Phn th nht

TH GII QUAN V PHNG PHP

LUN TRIT HC
CA CH NGHA MC-LNIN
Th gii quan v phng php lun trit
hc l b phn l lun nn tng ca ch
ngha Mc-Lnin:
ch ngha duy vt bin chng
php bin chng duy vt
l lun nhn thc
ch ngha duy vt lch s

Chng I
CH NGHA DUY VT BIN CHNG
1. CH NGHA DUY VT V CH NGHA DUY VT
BIN CHNG
1.1. S i lp gia ch ngha duy vt vi ch ngha duy tm
trong vic gii quyt vn c bn ca trit hc
1.2. Cc hnh thc pht trin ca ch ngha duy vt trong
lch s
2. QUAN IM DUY VT BIN CHNG V VT CHT,
THC V MI QUAN H GIA VT CHT V
THC
2.1. Vt cht
2.2. thc
2.3. Mi quan h gia vt cht v thc

1.1. Vn c bn ca trit hc v s i
lp gia ch ngha duy vt vi ch ngha
duy tm trong vic gii quyt vn c
bn ca trit hc
- Vn c bn ca trit hc: vn quan
h gia t duy vi tn ti:
Gii quyt vn c bn ca trit hc
xc nh c nn tng v im xut
pht gii quyt cc vn khc ca
trit hc, l tiu chun xc nh lp
trng, th gii quan ca cc trit gia v
hc thuyt ca h
Vn c bn ca trit hc c hai mt

Vn c bn ca trit hc (tt)
- MT TH NHT: GiA VC
V YT CI NO C
TRC? CI NO QUYT
NH?

- MT TH HAI: CON NGI

C TH NHN THC
C TH GiI HAY
KHNG?

C1: VC1,YT2 ->VC Q.NH C: KH TRI

C2: YT2,VC1 ->YT Q.NH KHNG: BT KH TRI
C3: VC,YT TN TI SONG

 Ch ngha duy Ch ngha duy

vt: vt cht c tm: thc c
trc, thc c trc, vt cht
sau; vt cht
c sau, thc
quyt nh
quyt nh vt
thc
cht.

 S pht trin ca CNDV gn vi s pht trin ca

khoa hc c th, c bit khoa hc t nhin.
Cc hnh thc lch s ca CNDV:
Ch ngha duy vt cht phc thi c i
Ch ngha duy vt siu hnh th k 17-18
Ch ngha duy vt bin chng do Mc v nghen
sng lp.

Ch ngha duy vt cht phc thi c i

-

 Ch ngha duy vt bin

chng do Mc v
nghen sng lp vo
nhng nm 40 ca th
k 19.
Ch ngha duy vt bin
chng thng nht
ch ngha duy vt vi
php bin chng.
Khng ch duy vt trong
lnh vc t nhin v cn
duy vt trong lnh vc
x hi

Ch ngha duy tm
Ch ngha duy Ch ngha
duy tm
tm ch quan
khch quan
i biu:
i biu:
BCCLI
Platon,
Hghen

2. QUAN IM DUY VT BIN CHNG V

VT CHT, THC V MI QUAN H GIA
VT CHT V THC
2.1. Vt cht
2.2. thc
2.3. Mi quan h gia vt cht v
thc

2.1.1. Phm tr vt cht

" v c bn v tr c to thnh
bi mt nguyn t duy nht ,
nguyn t y l nc." (tr15 sch
cu chuyn trit hc )

Thals de Milet (fin 7e s. - dbut 6e s.)

La c v nh l vt th
nhng khng l vt th m l mt tin
trnh , n khng vng chc m lin tc

Heraclitus

Democritus

L thuyt v Nguyn t ca emcrit

Isaac Newton
m
Vt cht

Vt cht phi c khi lng

Vt cht khng gian thi gian vn ng tch ri
nhau

Electron - c Thomson pht hin

ra Nm 1897

Vt cht l nguyn t - phn t nh b nht

khng phn chia c
Vy in t l g ? C l vt cht hay khng ?

