NIRE LEHEN

ERLAZIOA


18 URTE EDUKITA
GOGOTSU NAGO NIRE
LEHEN ESPERIENTZIA
IZATEKO!

HEYYY!! NOLA DEITZEN

ZARA? NAHI DUZU
NIREKIN NETFLIX
IKUSTERA JOAN ETXERA?

ETORRIKO

ZARA?
MUTIL HONEKIN

GELDITUKO NAIZ

3 ASTE
BERANDUAGO...

EZ NAIZ ONGI SENTZITZEN

PROTEKZIOREN BAT
ERABILI IZAN BEHAR
NUELA USTE DUT.
MEDIKUARI DEITUKO DIOT
ORAINTXE BERTAN.

GIB DIAGNOSTIKATU
ZAIZU, PROTEKZIOA
ERABILI BEHARKO
ZENUKE 3 ASTE

LEHENAGO...
ZER DA

GIB?

Zein da Gib eta Sidaren desberdintasuna?

Historian ikusi duzutena da Gib/Sida-taz kutsatzeko arrazoienetako bat, gaixotasun hau
nahiko erraz kutsatzen da ez baldin bazara kontuz ibiltzen. Halere jakin behar da zuk bi
gaixotasun ezberdin eduki ditzakezula:

Gib-a immunoeskasiak dituen birus bat da. Bere sistema inmunitarioa taltetzen du
gorputza defendatzen duen CD4 edo hausten ere. Infekzio grabeak hartzeko arriskuan
jartzen digu eta kantzer mota batzuk hartzeko arriskuan jartzen digu.

Sida immunoeskasiak dituen sindrome bat da. Viharen azken

etapa da birusak sistema inmunitarioa oso gaizki dagoenean
agertzen da. Pertsona guztiek ez dute hartzen
GIB/SIDA-ren forma

Bere forma esferikoa

da,
120nm-ko
diametroakoa da eta
koronabirusaren
hantza du.
 Nola kutsatzen da? (1)
Larrua jotzeko momentuan edozein motako protekzioa eramaten ez bada, ipurzulotik
izaten bada ere, edota erlazio oralen bidez infektatutako dezakezu pertsona bat.

Odoleko transfusioen bitartez, odol produktuak kontaminatuak, azal baten transfusio

bitartez eta azalaren bitartez kutsatua gaitezke.

Modu berean odol kontaminatua hartzen badezu, kontaminatu zaitzeke ere. Hortaz aparte
odol kontaminatuarekin kontaktuan egon diren instrumentu puntzadunekin, adibidez:
jeringak, tatuajeen tresna edota horratzen bidez kutxatu zaitezke ere.
Nola kutsatzen da? (2)
Kutsatua ama izaten bada bere humea ere kutsatu daiteke modu
ezberdinetan: haurdunaldian bitarteko denboran, erdibitze
momentuan edota hari esnea emateko momentuan.
INKUBAZIO DENBORA, NOLA
DAKIGU?

GIB arreman sexualetik 2/4 astetara aktibatu daiteke eta SIDA

harreman sexualetik 8/10 urtetara aktibatu daiteke
Osasun profesionalek normalean SIDA eta VIH infekzioak
diagnostikatzen dituzte odol-analisiak erabiliz.
Sintomak
Gib eta Sidak-ren sintomak desberdinak dira,
bakoitzak denboraldi desberdinetan, agertzen dira.
Hori irudikatzeko koloreak erabiliko ditugu:

: Berdea, 2-4 asteetako denboraldia. (GIB).

: Horia, 4 asteko eta 8 urteko denboraldia. (GIB).

: 8-10 urteko denboraldia. (SIDA).

 SINTOMAK (gripea bezala)
-Sukarra: gorputzeko tenperatura igotzen dizu barruan dauden
bakteriak edo birusak hiltzeko.

-Buruko mina: buruan mina hartzen duzu eta gaizki sentitzen zara.

-Min muskularra eta artikularra: Muskulu-mina lotuta egon ohi da

muskulu-tentsioarekin, sobrekarga edo ariketa edo esfortzu
fisikoaren lesioekin.
Sintomak
-Erupzioa: Azaleko erupzioak hainbat faktorek eragin ditzakete, besteak
beste, infekzioak, beroa, alergenoak, immunitate-sistemaren nahasteak
eta botikak.

-Eztarriko mina: Mihian, ahoan eta eztarrian zauriak agertzea,

normalean, botika mota batzuen erabileragatik gertatzen da, baina
birus edo bakterioek eragindako infekzio baten seinale ere izan daitezke
eta, horregatik, kausa zuzena ezagutzeko modurik onena da. mediku
orokorrari edo gastroenterologoari kontsultatzeko.

 Sintomak
-Ganglio linfatiko inflamatuak: Gongoil linfatiko puztuak normalean bakterio edo
birusen infekzio baten ondorioz gertatzen dira.

-Diarrea: Diarrea agudu eta iraunkorren kausa ohikoenak infekzioak, bidaiariaren

beherakoa(ura ez edangarria edatean) eta botiken albo-ondorioak dira.

