BIRUS ENTERIKOAK

48. GAIA (Enterovirus, Gastroenteritisak eragiten dituzten birusak)

“Heste-epitelioan bikoizpena ematen den (edo eman daitekeen) birusak. Birusaren askapena
gorotzen bidezkoa da → trasnmisio fekal-orala”

Birus enterikoen artean daude:

- Sintoma gastrointestinalak eragiten EZ dituzten birsak (Enterobirus)
- Gastroenteritisak BAI eragiten duten birusak

PICORNAVIRIDAE FAMILIA
- Ikosaedrikoak, bildukin gabekoa
- ssRNA (+)
- Bikoizpena: zitoplasman, litikoa

1
ENTEROBIRUSAK
(Poliovirus, Coxcackievirus, Echovirus, Enterovirus)

PATOGENIA
Gehienetan infekzio asintomatikoak edo arinak
- T optimoa: 37ºC
- pH azidoekiko erresistentea, +
- Zenbait serotipo

- Mukosa nasofaringeotik edo

heste-mukosatik sarrera
- Biremia eta sakabanaketa itu-ehunera (erretikulu end. gibela, barea)
- Ab-ek sakabanaketa handitzea ekiditen dute aho-faringean edo digestio-hodian
- Birusaren irteera gorotzetan (>1 hilabete)
- Infekzio gehienak asintomatikoak dira.
Tropismo tisularra zitolitikoak.

POLIOVIRUS (serotipoak 1,2,3)

EPIDEMIOLOGIA:
- Gordailua: Gizakia (eramaile asintomatiko asko)
- Infekzioen %70 gizonezkoetan ematen dira.
- Transmisioa: fekal-orala → egoera higieniko txarrak, kasu gehiago.
- Ingurugiroan erresistentea den birusa
- Zonalde endemikoetan agerraldiak daude (udan eta udazkenean) batez ere umeetan

2
KLINIKA
- ASINTOMATIKOAK (%90)
- ABORTIBOA (%5): sukar inespezifikoa, gorakoak, eztarriko mina…
- POLIOMIELITIS EZ PARALITIKOA (%1-2): Meningitis aseptikoa: bizkarreko mina,
espasmoak, goragaleak
- POLIOMIELITIS OARALITIKOA, gaixotasun larriena (%0.1): bizkarrezur muineko
neurona motoreen kaltea, gorputzeko behe adarretako giharren paralisia, besoetan
edo bietan (Arraroa arnas paralisia)

DIAGNOSTIKOA
- Faringeko frotisaren edo gorotzen laginaren kultiboa hazkuntza-lerroetan (LZR
bakarrik meningitisetan) → eragim zitopatikoaren detekzioa (3-6 egun)
- Serologia: Ab espezifikoak
- PCR: oso kontserbatuta dagoen genomaren fragmentu baten anplifikazioa

TRATAMENDUA:
- Sintomatikoa

PROFILAXIA
- Inaktibatutako txertoak (Salk) (parenterala)
- Hiru poliobirusez osatuta
- Birusaren kultiboa, purifikazioa, inaktibazioa eta txertaketa
- Immunogenizitate ahalmen handia
- Indargabetutako txertoak (Sabin)(Orala)
- Hiru poliobirusez osatuta (Indargabetutakoak → Birulentzia agertu)
- “Populazioen txertaketa”. Erradikazioa (Afrikan eta Asian ez)
- Poliomielitisa garatzeko aukera oso baxua
- Digestio-hodia edo faringea infektatzeko gai, ez NSZ (paralisisa ekidin)
- Immunoeskasidunetan ez da erabili behar

GARRANTZITSUENA KLINIKA ARRISKUTSUAGOA EMATEN DUELAKO.

3
COXACKIE A- COXACKIE B - ECHOVIRUS
- Serotipo ugari
- Infekzio asintomatikoak eta prozesu patologiko anitzak
- Birus bakarra, gaixotasun ezberdinak
- Gaixotasun berdina, birus ezberdinak
- Jaioberriko infekzioak: meningitisa, perikarditisa, miokarditis eta sepsi larriak
- Batzuk paralisiak eragin ahal dute (gutxitan)
- Coxackie eta Echovirus serotipo konkretu batzuk profil kliniko espezifikoagoa
erakusten dute:

GASTROENTERITISAK ERAGITEN DITUZTEN BIRUSAK

(Reoviridae, Caliviridae, Astroviridae, Adenoviridae)

REOVIRIDAE FAMILIA ( rotavirusak oso garrantzitsua, gastrointeritis

gehien eragiten duena ume txikietan)
EGITURA
- Kapsidea: ikosaedrikoa geruza
bikoitzekoa
- Bilduki gabekoa (Tº eta pH
egonkortasuna)
- dsRNA segmentatua

BIKOIZPENA
- Zitoplasman bikoiztu, askapena lisi bidez
- RNA zatien berrantolaketa

EPIDEMIOLOGIA
- Mundu osoan, ubikuoak
- Haurren gastroenteritisen %40-60n eragilea (≤ 4 urtekoak; 6 hilabete-2 urte)

4
PATOGENIA

KLINIKA
- Sintoma nagusia → gastroenteritis (gorakoak, beherakoak, sukarra eta
deshidratazioa)
- Infekzioak uraren xurgatzea ekiditen du → beherako urtsua

DIAGNOSTIKOA
- Serologia: Ag espezifikoak gorotzetan (ELISA edo latex bidezko aglutinazioa)
- Teknika molekularrak: RT-PCR

TRATAMENDUA:
- Hidratazioa (oral edo parenterala) eta elektrolitoen erreposizioa
- Ez daude antibiriko eraginkorrik

IMMUNITATEA
- Hestean IgA-en titulu altuak

PROFILAXIA:
- Higienea (kontaktu zuzena)
- Txertoa

5
CALICIVIRIDAE FAMILIA
NOROVIRUS ETA SAPOVIRUS GENEROAK

EGITURA
- ssRNA (+), bilduki gabekoak, ikosaedrikoak
- Zitoplasman bikoizpena, askapena lisi bidez.
- Transmisioa: fekal-orala, kutsatutako elikagaiak. (aire bidezkoa?)
- Oso erresistentea (beroa, eter eta azidoak)

NOROVIRUSA (NORWALK BIRUSA)

EPIDEMIOLOGIA:
- Gastroenteritisen agerraldi epidemikoen eragile nagusiena.
- Transmisioa: kutsadura iturri komuna (elikagaiak) edo pertsona-pertsona
(kontaktu zuzena)
- Ingurune baldintzetara oso erresistenteak
- Infektibitate dosi txikia: 20 birioi (Birioi bakar batekin sintomatologia ikusi da ume
txikietan)

KLINIKA
- Heste ileen alterazioak eragiten dituzte, ur eta elikagaien xurgaketa egokia
oztopatuz gastroenteritisa eragin.
- Sintomak bapatean edo progresiboki ager daiteke.
- Mina abdominala, beherakoa, nauseak eta gorakoak

DIAGNOSTIKOA
- Birusaren identifikazioa gorotzetan (RT-PCR) (sentikorragoa)
- Ag detekzioa ELISA bidez Ab detekzioa anti-Norwalk birusa ELISA edo
radioimmunoanalisi bidez.
- Ez da hazkuntza-kultibotan hazten

TRATAMENDUA
- Ez dago tratamendu espezifikorik
- Berridratazioa

PROFILAXIA ETA KONTROLA

- Agerraldaik ekiditeko:
elikagaien manipulazio
egokia eta edateko uraren
kontrola.
- Higienea.
- Txertoa ikerketetan.