Bahagian Pendidikan Islam

UNIT PROGRAM j-QAF

SEKTOR OPERASI PENDIDIKAN ISLAM
GARIS PANDUAN
Pelaksanaan
Program j-QAF

Disediakan Oleh :
Bahagian Pendidikan Islam
Kementerian Pendidikan Malaysia
 KANDUNGAN BUKU GARIS PANDUAN
PELAKSANAAN PROGRAM j-QAF
1. Falsafah Pendidikan
Kebangsaan dan Falsafah
Pendidikan Islam
2. Kata Pengantar oleh KPPM
3. Kata aluan oleh Pengarah BPI
4. Pendahuluan
5. Latar belakang
6. Konsep Program j-QAF
7. Objektif Program j-QAF
8. Kepentingan Program j-QAF
9. Pelaksanaan Program j-QAF di
Sekolah Rendah
10. Model-model Program j-QAF
11. Penjadualan
12. Pelaksanaan Program j-QAF di
Pendidikan Khas
13. Pengurusan Kurikulum dan
kokurikulum Program j-QAF
14. Panduan Penyelaras j-QAF
15. Pekeliling dan Surat Siaran
berkaitan pelaksanaan Program
j-QAF

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 LATAR BELAKANG
Punca Kuasa Pelaksanaan Program j-QAF
Surat Pekeliling Ikhtisas Bil.13/2004 bertarikh 30 Disember
2004 : Pelaksanaan Program j-QAF di Sekolah Rendah.

Surat Siaran Bil.35/2012 bertarikh 21 Disember 2012 :

Perluasan Program j-QAF Semua Sekolah Rendah Tahun
2013.

Surat Pekeliling Ikhtisas Bil.2/2015 bertarikh 4 Februari 2015 :

Pelaksanaan Norma Baharu Guru Pendidikan Islam di
Sekolah Rendah Kementerian Pendidikan Malaysia.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PELAKSANAAN DI SK & SJK

PEMULIHAN
SK
JAWI
TASMIK

BAHASA
SJK ARAB

KHATAM BESTARI
AL-QURAN SOLAT

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 JENIS SEKOLAH YANG TERLIBAT

Catatan : Sekolah Sukan dan Sekolah Bimbingan Jalinan Kasih - 2017

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 OBJEKTIF
Menerangkan perubahan Pelaksanaan Program j-QAF berdasarkan SPI
Bil 2/2015.
Anjakan objektif Program j-QAF daripada objektif asal. Semua murid
Islam Tahun Enam sekolah rendah akan dapat :

1 - menguasai bacaan dan tulisan Jawi ;

2 - menguasai bacaan dan khatam al-Quran ;

3 - menguasai kemahiran asas Bahasa Arab ; dan

4 - menguasai wudhuk dan menunaikan solat dengan sempurna

dari segi bacaan dan perbuatan.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PELAKSANAAN MODUL

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL-MODEL PROGRAM j-QAF
Model Pemulihan Jawi

1
Model Khatam
Model Bestari
Solat 5 2 al-Quran

Mata Pelajaran
Bahasa Arab 4 3 Model Tasmik

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Kelab Jawi Persatuan
& Khat Bahasa Arab
KLaQ
KBJ
Ihtifal j-QAF

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL PEMULIHAN JAWI
TUJUAN • Memulihkan keciciran murid dalam jawi

• Murid Tahun 2 hingga Tahun 6

SASARAN
• Dipilih melalui Ujian Diagnostik pada awal tahun

• Bentuk kem – dimasukkan dalam takwim

• 2 kali setahun – di luar waktu persekolahan
PELAKSANAAN
• Menggunakan Modul Kem Cemerlang Jawi (KCJ).
• 2015 dijalankan secara rintis.

RUJUKAN • Panduan Pelaksanaan Kem Cemerlang Jawi

• Dilaksanakan semasa kem

PENILAIAN • Terlibat Pentaksiran Sumatif kendalian BPI bersama murid arus
perdana

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL KHATAM AL-QURAN
• Memastikan semua murid Islam khatam al-Quran di peringkat sekolah
TUJUAN rendah

• Menggunakan pendekatan talaqi dan musyafahah secara kolaboratif.

