Pritisni ventili

Kragujevac, 19.09.18
 Pritisni ventili
• Regulatori pritiska su ventili koji ograničavaju nivo pritiska u
hidrauličnom sistemu

• Koriste se da:
• ograniče maksimalni pritisak u sistemu,
• održavaju određenu vrednost redukovanog pritiska u hidrauličnom
sistemu,
• uspostave protivpritisak na hidrauličnom izvršnom organu ili
• prenesu signal (ili fluidni tok) kada se dostigne određeni nivo
pritiska.

• Po principu dejstva razlikuju se:

• pritisni ventili direktnog i
• pritisni ventili indirektnog dejstva
2
 Pritisni ventili
Prema funkciji se razlikuju:
• Prelivni i ventili sigurnosti,
• Redosledni ventili
• Protivtežni ventili
• Ventili za rasterećenje
• Redukcioni ventili ili ventili za regulaciju izlaznog
pritiska
• Ventili za regulisanje razlike pritisaka
• Pritisni proporcionalni ventili
• Pomoćne komponente (hidraulični osigurači, pritisni
prekidači i sl.)
3
 Pritisni ventili
• Prema konstrukciji zatvaračkog elementa ventili za regulaciju pritiska se
dele na:
• kuglaste,
• konusne,
• tanjiraste (pločaste) i
• klipne.

Principijelna šema konstrukcija ventila za regulaciju ulaznog pritiska

a) kuglasti, b) konusni, v) tanjirasti, g) klipni
1 - zatvarački element, 2 - opruga, 3 - sedište ventila, 4 - zavrtanj za regulaciju opruge, 5 -
prigušnik
4
Prelivni i ventili sigurnosti

Ugradnja ventila sigurnosti Ugradnja prelivnog

u hidraulične sisteme ventila u hidraulične
1 - pumpa, 2 - ventil sisteme
sigurnosti, 3 - hidrocilindar 1 - pumpa, 2 - ventil
sigurnosti, 3 – prelivni
ventil

5
 Prelivni i ventili sigurnosti

Prelivni i ventili sigurnosti

a) direktnog dejstva, b) diferencijalni, c) indirektnog dejstva, d) daljinski upravljani
• Ventili za regulaciju ulaznog pritiska sa direktnim dejstvom primenjuju samo za male
protoke (do 150 l/min, izuzetno do 300 l/min) – sila usled srujanja r.t
• Ograničenje brzine na strujanja na 30 m/s.
6
 Promena pritiska otvaranja (pada pritiska otvaranja) u zavisnosti od protoka kroz ventil
a) teorijska kriva, b) dijagram koji daje proizvođač (PP - Trstenik)
•Stepen neravnomernosti pritiska u sistemu, koji izaziva ventil za regulaciju ulaznog
pritiska ocenjuje se odnosom :
pmax  pot

pmax
gde je:
pmax [bar] - pritisak otvaranja pri maksimalnom protoku kroz ventil,
pot [bar] - pritisak na početku otvaranja ventila.
7
• Maksimalni protok ventila se određuje se prema uslovu da 0,2.
Redosledni ventili

Redosledni ventili
a) direktnog dejstva, b) indirektnog dejstva

8
Protivtežni ventili

Protivtežni ventili
a) direktnog dejstva, b) daljinski upravljani,
c) kombinovanog (hibridnog) dejstva (direktnog ili daljinskog)

9
Protivtežni ventili

10
 Ventili za rasterećenje

Ventili za rasterećenje a) direktnog dejstva, b) indirektnog dejstva

11
Redukcioni ventili

Redukcioni ventili
a) direktnog dejstva, b) indirektnog dejstva, c) trograni
12
Redukcioni ventili

13
 Redukcioni ventili

Krive karakteristike regulatora izlaznog pritiska

a) teorijska kriva, b) dijagram proizvođača za ventil sa slike 3.52 (PP - Trstenik)
• Nedostatak regulatora izlaznog
pritiska:
• višak radne tečnosti iz
sistema odvodi se u rezervoar
prelivnim ventilom
• pri povratnom hodu izvršnih
organa koje ovi napajaju
strujanje kroz ove ventile nije Trograni regulator izlaznog pritiska
moguće 1 - telo ventila, 2 - zatvarački klip, 3 - opruga, 4 - točkić
za regulaciju sile opruge,14 5 - kanal u klipu,
b - prigušni otvor, 7 - prigušni otvor
 Ventili za Pritisni
regulaciju razlike proporcionalni
pritiska ventil

15
 Osnovne jednačine
• protočna jednačina kroz svaki prigušni otvor pritisnog ventila,
• statička ravnoteža sila koje deluju na svaki od zatvaračkih elemenata.

