Komunikasyon at

Pananaliksik:
Panahon ng Kastila

Inihandi ni: Leslie Ledesma

Before we start to our
lesson, let’s play a game.
Ating balikan
kung ano ang
naaalala natin
tungkol sa
Panahon ng
Kastila
 Panahon ng Kastila
• Layunin daw ng mga Kastila ang
pagpapalaganap ng Relihiyong
Katolika Apostolika Romano sa
kanilang pangingibang- pook kaya
unang ginanap ang misa at ang
pagbibinyag sa mga katutubo.
Hindi gaanong nabanggit na
layunin din nilang mapalawak ang
kanilang sakop at mapalawak ang
mapagbibilhan nila ng kanilang
• Noong panahong iyon, wari’y
hinati ng mga Kastila at Portuges
ang daigdig upang kanilang
magalugad at masakop.
Napasama sa maaaring puntahan
ng mga Kastila ang Pilipinas kaya
sila ang nakapamayan rito. Isa pa
sa dahilan nila sa paggalugad sa
ibang panig ng mundo’y ang
paghahanap ng mga sangkap na
•  Dahil sa layunin nila na
pagpapalaganap ng Kristiyanismo,
sinunog nila ang mga nakasulat na
panitikan ng mga katutubo sa
dahilang ang mga iyon daw ay
likha ng demonyo. Pinalaganap
nila ang tungkol sa
pananampalataya nila. Nag-aral
ang mga prayle ng mga wika sa
kapuluan at sumulat sila ng mga
gramatika at diksiyunaryo.
 Bago naging Pilipinas ang ating
bansa
• alam niyo ba kung ano ang mga
naging tawag ng ating bansa bago ito
pinangalanang Pilipinas o Philippines?
Marso 1521 nang madiskubre ng
manlalakbay na Portuguese na si
Ferdinand Magellan ang isang isla sa
Pilipinas na bahagi ng lalawigan Cebu.
Sinasabing tinawag ni Magellan ang
Pilipinas na “Archipelago de San
Lazaro," dahil kapistahan ng naturang
santo nang dumaong ang kanyang
• Ito ay dahilan sa may mga tao na sa
bansa at nakikipagkalakalan na sa
kalapit na bansa nang dumating si
Magellan, na patunay na hindi siya ang
unang tao sa isla. May nagsasabi rin na
mas akma umanong gamitin ang
salitang “re-discover" ang nagawa ni
Magellan sa Pilipinas. Ngunit ang puna
naman ng ibang historian, ‘bakit
sasabing muling nadiskubre ang
Pilipinas gayung hindi naman ito
nawala. Pagkatapos ni Magellan, ilang
manlalagay pa ang nakarating sa
• Ang iba ay tinawag itong Islas del Poniente, at
mayroon ding tumawag na Islas del Oriente at
Islas de Luzones. Taong 1543 nang marating ni
Ruy López de Villalobos ang bahagi ng
Samar/Leyte at tinawag niya itong “Filipenas,"
bilang handog sa hari ng Espanya na si King
Philip II. Nang magsimula ang pananakop ng
mga Kastila sa Pilipinas at magtayo ng
kanilang balwarte sa Maynila, tinawag ni
Miguel Lopez de Legazpi na Islas Filipinas ang
buong bansa noong 1565. Pagkaraan nito ay
sinasabing naging Philippine Islands ang bansa
sa panahon ng pananakop ng Amerika,
hanggang sa umiksi bilang Philippines at Pinoy
version na Pilipinas.
 MGA IMPLUWENSYA NG KASTILA SA PANITIKANG FILIPINO

1. Ang “Alibata”na ipinagmamalaki kauna-unahang abakadang

Filipino na nahalinhan ng alpabetong Romano.
2. Ang pagkakaturo ng Doctrina Cristiana na kinasasaligan ng
mga gawang makarelihiyon.
3. Ang wikang Kastila na naging wika ng Pantikan nang
panahong yaon. Marami sa mga salitang ito ang naging bahagi
ng wikang Filipino.
