Πότε είναι μια κατάσταση πραγματικά

επείγουσα;
Αυτή η φωτογραφία δείχνει την καταστροφή
που προκλήθηκε σε ένα κτίριο από φωτιά. Οι
περισσότεροι άνθρωποι θα θεωρήσουν ότι
αυτή ήταν μια έκτακτη ανάγκη, διότι:
 Κατά πάσα πιθανότητα ξεκίνησε γρήγορα και
απροσδόκητα
 Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης κλήθηκαν
Προκάλεσε ζημιές στο κτίριο και το
περιεχόμενό του
Ένας θάνατος είναι πιθανόν να έχει συμβεί ως
άμεση συνέπεια της φωτιάς
Αυτή η φωτογραφία δείχνει τη ζημιά που προκαλείται στο εμπόρευμα
κατά τη διάρκεια μιας διαρροής σε ένα κατάστημα. Αυτό δεν θεωρείται
από όλους ως έκτακτη ανάγκη, διότι:
 Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης δεν χρειάστηκε να ασχοληθούν με το
θέμα
 Δεν προέκυψαν θάνατοι

Ωστόσο, αυτό το περιστατικό

θεωρείται συχνά κατάσταση
έκτακτης ανάγκης όσον αφορά
τον Σχεδιασμό και την
Αντιμετώπιση του για τους
ακόλουθους λόγους:
 Ξεκίνησε γρήγορα και
απροσδόκητα
Προκάλεσε ζημιά στο
εμπόρευμα του καταστήματος
 Ποια είδη έκτακτης ανάγκης υπάρχουν;
Τα είδη έκτακτης ανάγκης που μπορούν να συμβούν σε έναν οργανισμό
εξαρτώνται από το πού βρίσκεται αυτός. Στην Ελλάδα είμαστε τυχεροί
καθώς είναι μάλλον απίθανο να συμβεί τυφώνας, ανεμοστρόβιλος ή
τσουνάμι, και έτσι δεν χρειάζεται να έχουμε πλάνο αντίδρασης για
αυτές τις περιπτώσεις.
Ωστόσο, είναι πολύ πιθανό να επηρεαστούμε από έναν σεισμό καθώς η
χώρα μας είναι εξαιρετικά σεισμογενής.
Το πολιτικό περιβάλλον της χώρας θα επηρεάσει επίσης τις πιθανές
μορφές της έκτακτης ανάγκης. Για παράδειγμα η εξωτερική πολιτική της
χώρας μας δεν μας θέτει σε κίνδυνο για πιθανή βομβιστική επίθεση. Η
οικονομική κρίση όμως αλλά και ο εορτασμός της επετείου της 17ης
Νοεμβρίου, για παράδειγμα, μπορούν να γίνουν αιτία για κοινωνικές
αναταραχές και πορείες διαμαρτυρίας έξω από το μουσείο μας.
Τόσο οι περιβαλλοντικές όσο και οι πολιτικές εξελίξεις θα πρέπει να
παρακολουθούνται τακτικά, και τα είδη των καταστάσεων έκτακτης
ανάγκης να προσαρμόζονται στα νέα δεδομένα.
 Τι είναι το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης;
Το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης είναι η προετοιμασία που διενεργείται
από έναν οργανισμό για την εξάλειψη ή την ελαχιστοποίηση των
ζημιών σε κτίρια και συλλογές σε περίπτωση κρίσης/έκτακτης
ανάγκης, και η επιστροφή στην προηγούμενη κατάσταση όσο το
δυνατόν αποτελεσματικότερα.
Περιλαμβάνει:
 Εκτίμηση των κινδύνων για τα κτίρια και τις συλλογές
 Μείωση των κινδύνων που εντοπίστηκαν
 Συλλογή πληροφοριών, πόρων και εξοπλισμού για την αντιμετώπιση
καταστάσεων έκτακτης ανάγκης
 Ανάπτυξη ενός λεπτομερούς σχεδίου σχετικά με το τι πρέπει να κάνει
το προσωπικό σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να είναι
άμεση η αντίδραση τους και να ελαχιστοποιηθεί ο πανικός
 εκπαίδευση του προσωπικού - μια επισκόπηση για όλο το
προσωπικό, καθώς και ειδική κατάρτιση για όσους θα συμμετάσχουν
στην αντιμετώπιση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης
 Γιατί πρέπει να προχωρήσουμε στην δημιουργία ενός
Σχεδίου Έκτακτης Ανάγκης;
«Δεν έχω βρεθεί ποτέ σε ένα ατύχημα οποιουδήποτε είδους, ούτε
ήμουν ποτέ σε οποιαδήποτε κατάσταση που απειλούσε να καταλήξει
σε καταστροφή οποιουδήποτε είδους."
Ξέρετε ποιος είπε αυτό;
Ήταν E J Smith, ο καπετάνιος του Τιτανικού. Ακριβώς επειδή μια
κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν μας έχει συμβεί στο παρελθόν, δεν
σημαίνει ότι δεν θα συμβεί ποτέ! Η προετοιμασία για περίπτωση
έκτακτης ανάγκης θα προστατεύσει το μουσείο αλλά είναι και
απαραίτητη από το νόμο.
 Πώς μπορεί να βοηθήσει το Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης;

