Kaynak:https://slideplayer.biz.tr/slide/9086135/ (23.03.2020) (Türkay, O.

(2015)
Rekreasyon ve Aniasyon Yönetimi Ders Notları, SAÜ, İİBF, Turizm İşletmeciliği
06.04.20 1
Bölümü
 Kazanç sağlamak
amacına yönelik
olmamak ve sürekli
yerleşmemek koşulu ile
bir yere seyahat ve
orada kalmak sonucu
ortaya çıkan olaylar ve
ilişkiler bütünü.. Turizm Nedir?
Sürekli yaşanan yer
dışına
Tüketici olarak
Seyahat etmek
Geçici konaklama (24
saat yada geceleme)
06.04.20 2
 Seyahat eden kişidir. Peki ziyaretçi ???
 Ziyaretçi ikamet ettiği yer dışına çalışma harici bir nedenle
seyahat eden kişidir.
 Günübirlikçi ise turistin sahip olduğu özellikleri gösteren ancak
gittiği yerde bir geceden az kalan kişidir.

06.04.20 3
 Harcanabilir gelir
 Boş zaman
 İstek (motivasyon)
 Eylem (Çevre dışına Yolculuk,
konaklama vs.)

06.04.20 4
 Doğal, tarihi, kültürel ve
sosyal çevreyi tanıma
isteği
 Eğlenme ve dinlenme
isteği
 Kendini evinde hissetme
isteği
 Hoşgörü beklentisi ve
denetimsiz yaşama
isteği
 Güvenlik (can ve mal)
isteği
 Rahat yaşam koşulları
ve hizmet kalitesi
beklentisi
 İdari işlemlerde kolaylık
06.04.20 5
 Olayların birbirini izlemesine bakarak zihnimizde
yarattığımız ve yine olayların içinde sürüp gideceği
düşünülen, başı sonu belli olmayan soyut
kavram(görelilik)
 Astronomik zaman(değişmez); Fizyolojik zaman
(değişkendir)
 Somut zaman (saat, saniye gibi ölçülebilen); soyut
zaman (ölçülemeyen)
 Zaman anlayışı (zamanı planlamak-kullanmak-israf)

06.04.20 6
 ZAMAN

Varolma Çalışma (iş) Serbest

zamanı zamanı zaman
(uyku, yeme-
içme gibi)

06.04.20 7
 İş gerilme ritmi yaratarak boş
zamanı anlamlı kılar. Bu sayede
gevşeme ritmi ile denge sağlanır.
 İş ve boş zaman (varolma zamanı
da dahil olmak üzre) dengeli bir
insan yapısı için kaçınılmazdır.
 Üretim-sosyalleşme
 Gerilme-gevşeme
 Kendisi-çevresi

06.04.20 8
 Eski Yunanda çalışmanın teşviki
(mutluluğun temeli)
 Roma’da “tanrıya hizmet”
 Sanayi devrimi (15 saat iş) “iş
hayatın tadıdır” (ALMAN ATASÖZÜ)
 Günümüz teknolojik ilerlemesi (boş
zaman artışı) Aynı zamanda
–
Yabancılaşma; -Yoksulluk
ve yoksunluk

06.04.20 9
 Leisure (“loisir” fırsat
tanıma, serbest olma;
“license” selahiyet vermek;
“libery”-”licere” izin; )
 Genel faktörler: toplumun
üretim-tüketim ilişkileri,
örgütlenme biçimi ve
teknolojik gelişmeye
yansıyan sosyo-ekonomik
çevre
 Fiziksel faktörler: Sos.-ekon.
Faktörlerin mekansal
şekillenmesi, kır-kent ayrımı,
çalışma alanları, kull.alanları,
ulaşım, doğal çevre vb.
 Kişiye dönük faktörler: Cins.,
yaş, aile yapısı vb.

06.04.20 10
 Klasik görüş: “ Boş zaman,
bireyin istediği gibi
kullandığı zamandır”
 Sosyal bir sınıfın
fonksiyonu olarak kabul
eden görüş: “boş zaman
burjuva yaşantısıdır”
(Thorstein Weblen)-
san.devrimi haftada 70
saat
 Serbest zaman aktivitesi
olarak gören görüş:
rahatlama, eğlence ve
bilgilenme amacıyla
seçilen aktiviteler
 Serbest zaman olduğu
görüşü: varolma ve
çalışma zamanı dışındaki
zaman (AIEST tanımı).
Yaratıcı ve manevi
değerlerin bir
kaynağıdır……

