EUROPSKI ŽELJEZNIČKI SISTEM ZA UPRAVLJANJE SAOBRAĆAJEM

ERTMS (EUROPEAN RAIL TRAIN MANAGEMENT SYSTEM).

VJEŽBE
 NOVI STANDARD ŽELJEZNIČKE KOMUNIKACIJSKE TEHNOLOGIJE U EUROPI

• U okviru UIC-ovih projekata za infrastrukturu najveći i najvažniji projekt je

Europski željeznički sistem za upravljanje saobraćajem - ERTMS (European
Rail Train Management System). Ključni projekti, s tehničkog aspekta,
inkorporirani u ERTMS su:
• Evropski sistem vođenja vozova - ETCS (European Train Control System),
• GSM-R (Global System for Mobile Communication - Railway) ili sveukupni
mobilni komunikacijski sistem za željeznicu.
 Cilj ERTMS-a

Glavni je cilj postizanje interoperabilnosti

Interoperabilnost željezničke telekomunikacione mreže" je
sposobnost transevropskog željezničkog podsistema da kroz upravljanje
i signalizaciju osigura bezbjedan i neprekidan saobraćaj vozova uz
postizanje traženog stepena iskorištenosti kapaciteta date pruge;
 Univerzalni ERTMS sistem osiguranja je zamjena za tradicionalne,odnosno
klasične sisteme osiguranja i u budućnosti će osigurati prekograničnu
interoperabilnost i poboljšati sigurnost željezničkog saobraćaja kroz sistem
praćenja vozova.
 Sistem je razrađen radi liberalizacije i osiguranja konkurentnosti
željezničkog saobraćaja prema cestovnom, ali i drugim vrstama saobraćaja
u svim europskim zemljama.
 ETCS – Evropski sistem kontrole vozova

 ETCS (European Train Control System) je jedinstveni europski standard za

kontrolu željezničkog saobraćaja (signalizacija i zaštita). ETCS sistem
jednostavno se može se opisati kao interfejs između fiksne željezničke
signalno – sigurnosne opreme i vozova.

 Složenost ovog sistema je u tome što se on sastoji od nekoliko nivoa ovisno

o razvijenosti i mogućnostima pojedine željezničke uprave u zemljama gdje
se on koristi. ETCS sistem omogućuje korištenje većeg opsega podataka, a
funkcionalnost i tačna kontrola brzine i udaljenosti voza postižu se bez
potrebe za održavanjem baze podataka u samome vozu.
Ciljevi ETCS- a:

• Centralizirati i upravljanje i načiniti ga inteligentnijim

• Smanjiti troškove pogona i održavanja stacionarnih sistema (npr. signala)
• Povećati interoperabilnost raznorodnih željezničkih sistema
• Povećati kapacitet i brzinu
Funkcije ECTS-A:

• Nadgledanje (lokalne) najveće brzine

• Nadgledanje ispravne trase kretanja voza
• Nadgledanje smjera kretanja
• Nadgledanje provedbe posebnih propisa
Oprema ETCS- a

• Oprema na pruzi: eurobalize.

• Oprema radijskog blok centra (RBC), koja obezbeđuje komunikaciju
između opreme na pruzi i centra za upravljanje saobraćajem
• Oprema za centar za upravljanje saobraćajem (hardverska i softverska
oprema kod dispečera)
• Oprema vozila
 Elementi ETCS sistema

• Eurobalise su mali magnetni uređaji odnosno odašiljači postavljeni na

pragove u pravilnim razmacima. Ovi se uređaji aktiviraju nailaskom voza, a
omogućuju signalizaciju i detekciju stanja voza. Podaci koji se prenose
uključuju, između ostalog, položaj voza na liniji, brzinu, slobodu / zauzetost
sljedeće odsjeka.Obično su žute markantne boje.
• Euroloop sistem predstavlja nadogradnju sistema sa Eurobalise
predajnicima. Fizička razlika je u tome što Eurobalise predajnici pokrivaju
kolosijek tačkastom strukturom, od tačke do tačke, tako da ne postoji
stalna komunikacija sa vozom koji se kreće tim kolosijekom. Euroloop
sistem podrazumijeva ugradnju vodova koji emituju signale duž tračnica
tako da se time postiže kontinurana pokrivenost voznog puta, čime se
povećava sigurnost i pouzdanost saobraćaja.
• ETCS računar EVC (European Vital Computer) je jezgra ETCS sistema. U
njega pristižu, te se obrađuju, zatim proslijeđuju sve informacije
relevantne za nadziranje, lociranje i sigurnost.
Znak koji pokazuje da je na pruzi zastupljen ETCS sistem osiguranja i prikaz mogućih položaja ETCS oznaka na
pruzi
 ETCS nivoi

• Zbog održanja pune kompatibilnosti sa svim željezničkim sistemima i zbog

toga što je implementacija ovog projekta postepena ETCS sistem je
podijeljen u tri osnovna nivoa .

