You are on page 1of 160

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (Τ.Ε.Ι.

) ΛΑΜΙΑΣ
ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ
ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ
ΤΟΜΕΑΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ

ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ

ΔΡ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ


ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ

ΛΑΜΙΑ 2005
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
• ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
• ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
• ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
• ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z
• ΔΙΑΚΡΙΤΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER
• ΧΩΡΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
• ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 2


ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

• ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ


• ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
• ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΗΜΑΤΩΝΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
• ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 3


ΒΑΣΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Ένα σήμα διακριτού χρόνου


είναι μία ακολουθία
πραγματικών ή μιγαδικών αριθμών
που παριστάνεται ως συνάρτηση x(n)
της οποίας η ανεξάρτητη μεταβλητή n
παίρνει διακριτές (ακέραιες) τιμές.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 4


Πραγματικό σήμα διακριτού χρόνου

πραγματικές τιμές x(n)


διακριτές ακέραιες τιμές n

2
0.9 n

x(n)
1

0
-1 0 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
n

3 n

2
1.1 n

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 5

0
-1 0 -8 -6 -4 -2 0 2 4 6 8 10
Μιγαδικό σήμα διακριτού χρόνου

x(n) = a(n) + j b(n) = |x(n)| ejφ(n)

πραγματική συνιστώσα a(n)


φανταστική συνιστώσα b(n)
πλάτος |x(n)| = (a(n)2 + b(n)2)1/2
φάση φ(n) = atan (b(n)/a(n))
όπου
ejφ(n) = cos(φ(n)) + j sin(φ(n)), |ejφ(n)| = 1

Συζυγές μιγαδικό σήμα


x*(n) = a(n) - j b(n) = |x(n)| e-jφ(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 6


Σήμα μοναδιαίου δείγματος
(ακολουθία μοναδιαίου δείγματος)

function [x,n]=sigimp(n0,n1,n2)
1, n  n0 % impulse signal
 (n  n0 )   % d(n-n0) n=n1..n2
0, n  n0 n=[n1:n2];
x=[(n-n0)==0];

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 7


Σήμα μοναδιαίου δείγματος
Παράδειγμα: δ(n), δ(n-2), δ(n+4)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 8


Σήμα μοναδιαίου βήματος
(μοναδιαία βηματική ακολουθία)

function [x,n]=sigstep(n0,n1,n2)
% step signal
1, n  n0
u (n  n0 )   % u(n-n0) n=n1..n2
0, n  n0 n=[n1:n2];
x=[(n-n0)>=0];

 (n)  u (n)  u (n  1)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 9


Σήμα μοναδιαίου βήματος
Παράδειγμα: u(n), u(n-2), u(n+4)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 10


Πραγματικό εκθετικό σήμα

x(n)=rn function [x,n]=sigrexp(r,n1,n2)


% real exp signal
% r^n n=n1..n2
n=[n1:n2];
x=r.^n;

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 11


Πραγματικό εκθετικό σήμα
Παράδειγμα: x(n)=0.9n x(n)=1.1n

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 12


Φανταστικό εκθετικό σήμα

x(n)=ejωn=cos(ωn)+jsin(ωn)
function
• η πραγματική συνιστώσα [rex,imx,mx,fx,n]=sigiexp(w,n1,n2)
του σήματος είναι cos(ωn) % imaginary exp signal
• η φανταστική συνιστώσα % exp(jwn)=cos(wn)+jsin(wn) n=n1..n2
του σήματος είναι sin(ωn) n=[n1:n2];
rex=cos(w*n);
• το πλάτος του σήματος είναι 1
imx=sin(w*n);
• η φάση του σήματος είναι ωn mx=1.^n;
• η ψηφιακή συχνότητα fx=w*n;
του σήματος είναι ω (σε rad)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 13


Φανταστικό εκθετικό σήμα
Παράδειγμα: x(n)=ejπn/5

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 14


Μιγαδικό εκθετικό σήμα

x(n)=rnejωn=rn[cos(ωn)+jsin(ωn)] function
[rex,imx,mx,fx,n]=sigcexp(r,w,n1,n2)
• η πραγματική συνιστώσα % complex exp signal
του σήματος είναι rncos(ωn) % r^n*exp(jwn)=
• η φανταστική συνιστώσα (r^n)*{cos(wn)+jsin(wn)}
του σήματος είναι rnsin(ωn) % n=n1..n2
• το πλάτος του σήματος είναι rn n=[n1:n2];
mx=r.^n;
• η φάση του σήματος είναι ωn fx=w*n;
• η ψηφιακή συχνότητα rex=mx.*cos(w*n);
του σήματος είναι ω (σε rad) imx=mx.*sin(w*n);

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 15


Μιγαδικό εκθετικό σήμα
Παράδειγμα: x(n)=0.9nej0.3n

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 16


Ημιτονοειδές σήμα

x(n)=sin(ωn+φ) function [x,n]=sigsin(w,f,n1,n2)


% sinusoidal signal
• η συχνότητα του σήματος % x(n)=sin(w*n+f) n=n1..n2
n=[n1:n2];
είναι ω
x=sin(w.*n+f);
• η φάση του σήματος είναι φ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 17


Ημιτονοειδές σήμα
Παράδειγμα: x(n)=sin(0.2n+π)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 18


Διάρκεια σήματος διακριτού χρόνου

• Σήμα πεπερασμένου μήκους x(n), n1≤n ≤ n2

• Σήμα απείρου μήκους


- Ακολουθία δεξιάς πλευράς x(n), n0≤n
- Ακολουθία αριστερής πλευράς x(n), n ≤ n0
- Αμφίπλευρη ακολουθία x(n), -∞<n<+∞

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 19


ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Ένα σήμα διακριτού χρόνου είναι περιοδικό


αν ισχύει η ακόλουθη σχέση:
x(n) = x(n+N) n

Η θεμελιώδης περίοδος του σήματος


είναι ο ελάχιστος ακέραιος θετικός αριθμός N
για τον οποίο ισχύει η παραπάνω σχέση.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 20


Περιοδικό φανταστικό εκθετικό σήμα

Το φανταστικό εκθετικό σήμα


x(n) = ejωn = cos(ωn) + j sin(ωn)
είναι περιοδικό
αν η ψηφιακή συχνότητα του σήματος (ω)
είναι ρητό πολλαπλάσιο του 2π

Η θεμελιώδης περίοδος
του περιοδικού φανταστικού σήματος είναι
N = 2π/ω

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 21


Περιοδικότητα φανταστικού εκθετικού σήματος

Το φανταστικό εκθετικό σήμα x(n)=ejωn είναι περιοδικό


αν x(n)=x(n+N), δηλαδή αν ejωn = ejω(n+Ν)
ή αν ejωn = ejωn ejωΝ
ή αν ejωΝ = 1
ή αν cos(ωΝ) + j sin(ωΝ) = 1
ή αν cos(ωΝ) = 1 και sin(ωΝ) = 0
ή αν ωΝ = 2kπ, όπου k φυσικός αριθμός
ή αν ω = 2π k/N
δηλαδή αν η ψηφιακή συχνότητα του σήματος (ω)
είναι ρητό πολλαπλάσιο του 2π
Για k=1 προκύπτει η θεμελιώδης περίοδος N=2π/ω
του περιοδικού φανταστικού σήματος
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 22
Περιοδικό φανταστικό εκθετικό σήμα
Παράδειγμα: x(n)=ejωn ω=π/8 Ν=2π/ω=16

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 23


Περιοδικό ημιτονοειδές σήμα

Το ημιτονοειδές σήμα
sin(ωn+φ)
είναι περιοδικό
αν η συχνότητα του σήματος (ω)
είναι ρητό πολλαπλάσιο του 2π
Η θεμελιώδης περίοδος
του περιοδικού ημιτονοειδούς σήματος είναι
N = 2π/ω