4. Ang pagkakadala ng mga alamat ng Europa at tradisyong
Europeo rito na naging bahagi ng Panitikang Filipino tulad ng
awit, korido, moro- moro at iba pa.
5. Ang pagkakasinop at pagkakasalin ng
makalumang panitikan sa Tagalog at sa ibang
wikain.
6. Ang pagkakalathala ng iba’t ibang aklat na
pambalarila sa wikaing Filipino tulad sa Tagalog,
Ilokano at Bisaya.
7. Ang pagkakaroon ng makarelihiyong himig ng
mga lathalain ng mga panahong yaon.
MGA AKDANG
PANRELIHIYON
 Doctrina
Christiana isang
maagang aklat ng
Romano Katoliko
katesismo,
isinulat ni Juan de
Plasencia, at
pinaniniwalaan na
isa sa
pinakamaagang
mga libro na
nakalimbag
saPilipinas, sa
1593.
 ang ikalawang
aklat na nailimbag
sa Pilipinas na
nakasulat sa
wikang tagalog.
Akda ito ni Padre
Blancas de San
Jose noong 1602
at nalimbag sa
imprenta ng Sto.
Tomas sa tulong ni
Juan de Vera isang
mestisong intsik.
Ito ay naglalaman
ng mga
talambuhay ng
mga Santo ,
 Josaphat ang kauna-
unahang nobelang
nalimbag sa Pilipinas.
Ito ay isinalin sa
Tagalog ni Padre
Antonio de Borja noong
1712. Ang akdang ito
ay naitalang mahabang
akdang panrelihiyon na
naglalaman ng mga
aral na tunay na
totoong aakay sa mga
tao sa mga gawaing
banal sa pamamagitan
ng mga gawa ng mga
pangunahing tauhan sa
nobela na sina Barlaan
• Mayroon itong 553 na
pahina. Noong 2003 muli
itong nailathala kasáma ng
modernisadong bersiyon
ang orihinal na Tagalog na
inedit ni Virgilio Almario sa
layuning maipaunawa ito
sa kasalukuyang
henerasyon.
 Aklat na sinulat ni
Modesto de Castro, ang
tinaguriang “Ama ng
Klasikong Tuluyan sa
Tagalog”. Naglalaman
ito ng pagsusulatan ng
magkapatid na sina
Urbana at Felisa.
Pawang nauukol sa
kabutihang- asal ang
nilalaman ng aklat na
ito, kaya’t malaki ang
nagawang impluwensya
nito sa kaugaliang
panlipunan ng mga
Pilipino.
aklat na nauukol sa buhay at
pagpapakasakit ni Kristo.
Binabasa ito tuwing Mahal na
Araw. Nagkaroon ng apat (4)
na bersyon sa Tagalog ang
akdang ito, at ang bawat
bersyon ay ayon na rin sa
pangalan ng mga nagsisulat.
Ang mga ito ay ang Padre
Mariano Pilapil (1814) Gaspar
Aquino de Belen (1704);
Aniceto dela Merced (1856);
at Don Luis de Guian (1750).

Isinaalang-alang na
pinakapopular ang Version de
Pilapil na may 8 pantig sa
bawat taludtod at 5 taludtod
sa bawat saknong.
 Mga
Dulang
Relihiyon
 Panunuluyan
Dulang tinatanghal
sa lansangan.
Paghahanap ng
matutuluyan nina
Maria at Joseph
sa Bethlehem. Ang
mga bahay sa
paligid ang
hinihingan ng mag-
asawa ng silid na
matutuluyan.
Dalit
ang pag-aalay ng bulaklak
kasabay nang pag-awit
bilang handog sa Birhen,
Nagsisimula ito tuwing
Mayo 1. Si Padreng Mariano
Sevilla (Tondo, Nobyembre
12, 1832) ay “Banal ng mga
bulaklak” dahil sa kanyang
matinding pagmamahal sa
Dakilang Patrona ay nilayon
niyang palaganapin ang
kaugalian ng pag-aalay ng
pinakamagaganda at
pinakamahahalagang
bulaklak sa Mahal na
Birhen.