• Dilaksanakan dalam waktu Pendidikan Islam mengikut agihan yang
ditetapkan :
PELAKSANAAN • Dilaksanakan dalam setiap waktu Asuhan Tilawah al-Quran.
• 3 waktu sepanjang tahun di SK.
• 2 waktu di Tahap 1 dan 3 waktu di Tahap 2 bagi SJK.

• Pihak pentadbir perlu memastikan pelaksanaan P&P oleh Guru

Pendidikan Islam (GPI) menggunakan kaedah talaqi dan musyafahah
dipatuhi. Guru tidak dibenarkan menjadi guru ganti pada waktu P&P
kolaboratif berlangsung.
PEMATUHAN • Sekiranya salah seorang guru tiada di sekolah, pihak pentadbir perlu
menyediakan guru ganti pada waktu P&P kolaboratif tersebut.
• Guru dikehendaki menyediakan dan mencatat rekod pencapaian
bacaan murid serta boleh dikemukakan apabila diminta.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL TASMIK
Dilaksanakan bermula Pengisian Tasmik adalah seperti berikut :
minggu pertama
persekolahan

Setiap kelas dikehendaki Iqra’ (bagi Penerusan

melaksanakan Tadarus
murid al-Quran bacaan
setelah
2 waktu Tasmik dan yang (Konsep sukatan &
murid
dikira sebagai waktu belum Tajwid merekod
khatam
mengajar rasmi guru menguasai Berwarna); bacaan
al-Quran
dan dimasukkan dalam al-Quran); murid;
Jadual Waktu
Persendirian guru.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL TASMIK
Sekiranya salah seorang guru tiada di
sekolah, pihak pentadbir perlu • Contoh RPH Tasmik
menyediakan guru ganti pada waktu P&P
kolaboratif tersebut. Tajuk : Tasmik
Tarikh :
Masa :
Guru dikehendaki menyediakan rekod
pencapaian bacaan murid dan boleh Kelas :
dikemukakan apabila diminta. Bil. Murid :
Objektif :
Refleksi :
Guru perlu menyediakan Rancangan
Pengajaran Harian (RPH) bagi setiap P&P
Tasmik

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MATA PELAJARAN BAHASA ARAB

Bahasa Arab merupakan mata pelajaran elektif di sekolah

kebangsaan yang ditawarkan dalam KSSR dengan
peruntukan masa 90 minit seminggu seperti mana yang
terkandung dalam Surat Panduan Melaksanakan Modul Elektif
di Semua Sekolah Kebangsaan (SK) bertarikh 3 Januari 2011.

Murid-murid yang terlibat dengan Program j-QAF hendaklah

mengambil mata pelajaran Bahasa Arab sekiranya tidak
mengambil mata pelajaran elektif yang lain.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 MODEL BESTARI SOLAT
Model Bestari Solat bertujuan untuk memastikan murid dapat berwuduk dan
menunaikan solat dengan sempurna dari segi bacaan dan perbuatan.
Dilaksanakan dalam bentuk Modul Kem Bestari Solat (KBS) yang dirancang
dan dimasukkan dalam takwim sekolah.

Aktiviti ini dilaksanakan secara intensif di satu tempat khas mengikut

kesesuaian sesebuah sekolah di luar waktu persekolahan.

Model ini dilaksanakan kepada semua murid Islam sebanyak 2 kali setahun
dengan merujuk kepada Buku Panduan Pelaksanaan Modul Kem Bestari Solat.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENJADUALAN (1)
Kolaboratif Pendidikan Islam di SK, SK ASLI, SABK, Model Khas Dan K9

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENJADUALAN (2)
Kolaboratif Pendidikan Islam di SJK (C) dan SJK (T) Tahap Satu

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENJADUALAN (3)
Kolaboratif Pendidikan Islam di SJK (C) dan SJK (T) Tahap Dua

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN PROGRAM j-QAF
Memperkasa Program j-QAF

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN PROGRAM j-QAF

Program j-QAF merupakan program KPM

Program j-QAF sebagai satu usaha memperkasa Pendidikan Islam di

sekolah

Kekeliruan timbul apabila menganggap Program j-QAF adalah

program JPN atau PPD atau PANITIA

Penyelaras j-QAF perlu dilantik dan dimasukkan dalam Jawatankuasa

Kurikulum Sekolah bagi menyelaras aktiviti Program j-QAF.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PROGRAM j-QAF DALAM ORGANISASI
SEKOLAH
GURU BESAR