Pht hin ra in t - phn t nh

b bn trong nguyn t , cu to
nn nguyn t

Cui nhng nm
1800 nh vt l
hc ngi c
Wilhelm Rntgen,
pht hin ra
tia x

Rn ghen pht hin ra tia X

Marie Cuirie
Gii nobel vt l nm

88Ra226 ======> 86Rn222 + 2He4

Hin tng phng x - nguyn t phng x sau khi bc x ra

ht tr thnh nguyn t khc

Ch ngha duy vt thi k ny gii thch th

gii vt cht mt cch siu hnh my mc

2.1.1. Phm tr vt cht

- Khi qut quan nim ca ch ngha duy

vt trc Mc v vt cht: Thc th ca
th gii l vt cht, ci tn ti mt cch vnh
cu, to nn mi s vt v hin tng cng vi
nhng thuc tnh ca chng.
Thi c i: ng nht vt cht ni chung vi
nhng dng c th ca n nh: t, nc...
Nguyn t.
Thi k phc hng c bit l thi k cn i
th k XVII XVIII: vn coi nguyn t l phn
t nh nht, khng th phn chia c, tch
ri nguyn t vi vn ng, khng gian v thi
gian, v.v..

- Khi qut quan nim ca ch ngha duy

vt trc Mc v vt cht(tt)
u im:
Tinh thn u tranh khng khoan
nhng trc CNDT, TG
Gp phn thc y khoa hc pht trin.
Hn ch:
ng nht vt cht vi vt cht vi vt
th
-> Nguyn nhn dn n s b tc ca
nhng quan im trc Mc v vt cht

Nguyn nhn dn n s b tc ca nhng quan im trc Mc

v vt cht

- Nhng pht minh

1895 Rnghen: tia X
1896, Bccren: hin
tng phng x
1897 Tmxn: in t
1901, Kaufman
chng minh c khi
lng ca in t
khng phi l khi
lng tnh

- Ch ngha duy tm
li dng:
"vt cht" ca ch
ngha duy vt bin
mt
Nn tng ca ch
ngha duy vt sp

-> Khng hong

th gii quan

- nh ngha ca V.I.Lnin v vt cht;

nhng ni dung c bn v ngha ca n
Quan im ca ngghen i vi vic nhn thc
phm tr vt cht
nh ngha vt cht ca Lnin

Quan im ca trit hc
Mc Lnin v vt cht
K tha nhng thnh tu ca ch ngha
duy vt trc
Trn c s thnh tu mi nht v khoa
hc
Nhm bc b s xuyn tc ca ch ngha
duy tm, tn gio
Bo v ch ngha duy vt

Quan im ca ngghen i vi vic nhn thc

phm tr vt cht:

T VT CHT T NHIN CHA CO S SNG ......

Quan im ca ngghen i vi vic nhn thc

phm tr vt cht:

...... N VT CHT T NHIN PHAT SINH, TN TAI S

SNG VA .....

Quan im ca ngghen i vi vic nhn thc

phm tr vt cht:

...... VA, S XUT HIN CON NGI VI

T CHC XA HI LOAI NGI .....

Vt cht l mt phm
tr trit hc dng
ch thc ti khch
quan c em li cho
con ngi trong cm
gic, c cm gic ca
chng ta chp li,
chp li, phn nh v
tn ti khng l thuc
vo cm gic".
(V.I.Lnin: Ton tp, Nxb. Tin
b,
Mtxcva, 1980, t.18, tr. 151).

 S vt
Cm gic c,

sinh ra tn ti , mt
i

Thuc tnh tn ti khch

quan ca s vt = Vt cht

Ci ton th , a
dng , phong ph ,
tm thi

Thuc tnh
ca s vt

Tn ti
khch quan

= thuc tnh tn ti khch

quan ca cc s vt c th
Khng sinh ra khng mt
i , v cng v thn , vnh
vin

Ni dung nh ngha
Vt cht l thc ti khch quan
Vt cht em li cho con ngi
thng qua cm gic (cm nhn
c s tn ti ca vc thng
qua cc dng c th ca n)
Vt cht tn ti c lp v c
trc thc

 ngha nh ngha
Gii quyt vn c bn ca trit
hc trn lp trng duy vt bin
chng
Bc b quan im duy tm v
khc phc c nhng hn ch
ca CNDV trc Mc v vt cht
Gp phn khc phc cuc khng
hong v th gii quan trong khoa
hc, thc y khoa hc pht trin

2.1.2. Phng thc v hnh

thc tn ti ca vt cht
Vn ng vi t cch l phng
thc tn ti ca vt cht
Khng gian v thi gian vi t cc
l hnh thc tn ti ca vt cht

Vn ng l mt phng thc
tn ti ca vt cht
Thng qua vn ng m vt cht biu
hin s tn ti ca mnh
s vt A
Sn phm

Tn tai
khch quan

s vt A

s vt A

Hng ho
Tn ti
Khch
quan

T sn xut n tiu dng

Tn ti
khch quan

T
liu
tiu
dng

Vn ng l mt thuc tnh c hu ca vt
cht
Nguyn nhn ca
vn ng l
nguyn nhn bn
trong - t thn vn
ng

