Ebola ulertzeko gakoak

Ataza honetan, jarduera hauek egingo dituzu:

- Testuko paragrafoei dagokien izenburua aukeratu.
- Testuan ageri diren zenbait hitz aurkitu, gaztelaniazko hitzak emanda.
- Hitz batzuk testuan txertatu.

Paragrafoen izenburuak
Lotuko al dituzu testuko paragrafoak beren izenburuekin? Lehenengo izenburua jarrita
daukazu.
Zer da?
Birus bat da ebolaren eragilea, eta bost mota daude. Birusak eraldatu egiten ditu zelula
endotelialak, hau da, odol-hodien barne azala estaltzen duten zelulak. Odol-hodiei kalte egiten
dienez, plaketak ezin dira gatzatu, eta gizakiek shock hemorragikoa izaten dute, odol ugari
galduta.
(1)
Ebolaren birusa 1976. urtean atzeman zuten aurrenekoz, Nzara (Sudan) eta Yanbuku (Kongo)
herrietan aldi berean jazo ziren bi izurritetan. Bigarren herri hori Ebola ibaitik gertu dago;
horregatik gaixotasunaren izena.
(2)
Oraingoa kontuan hartu gabe, aurreko izurrite larriena 2000. urtean jazo zen, Ugandan. 400
pertsona kutsatu ziren, eta horietako 170 pertsona hil ziren. Batez ere Afrikako herrixketan,
oihan tropikalean, jazo dira izurriteak.
(3)

Birusa animalia basatietatik gizakietara igarotzen da, eta gizakien artean gaixorik daudenen
odola, likido organikoak edo ehunak ukituz kutsatzen da. Gizakientzako infekzio-iturri nagusia
tximinoak izan dira, baina Pteropodidae familiako saguzarrak dira birusaren eroale naturalak.

(4)
Sukar handia eta bat-batekoa; ahultasuna; mina muskuluetan, eztarrian eta buruan; oka egiteko
gura; diarreak eta zauriak larruazalean.

(5)
Oro har, 5 eta 10 egun artean pasatzen dira gaixotasuna kutsatzen denetik lehen sintomak
agertu arte. Dena dela, kasu batzuetan 2 eta 21 egun artean igaro dira.

(6)
Batik bat gernuan azterketa eginez egiten da diagnostikoa. Gernu-lagin horiek oso kutsakorrak
dira, eta, beraz, kontu handiz kudeatu behar dira.
(7)
Hainbat sendagai eta txerto probatzen ari dira, baina oraingoz ez dago ebolaren aurkako ezer.

(8)
Ebola gizakiak ezagutzen duen gaixotasun hilgarrienetakoa da. Heriotza-tasa % 25-90ekoa da.
Lehen sintomak agertzen direnetik gaixoa hil arte 2-21 egun igaro litezke.
Aukerak

Izurriteak Noiz ditugu lehen seinaleak?

Nola kutsatzen da? Noiz agertu zen?

Pronostikoa Diagnosia

Sintomak Tratamendua

Izurrite handia
Beheko testuan barna aurkituko dituzu gaztelaniazko hitz hauen euskal ordainak. Idatzi
gaztelaniazkoen ondoan (hitza soilik idatzi, deklinatu gabe)

Causante eragile
contagiar -
contagioso/a -
detectar -
muestra de orina -
plaga -
portador/a -
tejido -
transformar -
vacuna -
vaso sanguíneo -
vomitar -

Questi-online webgunean sortua

Hitzak testuan txertatzen
Oraingoan, aurreko ariketan agertutako hitz batzuk kendu ditugu testutik, zuk txerta ditzazun
bertan.