 SANTA
CRUZAN
ay isang prusisyon
na isinasagawa sa
huling bahagi ng
pagdiriwang ng
Flores de Mayo.
Isinasalarawan
nito ang
paghahanap sa
Banal na Krus ni
Reyna Elena, ang
ina ni Constantino.
• Ang Salubong ay isinasagawa sa pamamagitan 
ng prusisyon ng dalawang grupo, sa kababaihan 
at sa kalalakihan. Ang kababaihan ay siyang 
maydala sa Birhen na nakabelo samantalang sa 
grupo naman ng mga lalaki o ang mga maginoo 
ay naroon at kasunod ang imahen ni 
Hesukristo. Ang mga anghel ang siyang unti-
unting magtatangal ng belo ni Maria bago niya 
masalubong si Hesukristo. Ang salubong ay 
magaganap pagkalampas ng simbahan at 
magsasama ang dalawang grupo patungong 
simbahan upang ganapin ang misa.
Tibag
• Ito ay ang pagpapalabas o
pagsasadula ng kamatayan ni Jesus
nina Reyna Elena at Prinsipe
Constantino upang hanapin ang krus.
• karaniwang nagsisimula ang
prusisyon sa bahay ng ni Reyna
Elena at Prinsipe Constantino upang
hanapin ang krus ni Jesus upang
tumuloy sa Bunduk-bundukan. Ang
mga tauhan ay magsisipaghukay sa
pagsapit sa bundok. Kapag nakuha
na ang krus, lahat ng manonood ay
• Ito ay tumutukoy sa paghahanap ng krus,
sa kalagitnaan ng ikalawang
pandaigdigang digmaan (WORLD WAR II).
Ito ay itinaguyod ng mga Kastila noong
pagdating nila sa Pilipinas, niyakap ito ng
mga katutubo sa ilang bahagi ng Luzon.
Lumaganap din ito sa iba't ibang rehiyon.
• Ito ay isinasagawa pagsapit ng alas-tres
ng hapon upang simulan ang Pista.
• Ito ay nagaganap tuwing buwan ng mayo
sa lalawigan ng Bulakan, Bataan, Nueva
Ecija at Rizal
• Ang moro-moro ay isang uri ng "komedya" sa Pilipinas na
isang adaptasyon mula sa dula sa Europa na comedia de
capa y espada. Ang moro-moro, ay natatangi sapagkat
walang ibang bansa na nakaisip at nakapagsagawa ng
nasabing palabas na katulad nang sa Pilipinas. Ang
Pilipinas lamang ang nawili sa paggawa ng moro-moro na
ang obrang ito ay tuluyan nang itinuring na kasama sa
buhay ng mga Pilipino sa halos dalawang siglo. Ang moro-
moro ay pinaniniwalaang n ag-ugat mula sa sagupaan sa
pagitan ng mga Kristiyano at Pilipinong Muslim. Ang
makasaysayang laban na ito ay nagsimula noong ika-16 na
siglo nang ang mga Kristiyanong Malay, mga Pilipino sa
Luzon at Visayas ay sumama sa pakikidigma ng mga Kastila
laban sa mga Pilipinong Muslim na nasa Timog ng
Pilipinas.
• Karilyo – Pagpapagalaw ng
anino ng mga pira-
pirasong kartong hugis-tao
sa likod ng kumot na puti
na may ilaw. Habang
pinapagalaw ang hugis-
taong karton ay
sinasabayan ng salaysay
gaya ng korido, awit,
• Ang sarsuwela o zarzuela ay isang dulang may
kantahan at sayawan, na mayroong isa
hanggang limang kabanata, at nagpakita ng mga
sitwasyon ng Pilipino na may kinalaman sa mga
kuwento ng pag-ibig at kontemporaryong isyu.
Ang sarsuwela ay impluwensiya ng mga Kastila.
