Solarna energija

Solarna energija

 Sunce
 Sastoji se od oko 80%vodonika i 20% helijuma
 Solarna energija potiče upravo od nuklearne
fuzije. (vodonik -> helijum)
 Sunce je najveći izvor energije na Zemlji
 Sunčeva energija u suštini predstavlja resurs kojim
može da raspolože svaka država bez uvozne
zavisnosti, bez zagađivanja životne sredine u
procesu pretvaranja iz izvornog oblika u oblik
pogodan za korišćenje
 Sunce je najisplativiji, a istovremeno i najekološkiji
alternativni izvor energije
Osnovne primene
Sunčeve energije
 Solarna energija je naziv za vrstu energije koja se dobija iz
sunčeve. Ova energija se može koristiti za razne namene.
Solarna energija je u poslednje vreme stekla veliku
popularnost kao obnovljivi izvor energije koji sa sobom ne
donosi zagađenje povezano s fosilnim gorivima.
 Energija sunčevog zračenja u Evropi je godišnje oko 1000
kWh po kvadratnom metru horizontalne površine.
 U toku jula meseca u Beogradu srednje dnevno zračenje
sunca iznosi 6,75 kWh/m2 dok je u decembru svega 1,15
kWh/m2.
 U Srbiji je veoma veliki broj sunčanih sati u toku godine i
godišnji odnos ostvarene ozračenosti i ukupne moguće
ozračenosti je oko 50%, što je znatno iznad proseka u
evropskim zemljama gde se sunčeva energija neuporedivo
više koristi nego kod nas.
 Sunčeva energija je obnovljiv i neograničen izvor energije
od kojeg, direktno ili indirektno, potiče najveći deo drugih
izvora energije na Zemlji.
 Sunčeva energija se u svom izvornom obliku najcesce koristi za
pretvaranje u toplotnu energiju za potrebe pripremanja tople
vode i grejanja zatim u solarnim elektranama, dok se za
pretvaranje u elektricnu energiju koriste fotonaponski sistemi.
 Solarni kolektori – sistemi koji pretvaraju Sunčevu energiju u
toplotnu energiju vode (ili neke druge tečnosti). Sistemi za
grejanje vode mogu biti otvoreni, u kojima voda koju treba
zagrejati prolazi direktno kroz kolektor, ili zatvoreni, gde kolektor
predstavlja izmjenjivač toplote.
 Fotonaponski sistemi – na principu fotonaponskog efekta
direktno pretvaraju Sunčevu energiju u električnu. Fotonaponski
sistemi se mogu koristiti kao samostalni ili dodatni izvori energije.
Kao samostalni izvori energije koriste se za napajanje potrošača
koji nemaju pristup elektroenergetskoj mreži, npr. plovni objekti,
sateliti, manje kuće u planinskim predelima i sl. Kao dodatni
izvor energije, fotonaponski sistemi mogu da rade u kombinaciji
sa elektroenergetskom mrežom u cilju uštede električne
energije.
-Solarni kolektori

-Fotonaponski sistemi
Sunčevo zračenje na
granici Zemljine atmosfere
W
 Energija stvorena u jezgru Sunca dospeva na
Zemlju u vidu elektromagnetnih talasa.
 Sunčevo zračenje na ulazu u Zemljinu atmosferu
poznato je pod nazivom ekstraterestrično
Sunčevo zračenje. Intenzitet ovog zracenja iznosi
oko 1309-1393 W/m². Količina ekstraterestričnog
zračenja na površinu koja je normalna na smer, za
srednju udaljenost Zemlje od Sunca naziva se
sunčeva (solarna) konstanta.
 Spektar Sunčevog zračenja pre ulaska u Zemljinu
atmosferu nalazi se u oblasti talasnih dužina od
0,015 do 1000 µm.
-Spektar ekstraterestričnog Sunčevog zračenja
 Najveći deo ekstraterestričnog Sunčevog zračenja nalazi
se u oblasti talasnih dužina od 0,704 do 1000 µm, nešto
manje u oblasti od 0,405 do 0,904 µm, i najmanje u oblasti
od 0,015 do 0,405 µm.