Το σχέδιο έκτακτης ανάγκης μπορεί να μειώσει την πιθανότητα

εκδήλωσης έκτακτης ανάγκης αλλά και τις επιπτώσεις οποιασδήποτε
έκτακτης ανάγκης που μπορεί να συμβεί με τους εξής τρόπους:

 Η αξιολόγηση για τη μείωση των κινδύνων μπορεί να σταματήσει

κάποιες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης από το να συμβούν
(για παράδειγμα, με την εκ νέου τοποθέτηση της αποθήκης μακριά από
τους σωλήνες παροχής νερού)
 Ο προσδιορισμός και η εφαρμογή προληπτικών μέτρων μπορεί να
μειώσει τις επιπτώσεις μιας καταστροφής
(για παράδειγμα, με την απομάκρυνση αντικειμένων από το έδαφος)
 Η γνώση για τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθηθούν θα
εξασφαλίσει ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα αντιμετωπιστεί
αποτελεσματικά, και ο αντίκτυπος της θα μειωθεί
(για παράδειγμα, με την εξοικονόμηση χρόνου που δαπανάται για να
βρούμε τον απαραίτητο εξοπλισμό, π.χ. πυροσβεστήρες)
 Παράδειγμα 1:
Έκρηξη στην αποθήκη πετρελαίου Buncefield
στο Hemel Hempstead, 2005
Το κτίριο αυτό ήταν ένα από τα
πλησιέστερα στην έκρηξη, και
υπέστη εκτεταμένες ζημιές.
Ευτυχώς η εταιρεία είχε ήδη
σχέδιο έκτακτης ανάγκης, με
αποθήκες εκτός του χώρου,
καθώς και σύμβαση με μια
εταιρεία του «Αποκατάστασης
Ζημιών».
Το σχέδιο αναλυτικά:

Ποια ήταν τα σημαντικά αρχεία και που βρίσκονται αυτά

Εναλλακτικές τοποθεσίες που θα μπορούσαν να

χρησιμοποιηθούν για τη λειτουργία της επιχείρησης

 Πώς να γίνει άμεσα εκτροπή των τηλεπικοινωνιών, όπως

τηλέφωνα και λειτουργία Η/Υ

Αυτό επέτρεψε στην εταιρεία να συνεχίσει κανονικά τις

δραστηριότητες της από την επόμενη κιόλας ημέρα! Άλλες
εταιρείες, με πολύ λιγότερη ζημιά, έκαναν μήνες να
ανακάμψουν. Έως και 40% των εταιρειών αυτών σταμάτησαν τις
δραστηριότητές τους, καθώς δεν ήταν σε θέση να συνεχίσουν
χωρίς σημαντικά αρχεία που καταστράφηκαν και χωρίς σχέδιο
μετεγκατάστασης.
 Παράδειγμα 2:
Βιβλιοθήκη
Όταν αυτό το ταβάνι αυτής της βιβλιοθήκης κατέρρευσε, δεν υπήρχε σχέδιο
έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, η αρχική ζημία ήταν πολύ μικρή και μόνο τα
αντικείμενα σε αυτό το δωμάτιο έπρεπε να
καθαριστούν. Απομακρύνθηκαν πρώτα όλα τα
αντικείμενα από το δωμάτιο πριν
ανοικοδομηθεί η οροφή. Ωστόσο, χωρίς ένα
σχέδιο, δεν υπήρξε προνοητικότητα ως προς
την επίδραση των επισκευών στο κτίριο και
δεν δόθηκε εξοπλισμός για την προστασία των
συλλογών. Η κατεδάφιση του ταβανιού είχε
ως αποτέλεσμα την εξάπλωση σκόνης σε όλα
τα διπλανά δωμάτια, και κάτω από τις σκάλες
στο κάτω πάτωμα. Αυτό θα μπορούσε να έχει
αποφευχθεί με τοποθέτηση φύλλων
πολυαιθυλενίου μεταξύ των δωματίων. Το
τελικό αποτέλεσμα ήταν ότι πάνω από
100.000 βιβλία έπρεπε να καθαριστούν,
περίπου 10 φορές περισσότερα από την αρχή!
 Τι πρέπει να περιλαμβάνει το
Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ;

Μεγάλα μουσεία είναι πιθανό να έχουν τόσο ένα σχέδιο έκτακτης

ανάγκης όσο και ένα σχέδιο επιχειρησιακής συνέχειας, ενώ μικρότερα
μουσεία ή οργανισμοί μπορεί να τα συνδυάζουν σε ένα έγγραφο.