ETCS nivoi:
• ETCS - Nivo 0
• ETCS - Nivo 1
• ETCS - Nivo 2
• ETCS - Nivo 3

Voz koji ima ugrađen ETCS sistem može normalno saobraćati željeznicom koja
nema implementiran ovaj sistem što se kategorizira kao Nivo 0.
 ETCS - Nivo 1

• Na ovom nivou na kolosijek se ugrađuju ''Eurobalise'' predajnici koji

uzimaju signale sa postojećih kolosiječnih signalnih uređaja preko signalnih
adaptera i telegram kodera (LEU - Lineside Electronics Unit) i prenose ih u
voz kao podatke za ovlaštenja kretanja u kojima su sadržane informacije o
ruti i fiksnim tačkama.
• Na osnovu tih podataka ''on-board'' računar kontinuirano prati i
preračunava maksimalnu brzinu i krivu kočenja (funkciju kočenja).
 ETCS - Nivo 2

ETCS - Nivo 2 je sistem orijenisan na digitalni radio prenos signala i sistem

zaštite vozova. Ovlaštenja za kretanje i indikacija drugih signala se prikazuju u
kabini. Tačna pozicija svakog voza i smjer kretanja se redovno izvještava Radio
Blok Centru (RBC) u pravovremenim intervalima.
ETCS – Nivo 3

 Na nivou potpuno implementiran radio sistem kontrole distance među

vozovima. Fiksni željeznički signalni uređaji više nisu potrebni.
 Vozovi svoju poziciju definišu isto kao na Nivou 2 putem senzora. Stalnim
prenosom pozicionog signala voza radio blok centru uvijek je moguće
odlučiti koja je tačka na ruti sigurno čista, tako da se vozu koji slijedi
sigurno može dati ovlaštenje za prolaz tom tačkom.
 Princip funkcioniranja ETCS-a Nivoa 1

• Ovaj nivo osigurava sistem kontinualne kontrole brzine.

• Osnovna karakteristika ovog nivoa primjene je, da se detekcija voza bazira
na uređajima na pružnoj strani i da je pozicioniranje voza ograničeno i
zasnovano na fiksnim blok odsjecima. To znači da će na kraju za kretanje
voza na pružnoj strani uvijek biti kompetentan glavni signal, a da je ETCS 1
osim funkcije permanentne kontrole brzine, dodatak (overlay) na postojeći
konvencionalni signalni sistem.
 Princip funkcioniranja ETCS-a Nivoa 2

• Sve informacije koje se prenose sa EuroBalise mogu se prenositi i GSM-R

radio sistemom, koji je osnova ETCS nivoa 2. Na ovom nivou više nije
potrebna pružna signalizacija čime se ostvaruje značajna ušteda u
uređajima i održavanju sistema. Detekcija položaja vozova se i dalje vrši
preko fiksne željezničke opreme, tako da voz koji je opremljen GSM-R
sistemom može saobraćati i željeznicom koja ima instaliran niži nivo tj.
ETCS Nivo 1.
 Princip funkcioniranja ETCS-a Nivoa 3

• U ovom nivou vozovi sami međusobno razmjenjuju podatke o svojim

trenutnim pozicijama. Ovakav sistem omogućava maksimalnu
optimizaciju kapaciteta željezničkih linija i redukciju fiksne željezničke
opreme. Ovaj ETCS nivo je još uvijek u eksperimentalnoj fazi ali će u
budućnosti zasigurno preuzeti vodeću ulogu.
 Zaključak

• Univerzalni ETCS sistem osiguranja je zamijenio tradicionalne,odnosno

klasične sisteme osiguranja i u budućnosti će osigurati prekograničnu
interoperabilnost i poboljšati sigurnost željezničkog saobraćaja kroz sistem
praćenja vozova. Nakon uvođenja jedinstvenog ETCS sistema potrebno je
na datoj pruzi označiti da je pruga opremljena ETCS sistemom.
• Sve naredbe ETCS sistema i svi zadaci koji se izvršavaju prikazuju se na
ekranu i zatim pohranjuju u centralni ETCS računar. Informacija koja je
najbitnija i koja zauzima najveći dio displaya je brzinometar tj, informacija
o brzini voza.
• Imajući u vidu sve što je u radu prethodno opisano, kao zaključak se
nameće da je poznavanje ove problematike od izuzetnog značaja budući
da je sistem nadzora i regulisanja željezničkih vozila osnovna karika u lancu
bezbijednog odvijanja željezničkog saobraćaja.