06.04.20 11
“Bir çok kültürel ve kamu hizmeti
kapsamı içindeki hobiler ve
meşguliyetler dizisine katılım
suretiyle benlik geliştirmek için
serbestçe kullanım hakkı ve
fırsatlarıdır”

BOŞ ZAMAN UYGARLIĞI

06.04.20 12
 Bayramlar, dini günler
 1900’lerin başında 3000 saatten
2200 saate
 3/8 (iş, gevşeme, dinlenme)

 1850-70 saat/hafta 1870-

53,2 s/h
1900-53,2 s/h 1930-
47,7 s/h
1960- 40,5 s/h 1980-
36,1 s/h

06.04.20 13
 Günlük çalışma saatlerinin azalması
(12-14 saatten 8 saate)
 Haftalık çalışma sürelerinin
azaltılması (haftasonu tatili-
weekend)
 Yıllık çalışma sürelerinin azaltılması
(tatil 1-2 haftadan 4 haftaya)
 Çalışma hayatının kısaltılması (???)

06.04.20 14
 Ortalama yaşam süresi artmakta !!!
 Yaş arttıkça kullanılabilir gelir artmakta !!!
 Yaş arttıkça boş zaman artmakta !!!!

Hedef Pazar olarak 3. YAŞ (senior citizens)

06.04.20 15
 Uzun Süreli Boş Zamanlar
1-Çocukluk dönemi boş zamanları
2-Yıllık izin boş zamanları
3-Emeklilik dönemi boş zamanları
 Kısa Süreli Boş Zamanlar
1-İşgünü sonu (akşam üstü) boş
zamanları
2-Hafta sonları
3-Kısa süreli tatiller

06.04.20 16
 Psiko-Sosyolojik
1-Detente, barış, huzur fonksiyonu
2-Eğlence fonksiyonu
3-Gelişme fonksiyonu
 Sosyal
 Ekonomik

06.04.20 17
 recre ate – yenilenme,
tazelenme..
 Boş zamanın
kıymetlendirilmesi
(fiziki, sosyo-
ekonomik)..
 İnsanların boş
zamanlarında eğlence,
dinlence amaçlı ve
tatmin olmak için
gönüllü katıldıkları
faaliyetler…
 İnsanların gönüllü
olarak katıldıkları ve
onlara bedensel, ruhsal
yorgunluklarını giderip,
fiziksel ve ruhsal açıdan
yaratıcı bir güç
kazandıran faaliyetler…
06.04.20 18
 pasif X aktif
 grup X ferdi
 Spor, kültür, tabiat,
insan tarihi, vb.
 Geziler, eğlenceler, zevk
veren olaylar, resmi
olmayan eğitim, vb.
 Zevk için araba
kullanmak bir
rekreasyon örneği iken
işe gidip gelirken araba
kullanmak bir ulaşım
çabasıdır. Bir barmenin
içki servisi yapması
işinin bir parçası iken,
arkadaş ortamında
arkadaşlarına kokteyl
hazırlaması bir rekreatif
eylemdir.
06.04.20 19
06.04.20 20
 Zevk ve haz almak amacıyla, kişisel
doyum sağlayacak, tamamen
çalışma ve zorunlu ihtiyaçlar için
ayrılan zaman dışında kalan,
bağımsız ve kendisine ait boş
zamanda isteğe bağlı ve gönüllü
olarak ferdi veya grup içinde
seçerek yapılan eylemler…

06.04.20 21
 Faaliyete katılma ile
ortaya çıkan bir
deneyimdir.
 Katılım önceden
belirlenmiştir.
 Bir takım çekiciliklere
bağlı olarak gerçekleşir.
 İstek ve irade ile katılım
vardır.
 Boş zamanda yapılır.
 Bir çok aktiviteyi kapsar.
 Ciddi ve belli amaçları
olan bir aktivitedir.
 Yer, zaman ve insana
bağlı sınırlamalara tâbi
değildir (esnektir).

06.04.20 22
 Katılımcıya kişisel ve
toplumsal özellik kazandırır.
 Faaliyete devam ve iştirak
zorunluluğu bulunmaz.
 Haz ve neşe sağlayan bir
faaliyettir. Anlık tatmin ve
zevk almak esastır.
 Evrenseldir. Herkes için
geçerli etkileri vardır.
 Toplumsal değerlere ters
düşemez.
 Bu tür bir faaliyet ikinci bir
faaliyete ilgiyi doğurur
(dalgıçlık ve fotoğraf gibi)
 Kişinin kendini ifade
etmesine ve yaratıcılığını
geliştirmesine olanak
yaratan faaliyetleri
içermelidir.
 Planlı-plansız, beceri sahibi
veya değil, organize veya
organize olmadan yapılabilir.
 Rekreasyonist tarafından
üstlenilir.

