SPORCULARDA EN SIK

GÖRÜLEN SAĞLIK SORUNLARI

PROF.DR.ÇETİN İŞLEGEN
EGE ÜNİVERSİTESİ TIP
FAKÜLTESİ SPOR HEKİMLİĞİ ANA
BİLİM DALI
SPORCU SAĞLIĞI

• SPOR SAKATLIKLARI
İlk yardım
Sakatlıkların önlenmesi
• DİĞER SAĞLIK SORUNLARI
Anemi:Kansızlık Göğüs hast.
K.B.B. Bölgesi sorunları Kalp hast.
Diğer(Doping)
SPOR SAKATLIKLARINDA İLK
YARDIM
• PROTECTION :KORUMA
• REST :İSTİRAHAT
• ICE :BUZ VEYA SOĞUTMA
• COMPRESSİO :BASKILAMA
• ELEVATION :YÜKSELTME
• SUPPORT :DESTEKLEME
P R I C E S
PROTECTİON : KORUMA

Sakatlanan bölgeyi mutlak istirahate sevk

etmek için kullanılan yöntemleri
kapsamaktadır:
Alçı
Atel
Protez
REST : İSTİRAHAT

• Sakatlanan dokunun yaralanma şiddetine

göre en az 24-48 saat yük altına
sokulmadan dinlendirilmesi gerekmektedir.

• Dinlendirme sırasında atel,koltuk

değneği,kol askısı gibi koruyucu araçlar
kullanılabilir.
ICE : BUZ VEYA SOĞUTMA
Sakatlanmadan hemen sonra kanamanın
neden olacağı şişme,ağrı ve ödemi
önlemek için uygulanır:
• Dokudaki ödemi ve kanamayı yavaşlatır.
• Sakatlanan bölgenin metabolik ihtiyacını
azaltır.
• Ağrı reseptörlerini baskılar
• Kas spazmını azaltır.
SOĞUTMA METODLARI

• Direkt buz uygulanması

• Kullanılıp atılabilen buz paketleri
• Tekrar kullanılabilir buz paketleri
• Soğutucu spreyler : Deri içerisine 3-4 mm
etkili olduğu için derin doku incinmesinde
etkili değildir.
SOĞUTMA UYGULAMASI
• Süre:Eklemlere ve büyük kas gruplarına
30-45 dakika,küçük kas guruplarına 15-20
dk.
• İlk 2-3 saatte soğutma uzun süreli olmalı.
• 3.-6. Saatler arası saat başı uygulama
olmalı.
• Daha sonra 48-72 saate kadar 15-20
dakikalık uygulama 2-4 saat aralarla
uygulanmalıdır.
COMPRESSİON:BASKILAMA

• Soğutma ile birlikte kompresyon bandajı

yapılmalıdır.Amaç,kanamayı baskılamak ve
gelişebilecek ödemi önlemektir.

• Genellikle elastik bandaj ile uygulanır.

Bandaj alttan üste doğru ve kan dolaşımını
engellemeyecek şekilde,yapılmalıdır.
ELEVATİON:YÜKSELTME

• Yaralanan bölge yükseltildiğinde kan akımı

azalır,kanın o bölgeden geri dönüşü daha
kolay olur ve böylece oluşan şişlik azalır.
• Sakatlanan bölge 45 derecelik bir açıyla
yükseltilmelidir.
• Yaygın kanama ve şişlik olan olaylarda
24-48 saat bu yükseltme uygulanmalıdır.
SUPPORT:DESTEKLEME
• Hafif sakatlanmış bir bölgenin spor
yaparken tekrar eden bir travmadan
korunmasında taping veya bandajlama
yapılarak desteklenmesidir.
Şiddetli bir sakatlanmadan sonraki
rehabilitasyonun son kısmında kendi
branşıyla ilgili çalışmalarda ve
müsabakalarda yine ayni şekilde
deteklenmesidir
SPOR SAKATLIKLARININ
ÖNLENMESİ
• 1.KADEME:Sakatlıkların oluşmasının
önlenmesi
• 2.KADEME:Sakatlanmanın ağırlığını
azaltmayı amaçlayan önlemler.
• 3.KADEME:Sakatlanma sonrası geriye
dönüşü olmayan fonsiyonel bozuklukların
oluşmasının önlenmesi.
ÖNLEMLER

