Η ΝΑΥΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

Το νησί της Ρόδου βρίσκετε στο

νοτιανατολικό αιγαίο και είναι το
τέταρτο μεγαλύτερο νησί της
Ελλάδας. Έχει ορισμένες εύφορες
πεδιάδες και παράγει αρκετά
προϊόντα όμως το έδαφος της είναι
κυρίως ορεινό και δεν μπορούσε να
καλύψει τις βιοτικές ανάγκες του
πληθυσμού της μόνο με την γεωργία
και την κτηνοτροφία με αποτέλεσμα
οι κάτοικοι της να ασχοληθούν με την
θάλασσα και την ναυτιλία από τα
πολύ παλιά χρόνια H Ρόδος όπως και
τα υπόλοιπα νησιά της Ελλάδας,
φημίζεται από αρχαιοτάτων χρόνων
για τη ναυτική της δύναμη, τις
ναυτικές της ικανότητες και τους
αέναους αγώνες που έχει δώσει στο
Αιγαίο.
Η σπουδαία γεωπολιτική θέση της θέση που
είχε αναγνωρισθεί από την αρχαιότητα
συνέβαλε στην μεγάλη οικονομική και
πολιτιστική της ανάπτυξη. Οι Ρόδιοι ναυτικοί,
υπερασπίζονταν πάντοτε ένα νησί, φάρο
πολιτισμού και ιστορίας σε ένα σταυροδρόμι
θαλασσών. Οι τεχνικές τους, καθώς και η
στρατηγική τους εφαρμοζόταν σε συνεχείς
μάχες με εχθρούς που ήθελαν να καταλάβουν
τη Ρόδο.
 Η κατοίκηση της Ρόδου ξεκινάει από
τα προϊστορικά χρόνια και
συνεχίζεται μέχρι τις μέρες
μας. Κατά την Μινωική περίοδο οι
Ρόδιοι όπως φαίνεται από
τα ευρήματα , τουλάχιστον, ότι
είχαν εμπορικές επαφές με
τους Μινωίτες .

Η γεωγραφική θέση της Ρόδου την

κατέστησε, από νωρίς, κόμβο εμπορίου,
με τα προϊστορικά ευρήματα να
υποδεικνύουν ότι υπήρχαν εμπορικές
επαφές, πέρα από τη Μινωική Κρήτη, με
την Κύπρο την Αίγυπτο τη Φοινίκη και
με άλλες πόλεις στον Ελλαδικό
χώρο. Κατά την μυκηναϊκή περίοδο οι
μυκηναίοι εποικούν το νησί και μέχρι τα
κλασικά χρόνια δημιουργούνται και
ακμάζουν τρεις πόλεις δήμοι .
 Η Ιαλυσός , η Λίνδος και η Κάμιρος. Η
Κάμιρος και η Ιαλυσός διαθέτουν αρκετά
μεγάλες καλλιεργήσιμες εκτάσεις που
τους επιτρέπουν αφενός την ικανοποίηση
των δικών τους αναγκών κι αφετέρου το
εμπόριο με άλλες περιοχές αλλά δεν έχουν
αναπτύξει πολύ την ναυτιλία . Η Λίνδος
απ’ την άλλη αν και στερείται γόνιμου
εδάφους έχει φυσικά λιμάνια που της
επιτρέπουν να αναπτύξει ήδη από τον 8 ο
αιώνα εμπόριο και ναυτιλία.

Διατηρούσε μάλιστα ναυπηγεία και

κατασκεύαζε ένα ξεχωριστού τύπου
πλοίο το «λινδικόν» . Η Λίνδος χάρη
στο ισχυρό της ναυτικό δημιουργεί
αποικίες στην Ισπανία και την
Ιταλία και αναπτύσσει το εμπόριο . Το
ναυτικό των Ροδίων συμμετέχει και στις
πολεμικές συγκρούσεις ελλήνων και
περσών.
ΠΛΟΙΟ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ-
ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ
Το 408 π.χ οι τρεις πόλεις αποφασίζουν να συνενωθούν
και να δημιουργήσουν την πόλη της
Ρόδου σαν διοικητικό πολιτικό ,οικονομικό, εμπορικό και
πολιτιστικό κέντρο. Στην αρχαία πόλη της Ρόδο υπήρχαν
πέντε ή επτά λιμάνια. Ένα στο σημερινό Μανδράκι, ένα στο
εμπορικό λιμάνι, ένα στην Ακαντιά, ένα στο Ζέφυρος και
ένα βορειοδυτικά που πλέον έχει επιχωματωθεί. Οι μελέτες
έχουν δείξει έργα μεγάλης έκτασης, ισχύος και
χωρητικότητας.

