Δρ.

Παντελάδης Ιωάννης
 1. Η θεωρία της Απόλυτης Χρησιμότητας

Όταν η κατανάλωση ενός αγαθού αυξάνεται η συνολική χρησιμότητα

(ΤU) από την κατανάλωσή του αυξάνεται μέχρι που η συνολική
χρησιμότητα να αποκτήσει μια μέγιστη τιμή. Αυτό σημαίνει ότι η
οριακή χρησιμότητα (MU=ΔTU/ΔΧ) κάθε μιας επιπρόσθετης μονάδας
κατανάλωσης φθίνει μέχρι που η οριακή χρησιμότητα γίνει μηδενική.

Στο παράδειγμά μας η έβδομη μονάδα δίνει μηδενική οριακή

χρησιμότητα. Σε αυτό το σημείο η συνολική χρησιμότητα είναι μέγιστη
και επομένως η συνολική κατανάλωση είναι ίση με 7 μονάδες του
αγαθού Χ.
 2. Η θεωρία της Σχετικής Χρησιμότητας.
<<Η Γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού και οι καμπύλες αδιαφορίας>>
Το εισόδημα και οι τιμές καθορίζουν τους συνδυασμούς των δύο αγαθών που
είναι σε θέση να αγοράσει ο καταναλωτής.
Η γραμμή εισοδηματικού περιορισμού διαχωρίζει τους εφικτούς από τους μη
εφικτούς συνδυασμούς. Η γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού αποτελεί το
σύνολο των συνδυασμών της κατανάλωσης δυο αγαθών όταν επί δεδομένων
τιμών το εισόδημα εξαντλείται πλήρως στην κατανάλωση των δυο αγαθών.

Έστω ένας καταναλωτής με μηνιαίο εισόδημα £500, το οποίο μπορεί να

δαπανηθεί για ταινίες και γεύματα.
• Η τιμή των γευμάτων είναι £5 ευρώ ανά γεύμα
• η τιμή των ταινιών είναι £10 ευρώ ανά ταινία.
60
50
40
Ταινίες

30
20

10
0
0 20 40 60 80 100
Γεύματα
Εάν ο καταναλωτής δώσει και τα 500 ευρώ για γεύματα θα μπορέσει να έχει 100 γεύματα
καθώς η τιμή ανά γεύμα (PΓ) είναι 5 ευρώ. Εάν ο καταναλωτής δώσει και τα 500 ευρώ για
ταινίες θα μπορέσει να δει 50 ταινίες καθώς η τιμή ανά ταινία (PΤ) είναι 10 ευρώ. Στα
άλλα σημεία πάνω στην καμπύλη της γραμμής του εισοδηματικού περιορισμού ο
καταναλωτής μοιράζει τα 500 ευρώ για γεύματα και ταινίες. Η εξίσωση που συνδέει
εισόδημα, ποσότητες και τιμές είναι: Ι=XPx+YPy. Δηλαδή το εισόδημα που δαπανάται είναι
ίσο με την ποσότητα του Χ επί την τιμή του χ + ποσότητα του Υ επί την τιμή του y. Στην
περίπτωσή μας το αγαθό Χ είναι τα γεύματα και το αγαθό Υ είναι οι ταινίες και οι
αντίστοιχες τιμές είναι PΓ =5 ευρώ και PΤ =10 ευρώ. Για παράδειγμα, στο σημείο (Β) μπορεί
να δαπανήσει τα 500 ευρώ για 20 γεύματα και 40 ταινίες. Με βάση τη μαθηματική σχέση
έχουμε: 500=20Γεύματα*5+40Ταινίες*10.

60
50
40 Β
Ταινίες

30 Γ
20 Δ
10 Ε
0
0 20 40 60 80 100
Γεύματα
• H γραμμή του εισοδηματικού περιορισμού έχει κλίση
αρνητική και είναι ίση με τον λόγο των τιμών των δύο αγαθών:
των γευμάτων και των ταινιών (-PΓ/PΤ=-(5/10). Επί της γραμμής
του εισοδηματικού περιορισμού υπάρχουν όλοι οι
συνδυασμοί γευμάτων και ταινιών για τους οποίους το
εισόδημα εξαντλείται πλήρως. Εάν θέλουμε περισσότερα
γεύματα πρέπει να μειώσουμε τη δαπάνη για τις ταινίες και
αντίστροφα. Στην περίπτωσή μας τα 500 ευρώ δαπανώνται
πλήρως μεταξύ διαφορετικών συνδυασμών των δυο αγαθών.
Για παράδειγμα στην προηγούμενη διαφάνεια στα σημεία,
Β,Γ,Δ,Ε ο καταναλωτής μοιράζει τα 500 ευρώ μεταξύ των
ποσοτήτων γευμάτων και ταινιών. Είδαμε ότι με βάση τις τιμές,
PΓ =5 ευρώ και PΤ =10, ευρώ, στο σημείο Β το εισόδημα των
500 ευρώ μοιράζεται σε 20 γεύματα και 40 ταινίες. Στο σημείο
Γ το εισόδημα των 500 ευρώ μοιράζεται σε 30 ταινίες και 40
γεύματα κ.ο.κ.
- Μια καμπύλη αδιαφορίας όπως η U, δείχνει όλους τους συνδυασμούς των δυο αγαθών
(γεύματα και ταινίες) που δίνουν την ίδια χρησιμότητα στον καταναλωτή.
- Η κλίση της καμπύλης αδιαφορίας είναι αρνητική. Ή κλίση της καμπύλης αδιαφορίας είναι
ίση με το λόγο των οριακών χρησιμοτήτων των δύο αγαθών MUΓ/MUT.
- Οι καμπύλες αδιαφορίας δεν τέμνονται. Οι καμπύλες αδιαφορίας διαφοροποιούνται ως
προς το επίπεδο της συνολικής χρησιμότητας που αντλεί ο καταναλωτής. Για παράδειγμα η
καμπύλη αδιαφορίας U2 προσφέρει μεγαλύτερο επίπεδο συνολικής χρησιμότητας από ότι η
καμπύλη αδιαφορίας U1, καθώς περιλαμβάνει μεγαλύτερους συνδυασμούς των δύο αγαθών.

U2

U1

Ποσότητα
γευμάτων
 Το σημείο ισορροπίας και η επιλογή του καταναλωτή
• Το σημείο στο οποίο η χρησιμότητα μεγιστοποιείται βρίσκεται αν συνδυάσουμε τις
καμπύλες αδιαφορίας (U) με τη γραμμή εισοδηματικού περιορισμού. Το σημείο
ισορροπίας και επιλογής του καταναλωτή είναι το C όπου η γραμμή του
εισοδηματικού περιορισμού εφάπτεται στη καμπύλη αδιαφορίας. Σε αυτό το
σημείο ο λόγος των τιμών της γραμμής του εισοδηματικού περιορισμού είναι ίσος
με το λόγο των οριακών χρησιμοτήτων της καμπύλης αδιαφορίας. Επομένως, στο
παράδειγμά μας το σημείο ισορροπίας είναι το σημείο C όπου: PΓ/PT=MUΓ/MUT

• 30
U

U
Ποσότητα
γευμάτων