Prof.

Marco Irinco
Retorika
Mula sa salitang Griyego na
rhetorikos na nangangahulugang
‘pagpapahayag pangmadala’
 Retorika = rhetor (salitang Griyego)

- guro
- taong mahusay sa
pagtatalumpati
- isang orador
- nagsasalita sa publiko
(public speaker)
 Tumutukoy sa agham at sining ng
pagpapahayag, maging pasalita o
pasulat , sa tulong ng wastong gamit
ng wika.
 Ang retorika ay isang sining ng
panghihikayat na karaniwan ang mga
pahayag ay kakikitaan ng mga
mabulaklak at madamdaming mga
salita (Aristotle).

- Sining ng panghihikayat
- Mabulaklak na salita
- Madamdaming salita
 Angretorika ay isang pagtatalo kung
saan magandang pinili ang mga salita
upang higit na maging kaakit-akit ang
pagpapahayag (Socrates).

- Pagtatalo
- Magandang salita
- Kaakit-akit na pagpapahayag
 Ang retorika ay ang sining ng
argumentatibong komposisyon
(Richard Whatley).
Ang retorika ay sining
ng mahusay na
pagsasalita (Quintillan).
Ang retorika ay
pagpapahayag na
idinisenyo upang
makapanghikayat
(Cicero).
Ang tungkulin ng retorika ay
maiaplay ang katwiran sa
imahinasyon para sa higit na
mabuting pagkilos ng
disposisyon (Francis Bacon).
Ang retorika ay sining,
praktis at pag-aaral ng
komunikasyong pantao
(Andrea Lunsford).
Ang retorika ay isang
istratedyik na paggamit ng
komunikasyon, pasalita o
pasulat, upang makamit ang
mga tiyak na layunin (The Art
of Rhetorical Criticism).
 Matapos maimbento ang mga
limbagan na nagpalawak ng
pagpapahayag na pasulat, higit na
nakilala ngayon ang retorika kaugnay
ng sining ng pagsulat kaysa sining ng
pagtatalumpati.
 Sa bagong retorika, isa itong
mahalagang kaalaman sa
pagpapahayag na tumutukoy sa
kaakit-akit at magandang
pagsasalita at pagsulat.
 Homer (‘Ama ng oratoryo’) mula sa Greece
 510 BC – demokratikong institusyon
 Sophist (unang guro)
 Protagoras (kauna-unahang sophist)
 Corax ng Syracuse
- retorika bilang agham
- umakda ng unang handbuk: sining ng
retorika
 Antiphon (teorya at praktika)
 Plato (Griyego) - retorika bilang sining

 Aristotle
(Griyego)
- Sa akdang Rhetoric, ang tungkulin ng
retorika HINDI BILANG ISANG PANGHIHIKAYAT.
- Ang pagtatagumpay ng argumento sa
pamamagitan ng katotohanan at hindi ng
panghihikayat sa pamamagitan ng apil at
emosyon.
- Ang retorika ay counterpart o sister art
ng lohika.

 SaRoma, nakilala sina Cicero at Quintillan

(Mga dakilang maestro ng retorikal at praktikal
na retorika)
Midyibal
 Naging trivium o tatlong sabjek na
preliminari ng pitong liberal na sining sa mga
unibersidad, kasama ang gramar at lohika.
 Pitong liberal na sining:
1. aritmitik
2. astronomi
3. dyometri
4. musika
5. gramar
6. lohika
7. retorika
Renaissance (ika-14 – 17 siglo)
 Ibinatay ang pag-aaral ng retorika sa
mga akda ng mga klasikal na
manunulat tuald nina Aristotle,
Cicero at Quintillan.

 Itinakdang sabdyek sa kolehiyo at

unibersidad na may kalakip na
pagsasanay sa publiko at mga
kumpetisyon na nakatulong upang
pantilihing buhay ang praktika ng
retorika.
 Unti-unting nabawasan ang importansya
ng retorika, bagama’t sa teoretikal na
aspeto lamang at hindi sa praktikal
 Mangilan-ngilang akda
 Sa unang hati ng ika-20 siglo, nagkaroon
ng muling pagsilang ng pag-aaral ng
pormal na retorika bunga ng pagganyak
ng mga eksponent ng semantiks. Naganap
ito sa kabuuan ng lahat ng mga bansang
gumagamit ng wikang Ingles sa daigdig.
 Imbensiyon
 invenire (Latin) – to find

 topoi (Griyego) – topics of invention

 ANO ang sasabihin at hindi kung paano

sasabihin

 Ubod ng panghihikayat
 Pagsasaayos
 Pagsunod-sunod ng pahayag o akda

 Pagsasaayos ng klasikong oratoryo:

a. Introduksiyon (exordium)
b. Paglalahad ng katotohanan
(narratio)
c. Dibisyon (partitio)
d. Patunay (confirmatio)
e. Reputasyon (refutatio)
f. Kongklusyon (peroratio)
 Estilo
 masining na ekspresiyon ng mga ideya

 PAANO sasabihin
 Memorya
 Kaugnayan ng mnemonics o memory
aids

 Karanasan:
- nakita
- nabasa
- narinig
- napanood
- naranasan
 Paghahatid
 Unang tinawag na pasalitang retorika

 Paano epektibong maihahatid ang

mensahe, ideya at diwa ng teksto

 Nagkakaroon ng integrasyon sa buhay

ng mambabasa
 Sining ng Pagsulat na
Diskurso
 Nagbibigay-saya o Lugod
 Kalabisang Gamit ng Wika
 Paglilipatsa anumang kasangkapan ng mga
kaisipan, ideya o damdamin.

 Sa kasalukuyan, ang pagsulat ay

itinuturing na isang proseso at hindi
produkto.
 Bago ka maging isang
magaling na manunulat ay
kinakailangan mo munang
maging mahusay na
mambabasa.
 1. Tapik o paksa
 2. Layunin
 3. Interaksyon at Isang
Kamalayan ng Awdyens
 4. Wika
 5. Kombensyon
 6. Mga Kasanayan
sa Pag-iisip
 7. Kasanayan sa Pagbubuo
 8. May Sariling Sistema
ng Pagpapahalaga
 9. Mekaniks
 10. Ang Proseso sa Pagsulat