزال) و مرحله هشتم (برای مشابهت یابی پایاننامه دانشجویان ارشد و دکتری در‬
‫رشتههای غیرپزشکی و پزشکی) فراهم کرده است‪.‬‬

‫این مراحل از مشابهت یابی به دانشجوها کمک میکند تا مطمئن شوند که پروپوزال و پایاننامههایشان‬
‫بدون تکرار و کپی برداری از مطالب دیگران ارائه شده باشد‪ .‬با آشنایی و استفاده از امکانات موجود در‬
‫سامانه پژوهشیار‪ ،‬دانشجوها میتوانند از رفع مشکل مشابهت یابی برای پروپوزال و پایاننامههای خود‪،‬‬
‫بهرهمند شوند‪ .‬همچنین از پروپوزال خود که با استفاده از منابع معتبر و با رعایت حقوق مولفان انجام شده‬
‫است‪ ،‬اطمینان حاصل کنند‪.‬‬

‫تشخیص و رفع مشابهت یابی در پژوهشیار‬

‫برای تشخیص و رفع مشابهت یابی در سامانه پژوهشیار به نشانی ‪ ،ris.iau.ir‬باید چند مرحله را طی‬
‫کنید‪ .‬گام اول در جهت تشخیص مشابهت یابی‪ ،‬بررسی منابع معتبر است‪ .‬مقاله را مجدد مرور کنید و با‬
‫منابع مطابقت دهید‪ .‬اگر بخش اعظمی از پروپوزال‪ ،‬از مقاالت علمی و کتابهای منبع کپی شده باشد‪،‬‬
‫امکان مشاهبت یابی در سامانه پژوهشیار وجود دارد‪.‬‬

‫یکی دیگر از مواردی که منجر به تشخیص مشابهت یابی در سامانه پژوهشیار میشود‪ ،‬تکراری بودن‬
‫جمالت و به طور کلی متن است‪ .‬همچنین اگر چند جمله یا پاراگراف عینا تشخیص داده شود‪ ،‬هرچند اگر‬
‫کپی نباشد به عنواون سرقت ادبی شناخته میشود‪ .‬در ضمن از بازنویسی کردن یک متن بپرهیزید و تا‬
‫جای ممکن‪ ،‬فقط از منابع برای نوشتن یک پروپوزال الهام بگیرید‪.‬‬
‫گام بعدی برای تشخیص و رفع مشابهت یابی‪ ،‬گزارش مشابهت یابی است‪ .‬به رنگبندی گزارش مشابهت‬
‫یابی دقت کنید‪ .‬اگر بخشهایی از رساله‪ ،‬با رنگ قرمز مشخص شده باشد‪ ،‬به معنی مشابهت یابی باال است‬
‫و بخشهایی که با رنگ زرد یا سبز نشان داده شود‪ ،‬به معنای مشابهت یابی کمتر است‪.‬‬

‫و در آخر ساختار جمله و پاراگراف پروپوزال خود را شخصیسازی کنید؛ یعنی از لحنی برای توضیح‬
‫استفاده نمایید که تنها مختص به خودتان باشد‪ .‬از نرمافزارهایی که کپی بودن یا نبودن متن را مشخص‬
‫میکنند‪ ،‬کمک بگیرید‪ .‬البته این نرم افزاها نمیتوانند به صورت صددرصدی کپی بودن متن را تشخیص‬
‫دهند؛ بنابراین بهتر است تا جای ممکن از کپی و بازنویسی از منابع معتبر‪ ،‬دوری کنید‪.‬‬

‫راهنمای تصویری رفع مشکل مشابهت یابی در پژوهشیار‬

‫اهمیت آشنایی با فرآیند مشابهت یابی در پژوهشیار برای دانشجویانی که به دنبال انتخاب موضوع پایاننامه‬
‫یا رساله خود هستند‪ ،‬بسیار زیاد است‪ .‬سامانه پژوهشیار‪ ،‬به منظور پیشگیری از سرقت علمی‪ ،‬فرآیند‬
‫مشابهت یابی را در دو مرحله مختلف از فرآیند تحقیقاتی‪ ،‬یعنی مرحله دوم (مشابهتیابی پروپوزال) و‬
‫مرحله هشتم (مشابهتیابی پایاننامه برای دانشجویان ارشد و دکتری غیرپزشکی و پزشکی) فراهم کرده‬
‫است‪ .‬تنها کافی است برای مشابهت یابی‪ ،‬بر روی گزینه درخواست ویرایش کلیک کنید‪.‬‬
‫سپس متن را مشابهت یابی کرده و قسمتهای قرمز رنگ را تغییر دهید‪ .‬اگرچه استفاده از منابع علمی‬
‫برای نگارش پروپوزال و پایاننامه ضروری است؛ اما باید در نگارش متن‪ ،‬ادبیات و ساختار جمالت را‬
‫تغییر دهید‪ .‬از عبارات خاص و اصطالحات منحصر بهفرد استفاده کنید و ساختار جمالت را تغییر دهید‬
‫تا متن شما از متون دیگر متمایز شود‪.‬‬

