BİLGİYİ İŞLEME

KURAMI
■ Birey, belli bir zaman ve yerde öğrendiği bilgiyi, istediği yer ve zamanda uygulama yetisine sahiptir. Bu
durum bireyin öğrenilen bilgileri belli yerde depolama kapasitesine sahip olduğunu göstermektedir.

■ Bilginin depolanması süreci doğrudan gözlemlenemez. Bu süreçle ilgili psikologlar hipotez ve kuramlar
geliştirmiştir. En çok kabul gören kuram ‘Bilgiyi İşleme Kuramı’ olmuştur.

■ Öğrenmenin gözlenebilen davranışlarla açıklanması görüşünü reddederek öğrenmenin sadece gözlenebilen

davranışlarla değil, zihinsel süreçleri de içeren bir yapıya sahip olduğu görüşünü benimsemişlerdir.

■ Bu kuram bireyin bilgiyi toplama, örgütleme, depolama ve hatırlama aşmalarıyla ilgilenir.

Bilgiyi işleme kuramının iki temel
sayıltısı vardır. Bunlar:
1. Öğrenme sürecinde aktif olan öğrenci, uyarıcıların kendisine gelmesini beklemek yerine onları
aramak eğilimindedir. Etkileşim kurulan uyarıcıya kendisi anlam verir ve yorumlar.

2. Önbilgiler ve bilişsel beceriler öğrenmeyi etkiler. Bireyin önbilgileri ve bilişsel becerileri

duyularına gelen uyarımları anlamasına ve yorumlamasına yardımcı olur (Seifert, 1991).

Sayıltı: Bir araştırmada, mevcut araştırma sürecini ve sonucunu önemli ölçüde etkileyeceği düşünülen,
araştırıcının gerekçeli kabulleri.
Bilgiyi İşleme kuramı temel olarak şu dört soruyu cevaplamaya
çalışmaktadır:

1. Yeni bilgi dışarıdan nasıl alınmaktadır?

2. Alınan yeni bilgi nasıl işlenmektedir?

3. Bilgi uzun süreli olarak nasıl depolanmaktadır?

4. Depolanan bilgi nasıl geriye getirilip hatırlanmaktadır?

Bilgiyi İşleme Kuramı ve Bilgisayar
Bilgiyi işleme kuramının bilgisayara
benzetilmesi
Bilgisayarın işleyişi Öğrenme süreci

Bilgiyi alma Klavye ya da CD Duyu organları

Değiştirilir, kayıt edilir ve Değiştirilir, var olan bilgi ile

Girilen veriler saklanır. birleştirilir ve saklar.
Elektronik devre ve yazılımlar Sinir sistemi
yapar.
Bilgiyi gösterme Ekran veya yazıcıyla çıktı El, ağız gibi organlar
alarak. kullanılarak bilgi davranışa
dönüştürülür.
Donanım Metal kap, elektrik ve Sinir sistemi, kas ve kemik
elektronik devreler sistemi
Yazılım Programlar Geçmiş yaşantılardan
kazandıkları bilgiler.
Bilgiyi İşleme Kuramının Öğeleri
Öğrenmeye etki eden iki temel unsur vardır:
1. Bilginin depolandığı bellekler
2. Belleklere bilginin işlenmesini, saklanmasını ve hatırlanmasını sağlayan yürütücü
kontrol süreçleridir.
■ Bireyin dış dünyadan duyu organları yoluyla aldığı uyarıcılar (bilgiler) üç farklı aşamadan geçerek
depolanır. Bilginin depolanmasını sağlayan bellekler işlevlerine ve bilgiyi saklama kapasitelerine
göre üç çeşittir:

1. Duyusal Bellek

2. Kısa Süreli Bellek

3. Uzun Süreli Bellek

Bellek: Geçmiş yaşantıların, kazanılan bilgi ve becerilerin saklanmasını ve gerektiğinde

yeniden canlandırılmasını sağlayan bilişsel bir süreçtir. 
 Duyusal Bellek

■ Çevremizden gelen uyarıcıları (yemek kokusu, sıcak bardak, kedi miyavlaması. vb) beş
duyu organımızdan biri tarafından alınarak sinirleri uyarır. Bu sırada uyarıcının izi
yaklaşık 1-3 saniye duyusal belleğe kayıt olur.

■ Kayıtlar çok kısa sürede silinir. Bundan dolayı Anlık Bellek olarak da isimlendirilir.

■ Duyu organlarımız - organik bir bozukluk yoksa - sürekli çalıştıkları için duyulara çok
sayıda uyarıcı kayıt edilir. Bundan dolayı duyusal kaydın kapasitesi çok geniştir.
■ Duyu organlarımıza gelen uyarıcılar, alındığı duyu organına bağlı olarak farklı biçimlerde
depolanırlar. Görme duyusu – fotoğraf biçiminde, işitme duyusu – ses örüntüleri

■ Bilginin duyusal kayıtta korunma süresi duyu organına göre farklılık gösterir. Görme duyusu 1
saniyeden az, işitme duyusu 2-3 saniye kalabilir.

■ Uyarıcının şiddeti de uyarıcının duyusal kayıtta kalma süresini uzatır.

■ Sınıf ortamında öğrencilerin duyularına gelen çok sayıda uyarıcı vardır. Duyu organlarımız
tarafından alınarak duyusal belleğe kaydedilir. Ancak çoğunun farkında değilizdir. Sadece bir
kısmı bilinçli yapılır.

■ Duyulara kaydolan bilgiler bilinçli ve anlamlı bir hale dönüşebilmesi için kısa süreli belleğe
geçmesi gerekir.

■ Uyarıcılardan hangilerinin kısa süreli belleğe geçeceğini ise ‘tanıma’, ‘dikkat’ ve ‘algı’ süreçleri
belirler.
Duyusal belleğimizi test edelim 