06.04.20 23
İnsanlar neden oyun oynar?

ARTIK ENERJİ TEORİSİ

RAHATLAMA TEORSİ
HAZIRLANMA
(İÇGÜDÜ/PRATİK)
TEOR. Rekreasyon ve
ÖZETLEME TEORİSİ Oyun Teorileri
YENİDEN YAŞAYARAK
ARINMA TEO.
ÖDÜN TEORİSİ
YETKİNLİK TEORİSİ

06.04.20 24
 Oyun artık enerjiyi harcamak için
oynanır.
 Teneffüslerde oyun oynayan
çocukları örnekler..
 Az bir enerjisi kalan insanların
neden hala oyun oynadığını
açıklayamaz..

06.04.20

25
 Oyun oynarız çünkü günlük hayatın
stresinden sıyrılmak isteriz.
 Fakat bazı insanlar stres üreten bir
yaşam tarzından vazgeçerler.
 Rekreasyon çoğu zaman rekabetçi
ve stres üretir bir hal
alabilmektedir.

06.04.20 26
 Oyun bizi şu araçlarla yetişkin
yaşamına hazırlar:
Takım çalışması
Rol oynama
Kurallara uyum
 Fakat bazı çocuklar bilgisayar
oyunlarına ihtiyaç duyarlar??

06.04.20 27
 Geçmişimizden, içsel olarak daha
fazla ödüllendirici bir yarış gibi
olayları yeniden canlandıran
aktiviteler..
 Avlanma, atıcılık, gizle & ara,
koşturmacalı oyunlar dünya
genelinde yaygındır..
 Fakat bir çoğu geçmişimizle ilgili
değildir (bungee jumping, x-box
vb.)

06.04.20 28
 Oyun oynarız çünkü sıkıntı veren duygularımızdan zararsız bir yolla kurtulmayı isteriz.
 Eski Yunanın katarsis tiyatrosu insanların düşmanca duygularını boşaltıyordu. Aristo-katarsis-
tiyatro(insana kendini dışardan gösterdiği için arzulardan arındırıyor)
 Çocuklar azarlandıklarında buna tepki verirler.
 Fakat bu basketbol, balık avlama gibi etkinlikleri açıklar mı??

06.04.20 29
 Çalışarak doyuramadığımız psişik ihtiyaçlarımızı doyurmak isteriz (sıkılma, rekabetçi iş
ortamı vb.).
 Sıkılmak bazı aktiviteleri tetikleyebilir fakat sıkılmak gerçekte sadece çalışmayla ilgili
değildir.
 Kütüphanecilerin satranç, yol yapımı işçilerinin futbol oynaması nasıl izah edilir?

06.04.20 30
 İnsanlar arzularının derecesini optimize etme eğilimindedir
(gürültülü müziği kısarız ama çok alçak sesli ise açarız).
 7’den 70’e çevremizle etkileşim doğuran ihtiyaçlara sahibiz.
 Uyarıların optimizasyonu ve çevreyle etkileşim ihtiyacı şuna yol
açar:
 Çevrede bir etki oluşturduğumuzda, örneğin çevreden gelen bir
şeye reaksiyon gösterdiğimizde kontrol ve güç duygusuna
kapılırız. Bu bize ödül olarak yetkinlik hissi verir.
 Ancak bu yaklaşım oyunu işten ayırmakta başarısızdır.

06.04.20 31
 Hiçbiri tek başına rekreasyonu
açıklayamıyor..
 İnsanları anlamak için
motivasyonlarını anlamak çok
önemlidir.
 Rekreasyona katılma
motivasyonları onların yaşam
tarzları, talep ettikleri hizmetler ve
gerekli kaynakları belirlemede
önem arzeder.

