OSASUNA ETA IMMUNITATE-

SISTEMA

BIOLOGIA ETA GEOLOGIA

DBH 3. MAILA
BERRIO-OTXOA IKASTETXEA
2015-2016
 1. Osasuna eta gaixotasuna
Osasun-kontzeptua aldakorra izan da urteetan
zehar
 “Inongo gaixotasunik ez duen jendea”

OME (1948): ongizate fisikoa, burukoa eta

soziala gehitzen dizkio definizioari.
Osasun fisikoa Osasun mentala Gizarte- eta
ingurumen- osasuna
Gure aparatuen, Emozioak kontrolatzearekin, Gizarte-baldintzekin
sistemen, geneen… autoestimuarekin, (bakea, elikadura,
funtzionamenduarekin konfiantzarekin lotua. hezkuntza, berdintasuna…)
loturik. eta ingurunearen
baldintzekin (arnasten
dugun airea, edaten dugun
ura, elikagaiak…) lotua
Bizi-funtzioak Eguneroko jarduerak Baliabide iraunkorrak
normaltasunez sentitzeko, pentsatzeko eta izateak edo ez, pobrezia
betetzea edo ez. egiteko modua; eta estres- larrian egoteak… gure
egoerei aurre egitekoa. osasunean eragiten du.
 Eta gaixotasuna?
Gure organismoaren alterazioa, osasun-galera eragiten
duena.

Kontuan hartu behar dira:

- Arrazoi eragilea(k)
- Sintomak
- Seinaleak

Orduan, diagnostikoa egiten dute medikuek, eta tratamendua

agintzen dute.
Gaixotasunen sailkapena

Kalteturiko Denboraren Infekziosoak diren

zonaren arabera arabera edo ez
Arnasbideetakoak, Akutuak (denbora Infekziosoak (gure
digestio- laburra) organismora
aparatukoak, sartzen diren
kardiobaskularrak, Kronikoak mikroorganismo
endokrinoak… (denbora luzea) patogenoek
eragindakoak, hala
nola, birusak,
bakterioak,
onddoak eta
protozooak)

Ez-infekziosoak
2. Gaixotasun infekziosoen transmisioa
Elementua Azalpena
Agentea Gaixotasuna eragiten duen mikroorganismo patogenoa
Iturria Mikroorganismoa dagoen lekua
Bektorea Mikroorganismoa pertsonari kutsatzen dion animalia (gehienetan
artropodoak: euliak, eltxoak…)
Ostalaria Infekzioa harrapatzen duen pertsona (mikroorganismoak
ostalariaren gorputzaren oztopo fisikoak zeharkatu ditu)
 Malariaren kate epidemiologikoa

Elementua Azalpena

Agentea Plasmodium falciparum

protozooa

Iturria Zonalde beroetako oihanak

(garai euritsuetan maizago)

Bektorea Anopheles gambiae eltxo emea

Ostalaria Malaria harrapatzen duen pertsona

 Transmisio motak
Zuzenekoa
(zuzeneko kontaktu fisikoarekin)

Zeharkakoa
(kutsatutako elementuen bidez, lurzorua,
airea, ura, elikagaiak, bektoreak…)
 Ostalariaren organismoan sartzeko ateak
Larruazaletik

Arnasbideetatik

Digestio-aparatutik
(kutsatutako elikagaiak / urak)

Genitaletatik
 3 definizio
Endemia Gaixotasun bat lurralde batean ohikoa izatea
Epidemia Leku batean gaixoenkopurua azkar handitzen
denean
Pandemia Herrialde askotara barreiatu den epidemia
 3. Immunitate sistema. Mikrorganismoen
kontrako defentsak
Gorputz osoan zehar.
1. Sarrerako oztopoak
3 defentsa-mekanismo 2. Erantzun immunitario
ez-espezifikoa
3. Erantzun immunitario
espezifikoa
1. Sarrerako oztopoak
2. Erantzun immunitario ez-espezifikoa

Ezaugarriak
1. Mikroorganismo patogenoek sarrerako oztopoak gainditu
dituzte (ehunetan sartu dira)

2. Leukozito edo globulu zuri batzuek parte hartzen dute

(fagozito bihurtzen dira):
- Monozitoak
- Neutrofiloak

3. Erantzuna beti da berdina mikroorganismo guztiekin

Pausoak:

1. - Zauritik sartu m.o.ak

- Kapilarrak dilatatu (odol gehiago)
2. - Kapilarrak iragazkorrago
- Odola atera
- Ingurua handitu
- Monozitoak atera
3. - Monozitoak eta neutrofiloak fagozito bihurtu

4. - Fagozitoek pseudopodoekin m.o.ak harrapatu eta

barruan fagozittu (suntsitu)
3. Erantzun immunitario espezifikoa

- Patogenoak aurreko bi defentsa-mailak gainditzean

aktibatu
- Helburua mikroorganismo horiek gorputz osora ez
sakabanatzea
- Linfozito espezifikoek (zelula linfatikoak)
Nola gertatzen da prozesua?

Linfozitoek ANTIGENOAK bereizten dituzte

(mikroorganismoaren mintzeko substantzia eta
partikulak, gure organismoarentzat arrotzak
direnak)

Orduan erantzun
espezifikoa hasten da
Bi linfozito mota nagusi:
- T linfozitoak: infektatuta dauden zelulen
antigenoak ezagutu eta suntsitzen dituzte.
Gainera, B linfozitoak aktibatzen dituzte.

- B linfozitoak: antigorputzak (proteina

espezifikoak) sortu, antigenoak ezagutu eta
neutralizatzeko.
T linfozitoak, aktibatu ostean, zatitu, eta
ZITOTOXIKO bihurtzen dira (zelula infektatua
suntsitzen dute)

B linfozitoak zatutu eta PLASMA-ZELULA bihurtzen

dira (antigenoa neutralizatzeko antigorputz gehiago
sortu
Oroimen-linfozitoak

Aurrez emandako erantzun immunitario batean

sortutako linfozitoak, bizitza guztian irauten dute

Organismoan m.o. berdin bat sartzean, azkar antzeman

eta neutralizatu, gaixotasuna agertu baino lehen

Immunizatuta
 Zenbait bideo interesgarri
Fagozito bat bakterioak irensten
https://www.youtube.com/watch?v=BDr44vLNnPY
Malariaren kate epidemiologikoa
https://www.youtube.com/watch?v=OEDhe4MPEMc
Immunitate erantzuna (ingelesez)
https://www.youtube.com/watch?v=jcdCDYtdBB4
Sistema immunologikoa sinpleki (Redes)
https://www.youtube.com/watch?v=HEY3dUh2dTM
Immunitate sistema sakonago
https://www.youtube.com/watch?v=HEY3dUh2dTM