-Godišnja promena estraterestričnog Sunčevog zračenja

Sunčevo zračenje na površini
Zemlje
 Sunčevo zračenje na površini Zemlje se naziva se terestrično Sunčevo
zračenje. To je Sunčevo zračenje koje posle prolaska kroz Zemljinu
atmosferu dospeva na Zemlju. Terestrično Sunčevo zračenje uglavnom
se nalazi u intervalu talasnih dužina od 0,29 do 2,5 μm.
 Zbog velike udaljenosti Zemlje i Sunca može se smatrati da se Sunčevo
zračenje pre ulaska u Zemljinu atmosferu sastoji od snopa paralelnih
elektromagnetskih talasa. Međudelovanjem sa gasovima i česticama u
atmosferi Sunčevo zračenje se može upiti (oko 18 %), odbiti (oko 10 %) ili
više manje nesmetano proći kroz atmosferu (oko 70 %).
 Prilikom prolaska kroz atmosferu dolazi do apsorpcije Sunčevog
zračenja, i to x i y zraka u jonosferi, ultraljubičastog zračenja u ozonskom
omotaču i infracrvenog zračenja u nižim slojevima atmosfere. Pored
apsorpcije, deo Sunčevog zračenja se rasijava na suvom vazduhu,
vodenoj pari i česticama nečistoća koje se nalaze u vazduhu. Zbog
apsorpcije i rasijavanja, dolazi do slabljenja energije Sunčevog zračenja
koja dospeva do površine Zemlje. Stepen ovog slabljenja zavisi od fizičkih
i hemijskih karakteristika atmosfere, kao i od dužine puta Sunčevog
zračenja kroz Zemljinu atmosferu.
 Od zračenja koje dospeva na Zemlju oko 3% se nalazi u
ultraljubičastoj, oko 42% u vidljivoj i oko 55% u infracrvenoj
oblasti spektra elektromagnetnog zračenja. Na Zemlju
dospeva oko 97% Sunčevog zračenja u oblasti talasnih
dužina od 0,29 do 2,5 μm, a oko 3% sa talasnim dužinama
većim od 2,5 μm.
 Zbog velike udaljenosti Zemlje i Sunca može se smatrati
da se Sunčevo zračenje pre ulaska u atmosferu Zemlje
sastoji od snopa paralelnih elektromagnetnih talasa.
 Sunčevo zračenje se može apsorbovati, odbiti
(reflektovati) ili može manje ili više nesmetano proći kroz
atmosferu (transmitovati se). U skladu sa tim, na Zemljinu
površinu pada direktno i difuzno Sunčevo zračenje sa
neba i reflektovano zračenje sa Zemlje i okolnih
predmeta. Količina dozračene Sunčeve energije na neku
površinu na Zemlji zavisi od lokacije prijemne površine,
nagiba površine u odnosu na horizontalnu ravan,
orijentacije površine u odnosu na strane sveta, doba
godine, uslova atmosfere, veličine prijemne površine,
karakteristika prijemne površine, vremena ozračenosti, itd.
 Rasijavanjem Sunčevog zračenja na atomima i molekulima
gasova i česticama nečistoća u vazdušnom omotaču Zemlje,
nastaje difuzno zračenje. Ovo zracenje raste sa povećanjem
oblačnosti, vodene pare i čestica nečistoća u atmosferi.
 Ukupno Sunčevo zračenje koje dospeva do površine Zemlje sastoji
se od dve komponente: prva predstavlja difuzno zračenje, a
druga potiče direktno sa površine Sunca (direktno zračenje).
Direktno zračenje kratkotalasnog je karaktera, za vreme Sunčanog
dana manifestuje se kao kombinacija žućkastog svetlosnog snopa
i topline. Treba napomenuti da direktno Sunčevo zračenje ne utiče
na povišenje temperature vazduha.
 Pri kontaktu sa Zemljom, zavisno svojstvima podloge, veći će deo
sunčevog zračenja Zemlja upiti, a manji deo zračenja će se odbiti
(reflektovati). Svojstvo podloge da odbija zračenje naziva se
