BAB 7

PERJUANGAN RAKYAT TEMPATAN

MENGEMBALIKAN KEDAULATAN
BANGSA

7.8
MAT SALLEH MENYANGGAH SBUB
 LATAR BELAKANG

• Nama sebenar Mat Salleh ialah Datu

Mohammad Salleh bin Datu Balu.
• Dilahirkan di Inanam dan menjadi pemerintah
Sungai Sugut.
• Berketurunan Bajau dan Suluk serta mewarisi
sifat kepahlawanan dan keberanian berperang.
• Kebangkitan Mat Salleh merupakan kebangkitan
yang paling besar dalam sejarah penentangan
terhadap SBUB di Sabah.
 FAKTOR PENENTANGAN MAT SALLEH
TERHADAP SBUB

• Perjuangan jihad

Kebangkitan Mat Salleh berpunca daripada

semangat perjuangan jihad orang Sulu menentang
Sepanyol di selatan Filipina.
 • Peraturan yang membebankan

• Mat Salleh menentang pentadbiran SBUB di

Sabah kerana SBUB memperkenalkan
peraturan baru yang amat membebankan
rakyat.

• Antaranya :
~ amalan buruh paksa
~ cukai beras
~ lesen perahu
 • Percubaan berunding gagal

• Pada bulan Ogos 1895, Mat Salleh dan beberapa orang

pembesar tempatan telah pergi ke Sandakan untuk
menemui Gabenor Beautfort, C.V. Creagh.

• Beliau ingin berunding tentang masalah cukai dan

tindakan kekerasan pegawai SBUB terhadap penduduk
tempatan.

• Mat Salleh tidak dilayan.

• Setelah menunggu selama 10 hari, beliau meninggalkan

Sandakan.
 • Perkampungan dibakar

• Gabenor Beutfort menganggap Mat Salleh

mengancam kepentingan SBUB.

• SBUB bertindak :
~ membakar dan memusnahkan kampungnya
~ menawarkan 500 dolar kepada sesiapa yang
berjaya menangkapnya.
 Peristiwa Penentangan Mat Salleh

• Julai 1897

• Mat Salleh mendirikan kubu di Ranau dan

membakar Pulau Gaya.

• November 1897

• Mat Salleh menyerang Ambong.

 • April 1898

• Rundingan pendamaian dan pengampunan

diadakan antara Mat Salleh dengan William
Crowie , Pengarah Urusan SBUB di Menggatal.

• Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah

Tambunan.
 • Perjanjian April 1898

 Mat Salleh dan pengikutnya diberi

pengampunan.
 Penduduk Inanam yang mentadbir melarikan
diri semasa kekacauan dibenarkan pulang.
 Mat Salleh dibenarkan mentadbir daerah
Tambunan.
 Mat Salleh dikehendaki melaporkan
pergerakannya kepada SBUB.
 • Tahun 1899

• SBUB mungkir janji dan telah mengambil

semula pentadbiran Tambunan. Mat Salleh
berasa tertipu dan meneruskan semula
penentangan dengan dengan membina kubu di
Kampung Teboh, Tambunan.

• Pihak SBUB menyerang kubu Mat Salleh

secara besar- besaran.
 • Januari 1900

• Mat Salleh berjaya ditewaskan oleh SBUB dan

beliau terkorban dalam pertempuran tersebut.
• Perjuangan Mat Salleh diteruskan oleh
pengikutnya iaitu Mat Slor dan Kamunta.

• Julai 1902

• British berjaya menamatkan kebangkitan Mat

Salleh.