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 24


Περιοδικό ημιτονοειδές σήμα
Παράδειγμα: x(n)=sin(ωn) ω=π/4 Ν=8

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 25


Άθροισμα περιοδικών σημάτων
Αν το σήμα x1(n) είναι περιοδικό με θεμελιώδη περίοδο Ν1
και το σήμα x2(n) είναι περιοδικό με θεμελιώδη περίοδο Ν2
τότε το σήμα x(n)=x1(n)+x2(n)
είναι περιοδικό με θεμελιώδη περίοδο
Ν=Ν1∙N2/ΜΚΔ(N1,N2)
Παρατήρηση: Αν N1=N2, τότε Ν=Ν1=Ν2

Παράδειγμα:
x1(n)=cos(πn/12) με θεμελιώδη περίοδο Ν1=24
x2(n)=sin(πn/18) με θεμελιώδη περίοδο Ν2=36
x(n)=x1(n)+x2(n)=cos(πn/12)+sin(πn/18)
με θεμελιώδη περίοδο
Ν=Ν1N2/ΜΚΔ(N1,N2)=24∙36/12=72
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 26
ΠΡΑΞΕΙΣ ΣΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

• ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΠΛΑΤΟΥΣ

• ΠΡΑΞΕΙΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 27


Πράξεις Μετασχηματισμού Πλάτους

1. πρόσθεση σημάτων y(n)=x1(n)+x2(n)

2. πολλαπλασιασμός σημάτων y(n)=x1(n)x2(n)

3. κλιμάκωση στο πλάτος y(n)=cx(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 28


Πρόσθεση Σημάτων

function [y,n]=sigadd(x1,n1,x2,n2)
% addition
% y(n)=x1(n)+x2(n)
n=min(min(n1),min(n2)):max(max(n1),max(n2));
y1=zeros(1,length(n));
y2=y1;
y1(find((n>=min(n1))&(n<=max(n1))==1))=x1;
y2(find((n>=min(n2))&(n<=max(n2))==1))=x2;
y=y1+y2;

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 29


Πρόσθεση Σημάτων: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 30


Πολλαπλασιασμός Σημάτων

function [y,n]=sigmult(x1,n1,x2,n2)
% multiplication
% y(n)=x1(n)x2(n)
n=min(min(n1),min(n2)):max(max(n1),max(n2));
y1=zeros(1,length(n));
y2=y1;
y1(find((n>=min(n1))&(n<=max(n1))==1))=x1;
y2(find((n>=min(n2))&(n<=max(n2))==1))=x2;
y=y1.*y2;

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 31


Πολλαπλασιασμός Σημάτων: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 32


Κλιμάκωση στο Πλάτος

y(n)=c·x(n)

όπου c πραγματικός αριθμός

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 33


Κλιμάκωση στο Πλάτος: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 34


Πράξεις Μετασχηματισμού Χρόνου

1. μετατόπιση σήματος y(n)=x(n-n0)


Αν n0>0, τότε έχουμε καθυστέρηση
(το σήμα μετατοπίζεται δεξιά)
Αν n0<0, τότε έχουμε πρωτοπορία
(το σήμα μετατοπίζεται αριστερά)

2. αντιστροφή σήματος y(n)=x(-n)


3. κλιμάκωση στο χρόνο y(n)=x(cn)
Αν c=M, τότε έχουμε διαίρεση συχνότητας
Αν c=1/M, τότε έχουμε πολλαπλασιασμό συχνότητας

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 35


Μετατόπιση

function [y,n]=sigshift(x,m,n0)
% shift
% y(n)=x(n-n0)
n=m+n0;
y=x;

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 36


Μετατόπιση: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 37


Αντιστροφή

function [y,n]=sigfold(x,n)
% fold
% y(n)=x(-n)
y=fliplr(x);
n=-fliplr(n);

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 38


Αντιστροφή: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 39


Διαίρεση Συχνότητας

function [y]=sigscaldiv(c,x)
% frequency division
% x(n) n=1:l
% y(n)=x(cn)
% c>1
nl=length(x);
m=floor(nl/c);
for i=1:m
y(i)=x(i*c);
end;

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 40


Πολλαπλασιασμός Συχνότητας
function [y]=sigscalmul(c,x)
% frequency multiplication
% x(n) n=1:l
% y(n)=x(n/c)
% c>1
nl=length(x);
m=nl*c;
for i=1:m
y(i)=0;
if mod(i,c)==0
y(i)=x(i/c);
end;
end;
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 41
Κλιμάκωση στο Χρόνο: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 42


ΣΥΜΜΕΤΡΙΚΑ ΣΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

Ένα πραγματικό σήμα διακριτού χρόνου


είναι άρτιο αν
x(n)=x(-n)

Ένα πραγματικό σήμα διακριτού χρόνου


είναι περιττό αν
x(n)=-x(-n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 43


Άθροισμα τιμών συμμετρικού πραγματικού σήματος

άρτιο σήμα περιττό σήμα


x(n)=x(-n) x(n)=-x(-n)
 1 

 x(n)   x(n)  x(0)   x(n) 


 1 

 x(n)   x(n)  x(0)   x(n) 


n   n   n 1
n   n   n 1
 
 
  x(n)  x(0)   x(n) 
  x(n)  x(0)   x(n)  n 1 n 1
n 1 n 1  
   x(n)  x(0)   x(n) 
 x(0)  2 x(n) n 1 n 1
n 1
 x(0)  0

για n=0 είναι: x(0)=-x(-0)=-x(0)


οπότε 2∙x(0)=0
άρα: x(0)=0

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 44


Γινόμενο άρτιου σήματος επί περιττό σήμα

Αν το σήμα x1(n) είναι άρτιο


και το σήμα x2(n) είναι περιττό,
τότε το σήμα x(n)=x1(n) ∙ x2(n) είναι περιττό

Απόδειξη:
x1(n)=x1(-n)
x2(n)=-x2(-n)
x(n)=x1(n) ∙ x2(n)
x(-n)=x1(-n) ∙ x2(-n) = x1(n) ∙ (-x2(n)) = - (x1(n) ∙ x2(n)) = -x(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 45


Ανάλυση σε άρτιο και περιττό σήμα

Κάθε πραγματικό σήμα διακριτού χρόνου x(n)


μπορεί να αναλυθεί σε άθροισμα
άρτιου σήματος xe(n) και περιττού σήματος xo(n):
x(n)=xe(n)+xo(n)
όπου
xe(n)=(½) [x(n)+x(-n)]
xo(n)=(½) [x(n)-x(-n)]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 46


Παράδειγμα ανάλυσης σε άρτιο και περιττό σήμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 47


Συμμετρία μιγαδικού σήματος

Ένα μιγαδικό σήμα διακριτού χρόνου


είναι συζυγές συμμετρικό αν
x(n)=x*(-n)

Ένα μιγαδικό σήμα διακριτού χρόνου


είναι συζυγές αντισυμμετρικό αν
x(n)=-x*(-n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 48


Παράδειγμα συμμετρικού μιγαδικού σήματος

Το σήμα x(n)=jejπn/4
είναι συζυγές αντισυμμετρικό
Απόδειξη:
x(n)=jejπn/4= j [cos(πn/4) + j sin(πn/4)] =
= -sin(πn/4)] + j cos(πn/4)
x(-n)= j [cos(-πn/4) + j sin(-πn/4)] =
= j [cos(πn/4) - j sin(πn/4)] =
= sin(πn/4)] + j cos(πn/4)
-x(-n) = -sin(πn/4)] - j cos(πn/4)
-x*(-n) = -sin(πn/4)] + j cos(πn/4) = x(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 49


ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ

• ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ: ΟΡΙΣΜΟΙ


• ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΣΥΝΕΛΙΞΗ
• ΚΡΟΥΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ
• ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 50


ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ: ΟΡΙΣΜΟΙ

Ένα σύστημα διακριτού χρόνου


είναι ένας μετασχηματισμός.

x(n) T[∙] y(n)

είσοδος μετασχηματισμός έξοδος

απόκριση: y(n)=T[x(n)]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 51


Μνήμη συστήματος

• Σύστημα χωρίς μνήμη


Η έξοδος για n=n0 εξαρτάται μόνο από την είσοδο για n=n0
Παράδειγμα: y(n)=x2(n)

• Σύστημα με μνήμη
Η έξοδος για n=n0 εξαρτάται από τις εισόδους για n≤n0
Παράδειγμα: y(n)=x(n)+x(n-1)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 52


Αρχή της επαλληλίας
(αρχή της υπέρθεσης)

T[x1(n)+x2(n)] = T[x1(n)] + T[x2(n)]

Παράδειγμα: y(n)=T[x(n)]=x(n)+x(-n)
Ισχύει η αρχή της επαλληλίας (υπέρθεσης):
T[x1(n)+x2(n)] = (x1(n)+x2(n)) + (x1(-n)+x2(-n)) =
= (x1(n)+x1(-n)) + (x2(n)+x2(-n)) =
= T[x1(n)] + T[x2(n)]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 53


Ομογένεια

T[c x(n)] = c T[x(n)]

Παράδειγμα: y(n)=T[x(n)]=x2(n)/x(n-1)
Το σύστημα είναι ομογενές:
T[c x(n)] = (c x(n))2 / (c x(n-1)) =
= c x2(n)/x(n-1) = c T[x(n)]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 54


Γραμμικό Σύστημα
(Linear System)

T[c1 x1(n) + c2 x2(n)] = c1 T[x1(n)] + c2 T[x2(n)]


Ισχύει η αρχή της επαλληλίας και η ομογένεια

Παράδειγμα: y(n)=T[x(n)]=x(n)sin(πn/2)
Το σύστημα είναι γραμμικό:
T[c1 x1(n) + c2 x2(n)] =
= (c1 x1(n) + c2 x2(n)) sin(πn/2) =
= c1 x1(n) sin(πn/2) + c2 x2(n) sin(πn/2) =
= c1 T[x1(n)] + c2 T[x2(n)]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 55


Σύστημα Αμετάβλητο Κατά τη Μετατόπιση
(Time Invariant system)

Αν y(n)=T[x(n)], τότε y(n-n0)=T[x(n-n0)]

Παράδειγμα: y(n)=T[x(n)]=x2(n)
Το σύστημα είναι Αμετάβλητο Κατά τη Μετατόπιση:
y(n-n0) = x2(n-n0) = T[x(n-n0)]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 56


Γραμμικό Αμετάβλητο Κατά τη Μετατόπιση (ΓΑΚΜ) Σύστημα
(Linear Time Invariant (LTI) System)

y (n)  T [ x(n)]  T [  x(k ) (n  k )]  ά ά
k  

  [ x(k ) (n  k )] 
k  
ή ί
 
  x(k )[ (n  k )]   x(k )h (n) 
k   k  
k έ

  x ( k ) h( n  k )
k  
ά ά  ό

y (n)  T [ x(n)]  y (n  n0)  T [ x(n  n0)]


h(n)  T [ (n)]  h(n  k )  T [ (n  k )]  hk (n)
h(n) ή ό (ό  ί (n))

y ( n)   x ( k ) h( n  k )  x ( n) * h( n)
k  
ή έ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 57


Αιτιότητα

Η έξοδος για n=n0 εξαρτάται από τις εισόδους μέχρι n=n0

LTI αιτιατό: h(n)=0, n<0

Παράδειγμα:
Αιτιατό: y(n)=x(n)+x(n-1)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 58


Ευστάθεια

Bounded Input Bounded Output (BIBO) stability


Αν |x(n)|<A, τότε |y(n)|<B



LTI ευσταθές:  h( n)  C
n  

Παράδειγμα:
Ευσταθές: h(n)=anu(n) αν |a|<1

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 59


Αντιστρεψιμότητα

Αν x1(n)≠x2(n), τότε y1(n)]≠y2(n)

Η είσοδος μπορεί να προσδιοριστεί από την έξοδο


με μοναδικό τρόπο

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 60


ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΣΥΝΕΛΙΞΗ


y ( n)  h( n) * x ( n)   x ( k ) h( n  k )
k  

function [y,ny]=sigconv(x,nx,h,nh)
% linear convolution
% y(n)=x(n)*h(n)
nyb=nx(1)+nh(1);
nye=nx(length(x))+nh(length(h));
ny=[nyb:nye];
y=conv(x,h);

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 61


Ιδιότητες Γραμμικής Συνέλιξης

ταυτοτικό στοιχείο της συνέλιξης είναι η το σήμα δ(n)


x(n)*δ(n)=x(n)

αντιμεταθετική ιδιότητα
x1(n)*x2(n)=x2(n)*x1(n)

προσεταιριστική ιδιότητα
x1(n)*[x2(n)*x3(n)]=[x1(n)*x2(n)]*x3(n)

επιμεριστική ιδιότητα
x1(n)*[x2(n)+x3(n)]=x1(n)*x2(n)+x1(n)*x3(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 62


Γραμμική Συνέλιξη
σημάτων πεπερασμένου μήκους

Όταν τα σήματα είναι πεπερασμένου μήκους,


τότε η συνέλιξή τους είναι και αυτή
ένα σήμα πεπερασμένου μήκους:
Αν το σήμα h(n) είναι πεπερασμένου μήκους Lh
στο διάστημα [Mh,Nh]
και το σήμα x(n) είναι πεπερασμένου μήκους Lx
στο διάστημα [Mx,Nx],
τότε το σήμα y(n)= h(n)*x(n) είναι πεπερασμένου μήκους Ly
στο διάστημα [My,Ny]
όπου Ly=Lx+Lh-1
My=Mx+Mh
Ny=Nx+Nh
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 63
Υπολογισμός Γραμμικής Συνέλιξης
σημάτων πεπερασμένου μήκους

-2 -1 0 1 2 3 4 5 6 n
1 2 3 x(n) [1,3]
1 2 3 h(n) [-1,1]
3 2 1 h(-n)
3 2 1
3 2 1 y(0)=1∙1+2∙0+3∙0
3 2 1 y(1)=1∙2+2∙1+3∙0
3 2 1 y(2)=1∙3+2∙2+3∙1
3 2 1 y(3)=1∙0+2∙3+3∙2
3 2 1 y(4)=1∙0+2∙0+3∙3
3 2 1
1 4 10 12 9 9 y(n)=x(n)*h(n) [0,4]

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 64


Γραμμική Συνέλιξη: Παράδειγμα

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 65


Ετεροσυσχέτιση (Crosscorrelation)
 
rxy (n)   x(k ) y(n  k )   x(k ) y(k  n) x(n) * y(n)
k   k  

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 66


Αυτοσυσχέτιση (Autocorrelation)
 
rx (n)   x(k ) y(n  k )   x(k ) y(k  n) x(n) * x(n)
k   k  

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 67


ΚΡΟΥΣΤΙΚΗ ΑΠΟΚΡΙΣΗ

Η είσοδος x(n) και η έξοδος y(n)


ενός συστήματος γραμμικού αμετάβλητου κατά τη μετατόπιση
(Linear Time Invariant – LTI)
συνδέονται με τη σχέση:

y(n)=x(n)*h(n)
όπου
h(n) είναι η κρουστική απόκριση του συστήματος,
δηλαδή η έξοδος του συστήματος
για είσοδο
x(n)=δ(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 68