ΑΡΧΑΙΟ ΠΛΟΙΟ ΤΗΣ ΡΟΔΟΥ

Πιο ειδικά υπήρχε ο
ναύσταθμος, το
στρατιωτικό λιμάνι, αλλά
υπήρχαν και τα υπόλοιπα
που ήταν εμπορικά . Την
εποχή αυτή οι Ρόδιοι
κατασκεύαζαν διάφορα
είδη πλοίων όπως τριήρεις
, δίκροτοι , τρίκροτοι κ.αλ.
Για την ναυπήγηση των
πλοίων χρησιμοποιούσαν
ντόπια ξυλεία αλλά και από
την Μικρά Ασία και την
Μακεδονία.
ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΤΗΣ
ΠΟΛΗΣ ΡΟΔΟΥ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΚΟΛΟΣΣΟ ΣΤΟ
ΛΙΜΑΝΙ
Η εμπειρία των Ροδίων στις θάλασσες, έγινε αιτία να
δημιουργηθεί ένα νομικό ναυτικό δίκαιο μείζονος σημασίας.
Οι Ρόδιοι ναυτικοί, καλλιεργημένοι και μορφωμένοι,
συνέλεξαν και κατέγραψαν όλους τους κανόνες, τις τεχνικές
και τα καθήκοντα που εφαρμόζονταν εθιμικώς στα πλοία και
έγραψαν τον « Ροδιακό Ναυτικό Κώδικα». Μια συλλογή
νομικών εγγράφων που συνέβαλε τα μέγιστα στο διεθνές
ναυτικό δίκαιο.
Σταδιακά άρχισε να αναγνωρίζεται
ευρέως και να εφαρμόζεται σχεδόν
από όλους τους Μεσογειακούς λαούς
στις θάλασσες. Ο Νόμος αυτός, « Ο
Ναυτικός κώδικας της Ρόδου»,
συντάχθηκε ανάμεσα στις χρονολογίες
479 π.χ- 475 π.χ. και αφορούσε όλες
τις υποχρεώσεις και όλα τα
δικαιώματα, όσων εμπλέκονταν στο
θαλάσσιο εμπόριο.
Δυστυχώς, δεν έχει διασωθεί ή δεν έχει βρεθεί
ακόμα κάποιο αντίγραφο του Ναυτικού Κώδικα
της Ρόδου και όλα τα στοιχεία έχουν προκύψει
μέσα από έρευνες και ιστορικές πηγές. Δεν
αμφισβητείται όμως από κανέναν ότι η Ρόδος
λόγω της γεωγραφικής της θέσης στη Μεσόγειο
αποτελούσε λίκνο της ναυτιλίας. Πολλές
διατάξεις του νόμου αυτού εφαρμόζονται και
σήμερα στην χώρα μας τροποποιημένες αφού
όμως πέρασαν από τους Ρωμαίους , το Βυζάντιο
και αργότερα σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες .
Δυστυχώς, δεν έχει διασωθεί ή
δεν έχει βρεθεί ακόμα κάποιο
αντίγραφο του Ναυτικού
Κώδικα της Ρόδου και όλα τα
στοιχεία έχουν προκύψει μέσα
από έρευνες και ιστορικές
πηγές. Δεν αμφισβητείται
όμως από κανέναν ότι η Ρόδος
λόγω της γεωγραφικής της
θέσης στη Μεσόγειο
αποτελούσε λίκνο της
ναυτιλίας. Πολλές διατάξεις
του νόμου αυτού εφαρμόζονται
και σήμερα στην χώρα
μας τροποποιημένες αφού
όμως πέρασαν από τους
Ρωμαίους , το Βυζάντιο και
αργότερα σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες .
Η ουδετερότητα που κρατούσε η
Ρόδος ανάμεσα στις
συγκρούσεις διαφόρων κρατών, Το
πολύ ισχυρό πολεμικό της ναυτικό
, η φιλία που διατηρούσε από την
εποχή των φαραώ και αργότερα με
τους Πτολεμαίους με την
Αίγυπτο και η ναυτική της
νομοθεσία της έδωσαν σημαντική
θέση στο εμπόριο
της Μεσογείου στην αρχαιότητα και
κυρίως στα ελληνιστικά
Χρόνια . Την περίοδο αυτή η Ρόδος
το ναυτικό των ροδιών
μεγαλουργεί και είναι ένα από τα
πιο ισχυρά που
υπάρχουν. Δημιουργεί εμπορικά
πρακτορεία σε πολλές πόλεις και
χώρες .
Με τον μεγάλο εμπορικό της στόλο είχε
αναπτύσσει το θαλάσσιο εμπόριο από
την Σικελία και τον Εύξεινο πόντο ως την
Κύπρο και την Αίγυπτο Με αυτόν τον
τρόπο οι Ρόδιοι προώθησαν τα προϊόντα
της γης τους όπως το κρασί ,τα σύκα
,αλλά και τα προϊόντα της τέχνης τους
όπως τα κεραμικά και τα κοσμήματα. Η
κοπή νομίσματος από πολύ νωρίς και η
ασφάλεια που παρείχε το νησί χάρη στην
ναυτική της δύναμη έκαναν την Ρόδο
κέντρο και του διακομιστκού εμπορίου .
Το πολεμικό ναυτικό της ήταν τόσο
ισχυρό και ικανό που νικούσε ακόμα και
τους μεγάλους πειρατές της μεσογείου.
Το νησί χάρη στην ναυτική της δύναμη
ευημερεί με άμεσα αποτελέσματα στην
πολιτεία και στους κατοίκους της.
(Ο ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ)