Txerto atzeman izurrite Gernu-lagin ehun kutsakor Oka kutsatu eragile

Ebola zer den ulertzeko 9 gako

Afrika inoizko ebola- larriena pairatzen ari da. Gizakiak ezagutzen duen
gaixotasun hilgarrienetakoa da. Hauek dira gaixotasun hau ulertzen 9 gako:

1.- Zer da? Birus bat da ebolaren a, eta bost mota daude. Birusak
eraldatu egiten ditu zelula endotelialak, hau da, odol-hodien barne azala estaltzen duten
zelulak. Odol-hodiei kalte egiten dienez, plaketak ezin dira gatzatu, eta gizakiek shock
hemorragikoa izaten dute, odol ugari galduta.
2.- Noiz agertu zen? Ebolaren birusa 1976. urtean zuten aurrenekoz,
Nzara (Sudan) eta Yanbuku (Kongo) herrietan aldi berean jazo ziren bi izurritetan. Bigarren
herri hori Ebola ibaitik gertu dago; horregatik gaixotasunaren izena.
3.- Izurriteak: Oraingoa kontuan hartu gabe, aurreko izurrite larriena 2000. urtean jazo zen,
Ugandan. 400 pertsona ziren, eta horietako 170 pertsona hil ziren. Batez
ere Afrikako herrixketan, oihan tropikalean, jazo dira izurriteak.
4.- Nola kutsatzen da? Birusa animalia basatietatik gizakietara igarotzen da, eta gizakien
artean gaixorik daudenen odola, likido organikoak edo ak ukituz kutsatzen
da. Gizakientzako infekzio-iturri nagusia tximinoak izan dira, baina Pteropodidae familiako
saguzarrak dira birusaren eroale naturalak.
5.- Sintomak: Sukar handia eta bat-batekoa; ahultasuna; mina muskuluetan, eztarrian eta
buruan; egiteko gura; diarreak eta zauriak larruazalean.
6.- Noiz ditugu lehen seinaleak? Oro har, 5 eta 10 egun artean pasatzen dira gaixotasuna
kutsatzen denetik lehen sintomak agertu arte. Dena dela, kasu batzuetan 2 eta 21 egun artean
igaro dira.
7.- Diagnosia: Batik bat gernuan azterketa eginez egiten da diagnostikoa.
horiek oso rak dira, eta, beraz, kontu handiz kudeatu behar dira.
8.- Tratamendua: Hainbat sendagai eta probatzen ari dira, baina
oraingoz ez dago ebolaren aurkako tratamendurik.
9. Pronostikoa: Ebola gizakiak ezagutzen duen gaixotasun hilgarrienetakoa da. Heriotza-tasa
% 25-90ekoa da. Lehen sintomak agertzen direnetik gaixoa hil arte 2-21 egun igaro litezke.

Questi-online webgunean sortua

Zuzenketa-orria

Paragrafoen izenburuak
Zer da?
Birus bat da ebolaren eragilea, eta bost mota daude. Birusak eraldatu egiten ditu zelula
endotelialak, hau da, odol-hodien barne azala estaltzen duten zelulak. Odol-hodiei kalte egiten
dienez, plaketak ezin dira gatzatu, eta gizakiek shock hemorragikoa izaten dute, odol ugari
galduta.

(Noiz agertu zen?)

Ebolaren birusa 1976. urtean atzeman zuten aurrenekoz, Nzara (Sudan) eta Yanbuku (Kongo)
herrietan aldi berean jazo ziren bi izurritetan. Bigarren herri hori Ebola ibaitik gertu dago;
horregatik gaixotasunaren izena.

(Izurriteak)
Oraingoa kontuan hartu gabe, aurreko izurrite larriena 2000. urtean jazo zen, Ugandan. 400
pertsona kutsatu ziren, eta horietako 170 pertsona hil ziren. Batez ere Afrikako herrixketan,
oihan tropikalean, jazo dira izurriteak.

(Nola kutsatzen da?)

Birusa animalia basatietatik gizakietara igarotzen da, eta gizakien artean gaixorik daudenen
odola, likido organikoak edo ehunak ukituz kutsatzen da. Gizakientzako infekzio-iturri nagusia
tximinoak izan dira, baina Pteropodidae familiako saguzarrak dira birusaren eroale naturalak.

(Sintomak)
Sukar handia eta bat-batekoa; ahultasuna; mina muskuluetan, eztarrian eta buruan; oka egiteko
gura; diarreak eta zauriak larruazalean.

(Noiz ditugu lehen seinaleak?)