Συστήματα συνδεδεμένα σε σειρά

Αν ένα σύστημα που έχει είσοδο x(n), κρουστική


απόκριση h1(n) και έξοδο w(n) συνδεθεί σε σειρά με ένα
σύστημα που έχει κρουστική απόκριση h2(n) και έξοδο
y(n), δηλαδή:
y(n)=w(n)*h2(n)
w(n)=x(n)*h1(n)
τότε το συνολικό σύστημα έχει είσοδο x(n), έξοδο y(n) και
κρουστική απόκριση
h(n)=h1(n)*h2(n)
όπου y(n)=x(n)*h(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 69


Συστήματα συνδεδεμένα παράλληλα

Αν ένα σύστημα που έχει είσοδο x(n), κρουστική


απόκριση h1(n) και έξοδο w(n) συνδεθεί παράλληλα με
ένα σύστημα που έχει που έχει είσοδο x(n), κρουστική
απόκριση h2(n) και έξοδο v(n) προσθέτοντας τις εξόδους
των φίλτρων, δηλαδή:
y(n)=w(n)+v(n)
w(n)=x(n)*h1(n)
v(n)=x(n)*h2(n)
τότε το συνολικό σύστημα έχει είσοδο x(n), έξοδο y(n) και
κρουστική απόκριση
h(n)=h1(n)+h2(n)
όπου y(n)=x(n)*h(n)
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 70
ΓΡΑΜΜΙΚΗ ΕΞΙΣΩΣΗ ΔΙΑΦΟΡΩΝ
ΜΕ ΣΤΑΘΕΡΟΥΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Κάθε γραμμικό χρονικά αμετάβλητο σύστημα (φίλτρο)


περιγράφεται με μία
γραμμική εξίσωση διαφορών με σταθερούς συντελεστές
(ΓΕΔΣΣ):

M N
y ( n)   b( k ) x ( n  k )   a ( k ) y ( n  k )
k 0 k 1

Η κρουστική απόκριση του φίλτρου h(n)


είναι η λύση της εξίσωσης διαφορών για x(n)=δ(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 71


Κατηγορίες Φίλτρων

Τα γραμμικά χρονικά αμετάβλητα φίλτρα


χωρίζονται σε δύο κατηγορίες
ανάλογα με το μήκος της κρουστικής τους απόκρισης:

• τα φίλτρα πεπερασμένης κρουστικής απόκρισης


(Finite-duration Impulse Response – FIR)
• τα φίλτρα άπειρης κρουστικής απόκρισης
(Infinite-duration Impulse Response – IIR)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 72


Φίλτρα πεπερασμένης κρουστικής απόκρισης

Τα FIR φίλτρα περιγράφονται από την εξίσωση διαφορών:


M
y ( n)   b( k ) x ( n  k )
k 0

Moving Average (MA)

Κρουστική Απόκριση φίλτρων FIR


M
h(n)   b(k ) (n  k )
k 0

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 73


Φίλτρα άπειρης κρουστικής απόκρισης

Τα IIR φίλτρα περιγράφονται από τις εξισώσεις διαφορών:


N
y ( n)  x ( n)   a ( k ) y ( n  k )
k 1
Auto Regressive (AR)

M N
y ( n)   b( k ) x ( n  k )   a ( k ) y ( n  k )
k 0 k 1

Auto Regressive Moving Average (ARMA)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 74


Επίλυση ΓΕΔΣΣ FIR Φίλτρων

Υπολογισμός κρουστικής απόκρισης h(n)


y(n)=x(n)*h(n)

Παράδειγμα
y(n)=x(n)-x(n-2)
x(n)=nu(n)

h(n)=δ(n)-δ(n-2)

y(n)=nu(n)-(n-2)u(n-2)=x(n)*h(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 75


FIR (MA)
Παράδειγμα: y(n)=x(n)-x(n-2)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 76


Επίλυση ΓΕΔΣΣ IIR Φίλτρων

y(n)=yp(n)+yh(n)
Η μερική λύση yp(n)
ικανοποιεί τη ΓΕΔΣΣ
για τη δεδομένη είσοδο x(n)
με μηδενικές αρχικές συνθήκες
Η ομογενής λύση yh(n)
αντιστοιχεί στην απόκριση του φίλτρου
για μηδενική είσοδο x(n)=0
με τις δεδομένες αρχικές συνθήκες

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 77


Μερική Λύση

Όρος στην είσοδο x(n) Μερική Λύση


c c1
c∙n c1∙n+c2
c∙an c1∙an
c∙cos(ωn) c1∙cos(ωn)+c2∙sin(ωn)
c∙sin(ωn) c1∙cos(ωn)+c2∙sin(ωn)
c∙δ(n) 0

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 78


Ομογενής Λύση

yh(n)=zn
Χαρακτηριστικό Πολυώνυμο
z N  a(1) z N 1  a(2) z N 2  ...  a( N  1) z  a( N )  0
Αν το Χαρακτηριστικό Πολυώνυμο
έχει απλές ρίζες, τότε
y h (n)  Ak z kn

Οι συντελεστές Ak υπολογίζονται έτσι ώστε


να ικανοποιούνται οι αρχικές συνθήκες
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 79
Παράδειγμα Επίλυσης ΓΕΔΣΣ IIR Φίλτρου
y(n)  x(n)  15 y(n  1), y(1)  0, x(n)  u(n)
ή ύ
y p (n)  c  c  x(n)  15 c  1  15 c  c  54  y p (n)  5
4

ή ύ
yh (n)  z n  x(n)  0  yh (n)  15 yh (n  1) 
 z n  15 z n 1  z n 1 ( z  15 )  0 
 yh (n)  A( 15 ) n

y (n)  y p (n)  yh (n)  54  A( 15 ) n


 y (0)  54  A( 15 ) 0   y (0)  54  A 5
   4  A 1 A   4
1

 y (0)  x(0)  5 y (1)  y (0)  1  0 
1

y (n)  54  14 ( 15 ) n

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 80


IIR (AR)
Παράδειγμα: y(n)=x(n)+0.5y(n-1)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 81


IIR (ARMA)
Παράδειγμα: y(n)=x(n)-x(n-1)+0.5y(n-1)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 82


ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ FOURIER
ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ (DTFT)

• ΟΡΙΣΜΟΣ DTFT
• ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ
• ΕΠΙΛΥΣΗ ΓΕΔΣΣ ΜΕ DTFT
• ΦΙΛΤΡΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 83


ΟΡΙΣΜΟΣ DTFT

Ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου (Discrete


Time Fourier Transform – DTFT) ενός σήματος x(n)
ορίζεται ως ακολούθως:

j
X (e )   x (
n  
n ) e  jn

Ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου του


σήματος x(n) υπάρχει αν ισχύει η σχέση:


 x ( n)  S  
n  

Ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου


είναι περιοδικός ως προς ω με περίοδο 2π
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 84
Ζευγάρια DTFT

σήμα μετασχηματισμός Fourier


διακριτού χρόνου διακριτού χρόνου (DTFT)
x(n) X(ejω)

δ(n) 1
δ(n-n0) e-jωn0
1 2πδ(ω)
ejω0n 2πδ(ω-ω0)
anu(n), -1<a<1 1/(1-ae-jω)
cos(nω0) πδ(ω+ω0)+πδ(ω-ω0)
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 85
DTFT Παράδειγμα: x(n)=0.9n ejnπ/3

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 86


Ιδιότητες DTFT

ιδιότητα σήμα μετασχηματισμός Fourier


μετασχηματισμού Fourier διακριτού χρόνου διακριτού χρόνου (DTFT)
διακριτού χρόνου (DTFT) x(n) X(ejω)

γραμμικότητα c1 x1(n) + c2 x2(n) c1 X1(ejω) + c2 X2(ejω)

μετατόπιση στο χρόνο x(n-n0) e-jωn0 X(ejω)

αντιστροφή στο χρόνο x(-n) X(e-jω)

μετατόπιση στη συχνότητα e-jωn0 x(n) X(ej(ω-ωo))

συνέλιξη στο χρόνο x1(n)*x2(n) X1(ejω) X2(ejω)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 87