GPK PENTADBIRAN GPK HEM GPK KOKU

Semua Ketua Panitia Penyelaras Dakwah Semua Kelab &

SU Peperiksaan Persatuan
Kaunselor Persatuan B. Arab
Guru Data Kelab Jawi & Khat
Penyelara LINUS
Penyelaras Jadual Semua Sukan &
Waktu Permainan
Penyelaras PSS
Kem Bestari Solat
Penyelaras Program
j-QAF Kem Cemerlang Jawi

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN FAIL PROGRAM j-QAF
Penyelenggaraan fail-fail panitia sangat penting bagi memastikan pengurusan
sistem fail teratur. Berikut panduan pengurusan fail Program j-QAF :

Perlu
diselenggara
semua minit atau
Disimpan
laporan
Fail Pengurusan ditempat yang Menggunakan
mesyuarat, surat
Program j-QAF selamat dan kod sistem fail
menyurat dan
berada dalam mudah untuk yang telah
rekod-rekod
sistem fail Panitia diperolehi ditetapkan oleh
berkaitan dengan
Pendidikan Islam. sekiranya pihak sekolah.
Program j-QAF
diperlukan.
seiring dengan fail
Panitia Pendidikan
Islam.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PERANAN PENYELARAS PROGRAM j-QAF
Merancangkan
Memastikan Memastikan
aktiviti Bekerjasama
Model & Modul pelaksanaan
sepanjang dengan semua
Program j-QAF aktiviti yang
tahun Program AJK persatuan
dilaksanakan telah dirancang
j-QAF

Melaksanakan
Menyediakan
Membentuk arahan
Mengurus laporan
jawatankuasa daripada pihak
e-Pelaporan kewangan dan
pelaksana pentadbir dari
Bersepadu dokumentasi
Program j-QAF semasa ke
aktiviti
semasa

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 BILIK & MAKMAL j-QAF
Membentuk
jawatankuasa.

Memastikan bilik
dan makmal j-QAF Mengurus inventori
kondusif. Penyelaras bilik dan makmal.
j-QAF

Menyediakan Menyediakan
laporan jadual pengunaan
penggunaan. bilik dan makmal.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENGURUSAN PROGRAM j-QAF
PENDIDIKAN KHAS

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Konsep Program j-QAF
Di Pendidikan Khas
Program j-QAF di Pendidikan Khas adalah suatu usaha
memperkasakan Pendidikan Islam di Pendidikan khas bagi murid
Pembelajaran. Program ini memberi penekanan khusus dalam
pengajaran dan pembelajaran al-Quran menggunakan Modul
Kaedah Iqra’ dan Pengajaran dan Pembelajaran Fardhu Ain
menggunakan Modul Amali Solat dilaksanakan di peringkat
sekolah rendah. Modul-modul ini telah diubahsuai mengikut
tahap penguasaan murid berkeperluan khas. Pelaksanaannya
menggunakan peruntukan jadual waktu sedia ada dan
penambahan waktu di kelas Pendidikan Islam di Pendidikan Khas.
Sama seperti di aliran perdana.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Objektif Program j-QAF
Di Pendidikan Khas
Murid dapat :
1. Membaca ayat-ayat pendek berpandukan buku Iqra’.
2. Menguasai bacaan buku Iqra’ 1 – 6 setelah tamat sekolah
rendah.
3. Mengetahui dan melakukan perbuatan berwuduk.
4. Menyebut dan membaca bacaan dalam solat.
5. Mengetahui dan melakukan perlakuan dalam solat.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Kepentingan Program j-QAF
Di Pendidikan Khas
Program ini amat penting dilaksanakan di Program
Pendidikan Khas Integrasi sebagai usaha untuk
memperkasakan penguasaan bacaan al-Quran
dan Amali Solat di kalangan murid berkeperluan
khas. Mereka juga perlu diberi kemahiran tersebut
seiring dengan murid-murid di aliran perdana
supaya dapat dihayati dan diamalkan di dalam
kehidupan seharian.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Kategori Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

1. Program j-QAF Pendidikan Khas Bermasalah Pembelajaran.

2. Program j-QAF Pendidikan Khas Bermasalah Penglihatan.

3. Program j-QAF Pendidikan Khas Bermasalah Pendengaran.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Modul-Modul Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