‫همچنین بهتر است پیش از بارگذاری رساله در سامانه پژوهشیار‪ ،‬از منابع متنوع و معتبر استفاده کنید و‬
‫در نهایت از نرمافزارهای مشابهت یابی کمک بگیرید تا میزان مشابهت متن خود را بررسی نموده و در‬
‫صورت لزوم تغییرات الزم را اعمال کنید‪ .‬با این اقدامات جهت رفع مشکل مشابهت یابی در پژوهشیار‪،‬‬
‫میتوانید میزان خطاهای سامانه را کاهش دهید‪.‬‬
 ‫نحوه تغییر ادبیات جهت کم شدن میزان مشابهت یابی در پژوهشیار‬

‫تغییر ادبیات جمالتی که از آنها در پروپوزال یا پایاننامه خود استفاده میکنید‪ ،‬نیازمند تمرین و زمان‬
‫زیادی است‪ .‬برای این کار‪ ،‬باید تمرینهای نویسندگی انجام دهید تا بتوانید مهارتهای نوشتاری خود را‬
‫تقویت کنید‪.‬‬

‫همچنین میتوانید این فرآیند را به طور موثرتر و سریعتری انجام دهید‪ .‬یکی از راهکارهای موثر در این‬
‫خصوص‪ ،‬سپردن کار به یک ویراستار حرفهای است که در زمینه تغییر ادبیات جمالت تخصص دارد‪.‬‬
‫این کار باعث میشود تا متن شما با دقت بیشتر‪ ،‬به صورت حرفهای تغییر یابد و مشابهتهای آن با متون‬
‫دیگر کاهش پیدا کند‪.‬‬
‫در صورتی که خودتان نمیتوانید این تغییرات را اعمال کنید یا وقت کافی برای انجام آن ندارید‪ ،‬میتوانید‬
‫به کمک یک ویراستار حرفهای در این زمینه روی آورید‪ .‬با این کار میتوانید تا متن رساله یا پروپوزال‬
‫خود را به کیفیت بیشتر تغییر دهید‪ .‬همچنین مشکل مشابهت یابی در پژوهشیار را به طور موثرتری حل‬
‫کنید‪.‬‬

‫رایج ترین مشکالت سامانه پژوهشیار در مرحله مشابهت یابی‬

‫افرادی که در ارتباط با مشابهت سنجی پایاننامه و مشکالت رایج سامانه پژوهشیار سوال دارند‪ ،‬باید برای‬
‫رفع مشکل مشابهت یابی در سامانه پژوهشیار‪ ،‬اقداماتی را انجام دهند که در ادامه به این موارد اشاره‬
‫خواهیم کرد‪.‬‬

‫‪ .1‬باال بودن میزان درصد مشابهت یابی‪ :‬اگر درصد مشابهت یابی توسط سامانه پژوهشیار بیش از‬
‫‪ 48‬درصد باشد‪ ،‬متأسفانه پروپوزال شما به مرحله تأیید استاد؛ یعنی به عبارت دیگر مرحله سوم‬
‫پژوهشیار‪ ،‬نخواهد رسید‪ .‬برای رفع مشکل مشابهت یابی در سامانه پژوهشیار برای پروپوزال یا‬
‫پایاننامه‪ ،‬می توانید روی گزینه دانلود فایل در بخش پژوهشیار کلیک نموده و ادبیات جمالتی که‬
‫مشابهت دارند را تغییر دهید‪.‬‬
‫‪ .2‬انتخاب گزینه بازگشت در مرحله مشابهت یابی‪ :‬متأسفانه برخی از دانشجویان در سامانه پژوهشیار‬
‫به جای انتخاب گزینه اصالح یا تأیید در مرحله مشابهت یابی‪ ،‬گزینه بازگشت را انتخاب میکنند‪.‬‬
‫این اقدام باعث میشود که سامانه پژوهشیار ویرایش پروپوزال را برای دانشجو باز نکند و اصالح‬
‫متن برای کاهش میزان مشابهت سنجی از دسترس دانشجو خارج شود‪.‬‬

‫برای حل این مشکل‪ ،‬شما باید درخواست ویرایش پروپوزال را ارسال کنید و همچنین با دفتر پژوهشی‬
‫دانشگاه خود تماس بگیرید تا درخواست شما برای ویرایش پروپوزال را پیگیری کنند‪ .‬معموال پس از‬
‫ارسال درخواست ویرایش توسط دانشجو‪ ،‬دفتر پژوهشی دانشگاه‪ ،‬بازگشایی ویرایش پروپوزال را برای‬
‫دانشجو فراهم میکند‪.‬‬