Μετατόπιση στη συχνότητα
Παράδειγμα: x(n)=cos(πn/2) y(n)=ejnπ/4 x(n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 88


Υπολογισμός DTFT

x(n)  a n u(n), a  1

  
1
  a u ( n)   a 
n
x ( n)  n

n   n   n 0 1 a

   
1
j
X (e )   x(n)e
n  
 jn
  a u(n)e
n  
n  jn
 a e
n 0
n  jn
  (ae  j ) n 
n 0 1  ae  j

ae  j  a e  j  a cos(  )  j sin(  )  a 1  a  1

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 89


ΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑΣ

Ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου (DTFT) H(ejω)


της κρουστικής απόκρισης h(n) ονομάζεται απόκριση συχνότητας:

H ( e j )   h (
n  
n ) e  jn

Ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου (DTFT)


X(ejω) της εισόδου x(n) και
ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου (DTFT)
Y(ejω) της εξόδου y(n) του φίλτρου
συνδέονται με τη σχέση:
Y(ejω)=H(ejω) X(ejω)
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 90
Συστήματα συνδεδεμένα σε σειρά

Αν ένα σύστημα που έχει είσοδο x(n), απόκριση


συχνότητας H1(ejω) και έξοδο w(n) συνδεθεί σε σειρά με
ένα σύστημα που έχει απόκριση συχνότητας H2(ejω) και
έξοδο y(n), δηλαδή:
Y(ejω)= H2(ejω) W(ejω)
W(ejω)= H1(ejω) X(ejω)
τότε το συνολικό σύστημα έχει είσοδο x(n), έξοδο y(n) και
απόκριση συχνότητας
H(ejω)= H1(ejω) H2(ejω)
όπου Y(ejω)= H(ejω) X(ejω)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 91


Συστήματα συνδεδεμένα παράλληλα

Αν ένα σύστημα που έχει είσοδο x(n), απόκριση


συχνότητας H1(ejω) και έξοδο w(n) συνδεθεί παράλληλα
με ένα σύστημα που έχει που έχει είσοδο x(n) απόκριση
συχνότητας H2(ejω) και έξοδο v(n) προσθέτοντας τις
εξόδους των φίλτρων, δηλαδή:
Y(ejω)= W(ejω) V(ejω)
W(ejω)= H1(ejω) X(ejω)
V(ejω)= H2(ejω) X(ejω)
τότε το συνολικό σύστημα έχει είσοδο x(n), έξοδο y(n) και
απόκριση συχνότητας
H(ejω)= H1(ejω) + H2(ejω)
όπου Y(ejω)= H(ejω) X(ejω)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 92


ΕΠΙΛΥΣΗ ΓΕΔΣΣ ΜΕ DTFT

ΓΑΚΜ και ΓΕΔΣΣ


M N
y ( n)   b( k ) x ( n  k )   a ( k ) y ( n  k )
k 0 k 1
M N
Y (e j )   b(k )e  jk X (e j )   a(k )e  jkY (e j )
k 0 k 0
M

j Y ( e j
)  b ( k ) e  jk

H (e )  j
 k 0
N
X (e )
1   a(k )e  jk
k 0

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 93


Παράδειγμα Επίλυσης ΓΕΔΣΣ με DTFT
y(n)  x(n)  x(n  2)  14 y(n  1), x(n)   (n)

j Y (e j ) 1  e 2 j
H (e )  
j
X (e ) 1  14 e  j

X (e j )  1
j 1 e 2 j
Y (e )  1  j

1 4 e 1  14 e  j

1 n2
y ( n)  ( ) u ( n)  ( )
1 n
4 4 u (n  2)
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 94
ΦΙΛΤΡΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΩΝ

Τα ιδανικά φίλτρα επιλογής συχνοτήτων έχουν


κατά τμήματα σταθερό πλάτος απόκρισης συχνότητας

• χαμηλοπερατά φίλτρα (Low Pass)


H(ejω)=1 για ω[-ωc,ωc] όπου 0<ωc<π
• υψηπερατά φίλτρα (High Pass)
H(ejω)=1 για ω[-ωc,ωc] όπου 0<ωc<π
• ζωνοπερατά φίλτρα (Band Pass)
H(ejω)=1 για ω[-ω2,-ω1] και για ω[ω1,ω2] με 0<ω1<ω2<π
• ζωνοφρακτικά φίλτρα (Band Stop)
H(ejω)=1 για ω [-ω2,-ω1] και για ω[ω1,ω2] με 0<ω1<ω2<π

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 95


Low Pass

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 96


High Pass

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 97


Band Pass

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 98


Band Stop

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 99


ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Ζ

• ΔΙΠΛΕΥΡΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z
• ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z
• ΜΟΝΟΠΛΕΥΡΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z
• ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 100


ΔΙΠΛΕΥΡΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z

Ο δίπλευρος μετασχηματισμός z (bilateral z-transform)


ενός σήματος διακριτού χρόνου x(n) ορίζεται ως
ακολούθως:

X ( z)   x ( n) z
n  
n

όπου η μιγαδική μεταβλητή z ονομάζεται μιγαδική


συχνότητα και είναι ίση με z=|z|ejω όπου ω είναι η
πραγματική συχνότητα.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 101


Περιοχή Σύγκλισης
Περιοχή Σύγκλισης (ΠΣ)
(Region Of Convergence - ROC)
είναι το σύνολο των τιμών της μεταβλητής z
για το οποίο υπάρχει η X(z).
Η σχέση |z|=1 (ή z=ejω ) ορίζει
το Μοναδιαίο Κύκλο (Unit Circle) στο μιγαδικό επίπεδο.
Αν η Περιοχή Σύγκλισης περιέχει το Μοναδιαίο Κύκλο,
τότε η X(z) υπολογίζεται πάνω στο Μοναδιαίο κύκλο και
ο μετασχηματισμός Fourier διακριτού χρόνου X(ejω)
αποτελεί ειδική περίπτωση του μετασχηματισμού z X(z).

j
X ( z) z e j  X (e )

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 102


Ιδιότητες της Περιοχής Σύγκλισης

- αν x(n) είναι ακολουθία δεξιάς πλευράς: x(n)=0, n<n0


τότε η ΠΣ είναι η εξωτερική επιφάνεια ενός κύκλου |z|>a
- αν x(n) είναι ακολουθία αριστερής πλευράς: x(n)=0, n>n0
τότε η ΠΣ είναι η εσωτερική επιφάνεια ενός κύκλου |z|<b
- αν x(n) είναι αμφίπλευρη ακολουθία
τότε η ΠΣ είναι η δακτυλιοειδής επιφάνεια a<|z|<b
- αν x(n) είναι ακολουθία πεπερασμένου μήκους:
x(n)=0, n<n1 και n>n2
τότε η ΠΣ είναι ολόκληρο το μιγαδικό επίπεδο z
εκτός ίσως από τα σημεία z=0 και z=
αν n2>0 τότε το σημείο z=0 δεν ανήκει στην ΠΣ
αν n1<0 τότε το σημείο z= δεν ανήκει στην ΠΣ

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 103


Ζευγάρια Μετασχηματισμού z

σήμα διακριτού χρόνου μετασχηματισμός z περιοχή


x(n) X(z) σύγκλισης
δ(n) 1 z
anu(n) 1/(1-az-1) |z|>|a|
-anu(-n-1) 1/(1-az-1) |z|<|a|
nanu(n) az-1/(1-az-1)2 |z|>|a|
-nanu(-n-1) az-1/(1-az-1)2 |z|<|a|

cos(nω0) u(n) (1-cos(ω0)z -1)/(1-2cos (ω0)z-1+z-2) |z|>1

sin(ω0) u(n) sin(ω0)z -1/(1-2cos (ω0)z-1+z-2) |z|>1

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 104


Ιδιότητες Μετασχηματισμού z

σήμα
ιδιότητα μετασχηματισμός z περιοχή
διακριτού χρόνου
μετασχηματισμού z X(z) σύγκλισης
x(n)
γραμμικότητα c1x1(n)+c2x2(n) c1X1(z)+c2X2(z) Rx1  Rx2

