DULA

Kahulugan ng Dula
Uri ng Dula
Rehistro at Barayti
ng Dula
DULA
o isang pampanitikang panggagaya sa buhay upang
maipamalas sa tanghalan

o isang imitasyon o panggagagad ng buhay. – Aristotle

o isang uri ng sining na may layuning magbigay ng
makabuluhang mensahe sa manonood sa pamamagitan ng
kilos ng katawan, dayalogo at iba pang aspekto
nito.c- Sauco
o isang uri ng akdang may malaking bisa sa diwa at
ugali ng isang bayan. - Schiller at Madame De Staele
URI NG DULA
Komedya
Trahedya
Melodrama
Parsa
KOMEDYA
kadalasang nakabatay anumang uri
ng sitwasyon na nakapagpapasigla.

Ito ay
karaniwang
magaan sa
kalooban at
may maligayang
pagtatapos.
TRAHEDYA isa sa pinakamatandang uri ng
dula.

maaaring malalim tema ay karaniwang

ang epekto sa mga tungkol sa
manonood. Ang mga pagkasira ng isang
ito ay bihirang dinastiya,
magkaroon ng pagbagsak ng tao,
masayang pagtataksil, at
pagtatapos. pagkamatay.
MELODRAMA
soap opera

labis na nakakapaapekto sa
emosyon ng manonood

karaniwan nitong inilalarawan

ang mabuti at masamang aspeto
ng mga karakter
 isang kategorya ng komedya na

PARSA gumagamit ng mga pinagrabe at

nakakatawang sitwasyon na ang
layon lamang ay magpatawa ng madla

Kung minsan ay tinatawag din

itong saynete
REHISTRO AT
BARAYTI
NG DULA
 PELIKULA DULA

S”lights, camera,
action…”
dulang isang yugto
“focus…”
right stage
aerial shot
left stage
sinematograpiya
galaw ng tauhan
iskrip
direktor
 PAGKAKAIBA NG
PELIKULA AT DULA
Inihanda nina: Ma. Erica Therese G.
Santos at Carlos Maximus N. Belmonte
Mula sa: ABM 101
 KAHULUGAN
PELIKULA DULA
• Isang larangan na • Anyong pampanitikan
sinasakop ang mga na nahahati sa mga
gumagalaw na yugto
larawan • Pinakalayunin nitong
• Mga tinipong imaheng itanghal ang mga
gumagalaw tagpo sa isang
tanghalan o entablado
 PINAGMULAN
PELIKULA DULA
• Nagsimula buhat nang • Nagsimula ang
umusad ang pagtatanghal sa
larangang teknolohiya sinaunang sibilisasyon
noong unang bahagi ng Gresya bilang
ng 1990s kasangkapan ng
relihiyon
 TINGIN NG MGA MANONOOD
PELIKULA
• Karamihan ng mga tao
ngayon, lalo na ang
kabataan, ay pinipili ang
pagpapanood ng pelikula
dahil mas makabago ang
pinalalabas dito. Dahil dito,
maaari itong nakakaaliw
para sa mga bata dahil sa
mga “special effects.”
DULA
• Karamihan sa mga dula ay
inspirado ng mga lumang
sulatin (hindi lahat) kaya’t
hindi na gaanong sikat
gaya ng mga pelikula. Dahil
dito, hindi lahat ng
manonood ay nakakaintindi
at kung minsan ay naiinip.
LUGAR NA PINAGDARAUSAN
PELIKULA DULA
• Maaaring maipalabas • Gumagamit ng
sa kahit saang mang entablado kung saan
telon na may projector nakatato mismo ang
o kahit na anong gamit mga artista at iilang
na makapagpapalas
ng pelikula metro lamang ang layo
mula sa mga
• Napapanood sa mga
sinehan manonood
• Napapanood sa mga
tanghalan
 PARAAN NG PRESENTASYON
PELIKULA DULA
• Naka-rekord at • Isinasagawa sa
inaasahang iisa entablado at
lamang ang resulta ng napapanood mismo
palabas sa bawat ng mga manonood sa
panonood. oras na gawin iyon at
makaaasang may
pagbabago sa bawat
pagtatanghal.
 AKTOR
PELIKULA DULA
• Sa paggawa ng isang • Sa paggawa naman
pelikula, kapag ng isang dula, hindi
nagkamali ang isang
aktor habang umaarte, maaaring gawin ang
isang sigaw lang ng “cut” upang ulitin ang
direktor ng “cut” ay isang eksena.
maaari na ulit nilang
gawin ang nasabing
eksena.
 SINEMATOGRAPIYA
PELIKULA DULA
• Mayroong mas • Walang
maunlad na paggamit sinematograpiya
ng teknolohiya at • Maaaring gumamit ng
“special effects” teknolohiya ngunit
limitado lamang dahil
ito ay isang “live
performance”
PAGKAKATULAD NG
PELIKULA AT DULA
Inihanda nina: Ma. Erica Therese G.
Santos at Carlos Maximus N. Belmonte
Mula sa: ABM 101
ANG PELIKULA AT DULA AY…
• Parehong tumatalakay sa mga isyung
panlipunan sa totoong buhay o
maaari rin namang bunga ng isang
malikhaing isip
• Parehong sumasalamin sa kultura ng
isang bansa
• Parehong anyo ng sining na biswal
 ANG PELIKULA AT DULA AY…
• Parehong nangangailangan ng mga aktor na
papapel bilang mga tauhan ng kuwento. Lahat ng
napipiling aktor, sa dula man o sa pelikula, ay nag-
eensayo para sa kung anumang gaganapan
nilang tauhan.
• Pareho halos ng mga elemento: Kwento/banghay,
Karakter, Tagpuan, Sequence Iskrip, Musika,
Pagdidirehe, Produksyon, Tema at Manonood.
 KK A
A RR AAG GD DAAG GA AN
NGG
II M
M PP OO RR M MA A SS YY O
ONNA A TT
KK RR II TT II KK A
A LL NNAA
PP A
AG G SS UU SS UU RR II N NG G DD UU LL A
A