Την Ρωμαϊκή περίοδο οι Ρωμαίοι έβαλαν διάφορα περιοριστικά

μέτρα και μειώθηκε η οικονομική δύναμη της πόλης καθώς
έχασε το διαμετακομιστικό εμπόριο ανάμεσα στην ανατολή και
την δύση όμως συνέχισε να είναι σπουδαίο εμπορικό και
πολιτικό κέντρο μέχρι και το τέλος του 2ου μ.χ αιώνα.
Την περίοδο του Βυζαντίου το νησί γίνεται επαρχία του
Βυζαντινού κράτους και παρακμάζει καθώς γίνεται κέντρο
πολεμικών συγκρούσεων ανάμεσα στην βυζαντινή
αυτοκρατορία και τους εχθρούς της και αλλάζει πολλές φορές
κατακτητές Οι κάτοικοι της όμως εξακολουθούν να
ασχολούνται με τη ναυτιλία και το εμπόριο .
Διατηρεί πολλά ιδιωτικά εμπορικά πλοία και
πολλοί Ροδίτες υπηρετούν στο Βυζαντινό ναυτικό
και ο ναυτικός της κώδικας ισχύει και την Βυζαντινή
περίοδο. Το νησί ανακάμπτει ξανά οικονομικά την
περίοδο των Ιπποτών 1309-1522. Το θαλάσσιο
εμπόριο αποτέλεσε πηγή πλούτου για τους ντόπιους
και τους Ιππότες και οι αγορές της πόλης άκμασαν.
Εμπορεύματα μεταφέρονται από την Ανατολή στη
μεσόγειο μέσω της Ρόδου. Τα προϊόντα αυτά ήταν
αρώματα ,υφάσματα λιβάνι πιπέρι ,ζάχαρη σιτάρι ,
κρασί καρύδια κ.τλ.
Την περίοδο της Τουρκοκρατίας 1523-1912 το νησί της Ρόδου
πέφτει σε μεγάλη παρακμή αλλά ακόμα και τότε υπάρχουν εμπορικές
συναλλαγές και ναυτιλία όσο το επιτρέπουν οι Τούρκοι. Από το
1820 και μετά η χρήση του ατμόπλοιου γενικεύθηκε και μόνο στην
Λίνδο υπάρχουν ακόμα μερικά καράβια που ταξιδεύουν με εμπορικό
σκοπό στην Σμύρνη και την Αίγυπτο. Το λιμάνι που υπάρχει στην
Ρόδο δεν είναι κατάλληλο για τα νέα πλοία και αυτό εμπόδιζε την
ανάπτυξη του διαμετακομιστικού εμπορίου προς τα μεγάλα εμπορικά
κέντρα. Παρ’ όλα αυτά την περίοδο αυτή υπάρχουν σοβαροί
εμπορικοί οίκοι που ασχολούνται με το γενικό εμπόριο και μέσω της
ναυτιλίας ανταλλάσουν σιτηρά ,όσπρια λάδια ,κρασιά ,ξυλεία
,κηπευτικά με τα νησιά ,τη Σμύρνη ,την Κωνσταντινούπολη ,την
Ρωσία την Τεργέστη, την Αίγυπτο.
Την περίοδο της Ιταλοκρατίας
1912/1947 το εμπόριο και η
ναυτιλία ελεγχόταν απόλυτα
από τους Ιταλούς κατακτητές
οι οποίοι εξαγάγουν διάφορα
προϊόντα που δημιουργούνται
στην Ρόδο όπως τα