μετατόπιση στο χρόνο x(n-n0) z-n0 X(z) Rx

αντιστροφή στο χρόνο x(-n) X(z-1) 1 / Rx

μετατόπιση στη συχνότητα an x(n) X(a-1z) |a| Rx

συνέλιξη στο χρόνο x1(n) * x2(n) X1(z) X2(z) Rx1  Rx2

μιγαδική συζυγία x*(n) X*(z*) Rx

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 105


Πόλοι και Μηδενικά

Έστω X(z) είναι ρητή συνάρτηση του z:


X(z)=B(z)/A(z)
Οι ρίζες του B(z) καλούνται μηδενικά (zeros) της X(z)
Οι ρίζες του A(z) καλούνται πόλοι (poles) της X(z)
Στο διάγραμμα πόλων-μηδενικών στο μιγαδικό επίπεδο
τα μηδενικά συμβολίζονται με το σύμβολο ‘o’ και
οι πόλοι με το σύμβολο ‘x’
Η Περιοχή Σύγκλισης δεν περιλαμβάνει τους πόλους

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 106


Υπολογισμός Πόλων και Μηδενικών
1 z
X ( z)  
1  108 z 1 z  108

zplane(b,a)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 107


Υπολογισμός Μετασχηματισμού z

x ( n)  a n u ( n)
 1 
X ( z)   x ( n) z
n  
n
  0z
n  
n
 a n z n 
n 0

1 z
  (az )  1 n
1

n 0 1  az za
 az 1  1 ή z  a

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 108


Σήματα με ίδιο Μετασχηματισμό z

Διαφορετικά σήματα μπορούν να έχουν


την ίδια συναρτησιακή μορφή μετασχηματισμού z
με διαφορετική Περιοχή Σύγκλισης
1 1
0. 5 n u ( n )  , z  0 .5 0.5 n u (n)  , z  0.5
1  0.5 z 1 1  0.5 z 1
1 1
 2 n u ( n  1)  1
,z 2 2 n u ( n)  1
,z 2
1  2z 1  2z
x1(n)  0.5 u (n)  2 n u ( n  1) 
n
x 2(n)  0.5 n u (n)  2 n u (n) 
1 1 1 1
 X 1( z )    X 2( z )  
1  0.5 z 1 1  2 z 1 1  0.5 z 1 1  2 z 1
 ή ύ  ή ύ
z  0.5  z  2  0.5  z  2 z  0.5  z  2  z  2

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 109


Θεώρημα Αρχικής Τιμής

 x(n)  0, n  0,ό X ( z ) z


 x(0)

 1 
X ( z)   x ( n) z
n  
n
  0z
n  
n
  x ( n) z  n 
n 0

 x(0)  x(1) z 1  x(2) z 2  ... z


 x(0)


 x(n)  0, n  0,ό X ( z ) z


 x(0)
0
 0 
X ( z)   x ( n) z
n  
n
  x ( n) z
n  
n
  0 z n 
n 1

 ...  x(2) z 2  x(1) z 1  x(0)  ... z


 x(0)
0

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 110


ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z

Αν η X(z) είναι ρητή συνάρτηση του z


με πόλους pk, k=1,2,…,N
τότε για τον υπολογισμό του αντίστροφου μετασχηματισμού z
χρησιμοποιείται η μέθοδος
ανάπτυξης της X(z) σε άθροισμα μερικών κλασμάτων.

B( z )  b ( k ) z k

X ( z)   k 0
N
A( z )
 a
k 1
( k ) z k

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 111


Απλοί Πόλοι Ν>Μ

N
Rk
X ( z)   1
k 1 1  pk z
1
Rk  [(1  pk z ) X ( z )]
z  pk

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 112


Απλοί Πόλοι Ν Μ

N M N
Rk
X ( z)   1
 C z k
k

k 1 1  pk z k 0
1
Rk  [(1  pk z ) X ( z )]
z  pk

οι συντελεστές Ck υπολογίζονται
εκτελώντας τη διαίρεση B(z)/A(z)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 113


Παράδειγμα Αντίστροφου Μετασχηματισμού z
1
X ( z)  1 2
, z 2
1  3z  2 z
1
X ( z) 
(1  2 z 1 )(1  z 1 )
 1 
A1  (1  2 z 1 ) 1 1 
2
 (1  2 z )(1  z )  z  2
 1 
A2  (1  z 1 ) 1 1 
 1
 (1  2 z )(1  z )  z  1
1 1
X ( z)  2 1
 ( 1 ) 1

1 2z 1 z
1 1
2 
1  (2) z 1 1  (1) z 1
x(n)  2(2) n u (n)  (1) n u (n)
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 114
Παράδειγμα Ανάπτυξης σε Μερικά Κλάσματα Ν>Μ
z 1 z 1 1 1
X ( z)    4  ( 4)
1  34 z 1  18 z 2 (1  12 z 1 )(1  14 z 1 ) (1  12 z 1 ) (1  14 z 1 )

b=[0,1]
a=[1,-0.75,0.125]
[R,p,C]=residuez(b,a)
R=
[R,p,C]=residuez(b,a) 4
-4
p=
0.5000
0.2500
C=
[]
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 115
Παράδειγμα Ανάπτυξης σε Μερικά Κλάσματα Ν  Μ
4  74 z 1  14 z 2 2  14 z 1 1 1
X ( z)   2   2  3  ( 1)
1  34 z 1  18 z 2 (1  12 z 1 )(1  14 z 1 ) (1  12 z 1 ) (1  14 z 1 )

b=[4,-1.75,0.25]
a=[1,-0.75,0.125]
[R,p,C]=residuez(b,a)
R=
[R,p,C]=residuez(b,a) 3
-1
p=
0.5000
0.2500
C=
2
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 116
ΜΟΝΟΠΛΕΥΡΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Z

Ο μονόπλευρος μετασχηματισμός z
(one-sided z-transform)
ενός σήματος διακριτού χρόνου x(n)
ορίζεται ως ο μετασχηματισμός z
του σήματος x(n)u(n):


X ( z )   x ( n) z
 n

n 0

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 117


Ιδιότητα Μετατόπισης στο Χρόνο
Αν X+(z) είναι ο μονόπλευρος μετασχηματισμός z του
σήματος x(n), τότε
- ο μονόπλευρος μετασχηματισμός z του σήματος x(n-n0),
n0>0 [δεξιά ολίσθηση] είναι:
n0
z n0 X  ( z )  z n0  x(i) z i
i 1
- ο μονόπλευρος μετασχηματισμός z του σήματος x(n-n0),
n0<0 [αριστερή ολίσθηση] είναι:
n0 1
z n0 X  ( z )  z n0  x(i) z i
i 1

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 118


Επίλυση ΓΕΔΣΣ
με μη μηδενικές αρχικές συνθήκες

xic=filtic(b,a,Y)

y=filter(b,a,x,xic)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 119


Παράδειγμα Επίλυσης ΓΕΔΣΣ

y(n)  12 y(n  1)  x(n), y(1)  14 , x(n)  u(n)

1
Y  ( z )  12 [ z 1Y  ( z )  y (1)]  X  ( z )  12 z 1Y  ( z )  12 14  1

1 z
1 1
 1 1 1 9
 8 z
 Y ( z )[1  2 z ]  8 
1
1
 8
1

1 z 1 z
1 1
9
 8 z 1 1
 Y  ( z)  8
1 1 1
  7
8 1 1
 2 1

(1  2 z )(1  z ) (1  2 z ) (1  z )
 y (n)   78 ( 12 ) n u (n)  2u (n)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 120


