Entzun gorputzaren

musika!

Ahoa, ipurdia eta eskua.

1.a Zer soinu ateratzen dira ahotik, eta zergatik sortzen

dira?

 Doministikua

edo usaina biriketako haizea

sudurretik eta ahotik indarrez kanporatzeko
erreflexu-ekintza bat da, diafragmaren eta saihets
tarteko giharren bat bateko mugimenduak
eraginda, sudurreko mukosen narritadura edo
mukosetan beraietan kanpoko objektu baten
ukipena dela-eta.
Izena
Doministiku izena latinezko Dominus tecum
esapidetik dator (euskaraz Jauna zurekin),
doministiku egitean hori esaten baitzitzaion
usainlariari.
4

 Korroskada

liseri-hoditik (bereziki urdailetik

eta hestegorritik) ahoaren bitartez irteten
diren gasen askapena da. Normalean soinu
esanguratsu batekin askatzen dira. Airez
betetako burbuila bat urdailean geratzen
denean sortzen da. Adibidez norbait gasaz
betetako freskagarri bat edaten duenean aire
asko pilatzen da eta digestio-hoditik aire
guztia bota egin behar du.
5

 Eztula

arnas-gaixotasunen artean sintomarik

ohiko eta tipikoenetarikoa da. Halaber, beste
mota bateko eritasunetan ere agertu daiteke:
ORL-ko batzuetan edo digestio aparatukoak.

Zotina edo txopina diafragmak borondatearen kontra sortzen

duen espasmoari deritzo. Normalean zenbait alditan ematen
da minutuko. Birikietara sartzen den itsumustuko aire-jarioak
glotisa itxiarazten du.
Kausak:
Bizkorregi jan edota edatea.
Edari alkoholdun gehiegi edatea.
Edari gasdunak edatea.
Eztula egin edota barre egitea.
Estresa
Kirurgia ondoren.
Entzefalitis epidemiko baten ondorioz

 Hortzak

elkarri jotzerakoan, zarata

desberdinak sortu daitezke. Hau adibidez
dardara egiterakoan sortu daiteke edo lo
egiterakoan ere pertsona batzuek egiten
dituzten zaratak dira, hortz batzuk beste
batzuei jo egiten diete eta soinu arraro bat
sortzen da.

 Giza-ahotsa

laringean sortzen da, baina bere

atal garrantzitsuena hain zuzen, glotisa da, hau
baita gizakiaren benetako fonazio-organoa.
Biriketatik arnasketarekin batera irteten den
airea, glotisean zehar pasarazten da eta ahotskordak bibrarazten ditu. Ahots-kordak mihi
itxurako mintz bikoitz bi dira. Erresonantziakutxaren eginkizuna buruaren barrunbe edo
hobiek (ahoak eta sudurrak) betetzen dute.
9

Ahoa, ipurdia eta eskua.

1.b Zer soinu ateratzen da ipurditik, eta zergatik sortzen

da?

10

Ahoa, ipurdia eta eskua.

1.b Zer soinu ateratzen da ipurditik, eta zergatik sortzen da?

Puzkarra:
Ipurditik ateratzen diren gasak usain eta zarata berezi
batekin, horreri, puzkerrari deritzo.
Guk janaria jaten dugunean gasak ere ingeritzen ditugu eta
horren ondorioz puzkarra sortzen da. Bi modutan
kanporatzen ditugu: ahotik eta ipurditik.
ahotik kanporatzen dugun gasa aupetza deitzen da eta
ipurditik kanporatzen duguna puzkarra.

11

Ahoa, ipurdia eta eskua.

1.c Zer soinu ateratzen da eskutik, eta zergatik sortzen da?

12

Eskuak
Kraskatzea.
Eskuko Mahaia
Soinua.
Txaloak.
Eskuko

13

Eskuak kraskatzea ahalbideratzen duten giltzadura ohikoenak

diartrosisak dira. Hauek kartilagoz estaliriko bi hezurrez osatzen dira.
Elkarketa hau bateratze kapsula batez inguratuta daude, barruan
likido sinobiala deitzen den sustantzia labainkorra duelarik.
Giltzadurek kraskatzerakoan sortzen duten soinua, likidoan disolbaturik
dagoen gasetan dute jatorria. Kraskatu osteko X izpien bitartez
harturiko irudia ikusiko bagenu, bere barnea gas burbuila bat ikusiko
genuke. Giltzadura ez da berriro kraskatuko gasa likidoan berriz
disolbatu arte; horrek suposatzen du ezin dela giltzadura bera berriro
kraskatu hainbat bider segidan
Ikerlariek frogatu egin dute eskuak kraskatzea kalte egiten diola
artikulazioari, eta ondorioz gehitu egiten duela eskuaren handituera
eta eskuko indar oratzailea gutxinaka galtzen doala.

14

Txaloa da entzulego edo ikuslego baten

zerbaitekiko talde-onarpena adierazteko espresio
printzipala; beste aldetik, gorputza erabiliz soinua
sortzeko modurik errezena ere bada.

15

Soinu ugari ataratzen dira eskuetatik,

edo eta eurei esker Sortzen dira.
Euretako bat txistua da, soinu hau
egiteko
atzamarrak ahoan sartu eta
mi9ngain azpian jarri ostean
fuerte putz egin eta batzuetan
soinua ateratzen da.
Hasieran normalena da soinurik ez
ataratzea
16

Gorputzaren beste zein soinu ezagutzen

duzue?

Kontatu zein diren eta zein zerk sortzen dituen.

17

Bihotz taupadak
Belarria pertsona baten bularraren
kontra jarriz gero, bi kolpe entzuten
dira bihotzaren taupada bakoitzeko. Bi
kolpe, bi soinu, bi hots. Hala eta
guztiz ere, bi hots horien jatorria ez
da muskuluaren dantza bera, hau da,
ez da uzkurtze-erlaxatze
mugimendua. Aitzitik, bihotz barruko
balbulen soinua da entzuten dena.
Bihotzaren barruan, odolak noranzko
bakarreko bidea egin behar du:
aurrerantz beti; eta, horretarako,
atzeranzko bidea bi balbulek
oztopatzen dute. Balbulek, ixtean,
hotsa egiten dute. Lehen hotsa
bentrikuluen irteera oztopatzen duten
bi balbulak ixtean sortzen da;
bigarrena, berriz, aurikulak eta
bentrikuluak banatzen dituzten bi
balbulak ixtean.
18

Tripako zaratak
Medikuntzan, zarata hauei
borborigmo deritze. Hesteek
eta urdailak sorturiko
zaratak dira, barruan
dituzten likido eta gasen
mugimenduarengatik.
Mugimendu honek hesteen
eta urdailaren giharren
mugimendu koordinatuan du
jatorria eta peristaltismoa
deitzen zaio.

urdail
a
19

Zapaltzean sortutako
soinuak

Zapataren zolak lurrarekin talka egitean uhin

akustikoak sortzen dira. Uhinak, airetik mugituaz, gure
belarrietara iristen dira eta hor nerbio bulkadan
eraldatzen dira. Hortik garunera iritsi eta han soinu
bezala interpretatzen dira. Momentu horretan soinua
entzuten dugu.

Batzuetan zarata hutsa da, baina besteetan erritmoa

edo artea izaten da
(klikatu beheko botoian)

20