RINOA MEI R. EDUCALANI

ABM 101
Ito ay isang uri ng akdang inilalarawan ng mga
artista sa ibabaw ng tanghalan o entablado ang
kaisipan at damdamin ng may-akda

Ito ay isang paglalarawan ng buhay, isang

pangagagad sa buhay na binubuo ng mga
tauhan
Kadalasang inilalarawan ito ng manunulat upang makatulong sa
produksyon.

Sila ang nagsasagawa ng kilos na ipinahihiwatig ng kanilang

mga dayalogo.
Dramatis personae – mga tauhan ng drama na binubuo ng protagonista at
antagonista
Bayani ng trahedya (tragic hero) – ang protagonista sa dulang trahedya
Confidant/confidante – sa kanya ibinubunyag ng pangunahing tauhan ang
kanyang pinakapribadong pag-iisip at damdamin.
Foil – isang maliit na karakter na may kakaiba o taliwas na personalidad na ang
layunin ng manunulat at mabigyang-tuon ang pagkakaiba nito sa ibang tauhan.

Ito ay maaaring bungang isip lamang o hango sa totoong

karanasan. Sa kasalukuyan, maaaring pagbatayan ang isang
maikling katha o kaya ay nobela.
Ang dramatikong diyalogo ay masining, pili at
pinatindi batay sa sitwayon.

Ito ang basehan ng kayarian ng isang dula. Pinapanood

ang mga kilos o aksyon na sadyang pinag-ugnay-ugnay
upang mabuo ito. Masining na pagkakasunud-sunod ng
magkakaugnay na pangyayari.

Eksposisyon Pababang Aksyon at Kakalasan

Komplikasyon Resolusyon
Krisis
Sinusuri ang aspeto ng istorya, mahalaga ang iskrip.
Sinusulat ang iskrip ng dula upang malaman ang mga
sumusnod: banghay ng kwento, mga tauhan,
kakaibang ideya o kaisipang napapaloob ditto, at
tagpuan o kapaligiran

Mga bagay labas sa dula ang sinusuri nito tulad ng

mga sumusunod: direksyon, pagganap ng mga
tauhan, pag-iilaw sa tanghalan, paglalapat ng mga
tunog at aspektong teknikal
 MGA
HALIMBAWA
NG DULA
PAG-UULAT NI MORELLA DAET
IKALAWANG GRUPO SA FILIPINO
AESCHYLUS
-Tunay na nagtatag ng dulang
Europeo at may akda ng 496 BC - Sophocles, nagpakilala ng
Orestia dulang trahedya
-525 BC

