Maksimalno dozvoljene

koncentracije

Admira zvekic 810/14

Halid sinanovic 842/14
 Uvod
Postoje podaci o naporima da se ogranii ljudska aktivnost koja
naruava kvalitet vazduha, vode i hrane, jo od esnaestog vijeka,
ozbiljniji napori na ovom polju uinjeni su tek ezdesetih godina 20.
vijeka. Od tada ovjeanstvo postaje svjesno potrebe da sauva vazduh
koji die, vodu koju pije i hranu koju jede. Od prvog Zakona o istom
vazduhu koji je donijet u Velikoj Britaniji 1956. godine do danas
dogodile su se velike promjene u pogledu svijesti ljudi o vanosti zatite
ivotne sredine.
U tom smislu uvedene su jasno definisani parametari poput;
maksimalno dozvoljena koncentracija (MDK), doza (MDD) i emisija
(MDE) tetnih materija koji su imala za cilj da uvedu vie rada u ovu
oblast.
MAKSIMALNE DOZVOLJENE
KONCENTRACIJE

Maksimalna dozvoljena koncentracija (MDK), doza

(MDD) i emisija (MDE) tetne materije je koliina neke
supstance koja kod oveka, izloenog svakodnevno u duem
ili odreenom vremenskom periodu njenoj emisiji, ne izaziva
patoloke promene ili bolesti i ne naruava bioloke funkcije
ovekovg tela. Za svaku materiju u ovekovom okruenju
posebno se utvruje MDK. Tako se na osnovu MDK za
relativno ist vazduh, vodu ili radnu sredinu sesmatra onaj
vazduh, voda i radni prostor u kome koncentracija tetnih
materija ne premauje dozvoljene granice
ZAGAIVANJE RAZLIITIH
IVOTNIH SREDINA

Propisima se utvruju tri osnovne vrste ovih vrednosti:

-maksimalno dozvoljena koncentracija tetnih
komponenti u vazduhu radnog prostora;
-maksimalno dozvoljena koncentracija tetnih
komponenti u atmosferi naseljenih mesta;
-maksimalno dozvoljena koncentracija tetnih
komponenti u vodama vodnih tokova
Maksimalno dozvoljena koncentracija tetnih komponenti u
vazduhu

Zagaujue materije za koje se vri sistematsko merenje u smislu ovog

pravilnika jesu:
1) neorganske materije: sumpordioksid, a, suspendovane estice,
azotdioksid, prizemni ozon,
ugljenmonoksid, hlorvodonik, hlor, fluorvodonik, amonijak,
vodoniksulfid;
2) talone materije iz vazduha
3) teki metali u suspendovanim esticama: kadmijum, mangan, olovo,
iva;
4) organske materije: ugljendisulfid, stiren, tetrahloretilen, toluen,
formaldehid, 1,2 dihloretan, akrolein;
5) kancerogene materije: akrilonitril, arsen, benzen, hrom
(estovalentni), nikl, policiklini aromatini ugljovodonici,vinilhlorid,
azbest, etilendihlorid, dioksin (2,3,7,8 tetrahlor-dibenzodioksin.
Maksimalno dozvoljena koncentracija
tetnih komponenti u vodama

Zatita voda od zagaivanja sprovodi se radi

omoguavanja nekodljivog i nesmetanog korienja
voda, zatite zdravlja ljudi, ivotinjskog i biljnog sveta i
zatite ivotne sredine.
Zatita voda od zagaivanja sprovodi se zabranom,
ograniavanjem i spreavanjem unoenja u vode opasnih
i tetnih komponenti, propisivanjem i preduzimanjem
drugih mera za ouvanje i poboljanje kvaliteta voda.
Maksimalno dozvoljena koncentracija
tetnih komponenti u tlu

Oneienje tla, povrinskih i podzemnih voda nitratima,

tekim metalima i ostacima aktivnih tvari pesticida dogaa
se povremeno u agroekolokim uvjetima nekontrolirane
ekstenzivne i intenzivne poljoprivredne proizvodnje.
Nitrati i ostaci pesticida predstavljaju najvei problem u
zadnjem desetljeu za kvalitetu podzemne vode. U sustavu
tlovoda-biljka sve je aktualniji problem tekih metala koji
ne pripadaju biogenim elementima, ve djeluju iskljuivo
toksiki kao npr. kadmij i olovo. Meutim, izvori
oneienja tla i voda nisu uvijek, niti iskljuivo iz
poljoprivrede.
Sadraj nitrata u tlu varirao je tijekom istraivanog
razdoblja ovisno o gnojidbi duikom, vremenskim
prilikama, drenai te koritenju nitrata od strane
biljaka. Na varijanti ekstenzivne gnojidbe dreniranog
tla sadraj nitrata u oraninom sloju kretao se od 0,56
do 4,50 mg NO3 - /100 g tla, a na varijanti intenzivne
gnojidbe od 0,99 do 5,04 mg NO3 - /100 g tla. U
oraninom sloju varijante ekstenzivne gnojidbe
duikom na nedreniranom tlu sadraj nitrata varirao
je od 0,70 do 3,45 mg NO3 - /100 g tla, a u tlu
varijante intenzivne gnojidbe od 1,05 do 5,06 mg
NO3 - /100 g tla.
Zakljuak

I pored svih nepreciznosti i ogranienja, MDK-vrednosti su opte

prihvaene karakteristike u industrijskoj toksikologiji, s obzirom na
to da se pomou njih mogu izraziti potencijane tetne koncentracije
otrovnih i tetnih komponenti. U tom smislu, ove vrijednosti
predstavljaju maksimalne koliine komponenti, ijem se dejstvu
mogu izloiti lica u toku 8 asova jednog dana, a u periodu od
nekoliko mjeseci ili godina, bez opasnosti po njihovo zdravlje.
Vrijednosti koje su jednom utvrene se stalno kontroliu i
povremeno koriguju.