‫به این ترتیب اگر درخواست خود را به صورت سیستمی از طریق سامانه اصالت سنج پایان نامه دانشگاه‬
‫آزاد ثبت کنید‪ ،‬احتمال باز شدن ویرایش پروپوزال در سامانه بسیار کم است؛ بنابراین برای رسیدگی به‬
‫این موضوع‪ ،‬توصیه میکنیم با دفتر پژوهشی دانشگاه تماس بگیرید و بعد درخواست خود را به صورت‬
‫مستقیم ارسال کنید‪.‬‬
 ‫تغییر رویه سامانه پژوهشیار دانشگاه آزاد در مشابهت یابی پایان نامه‬

‫تغییرات نامشخصی که در فرایند مشابهت یابی سامانه پژوهشیار دانشگاه آزاد صورت گرفته‪ ،‬باعث شده‬
‫تا میزان تشابه متون علمی در این سامانه باالتر از سامانه ایرانداک نشان داده شود‪ .‬در چنین شرایطی‬
‫دانشجویان به دنبال راههایی برای رفع مشکل مشابهت یابی در پژوهشیار هستند؛ اما مسأله مهمتر این است‬
‫که با تغییرات داخل متون و تبیین کردن اساسی و دقیق مطالب‪ ،‬میزان همپوشانی پس از بارگذاری متن در‬
‫سامانه پژوهشیار‪ ،‬به طور اندکی کاهش مییابد و نتیجه مطلوب به دست نخواهد آمد‪.‬‬

‫یکی دیگر از موضوعات چالش برانگیز این است که حتی در صورت استفاده از متن ترجمه شده کامال‬
‫اختصاصی و یونیک از منابع خارجی‪ ،‬پس از بارگذاری‪ ،‬میزان تشابه تا ‪ ۵۰‬درصد اعالم میشود‪ .‬در‬
‫حالی که این متن از هیچ منبعی اقتباس نشده است‪ .‬به طوری که برای اطمینان‪ ،‬یک متن به عنوان تست با‬
‫زبان محاوره در سامانه بارگذاری شده است؛ اما نتیجه تست نشان داد که بعد از استعالم از سامانه اصالت‬
‫سنجی‪ ،‬متن حدود ‪ ۲۷‬درصد تشابه دارد‪ .‬این مشکل از تاریخ ‪ 01/09/1401‬به بعد در ارزیابیهای‬
‫اسامی اصالت سنجی به وجود آمده است‪.‬‬

‫از این رو این احتمال وجود دارد که سامانه در ارزیابی و استعالم موضوع پایان نامه ارشد و دکتری‪ ،‬از‬
‫الگوریتمهای نادرستی استفاده کند‪ .‬همچنین برنامهنویسیهای آن با مشکل مواجه هستند و فیلترهای تعریف‬
‫شده در آن خالی از نقص نیستند‪ .‬به این ترتیب هیچ دانشجویی نمیتواند؛ حتی با ارائه بهترین تفسیر و‬
‫تبیین و انتخاب متون‪ ،‬کامال اختصاصی از این مرحله عبور کند‪.‬‬
 ‫مشکل کم نشدن درصد همپوشانی یا همانندی سامانه اصالت سنجی پژوهشیار‬

‫از تاریخ ‪ ،1401/09/01‬با اطالع از خبری که پروپوزال یا پایاننامه باید قبل از دریافت مجوز از سامانه‬
‫اصالتسنجی برای استاد راهنما و مشاور ارسال نشود‪ ،‬دانشجویان با مشکل جدیدی مواجه شدهاند‪.‬‬

‫این اطالع رسانی باعث شده که سامانه تصمیم جدیدی را برای دانشجویان اعمال کند که چالش جدیدی را‬
‫برای آن ها بوجود آورده است‪ .‬این چالش کامال با مشکالتی که پیش از این وجود داشته تفاوت دارد و‬
‫دانشجویان را در برابر وضعیتی نامعمول قرار داده است‪.‬‬
 ‫خالصه مقاله رفع مشکل مشاهبت یابی در پژوهشیار‬

‫اطالع از نحوه رفع مشکل مشابهت یابی در پژوهشیار اهمیت ویژهای برای دانشجویان پیدا کرده است‪.‬‬
‫مشکالت مربوط به مشابهت یابی در سامانه پژوهشیار‪ ،‬از جمله افزایش میزان تشابه در متون و‬
‫ارزیابیهای نادرست‪ ،‬برای دانشجویان چالشهایی ایجاد کرده که باعث افزایش نگرانیها و اختالالت در‬
‫مراحل نهایی تکمیل پروپوزال و پایاننامه میشود‪.‬‬

‫این مسئله نیازمند توجه و اقدامات سریع و مؤثر از سوی مسئوالن و متخصصان مربوطه است تا با‬
‫اصالحات الزم در الگوریتم ها و فیلترها‪ ،‬بهبودی الزم در کیفیت ارزیابی متون و کاهش میزان مشابهت‬
‫یافته شود‪ .‬این تغییرات می تواند اطمینان و اعتماد دانشجویان را به سامانه افزایش داده و روند پژوهشها‬
‫و تحقیقات علمی را بهبود بخشد‪.‬‬