-Eztula: eztula egiten hasten zara-

 Sintomak
-PISUA GALDU: NORMALEAN PISUA GALDU EGITEN DA KALORIA ETA
NUTRIENTE GUTXI JATEN DIRENEAN, BAINA GIB A DUZUNEAN, ZURE
DIGESTIO-APARATUAK MANTENUGAIAK XURGATZEA ERAGOZTEN DU ETA
ONDORIOZ PISUA GALTZEN DUZU DUZU.

-GAUEKO IZERDIAK: ASNARKETAREN GELDIPEN MOMENTANIO BAT SORTZEN

DUEN TRAUMA DA, EDO ARNASKETA OSO GAINEKOA IZATEA ZURRUNGAK
SORTZEN, ETA HAUEK LOGURA ETA KONTZENTRAZIO FALTA SORTUZ
Sintomak
Denboraldi honetan gertatu daiteke sintomak ez izatea,
kontuz honek ez du esan nahi kutsatua ez zaudenik!

-Nekea: Nekea esfortzu fisikoari, estres emozionalari, asperdurari edo lo ezari

erantzun normal eta garrantzitsua izan daiteke. Kasu onetan, ordea, transtorno
fisiko edo psikiko larriago baten seinale izan daiteke.

-Kandidiasia: Candidiasis baginala Candida onddo mikroskopikoaren gehiegiaren

nabarmenak eragiten du. Kandisiasiak eztarri urratua, ahoko gorritasuna, jateko
zailtasunak eta zapore falta sorrarazten dizu.
Sintomak
-Zoster Herpesa: azaleko kilimak dituzu hasieran eta gero erupzio
mingarri bat sortzen zaizu gorputzeko edozein atalean.

-Neumonia: Neumonia biriketako edo bietako aire-poltsak inflamatzen

dituen infekzioa da. Aire-poltsak fluido edo pus (material purulentoaz)
bete daitezke, eta eztula eraginez eta honek flema edo pus, sukarra,
hotzikarak eta arnasa gutxitzen ditu.

Sintomak
Gaueko izerdia: Lo egiten dezun bitartehan izerdi egiten duzu.

Dardarak: Muskuluen uzkurdura eta erlaxazio azkarrak eragiten

dituzte. Hotza sentitzen denean gorputzak beroa sortzeko duen
modua dira. Hotzikarak gaixotasun batzuen sintoma garrantzitsu
bat dira, adibidez, malaria.

Sukar errepikakorra: 3 eta 5 egun irauten duten muskuluetako

mina eta botaka, eta errekuperazio interbaloak.
Sintomak
Diarrea kronikoa: Diarrea kronikoa gutxienez bi aste irauten duen
eta beste agerpen kliniko batzuekin batera aurkitu daitekeen
beherakoa bezala ulertzen da. Adibidez, pisua galtzea, sabeleko
mina, botaka eta goragalea, sukarra edo gure gorputzak
mantenugaien xurgapen eskasia sortzen duena.

Neke errepikakorra: Gaixotasun korapilatsu bat da, gutxienez sei

hilabete irauten duen muturreko nekea eta azpian dagoen
gaixotasun baten ondorioz guztiz azaldu ezin dena.
Sintomak
Ahultasuna: Ahultasuna edo neke orokorra, ohiko jarduerak
egiteko ezintasuna da honek, zorabioak, Ikusmen bikoitza,
Bertigoa, Entzumen ahultasuna, Ikusmen lausoa, nauseak eta oka,
Zure izena idaztea edo eserita altxatzea bezalako zereginak egiteko
zailtasuna da, eta Sukarra edo hotzikarak (zorabioaren edo oreka
ezaren kausa infekzioa edo gripearen antzeko sindromea bada).
 GIB-a sendatu daiteke?
Gib ezin da sendatu berdin du zenbat medikamentu injeritzen dituzun,
halere Gib kontrolatua izan daiteke medikamentu batzuk iresten
badituzu egunero utsik egin gabe. Botikakak ongi hartzen badira GIb-
aren karga birala hain baxua izango da, test-ak ezingo dutela gaixotasuna
aurkitu, era berean karga birala hain baxua izan daiteke besteek ezin
direla kutxatuak izan. Modu berean gertatu daiteke ahurdun dagon
pertsona batek, medikamentuak 6 hilabeteko epealdian hartzen baditu,
prebenitu dezake bere humeak Gib a rekin kutxatuta izate.Naiz eta
botikak ez du beti funtzionatze.
SIDA sendatu daiteke?
Sida Gib-aren ondoreko fase bat da, eta
zoritxarrez ez dago Sida sendatzean
duen botikarik.Nahiz eta lontrolatua izan
daiteke botika bat hartuz egunero
 DATU INTERESGARRIAK
Amerikar Estatu Batuetan milioi bat pertsona bizi dira GIB a
rekin eta urtean 38000 pertsona baino gehiago kutsatzen dira.

Nazioarteko zientzialari talde batek 2022ko otsailaren 3an

jakinarazi zuen GIBaren aldaera birulento eta kutsakorrago
baten aurkikuntza, tratatu gabe HIESa eragin dezakeen birusa.

Freddy Mercury, Amanda Blake eta Anthony Perkins SIDAgatik

hil dira.
 BIBLIOGRAFIA:
MedilinePlus osasun zerntroa

Planet Parenthood

alivia: cosas que no sabías acerca del SIDA/VIH

Descubierta una nueva variante del VIH más contagiosa y

virulenta

Elsevier

CDC: Centros para el control y la prevencion de enfermedades