Kung ihahalintulad natin ang sarsuwela sa isang
realistikong dula, ito ay walang gaanong
kaibahan, kaya lamang ang ibang linya sa
sarsuwela ay kadalasang kinakanta at patula ang
dialogo nito. Kadalasan ang sarsuwela ay
nagtatapos palagi sa masayang pagwawakas,
kasiyahan o nakakaaliw na tagpo. Ang tunggalian
nang sarsuwela ay pahaplis at pahapyaw
lamang. Ito ay ipinangalan sa la Zarzuela ng
Espanya.
• Ang dung-aw ay isang
tradisyong Ilokano kung
saan binabasahan ng tula
ang patay ngpa-awit. Sa
kontemporaryong
panahon naman ay
maraming mga kanta ang
maaaringialay para sa
mga yumao at sa mga
Karagatan
Nanggaling sa alamat ng
prinsesang naghulog ng
singsing sa karagatan, tapos
nangakong papakasalan niya
ang binatang makakakuha nito.
Isang larong may paligsahan sa
tula ukol sa singsing ng isang
dalagang nahulog sa gitna ng
dagat at kung sinong binata ang
makakuha rito ay siyang
duplo
• Larong paligsahan sa pagbigkas
ng tula na isinasagawa bilang
paglalamay sa patay. Isinasagawa
sa ika-9 na araw ng pagkamatay.
Pagalingan ito sa pagbigkas at
pagdebate, pero kailangan may
tugma / sa paraang patula.
Gumagamit ng mga biro,
kasabihan, salawikain at taludtod
galing sa banal na kasulatan.
• SAYNETE - itinuturing na
isa sa mga dulang
panlibangan nang mga
huling taon ng
pananakop ng mga
Kastila. Ang paksa ng
dulang ito ay nahihinggil
sa paglalahad ng
kaugalian ng isang lahi o
pangangaluwa
• Pananapatan sa bisperas ng Undás o
Araw ng mga Patay ang
pangángaluluwá. Kadalasang grupo
ng mga batà o kayâ’y kabataan ang
gumagawa nito. Tumatapat sila sa
mga bahay, gaya ng ginagawa sa
harana at karoling, at sa
pamamagitan ng pag-awit ay
nagkukunwari silang mga kaluluwang
naligaw mula sa purgatoryo. Ang mga
napupuntahang bahay ay inaasahang
mag-aabuloy ng mga kakanin o
kayâ’y maliit na halagang mabibitbit
• Kakambal ng pangangaluluwa ang paniniwala
sa pamahiing nabubuksan ang pintong
naghihiwalay sa mundo ng mga buháy at mga
patáy kapag sumasapit ang Todos los Santos.
Ito ang dahilan kung bakit sinasabing
nakababalik umano sa lupa ang kaluluwa ng
mga yumao tuwing Araw ng mga Patay. Ang
panandaliang pagbisita ng mga pumanaw ay
sinasalubong sa pamamagitan ng pagluluto ng
iba’t ibang uri ng kakaning gawa sa malagkit o
kayâ’y mga lamang-ugat tulad ng kamote at
ube. Itinuturing ang mga ito bilang átang o
pagkaing handog para sa mga kaluluwa at
espiritu. Ilan sa mga halimbawa nito ay ang
suman, biko, halaya, puto, at iba pa. Nagsisilbi
umano itong pabáon sa mga naglalakbay na
• KORIDO – galing sa salitang
Mehikanong “corrido” na ang ibig
sabihin ay “kasalukuyang pangyayari”
(current event). Ito ay tulang
pasalaysay na may sukat na walong
(8) pantig at pumapaksa sa
katapangan, kabayanihan at
kababalaghan.
• AWIT – tulang pasalaysay na may
sukat na labindalawang (12) pantig at
may mga pangyayaring hango sa
tunay na buhay.
• PARABULA – kwentong hango
sa Banal na Kasulatan na
maaaring umakay sa tao sa
matuwid na landas ng buhay.
• KANTAHING-BAYAN – (Folk
Songs) ang nilalaman ay
nagpapakilala ng iba’t ibang
pamumuhay at pag-uugali ng
mga tao at ng mga kaisipan at
damdamin ng bayan.
hehehehe