εξαιρετικά κεραμικά, λάδι ,
κρασί . Οι ιταλοί φτιάχνουν
το λιμάνι και κάποιες άλλες
ναυτικές υποδομές καθώς
θεωρούσαν για το δικό τους
όφελος. Μετά την ένωση με
τη Ελλάδα η ναυτιλία και το
εμπόριο αρχίζουν να
ανακάμπτουν ξανά μετά από
πολλά χρόνια και το νησί
αναπτύσσετε οικονομικά .
Σήμερα η Ρόδος διαθέτει τρία
λιμάνια και μια μαρίνα. Στο α'
λιμάνι, το οποίο βρίσκεται κατά
μήκος της οδού 7ης Μαρτίου, στο
κέντρο της πόλης, ελλιμενίζονται
τα μικρά πλοιάρια που συνδέουν
την πόλη με άλλα μέρη του νησιού
και τα μικρά νησιά. Το β' λιμάνι,
αποτελεί το παλιό λιμάνι της
πόλης όπου ελλιμενίζονται τα
μεγαλύτερα Ε/Γ, Ο/Γ και το
καλοκαίρι τα κρουαζιερόπλοια.
Από το καλοκαίρι του 2009, δόθηκε
λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα του
λιμανιού της Ρόδου, καθώς
δημιουργήθηκε το γ' λιμάνι της
πόλης (Ακαντιάς), στο οποίο
μεταφέρθηκαν τα επιβατικά πλοία
προερχόμενα από τον Πειραιά, την
Κρήτη και την Θεσσαλονίκη, ενώ το
παλιό λιμάνι χρησιμοποιείται πλέον
μόνο για τα κρουαζιερόπλοια.
Το λιμάνι της Ρόδου έχει ζωτική σημασία για το νησί
καθώς συνδέει χερσαίες και θαλάσσιες μεταφορές. έχει
καθημερινή ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά και την
Κω, ενώ συνδέεται συχνά με την Κρήτη, τα υπόλοιπα
Δωδεκάνησα, πολλά νησιά των Κυκλάδων, τη
Θεσσαλονίκη, τη Λέσβο, τη Χιο και τη Σάμο. Στη μαρίνα
της Ρόδου βρίσκονται συχνά πολλές θαλαμηγοί υπό ξένη
σημαία αλλά και ψαροκάικα. Είναι στην υπηρεσία της
εμπορικής ναυτιλίας αλλά και του τουρισμού καθώς
εξυπηρετεί χιλιάδες επιβάτες ετησίως.
Είδαμε λοιπόν ότι η Ρόδος σαν νησί και σαν κράτος οφείλει
το μεγαλείο της και την ακμή της σε όλη την αρχαιότητα
με σημαντικότερη την ελληνιστική περίοδο στην ναυτιλία .
Τους επόμενους αιώνες μέχρι την ιπποτική περίοδο δεν
παύει να είναι ναυτική δύναμη αλλά με μικρότερη ισχύ.
Στην Τουρκοκρατία η ναυτιλία παρακμάζει μαζί και η
οικονομία του νησιού. . Στην σύγχρονη εποχή και μετά την
απελευθέρωση από Ιταλούς οι Ρόδιοι ξαναρχίζουν να
ασχολούνται με την ναυτιλία και γίνονται τα πρώτα
βήματα για την ανάπτυξη της.