 Bermasalah Pembelajaran

1. Modul P&P Kaedah Iqra’.

2. Modul P&P Amali Solat

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Modul-Modul Program j-QAF
Di Pendidikan Khas
 Bermasalah Penglihatan
 Semua Modul Modifikasi dari Aliran Perdana.
1. Modul P&P Pelajaran Jawi
2. Modul P&P Tilawah al-Quran
3. Modul P&P Bahasa Arab
4. Modul P&P Amali Solat

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Modul-Modul Program j-QAF
Di Pendidikan Khas

 Bermasalah Pendengaran
 Semua Modul Modifikasi dari Aliran Perdana.
1. Modul P&P Pelajaran Jawi
2. Modul P&P Tilawah al-Quran
3. Modul P&P Amali Solat

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Sasaran

Murid Islam di Program Pendidikan Khas Integrasi (PPKI)

Sekolah Rendah (Bermasalah Pembelajaran), Sekolah
Kebangsaan Pendidikan Khas (SKPK) Bermasalah
Penglihatan dan Bermasalah Pendengaran

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pelaksanaan Program j-QAF Di
Pendidikan Khas Berasaskan KSSR

Bermasalah Pembelajaran
1. Agihan Waktu.
 Guru j-QAF diberi waktu mengajar 6 waktu seminggu
bagi satu kelas.
 3 P&P Kaedah Iqra’ ( 2 P&P dan 1 Tasmik) 2 Ulum
Syariah (1 ulum, 1 amali) dan 1 Pelajaran Jawi

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pelaksanaan Program j-QAF Di
Pendidikan Khas Berasaskan KSSR

Bermasalah Pendengaran
1. Agihan Waktu.
 Guru j-QAF diberi waktu mengajar 6 waktu seminggu
bagi satu kelas.
 3 P&P Kaedah Iqra’ ( 2 P&P dan 1 Tasmik) 2 Ulum
Syariah (1 ulum, 1 amali) dan 1 Pelajaran Jawi

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Pelaksanaan Program j-QAF Di
Pendidikan Khas Berasaskan KSSR

Bermasalah Penglihatan
1. Agihan Waktu.
 Guru j-QAF diberi waktu mengajar 6 waktu seminggu
bagi satu kelas.
 3 P&P Kaedah Iqra’ ( 2 P&P dan 1 Tasmik) 2 Ulum
Syariah (1 ulum, 1 amali) dan 1 Pelajaran Jawi.
 3 masa Bahasa Arab (berasingan dengan Pend.Islam)

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 CONTOH JADUAL WAKTU KELAS PELAKSANAAN
PROGRAM j-QAF DI PENDIDIKAN KHAS
740 810 840 910 940 1010 1030 1100 1130 1200 1230

ISNIN Tilawah al-Quran R

SELASA E Ulum Amali

Syariah

RABU H

KHAMIS Pend. A
Jawi

JUMAAT Tasmik T

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PERANAN DAN TANGGUNGJAWAB
GURU j-QAF DI PENDIDIKAN KHAS
1. Guru j-QAF di Pendidikan Khas adalah menjadi ahli
jawatankuasa Panitia Pendidikan Islam sekolah.
2. Guru j-QAF di Pendidikan khas bekerjasama
melaksanakan Kem Bestari Solat di aliran perdana.
3. Guru j-QAF di Pendidikan khas bekerjasama
melaksanakan Tasmik di aliran perdana.(1 Jam
seminggu) sahaja.
4. Guru j-QAF perlu dikecualikan daripada pelaksanaan
Tasmik di aliran perdana sekiranya terdapat aktiviti di
Pendidikan Khas.
Bahagian Pendidikan Islam KPM
 Harapan Bahagian Pendidikan Khas
Adalah menjadi harapan Bahagian Pendidikan Khas (BPK) agar
para pendokong memahami hasrat program ini dan mematuhi
garis panduan yang ditetapkan oleh pihak BPK. Program j-QAF
di Pendidikan Khas boleh berfungsi sebagai tonggak baru
dalam mempertingkat dan memperkasakan penguasaan
Pendidikan Islam dalam Pendidikan Khas untuk membina jati diri
insan mukmin murid berkeperluan khas ini.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Contoh P&P Kaedah Iqra’