06.04.20 32
 Serbest zamanın
planlanması –
hükümetler, yerel
yönetimler (makro)
 Ürün çeşitlendirmesi –
turistik işletmeler (mikro)

 Makro anlamda güdülerle

ilgili imkanların ortaya
çıkarılması
 Mikro anlamda
kolaylıkların (tesis,
organizasyon vb’den
oluşan ürün çeşidi)
oluşturulması

06.04.20 33
 Herkese eşit katılım
imkanı olmalı
 Bütün yaş gruplarına
hizmet verilmeli
 Aile üyelerinin
katılımına imkan olmalı
 Programlar çeşitli
faaliyetleri içermeli
 Beceri ve yeteneklere
öncelik verilmeli
 Faaliyetler kişilik
geliştirmeye yönelik
olmalı
 Faaliyetler serbest
zamanın farklı
dönemlerine göre
olmalı
 Halk, mesleki kuruluşlar
ve hükümet organları ile
işbirliği içinde
oluşturulmalı
06.04.20 34
 İnsanlarda toplumsal
yetenekleri geliştirmek
amaçlanmalı
 Amaç mevcut kaynakları en
verimli şekilde kullanmak
olmalı
 Faaliyetler mümkün
mertebe ücretsiz olmalı,
katılım artırılmalı
 Faaliyet ve programlar
sürekli olarak
değerlendirilmeli
 Faaliyetler doğayla ilişkili
olmalı
 Katılımcıların güvenlik ve
sağlık sorunları olmamalı
 Faaliyetlerde bireylerin
ve/ya grupların gönüllü
hizmetinden yararlanılmalı..
06.04.20 35
 • Zaman
 İlgi • Fayda-tatmin
 Yaş
 Cinsiyet
• Grubun büyüklüğü


Yer-mekan
Yetenek-beceri
• Organizasyon şekli
• Planlama ve yönetim

06.04.20 36
1) Faaliyet Planlama
2) Fiziksel Planlama (mekan
planlama)
→ Envanter Aşaması (veri
toplama)
→ Analiz Aşaması
→ Planlama Aşaması
→ Program Uygulama
Aşaması
→ İşletme Aşaması

06.04.20 37
 Mekansal Açıdan
→ Açık alan rekreasyonu
Sportif faaliyetler; Sanatsal
etkinlikler; İzcilik, kampçılık,
avcılık; Piknik; Bahçe işleri;
Doğa incelemesi; Doğa koruma
etkinlikleri
→ Kapalı alan rekreasyonu
Kulüp ve derneklerin
etkinlikleri; Sergi, defile vb.
katılım ve izlemek; Kongre,
kutlama, toplantı; basketbol
gibi sportif etkinlikler; sauna,
kaplıca gibi sağlıklı yaşam
etkinlikleri; el sanatları, yabancı
dil vb kursları; tavla, kağıt vb
kapalı alan oyunları; tv izlemek,
kitap okumak, bakım onarım,
saz çalmak vb ev içi etkinlikler

06.04.20 38
 Katılımcıların Milliyetlerine Göre
→Ulusal etkinliklere katılım
→Uluslar arası etkinliklere katılım
 Etkinliklere Katılma Şekline Göre
→Etken (aktif) katılım-katılımlı deneyimleme
→Edilgen (pasif) katılım-izleyici olarak
 Katılımcı Yaşına Göre
→Çocuk etkinlikleri
→Normal (orta) yaş etkinlikleri
→Üçüncü yaş etkinlikleri
 Katılımcı Sayısına Göre
→Bireysel
→Grup
06.04.20 39
 Fonksiyonuna Göre
→Ticari rekreasyon (at yarışları, talih oy., dil kursları, vb.)
→Estetik rekreasyon (sanatsal etkin. izlemek vb)
→Sosyal rekreasyon (kutlamalar, akraba ziyareti vb)
→Sağlık rekreasyonu (spor, yaylacılık, hamam-sauna vb)
→Fiziksel rekreasyon (tüm spor çeşitleri, vb)
→Sanatsal rekreasyon (el sanatları, sinema, tiyatro gibi çağdaş
sanatlar, vb)
→Kültürel rekreasyon (kurslar, geziler, sergi gibi etkinl., vb)
→Turistik rekreasyon (turizm dahilinde gerçekleşen rekreatif
faaliyetlerdir) –Rekreasyon faaliyeti konaklayan turiste yönelikse
bu aynı zamanda animasyondur.