Vn ng ca vt cht l t thn vn ng

Pendule de Foucault au Muse des arts et

metiers (Paris); des pions sont placs autour et
sont renverss au fur-et--mesure que le
pendule tourne.
Foucault pendulum at the Muse des arts et
mtiers (Paris); pegs are placed around and are
knocked down as the pendulum turns.
Auteur/author: Herv Marchebois

Vn ng x hi

Vn ng sinh

Vn ng ho
Vn ng vt l
Vn ng c

Vn ng v ng im
ng im l vn ng
trong thng bng khi
s vt cn l n m
cha chuyn thnh ci
khc
Tnh tng i
Mi quan h gia vn
ng v ng im

Thi gian l g?

2.1.3. Tnh thng nht vt cht

ca th gii
Lun im ca Ph.ngghen v tnh
thng nht vt cht ca th gii:
Ni dung ca tnh thng nht vt
cht ca th gii:
ngha phng php lun:

 Th gii khch quan

u c 1 thuc tnh
chung nht l tn ti
khch quan = vt cht
Tinh thn , thc c
ngun gc vt cht
=> th gii thng nht
tnh vt cht

HAI H CHUN

2.2. thc

2.2.1. Ngun gc:

- Ngun gc t nhin:
B No ngi
Th gii khch quan
- Ngun gc x hi
Vai tr ca lao ng
Vai tr ca ngn ng

Hot ng thc
ch din ra trong b
no ngi, trn c
s cc qu trnh
sinh l - thn kinh
ca b no.

Ngun gc x hi
- Vai tr ca lao ng: - Vai tr ca ngn ng:
Lao ng l iu
Ngn ng do nhu cu
kin u tin v ch
ca lao ng v nh
yu con ngi
lao ng m hnh
tn ti
thnh
Chnh thng qua
Ngn ng va l
hot ng lao ng
phng tin giao tip
nhm ci to th
trong x hi, ng
gii khch quan m
thi l cng c ca t
con ngi mi c
duy nhm khi qut
th phn nh c
ha, tru tng ha
th gii khch quan,
hin thc
mi c thc v th
gii

 thc l s phn nh th gii vo

c ngi trn c s lao ng v
ngn ng

2.2.2. Bn cht v kt cu ca
thc

Bn cht ca thc:
- S phn nh th gii khch quan mt cch nng
ng sng to:
C mc ch
C s chn lc
Kh nng khi qut ha, tru tng ha
M hnh ha v hin thc m hnh
- Mang bn cht x hi:
nh hng ca iu kin sng, mi trng x
hi.
X hi thay i -> thc thay i

2.2.2. Bn cht v kt cu ca thc(tt)

Kt cu ca thc :
- thc bao gm cc yu t cu thnh nh tri
thc, tnh cm, nim tin, l tr, ch... trong
tri thc l yu t c bn, ct li.
Tri thc l kt qu qu trnh nhn thc ca con
ngi v th gii hin thc, lm ti hin trong
t tng nhng thuc tnh, nhng quy lut ca
th gii y v din t chng di hnh thc
ngn ng hoc cc h thng k hiu khc.
Tnh cm l s cm ng ca con ngi trong
quan h ca mnh vi thc ti xung quanh v
i vi bn thn mnh.

Kt cu ca thc(tt)
- Theo chiu su ca ni tm: bao gm t
thc, tim thc, v thc
T thc: thc v bn thn mnh trong mi
quan h vi thc v th gii bn ngoi.
Tim thc: nhng tri thc m ch th c
c t trc nhng gn nh tr thnh bn
nng, thnh k nng nm trong tng su ca
thc ch th, l thc di dng tim tng.
V thc l nhng trng thi tm l chiu su,
iu chnh s suy ngh, hnh vi, thi ng x
ca con ngi m cha c s tranh lun ca ni
tm, cha c s truyn tin bn trong, cha c
s kim tra, tnh ton ca l tr.

2.3. Mi quan h gia vt cht v

thc

- Vt cht quyt nh - Vai tr ca thc:

thc:
Tc ng thc y
S xut hin v tn
s vn ng bin
ti ca thc
i ca vt cht,
Ni dung ca thc khi phn ng quy
lut
S bin i ca
Tc ng km hm,
thc
khi thc phn
nh sai quy lut
khch quan

2.4 ngha phng php lun

- V vt cht quyt
- V thc c th tc
nh -> Nguyn tc
ng -> pht huy
khch quan.
vai tr ca nhn t
tinh thn
Vn dng thc tin
Vn dng thc tin
Vn dng trong
Vn dng trong
nhn thc
nhn thc