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Jumlah SPK dan PPKI Yang Telah Melaksanakan
Program j-QAF di Pendidikan Khas 2014
Bil. NEGERI BIL. KELAS JUM. MURID BIL.SEKOLAH
1 PERLIS 10 62 3
2 KEDAH 46 257 11
3 PULAU PINANG 71 332 16
4 PERAK 97 483 25
5 SELANGOR 151 847 33
6 WILAYAH PERSEKUTUAN KUALA LUMPUR 55 240 11
7 WILAYAH PERSEKUTUAN PUTRAJAYA 8 43 2
8 NEGERI SEMBILAN 83 433 21
9 MELAKA 30 145 8
10 JOHOR 58 291 18
11 PAHANG 47 265 12
12 TERENGGANU 36 282 10
13 KELANTAN 37 232 11
14 SABAH 20 79 6
15 WILAYAH PERSEKUTUAN LABUAN 7 38 1
16 SARAWAK 40 153 11
JUMLAH 796 4182 199

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 Jumlah Pencapaian Penguasaan Bacaan
Iqra’ Mengikut Negeri
Negeri Iqra' 1 Iqra' 2 Iqra' 3 Iqra' 4 Iqra' 5 Iqra' 6 Muqdam Quran JUM MURID

Perlis 44 12 1 3 0 0 0 2 62
Kedah 145 77 16 11 3 4 0 1 257
Pulau Pinang 189 69 41 15 7 10 0 1 332
Perak 184 128 75 40 22 18 1 14 482
Selangor 426 193 114 50 32 14 4 8 841
Putrajaya 16 13 6 3 1 3 0 1 43
N. Sembilan 196 115 62 36 9 4 2 8 432
Melaka 68 45 14 8 4 0 0 5 144
Johor 125 57 50 27 15 8 0 9 291
Pahang 110 72 37 16 16 7 1 4 263
Terengganu 108 81 47 14 21 3 0 8 282
Kelantan 116 41 22 25 7 9 10 2 232
Labuan 21 10 4 1 0 0 0 0 36
K.Lumpur 90 67 41 20 8 5 5 4 240
Sarawak 100 30 11 8 3 0 0 1 153
Sabah 58 13 7 2 0 0 0 0 80

Jumlah Penguasaan 1996 1023 548 279 148 85 23 68 4170

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PANEL PEMBINAAN GARIS PANDUAN
PELAKSANAAN PROGRAM j-QAF

• Depan dari kiri : Norhisham bin Haji Miswan (Melaka), Mohamed Zamri bin Basir (KU j-QAF, BPI), Hassan Nuddin bin Abd.
Hamid (Ketua Sektor SOPI, BPI), Syed Abdul Hafiz bin Syed Mohamad(BPSM), Hj. Azmi bin Abdul Hamid (Pulau Pinang)
• Baris kedua dari kiri : Hj Yusri Mohd Akhir(N9),Hj. Zulkifli bin Ghozali (Kedah), Hj. Ahmad Lutfi bin Abu Bakar (Perak), Mohd
Raffidzi bin Zainol Abidin (Perlis), Norazman bin Samit (Selangor), Mohd. Fauzi bin Abdul (BPK)
• Baris ketiga dari kiri : Mohd Fadhil bin Muslim (BPI), Ahmad Shuhaimi bin Md. Isa (BP Khas), Mohd Shahrin bin Kadmo (BPI),
Muhammad Rahawaluddin bin Ismail (Kuala Lumpur)

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 HARAPAN PROGRAM j-QAF

Buku Garis Rujukan Pengurusan

Panduan pentadbir yang lebih
Program sekolah sistematik &
j-QAF dan guru efisyen

Bahagian Pendidikan Islam KPM

 PENUTUP
Pelaksanaan program ini akan
memerlukan beberapa kemudahan
infrastruktur yang sesuai. Secara
jangka panjang perkara ini akan
dipertingkatkan.

Pada masa ini pihak sekolah melalui

jawatankuasa kurikulum dan panitia
Pendidikan Islam perlu menyesuaikan
kemudahan yang ada bagi
membolehkan Program j-QAF berjalan
lancar dan mencapai objektif.

Bahagian Pendidikan Islam KPM

SEKIAN,
TERIMA KASIH
MEMPERKASAKAN PROGRAM j-QAF
MEMARTABATKAN PENDIDIKAN ISLAM