A)Sezon başı yapılan sağlık

muayeneleri:
• Eklemlerin hareket genişliği
• Proprioseptif refleksler
• Ligamanların durumu
• Kas kuvveti
• Gizli enfeksiyonlar
• Eski yaralanmaların durumu vs.
ÖNLEMLER

B)Isınma,soğuma ve esneklik
egzersizlerinin yeterli süre ve uygun
şekilde yapılması.
Kas kuvveti dengesizliği ve azlığının
branşa özgü bir şekilde giderilmesi
gerekmektedir.
ÖNLEMLER
C)Sakatlanma sonrası uygun bir
rehabilitasyon yapılmalıdır:
a)Sporcuda ağrı tamamen kesilmezse,
b)Kas kuvveti ve hareket genişliği
yaralanmadan önceki düzeyine
gelmezse ayni sakatlığın nüks etme
olasılığı çok yüksek olacaktır.
ÖNLEMLER

D)Spor yapılan yüzeyin uygun olması.

• Düzgün olamayan ,sert ve kaygan yüzeyler
• Ayakkabı-yüzey ilişkisi:Sürtüşme direncinin
optimal sınırlarda olması.
• Oyun alanı yüzeyi stabiliteyi temin
edecek,çarpma şiddetini hafifletecek
özellikte olmalıdır.
ÖNLEMLER

E)Spor ekipmanları:
• a)Koruyucu olanlar:Başlık,emniyet
gözlüğü,ağız koruyucuları vs.

• b)Enstrümental olanlar:Şok emen

tekmelikler,kayak bağlamaları, tenis
raketleri
ÖNLEMLER

F)Spora ve sporcuya uygun

ayakkabının
seçilmesi:
Gerekiyorsa ayakkabılara biyomekanik
problemleri karşılamak amacıyla ortotik
eklerin veya cihazların eklenmesi.
ÖNLEMLER

G)Ayak bileği bandajı(Taping):

• Futbolda ve basketbolda uygulanan bu tip
bandajların ayak bileği burkulmalarının
sıklığı ve tekrarlarını azalttığı çalışmalarla
gösterildi.
• Uzun süreli kullanımının bilek bağlarında
zayıflamaya neden olduğu ileri sürüldü.
ÖNLEMLER

H)Sporlardaki yarışma kuralları

sakatlıkları önlemeye yönelik olarak
değiştirilmektedir.
I)Sağlık bilgisi ve eğitimi:
• Oyun kurallarına uyarak oynama
• Koruyucu ekipmanların kullanılması
• Bireysel koruyucu önlemler
 AŞIRI KULLANIM(overuse)
YARALANMA NEDENLERİ
İÇ FAKTÖRLER
• YAŞ
• CİNSİYET
• ANATOMİK FAKTÖRLER
• YORGUNLUK
• ESNEKLİĞİN AZLIĞI
• KAS ZAYIFLIĞI
AŞIRI KULLANIM......

DIŞ FAKTÖRLER
• TEKNİK HATALAR
• ANTRENMAN HATALARI
• YETERSİZ VE YANLIŞ EKİPMAN
• ÇEVRE ŞARTLARI
• SÜRANTRENMAN
DİĞER SAĞLIK SORUNLARI
• ANEMİ:
Erkeklerde hemoglobinin 14 g/dl,
bayanlarda 13 g/dl altına düşmesi performansı
olumsuz etkileyecektir.
• KULAK-BURUN-BOĞAZ SORUNLARI:
Septum deviasyonu
Kronik tonsilit vs.
DİĞER SAĞLIK SORUNLARI

• DİŞ SORUNLARI:
Diş çürükleri ve diş eti enfeksiyonları
zaman zaman kan yoluyla tüm vücuda
mikropların yayılmasına neden olarak
kasların kolay yaralanabilir duruma
girmelerine neden olabilmektedirler.
DİĞER SAĞLIK SORUNLARI

• GÖĞÜS HASTALIKLARI:
Seyrekte olsa bazen tüberkuloz
saptanmakta.
• KALP HASTALIKLARI:
Ailesel kökenli
Doğuştan
Ani ölümler
DİĞER SORUNLAR
• DOPİNG:
• Doping kontrolleri
• Eğitim
• SPORDA HİJYEN
• Spor alanları ve soyunma odalarının temizliği
• Mantar,viral(AIDS) ve bakteriel enf.
• Aşılar(Tetanos aşısı zorunludur)