16
Protočni ventili (ventili za protok)

17
 Protočni ventili
• Regulacione/neregulacione pumpe
• Namena: promena, podešavanje ili održavanje protoka u delu hidrauličnog sistema
• Kako rade?
• U protočne ventile spadaju:
• prigušni ventili (u hidrauličnim sistemima male snage (do 4 kW, ređe do 8 kW) i
• regulatori protoka (u hidrauličnim sistemima veće snage)

2
Q  Kt  A   p


18
 Regulatori protoka
• Regulatori protoka imaju zadatak da održavaju konstantan protok u hidrauličnom
sistemu bez obzira na promene opterećenja hidrauličnog izvršnog organa
• Imaju dva prigušna otvora: referentni i regulacioni

2
Q  Kt  A   p

• U zavisnosti od veze referentnog i regulacionog prigušnika regulatori protoka mogu
biti dvograni i trograni
• Dvograni – redna, a trograni – paralelna veza prigušnih otvora

19
 Dvograni regulatori protoka
• Dvograni regulatori protoka rade samo u sadejstvu sa prelivnim ventilom preko
koga se višak radnog fluida odvodi u rezervoar

• U zavisnosti od mesta postavljanja referentnog prigušnika u dvogranom regulatoru

protoka, razlikuju se dvograni regulatori protoka upravljani sa zadnje ili prednje
strane

Dvograni regulator protoka upravljan sa a) zadnje i b) prednje strane

1 - referentni prigušnik, 2 - regulacioni prigušnik

• Sa dinamičkog stanovišta, rešenje upravljanja sa zadnje strane bolje je koristiti za

regulaciju protoka u dovodnom vodu, a rešenje upravljanja sa prednje strane za
regulaciju protoka u povratnom vodu
20
 Princip rada dvogranih regulatora protoka

pm  Ak  pL  Ak  F
F
p  pm  p L 
Qp Ak
QL 2
QL  K ref  Aref   p
QR 
QR  Q p  QL
a) Šematski prikaz rada dvogranog regulatora protoka u
hidrauličnom sistemu,
b) simbol dvogranog regulatora protoka, v) uprošćen simbol
dvogranog regulatora protoka
1 - dvograni regulator protoka, 2 - prelivni ventil, 3 - pumpa, 4 -
hidromotor

• Veličina razlike pritisaka koju dati ventil reguliše, obično se pri konstrukciji bira da
bude u intervalu 4-5 bar 21
 QL
QL
QL

Šematski prikaz promene radne tačke (radnog režima) dvogranog regulatora protoka pri
promeni pritiska opterećenja, b) karakteristika protoka dvogranog regulatora protoka

22
23
 Trograni regulatori protoka
• Problem odvođenja viška radne tečnosti, bez korišćenja prelivnog ventila, rešen je
kod trogranih regulatora protoka

Qp QL

QR
Qp QL QR

a) Šematski prikaz rada trogranog regulatora protoka u hidrauličnom sistemu,

b) simbol trogranog regulatora protoka, v) uprošćen simbol trogranog regulatora
protoka
24 sigurnosti),
1 - trograni regulator protoka, 2 - nepovratni ventil (u funkciji ventila
3 - pumpa, 4 - hidromotor
QR QL
Qp Qp QL
QR

Qp Qp
QR QL
QR QL

Radni dijagrami hidrauličnog sistema sa a) dvogranim i b) trogranim

regulatorom protoka i hidrocilindrom kao izvršnim hidrauličnim organom
PV - prelivni ventil, VS - ventil sigurnosti
25
 p1  p2 p1  p2
Dvograni regulator protoka sa
kompenzacijom uticaja promene
temperature
1 - regulacioni klip, 2 - referentni
konični ventil, 3 - telo ventila

2 Raspodeljivač protoka
Q  Kt  A   p a) simbol, b)šematski presek, v) različiti režimi

1 - komplet prigušnika, 2 - plivajući klip,
Kt var, A var 3 - upravljački otvori

26