06.04.20 40
 Vizyoner
 Bilgi ve çevreyi tanıma
 Motivasyon yeteneği
 Yaratıcılık ve disiplin
 Başarı için deneyim
 Doğru ekip oluşturma
 Hızlı karar alma
 Karakterli olma

06.04.20 41
 Atama Yoluyla Kazanılan Liderlik
 Seçim Yoluyla Kazanılan Liderlik
 Durumun Uygunluk Göstermesi İle
kazanılan Liderlik (konjonktürel)
 Kişilik Özellikleriyle Kazanılan
Liderlik (karizmatik)

06.04.20 42
 Danışmacı Liderlik • Yüz-yüze Liderlik
 Kontrolcü Liderlik
• Nezaretçi Liderlik
 İlgisiz Liderlik
• Yönetici Liderlik
 Görev Yanlısı Liderlik

Liderlikte İdeal Nokta (Lider-grup üyesi ilişkisi,

etkileşim yoğunluğu, dinamik etkileşim)

06.04.20 43
 Liderlik-Otel operasyonu yöneticiliği rolleri arasında
çatışma
☼Amaç farklılığı
☼Profesyonel kariyer farklılığı
☼İki taraf operasyonunu planlayan ve yürütenler arasındaki rol önemi görüş farklılığı
☼İki ekibin birbiri hakkında olumsuz algıları
☼Rollerin iyi tanınamaması
☼Kişilik özellikleri farklılığı
☼Yönetim basamakları arasındaki koordinasyon eksikliği
☼Personel devri, işbaşı eğitim eksikliği, iş tanımları olmaması, örgüt kültürü zayıflığı,
örgüt içi iletişim eksikliği vb örgütsel nedenler)
☼Liderlik stillerindeki farklılık

06.04.20 44
 Talep yönünden
benzeşme
 Bulunulan mahallin
dışında gerçekleşen
rekreasyon faaliyeti
“turizm” olmakta
 İlişkide “iş seyahatleri”
önemli oranda
ayrışmakta
 Kendi çevresinde
yapılan kapalı alan
sporları gibi aktiviteler
turizmden ayrılır.
 Kısal alanlara, deniz
kenarlarına yönelen bir
seyahati de barındıran
rekreatif eylemler
turizm içerisinde de
değerlendirilir.
06.04.20 45
06.04.20 46
06.04.20 47
Sanayileşme
 Gelir artışı etkisi
 Boş zaman artışı etkisi
 Zihinsel dinlenme ihtiyacı
yaratan etkisi
 Zaman planlama etkisi
 Siyasi otoritenin düzenleme
yapma ihtiyacı duyması
 Rekreasyonel fayda bilinci
(kişisel ve toplumsal)
Özel Nedenler
• Teknolojik Gelişme
• Şehirleşme
• Nüfus Artışı ve Hareketliliği
• Kitle İl. Araç Etk (Rek. Propaganda)
• Eğitim ve Kültürün Yükselmesi
• Çevre Bilincinin Artması
• Yeni Sağlık Bilinci
• E-Turizm
Genel Nedenler

06.04.20 48
 Turizm zamanını kültürel, fiziki,
eğitsel ve zihinsel yönlerden daha
faydalı, verimli tarzda kullanma..
(Manila Decleration)
 Tarih: Hac, yabancı dil öğrenme,
politik,kültürel eğitim, yeni
teknikler öğrenme, spor,..vb
 Bilgi çağının doğuşu, yeni bir
çalışan sınıfının doğuşu (fikir
işçileri)
 Çevre  Kişilik  Eylem

06.04.20 49
06.04.20 50
 Deniz -Plaj Örnekleri (kano, kayak, jetski, yüzme, natürizm, dalgıçlık,
deniz sporları, yelkenli, deniz festivalleri, vb)
 Kış ve Dağ Örnekleri (dağcılık, buzda araba kull., buz dansı, tırmanma,
karda futbol, festivaller, dağ gezileri, gezi amaçlı kayak, vb.)
 Tabiat ve Yeşil Örnekler (arıcılık, arkeoloji, botanik, gençler için
şantiyeler, av, nehir gezileri, bisiklet, çiftlik, kuş bilimi, parklar, at
gezileri, mağaralar, vb)
 Sosyal Örnekler (bowling, spor merkezleri, bayramlar, briç-müzik vb
fest., golf, judo, futbol, paraşütçülük, okçuluk, tenis, yoga, vb.)
 Kültür ve sanat Örnekleri (uçak modelliği, çiçek sanatı, mücevher-takı
tasarım, seramik, şan, konfeksiyon-biçki-dikiş, aşçılık, deri kursları,
dans, satranç, festivaller-şenlikler, gastronomi, dil öğrenme, edebiyat,
oto tamirciliği, opera, resim, fotoğrafçılık, porselen, heykeltraşlık,
sepetçilik, vb.)

06.04.20 51
 Kaynak:https://slideplayer.biz.tr/slide/9086135/ (23.03.2020)
(Türkay, O. (2015) Rekreasyon ve Aniasyon Yönetimi Ders Notları,
SAÜ, İİBF, Turizm İşletmeciliği Bölümü

06.04.20 52