reflektovano zračenje i može se izraziti koeficijentom refleksije ili
albedom.[3D] Potpuno belo telo ima albedo 1,0 jer potpuno
odbija Sunčevo zračenje, a potpuno crno telo ima albedo nula.
 Kao najčešća vrednost albeda uzima se 0,2 (travnata površina) i
kao takva ulazi u proračune fotonaponskih sistema. Dakle, na
Zemljinu površinu iz atmosfere dopire direktno i difuzno (raspršeno)
Sunčevo zračenje, te se upija ili odbija na Zemljinoj površini
(reflektovano zračenje). Ukupna količina Sunčevog zračenja na
horizontalnu površinu naziva se ukupno ili globalno zračenje.
Globalno zračenje se sastoji od direktnog, difuznog i odbijenog
Sunčevog zračenja. Merna jedinica globalnog zračenja je W/m².
-Sunčevo zračenje koje udara na površinu FN panela
 Pojam Insolacija odnosi se na gustinu Sunčevih zraka
na određenoj površini, uz određenu orjentaciju, kroz
određeno vreme. Proizvod ukupnog zračenja i
vremena daje nam insolaciju.
Meri se u Wh/m² ili kWh/m².
 Energija Sunčevog zračenja koja dopire do površine
Zemlje zavisi u prvom redu od trajanja insolacije (broju
Sunčanih sati), dok trajanje insolacije zavisi od
geografske širine i od godišnjeg doba.
 Podaci o energiji Sunčevog zračenja najčešće su
prikazani kao prosečne vrednosti. Prosečna mesečna
ili godišnja energija Sunčevog zračenja na nekoj
lokaciji dobija se kao aritmetička sredina za sve dane
u posmatranom mesecu odnosno godini.
 Prosečan intenzitet sunčevog zračenja na teritoriji
Republike Srbije kreće se od 1,1-1,7 KWh/m2 tokom
zimskog perioda, a od 5,9-6,6KWh/m2 tokom jula
Prednosti i nedostaci
solarne energije
 Energija Sunca je najveći energetski resurs Zemlje. On
predstavlja ekološki najprihvatljiviji i praktično neiscrpni izvor
energije.
 Dostupna je posebno u područjima u kojima su drugi izvori
energije preskupi. Nema rotacionih elemenata, izuzev
sistema pumpi, i generatora kod solarnih elektrana toplote.
Redukuju potrošnju fosilnih goriva, redukuju emisiju
ugljendioksida, stvara nova radna mesta.
 Nedostaci su u tome što su još uvek veliki investicioni troškovi,
velike oscilacije intenziteta zračenja, mala gustina
energetskog toka, pa su zbog toga posebno interesantne
lokacije u pustinjama, visoka cena elemenata za fokusiranje,
iako se stalno unapređuje tehnologija na ovom polju. Evropa
nije na pogodnom području za eksploataciju, no pored toga
direktno iskorisćavanje Sunčeve energije je u stalnom
porastu, što je rezultat, pored ostalog i subvencija instaliranih
kapaciteta.
 Solarna energija konvertovana u električnu
energiju pomoću PV modula pokriva tek mali deo
od 1% potrošnje električne energije u svetu.
 Realno se očekuje da će ovaj procenat do 2020.
godine porasti na više od 5%. Španija, Nemačka i
USA su svetski lideri u ovom sektoru.
 U Srbiji se solarna energija uglavnom koristi za
stvaranje toplotne energije (u jako malom
procentu), gde je vrlo isplativa. Zato su solarni
kolektori postali relativno popularni u
domaćinstvima za grejanje vode.
 Dosadašnja teorija i praksa konverzije Sunčeve
energije u toplu vodu, električnu energiju, bio-dizel
i dr. pokazuje da će, u relativno bliskoj budućnosti
(50 do 100) godina, čovek uspeti da sve svoje
energetske potrebe zadovolji energijom Sunca.