Μορφές λύσης ΓΕΔΣΣ

πόλοι απόκριση

μέσα στο Μ.Κ. transient response

πάνω στο Μ.Κ. steady state response

έξω από το Μ.Κ. unbounded response

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 121


ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ

Συνάρτηση Μεταφοράς ενός LTI φίλτρου


είναι ο Μετασχηματισμός z
της κρουστικής απόκρισης του φίλτρου
και είναι ρητή συνάρτηση του z

q q

Y ( z)  b( k ) z k
 k )
(1   z 1

H ( z)   k 0
p
C k 1
p
X ( z)
1   a(k ) z  k  k )
(1   z 1

k 0 k 1

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 122


Αιτιατό Σύστημα

h(n)=0, n<0

Π.Σ. της H(z): |z|>a και πόλοι ανήκουν στο |z|≤a

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 123


Ευσταθές Σύστημα



 h( n)  C
n  

Ο Μ.Κ. ανήκει στην Π.Σ. της H(z)

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 124


Πραγματοποιήσιμο Σύστημα

Ευσταθές και Αιτιατό

Π.Σ. της H(z): |z|>a, 0 ≤ α<1


δηλαδή πόλοι ανήκουν στο εσωτερικό του Μ.Κ.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 125


Αντίστροφα Συστήματα

H(z) G(z) = 1

Η Π.Σ. της H(z) επικαλύπτεται από την Π.Σ. της G(z)


δηλαδή η τομή των Π.Σ. των H(z) και G(z)
δεν είναι το κενό σύνολο

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 126


Σύστημα Ανάδρασης

H(z): σύστημα ευθύ κλάδου


G(z): σύστημα κλάδου ανάδρασης
Q(z): συνάρτηση μεταφοράς κλειστού βρόγχου

+ Y ( z )  H ( z )[ X ( z )  G ( z )Y ( z )] 
X(z) + H(z) Y(z)
 Y ( z )[1  H ( z )G ( z )]  H ( z ) X ( z ) 
-
Y ( z) H ( z)
 Q( z )  
G(z) X ( z ) 1  H ( z )G ( z )

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 127


Ανάδραση και Ευστάθεια
Το σύστημα ευθύ κλάδου H(z) είναι ασταθές
γιατί ο Μ.Κ. δεν ανήκει στην Π.Σ. της H(z)
αφού πόλος α>1
1
H ( z)  , ό   1.2
1  1.2 z 1
G( z)  K  0
1
H ( z) 1 1
Q( z )   11.21z  1
,
1  H ( z )G ( z ) 1  1 K (1  K )  1.2 z
11.2 z

1.2
ό  ' 
1 

Για να είναι το συνολικό σύστημα Q(z) ευσταθές


πρέπει ο Μ.Κ. να ανήκει στην Π.Σ. της Q(z)
δηλαδή πόλος α’<1 ή Κ>0.2
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 128
ΔΙΑΚΡΙΤΟΣ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ
FOURIER (DFT)

• DFS
• DFT
• FFT

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 129


DFS

Η Διακριτή Σειρά Fourier (Discrete Fourier Series –


DFS) ενός περιοδικού σήματος με περίοδο Ν ορίζεται ως
ακολούθως:
N 1
~ ~
X (k )   x (n)WN
nk

n 0

 j 2 / N
WN  e
Οι συντελεστές της DFS είναι περιοδικοί με περίοδο Ν.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 130


Ιδιότητες DFS

Περιοδικό σήμα
ιδιότητα DFS DFS
διακριτού χρόνου

γραμμικότητα ~
x1(n)  ~
x 2(n) ~ ~
X 1(k )  X 2(k )

~ ~
μετατόπιση x (n  n0 ) W kn0
N X (k )

~ ~ ~
περιοδική συνέλιξη x1(n)  ~
x 2(n) X 1(k ) X 2(k )

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 131


Περιοδική Συνέλιξη

0 1 2 3 4 5
1 1 1 1 0 0
0 0 1 1 0 0

0 0 0 1 1 0
0 0 0 0 1 1
1 0 0 0 0 1
1 1 0 0 0 0
0 1 1 0 0 0
0 0 1 1 0 0

1 0 1 2 2 2

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 132


DFT
Ο διακριτός μετασχηματισμός Fourier (Discrete Fourier
Transform – DFT) ενός σήματος x(n) πεπερασμένου
μήκους N που μηδενίζεται έξω από το διάστημα [0,N-1]
ορίζεται ως ακολούθως:
N 1
X (k )   x(n)WNnk , 0  k  N WN  e  j 2 / N
n 0

και ο αντίστροφος διακριτός μετασχηματισμός Fourier


(Inverse Discrete Fourier Transform – IDFT) ορίζεται ως
ακολούθως:
N 1
1
x ( n) 
N
 X
k 0
( k )W  nk
N ,0  n  N

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 133


Ιδιότητες DFT
ιδιότητα σήμα διακριτός
διακριτού διακριτού μετασχηματισμός
μετασχηματισμού χρόνου Fourier (DFT)
Fourier (DFT) x(n) X(k)

γραμμικότητα c1 x1(n) + c2 x2(n) c1 X1(k) + c2 X2(k)

συμμετρία
x(n) πραγματικό σήμα X(k)=X*((-k))=X*((N-k))N
πραγματικού σήματος

συμμετρία
x(n) φανταστικό σήμα X(k)=-X*((-k))=-X*((N-k))N
φανταστικού σήματος
x((n-n0))N RN(n) (WN)n0k X(k)
κυκλική μετατόπιση και
(WN)nk0x(n) X((k+k0))N

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 134


Υπολογισμός DFT

function [Xk]=sigdft(xn,N)
% DFT
% x(n) -- X(k)
% N = length of x(n)
n=[0:1:N-1];
k=[0:1:N-1];
WN=exp(-j*2*pi/N);
nk=n'*k;
WNnk=WN.^nk;
Xk=xn*WNnk;

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 135


Παράδειγμα υπολογισμού DFT

x (n) x(0) = 0
x(1)= 1
x(2)= 2
x(3)= 2

X(k) X(0)= 5.0000


X(1)= -2.0000 + 1.0000i
X(2)= -1.0000
X(3)= -2.0000 - 1.0000i

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 136


Κυκλική Μετατόπιση

function [y]=sigcirshift(x,m,N)
% circural shift
% x(n) of length N
% y(n) = x((n-m))N
x=[x zeros(1,N-length(x))];
n=[0:1:N-1];
n=mod(n-m,N);
y=x(n+1);

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 137


Παράδειγμα Κυκλικής Μετατόπισης

x(n) n=0..3 0 1 2 2

Κυκλική μετατόπιση κατά 1 2 0 1 2


Κυκλική μετατόπιση κατά 2 2 2 0 1
Κυκλική μετατόπιση κατά 3 1 2 2 0
Κυκλική μετατόπιση κατά 4 0 1 2 2

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 138


Κυκλική Συνέλιξη

Η κυκλική συνέλιξη N σημείων δύο σημάτων διακριτού


χρόνου πεπερασμένου μήκους N ορίζεται ως ακολούθως:

 N 1 ~ ~ 
y (n)  h(n)( N ) x(n)   x (k )h (n  k ) RN (n)
 k 0 
Αν το σήμα x(n) είναι πεπερασμένου μήκους N1 και το
σήμα h(n) είναι πεπερασμένου μήκους N2 όπου N1N2,
τότε η κυκλική συνέλιξη N σημείων y(n)=h(n)(N)x(n)
είναι πεπερασμένου μήκους Ν όπου Nmax{N1,N2}και
υπολογίζεται αφού πρώτα τα σήματα συμπληρωθούν με
μηδενικά ώστε να αποκτήσουν μήκος N.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 139


Υπολογισμός Κυκλικής Συνέλιξης

function [y]=sigcirconv(x1,x2,N)
% circular convolution
% y(n)=x1(n) N x2(n)
x1=[x1 zeros(1,N-length(x1))];
x2=[x2 zeros(1,N-length(x2))];
m=[0:1:N-1];
x2=x2(mod(-m,N)+1);
H=zeros(N,N);
for n=1:1:N
H(n,:)=sigcirshift(x2,n-1,N);
end;
y=x1*H';
Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 140
Παράδειγμα υπολογισμού Κυκλικής Συνέλιξης

0 1 2 3
1 2 3 3
1 -1 1
1 -1 1 0
1 0 1 -1
-1 1 0 1
1 -1 1 0
0 1 -1 1

1 4 2 2

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 141


Γραμμική και Κυκλική συνέλιξη

Η γραμμική και η κυκλική συνέλιξη δύο σημάτων


διακριτού χρόνου πεπερασμένου μήκους δεν είναι γενικά
ίσες μεταξύ τους.