Oro har, 5 eta 10 egun artean pasatzen dira gaixotasuna kutsatzen denetik lehen sintomak
agertu arte. Dena dela, kasu batzuetan 2 eta 21 egun artean igaro dira.
(Diagnosia)
Batik bat gernuan azterketa eginez egiten da diagnostikoa. Gernu-lagin horiek oso kutsakorrak
dira, eta, beraz, kontu handiz kudeatu behar dira.

(Tratamendua)
Hainbat sendagai eta txerto probatzen ari dira, baina oraingoz ez dago ebolaren aurkako ezer.
(Pronostikoa)
Ebola gizakiak ezagutzen duen gaixotasun hilgarrienetakoa da. Heriotza-tasa % 25-90ekoa da.
Lehen sintomak agertzen direnetik gaixoa hil arte 2-21 egun igaro litezke.

Questi-online webgunean sortua

Izurrite handia
causante - eragile
contagiar - (kutsatu)
contagioso/a - (kutsakor)
detectar - (atzeman)
muestra de orina - (gernu-lagin)
plaga - (izurrite)
portador/a - (eroale)
tejido - (ehun)
transformar - (eraldatu)
vacuna - (txerto)
vaso sanguíneo - (odol-hodi)
vomitar - (oka egin)

Hitzak testuan txertatzen

Ebola zer den ulertzeko 9 gako

Afrika inoizko ebola-(izurrite) larriena pairatzen ari da. Gizakiak ezagutzen duen gaixotasun
hilgarrienetakoa da. Hauek dira gaixotasun hau ulertzen 9 gako:

1.- Zer da? Birus bat da ebolaren (eragile)a, eta bost mota daude. Birusak eraldatu egiten ditu
zelula endotelialak, hau da, odol-hodien barne azala estaltzen duten zelulak. Odol-hodiei kalte
egiten dienez, plaketak ezin dira gatzatu, eta gizakiek shock hemorragikoa izaten dute, odol
ugari galduta.
2.- Noiz agertu zen? Ebolaren birusa 1976. urtean (atzeman) zuten aurrenekoz, Nzara (Sudan)
eta Yanbuku (Kongo) herrietan aldi berean jazo ziren bi izurritetan. Bigarren herri hori Ebola
ibaitik gertu dago; horregatik gaixotasunaren izena.
3.- Izurriteak: Oraingoa kontuan hartu gabe, aurreko izurrite larriena 2000. urtean jazo zen,
Ugandan. 400 pertsona (kutsatu) ziren, eta horietako 170 pertsona hil ziren. Batez ere Afrikako
herrixketan, oihan tropikalean, jazo dira izurriteak.
4.- Nola kutsatzen da? Birusa animalia basatietatik gizakietara igarotzen da, eta gizakien
artean gaixorik daudenen odola, likido organikoak edo (ehun)ak ukituz kutsatzen da.
Gizakientzako infekzio-iturri nagusia tximinoak izan dira, baina Pteropodidae familiako
saguzarrak dira birusaren eroale naturalak.
5.- Sintomak: Sukar handia eta bat-batekoa; ahultasuna; mina muskuluetan, eztarrian eta
buruan; (oka) egiteko gura; diarreak eta zauriak larruazalean.
6.- Noiz ditugu lehen seinaleak? Oro har, 5 eta 10 egun artean pasatzen dira gaixotasuna
kutsatzen denetik lehen sintomak agertu arte. Dena dela, kasu batzuetan 2 eta 21 egun artean
igaro dira.
7.- Diagnosia: Batik bat gernuan azterketa eginez egiten da diagnostikoa. (Gernu-lagin) horiek
oso (kutsakor)rak dira, eta, beraz, kontu handiz kudeatu behar dira.
8.- Tratamendua: Hainbat sendagai eta (txerto) probatzen ari dira, baina oraingoz ez dago
ebolaren aurkako tratamendurik.
9. Pronostikoa: Ebola gizakiak ezagutzen duen gaixotasun hilgarrienetakoa da. Heriotza-tasa
% 25-90ekoa da. Lehen sintomak agertzen direnetik gaixoa hil arte 2-21 egun igaro litezke.

Questi-online webgunean sortua