GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

Pregaditur nga:

Manduhije Bytyçi dhe

Lirije Bekteshi
GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

 Gjumi është nevoja fiziologjike bazë

 Gjumi karakterizohet nga:

- ulja e aktiviteteve fizike

- ndryshime në nivelin e vetëdijës
- ndryshime të proceseve fiziologjike dhe
- ulje të reagimeve ndaj ngacmuesëve të jashtëm

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 2

 GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

 Natyra e gjumit
 Nga dallohet që një person është duke fjetur?
 Cila është natyra e këtij fenomeni që quhet gjum?

 Tipet e gjumit janë:

• Gjumi me lëvizje të shpejta të syve (LSHS)

• Gjumi me lëvizje jo të shpejta të syve (LJSHS)
• Gjumi me LSHS quhet gjumi i ëndrrave,gjum aktiv ose
paradoksal,sepse këtu ndodh ëndërrimi dhe tiparet e LSHS
janë të ngjajshme me ato të gjendjes së zgjimit.
• Gjumi me LJSHS quhet gjumë me valë të ngadalshme dhe
shfaqet si gjumë i thellë dhe i qetë.

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 3

GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

*Stadet e gjumit

»Stadi i parë

»Stadi i dytë

»Stadi i tretë

»Stadi i katërt

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 4

GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

Kërkesat për gjumë

-I posalinduri (0-3 muaj) fle 16-20 orë në ditë

-Foshnja (3-12 muaj) fle 12-16 orë në ditë
-Fëmijët (1-3 vjet) flejnë 12-14 orë në ditë
-Fëmijët e moshës parashkollore(3-5vjet) flejnë10-12 orë në ditë
-Fëmijët e moshës shkollore (5-12vjet) flejnë 10 orë në ditë
-Adoleshenca(12-18 vjet) flejnë 8-10 orë në ditë
-Të rriturit(18-40vjet)flejnë 8 orë në ditë
-Mosha (40-65vjet)flejnë 6-8 orë në ditë
-Të moshuarit(65vjet e më lartë)flejnë 5-7 orë në ditë

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 5

 Kërkesat për gjumë

 Neonati (16–20h) 20
 Foshnja 3-12m (12-16h) 18
 Fëmijët 1-3vj (12-14h) 16
 F.m.parashk 3-5vj (10-12h) 14
 F.m.shk 5-12vj (10h) 12
 Adoleshenca 12-18 vj (8- 10
10h) 8
 Të rriturit 18- 40vj (8h) 6
 Mosha 40-65vj (6-8h) 4
 Të moshuarit 65 e më tepër 2
(5-7h) 0

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 6

GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

Faktorët që infkuencojnë gjumin si AJ

* Biologjik Psikologjik
- Ritmi cirkadial - Qejfi
- Ushtrimet fizike - Ankthi
- Ushqimi dhe pirja - Ëndërrat
- Gërhitja - Besimet
*

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 7

GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

* Sociokulturor
 Ambiental
- Siguria
- Zhurma
- Temperatura
- Hapësira
* Politiko-ekonomik
- Banimi dhe mbingarkesa
- Pa shtëpi/Pa strehë
- Ndërrimet e punës me orar pune të ngjeshur
- Aksidentet e automjeteve të ndërlidhura me
gjumin

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 8

 GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

Faktorët që ndikojnë te gjumi si AJ

► Mjedisi
► Dhimbja
► Sëmundja
► Niveli i komfortit

Funksionet e gjumit

 Qetësues
 Ripërtëritës

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 9

GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

Çrregullimet e gjumit përfshijnë:

 Disomnitë - insomnia,hipersomnia
 Parasomnitë – pavor necturn (tmerri në
gjumë),somnabulizmi (të ecurit në
gjumë),eneuresis necturno (urinimi në gjumë)
 Narkolepsia
 Apnea
►Insomnia (pagjumësia) karakterizohet nga:
◦Vështirësia për të fjetur
◦Zgjimi gjatë gjumit
◦Zgjimi parakohe dhe
◦Pamundësia për të vazhduar gjumin.
►Hipersomnia (personi fle më tepër se sa duhet)
11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 10
GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

► Parasomnitë
 Somnabulizmi (të ecurit në gjumë),
 Pavor nocturna (tmerri në gjumë),
 Eneuris necturna (urinimi në gjumë)

►Narkolepsia është çrregullim neurologjik

►Apnea është mungesa e frymëmarrjes gjatë gjumit

dhe shkaku i saj nuk është plotësisht i njohur.

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 11

 GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

Kujdesi infermieror për të nxitur gjumin

►Aktivitetet e kujdesit infermieror që ndihmojnë individin të plotësoi
nevojat e gjumit është një hapsirë e gjërë.
Masat e kujdesit infermieror përfshijnë:
Përgatitjen e një mjedisi të rehatshëm që nxit gjumin tek klienti

Sigurimin e një temperature të përshtatshme dhe ajrosjen e dhomës

Dhoma të jetë e qetë dhe me ndriçim të ulët

Ruajtjen e intimitetit të klientit

Sigurimin e një shtrati të pastër dhe të rregulluar

Sigurimin e klientit në një pozicion të rehatshëm në shtrat

Sigurimin e jastekëve ose ndonjë ndihmë tjetër që klienti dëshiron

për gjumë
 Shtimin e aktiviteteve ditore
11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 12
GJUMI SI AKTIVITET I JETËS

 Lejimin e klientit të kryej veset e tij/saj të zakonshme aq sa jetë

mundësia
 Elemenimin e kundërmimeve
 Dhënia e medikamenteve për gjumë
 Menjanimin e çdo mundësie që mund të zgjoi apo shqetësoi
gjumin e klientit
 Klienti duhet të zgjohet vetëm në kohën që do të kryhet terapia

11/24/20 Manduhije Bytyçi dhe Lirije Bekteshi 13