Θα πρέπει να περιέχουν λεπτομέρειες για τις ακόλουθες διαδικασίες:

 Πώς αναγνωρίζεται και διαδίδεται μεταξύ του προσωπικού αλλά και

των επισκεπτών μια έκτακτη ανάγκη
Ποιοι θα συμμετάσχουν και που θα συναντηθούν
 Ποιος θα είναι υπεύθυνος και ποιος θα παίρνει τις αποφάσεις
 Ποιες δραστηριότητες πρέπει να διεξαγχθούν (και από ποιον)
Δραστηριότητες που πρέπει να γίνουν μετά την λήξη της κατάστασης
έκτακτης (συνήθως σε ένα Σχέδιο Επιχειρησιακής Συνέχειας)
 Τι πρέπει να περιλαμβάνει το
Σχέδιο Έκτακτης Ανάγκης ;

 κατόψεις όλων των χώρων του μουσείου

Μια λίστα με τα ονόματα και τα τηλέφωνα των υπαλλήλων που θα
βοηθήσουν σε καταστάσεις έκτακτης
Καταλόγους με τις θέσεις του εξοπλισμού (μέσα ατομικής
προστασίας, εξοπλισμό διάσωσης, κλπ)
Ονόματα και στοιχεία επικοινωνίας οργανισμών που μπορούν να
βοηθήσουν (π.χ. αστυνομία, πυροσβεστική, Εφορεία Αρχαιοτήτων κτλ)
Εναλλακτικές τοποθεσίες που είναι διαθέσιμες για χρήση (για
αποθήκευση, τόπος συνάντησης, συντονισμό εργασιών κλπ)
Οδηγίες για τον χειρισμό και την διάσωση των συλλογών
 Τυχόν έντυπα που πρέπει να συμπληρωθούν
Πληροφορίες για τις ίδιες τις συλλογές
Διαφορές μεταξύ καθημερινής λειτουργίας μουσείου και λειτουργίας

σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Καθημερινή λειτουργία Κατάσταση έκτακτης ανάγκης

Συνεργασία με γνωστά άτομα Συνεργασία και με άγνωστα

άτομα
Εκτέλεση οικείων δράσεων Υλοποίηση νέων και μη
και διαδικασιών συνηθισμένων δράσεων

Συντονισμός κυρίως εντός Ο συντονισμός εντός του Φορέα

Φορέα και μεταξύ Φορέων είναι
απαραίτητος.
 ΑΣΚΗΣΗ:

Εργαστείτε σε ομάδες των τεσσάρων για να

δημιουργήσετε μια λίστα πιθανών κινδύνων που
διατρέχει το κτίριο του Δ.Ι.Ε.Κ. Νέας Σμύρνης
 ΠΙΘΑΝΟΙ ΚΙΝΔΥΝΟΙ ΓΙΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ ΤΟΥ Δ.Ι.Ε.Κ. ΝΕΑΣ ΣΜΥΡΝΗΣ:

 Σε περίπτωση πυρκαγιάς, υπάρχουν αίθουσες στο κτίριο με

παράθυρα που δεν ανοίγουν
 Σε πολλές περιπτώσεις οι ηλεκτρολογικές εγκαταστάσεις είναι
παλιές ή/και πρόχειρες
 η ανυπαρξία ράμπας μπορεί να εγκλωβίσει άτομα με σωματικές
αναπηρίες στον επάνω όροφο
 η αυξημένη βλάστηση έξω από το Δ.Ι.Ε.Κ. μπορεί εύκολα να γίνει
αιτία φωτιάς
 Εξαιτίας της λειτουργίας του κτιρίου ως ΕΠΑΛ, ΔΙΕΚ και
ΝΥΧΤΕΡΙΝΟΥ ΕΠΑΛ οι κάδοι γεμίζουν εύκολα με σκουπίδια που μπορεί
να γίνουν αιτία φωτιάς
 Ανυπαρξία ικανού αριθμού πυροσβεστήρων
 Ανυπαρξία ανιχνευτών καπνού
 Ανυπαρξία συναγερμού εκκένωσης του κτιρίου
 ΑΣΚΗΣΗ

Τι νομίζετε ότι πρέπει να ελέγχει σε καθημερινή βάση

το προσωπικό του Δ.Ι.Ε.Κ. Νέας Σμύρνης ώστε να
λειτουργεί σωστά;
 ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ

 Όλα τα φώτα λειτουργούν

 Οι πρίζες είναι στη θέση τους, τα καλώδια σε καλή κατάσταση
 Τα εργαστήρια είναι κλειδωμένα, τα κλειδιά βρίσκονται στη
γραμματεία και υπάρχει αρχείο των εκπαιδευτών που χρησιμοποίησαν
την αίθουσα
 Αίθουσες προσωπικού, αποθήκες κτλ. είναι κλειδωμένες
 Όλοι οι χώροι είναι καθαροί κατά το ξεκίνημα της ημέρας
 Οι τουαλέτες λειτουργούν και έχουν όλα τα απαραίτητα (χαρτί,
σαπούνι κτλ)
 Οι πυροσβεστήρες είναι εκεί που πρέπει
 Το κουδούνι χτυπάει!