Αν το σήμα x(n) είναι πεπερασμένου μήκους N1 και


το σήμα h(n) είναι πεπερασμένου μήκους N2,
τότε η γραμμική συνέλιξη yl(n)=h(n)*x(n)
είναι πεπερασμένου μήκους Nl=N1+N2-1 και
η κυκλική συνέλιξη N σημείων yc(n)=h(n)(N)x(n)
είναι πεπερασμένου μήκους Nc=Ν.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 142


Σχέση Γραμμικής και Κυκλικής Συνέλιξης Nc Nl

yl(n)=h(n)*x(n)=h(n)(N)x(n)=yc(n)

δηλαδή η γραμμική και η κυκλική συνέλιξη είναι ίσες


μεταξύ τους.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 143


Σχέση Γραμμικής και Κυκλικής Συνέλιξης Nc<Nl

yc(n)=yl(n)+yl(n+Nc) όπου n[0,Nc-1]

δηλαδή η γραμμική και η κυκλική συνέλιξη δεν είναι ίσες


μεταξύ τους.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 144


IDFT μέσω DFT

1 *
X (k )  X * (k ) DFT
 g (n)  x(n)  g ( n)
N

 N 1



g ( n )  
k 0
X *
( k )W nk
N 

 N 1 N 1 
 x ( n)  1 nk 
 
N k 0
X ( k )W  nk
N  Nx *
( n )  
k 0
X *
( k )W N

 Nx * (n)  g (n) 
1 *
 x ( n)  g ( n)
N

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 145


FFT
Γρήγορος μετασχηματισμός Fourier
(Fast Fourier Transform – FFT)
ονομάζεται το σύνολο των γρήγορων αλγορίθμων
για τον υπολογισμό του διακριτού μετασχηματισμού Fourier
(Discrete Fourier Transform – DFT).

Ο χρόνος εκτέλεσης του διακριτού μετασχηματισμού Fourier


(Discrete Fourier Transform – DFT) είναι της τάξης O(N2).
Ο χρόνος εκτέλεσης του γρήγορου μετασχηματισμού Fourier
(Fast Fourier Transform – FFT) είναι της τάξης O(Nlog2N)
όταν N είναι δύναμη του 2.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 146


Αλγόριθμοι FFT

Τυπικοί αλγόριθμοι FFT είναι οι ακόλουθοι:


• FFT με βάση 2 (radix-2 FFT)
- διαίρεσης στο χρόνο
(Decimation In Time FFT - DIT-FFT)
- διαίρεσης στη συχνότητα
(Decimation In Frequency FFT - DIF-FFT)
• FFT σύνθετων βάσεων
• FFT πρώτων παραγόντων

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 147


Υπολογισμός FFT

X=fft(x,N)

x (n) x(0) = 1
x(1)= 0
x(2)= 0
x(3)= 2

X(k) X(0)= 3.0000


X(1)= 1.0000 + 2.0000i
X(2)= -1.0000
X(3)= 1.0000 - 2.0000i

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 148


Χρόνος εκτέλεσης FFT

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 149


ΧΩΡΟΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ

• ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ


ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ
• ΦΙΛΤΡΟ KALMAN

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 150


ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΚΡΙΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ
ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ (STATE SPACE)

x(n  1)  A x(n)  bv(n)


T
y (n)  c x(n)  dv(n)

x(n) Nx1 state vector


y (n) output

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 151


Συνάρτηση Μεταφοράς

 ( n)  An
n 1
x(n)  (n  n0 ) x(n0 )    (n  1  k )bv(n)
k  n0

T
H ( z )  c ( zI  A) 1 b  d
h(n)  c An 1 bu (n  1)  d (n)
T

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 152


Ελεγξιμότητα – Παρατηρησιμότητα
(Controlability - Observability)

 ύ ί έ  S 1



S  b Ab A b ... A 2 N 1
b 

 ύ ί ή  V 1


 T T
V  c c A c A ... c AN 1
T T 2 T

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 153
Παράδειγμα

y(n)  34 y(n  1)  18 y(n  2)  v(n)

 x1(n)   y (n  2)
x ( n)      y (n  1)  
 x 2( n )   
 x1(n  1)   y (n  1)  x 2(n)
 x(n  1)      y ( n)    y ( n) 
 x 2( n  1)     

x(n  1)  A x(n)  bv(n)


T
y (n)  c x(n)  dv(n)
0 1 0   18 
A 1 3
, b   , c   3 , d  1
 8 4 1  4 

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 154


Συνάρτηση Μεταφοράς Παραδείγματος

T
H ( z )  c ( zI  A) 1 b  d 
1
 1 3    z 0   0 1   0 
 8      1 3    1 
4  0 z   8 4   1
1
 H ( z) 
1  34 z 1  18 z  2

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 155


Ελεγξιμότητα – Παρατηρησιμότητα
Παραδείγματος

 ύ ί έ


0 1 
S  b Ab   3
1 4

S  1  0  S 1

 ύ ί ή


 cT    18 3

V   T   3 4

c A  32
7
16 
V  641  0  V 1

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 156


ΦΙΛΤΡΟ KALMAN

Μοντέλο
x(k  1)  F (k  1, k ) x(k )  w(k )
z (k  1)  H (k  1) x(k  1)  v(k  1)

x(k ) nx1 state vector


z (k ) mx1 measurement vector
F (k  1, k ) nxn transition matrix
H (k ) mxn output matrix

{w(k )} ~ N (0, Q )
{v(k )} ~ N (0, R )

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 157


Χρονικά Αμετάβλητο Φίλτρο KALMAN

x(k  1 / k )  Fx(k / k )
P(k  1 / k )  Q  FP(k / k ) F T
K (k  1)  P(k  1 / k ) H T [ HP (k  1 / k ) H T  R]1
x(k  1 / k  1)  x(k  1 / k )  K (k  1)[ z (k  1)  Hx (k  1 / k )]
P(k  1 / k  1)  P(k  1 / k )  K (k  1) HP (k  1 / k )

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 158


Εξίσωση Riccati

P(k  1 / k )  Q  FP(k / k  1) F T 
 FP(k / k  1) H T [ HP (k / k  1) H T  R]1 HP (k / k  1) F T

ό R   ύ ί Lyapunov


P(k  1 / k )  Q  FP(k / k  1) F T

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 159


ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

[1] M. H. Hayes, “Ψηφιακή Επεξεργασία Σήματος”,


Εκδόσεις ΤΖΙΟΛΑ, 2000.
[2] J. Proakis and D. Manolakis, “Digital Signal Processing”,
Macmillan, 1992.
[3] V. K. Ingle and J. G. Proakis, “Digital Signal Processing
using MATLAB”, BROOKS/COLE Publishing Company,
2000.
[4] The MathWorks Inc., The Student Edition of MATLAB,
Prentice Hall, Englewood Cliffs, N.J., 1995.

Δρ. ΑΣΗΜΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΦΙΑΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΣΗΜΑΤΩΝ 160

You might also like