445 BC - Aristophanes, napatanyag

sa dulang komedya
THESPIS 251 BC - Plantus, sumulat ng
-Ama ng Drama komedya
-534 BC
 MGA MANDUDULANG NAKILALA SA
PILIPINAS

PATRICIO MARIANO SEVERINO REYES

-Makata, mamahayag, mandudula
-Isa sa haligi ng wikang tagalog -Lola Basyang (Gervacia Guzman de
-Nakabuo ng 40 dula Zamora; Tandang Basyang)
-”Anak Ng Dagat” -Ama Ng Sarsuwela
-Direktor at manunulat ng dula
-Unang patnugot ng Liwayway noong
1923
AURELIO TOLENTINO -Pangulo ng Aklatang Bayan at
-Mandudula, nobelista, orador sa wikang Espanyol, ginawang kasapi ng Ilaw at Panitik
Tagalog, at Pampango
-R.I.P at Walang Sugat (1902)
-Isa ring katipunero
-Samahang Junta de Amigos
MGA SUMIKAT NA DULA SA
PILIPINAS
Sa Pula Sa Puti
ni Francisco "Soc"
Rodrigo
Plop! Click!
ni Dobu Kacchiri
Ito Pala Ang Inyo
ni Frederico b.
Sebastian
Ang Pasko
nina Laura B. Corpuz
at Pacita D. Morales
Walang Sugat
ni Severino Reyes
 Miss Saigon
Lea Salonga

Kitchen Musical
Karylle at Christian Bautista
Rolando Ang Teatro Pilipino ay
isang pamalagiang kompanya ng
Santos Tinio drama sa Sentrong Pangkultura
ng Pilipinas mula 1976 hanggang
1987.
Pilipinong makata,
dramatista, Mayroon itong layunin na
tagasalin, direktor, itaguyod ang kaunlarang
kritiko, manunulat pangkultura ng kabataan at ng
ng sanaysay at guro wikang Filipino sa pamamagitan
ng teatro.
MGA ISINALING DULA SA TEATRONG PILIPINO

Haring Edipo (Oedipus Rex) ni Sopokles (1960)

Oresteia ni Eskilo (1962)
Makbet (Macbeth) ni William Shakespeare (1963)
Ang Pagpaslang sa Katedral (Murder in the Cathedral) ni T. S. Eliot (1966)
Laruang Kristal (The Glass Menagerie) ni Tennessee Williams (1966)
Pahimakas sa Isang Ahente (Death of a Salesman) ni Arthur Miller (1966)
Paghihintay Kay Godo (Waiting for Godot) ni Samuel Beckett (1967)
Binibining Julie (Miss Julie) ni August Strindberg (1967)
 Ang Masayahing Biyuda (The Merry Widow) ni Franz
Lehár (1969)
Ang Lobong Onyx (The Onyx Wolf) (pinalabas bilang
pasinaya ng pagbubukas ng Munting Tanghalan ng CCP o
Tanghalang Aurelio V. Tolentino) (1971)
Hamlet ni William Shakespeare (1979)
Pangarap sa Isang Gabi ng Gitnang Tag-Araw (A
Midsummer Night's Dream) ni William Shakespeare (1980)
Caligula ni Albert Camus (1981)
Romeo at Julieta (Romeo and Juliet) ni William
Shakespeare (1981)
Ang Halaga ng Pagiging Masigasig (The Importance
of Being Earnest) ni William Shakespeare (1982)
MGA PARANGAL NA NAKUHA NI RST
Sampung Namumukod-Tanging Batang
Ginoo, panitikan at dula (1967)
Patnubay ng Sining at Kalinangan, Lungsod
ng Maynila (1967)
Gantimpalang Quezon sa Panitikan (1977)
Gawad CCP para sa Sining (1993)
Milagros, kung saan siya ang manunulat,
pinakamahusay na orihinal na dulang
pampelikula, 1997
Gawad Urian, Pambansang Alagad ng Sining
para sa Teatro at Panitikan, 1997